SPOŻYCIE WAPNIA Z PRODUKTÓW MLECZNYCH W RELACJI DO BUDOWY CIAŁA I STATUSU TKANKI KOSTNEJ [..]

P03
SPOŻYCIE WAPNIA Z PRODUKTÓW MLECZNYCH W RELACJI DO BUDOWY CIAŁA I STATUSU TKANKI KOSTNEJ STARSZYCH KOBIET

Słowińska M. A., Wądołowska L.

Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Katedra Żywienia Człowieka, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Słowa kluczowe: gęstość kośćca, kobiety starsze, wskaźniki somatyczne, produkty mleczne, spożycie wapnia

Cel pracy
Analiza zróżnicowania spożycia wapnia z produktów mlecznych przez starsze kobiety o różnej budowie ciała i gęstości kośćca.
Materiał i metody
Badaniami objęto 89 kobiet w wieku 797 lat mieszkających w DPS. Zmierzono: masę (kg), wysokość (cm), grubość czterech fałdów skórno-tłuszczowych (mm), obwód ramienia (cm), obwód pasa (cm), obwód bioder (cm) i następnie obliczono: wskaźnik masy ciała (BMI, kg/m2), beztłuszczową masę ciała (FFM, kg), masę tłuszczu (FM, kg), odsetek tłuszczu w ciele (%FM, %), obwód mięśni ramienia (AMC, cm) i wskaźnik talia-biodro (WHR). Gęstość tkanki kostnej (BMD) oznaczono metodą ultrasonograficzną (QUS). Za pomocą analizy czynnikowej i analizy skupień wyodrębniono cztery grupy kobiet o różnej budowie ciała i gęstości kośćca, które nazwano: (i) „przeciętne”, (ii) „z tendencją do otyłości gynoidalnej”, (iii) „niskie o stosunkowo wysokiej gęstości kośćca”, (iv) „o mocnej, męskiej budowie ciała”. Zwyczajowe spożycie 11 produktów mlecznych (g/dzień) oszacowano metodą częstotliwości spożycia żywności za pomocą kwestionariusza ADOS-Ca. W oparciu o tabele wartości odżywczej wyliczono spożycie wapnia (mg/dzień) oraz określono udział produktów mlecznych (%) jako źródeł wapnia. Zróżnicowanie zmiennych w zależności od typu budowy ciała zweryfikowano za pomocą analizy wariancji, przy p£0,05.
Wyniki
Przeciętne spożycie wapnia przez kobiety o różnej budowie ciała było zbliżone i wynosiło 866 mg/dzień (ok. 87% normy), w tym z produktów mlecznych 641 mg/dzień. Głównymi źródłami wapnia w dietach kobiet były: mleko (54,1% wapnia), sery dojrzewające (18,4% wapnia) i jogurty (12,1 % wapnia). Diety kobiet o różnych typach budowy ciała różniły się udziałem wapnia z serów dojrzewających. W dietach kobiet „o mocnej, męskiej budowie ciała” najwięcej wapnia pochodziło z serów dojrzewających (31,0% wapnia) w porównaniu z kobietami o „przeciętnej budowie ciała” (13,9% wapnia), lecz gęstość tkanki kostnej obu grup kobiet była bardzo niska (T-score BMD poniżej –6). Kobiety „niskie o stosunkowo wysokiej gęstości kośćca” w porównaniu z pozostałymi kobietami miały istotnie wyższą gęstość tkanki kostnej (T-score BMD=–4,91), mniejsze otłuszczenie ciała (średnio BMI=26,5 kg/m2; %FM=32,8%) i mały udział wapnia z serów dojrzewających (19,3% wapnia).
Wnioski
Przeciętne spożycie wapnia przez kobiety w wieku podeszłym było niskie i nie było związane z typem budowy ciała. Głównymi źródłami wapnia w dietach kobiet było mleko, sery dojrzewające i jogurty. Poznanie współzależności pomiędzy statusem tkanki kostnej starszych kobiet, stanem odżywienia i czynnikami żywieniowymi wymaga dalszych badań.

P03
CALCIUM INTAKE FROM DAIRY PRODUCTS IN RELATION TO THE BODY TYPE AND BONE MINERAL STATUS OF OLDER WOMEN

Słowińska M. A., Wądołowska L.

Department of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
University of Warmia and Mazury, Department of Human Nutrition, Ul. Słoneczna 44A, 10-718 Olsztyn, Poland

Key words: bone density, older women, somatic parameters, dairy products, calcium intake

Aim
The analysis of calcium intake differentiation from dairy products by older women with different body type and bone density.
Materials and methods
The study included 89 women aged 797 years living in DPS. Weight (kg), height (cm), four skinfolds thickness (mm), upper arm circumference (cm), waist circumference (cm), hips circumference (cm) were measured and then: body mass index (BMI, kg/m2), free fat mass (FFM, kg), fat mass (FM, kg), percentage of fat mass (%FM, %), upper arm muscle circumference (AMC, cm) and waist hip ratio (WHR) were calculated. The bone mineral density (BMD) was determined by the ultrasonographic method (QUS). Using the factors analysis and clusters analysis four groups of women with different body types and bone densities were separated and called: (i) “average”, (ii) “with a gynoidal obesity tendency”, (iii) “low, with quite high bone density”, (iv) “with strong, male body type”. The habitual intake of 11 dairy products (g/day) was assessed by the food intake frequency method, using the ADOS-Ca questionnaire. On the basis of the nutritive value tables the calcium intake was calculated (mg/day) and the dairy products share (%) as a calcium source was determined. The differentiation of variables depending on the body type was verified by the variance analysis, at p£0.05.
Results
The average intake of calcium by women with different body types was similar and amounted to 866 mg/day (ca. 87% of the recommended dietary intake), including from dairy products – 641 mg/day. The main calcium sources in women’s diets were: milk (54.1% of calcium), hard cheese (18.4% of calcium) and yoghurts (12.1 % of calcium). Diets of women with different body types differed in the calcium share from hard cheese. In the diets of women “with strong, male body type” the most calcium came from hard cheese (31.0% of calcium) in comparison to women with “average body type” (13.9% of calcium), but the bone density of both groups of women was very low (T-score BMD below –6). Women “low, with quite high bone density” in comparison to other women had significantly higher bone mineral density (T-score BMD=–4.91), smaller body fattening (the mean BMI=26.5 kg/m2; %FM=32.8%) and a small calcium share from hard cheese (19.3% of calcium).
Conclusions
The average calcium intake by women in older age was small and was not connected to a body type. The main sources of calcium in their diets were: milk, hard cheese and yoghurts. Understanding the corelations between the bone mineral density of older women, nutritional status and nutrition needs further studies.

CHARAKTERYSTYKA KOŚCI BELECZKOWEJ W OPARCIU O ZAAWANSOWANĄ ANALIZĘ OBRAZÓW CT

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s1123-124.

P05
CHARAKTERYSTYKA KOŚCI BELECZKOWEJ W OPARCIU O ZAAWANSOWANĄ ANALIZĘ OBRAZÓW CT

Kubik T.,1 Głuszko P.,2 Rokita E.2
1 Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Reymonta 4, 30-059 Kraków
2 Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Słowa kluczowe: obrazowanie CT, struktura kości beleczkowej, segmentacja

Pomiar powierzchniowej gęstości mineralnej kości (BMD) oparty na absorpcjometrii promieniowania rentgenowskiego dwóch energii (DXA) jest obecnie najczęściej używaną metodą diagnostyczną do oceny zmian osteoporotycznych. Metoda ta dostarcza użytecznej w praktyce klinicznej informacji w pojedynczym lub powtarzalnych pomiarach, lecz użycie BMD jako znacznika zmian w tkance kostnej jest obarczone różnymi wadami. Dlatego często pomiary własności tkanki kostnej są wykonywane w oparciu o technikę tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości (CT). W niniejszej pracy wykorzystano zaawansowaną analizę dwuwymiarowych (2D) obrazów kręgów uzyskanych techniką CT. Przyjęta hipoteza robocza zakłada, że architektura kości beleczkowej wewnątrz trzonu kręgu nie jest homogeniczna. W konsekwencji własności mechaniczne kręgu zależą od struktury w obszarze 'krytycznym’, który można zidentyfikować w oparciu o 2D obrazy tomograficzne.
Badaniom poddano serię 20 kręgów L3 pobranych od osób zmarłych płci męskiej. Pomiary BMD zostały wykonane densytometrem Lunar DPX-IQ. Następnie cały materiał został poddany badaniom tomografem komputerowym Somatom Sensation 10 przy wykorzystaniu ustawień parametrów w oparciu o protokół pomiaru: ucho wewnętrzne. Wszystkie obrazy uzyskano w płaszczyźnie prostopadłej do fizjologicznej osi kręgów. W kolejnym kroku została przeprowadzona segmentacja na kość beleczkową oraz szpik kostny w oparciu o algorytm wzrostu regionów. Na zakończenie dla każdego obrazu obliczono wartości następujących parametrów: charakterystyka eulera, prawdopodobieństwo dyskoneksji, średnica struktury, SV/GV (’star volume’ jamek szpikowych do całkowitej objętości), ilość punktów struktury, ilość wierzchołków struktury, ilość krawędzi struktury, ilość końców beleczek, ilość przecięć beleczek, ilość punktów prostych beleczek. Obliczenia wykonano wykorzystując własne oprogramowanie.
Uzyskane na podstawie obrazów 2D CT wyniki potwierdzają, że uwzględnione parametry różnicują między sobą poszczególne przekroje w kręgu. Największe zaobserwowane różnice dochodzą do 50%. Metoda wymaga dalszych badań w celu weryfikacji możliwości zastosowania w praktyce klinicznej.

P05
TRABECULAR BONE CHARACTERIZATION BASED ON ADVANCED ANALYSIS OF CT IMAGE

Kubik T.,1 Głuszko P.,2 Rokita E.2
1Institute of Physics of Jagiellonian University, Reymonta 4, 30-059 Krakow
2 Collegium Medicum of Jagiellonian University

Keywords: CT imaging, trabecular bone structure, segmentation

The established procedure for assessing osteoporosis-related changes in trabecular bone is a bone mineral density (BMD) measurement using dual energy x-ray absorptiometry (DXA). This method give clinically useful information in single or repeat measurements but the use of BMD as the marker of bone changes possesses some drawbacks. Therefore, bone samples are very often subjected to high resolution computed tomography (CT) examinations. In the present studies, we used the advanced analysis of the two-dimensional (2D) CT images of the vertebral bodies. Working hypothesis assumes that trabecular bone architecture within vertebral body is not homogeneous. The mechanical properties of the vertebra depends on the structure of a critical region which may be identified on the basis of 2D CT images.
The 20 lumbar vertebrae L3 harvested from human cadavers were used. The BMD measurements were performed using Lunar DPX-IQ densitometer. Next, all specimens were subjected CT method using Somatom Sensation 10 scanner with using parameter settings based on inner ear scanning protocol. All images were collected as perpendicural to the axis of vertebra. Segmentation of the each image into the trabecular bone and bone marrow was performed by region growing algorithm. Finally structural parameters: the euler characteristic, the probability of disconnection, the perimeter of structure, the mean star volume to global volume of marrow space, the number of structure points, the number of structure vertices, the number of structure egdes, the number of termini trabeculae, the number of cross trabeculae, the number of simple trabeculae were calculated. All calculations were performed with algorithms developed in our laboratories.
The examinations of 2D CT images confirmed that the parameters under consideration differ from section to section. The maximum observed discrepancies approach 50%. It means that the critical region may be easy to identified. The clinical applications of the described procedure needs further investigations.

BIOCHEMICZNE WSKAŹNIKI PRZEMIANY KOSTNEJ U KOBIET PO 60. ROKU ŻYCIA PODDANYCH SYSTEMATYCZNEMU […]

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s149-150.

P04
BIOCHEMICZNE WSKAŹNIKI PRZEMIANY KOSTNEJ U KOBIET PO 60. ROKU ŻYCIA PODDANYCH SYSTEMATYCZNEMU WYSIŁKOWI FIZYCZNEMU

Nowak A., Wieczorek A., Michalak E., Pospieszna B., Karolkiewicz J., Pilaczyńska-Szcześniak Ł., Laurentowska M.

Katedra Fizjologii, Biochemii i Higieny, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Słowa kluczowe: markery obrotu kostnego, IGF-1, wysiłek fizyczny

Kontrola przebudowy kości jest procesem złożonym, na który poza czynnikami ogólnoustrojowymi istotny wpływ mają bodźce mechaniczne powstające w wyniku aktywności fizycznej. Celem badań była ocena wpływu systematycznego treningu na metabolizm tkanki kostnej u kobiet po 60. roku życia.
Badania przeprowadzono u 15 kobiet – członków Stowarzyszenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku, w wieku średnio 65 lat, deklarujących dobry stan zdrowia i nie stosujących hormonalnej terapii zastępczej. W okresie 8 tygodni badane poddane były treningowi na ergometrze rowerowym. Trening składał się z 40. minutowych sesji (w tym 30 minut pracy z obciążeniem) powtarzanych trzy razy w tygodniu, podczas których badane wykonywały wysiłek fizyczny o intensywności 70-80% progu wentylacyjnego. Przed rozpoczęciem oraz po 4 tygodniach treningu przeprowadzono jednorazowy test wysiłkowy o wzrastającej intensywności w celu wyznaczenia progu wentylacyjnego. W celu dokonania oznaczeń biochemicznych u badanych pobierano krew z żyły odłokciowej, na czczo, między godziną 800 i 900 rano, przed rozpoczęciem oraz po 8 tygodniach treningu. W surowicy krwi żylnej oznaczano aktywność kostnej frakcji fosfatazy zasadowej (bALP) – markera syntezy tkanki kostnej i stężenie C-końcowego usieciowanego telopeptydu kolagenu typu I (CTX) – markera resorpcji kostnej stosując metodę immunoenzymatyczną ELISA oraz testy firmy Quidel (USA). Metodą radioimmunologiczną oznaczano stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1) i białka wiążącego – IGFBP-3 oraz stężenie insuliny przy użyciu testów firmy BioSource Europe S.A. (Belgia). Badania wykonano za zgodą Bioetycznej Komisji Badań Naukowych przy Akademii Medycznej w Poznaniu.
Analiza porównawcza stężeń wskaźników biochemicznych odnotowanych przed i po zakończeniu programu treningowego wykazała istotny wzrost aktywności bALP (p<0,05) oraz zmniejszenie stężenia IGF-1 (p<0,01) i insuliny (p<0,05). Stężenie CTX i IGFBP-3 nie uległo istotnej zmianie.
Prezentowane badania wykazały, że 8. tygodniowy trening ergometryczny przyczynił się do zwiększenia aktywności bALP przy niezmienionym tempie resorpcji kostnej. Ponadto systematyczna aktywność fizyczna doprowadziła do obniżenia stężenia IGF-1, co mogło mieć bezpośredni związek z obniżeniem stężenia insuliny.

P04
BIOCHEMICAL INDICES OF BONE TURNOVER IN WOMEN AFTER 60 YEARS OF AGE SUBJECTED TO THE SYSTEMATIC PHYSICAL EXERCISE

Nowak A., Wieczorek A., Michalak E., Pospieszna B., Karolkiewicz J., Pilaczyńska-Szcześniak Ł., Laurentowska M.

Chair of Physiology, Biochemistry and Hygiene, University School of Physical Education in Poznań, Poland

Key words: bone turnover markers, IGF-1, physical exercise

The bone remodeling is multifactorial process which is controlled by metabolic factors as well as mechanical stress appearing during physical activity. The purpose of the study was to examine the effect of regular training on bone tissue metabolism in women after 60 years of age.
The study was performed on 15 female subjects – members of the University of Third Age. Participants had an average age of 65, declared good health condition and did not use hormonal replacement therapy. Subjects performed 8 weeks of the cycle ergometer physical workout. The training consisted of 40 minutes sessions of physical exercise (30 minutes with workload at the level of 70-80% of ventilatory threshold intensity) repeated three times per week. Before and after the training program subjects underwent a ventilatory threshold estimation during physical test with increased intensity. Before both tests, in a fasting state (between 8 and 9 a.m.) the blood was taken from the ulnar vein for biochemical analysis. In the blood serum samples activity of: bone alkaline phosphatase (bALP) – bone formation marker and concentration of the C-terminal telopeptide of collagen I (CTX) – the marker of bone resorption, were determined by an immunoenzymatic ELISA method using Quidel Corporation tests (USA). Concentrations of insulin-like growth factor 1 (IGF-1), insulin-like growth factor binding protein (IGFBP-3) and insulin were analyzed using the radioimmunoenzymatic tests produced by BioSource Europe Ltd. (Belgium).
The study protocol was approved by the appropriate Committee of Ethics in Scientific Research.
The comparative analysis of biochemical indices measured before and after the training program shows that the systematic exercise caused the significant increase of bALP activity (p<0,05) and the decrease of IGF-1 (p<0,01) and insulin concentrations (p<0,05). Levels of CTX and IGFBP-3 were not significantly changed.
This study showed that eight weeks of ergometer training contributed to the increase of bALP activity without significant changes in the bone resorption rate. Moreover, systematic physical effort caused the decrease of IGF-1 concentration which could be associated with the reduction of insulin level.

PROSPEKTYWNE BADANIA STANU KOŚĆCA I STANU FUNKCJONALNEGO U CHORYCH PO UDARZE MÓZGU

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s124-125.

P06
PROSPEKTYWNE BADANIA STANU KOŚĆCA I STANU FUNKCJONALNEGO U CHORYCH PO UDARZE MÓZGU

Pluskiewicz W.1, Pietraszkiewicz F.2, Drozdowska B.3, Adamczyk P.4
1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii, Zakład Chorób Metabolicznych Kości, Zabrze, Śląska Akademia Medyczna, Katowice.
2 Oddział Rehabiltacji, Nowa Sól.
3 Katedra i Zakład Patomorfologii, Zabrze, Śląska Akademia Medyczna, Katowice
4 Katedra i Klinika Pediatrii, Nefrologii I Endokrynologii Dzieci, Zabrze, Śląska Akademia Medyczna, Katowice.

Słowa kluczowe: badanie funkcjonalne, gęstość mineralna kości, ilościowa metoda ultradźwiękowa

U chorych po udarze mózgu z powodu unieruchomienia i/lub zaburzeń neurologicznych może dochodzić do zaburzeń stanu kośćca. Celem pracy była ocena stanu funkcjonalnego i stanu szkieletu u 21 chorych po udarze mózgu (10 kobiet i 11 mężczyzn) w średnim wieku 61,8+/-10,1 badanych 35+/-43 i 47+/-43 miesięcy po pierwszym udarze mózgu. Stan szkieletu oceniano badaniami gęstości mineralnej (BMD g/cm2) kości piętowej i przedramienia aparatem PIXI (Lunar, USA) i badając ilościową metodą ultradźwiękową paliczki dłoni (Ad-SoS, m/s) aparatem DBM Sonic 1200, (IGEA, Włochy). Stan funkcjonalny oceniano przy pomocy Wskaźnika Barthel. Średnie wartości BMD przedramienia i Ad-SoS wyjściowo i po roku były istotnie niższe po stronie po udarze względem strony zdrowej (p<0,05), a BMD kości piętowej nie różniły się. BMD przedramienia nie zmieniało się w czasie obserwacji po stronie chorej, a uległo istotnemu obniżeniu po stronie zdrowej (p<0,05), a BMD pięty obniżyło się po stronie chorej (p<0,05). Ad-SoS nie uległ w czasie trwania obserwacji istotnym zmianom. Stosując pojęcie minimalnej znamiennej zmiany (Least Significant Change -LSC) istotny spadek zanotowano u 48% chorych (strona zdrowa), 57% (strona chora) dla pięty, u 38% chorych obustronnie dla Ad-SoS oraz u 28% chorych obustronnie dla przedramienia. Podczas obserwacji Wskaźnik Barthel wzrósł istotnie z 77+/-22 do 87+/-16 (p<0,05), ale nie wykazywał związków z wynikami pomiarów szkieletu. W celu oceny czy prospektywne zmiany zmiany wartości Wskaźnika Barthel (BI) wpływały na zmiany wyników pomiarów szkieletu (BMD, Ad-SoS) przeprowadzono analizę korelacji BI z BMD i Ad-SoS i uzyskano istotną korelację BI z BMD kości piętowej po stronie chorej (r=-0,43, p=0,05). Czas od udaru nie wpływał na Wskaźnik Barthel Index i wyniki pomiarów szkieletu.
Podsumowując, u chorych po udarze mózgu zaburzenia szkieletowe kończyn górnych mają charakter trwały, a roczna obserwacja wykazała obniżenie BMD kości piętowej mimo równoległej poprawy stanu funkcjonalnego.

P06
A LONGITUDINAL ASSESSMENT OF SKELETAL AND FUNCTIONAL STATUS IN PATIENTS WITH LONG-STANDING STROKE

Pluskiewicz W.1, Pietraszkiewicz F.2, Drozdowska B.3, Adamczyk P.4
1 Department and Clinic of Internal Diseases, Diabetology and Nephrology – Metabolic Bone Diseases Unit, Zabrze, Silesian School of Medicine in Katowice, Poland
2 Department of Rehabilitation, Nowa Sól, Poland
3 Department and Chair of Patomorphology, Zabrze, Silesian School of Medicine in Katowice, Poland
4 Department and Clinic of Nephrology, Endocrinology and Metabolic Disorders of Childhood, Zabrze, Silesian School of Medicine in Katowice, Poland

Keywords: functional status, BMD, quantitative ultrasounds

Skeletal status in subjects after stroke may be affected due to immobilization and/or neurological disorders connected with a stroke. The aim of the study was to assess skeletal and functional status in a group of 21 subjects (10 females and 11 males) in mean baseline age of 61.8+/-10.1 years evaluated 35+/-43 and 47+/-43 months after a first stroke. Skeletal status was assessed by densitometric measurements at the forearm and calcaneus using PIXI (Lunar, USA) and quantitative ultrasound measurements at hand phalanges using DBM Sonic 1200 (IGEA, Italy) which measures Amplitude-dependent Speed of Sound (Ad-SoS, m/s). Functional status was evaluated by Barthel Index. The mean values, at the baseline and follow up of forearm and ultrasound variables were significantly lower at affected limb (p<0.05) and no differences were noted for calcaneus measurements. In a longitudinal observation the mean forearm measurements at affected limb did not drop while at the opposite site a significant decrease was observed (p<0.05), calcaneal measurement showed a decrease only at affected limb (p<0.05) and no differences occurred for ultrasound measurements. The values of the least significant change (LSC) for skeletal measurements were used in order to detect longitudinal changes in individual patients. The percentage of subjects with a significant drop in BMD values exceed those with a significant increase and was 48% (non-affected side) and 57% (affected) for calcaneus, 38% (both sides) for ultrasound and 28% (both sides) for forearm. During a period of the study the value of Barthel Index increased significantly from 77+/-22 to 87+/-16 (p<0.05) and did not correlate with skeletal variables at the baseline and follow up. In order to establish weather a longitudinal change in BI (BI) influenced longitudinal changes in skeletal variables (BMD, Ad-SoS) a correlation analysis was performed, and a correlation was noted only betweenBI and BMD for calcaneus at affected side (r=-0.43, p=0.05). A time since stroke did not influence Barthel Index and skeletal variables.
Concluding, in subjects with long-standing stroke a skeletal status was permanently affected within upper limbs, and in a longitudinal observation aggravation was noted mainly for calcaneus despite parallel improvement in functional status expressed by Barthel Index.

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U MĘŻCZYZN W WIEKU 40-69 LAT

P05
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U MĘŻCZYZN W WIEKU 40-69 LAT

Duda B.

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu, Zakład Anatomii i Antropologii
80-336 Gdańsk, ul. Wiejska 1

Słowa kluczowe: aktywność fizyczna, osteoporoza, osteopenia, styl życia

Regularna oraz systematyczna aktywność fizyczna należy do głównych czynników warunkujących zdrowy styl życia i jest jednym z czynników zapobiegających obniżeniu się poziomu masy kostnej, a nawet wywierającym korzystny wpływ na utrzymanie się jej na odpowiednim poziomie. Celem pracy jest ocena gęstości tkanki kostnej i aktywności fizycznej u mężczyzn w wieku 40-69 lat.
Zbadano 130 mężczyzn w wieku 40-69 lat. Wyróżniono trzy kategorie wieku: 40-49 lat (39 osób), 50-59 lata (56 osoby) i 60-69 lat (35 osób). Pomiar gęstość tkanki kostnej w g/cm2 (BMD) odcinka lędźwiowego kręgosłupa L2- L4 i szyjki kości udowej przeprowadzono metodą DEXA aparatem DPX-L firmy Luna. Pod uwagę wzięto wielkość BMD oraz odpowiadający jej wskaźnik T-score. Do określenia aktywności fizycznej badanych zastosowano metodę sondażu diagnostycznego.
Analiza gęstości tkanki kostnej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u mężczyzn w wieku 40 – 69 lat wykazała, że osteopenię stwierdzono w 40,7%, a osteoporozę w 7,7%. Natomiast w szyjce kości udowej osteopenię zauważono u 20,8% badanych osób, a osteoporozę u 1,5% mężczyzn. Częstość występowania osteopenii u mężczyzn w odcinku lędźwiowym kręgosłupa maleje wraz z wiekiem i wynosi w poszczególnych kategoriach wieku odpowiednio: 43,6%; 42,8% i 34,3%, zaś w szyjce kości udowej wzrasta wraz z wiekiem i wynosi odpowiednio: 12,8%; 23,2% i 25,7%. Natomiast częstość pojawiania się osteoporozy u mężczyzn w odcinku lędźwiowym kręgosłupa wzrasta wraz z wiekiem i wynosi: 2,6%; 9,0% i 11,4%. Zaś w szyjce kości udowej występuje tylko wśród mężczyzn 60-69 – letnich (5,7%). Osoby u których stwierdzono zmiany gęstości tkanki kostnej zwykle prowadzą siedzący tryb życia. Mężczyźni z osteopenią i z osteoporozą w poszczególnych kategoriach wieku, odpowiednio w 92,8%; 78,9% i 80% nie poświęcają w ogóle czasu na aktywność fizyczną. Badani zwykle oceniają swoją aktywność fizyczną w czasie wolnym jako średnią, ćwiczą w tygodniu tylko czasami, 2-3 razy w tygodniu (40-59 lat) lub wcale (60-69 lat) i poświęcają na ten cel tylko pół godziny lub wcale. Najczęstszą formą aktywności ruchowej jest spacer. Wczesne wykrycie niskiej gęstości mineralnej kości (BMD) u mężczyzn może być użyteczne w redukowaniu ryzyka złamań i zachowań związanych z osteoporozą, aktywność tym promowanie regularnej i systematycznej aktywności fizycznej.

P05
PHYSICAL ACTIVITY AND MINERAL BONE DENSITY IN MEN AGED 40-69 YEARS

Duda B.

Academy of Physical Education and Sport, Faculty of Anatomy and Anthropology
80-336 Gdańsk, ul. Wiejska 1, Poland

Key words: physical activity, osteoporosis, life style

Regular and systematic physical activity is one of the main determinants of a healthy life style and is a factor preventing a decrease of bone tissue. Moreover, it favourably affects the maintenance of its appropriate level. The focus of the study is to assess the mineral bone density and physical activity in men 40-69.
130 men aged 40-69 were recruited. Three age categories were selected: 40-49 years (39 individuals), 50-59 years (56) and 60-69 years (35). Bone density g/cm2 (BMD) in the lumbar section of the spine (L2- L4) and the femoral neck bone was measured by DEXA method and DPX-L, Luna apparatus. BMD and corresponding to it T-score index were considered. A diagnostic survey was applied to collect data on physical activity of the respondents.
The analysis of bone density in the lumbar section of the spine in men aged 40-69 indicated that 40, 7% of the men had osteopenia and 7,7% had osteoporosis. In the femoral bone neck osteopenia was observed in 20,8% of the men and osteoporosis in 1,5% of the respondents. The frequency of osteopenia in the lumbar section of the spine decreases with age and equals 43,6%; 42,8% and 34,3% for age categories. On the contrary in the femoral neck bone increases with age and is 12,8%; 23,2% and 25,7% respectively.
The occurrence of osteoporosis in the lumbar section of the spine increases with age and is 2,6%; 9,0% and 11,4% respectively. However, in the femoral neck bone osteoporosis occurs only in men aged 60-69 (5,7%). Changes in bone density were observed in sedentary subjects. The men with osteopenia and osteoporosis in each particular age category do not perform any physical activity (92,8%; 78,9% and 80% respectively). The respondents describe their physical activity in free time as average. They exercise sometimes during a week, 2-3 times weekly for half an hour (40-59 years) or not at all (60-69 years). Walking is the most popular physical activity.
The early diagnosis of low mineral density (BMD) in men may be useful in reduction of the risk of a future fracture of the bone and behaviours connected with osteoporosis, including promotion of regular and systematic physical activity.

STARZENIE SIĘ UKŁADU RUCHU KOBIET W BADANIACH IZOKINETYCZNYCH I DENSYTOMETRYCZNYCH

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s125-126.

P07
STARZENIE SIĘ UKŁADU RUCHU KOBIET W BADANIACH IZOKINETYCZNYCH I DENSYTOMETRYCZNYCH

Bolanowski M.,1 Skrzek A.2
1 Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami, A.M. we Wrocławiu, ul. Pasteura 4, 50-367 Wrocław
2 Wydział Fizjoterapii, A.W.F. Wrocław

Słowa kluczowe: układ ruchu, badania izokinetyczne, densytometria, starzenie się

Starzenie się jest kompleksowym procesem cechującym się własną specyfiką i dynamiką. Obniżona wytrzymałość kości łącznie ze zmniejszoną wydolnością fizyczną i upadkami są najczęstszymi przyczynami złamań osteoporotycznych w starszej populacji. Celem badania była analiza procesu starzenia się układu ruchu przez badania izokinetyczne w powiązaniu z oceną densytometryczną.
Badanie przeprowadzono wśród 288 kobiet podzielonych na 4 grupy wiekowe (40-49, 50-59, 60-69, 70-79 lat). Badanie izokinetyczne polegało na ocenie zginaczy oraz prostowników grzbietu i kolan. Badano szybkości kątowe dla zginaczy i prostowników grzbietu 90º/s i 120º/s, a dla mięśni kolan 60º/s i 180º/s. Gęstość kości bliższej nasady uda oceniano metodą DXA.
Stwierdzono zmniejszenie parametrów siły mięśniowej (szczytowy moment siły, całkowita praca, średnia moc, maksymalny przeciętny moment szczytowy) oraz wydłużenie czasu osiągnięcia szczytowego momentu w poszczególnych grupach wiekowych odzwierciedlające pogorszenie wydolności mięśniowej zależnej od wieku. Ponadto stwierdzono zależności parametrów siłowo-prędkościowych mięśni kolan i grzbietu z wynikami badań densytometrycznych. Dodatnie korelacje obserwowano między parametrami siłowymi a BMD, zaś ujemne między parametrami prędkościowymi a BMD.
Potwierdzono zależne od starzenia się pogorszenie parametrów siłowo-prędkościowych mięśni kolan i grzbietu u starszych kobiet. Wraz z wiekiem obniżały się parametry siłowe a wzrastały prędkościowe. Większe pogorszenie czynnościowe występowało w grupie zginaczy niż prostowników, szczególnie stawów kolanowych. Równocześnie obserwowano stopniowe obniżanie się z wiekiem wartości BMD bliższej nasady uda wykazujące zależność z badanymi parametrami siłowo-prędkościowymi.

P07
THE AGEING PROCESS OF MOTION ORGAN IN WOMEN ASSESSED BY ISOKINETIC AND DENSITOMETRIC STUDIES

Bolanowski M.1, Skrzek A.2
1 Department of Endocrinology, Diabetology and Isotope Therapy, Wrocław Medical University, Pasteura 4, 50-367 Wrocław, Poland
2 Department of Physiotherapy, Wrocław University of Physical Education, Wrocław, Poland

Keywords: motion organ, isokinetic studies, densitometry, aging

Human aging is a complex process with its own specifics and dynamics. The decreased bone strength together with impaired physical efficiency followed by falls are the most important causes of osteoporotic fractures in the elderly population. The aims of the study were: the analysis of the aging process in the human active motion organ by isokinetic studies, description of the involution process in bones by densitometry and searching for the possible relations between them.
The study was carried out in 288 women divided into 4 age groups (40-49, 50-59, 60-69, 70-79 years). Isokinetic studies: the tests of spinal and knee extensors and flexors were carried out. The following angular velocities in concentric strength tests were assessed: for the spinal muscles: extension and flexion at angular velocities of 90º/s and 120º/s, and for the knee muscles: extension and flexion at angular velocities of 60º/s and 180º/s. Bone mineral density was measured in the proximal femur by DXA.
We observed the decline in the values of strength parameters studied (peak torque, total work, average power, maximal average peak torque) and the increase of the time to reach peak torque in particular groups of age reflect the worsening muscular work opportunities according to age. Moreover, numerous statistically significant correlations between strength-velocity parameters of spinal and knee muscles and densitometric results were shown. There were positive correlations between strength parameters and BMD, and negative ones between velocity parameters and BMD studied.
We documented the aging-related worsening of strength-velocity parameters of knee and spinal muscles in older women. Strength parameters decrease, and velocity ones increase with aging. The greater deterioration of the function was observed in flexors than in the extensors, especially in the knees. The parallel observation was gradual decrease in proximal femur BMD showing statistically significant correlations with strength-velocity parameters studied.

STRUCTURAL-FUNCTIONAL STATE OF BONE IN MEN OF DIFFERENT AGE

P06
STRUCTURAL-FUNCTIONAL STATE OF BONE IN MEN OF DIFFERENT AGE

Povoroznyuk V. V., Kreslov Y. A.

Department of Clinical Physiology and Pathology of Locomotor Apparatus,
Institute of Gerontology AMSU, Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis, Vyshgorodskaya str. 67, Kiev, 04114, Ukraine

This research was aimed at studying the age-dependent peculiarities of bone mineral density and bone mineral consent in men.
Research object: The total of 210 men 20–89 years old (54,6 ± 1,2) were examined and divided into the following age-dependent groups: 20- 29 years old, 30-39 years old, 40-49 years old, 50-59 years old, 60-69 years old, 70-79 years old, 80-89 years old.
Research methods: The mineral density and mineral consent of bone was determined using dual X-ray densitometry by means of „Prodigy” apparatus (GE Medical systems, Lunar, model 8743, 2005).
Research results: The analysis of variation did not expose any reliable influence of age on the BMD and BMC indexes of lumbar spine.
Bone mineral density was significantly higher in the group of 80-89 year-olds in comparison with other groups that may indicate some “selectivity“of this group. Hip BMD in the group of 70-79 year-olds was significantly lower in comparison with other groups: 20-29 year-olds (p = 0,012), 40-49 year-olds (p = 0,036), 60-69 year-olds (p = 0,039).
Correlation of lumbar spine BMD with height was established (r = 0,16; p = 0,021), weight (r = 0,27; p < 0,0001), BMI (r = 0,22; p = 0,001), BMD hip (r = 0,62; p < 0,001); BMD hip with age (r = – 0,15; p = 0,024), height (r = 0,30; p < 0,0001), weight (r = 0,35; p < 0,0001), BMI (r = 0,23; p < 0,001).
The osteoporosis of lumbar spine was observed by X-ray densitometry in 4,3% of patients in group of 40-49 years, in 7,9% – group of 50-59 years, in 7,5% – group of 60-69 years, in 19,2% – group of 70-79 years, in 9,1% – group of 80-89 years; hip osteoporosis in 2,3%, 5,3%, 2,8%, 7,6% of patients respectively. Osteopaenia of lumbar spine was established in 34,8% of patients in group of 20-29 years, in 36% – 30-39 years, in 31,9% – 40-59 years, in 28,9% – 50-59 years, in 20% – 60-69 years, in 23,1% – 70-79 years, in 13,6% – 80-89 years; hip osteopaenia in 20,0% of patients, in 12,5%, in 15,9%, in 23,7%, in 19,4%, in 26,9% and in 22,7% respectively. Among patients of 80-89 years normal state of bone was observed in 77,3%.
Conclusions: Age in men has a substantial influence on hip BMD: the lowest indexes were observed in group of 70-79 year-olds. The osteoporosis of lumbar spine was observed in 19,2%, hip osteoporosis in 7,6% of patients in this group.

P07
HYPODYNAMIA IN ADOLESCENCE AND OSTEOPOROSIS RISK

Popivanova C. V.
National Center of Public Health Protection, Ministry of Health, Sofia, Bulgaria

Active motion in childhood and adolescence is that very important factor for building up and maturing of the bone-skeletal system. With view to realization of the so called “strategic” (in childhood and adolescence) osteoporosis prevention, the study aimed to establish the level of physical activity in adolescents, hypodynamia signs and other unfavorable phenomena as risk factors for disturbed bone health. The studied group consisted of 773 adolescents, 14 – 18 years of age, from secondary schools. The study used anthropometric, questionnaire and psychological methods. A number of shortcomings are found in the system of physical exercises in the Bulgarian school. The students whose physical activities are restricted to school sports lessons form a large group at risk with marked signs of hypodynamia (50.98%). The processes of growth, maturing and development of the bone and muscle system in this group are disturbed. The physical development and physical capacity are at a statistically significant lower level (p < 0.001), the age annual dynamics of anthropometric indicators is uneven, the peak growth of the bone skeleton is retarded with a year, the rate of kyphoses and kyphoskolioses is higher. The immobilized students, as a result of hypodynamia, form an unfavorable psychosocial pattern – decreased “internal control” and “self-control” with resulting behavior risky for bone health – addiction to harmful habits and styles – tobacco smoking, drinking alcohol etc. The obtained results show that adolescent girls are at greater bone health risk than boys (p < 0.01). The fact that physical development indicators in all studied adolescents groups, with high or low physical activity extent, are significantly lower than those of their mates 15 years ago (Slanchev P. et al, 1992) is alarming and suggests retarded and weaker development of the bone-skeletal system. All adolescents in the conditions of polluted environment with reduced oxygen content in resting conditions use maximally the capacity of their lungs (very large range of the anthropometric parameter – p < 0.001) which significantly restricts the functional capacity of the respiratory system to work adequately at intensive physical efforts necessary for stimulation and maintenance of osteogenesis processes. Hypodynamia together with accompanying negative disturbances in the period of growth, maturing and development of the bone-skeletal system create particularly unfavorable life “start” and potential risk for osteoporosis development.

JAKOŚĆ ŻYCIA U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s126-128.

P08
JAKOŚĆ ŻYCIA U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

Horst – Sikorska W., Celczyńska – Bajew L., Warmuz – Stangierska I., Dąbrowski S.
Zakład Medycyny Rodzinnej Akademii Medycznej w Poznaniu, ul. Dąbrowskiego 79, 60 – 529 Poznań
e-mail: zmrw2l@amp.edu.pl

Wstęp
Osteoporoza powoduje dolegliwości bólowe, deformacje sylwetki i jest przyczyną złamań kości. Stan ten wpływa na pogorszenie jakości życia osoby dotkniętej chorobą. Celem leczenia osteoporozy jest zapobieganie złamaniom kości, ponieważ to zdarzenie w najbardziej istotny sposób decyduje o dalszym rokowaniu. Założeniem pracy była ocena w jaki sposób choroba wpływa na jakość życia pacjentów.
Cel
Ocena jakości życia pacjentów z osteoporozą
Materiał i metody
Jakość życia oceniano na podstawie ankiety, którą wypełniały pacjentki z Poradni Osteoporozy przy SPSK nr 2 w Poznaniu. Wiek ankietowanych pacjentek wynosił od 55 do 80 lat (średnia wieku 68,5). Kwestionariusz składał się z 5 części, zawierających 21 pytań. Każda z ankietowanych pacjentek mogła na każde pytanie zaznaczyć więcej niż 1 odpowiedź.
Wyniki
Spośród wszystkich ankietowanych pacjentek Poradni Osteoporozy 58 % chorowało ponad 5 lat, 30% poniżej 5 lat, pozostałe ponad 1 rok, ale mniej niż 5 lat..
Ból związany z wysiłkiem fizycznym zgłaszało 46% ankietowanych. Występowanie tych dolegliwości przez kilka dni w miesiącu podawało 27%, a przez kilka dni w tygodniu 24%. Środków przeciwbólowych nie stosowało 21% chorych, 21% stosowała je często, a 55 % sporadycznie.
Osteoporoza u 58% pacjentek doprowadziła do zmniejszenia wzrostu, u 49% do widocznych deformacji szkieletu ( kręgosłupa). Złamania kości stwierdzano u 30% chorych.
Choroba miała wpływ na aktywność życiową pacjentek – utrudniając wykonywanie codziennych czynności: 79 % pacjentek nie jest w stanie robić samodzielnie zakupów, 61% ma problemy z pokonywaniem schodów, ponad połowa (52 %) z szybkim poruszaniem się, 49% odczuwa dolegliwości bólowe, nawet podczas spoczynku.
Osteoporoza wpłynęła na zmianę stylu życia. Ponad połowa ( 52 %) prowadzi oszczędzający tryb życia, 46 % więcej uwagi poświęca zdrowiu, 39 % częściej odwiedza lekarza,
W opinii 61 % pacjentek choroba spowodowała zmniejszenie sprawności fizycznej. Ćwiczenia fizyczne za konieczne dla utrzymania kondycji uznało 52 % badanych, jednak z drugiej strony aż 39 % uważa, że ćwiczenia fizyczne są dla nich ryzykowne. Choroba wpłynęła negatywnie na układy rodzinne tylko u 18% pacjentek.
Chore starają się prowadzić życie towarzyskie(55 %), podróżować ( 55 %), korzystać z rozrywek ( 36%). W badanej grupie zawodowo pracowało 27% pacjentek.
Szczególnego podkreślenia wymaga fakt znacznie obniżonej samooceny i samopoczucia chorych. Pacjentki nie spodziewają się poprawy stanu zdrowia (33%), zgłaszają bezsenność (64%), zmęczenie (61%), przygnębienie (39%), wahania nastroju (36%), lęki (33%).
Wiedza pacjentek na temat choroby była wystarczająca u 39 % chorych, u 36% oceniana jako dostateczna, ale nadal 25% pacjentek uznawało swoją wiedzę za niewystarczającą.
Wśród analizowanej grupy osteoporoza jest postrzegana jako przyczyna niekorzystnych zmian w życiu (66%), a aż 79 % badanych uważa ją za bardzo niebezpieczną.
Za najskuteczniejszą metodę leczenia osteoporozy chore uznają farmakoterapię (52 %), ćwiczenia fizyczne (49 %), dietę (39%) i fizykoterapię (33 %).
Wnioski
1. W ocenie pacjentek choroba wpłynęła w znaczący sposób na sprawność ruchową, ograniczając ich aktywność życiową, wywołując zmiany w sylwetce oraz dolegliwości bólowe
2. Choroba wpłynęła niekorzystnie na samopoczucie pacjentek, powodując obniżenie nastroju, bezsenność, zmęczenie
3. Wiedza pacjentek na temat osteoporozy jest wystarczająca, aby zmotywować je do intensywnego leczenia, ale nadal większość z nich preferuje farmakoterapię.

P08
QUALITY OF LIFE IN WOMEN WITH POSTMENOPAUSAL OSTEOPOROSIS

Horst – Sikorska W., Celczyńska – Bajew L., Warmuz – Stangierska I., Dąbrowski S.
Department of Family Medicine University of Medical Sciences in Poznań, ul. Dąbrowskiego 79, 60 – 529 Poznań, Poland
e- mail: zmrw2l@amp.edu.pl

The bone pain, deformation of figure and bone fracture are the main reasons of deterioration of quality of life in osteoporosis. The main aim of osteoporosis treatment is prevention of bone fractures. The influence of osteoporosis on quality of life in postmenopausal women was main research in our study.
Aim
Assessment of quality of life in women with postmenopausal osteoporosis
Material and methods:
Quality of life was evaluated by questionnaire, contains 21 multiple – choice questions. The patients’ average age was 68,5 year( 55-80 year)
Results
From among all patients 58% have osteoporosis over 5 years. Appearance of bone pains, during exercises in a few days in the month, was occurred in 46% patients, but only 21% of them didn’t take any pain relief drugs. Osteoporosis was the main reason of decreasing of height in 58%, deformation of figure in 49% and bone fracture in 30% of patients. Also in 61% of patients osteoporosis was the cause of decreasing of patient’s fitness.
In the opinion of 52% patients exercises were considered to keep physical good shape, but 39% of patients think, that physical exercises are too risky for them. Most of our patients noticed decreasing of self- estimate and mood. 33% of patients don’t expect improvement of their health. Many of them suffered from sleeplessness (64%), fatigue (61%), depression (39%) and fears (33%).
Osteoporosis is main reason of changing patient’s life style. Over the half of patients(52%) lead spare life style, 46% take their health into consideration, 39% of patients frequently make appointments.
The knowledge about osteoporosis treatment and prevention was enough in 39%of patients, but still 25% of our study group know a little about osteoporosis.
In the opinion of 52% of our patients osteoporosis treatment with drugs is the most effective.
Conclusions
1. In the patients’ opinion osteoporosis limited their life activity, caused changing of figure and bone pains.
2. Disease has influence on patient’s self- estimate – is the cause of sleeplessness, fatigue, depression.
3. The patients’ knowledge about osteoporosis is enough to motivate them to intensive treatment, but still most of them prefer drugs as a most effective way.

HYPODYNAMIA IN ADOLESCENCE AND OSTEOPOROSIS RISK

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1152.

P07
HYPODYNAMIA IN ADOLESCENCE AND OSTEOPOROSIS RISK

Popivanova C. V.

National Center of Public Health Protection, Ministry of Health, Sofia, Bulgaria

Active motion in childhood and adolescence is that very important factor for building up and maturing of the bone-skeletal system. With view to realization of the so called „strategic” (in childhood and adolescence) osteoporosis prevention, the study aimed to establish the level of physical activity in adolescents, hypodynamia signs and other unfavorable phenomena as risk factors for disturbed bone health. The studied group consisted of 773 adolescents, 14 – 18 years of age, from secondary schools. The study used anthropometric, questionnaire and psychological methods. A number of shortcomings are found in the system of physical exercises in the Bulgarian school. The students whose physical activities are restricted
to school sports lessons form a large group at risk with marked signs of hypodynamia (50.98%). The processes of growth, maturing and development of the bone and muscle system in this group are disturbed. The physical development and physical capacity are at a statistically significant lower level (p < 0.001), the age annual dynamics of anthropometric indicators is uneven, the peak growth of the bone skeleton is retarded with a year, the rate of kyphoses and kyphoskolioses is higher.
The immobilized students, as a result of hypodynamia, form an unfavorable psychosocial pattern – decreased „internal control” and „self-control” with resulting behavior risky for bone health – addiction to harmful habits and styles – tobacco smoking, drinking alcohol etc. The obtained results show that adolescent girls are at greater bone health risk than boys (p < 0.01). The fact that physical development indicators in all studied adolescents groups, with high or low physical activity extent, are significantly lower than those of their mates 15 years ago (Slanchev P. et al, 1992) is alarming and suggests retarded and weaker development of the bone-skeletal system. All adolescents in the conditions of polluted environment
with reduced oxygen content in resting conditions use maximally the capacity of their lungs (very large range of the anthropometric parameter – p < 0.001) which significantly restricts the functional capacity of the respiratory system to work adequately at intensive physical efforts necessary for stimulation and maintenance of osteogenesis processes. Hypodynamia together with accompanying negative disturbances in the period of growth, maturing and development of the bone-skeletal system create particularly unfavorable life „start” and potential risk for osteoporosis development.

OSTEOPOROZA – POTRZEBA WIĘKSZEJ AKTYWNOŚCI W ROZPOZNAWANIU CHOROBY

P09
OSTEOPOROZA – POTRZEBA WIĘKSZEJ AKTYWNOŚCI W ROZPOZNAWANIU CHOROBY

Przedlacki J., Zaczek E., Grzejszczak A., Wieliczko M., Oręziak M., Kulicki P., Niemczyk L., Sowa E., Matuszkiewicz-Rowińska J.
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrologii, Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: Osteoporoza, rozpoznawanie, epidemiologia

Na podstawie obserwacji chorych przyjmowanych do naszej Kliniki, częstość osteoporozy, uznanej za chorobę społeczną, wydawała się niewielka. Celem pracy było: 1) ustalenie częstości występowania osteoporozy wśród chorych przyjętych w ciągu 1 roku (20.10.2003-19.10.2004) do naszej Kliniki na podstawie rozpoznań wstępnych opartych na informacjach uzyskanych od pacjentów i dokumentacji medycznej dostarczonej przez chorych; 2) w etapie drugim (20.10.2004 – 21.03.2005) – ocena wpływu aktywnego działania lekarzy Kliniki na zwiększenie częstości rozpoznawania choroby. W pierwszym roku obserwacji, w Klinice hospitalizowano 1533 pacjentów (866 kobiet i 667 mężczyzn) w wieku 15-104 lata (63,3±18,8). 838 chorych było w wieku powyżej 65 lat (517 kobiet i 321 mężczyzn). Osteoporozę z/lub bez przebytego złamania kości podawało 42 chorych (2,7% wszystkich chorych i 5,0% powyżej 65 rz.). 35 chorych podawało przebyte złamanie kości (złamanie kręgosłupa u 8, bliższej części kości udowej u 17). Czternastu spośród nich miało rozpoznaną jednocześnie osteoporozę. Część chorych z rozpoznaną osteoporozą i/lub przebytym złamaniem kości miało zalecone przy wypisie z Kliniki leczenie: witaminą D3 i/lub związkami wapnia 9 chorych, bisfosfonianem z wit. D3 i wapniem 1 chory, 2 chorych skierowano do Poradni Osteoporotycznej, 31 nie miało zaleconego leczenia farmakologicznego. W drugim okresie obserwacji do części Kliniki prowadzonej przez autora przyjęto 366 chorych (170 kobiet i 196 mężczyzn) w wieku 17-100 lat (66,6±18,0). 229 chorych było w wieku powyżej 65 lat (120 kobiet i 109 mężczyzn). Sześciu chorych podawało przy przyjęciu rozpoznanie osteoporozy z lub bez złamania kości (1,6% wszystkich chorych i 2,6% powyżej 65 rz.). Dwunastu podawało przebyte złamanie kości (złamanie kręgosłupa 3 chorych, bliższej części kości udowej 4); jeden spośród nich miał rozpoznaną jednocześnie osteoporozę. U 16 chorych rozpoznano (wywiady, Rtg kości) nieleczone złamanie osteoporotyczne (kręgosłup u 10, bliższa część kości udowej u 6) i u 14 rozpoczęto leczenie (najczęściej bisfosfonian, wit D3, wapń) (2 chorych zmarło) oraz zalecono skierowanie do Poradni Osteoporotycznej. Wszyscy ci chorzy mieli kontakt z lekarzem po złamaniu. Wszystkim chorym powyżej 65 rz. (bez uogólnionej choroby nowotworowej, przewlekłej niewydolności nerek, z zachowanym logicznym kontaktem) bez przebytego złamania kości zalecono skierowanie do Poradni Osteoporotycznej w celu wykonania badań w kierunku osteoporozy. Po 3 miesiącach przeprowadzono rozmowy telefoniczne z 24 chorymi. Jedenastu chorych nie było zainteresowanych diagnostyką, 10 zamierzało zgłosić się do Poradni, 3 zgłosiło się i nie rozpoznano osteoporozy.
Wnioski: Uzyskane wyniki pozwalają wyciągnąć wniosek o niedostatecznie aktywnym postępowaniu lekarzy, szczególnie pierwszego kontaktu, ale i pracujących w szpitalu, w rozpoznawaniu osteoporozy. Proste diagnostyczne postępowanie lekarzy Kliniki w drugim roku obserwacji (wywiady, Rtg kości) pozwoliły rozpoznać szereg klinicznie zaawansowanych przypadków osteoporozy i wdrożyć leczenie. Oddział szpitalny, gdzie pobyt pacjenta jest incydentalny, nie jest jednak przygotowany do badań profilaktycznych. Jest tu do spełnienia rola dla lekarza rodzinnego. Istnieje konieczność większej aktywności w rozpoznawaniu osteoporozy na wszystkich etapach kontaktu pacjenta z lekarzem.

P09
OSTEOPOROSIS – THE BIGGER ACTIVITY IS NEEDED IN RECOGNIZING THE DISEASE

Przedlacki J., Zaczek E., Grzejszczak A., Wieliczko M., Oręziak M., Kulicki P., Niemczyk L., Sowa E., Matuszkiewicz-Rowińska J.
Chair and Department of Internal Medicine and Nephrology, Medical University of Warsaw

Keywords: Osteoporosis, diagnostics, epidemiology

Frequency of osteoporosis, regarded as the social disease, was appearing small on the basis of the observation of patients admitted to our clinic. The aim of the study was: 1) the evaluation of the frequency of osteoporosis among our patients during 1 year of observation (20.10.2003-19.10.2004) on the basis of preliminary diagnoses leaned on information obtained from patients and the medical documentation delivered by patients; 2) in the other phase (20.10.2004 – 21.03.2005) – estimation of impact of active working of doctors of the clinic for increasing the frequency of recognizing of the disease. 1533 patients were being hospitalized in the first year of the observation in the clinic (866 females and 667 males) aged 15-104 years (63.3±18.8). 838 patients were above 65 years old (517 women and 321 men). Diagnosis of osteoporosis with or without bone fractures was giving by 42 patients (2.7% of all patients and 5.0% above 65 years). Thirty-five patients were giving the information on of bone fracture (spine in 8, proximal femur in 17). Fourteen of them had the osteoporosis recognized at the same time. Part of patients with diagnosis of osteoporosis and/or with bone fracture had the treatment recommendation when they were discharged from the clinic: with the vit D3 and/or calcium – 9 patients, bisphosphonates with vit. D3 and calcium – 1 patient, 2 patients were directed to the Osteoporosis Outpatients Center, 31 didn’t have recommendation for the drug treatment. 366 patients (170 females and 196 males) were admitted to the part of the clinic led by the author in the second period of observation. There were 229 patients older than 65 years. Six patients were giving the diagnosis of the osteoporosis with or without bone fractures (1.6% of all patients and 2.6% of above 65 years old). Eleven were giving bone fractures (spine in 3, proximal femur in 4); 1 from among them had the osteoporosis recognized at the same time. There were 16 patients with diagnosis (history taking, bone X-ray) of not treated osteoporotic fractures (10 of spine, 6 of proximal femur) and the treatment was started (most often bisphosphonates, wit D3, calcium) in 14 of them (2 patients died) and the referral to the Outpatients Osteoporotic Center was recommended. All these patients had the contact with the doctor after bone fractures. All patients above 65 years old (without the generalized neoplasm disease, chronic renal insufficiency and with good logical contact) without bone fracture were referred to the Osteoporosis Outpatient Center in the purpose of examinations of osteoporosis. Phone calls were carried out after 3 months with 24 patients. Eleven patients weren’t interested in diagnostics, 10 intended to report to the outpatient center, 3 were reported and the osteoporosis wasn’t recognized.
Conclusion: obtained results allow to conclude on insufficient activity of doctors, in particular of the primary doctors, but working at the hospital also, in recognizing the osteoporosis. Simple diagnostic procedures performed by doctors of the Department in the second year of the observation (history taking, bone X-ray) let the recognition of some clinically advanced cases of the osteoporosis and to put the treatment into practice. Hospital, where the patient’s stay is incidental, is not however prepared for preventive examinations. This part of action ought to be reserved for the family doctors rather. There is the necessity of the bigger activity in recognizing the osteoporosis at the all stages of the patient’s contact with the doctors.

FUNKCJONOWANIE I JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET Z OSTEOPOROZĄ W OKRESIE POMENOPAUZALNYM

P08
FUNKCJONOWANIE I JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET Z OSTEOPOROZĄ W OKRESIE POMENOPAUZALNYM

Bączyk G.¹, Opala T.², Bartosik W.¹

¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: funkcjonowanie, jakość życia, osteoporoza pomenopauzalna, Qualeffo 41

Osteoporoza jest chorobą społeczną , badania epidemiologiczne wskazują, że w Polsce dotkniętych osteoporozą jest około 4 mln osób. W kraju do tej pory przeprowadzono kilka badań w zakresie jakości życia kobiet z osteoporozą , jednakże badania te nie udzieliły wyczerpujących odpowiedzi na szereg istotnych pytań. Z uwagi na bardzo skromny stan rodzimych opracowań na temat wpływu osteoporozy na jakość życia, co uniemożliwia ocenę sytuacji z jednej strony, z drugiej natomiast zachęca do podjęcia badań, które ocenią funkcjonowanie i jakość życia tych kobiet. Być może wyniki badań przyczynią się do konstruowania programów profilaktyczno-edukacyjnych
Celem badań była wstępna ocena funkcjonowania i jakości życia kobiet z osteoporozą w okresie pomenopauzalnym bez złamań osteoporotycznych leczonych w Poradni Osteoporozy w Turku woj. Wielkopolskie.
Postawiono następujące pytanie badawcze; Jakie jest funkcjonowanie i jakość życia kobiet z osteoporozą? Czy funkcjonowanie i jakość życia kobiet z osteoporozą zależy od wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania w porównaniu z grupą kontrolną? Czy narzędzie użyte w badaniach – Qualeffo 41 spełnia oczekiwania badaczy w Polsce?
Materiał i metoda
Do oceny funkcjonowania i jakości życia kobiet z osteoporozą w wieku pomenopauzalnym wykorzystano polska wersję skali Qualeffo 41. Skala ta zawiera dziedziny: ból, funkcjonowanie fizyczne ( codzienne zajęcia, prace domowe, możliwość poruszania się), funkcjonowanie społeczne (spędzanie wolnego czasu), funkcjonowanie psychiczne( nastrój), percepcję stanu zdrowia. Ponadto skala pozwala ocenić globalne funkcjonowanie i jakość życia badanych. Oceny dokonuje się obliczając średnie wartości według opracowanego przez autorów algorytmu, przy czym, im wyższa wartość średnia tym gorsze oceny funkcjonowania i jakości życia badanych. Mineralną gęstość kości oceniano na podstawie badania densytometrycznego metodą DEXA okolicy lędźwiowej kręgosłupa oraz bliższej nasady kości udowej (BMD T- score)
Grupę badaną stanowiło 41 kobiet z osteoporozą ( bez złamań)- grupa I, 28 kobiet z osteopenią – grupa II oraz 21 kobiet bez osteopenii i bez osteoporozy- grupa III. Badane kobiety były w wieku 50 lat i więcej. Kobiety z grupy I w wieku 50-64 stanowiły 21,4%, natomiast powyżej 65 r.ż – 78,9 %.W II grupie kobiet w wieku 50-64 było 53,6% badanych, 46,4% to kobiety w przedziale wiekowym 65 i więcej. III grupa – 61,9 % kobiet w wieku 50-64oraz 38,1% to kobiety starsze.
Wyniki
Analiza wyników badań wskazuje, że oceny funkcjonowania i jakości życia badanych oscylują wokół wartości w przedziale średnim. Dla I grupy wartość średnia wynosiła 40.81± 3.82, dla grupy II – 37.79± 3.37 oraz dla grupy III – 37.43± 2.81. Pomiędzy I i III grupą stwierdzono różnicę statystycznie istotną, gdzie p<0.001.
Grupa I: Ból – 49.73±13.77, funkcjonowanie fizyczne – 54.76 ± 15.57, funkcjonowanie społeczne – 63.84 ± 11.87, funkcjonowanie psychiczne – 41.73 ± 9.98 oraz ogólny stan zdrowia – 58.92 ±12.67
Grupa II: Ból – 55.74± 12.30, funkcjonowanie fizyczne – 45.47± 15.57, funkcjonowanie społeczne – 43.80± 9.16, funkcjonowanie psychiczne – 43.05 ± 5.52, oraz ogólny stan zdrowia – 69.04 ± 6.74.
Grupa III: Ból – 42.5± 10.67, funkcjonowanie fizyczne – 35.84±14.51, funkcjonowanie społeczne – 58.22± 9.16, funkcjonowanie psychiczne – 51.05 ± 8.62, oraz ogólny stan zdrowia – 65.07 ± 11.06. Stwierdzono różnicę statystycznie istotną p<0.001 w zakresie funkcjonowania fizycznego, społecznego ( kobiety z grupy III uzyskały lepsze oceny funkcjonowania) oraz w zakresie funkcjonowania psychicznego ( badane z grupy III uzyskały gorsze wyniki ). Test Manna-Whitneya wykazał zależność wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania na funkcjonowanie i jakość życia kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Wnioski
Przeprowadzone badania stanowią wstępne informacje w zakresie funkcjonowania i jakości życia kobiet w okresie pomenopauzalnym. Kontynuowane badania powinny uwzględnić grupę kobiet ze złamaniami trzonów kręgów i inne złamania osteoporotyczne. Zastosowana skala Qualeffo 41 wydaje się być przydatnym narzędziem do oceny tej grupy badanych.

P08
FUNCTIONING AND QUALITY OF LIFE OF WOMEN WITH OSTEOPOROSIS IN POST- MENOPAUSAL PERIOD

Bączyk G.¹, Opala T.², Bartosik W.¹

¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poland
² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poland

Key words: functioning, quality of life, post-menopausal osteoporosis, Qualeffo 41

Osteoporosis is a social disease, in Poland there are four million people with osteoporosis according to epidemiological examinations. Till now, there have been carried out several studies about quality of women’s life with osteoporosis, but they haven’t answered string essential questions. Taking modest state native studies about osteoporosis impact on life – quality into account, on the one hand it makes impossible to estimate situation, on the other hand, encourage to attempt examinations, which will estimate functioning and life – quality of these women. Perhaps, the results of examinations will make contribution to construct preventive and education programs.
The purpose of these examinations was to evaluate preliminarily functioning and quality of life in post – menopausal women with osteoporosis without fractures, treated in Osteoporosis clinic in Turek (province – Wielkopolska).
There have been set a subsequent research question: What is functioning and quality of life women with osteoporosis? Does functioning and quality of life women with osteoporosis depend to age, education, place of living in comparison with control group? Does instrument used in study – Qualeffo 41 realize expectations of researchers in Poland?
Material and method
To evaluate functioning and quality of life in post – menopausal women with osteoporosis there have been used polish version of Qualeffo 41 scale. That scale includes such a domains as: pain, physical function (ADL), social function (spending free time), mental function, general health perception. Furthermore Qualeffo 41 allows to evaluate global functioning and quality of life examined people. The evaluation is made by calculating medium value, according to algorithm elaborated by authors. The higher medium values the worse evaluations of functioning and quality of life. Mineral bone density was evaluated on the basis of densitometry examination using DEXA method in lumbar spine and closer epiphysidysis of femoral bone ( BMD T – score).
Examined group consisted of 41 women with osteoporosis (without fractures) – first group, 28 women with osteopenia – second group, and 21 women without osteopenia and without osteoporosis –third group.
The examined women were in the age of 50 and more. Women from group I in the age of 50- 64 were 21, 4 %, whereas women over 65 years old- 78, 9%.
In II group in the age of 50-, 64 were 53, 6%, 46, 4% those were the women in the age of 65 and more. Group III- 61, 9 % women in the age of 50- 64 and 38, 1 % those were elder women.
Results
The analysis of results shows that evaluations of functioning and life – quality oscillate around medium bracket. For the first group medium value made 40, 81 ± 3,82; for the second group – 37,79 ± 3,37 and for the third group 37,43 ±2,81.
The difference between the first and the third group is statistically essential ( where p<0.001).
First group: pain – 49, 73 ±13,77; physical functioning – 54,76 ±15.57; social functioning – 63,84 ± 11,87; psychical functioning – 41,73 ± 9,98; general health perception – 69, 04 ± 6,74.
Second group: pain- 42,5 ± 10,67; physical functioning 35,84 ± 14,51; social functioning – 58,22 ± 9.16; psychical functioning –51, 05 ± 8,62 and general health perception 65,07 ±11,06. There have been found out statistically essential difference p<0,001 in functioning – physical and social ( women in third group have obtained better evaluations of functioning) and in psychical functioning ( women in third group have had worse results). Mann – Whitney’s test have demonstrated that functioning and life- quality in post- menopausal women is dependent on age, education level and place of living.
Conclusions
Examinations carried out constitute preliminary information in functioning and quality of life in post- menopausal women. Continued examinations should consider group of women with vertebral fractures and other osteoporosis fractures. Qualeffo 41 scale, used in that research seems to be useful instrument to evaluate that group of patients.

TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM […]

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s129-130.

P10
TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM WIEKU 62 LAT I Z OSTEOPENIĄ

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku

Słowa kluczowe: suplementacja wapnia., osteopenia , BMD
Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

Hamująca złamania kości suplementacja wapniem i witaminą D3 w osteoporozie starczej jest udokumentowana i powszechnie stosowana. Połowa jednak złamań niskoenergetycznych ma miejsce w osteopenii i u kobiet w wieku 55-70 lat, gdzie skuteczność w/w składników nie jest oczywiste, zaś większość leków p/resorpcyjnych w tym zakresie masy kostnej (BMD) nie hamuje złamań. Nie dysponujemy polskimi obserwacjami w tym segmencie pacjentek.
Celem badania była ocena zasadności stosowania i skuteczności trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 w hamowaniu utraty masy kostnej u kobiet w średnim wieku i z niskim spożyciem wapnia i z już rozpoznaną osteopenią wg kryteriów WHO/IOF. Poddaliśmy obserwacji pacjentki leczone w naszym ośrodku w okresie od 1999 do 2004 roku. Ze względów etycznych nie tworzyliśmy grupy kontrolnej, nie otrzymującej żadnego leczenia.
Próbę stanowiło121 kobiet, w średnim wieku 62 lat, którym po badaniu BMD (mierzonej aparatem DXA Hologic QDR4500SL w sz.k.u. i w kręgosłupie L1-L4 i z T-score pomiędzy –1.0 i –2.5) zalecono suplementację Ca + D , i które zobowiązały się do uczestnictwa w trzyletnim programie. Nie odnotowano u nich w wstępnym badaniu rtg kręgosłupa złamań kręgów, a w wywiadzie przebytych złamań i chorób osteopenizujących. Dzienną podaż wapnia w diecie ustalono na podstawie kwestionariusza. Tym paniom, które spożywały poniżej 400 mg wapnia, podawano 2 x 1 saszetkę preparatu Calcium 500D Polfy Łódź (zawierającego 500 mg wapnia elementarnego, 250 I.U. wit. D3 i 60 mg wit. C), tym zaś, które spożywały powyżej 400, ale mniej niż 800 mg wapnia, podawano 1 saszetkę + 1 kroplę wit. D3, zawierającą ok. 400 I.U. Ocenę w/w suplementacji oparto o badanie BMD sz.k.u. i kręgosłupa L1-L4, wykonywanych przed i po 12, 24 i po 36 miesiącach leczenia oraz na obrazie rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego. Z uczestnictwa w badaniu zrezygnowało 39 pań, 22 z osobistych, poza medycznych powodów, 5 nie tolerujących musującego preparatu, i 12 z powodu zaparć. Trzyletni program ukończyły 82 panie.
Wyniki: Średnie wartości BMD kręgosłupa L1-L4, wynoszące przed leczeniem 0.917 g/cm2 (T-score –1.18) SD ± 0.10, i po trzyletnim leczeniu – 0.904 g/cm 2 (T-score –1.30) SD ± 0.12, jak i BMD sz.k.u. przed leczeniem 0.758g/cm2 (T-score-1,37) SD ± 0.07 i po leczeniu 0.748g/cm 2 (T-score-1.37), SD ± 0.07, nie wykazały statystycznie znamiennych różnic.
W ponownym badaniu rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego po 36 miesiącach nie stwierdzono ani jednego złamania.
Wnioski. W czasie trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 u 82 kobiet w średnim wieku 62 lat, nie stwierdzono spadku BMD ani złamań klinicznych i w obrazie rtg kręgosłupa. Może to przemawiać za skutecznością, a więc i za celowością tego rodzaju leczenia w zapobieganiu spadkowi masy kostnej i złamań u kobiet z osteopenią w średnim wieku.

P10
THREE YEARS CALCIUM AND VIT. D3 SUPPLEMENTATION PREVENTS BONE LOSS IN OSTEOPENIC WOMEN IN AVERAGE AGE OF 62

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok, Poland
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku, Poland

Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

(The English version of the abstract not submitted)

STAN ODŻYWIENIA, SPOSÓB ŻYWIENIA, STYL ŻYCIA W POPULACJI KOBIET- PREWENCJA I CZYNNIKI RYZYKA [..]

P09
STAN ODŻYWIENIA, SPOSÓB ŻYWIENIA, STYL ŻYCIA W POPULACJI KOBIET- PREWENCJA I CZYNNIKI RYZYKA OSTEOPOROZY

Przybyłowicz K.1, Wądołowska L.1, Rams L.2

1 Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44a,
2 Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Olsztynie

Słowa kluczowe: gęstość kośćca, spożycie wapnia, kobiety, masa ciała, aktywność fizyczna

Cel pracy
Ocena wybranych modyfikowalnych parametrów stanu odżywienia, sposobu żywienia oraz stylu życia kobiet o prawidłowej masie kostnej oraz kobiet z osteopenią i osteoporozą.
Materiał i metody
Badania zostały zrealizowane wśród 411 kobiet w wieku od 32 do 69 lat (średnio 47,33±6,43 lat), zamieszkałych w województwie warmińsko-mazurskim.
Skład ciała kobiet scharakteryzowano na podstawie rutynowych pomiarów antropometrycznych wg WHO. Informacje o sposobie żywienia uzyskano w oparciu o metodę wielokrotnego wywiadu 24-godzinnego przeprowadzonego 7-krotnie w nieregularnych odstępach czasowych. Ocenę stanu tkanki kostnej przeprowadzono w oparciu o ultrasonografię ilościową (QUS) Aktywność fizyczna została określona na podstawie kwestionariusza.
Wyniki
Analiza stanu tkanki kostnej wykazała u ponad. 30% badanych kobiet niskie wartości BMD wskazujące na osteopenię lub osteoporozę. Prawidłowy stan kośćca stwierdzono w grupie kobiet o prawidłowej masie ciała, zaś nadwaga lub otyłość były skojarzone z osteopenią lub osteoporozą. Najniższy odsetek kobiet aktywnych fizycznie stwierdzono wśród kobiet o nieprawidłowej strukturze tkanki kostnej. Spożycie wapnia we wszystkich analizowanych grupach kobiet było poniżej wartości zalecanych (53% normy), zaś białka powyżej (132% normy).
Wnioski
Odnotowane niekorzystne wartości analizowanych parametrów wskazują na konieczność modyfikacja zdiagnozowanych czynników ryzyka związanych ze stylem życia, zmierzających do uzyskania odpowiedniej masy ciała, zbilansowanej diety i odpowiedniej aktywności fizycznej.

P09
NUTRITIONAL STATE, NUTRITION MANNER, LIFESTYLE IN WOMEN POPULATION – PREVENTION AND RISK FACTORS OF OSTEOPOROSIS

Przybyłowicz K.1, Wądołowska L.1, Rams L.2

1 Chair of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44a, Poland
2 Provincial Hospital of Olsztyn, ul. Żołnierska 18, Poland

Key words: bone density, calcium intake, women, body mass, physical activity

Aim
Evaluation of the chosen modifiable parameters of nutritional state, nutrition manner and lifestyle of women with proper bone mineral density and women with osteopenia and osteoporosis.
Materials and methods
Studies were carries out among 411 women aged from 32 to 69 years (on average 47.33±6.43 years), living in Warmia-Mazury district. Women’s body content was characterized on the basis of routine anthropometrical measurements by WHO. Information on nutrition manner was gathered by the multiple 24-hour recall method, carried out 7 times in irregular time intervals. Bone mineral density state was checked by the quantitive ultrasonography (QUS). Physical activity was determined on the basis of a questionnaire.
Results
Bone mineral density state analysis showed among over 30% of the studied women low values of the BMD, indicating on osteopenia or osteoporosis. Proper bone state was stated in a group of women with proper body mass, while overweight and obesity were connected to osteopenia or osteoporosis. The lowest percentage of women active physically was found among those with improper bone structure. Calcium intake in all analysed groups of women was below the recommended valued (53% of the norm), and protein above (132% of the norm).
Conclusions
The noted unfavourable values of the analysed parameters indicate on a necessity of modifying the diagnosed risk factors connected to a lifestyle, aiming to obtaining proper body mass, well-balanced diet ands proper physical activity.

SAMOISTNA OSTEOPOROZA U MŁODYCH DOROSŁYCH MĘŻCZYZN – PROBLEMY TERAPEUTYCZNE

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s130-131.

P11
SAMOISTNA OSTEOPOROZA U MŁODYCH DOROSŁYCH MĘŻCZYZN – PROBLEMY TERAPEUTYCZNE

Sawicki A.Z.
Centrum Medyczne Osteomed, ul. Białobrzeska 40A, 02-341 Warszawa, www.osteomed.pl, mail: sawicki@osteomed.pl

Słowa kluczowe: osteoporoza, idiopatyczna, młodzi dorośli, płeć męska, biopsja kości, terapia, rhPTH, Forsteo, bisfosfoniany

Samoistna, idiopatyczna osteoporoza prowadzi do zaniku kostnego i złamań bez lub po niewielkich urazach, u młodych zdrowych dorosłych bez czynników ryzyka osteoporozy wtórnej. Jest względnie rzadką chorobą występującą w 0,4 przypadkach na 100.000 osób rocznie, dotycząca jednakowo obu płci. W pierwszej kolejności dotyczy kości gąbczastej, stąd wywołuje głównie złamania kompresyjne kręgów i przedramienia, chociaż złamania kości udowej nie są rzadkością. Opisano wiele nieprawidłowości patofizjologicznych, natomiast nie istnieje skuteczna terapia u tych chorych.
Przedstawiamy dwa przypadki samoistnej osteoporozy u mężczyzn oraz problemy terapii.
Przyp. 1 Mężczyzna 38 lat, wzrost -197cm w 20 r.ż. Bóle kości długich w wieku 22 lat, rozpoznanie osteoporozy ze złamaniami dwu kręgów i niskim BMD dwa lata później. Bez czynników ryzyka osteoporozy. Biopsja kości: osteoporoza ze zwiększona aktywnością osteoklastów oraz obniżoną osteoblastów. Przez następne 14 lat próby leczenia: Bonefos, Miacalcic sc i NS 200 oraz alendronian 10 i 20 mg/dz (po którym wystąpiło zapalenie przełyku), następnie pamidronian 90-120 mg iv co 1-2 miesiące. Poza tym stosowano Wit.D3, 1αOH-wit.D3, sole wapnia, fosforany, fluorek sodu i tiazydy. Wszystkie próby leczenia były nieefektywne. U chorego doszło do wielu złamań: kompresyjnych wszystkich kręgów lędźwiowych i piersiowych, żeber, obu przedramion i obu kości udowych oraz wielu drobnych kości. Badanie gęstości kości co 6-12 miesięcy wykazywały postępujący spadek BMD kręgosłupa, obu bioder i przedramion oraz całego kośćca. Chory stracił 30 cm wzrostu i nie jest w stanie samodzielnie chodzić. W styczniu 2005 rozpoczęto leczenie Forsteo – rekombinowanym ludzkim parahormonem 1-34. Forsteo jest pierwszym anabolicznym lekiem do terapii chorych z samoistną osteoporozą i wysokim ryzykiem złamań.
Przyp. 2. Mężczyzna 20 lat, wzrost 160 cm, oraz 168 w 15 r.ż. Bóle kręgosłupa w 16 r.ż. a w Rtg złamania czterech kręgów. DXA – głęboko obniżona gęstość kości, prawidłowe parametry gospodarki wapniowej. Bez czynników ryzyka osteoporozy. Biopsja kości: bardzo duży obrót kostny z bardzo dużą resorpcją osteoklastyczną oraz prawidłową-podwyższoną aktywnością osteoblastów. Po dwu latach leczenia alendronianem z 1αOH-D3 i wapniem chory nie miał bólów oraz bardzo duży wzrost BMD. W wieku 18 lat wystąpiła cukrzyca typu I stąd jest leczony insuliną 60-80 j.m./dz. Po dwu następnych latach zaobserwowano jedynie niewielki wzrost BMD. Sugeruje to, że osteoporoza wtórna związana z cukrzycą i niedoborem IGF-I mogła wpłynąć negatywnie na dotychczas skuteczne leczenie osteoporozy samoistnej.

P11
IDIOPATHIC OSTEOPOROSIS IN YOUNG ADULT MAN – PROBLEMS OF THERAPY

Sawicki A.Z.
Centrum Medyczne Osteomed, Białobrzeska str. 40A, 02-341 Warsaw, Poland, www.osteomed.pl, mail: sawicki@osteomed.pl

Keywords: Osteoporosis, idiopathic, young adults, man, bone biopsy, therapy, rhPTH, Forsteo, bisphosphonates

Idiopathic osteoporosis refers to the development of osteopenia and fractures with minimal or no trauma in otherwise young, healthy individuals who are not postmenopausal or have other, identifiable secondary causes of osteoporosis. It is a relatively rare disorder, with an incidence of 0.4 cases per 100.000 persons-years. It appears to affect both sexes equally and results primarily in the development of trabecular bone fractures such as vertebral compression fractures and Colles’ fractures, although hip fractures are also seen. Various pathophysiological abnormalities have been described in these patients. No specific therapy has been proven to be effective in these patients.
We present two cases of idiopathic osteoporosis in man and problems of treatment.
Case 1. 38 years male, 197cm height. Long bones pain at age 22, diagnosis of osteoporosis with two vertebras fracture and low BMD two years later. Any risk factors for osteoporosis. Bone biopsy: osteoporosis with higher osteoclasts activity and low osteoblast activity. In the next 14 years he was treated with Bonefos, Miacalcic sc or NS 200, alendronate 10 and 20 mg daily. After alendronate treatment he start to suffer from oesophagitis. In that condition was treated with pamidronate 90-120 mg iv every 1-2 months. The Vit.D3 or 1αOHvitD3, calcium salts, phosphates salts, NaF and tiazid diuretics were also used. All type of treatment was ineffective. The patient developed many bones fractures: compression of all lumbar and dorsal vertebras, ribs, both forearms, both femurs and many fractures small bones. DXA scans every 6-12 months showed progressive diminishment of BMD AP spine, both femurs and forearms and Whole Body. The patients lost 30 cm of height and was notable to walk. In January 2005 we start treatment with Forsteo – recombinant human parathyroid hormone (rhPTH 1-34). Forsteo is the first anabolic agent to treat women and men with idiopathic osteoporosis who are at high risk
Case 2. 20 years old male, 169cm height. Spine pain at age 16 years, height 175cm. X-Ray show four vertebral fractures, DXA – low BMD, normal calcium-phosphate serum and urine parameters. Any risk factors for osteoporosis. Bone biopsy: very high bone turn-over with very high osteoclastic resorption and high-normal osteoblastic accretion. After two years treatment with alendronate, 1αOHvitD3 and calcium patients was free of pain and BMD was very significantly higher. At age 18 years diabetes type I was diagnosed and patients is treated with insulin (60-80 i.u./d). After two next year only small augmentation of DXA was observed. It suggest that secondary osteoporosis caused by diabetes type 2 and impaired production insulin-like factor I may have negative influence on successful antiresorptive treatment in that patient.

PRZEWLEKŁA HIPOKALCEMIA: LECZENIE ZACZNIJMY OD DIETY

P10
PRZEWLEKŁA HIPOKALCEMIA: LECZENIE ZACZNIJMY OD DIETY

Gowin E.

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: hipokalcemia, wapń zjonizowany, osteoporoza

Wstęp
Hipokalcemia jest częstym odchyleniem laboratoryjnym spotykanym u wielu pacjentów. Manifestuje się w bardzo różny sposób od asymptomatycznej do zagrażającej życiu. Przewlekła hipokalcemia może doprowadzić do upośledzenia procesu mineralizacji kości, utrudniać osiągniecie szczytowej masy kostnej, zwiększać ryzyko wystąpienia osteoporozy. Analizy diet różnych grup ludności w naszym kraju wskazują na duży niedobór wapnia. Średnie spożycie wapnia u statystycznego Polaka wynosi zaledwie 400 mg, podczas gdy dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi 1000-1500mg. Celem pracy była ocena wpływu suplementacji wapnia na regresję objawów klinicznych hipokalcemii oraz na normalizację parametrów laboratoryjnych gospodarki wapniowej.
Materiał i metody
Grupę badaną stanowiło 51 pacjentów, w tym 42 kobiety 9 mężczyzn w wieku od 29 do 89 lat (średnia wieku 58 lat). Pacjenci byli w dobrym stanie zdrowia, nie stosowali leków mogących obniżać poziom wapnia. Wyłączono chorych z niedoczynnością przytarczyc oraz innymi stanami chorobowymi mogącymi wpływać na gospodarkę wapniowo-fosforanową. Analizowano inne możliwe przyczyny hipokalcemii, w tym dietę ubogowapniową. Oceniano poziom wapnia zjonizowanego. Za istotną hipokalcemię przyjęto poziom wapnia zjonizowanego  4,0mg/dl (norma 4,2 – 5,2mg/dl). Na podstawie analizy diety oszacowano dzienne spożycie wapnia u każdego z pacjentów. Pacjentom spożywającym <500mg wapnia udzielono porady dietetycznej i zalecono suplementację preparatami węglanu wapnia (1000mg) i witaminy D3 (400j cholekalcyferolu) przez 3 miesiące. Pacjentom deklarującym dobowe spożycie wapnia 500-1000mg zalecono dietę bogatowapniową oraz suplementację wapnia 500mg i witaminy D3 (200j). Przy spożyciu wapnia >1000mg zalecono wprowadzenie do diety pokarmów bogatowapniowych. Po upływie 3 miesięcy ponownie oceniono obecność objawów klinicznych hipokalcemii oraz poziom wapnia zjonizowanego we krwi.
Wyniki
W analizowanej grupie pacjentów najczęściej podawanymi dolegliwościami były: uczucie mrowienia i drętwienia zlokalizowane głównie w rejonie odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz w kończynach dolnych (76%), suchość skóry (64%), łamliwość włosów i paznokci (64%). Na początku badania zakres wartości wapnia zjonizowanego wynosił od 3,2 do 4,0 mg/dl (średnia 3,9mg/dl). Dzienne spożycie wapnia <500mg stwierdzono u 12 pacjentów (23%), 500-1000mg u 30 (59%), 1000-1500mg u 9 (18%). Poziomy wapnia zjonizowanego nie różniły się istotnie przed wprowadzeniem leczenia pomiędzy pacjentami z poszczególnych grup. Po upływie 3 miesięcy stwierdzono ustąpienie objawów klinicznych hipokalcemii. Poziom wapnia zjonizowanego wzrósł do 4,4 – 4,9mg/dl. Najlepszą korekcję zanotowano w grupie z największą farmakologiczną suplementacją (średnio o 0,8mg/dl).
Wnioski
1. Najczęstszą przyczyną przewlekłej skąpoobjawowej hipokalcemii jest dieta ubogowapniowa.
2. Zgłaszane objawy hipokalcemii są nieswoiste, różnorodne.
3. Najskuteczniejszą metodą leczenia hipokalcemii jest farmakologiczna substytucja preparatami wapnia i witaminy D3.
4. Przewlekła hipokalcemia pogarsza jakość życia.