XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s60.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s11-12.

L34
Rola witaminy D oraz jej metabolitów w zapobieganiu i leczeniu osteoporozy
Ewa Marcinowska-Suchowierska
Klinika Chorób Wewnętrznych Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, ul.Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa

Witamina D pochodzi z dwóch źródeł: endogennej syntezy skórnej i z pożywienia. Wykładnikiem biochemicznym zaopatrzenia organizmu w witaminę D (wit. D) jest stężenie 25-hydroksy wit. D (25 (OH) D) w krwi. Pierwotnie wit. D oraz jej aktywne metabolity zalecano tylko do leczenia osteopatii związanych z niedoborem wit. D (krzywicy, osteomalacji ), a także osteodystrofii nerkowej. Zastosowanie wit. D w leczeniu osteoporozy znajduje uzasadnienie przy hipowitaminozie D, która prowadzi do wtórnej nadczynności przytarczyc z następową stałą wzmożoną resorpcją kości (osteoporoza). Zasadność stosowania wit. D i jej aktywnych matabolitów w osteoporozie, bez cech jawnej hipowitaminozy D, wynika z obserwacji, że w starszym wieku dochodzi do: upośledzenia skórnej syntezy wit. D, zmniejszonej jej podaży wraz z pożywieniem, co przy obniżonej zdolności absorpcji wapnia z jelita, zmniejszonym wskaźniku filtracji kłębkowej, obniżonej aktywności alfa-hydroksylazy w nerkach, a także oporności tkanek docelowych dla 1,25 ( OH)2D sprzyja rozwojowi wtórnej nadczynności przytarczyc, z następową osteoporozą. Niedobór estrogenów po menopauzie doprowadza do zmniejszonej hydroksylacji 25(OH)D do 1,25 (OH)2D, zmniejszonego wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego i zwiększonej kalciurii, co powoduje ujemny bilans wapnia w organiźmie i sprzyja rozwojowi zmian kostnych. Niedobór hormonów płciowych prowadzi nie tylko do zmian kostnych, ale i do zmniejszenia siły mięśniowej, pogorszenia koordynacji ruchowej – narastających zaburzeń równowagi, co zwiększa ryzyko upadku z następowym złamaniem. Badania kliniczne wskazują na zasadność stosowania wit. D oraz syntetycznego prekursora aktywnej formy wit. D alfa-kacidiolu w leczeniu osteoporozy z niedoborami wit. D, prewencji osteoporozy posterydowej i w leczeniu uzupełniającym – terapia antyresorpcyjna (bisfosfoniany, kalcytonina, estrogeny, SERM), a także jako monoterapia w osteoporozie starczej. Skuteczność aktywnej formy wit. D w zapobieganiu nowym złamaniom w osteoporozie wymaga dalszych badań – według zasad RCT (podwójnie ślepe z placebo).

L34
THE ROLE OF VITAMIN D AND ITS METABOLITES IN PREVENTION AND TREATMENT OF OSTEOPOROSIS
Ewa Marcinowska – Suchowierska,
Department of Internal Medicine, Postgraduate Medical Education Centre, Czerniakowska 231, 00-416 Warsaw, Poland

Vitamin D can be obtained by endogenous synthesis or dietary intake, and its nutritional status can be evaluated by the determination of serum levels of 25-hydroxyvitamin D (25OHD). The use of vitamin D and its metabolites in the treatment of osteopathies was previously restricted to the treatment of diagnosed vitamin D deficiency, such as rickets and osteomalacia as well as to renal osteodystrophy. Vitamin D has been used in the treatment of osteoporosis with vitamin D deficiency resulting in secondary hyper-parathyroidism and a permanent increase in bone resorption. Therapy with vitamin D and its active metabolites is suggested in older patients without overt vitamin D deficiency. Age-related decreases in skin synthesis of vitamin D, insufficient exposure to ultraviolet light in the presence of low nutritional vitamin D intake, decreased intestinal calcium absorp¬tion, age-related decline of kidney function, reduced activity of renal 1a-hydroxylaze and resistance of tissues to 1,25 (OH)2 vitamin D are clear indications for the use of vitamin D and its 1-a hydroxylated metabolites or analogues. Postmenopausal estro¬gen deficiency results in reduced hydroxylation of 25OHD to 1,25(OH)2 vitamin D, decreased intestinal calcium absorption and hypercalciuria leading to a negative calcium balance and osteoporosis. Sex hormone deficiency can result in a propensity to falls and increased fracture rate. Controlled clinical trials suggest that vitamin D and 1a-hydroxy vitamin D should be used in the treatment of patients with osteoporosis combined with vitamin D deficiency; in the prevention and treatment of steroid- induced osteoporosis; as supporting therapy in combination with bisphosphonates, calcitonin, HRT and SERMs; and as mono- therapy in patients with senile osteoporosis.
The studies dealing with the effect of treatment with vitamin D metabolites on bone loss and fracture rate in established osteoporosis produced conflicting results. Subsequent clinical trials performed according to RCT rules are still necessary.

B.M.Wróblewski F.R.C.S.
Consultant Orthopaedic Surgeon,Professor of Orthopaedic Mechanics
Scott A.Crawford
F.R.A.C.S. Clinical Research Fellow
Paul D.Siney B.A.,
Senior Research Fellow The John Charnley Research Institute, Wrightighton Hospital, Appley Bridge, Lanes U.K.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W12

Modularny cementowy udowy element endoprotezy został skonstruowany dla rewizji w powikłaniach alloplastyk całkowitych biodra, gdzie ubytek części bliższej uda wymaga różnej wielkości pozakostnej części trzpienia. Bez zabezpieczeń został przetestowany przy 70 mln cykli na wysokości 10 cm bez uszkodzenia. Doświadczenia klinicznie mają 14 lat i dotyczą 170 przypadków. Wyniki pierwszych 74 operacji u 72 pacjentów 56 miały 3 lub 4 stopień ubytku kostnego wg Gustillo i Pasternaka, 24 miały złamania uda w odcinku bliższym (22 okołoprotetyczne), 19 bioder było zainfekowanych. .
W średni czasie obserwacji 5 lat i 9 msc (od 1-12 lat) 9 trzpieni miało radiologiczne cechy obluzowania, z których 3 zostały zrewidowane. Nie stwierdzono powikłań w 45 przypadkach, w których dystalna fiksacja była na wysokości 10 cm lub dalej. Wśród 24 przypadków ze złamaniami uda jeden pacjent zmarł w okresie pooperacyjnym (obustronne złamanie, obustronna rewizja), pośród pozostałych 22 u 19 stwierdzono zrost w ciągu roku. Zwichnięcie stwierdzono w 9 przypadkach 7 dni do 9 lat po rewizji i było najczęstsze w przypadkach braku mm. odwodzicieli. Z 12 zainfekowanych przypadków i 7 przypadków z wcześniejszą infekcją cztery miało infekcję głęboką, dwa wymagały dalszych operacji. Nie stwierdzono żadnych powikłań naczyniowo-nerwowych oraz śródoperacyjnych złamań uda. Kość udowa byłą sperforowana w 11 przypadkach podczas usuwania implantu lub cementu oraz w jednym przypadku stwierdzono złamanie awulsyjne krętarza mniejszego. .
Jakość i ilość łożyska kostnego kości udowej zostały radiologicznie polepszone w 45 przypadkach, wśród których 29 wykazało znaczną odbudowę części bliższej uda, 27 pozostało niezmienione i 2 miało zwiększoną porozę kostną – ale w tych przypadkach stwierdzano bardzo małą ilość lub całkowity brak kości w bliższej części uda przed zabiegiem rewizyjnym. Fig 4.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s61.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s12.

L35
Osteoporoza a złamania. Aktualne dylematy: co, kogo, kiedy i jak leczymy
Janusz E. Badurski
Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, Białystok

Potrzebą chwili jest ujednolicenie metodologii definiującej osteoporozę i ryzyko złamań oraz ukierunkowanie jej, jak i leczenia, na zapobieganie złamaniom, a nie tylko na wypełnienie kryterium densytometrycznego. Granicą „osteoporozy” jest BMD szyjki kości udowej o T-score minus 2.5 mierzonej metodą DXA. Inne miejsca badania i inne techniki nie umożliwiają rozpoznania osteoporozy, ale mogą opiniować stopień zagrożenia złamaniami. A wynika ono zarówno z niskiej masy kostnej jak i z klinicznych czynników ryzyka, niezależnych od BMD, razem decydując o potrzebie, rodzaju i progu leczenia. Leczenie antyresorpcyjne (estrogeny, bisfosfoniany) jest nieskuteczne, nie zapobiega złamaniom, u osób z normalną masą kostną nawet wysoce zagrożonych złamaniami, z innych niż BMD powodów. Im w młodszym wieku wykryje się niską BMD, tym ryzyko złamania do końca statystycznego życia jest większe, więc tym wcześniej należy rozpocząć leczenie p/resorpcyjne. Z drugiej strony, to samo T-score –2.5 oznacza odmienne zagrożenie złamaniem u osoby w 65 r.ż. (w ciągu 5 lat – 3.2%) i w 80 r.ż. (ponad 16%). Dlatego przy średnim, 10-letnim ryzyku złamania 10%, skłaniamy się do leczenia osób poniżej 65 r.ż. już przy 5%, a u osób powyżej 75 r.ż. przy 15% ryzyku. Wybór leku wymaga uwzględnienia indywidualnych potrzeb zdrowotnych pacjenta i wykracza poza jedynie antyresorpcyjne postępowanie. Wymaga bezpieczeństwa, skuteczności w hamowaniu złamań, akceptacji pacjenta. Ocena skuteczności i przydatności leku dla poszczególnego pacjenta obliguje do znajomości prób klinicznych uzasadniających jego zastosowanie. W populacji o jakim zagrożeniu złamaniami został przetestowany, jak obliczano jego skuteczność hamowania złamań, jakie jest jego okienko terapeutyczne. Nie leczymy bowiem „T-score” lecz zapobiegamy złamaniom, dostosowujemy leczenie do pojedynczego pacjenta, a nie do osteoporozy.

L35
OSTEOPOROSIS AND RISK OF FRACTURES, CURRENT PROBLEMS (DILEMMAS): WHAT, WHEN HOW AND WHO DO WE TREAT?
Janusz E. Badurski,
Centrum Osteoporozy i Chorob Kostno- Stawowych, Bia-tystok, Poland

The issue of the moment is to clarify the methodology defining osteoporosis and the risk of fractures and direct it together with the method of treatment towards prevention of fractures instead of just fulfilling the densytometric criterion. The borderline for osteoporosis is a BMD T-score of the femoral neck of -2.5 measured by the DXA method. Other sites for examination and techniques don’t allow for the diagnosis of osteoporosis but may be of some prognosis to the risk of fractures. These result from both low bone density and clinical risk factors independent of BMD and together may be decisive in the need, method and level of treatment. Antiresorptive treatment (estrogens, bisphospho¬nates) is not effective since it does not prevent fractures in persons with normal bone density with a high risk of fractures due to different reasons other than low bone density. The younger the age of low BMD detection, the higher the risk of fracture until the end of the statistical age and therefore earlier beginning of antiresorptive treatment is required. On the other hand the same —2.5 T-score means a different risk of fracture for a person at the age of 65 ( during 5 years 3.2%) and at the age of 80 (over 16%). Thus with the mean 10-year risk of fractures of 10% we are prone to treat people under 65 with a 5% risk and people over 75 with a 15% risk The choice of drug is determined by individual needs of the patient and exceeds the antiresorptive treatment. It also requires safety, efficiency in prevention of fractures and compliance of the patient. The assessment of the efficacy and the usefulness of the drug for an individual patient requires knowledge of clinical trials proving its usefulness. We should take into account the risk of fractures in a studied population, the method which was implemented to assesss the drug’s efficacy in prevention of fractures and its therapeutical gap (therapeutical concentration/range). Our approach results from the fact that we do not treat the T-score but prevent fractures and adjust the method of treatment to the needs of the individual patient and not to osteoporosis.

Streszczenia zjazdu PTOiTr 2000

Timperley A.J.
Princess Elizabeth Orthopaedic Centre, England

Wyniki ze szwedzkiego Narodowego Rejestru Alloplastyk Biodra przedstawiają graficznie podstawową ważność techniki chirurgicznej w przeżywalności całkowitych alloplastyk biodra. Rejestr jest ważnym źródłem informacji, jako że przedstawia wyniki alloplastyk z rąk wszystkich chirurgów w Szwecji i oparty jest teraz na 160000 operacji. Zwiększoną przeżywalność implantów stwierdzono w związku z wprowadzeniem bardziej dokładnych technik cementowania. Dużą liczba przypadków w tym rejestrze stworzyła możliwość dla autorów przeliczenia współczynników ryzyka dla poszczególnych zmiennych w technice całkowitej alloplastyki biodra. Stosowanie kilku rodzajów cementu niesie większe ryzyko doprowadzenia do rewizji niż inne oraz technika stosowania mieszania próżniowego cementu prowadzi do zwiększonego ryzyka w średnim czasie. Zostały udowodnione zyski z zastosowaniem czopowania kanału udowego, pulsującego płukania oraz ciśnieniowego podawania cementu w bliższym odcinku kości udowej. Przyjęcie nowoczesnych technik cementowania miało wpływ na 20% spadek w częstości rewizji z powodu obluzowania aseptycznego.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s63-63.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s12.

L37
OCENA WPŁYWU CZYNNIKÓW RYZYKA NA ROZWÓJ OSTEOPOROZY U MĘŻCZYZN – BADANIE EPIDEMIOLOGICZNE

K.Gruszecka-Marczyńska, H. Śmiechowicz, J. Szechiński
Akademia Medyczna we Wrocławiu. Zakład Reumatologii, ul. Wiśniowa 36, 53-137 Wrocław

Osteoporoza u mężczyzn występuje rzadziej niż u kobiet.  Ocenia się, że od 1/5 do 1/3 złamań szyjki kości udowej dotyczy płci męskiej.

Celem pracy jest ocena gęstości tkanki kostnej oraz występowania czynników ryzyka osteoporozy w populacji mężczyzn. Badanie oparte jest na dobranej losowo próbie obejmującej 237 mężczyzn mieszkańców Wrocławia.

Metody. Przebadano 237 mężczyzn w wieku powyżej 35 roku życia. Badanych podzielono na 4 grupy wiekowe: od 35-44 lat, 45-54 lat, 55-64 lat i powyżej 65 lat. U wszystkich wykonano badanie gęstości mineralnej kości metodą DEXA aparatem DPX-IQ firmy Lunar. Przeprowadzono również badanie ankietowe zawierające pytania odnośnie występowania czynników ryzyka takich jak: tryb życia, obecność złamań, dieta, palenie papierosów, picie alkoholu i kawy, masa ciała, wzrost, współistniejące choroby.

Wyniki i wnioski. Średnie wartości t-score badanych mężczyzn w poszczególnych grupach wiekowych i obszarach pomiaru.

Stwierdzono dodatnią korelację istotną statystycznie między gęstością kości  a wzrostem, masą ciała BMI. Obserwowano ujemną korelację między ubytkiem wzrostu, czasem palenia tytoniu ,piciem kawy a gęstością tkanki kostnej. 

Jan Świątkowski
Katedra i Klinika Ortopedii Akademii Medycznej w Warszawie
Adres do korespondencji: 02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Streszczenia zjazdu PTOiTR – 2000

W3

Najistotniejszym problem klinicznym wymagającym potwierdzenia i ilustracji technikami obrazowania są zmiany zachodzące kości świadczących o obluzowaniu aseptycznym i septycznym endoprotezy stawu.biodrowego Autor omawia przydatność diagnostyczną badań rentgenowskich, scyntygrafia tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego w ustaleniu ostatecznego rozpoznania metodami.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s63-64.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s12.

L38
Wzrost BMI i WHR a redukcja gęstości mineralnej kośćca obwodowego podczas starzenia się polskich mężczyzn
Ewa Anita Jankowska1, Elżbieta Rogucka1, Marek Mędraś2
1 Zakład Antropologii PAN, Wrocław,
2 Kat. i Kl. Endokrynologii AM we Wrocławiu

Cele pracy były następujące: 1) ocena związków pomiędzy BMI i WHR a gęstością mineralną (BMC) kośćca obwodowego; 2) porównanie BMC a) u osób z BMI³27 i u tych z prawidłową masą ciała, b) u osób z nadmiernym otłuszczeniem brzusznym (WHR³0,95) i u tych z prawidłową dystrybucją tkanki tłuszczowej; 3) oszacowanie, w jakim stopniu BMI i WHR mogą modyfikować ryzyko względne wystąpienia osteopenii w badanej populacji. Materiał stanowiła grupa 272 zdrowych mężczyzn, w wieku 20-60 lat, mieszkańców Wrocławia. BMC części beleczkowej, korowej i całej kości promieniowej oceniono metodą pQCT (Stratec 960). BMI i WHR posłużyły jako wskaźniki, odpowiednio, otłuszczenia ogólnego i dystrybucji tkanki tłuszczowej. Zależności pomiędzy zmiennymi oceniano metodą regresji liniowej. Różnice wartości BMC zależnie od BMI i WHR testowano przy pomocy analizy kowariancji ANCOVA. Regresja logistyczna pozwoliła określić ryzyko względne wystąpienia osteopenii zależnie od BMI i WHR. Odnotowano korelację pomiędzy BMI i jedynie trab BMC (r=0,17;p.=0,03). U osób z BMI³27, w porównaniu do tych z BMI<27, odnotowano wzrost tylko trabBMC (F=5,38;p.=0,02). BMI (BMI³27 versus BMI<27), przy kontroli WHR, nie zmienił ryzyka wystąpienia osteopenii u badanych. Odnotowano ujemne korelacje pomiędzy WHR a trabBMC (r=-0,30;p.<0,001), cortBMC (r=-0,30;p.<0,001) i total BMC (r=-0,34;p.<0,001). Wśród badanych z WHR³0,95, w porównaniu do osób z WHR<0,95, stwierdzono redukcję trabBMC, cortBMC i total BMC. Wśród mężczyzn z WHR³0,95 (przy kontroli BMI) odnotowano około 1,5-krotny wzrost ryzyka wystąpienia osteopenii w zakresie trabBMC (OR=1,40; 95%CI=1,01-1,94), cortBMC (OR=1,82;95%CI=1,29-2,57) oraz total BMC (OR=1,61;95%CI=1,14-2,26) w porównaniu do osób z WHR<0,95. BMI jest nieistotny jako predyktor stanu kośćca obwodowego mężczyzn, podczas gdy podwyższone wartości WHR (otyłość brzuszna) często współistnieją z osteopenią.

L38
INCREASED BMI AND WHR VALUES, AND REDUCED BMC AT THE ULTRA-DISTAL RADIUS IN THE COURSE OF MALE AGING
Ewa Anita Jankowska1, Elżbieta Rogucka1, Marek Mędras,
1Institute of Anthropology, Polish Academy of Sciences, Wroclaw,
2Department of Endocrinology, Wroclaw Medical University, Poland

Aims of the study: 1) an evaluation of relationships between BMI and WHR, and bone mineral content (BMC); 2) a comparison of BMC a) between overweight men (BMI≥27) and non-obese subjects, b) between abdominally obese males (WHR≥0,95) and men without visceral adiposity; 3) an estimation of relative risk of osteopenia with regard to BMI and WHR values in a population based sample of Polish males. Patients comprised a group of 272 healthy men, aged 20–60, inhabitants of Wroclaw in the Lower Silesia region of Poland. Trabecular, cortical and total BMC at the ultra-distal radius were assessed by pQCT ( Stratec 960). BMI and WHR were used as parameters of general obesity and fat distribution, respectively. Relationships between variables were established by linear regression. The differences in BMC depending on BMI and WHR were tested by an analysis of co-variance (ANCOVA). A logistic regression allowed to estimate the relative risk of osteopenia (T-score <–1,0) with regard to BMI and WHR. BMI was positively related only to trabBMC (r=0,17; p.=0,03). Men of BMI≥27 had only a higher trab BMC when compared to nonoverweight subjects (F=5,38; p.=0,02). BMI (BMI≥27 versus BMI<27), controlled for WHR, did not affect a relative risk of male osteopenia. WHR was inversely related to trabBMC (r=–0,30; p.50,001), cortBMC (r=–0,30; p.50,001) and totalBMC (r=–0,34; p.50,001). Men of WHR≥0,95 had all densitometric parameters reduced when compared to men of WHR<0,95. Abdominally obese males (WHR≥0,95), controlled for BMI, had an increased relative risk of being osteopenic within trabecular (OR=1,40; 95% CI=1,01–1,94), cortical (OR=1,82; 95% CI=1,29–2,57) and total BMC (OR=1,61; 95% CI=1,14–2,26). BMI, as a predictor of bone mineral content at the ultra-distal radius, was rather of minor significance, whereas visceral adiposity (assessed by WHR) was accompanied by male osteopenia.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W4
M.Dołżyński1, L.Zimnoch2
1z Kliniki Ortopedii i Traumatologii AM w Białymstoku
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Jan Skowroński
2z Zakładu Anatomii Patologicznej AM w Białymstoku
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Bogusław Musiatowicz

Autorzy przedstawiają wyniki badań patomorfologicznych z tkanek uzyskanych w trakcie 44 realloplastyk cementowych i bezcementowych stawu biodrowego po aseptycznym obluzowaniu endoprotez cementowych wykonanych w latach 1980- 1998. Oceny obluzowań dokonywano na gruncie klinicznym (ocena wg skali Harrisa) i radiologicznym (ocena linii radioprzeziernych dla trzpienia wg Gruena i panewki wg DeLee i Charnleya oraz indeks korowo- gąbczasty). Uzyskany śródoperacyjnie materiał tkankowy pobrano z sąsiedztwa panewki protezy, trzpienia i nowowytworzonej torby stawowej. .
Badania patomorfologiczne wykazały w tkance kostnej panewki bądź bliższej nasady uda nacieki z komórek fagocytujących: histiocytów jedno- i wielojądrzastych, wielojądrzastych komórek olbrzymich. W tkance nowowytworzonej torbie stawowej stwierdzono głównie nacieki z komórek jednojądrzastych oraz drobiny polietylenu bądź cząstki stopu endoprotezy. W ziarninie pobieranej z ognisk osteolizy w obrazie ultrastrukturalnym dominowały komórki żerne w rozmaitych stadiach fagocytozy. Drobiny cementu kostnego w przypadkach endoprotez cementowych stwierdzono we wszystkich rejonach. W 7–miu przypadkach endoprotezoplastyki cementowej nacieki zapalne były zdecydowanie większe i obraz morfologiczny był klasycznym odpowiadającym „cement desease”. W pozostałych przypadkach nie stwierdzono istotnych różnic jakościowych w obrazach morfologicznych.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:

Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s64-65.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5
oraz
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s13.

L39
Effectiveness of Etidronate and Alendronate in the Treatment of Osteoporosis in Males: A Prospective Observational Study
(Skuteczność etydronianu i alendronianu w leczeniu osteoporozy u mężczyzn – prospektywne badanie obserwacyjne)
Wojciech P. Olszynski1, Rolf J. Sebaldt2, Jonathan D. Adachi2, Alan Tenenhouse3, John Caminis3, Annie Petrie2, George Ioannidis2, Charles H. Goldsmith2,
1. University of Saskatchewan,
2. McMaster University,
3. McGill University. Suite 103 – 39 Twenty-Third Street East, Saskatoon, Saskatchewan, CANADA S7K 0H6.

Optimal treatment for osteoporosis (OP) in males is uncertain. Etidronate (E) and alendronate (A) are two bisphosphosates available in most countries for the treatment of osteoporosis (OP). From CANDOO, our prospective observasional database of patients with OP or osteopenia who are being followed at our academic tertiary care centre, we extracted the records of males who had had an initial bone mineral density (BMD) determination (immediately prior to any bisphosphonate therapy) and a follow- up BMD after 1 yr. Males treated with calcitonin, fluoride or another bisphosphonate were excluded. We divided them into 4 groups: E users for at least 1 y (n=91), A users for at least 1 y (n=33), switchers (S) (users of E for at least 2 y followed by a switch to A for at least 1 y) (n=18), and controls (calcium or vitamin D only, n=97). At baseline, lumbar spine (LS) and femoral neck (FN) BMD t-scores in the 3 treatment groups did not differ significantly but all were significantly lower than in the control group (except for the LS t-scores in A). At 1 y, LS BMD increased significantly within the A (mean; SEM = 6.3;0.6%), E (3.9;0.6%) and S (6.6;1.3% ) groups. Femoral neck (FN) BMD increased in the A and E groups. All LS increases were significantly greater than the changes in the control group (p< 0.001 by Tukey’s paired comparison test), and only the A group had a statistically significant increase in FN BMD compared to the C group. We conclude that both A and E can increase BMD in males with OP or osteopenia. In this study, A was associated with a slightly greater mean increase in BMD than E.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W5

Freeman M.

Od wczesnego okresu stosowania całkowitych protez stawowych wiadomo było, że protezy mogą ulegać mechanicznemu obluzowaniu, co można zobaczyć na obrazie rentgenowskim jako przesunięcie względem ich początkowej loży kostnej. W ostatnich latach do pomiaru ruchomości protez z dokładnością około 0,2 mm używano analizy rentgenostereofotogrametrycznej (roentgenstereophotogrammetric analysis – RSA). Przy użyciu RSA pokazano, że implanty przemieszczają się bezpośrednio po ich wszczepieniu, natomiast później ich los jest różny. Niektóre stabilizują się, a niektóre mogą ulegać dalszym przemieszczeniom. Jeżeli pozostaną stabilne, prognoza jest dobra z bardzo małą częstością występowania późnego aseptycznego obluzowywania się. W przeciwieństwie do nich, te które w dalszym ciągu ulegają przemieszczaniu w końcu zaczynają wykazywać widoczny luz w konwencjonalnym badaniu radiologicznym. Dlatego, jeżeli można uwidocznić luz protezy, znaczy to że była luźna od momentu wszczepienia, opóźniona jest natomiast diagnoza. .
Analiza danych z RSA wskazuje, że pomimo iż ta technika umożliwia dokładny pomiar ruchu postępowego i rotacyjnego we wszystkich trzech kierunkach, to jednak przemieszczenie pionowe i rotacja w płaszczyźnie czołowej są najbardziej użyteczne w przewidywaniu obluzowania. Szczęśliwie, postępowy ruch w pionie oraz rotacja w płaszczyźnie czołowej mogą być zmierzone w zwykłym przednio-tylnym zdjęciu rentgenowskim, pod warunkiem, że: (1) zdjęcie takie robione będzie w wystandaryzowany sposób w pewnym okresie czasu i (2) (dla ruchu postępowego) implant i kość mają odpowiednie znaczniki umieszczone pionowo nad nimi, w tej samej płaszczyźnie przednio-tylnej i oddzielone od siebie względnie niewielką odległością. .
W London Hospital stosowaliśmy takie wystandaryzowane zdjęcia rentgenowskie A-P (które można wykonać w każdej pracowni rentgenowskiej) w celu zmierzenia przemieszczenia się składników panewkowych, udowych i piszczelowych w okresie przekraczającym 10 lat. Chorych obserwowano klinicznie, dlatego późne aseptyczne obluzowanie można obecnie powiązać z wcześniej i później zmierzonym przemieszczeniem. .
Nasze obserwacje odnośnie tych trzech komponentów zostały opublikowane i będą w skrócie przedstawione. Zasada oraz jej użyteczność poparte zostaną przykładem odnoszącym się szczególnie do bliższej części kości udowej. Porównywano przez 10 lat umieszczone w niej cztery identyczne protezy umocowane jako press-fits (dwie wersje), pokryte przez HA lub protezy cementowe. Wczesna szybkość przemieszczenia pozwoliła na przewidzenie, że dwa z tych wariantów (proteza cementowa i pokryta HA) były wystarczająco stabilne aby spodziewać się, że częstość obluzowywania się będzie niska. Po 10 latach żaden z wszczepów pokrytych HA nie wymagał rewizji z powodu aseptycznego obluzowania, natomiast przeprowadzono rewizję jednego wszczepu cementowego (stosując jedną z dwóch alternatywnych technik cementowania). W ten sposób metoda przewidywania została zatwierdzona.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s65-66.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s13.

L40
Densytometria u dzieci
R.Lorenc, H.Matusik, P.Płudowski, M.Jaworski
Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej Centrum Zdrowia Dziecka Al. Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa-Międzylesie

Wynik pomiaru gęstości kości metodą DEXA zarówno w całym szkielecie jak i w poszczególnych jego częściach zależy od rozmiaru kości i stopnia jego mineralizacji. Absorpcjometria promieniowania rentgenowskiego (SXA i DXA) jest ukierunkowana na pomiar gęstości „powierzchniowej” kości wyrażonej w g/cm2. Przyjmuje się, że BMD „powierzchniowe” koreluje w istotnym stopniu z wytrzymałością kości. Inna możliwość to pomiar tzw. „prawdziwej’ gęstości kości (w g/cm3)metodą ilościowej tomografii komputerowej lub też obliczenie jej wartości przy wykorzystaniu wyników rzutu bocznego i tylno-przedniego kości – Bone Mineral Apparent Density (BMAD). Zarówno gęstość trójwymiarowa, BMAD czy BMD uściślają charakterystykę właściwości analizowanego szkieletu zwłaszcza gdy są uzupełnione o analizę przestrzenną (SSI – współczynnik wytrzymałości kości). Niemniej dla całościowej interpretacji stanu kośćca istotnym jest uwzględnienie także szeregu dodatkowych elementów. Kościec rosnącego dziecka jest heterogenny odnośnie tempa jego rozwoju. Prowadzona analiza winna więc brać pod uwagę obok wieku kalendarzowego także wiek kostny, stadium dojrzewania oraz płeć, a także wagę i wzrost analizowanego dziecka. Istotnym uzupełnieniem w prowadzonych badaniach stały się również ilościowe badania ultradźwiękowe, które w chwili obecnej umożliwiają niezależną analizę zarówno kości korowej jak i beleczkowej.

L40
DENSITOMETRY IN CHILDREN
R. Lorenc, H. Matusik, P. Ptudowski, M. Jaworski,
Department of Biochemistry and Experimental Medicine, The Children’s Memorial Health Institute, Al.Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa-Miedzylesie, Poland

Bone mass of the whole skeleton as well as its selected areas depends directly upon volume or size of analyzed segments and the density of the mineralized tissue contained within its periosteal envelope. The techniques of single and dual energy absorptiometry provide measurements of so called areal or surface bone mineral density ( BMD, in g hydroxyapatite per cm2). The values generated by this technique are dependent upon both size and integrated mineral density of the scanned segments. In the overview of available techniques areal BMD has been shown to be directly related to bone strength. By the same the mean volumetric mineral density (g hydroxyapatite per cm3) can be noninvasively determined by quantitative computer tomography or by calculation of density in two projections as so called bone mineral 'apparent’ density (BMAD in g/cm3). The later contribute significantly in mechanical resistance evaluation when taking into account size component measurements (SSI-strength strain index). Nevertheless even when areal BMD values are informative in general strength prediction its interpretation is affected by several additional factors. The skeleton of growing child is heterogeneous in dynamics of its development. Sex, calendar and bone age as well as pubertal stage and sex data must be considered in the undertaken analysis. An important adjunct for these issues is the development of ultrasound data with utilization of possible discrimination of cortical and trabecular bone data.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W6

Andrzej Górecki, Karol Purski, Tomasz Jabłoński
Klinika Ortopedii AM, Warszawa

Taktyka postępowania oparta jest na dwóch elementach. Pierwszy – to ocena stanu ogólnego chorego, gdzie pod uwagę należy wziąć wiek pacjenta, jego stan biologiczny, współistniejące schorzenia internistyczne. Prawidłowa kwalifikacja do określonej techniki operacyjnej pozwala nam uniknąć niepowodzeń związanych z niewgojeniem użytych przeszczepów kostnych i tym samym z ponownym obluzowaniem panewki, czy zapobieganie powikłaniom internistyczny. .
Drugi element to rozległość uszkodzeń kostnych, a zwłaszcza pierścienia kostnego rewidowanej panewki. Choć o rzeczywistej rozległości ubytków kostnych można przekonać się dopiero śródoperacyjnie, to w planowaniu realloplastyki oprócz konwencjonalnych zdjęć rentgenowskich posługujemy się często tomografią komputerową, a w przypadkach znacznej protruzji wszczepu badaniami arteriograficznymi. .
W oparciu o podział uszkodzeń panewki kostnej zaproponowany przez Waye G. Paprosky’ego różnicujemy sposób postępowania. .
W rekonstrukcjach używa się różnorodnych technik operacyjnych z zastosowaniem panewek osadzających na cemencie z antybiotykiem jak i wszczepów bezcementowych, (decyduje wiek pacjenta i stan tkanki kostnej), a niejednokrotnie specjalnych elementów wzmacniających takich jak metalowe elastyczne siatki, pierścienie, koszyczki i koszyczki z zaczepami. .
W zabiegach naprawczych stosujemy szeroko allogeniczne przeszczepy kości mrożonej sterylizowanej radiacyjnie w formie rozdrobnionej i litej, którymi szczelnie wypełniamy ubytki pierścienia oraz dna panewki kostnej. .
Realloplastykę wykonujemy tek, aby zrekonstruować oś obrotu protezy na poziomie osi obrotu stawu przeciwległego i żeby odtworzyć ramię dźwigni mięśni odwodzicieli.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s66-67.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s13.

L41
Prospektywna ocena gęstości mineralnej kości u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym
Hanna Dziatkowiak, Dorota Roztoczyńska, Edward Czerwiński
Klinika Endokrynologii Dzieci i Młodzieży, Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii
ul. Wielicka 265;30-663 Kraków.

Celem pracy jest prospektywna ocena gęstości mineralnej kości, u dziewcząt chorych na J.P., w okresie 3 lat obserwacji.
Materiał i metody: Analizie poddano 31 dziewcząt w wieku od 11 do 21 lat, z rozpoznanym J.P. U wszystkich chorych, wykonano badanie densytometryczne kręgosłupa metodą DEXA, badania antropometryczne (BMI) oraz oznaczono stężenie estrogenów w surowicy krwi. Badania powtórzono po 6,12,18,24,30 i 36 miesiącach.
Wyniki. 1/ Pierwsze badanie densytometryczne wykonane u 31 dziewcząt, wykazało u 18 chorych obniżenie gęstości mineralnej kości: u 12 wartość BMD-Z score L2-L4 była mniejsza niż (-)2SD, u 6-od (-)1SD do (-)2SD. U pozostałych 13 dziewcząt nie stwierdzono osteopenii. Średnia wartość BMD L2-L4 dla wszystkich chorych wynosiła 1,011g/cm2. Po 6 miesiącach średnia wartość BMD wynosiła–0,9133g/cm2, po 12 miesiącach-0,964g/cm2, po 18 miesiącach-0,953 g/cm2, po 2 latach- 0,966g/cm2, po 30 miesiącach – 0,999 g/cm2. Posiadamy dokumentację z przeprowadzonej 3 letniej obserwacji klinicznej 13 pacjentek: u 5 gęstość mineralna kości wzrosła, osiągając wartość BMD większą niż przy pierwszym badaniu, jednak wszystkie 5 dziewcząt nadal ma osteopenię. Wszystkie dziewczęta w tej grupie miesiączkują. U 4 dziewcząt wartość BMD nie poprawiła się, wszystkie 4 dziewczęta odmówiły leczenia, 3 spośród nich nie miesiączkuje. Pozostałe 4 dziewczęta nie miały zaburzeń mineralizacji kości. Po 3 latach średnia wartość BMD L2-L4 dla wszystkich 13 dziewcząt wynosi 1,022g/cm2. 2/Stwierdzono systematyczny wzrost średnich wartości BMI oraz estrogenów, które nie korelowały z wartościami BMD. Zaobserwowano zależność pomiędzy czasem trwania braku miesiączki, a wartością BMD.
Wnioski: Gęstość mineralna kości, u chorych na J.P. ulega obniżeniu w ciągu pierwszych 18 miesięcy choroby, pomimo wzrostu masy ciała oraz wzrostu wartości estrogenów. Wpływ na wartość BMD ma czas trwania wtórnego braku miesiączki, dlatego należy jak najwcześniej rozpoczynać leczenie hormonalne. Dziewczęta z J.P.i obniżoną masą kostną, powinny kontynuować badania densytometryczne po osiągnięciu szczytowej masy kostnej.

L41
A PROSPECTIVE ASSESSMENT OF BONE MINERAL DENSITY IN GIRLS WITH ANOREXIA NERVOSA
Hanna Dziatkowiak. Dorota Roztoczynska, Edward Czerwiński,
Department of Pediatric Endocrinology, Polish-American Children’s Hospital; 265 Wielicka str. 30-663 Cracow, Poland

The goal of the investigations was a prospective evaluation of bone mineral density in girls with A.N.
Material and methods: The analysis included 31 girls, aged 11¬21 years, with diagnosed A.N. All patients were subjected to lumbar spine densitometry (DEXA), anthropometric measure¬ments (BMI) and serum estrogen determinations. Follow-up examinations were performed 6,12,18,24,30 and 36 months later.
Results: 1/lnitial densitometry performed in 31 girls showed decreased bone mineral density in 18 patients: in 12 girls the value of BMD Z-score for L2-L4 was below (-)2SD, while in 6 it ranged between (-)1SD and (-)2SD. No osteopenia was noted in the remaining 13 girls. The mean BMD value for all patients equaled 1.011 g/cm2. After 6 months of follow-up, the mean BMD value was 0.9133g/cm2, after 12 months 0.964g/cm2, after 18 months 0.953g/cm2, after 2 years 0.966g/cm2, and after 30 months 0.999g/cm2. Thirteen patients were followed up for 3 years; five of them showed a considerable BMD increase with values greater than these observed initially, yet all continued to have osteopenia. All the girls in this group menstruated. In 4 girls the BMD value showed no improvement, these girls refused therapy. Three of them were diagnosed with primary amenorrhea. The remaining 4 girls showed no osteopenia. After 3 years the mean BMD value for the group of 13 girls was 1.022g/ cm2. 2/ We observed a steady increase in mean BMI and estrogen values, with no correlation with BMD values. An association was observed between the duration of amenorrhea and BMD values.
Conclusions: Bone mineral density in anorectic patients is decreased within the first 18 months of anorexia duration despite the increasing body mass and estrogen levels. BMD value is affected by the duration of anorexia and amenorrhea, thus hormonal supplementation should be introduced as early as possible. Girls with A.N. and decreased bone mass should be subjected to densitometry when they achieve their peak bone mass.

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W7)

Marcel KERBOULL, Moussa HAMADOUCHE, Luc KERBOULL
Orthopeadic Department Cochin Hospital PARIS, FRANCE 27, rue du Fg St Jacques, 75679 PARIS CEDEX 14 FRANCE

Autorzy przedstawili długoterminowe wyniki rekonstrukcji panewki za pomocą przeszczepów allogennych i specjalnych wzmocnień metalowych w powikłanych całkowitych alloplastykach stawu biodrowego z dużym ubytkiem kości. Wzmocnienie panewkowe stworzono w roku 1974, aby uporać się z przerwaniem ciągłości miednicy związanym z rozległą utratą kości panewki. Jest to półsferyczny krzyż ze stali szlachetnej z czterema ramionami, który mocuje się do kości przy pomocy dolnego haka i górnych śrub. Ten przyrząd służy jako prowadnica i wzmocnienie dla rekonstrukcji kości, którą wykonuje się ze świeżo zamrożonych głów kości udowej. Ubytki segmentarne naprawia się przy pomocy masywnych kawałków przeszczepu allogennego lub skrawkami wciśniętymi między pozostałą ścianę kostną a ramiona przyrządu. Ubytki jamiste i przerwy między strukturami przeszczepu wypełnia się ubitą kością gąbczastą. Zwykle po sześciu miesiącach przeszczepy łączą się między sobą i z przyjmującą kością. Po dwóch latach postępująca przebudowa przeszczepu sugeruje, że są one mechanicznie i biologicznie wbudowane. W długim okresie obserwacji resorpcja przeszczepu okazała się bardzo rzadka (5%). Wyniki rekonstrukcji panewki tą metodą były analizowane na serii kolejnych 60 rekonstrukcji panewki wykonanych przez jednego chirurga w latach 1976-1986 u 53 pacjentów. Wystąpiło u nich mechaniczne obluzowanie protezy całkowitej stawu biodrowego z dużym ubytkiem panewki (48 typu III, 12 typu IV wg klasyfikacji AAOS). Po średnio 11-letniej obserwacji wyniki kliniczne były zadawalające, w 90% określone jako znakomite i dobre. Trzy przypadki zakończyły się niepowodzeniem z powodu resorpcji przeszczepów i obluzowania panewki stawu. Biorąc pod uwagę, że współczynnik przeżycia wynosił 92.1% w ciągu 16 lat (zakładając obluzowanie panewki jako punkt końcowy) to pomimo 3 przypadków niepowodzenia metoda ta pozostaje wartościowa i godna zaufania nawet w obserwacji długoterminowej.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s67-68.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s13-14.

L42
Leczenie osteoporozy i osteopenii u dzieci – doświadczenia własne
Danuta Chlebna-Sokół , Elżbieta Loba–Jakubowska, Agnieszka Rusińska, Agnieszka Błaszczyk
Klinika Propedeutyki Pediatrii Instytutu Pediatrii AM w Łodzi

Celem pracy była ocena efektów skojarzonego leczenia (dieta bogatowapniowa, rehabilitacja ruchowa i preparaty farmakologiczne) u dzieci z obniżeniem mineralizacji kośćca.
Badaniami objęto 45 dzieci w wieku od 6.5 do 18 lat, w tym 28 chłopców i 17 dziewczynek. U 15 spośród nich rozpoznano osteoprozę (13/15) lub osteopenię (2/15) w przebiegu innych chorób (wtórną), natomiast u 30 były to zaburzenia pierwotne – odpowiednio 16/30 i 14/30. Czasokres leczenia u tych pacjentów wynosił od 6 miesięcy do 4. lat.
Wszyscy pacjenci otrzymywali preparaty wapnia i witaminy D. U większości z nich stosowano dietę bogatowapniową i rehabilitację ruchową dostosowaną do zaawansowania procesu chorobowego. U części dzieci zastosowano ponadto kalcytoninę lub bisfosfoniany.
Dzięki zastosowanej terapii u 70% (30/45) dzieci uzyskano poprawę mineralizacji kośćca ocenianą na podstawie badania denstometrycznego (metodą DEXA – program total body i spine). Było to 23/30 pacjentów z pierwotnym obniżeniem mineralizacji kośćca i 7/15 z zaburzeniami wtórnymi. U pozostałych dzieci nie wykazano poprawy w badaniu densytometrycznym, z tym, że niższe (aniżeli na początku leczenia) wartości Z- score stwierdzono u kilku pacjentów ze szczególnie ciężkim przebiegiem osteoporozy wtórnej.
Praca finansowana z grantu KBN nr 4PO5E 03816
Klinika Propedeutyki Pediatrii IP, 91-738 Łódź, ul. Sporna 36/50

L42
TREATMENT OF OSTEOPOROSIS AND OSTEOPENIA IN CHILDREN – OWN EXPERIENCE
Danuta Chlebna-Sokot, Elzbieta Loba-Jakubowska, Agnieszka Rusinska, Agnieszka Blaszczyk,
Clinic of Propedeutics of Pediatry, Institute of Pediatry, Medical University of Lodz, Poland

The aim of the study was to evaluate the effect of combined therapy (calcium-rich diet, physical rehabilitation, pharmacother- apy) in children with decreased mineralization of the skeleton.
The examined group comprised 45 children aged 6.5 to 18 years (28 boys and 17 girls). Secondary osteoporosis and osteopenia were recognized respectively in 13 and 2 of the 15 children. Primary osteoporosis and osteopenia were estimated respectively in 16 and 14 of the 30 children. Patients had been treated for 6 months to 4 years.
The total group received calcium and vitamin D supplements. In the majority of treated children a calcium-rich diet and physical rehabilitation adjusted to the advancement of the disease were applied. In some cases additionally calcitionin or fosamax was also used.
The applied treatment led to the improvement of skeletal mineralization in 70% (30/45). It was estimated at bone densitometry (DEXA method, total body and spine). We would like to notice that an improvement was observed in 23 of the 30 children with primary, but only in 7 of 15 patients with secondary disease. In the remainder of the children there was no improve¬ment; some of them had even lower values of Z-score than at the beginning of therapy. It was probably caused by an especially severe course of secondary osteoporosis in those patients.