I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s169-170.

P42
SYNOVITIS IN KNEE OSTEOARTHRITIS – ULTRASOUND AND CLINICAL STUDY

Milutinovic S.R., Zlatkovic-Svenda M.I.
Institute of Rheumatology, Belgrade, Serbia and Montenegro

Objectives
1. To determine the frequency of clinical synovitis and synovitis using ultrasound (US) imaging in patients with knee osteoarthritis (KO) 2. To correlate ultrasound findings of synovitis with disease duration, US cartilage thickness, VAS and body-mass index (BMI) in patients with KO.
Method
Patients with KO (70 joints) underwent a detailed clinical assessment by two rheumatologists, and also were scanned by one ultrasonographist, who evaluated synovitis of suprapatelar recessus and Baker’s cyst, as well as cartilage thickness. Patological US findings of synovitis was classified as effusion with synovial hypertrophy and effusion without synovial hypertrophy. Cartilage thickness was classified as normal or reduced. Computer statistical program SPSS 10.0 was used to calculate the data (Wilcoxon test and Spearman correlation).
Results
The study involved 55-f and 15-m, mean age 60,56± 13,01 years, an average disease duration was 7,42 years. Clinical synovitis was identified in 19 (27,14 %) joints. US detected: synovitis in 59 (84,28 %) joints without synovial hypertrophy, while synovial hypertrophy was present in 4 (5,71 %). Baker’s cyst enlargement was clinically found in 7 (10%) joints. US verificated Baker’s cyst enlargement without synovial hypertrophy in 32 (45,7 %), with synovial hypertrophy in 9 (12,86 %) joints and cyst rupture was found in 1 (1,4 %) joint, which makes statistically significant difference between these findings (p<0,01). Correlation betweeen disease duration and ultrasound findings of efusion in suprapatelar recessus was statistically significant (r=0,413 p=0,001). On the contrary, correlation betweeen disease duration and the Baker’s cyst presence was not statistically significant ( r=0,189 p=0,117). Correlation of US cartilage reduction and US findings of synovitis in suprapatelar recessus and Baker’s cyst was significant (r= 0,264, p=0,027; r=0,316 p=0,008), as well as correlation between VAS and findings of synovitis in suprapatelar recessus and Baker’s cyst (p<0,01). Correlation was not found between BMI and parameters mentioned above.
Conclusion
considering the fact that synovitis was more often found by US evaluation than by clinical examination, we made a conclusion that subclinical synovitis is more common in patients with KO than usually expected. Our results demonstrated that synovitis correlates with disease duration, VAS and cartilage reduction.

P42
ZAPALENIE BŁONY MAZIOWEJ W CHOROBIE ZWYRODNIENIOWEJ STAWU KOLANOWEGO – BADANIE ULTRASONOGRAFICZNE I KLINICZNE

Milutinovic S.R., Zlatkovic-Svenda M.I.
Institute of Rheumatology, Belgrad, Serbia i Czarnogóra

Cele
1. Określenie częstości klinicznego zapalenia błony maziowej i zapalenia błony maziowej rozpoznawanego przy użyciu obrazowania metodą ultrasonograficzną u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. 2. Skorelowanie wyników ultrasonograficznego badania zapalenia błony maziowej z długością choroby, grubością chrząstki w USG, wizualnej analogowej skali bólu (VAS) oraz indeksu masy ciała (BMI) u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych.
Metoda
Pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych (70 stawów) zostało poddanych gruntownej ocenie klinicznej przeprowadzonej przez 2 reumatologów oraz badaniu USG, w którym ocenione zostało zapalenie błony maziowej zachyłka nadrzepkowego oraz cysty Bakera, jak również grubość chrząstki. Patologiczne wyniki badania USG zapalenia błony maziowej zostały sklasyfikowane jako: wysięk z hipertrofią maziówkową oraz wysięk bez hipertrofii maziówkowej. Grubość chrząstki oceniono jako normalną lub zmniejszoną. Do obliczeń użyto komputerowego programu statystycznego SPSS 10.0 (test Wilcoxona i korelacja Spearmana).
Wyniki
W badaniu udział wzięło 55 kobiet i 15 mężczyzn w średnim wieku 60,56± 13,01 lat. Średni czas trwania choroby wynosił 7,42 lata. Kliniczne zapalenie błony maziowej stwierdzono w 19 (27,14 %) stawach. Badanie ultrasonograficzne wykazało zapalenie błony maziowej w 59 (84,28 %) stawach bez hipertrofii maziówkowej, podczas gdy hipertrofia maziówkowa obecna była w 4 (5,71 %) przypadkach. Powiększenie cysty Bakera stwierdzono klinicznie w 7 (10%) przypadkach. Badanie USG zweryfikowało powiększenie cysty Bakera bez hipertrofii maziówkowej w 32 (45,7 %), a z hipertrofią maziówkową w 9 (12,86 %) stawach, zaś pęknięcie cysty stwierdzono w 1 (1,4 %) stawie, co czyni statystycznie znamienną różnicę pomiędzy wynikami (p<0,01). Korelacja pomiędzy długością choroby a wynikami badania USG wysięku w zachyłku nadrzepkowym była statystycznie znamienna ( r=0,189 p=0,117). Korelacja pomiędzy wynikami redukcji chrząstki w USG oraz wynikami badania USG zapalenia błony maziowej w zachyłku nadrzepkowym i cyscie Bakera była znamienna (r= 0,264, p=0,027; r=0,316 p=0,008), jak również korelacja pomiędzy wizualną analogową skala bólu (VAS) oraz wynikami badania USG zapalenia błony maziowej w zachyłku nadrzepkowym i cyście Bakera (p<0,01). Nie stwierdzono korelacji pomiędzy indeksem masy ciała (BMI) a powyższymi parametrami.
Wnioski
Biorąc pod uwagę fakt, ze zapalenie błony maziowej jest częściej stwierdzane w badaniu ultrasonograficznym niż w ocenie klinicznej wnioskujemy, że subkliniczne zapalenie błony maziowej jest częstsze u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów niż się zazwyczaj przewiduje. Nasze badania wskazują na to, że zapalenie błony maziowej jest skorelowane z długością choroby, skalą VAS oraz redukcją chrząstki.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s186.

P41
POSTĘPOWANIE OPERACYJNE W ZŁAMANIU KOŚCI ŁÓDECZKOWATEJ JAKO LECZENIE Z WYBORU A WTÓRNE LECZENIE OPERACYJNE

Stolarczyk A.1,2, Karliński M.1, Nagraba Ł.1, Mitek T.1, Siuda M.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: kość łodeczkowata, leczenie operacyjne

Wstęp
Złamanie kości łódeczkowatej jest najczęściej występującym uszkodzeniem kości nadgarstka i stanowi 2-7% wszystkich złamań. Dotyczy głównie młodych, zdrowych, prowadzących aktywny tryb życia mężczyzn. Ocena radiograficzna tego urazu jest trudna i często może być negatywna. Również obecne wytyczne i wskazania co do strategii postępowania w tym złamaniu nie są do końca spójne. Generalnie, opatrunek gipsowy jest zalecany w przypadku złamań bez przemieszczenia oraz klinicznie podejrzanych, ale radiologicznie nie potwierdzonych złamaniach. Otwarte nastawienie i wewnętrzna fiksacja jest leczeniem z wyboru dla przemieszczonych złamań i pozostaje opcją dla złamań nieprzemieszczonych. Celem pracy była ocena i porównanie postępowania operacyjnego w złamaniu kości łódeczkowatej jako leczenia z wyboru do wtórnego leczenia operacyjnego.
Materiał i metody
Badanie przeprowadzono w WSzZ w Kielcach. Obejmowało ono grupę 23 osób (22 mężczyzn; wiek 17-50 lat). Kryterium włączającym do badania były: złamania kości łódeczkowatej, wiek>=17 oraz zastosowanie leczenia operacyjnego. Dostępne dane pacjentów jak i wpisy do książek operacyjnych zostały retrospektywnie przeanalizowane. Oceny typu złamania w oparciu o obrazową dokumentację radiologiczną dokonano wykorzystując zmodyfikowaną skalę Herbert’a, klasyfikację Russe i prostą klasyfikację anatomiczną.
Wyniki
W przebadanej grupie pierwotnemu zabiegowi operacyjnemu poddanych zostało 10 pacjentów, w 13 przypadkach był on wtórny do leczenia zachowawczego. Zdjęcia rentgenowskich wykonywano rutynowo w trzech projekcjach (PA, boczne i skośne). W większości pierwotnych zabiegów operacyjnych założono prostą śrubę dociskową z dobrym śródoperacyjnym efektem. Prawa ręka częściej operowana była wtórnie do leczenia zachowawczego. Dodatkowa resekcja kości łódeczkowatej była przeprowadzona wyłącznie w pojedynczych przypadkach zabiegu wtórnego. Podobne obserwacje poczyniono względem stosowania autoprzeszczepu.
Wnioski
W złamaniu kości łódeczkowatej liczba pierwotnych, jak i wtórnych zabiegów operacyjnych wydaje się być zbliżona. Można przypuszczać, że poprzez podniesienie czułości technik diagnostycznych lub/i rozszerzenie wskazań do pierwotnego zabiegu operacyjnego, uzyska się zmniejszenie częstości zrostów powikłanych, zwłaszcza stawu rzekomego.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s171-173.

P44
OBRAZOWANIE ZMIAN ZAPALNYCH STAWÓW Z WYKORZYSTANIEM METODY SCYNTYGRAFICZNEJ I TERMOGRAFICZNEJ

Stepień A.,1 Pawlus J.,1 Nowak E.,2 Kulka J.,2 Giełżecki J.,3 Kraft O.,4 Puto T.,5 Klauz G.,6 Cymerys P.5
1 Zakład Medycyny Nuklearnej, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny, Kraków
2 Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
3 Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
4 Zakład Medycyny Nuklearnej, Szpital Uniwersytecki, Ostrawa, Republika Czeska
5 Zakład Radiologii, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny, Kraków
6 Klinika Ortopedii, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny, Kraków

Słowa kluczowe: zapalenie stawów, scyntygrafia, termografia

Wprowadzenie
W odniesieniu do stanów zapalnych stawów i kości w większości przypadków badanie rentgenowskie, ultrasonograficzne i laboratoryjne, w oparciu o stan kliniczny, są wystarczające do postawienia rozpoznania. Jednak w niektórych przypadkach konieczne jest rozszerzenie procesu diagnostycznego o inne techniki obrazowe, takie jak scyntygrafia, czy termografia. Scyntygrafia jednofazowa wnosi niewiele informacji na temat dynamiki procesu chorobowego i jego charakteru. Stosując technikę trójfazową uzyskujemy zwiększenie stopnia swoistości i zdolności różnicowania zapalenia tkanki kostnej od tkanek miękkich. Pierwsza faza (0-60 s) jest miarą przepływu krwi, druga faza (1-3 min) – tkankowej przestrzeni naczyniowej, zaś trzecia (2-4 godz.) – nasileniem procesów metabolicznych tkanki kostnej. W trójfazowym badaniu izotopowym aktywnego procesu zapalnego układu kostno-stawowego widoczny jest zwiększony przepływ krwi w fazie tętniczej (I faza), lokalne przekrwienie w fazie włośniczkowej (II faza) i zwiększone gromadzenie w fazie statycznej (III faza). Cenne uzupełnienie metody scyntygraficznej może stanowić nieinwazyjna technika jaką jest termografia. Termogramy odzwierciedlają procesy patofizjologiczne zachodzące wewnątrz organizmu, gdyż zmiany temperatury narządów lub tkanek są jednym z pierwszych czynników rozpoczynającego się lub trwającego procesu chorobowego. Celem pracy było porównanie obrazowania zapaleń stawów z wykorzystaniem scyntygrafii techniką dynamiczną i termografii.
Materiał i metoda
Scyntygrafię osteotropową oraz termografię wykonano u 32 chorych (17 kobiet i 15 mężczyzn), średnia wieku 49 lata z podejrzeniem zapalenia stawów. Trójfazowa scyntygrafia: Obrazowanie wykonywano bezpośrednio (I i II faza) oraz po 2 godzinach (III faza) od dożylnego podania 99mTc-Medronate II Agent (Amersham) z wykorzystaniem cyfrowej gamma kamery X Ring (Mediso). Termografia: Użyto kamerę ThermaCAM S60 (FLIR SYSTEM). Detektor promieniowania termicznego stanowiła matryca 320×240 niechłodzonych mikrobolometrów, rozdzielczość termiczna 0.08 0C (dla 30 0C). Zastosowano automatyczną korekcje temperatury i współczynnika emisyjności. Badania prowadzano w porównywalnych warunkach.
Wyniki
Scyntygrafia wykazała nieprawidłowe gromadzenie znacznika w układzie kostno-stawowym u wszystkich badanych. W termografii nieprawidłowości obserwowano u 91% pacjentów. Podwyższoną temperaturę w regionie procesu chorobowego stwierdzono u pacjentów, których zaburzenia scyntygraficzne były widoczne we wszystkich fazach badania (87%). Zmiany hypotermiczne stwierdzono u chorych, u których podwyższoną aktywność radioznacznika zaobserwowano tylko w późnej fazie badania scyntygraficznego (13%).
Wnioski
Scyntygrafia osteotropowa i termografia wykazały wysoką czułość w obrazowaniu procesu zapalnego w układzie kostno- stawowym. Zaburzenia hypertermiczne odpowiadały zmianom, które na podstawie badania scyntygraficznego oceniono jako aktywny-czynny proces zapalny. Z kolei zaburzenia hypotermiczne charakteryzowały zmiany, które w badaniu scyntygraficznym oceniono, jako przewlekły proces zapalny. Pomiar temperatury tkanek objętych procesem zapalnym może posłużyć do oceny aktywności i monitorowania procesu zapalnego. Brak szczegółów anatomicznych i płaszczyznowe odwzorowanie obrazu termograficznego nie pozwalają na różnicowanie zakresu tkanek objętych procesem zapalnym. Stwarza to konieczność stosowania jej łącznie z innymi technikami obrazowymi i traktowania jako badania komplementarnego.

P44
VISUALIZATION JOINTS INFLAMMATION USING SCINTIGRAPHY AND THERMOGRAPHY

Stepien A.1, Pawlus J.1, Nowak E.2, Kulka J.2, Gielzecki J.3, Kraft O.4, Puto T.5, Klauz G.6, Cymerys P.5
1 5th Clinical Military Hospital, Department of Nuclear Medicine, Cracow Poland
2 AGH University of Science and Technology, Faculty of Physics and Applied Computer Science, Cracow Poland
3 AGH University of Science and Technology, Faculty of Metallurgy
4 University Hospital, Department of Nuclear Medicine, Ostrava Czech Republic
5 5th Clinical Military Hospital, Department of Radiology, Cracow Poland; 6 5th Clinical Military Hospital, Department of Orthopedics, Cracow Poland

Keywords: joints inflammation, scintigraphy, thermography

Introduction
In the majority cases of the joint and bone inflammation such examinations as standard radiography, ultrasonography and laboratory investigation are sufficient to diagnosis establishing. However some cases need to widen of diagnostic process for other imaging techniques like scintigraphy or thermography. One-phase scintigraphy give not enough information of dynamics and character of pathological process and three-phase scintigraphy offers higher specificity and possibility of differentiation between bone and soft tissue inflammation. The first phase (0-60 s) reflects blood flow, the second phase (1-3min) – tissue vascular space, and the third phase (2-4 h) – increased metabolic processes of bone tissue. Three-phase scintigraphy of active bone-joint system inflammatory process reveals increased blood flow in arterial phase (I phase), local hyperaemia in capillary phase (II phase) and increased accumulation in static phase (III phase).
Valuable complement for scintigraphic method could constitute non-invasive thermography. Thermograms reflect pathophysiological processes occurring in organism because temperature changes of organs and tissues are one of the first factors of beginning or endless disease process.
The aim of this study was to compare imaging of joints inflammation using dynamic scintigraphy and thermography.
Materials and methods
Osteothrophic scintigraphy and thermography performed in 32 patients (17 females, 15 males, mean age 49) suspected of joints inflammation.
Three-phase scintigraphy: Imaging was obtained immediately and after 2 hours post-intravenous injection of 99mTc-Medronate II Agent (Amersham) using digital gamma camera X Ring (Mediso). Thermography: Visualization using camera ThermaCAM S60 (FLIR SYSTEM) was performed. Detector of infrared radiation was array 320 x 240 uncooled microbolometers with thermal resolution 0.08 0C (for 30 0C). Automatic correction of background temperature and emissivity was applied. Examinations were taken in the same conditions.
Results
In all patients scintigraphy was showed disorders in accumulation of the tracer in joint-bone system. In thermography abnormality of temperature distribution in 91% patients were observed.
Increased temperature in region of disease process was observed together with scintigraphic disorders visible in all phases this examination (87%). Hypothermic lesions were observed together with increased radiotracer accumulation visible in third phase of study (13%) only.
Conclusions
Osteothrophic scintigraphy and thermography were showed high sensitivity in joint-bone system inflammation imaging. Hyperthermic disorders were responded changes, which according to scintigraphy were evaluated as active inflammatory process. Hypothermic disorders were showed lesions, which in scitigraphy were evaluated as chronic inflammation.
Temperature distributions on a skin surface in inflammatory process allow to assess and monitoring of inflammation. Lack of anatomical details and two-dimensional imaging do not allow to differentiate the range of tissue involved inflammatory process. This is why thermography is complementary method and should be use together with other diagnostic techniques.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s187-188.

P42
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA SKOSTNIEŃ POZASZKIELETOWYCH PO OPERACJI TOTALNEJ PROTEZOPLASTYKI STAWU BIODROWEGO. WPŁYW SKOSTNIEŃ POZASZKIELETOWYCH W KLASYFIKACJI BROOKER’A NA ZAKRES RUCHU BIERNEGO W STAWIE BIODROWYM ORAZ NA POOPERACYJNĄ JAKOŚĆ ŻYCIA PACJENTÓW

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł.1, Mitek T1,Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: Skostnienia pozaszkieletowe, skala Brookera, jakość życia

Wstęp
Skostnienia pozaszkieletowe to łagodne niefizjologiczne obszary tworzenia tkanki kostnej w tkankach miękkich. Nasilenie objawów klinicznych związanych z występowaniem skostnień zależy od wielkości, ilości oraz miejsca ich występowania. Etiologia skostnień jest nadal nie do końca wyjaśniona. Przypuszcza się, że w procesie tym mogą brać udział czynniki genetyczne, śródoperacyjne niedokrwienie oraz reperfuzja krwi po operacji, traumatyzacja tkanek czy też urazy nerwów obwodowych. Nowsza teoria powstawania skostnień pozaszkieletowych opiera się na hipotezie nieprawidłowej indukcji komórek osteoprogenitorowych spowodowanej zaburzeniem równowagi stężeń czynników wzrostu.
W Polsce tematyka skostnień pozaszkieletowych powstających po totalnej protezoplastyce stawu biodrowego pozostaje nadal problemem niedostatecznie dostrzeżonym, mimo że wiele doniesień pochodzących z różnych ośrodków z całego świata określa częstość występowania skostnień u pacjentów po protezoplastyce stawu biodrowego na poziomie od 30 do 50%.
Cel pracy
Ocena częstości występowania skostnień pozaszkieletowych po zabiegu totalnej protezoplastyki stawu biodrowego.
Wpływ skostnień pozaszkieletowych w klasyfikacji Brooker’a na zakres ruchu biernego w stawie biodrowym oraz na pooperacyjną jakość życia.
Materiał i metoda
Materiał pracy stanowili pacjenci poddani operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji II Wydz. Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie w okresie od stycznia 2001 do maja 2006 roku. Do pracy zakwalifikowano 113 osób w tym 67 kobiet oraz 46 mężczyzn. Wiek wahał się od 42 do 88 lat, średni wiek wyniósł 67 lat.
Dostępne dane pacjentów jak i wpisy do książek operacyjnych zostały retrospektywnie przeanalizowane. Do oceny skostnień pozaszkieletowych posłużyły zdjęcia przedoperacyjne oraz porównawcze zdjęcia pooperacyjne wykonane w 2007 roku. Aby badanie było bardziej miarodajne zastosowano klasyfikację Brooker’a.
Zakres ruchu biernego badanej kończyny w stawie biodrowym zmierzono za pomocą standartowego goniometru podczas badania kontrolnego.
Pooperacyjna jakość życia została oceniona za pomocą jednej z najczęściej używanych i najbardziej uznanych skal – skali WOMAC Global Index.
Wyniki
Najwięcej skostnień pozaszkieletowych zakwalifikowano do stopnia I oraz II. Pacjenci z III i IV stopniem skostnienia wg Brooker’a osiągali mniejszy zakres ruchu biernego w stawie biodrowym niż pacjenci z niższymi stopniami w tej klasyfikacji. Pacjenci bez skostnień szkieletowych oraz ze skostnieniami stopnia I i II ocenili swoją jakość życia lepiej niż pacjenci ze skostnieniami stopnia II i IV.

Wnioski
Skostnienia pozaszkieletowe są istotnym problemem klinicznym, ponieważ występują u znacznego odsetka pacjentów poddanych operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego. Skostnienia pozaszkieletowe tworzące się po operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego mają wpływ na jakość życia oraz funkcję poddanego operacji stawu biodrowego. Ograniczenie ruchomości oraz pogorszenie jakości życia zależy od stopnia skostnień pozaszkieletowych.

P42
POSTOPERATIVE QUALITY OF LIFE IN THE PATIENTS WITH HETEROTOPIC OSSIFICATION AFTER TOTAL HIP REPLACEMENT

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł.1, Mitek T.1,Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Key words: heterotopic ossification, Brooker classification, quality of life

Introduction: The issue of heterotopic ossification after total hip arthroplasty isn’t satisfactory in Poland, meanwhile reports from the world’s health service centers describe it as high as 30 to 50%.
The main aim of the total hip replacement is the best final clinical effect of the treatment which is not only correct prosthesis implantation but also patients’optimal postoperative quality of life. For this reason clinicists should determine these factors with negative influence on operated patients’ life quality in order to eliminate them in the treatment process.
Aim of the study: To evaluate the incidence of heterotopic ossification after total hip arthroplasty and the influence of heterotopic ossification in Brooker classification on the range of hip passive motion and postoperative quality of life.
Materials and methods: From January 2001 to May 2006 113 patients (67 female and 46 male) in the mean age 67 (42 -88) were included into the study. Retrospective analysis included patients’ available medical and surgical procedure data. Preoperative radiological pictures and postoperative radiograms taken in 2007 were used to assess heterotopic evaluation. Brooker classification was used.
The range of hip passive motion was measured with use of standard goniometer during a control examination.Postoperative quality of life was evaluated in WOMAC Global Index.
Results: Initial study showed 36% incidence of heterotopic ossification after total hip replacement. The most cases of heterotopic ossification qualified grade I and II. Patients with III and IV grade of ossification according to Brooker acquired shorter range of passive motion than patients with lower grades. Patients without heterotopic ossification and patients with ossifications of grade I and II evaluated the quality of life higher than patients with grade III and IV.
Conclusions: Occurring in a significant percentage of patients who underwent total hip arthroplasty heterotopic ossification is a major clinical issue. Heterotopic ossification following total hip replacement procedure influence the quality of life and impair function of the operated hip joint.
Limitation of movement range as well as lowering of life’s quality depends on heterotopic ossification grade.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s173-174.

P45
ODLEGŁE WYNIKI BEZCEMENTOWEJ ALLOPLASTYKI STAWU BIODROWEGO W KOKSARTROZIE DYSPLASTYCZNEJ

Drobniewski M., Synder M.
Klinika Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej II Katedry Ortopedii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Wojewódzkie Centrum Ortopedii i Rehabilitacji Narządu Ruchu im. dr Z. Radlińskiego ul. Drewnowska 75, 91 – 002 Łódź

Słowa kluczowe: rozwojowa dysplazja stawu biodrowego, koksartroza dysplastyczna, alloplastyka stawu biodrowego

Wstęp
Jedną z najczęstszych przyczyn powstawania wtórnych zmian zwyrodnieniowych stawów biodrowych jest rozwojowa dysplazja stawu biodrowego. W chwili obecnej, leczeniem z wyboru zaawansowanych postaci koksartrozy dysplastycznej jest zabieg chirurgiczny – endoprotezoplastyka.
Cel badań
Celem pracy jest ocena wyników leczenia zaawansowanej koksartrozy dysplastycznej metodą całkowitej bezcementowej alloplastyki stawu biodrowego wykonanej u chorych w wieku do 50 roku życia.
Materiał i metody badań
Analizie poddano 177 chorych, u których wykonano alloplastykę bezcementową w 220 dysplastycznych stawach biodrowych. Grupę kontrolną stanowiło 208 pacjentów, u których wykonano bezcementową alloplastykę stawu biodrowego o etiologii innej niż dysplazja. Średni wiek pacjentów w grupie badanej wynosił 38,3 lat, a w grupie kontrolnej 41,8 lat. Chorych w obu grupach oceniano na podstawia badania klinicznego i radiologicznego.
Wyniki badań
W grupie badanej uzyskano w 11,8% przypadków wynik bardzo dobry, w 27,7% wynik dobry, w 42,7% wynik dostateczny i w 17,8% przypadków wynik zły. W grupie kontrolnej wyniki te przedstawiały się odpowiednio: 43,0%, 31,1%, 15,9% i 10%. W 16,8% operowanych bioder w grupie badanej konieczne były zabiegi rewizyjne ( w grupie kontrolnej w 15,1% przypadków).
Wnioski
Koksartroza dysplastyczna jest trudną do leczenia chorobą stawu biodrowego i wymaga dużego doświadczenia od leczącego. Z tego powodu zabiegi operacyjne powinny być wykonywane w wyspecjalizowanych ośrodkach ortopedycznych. Przystępując do leczenia należy liczyć się z możliwością wystąpienia szeregu powikłań.

P45
LONG – TERM RESULTS OF UNCEMENTED TOTAL HIP ARTHROPALSTY IN DYSPLASTIC COXARTHROSIS

Drobniewski M., Synder M.
Klinika Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej II Katedry Ortopedii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Wojewódzkie Centrum Ortopedii i Rehabilitacji Narządu Ruchu im. dr Z. Radlińskiego ul. Drewnowska 75, Łódź 91 – 002

Aims: The purpose of the study was to evaluate the long-term results of uncemented total hip arthroplasty (THA) in young patients (below 50 years of age) with dysplastic coxarthrosis.
Material and Methods: In the last twenty years, 862 primary uncemented total hip arthroplasty (THR), were implanted in our Institution. This surgery was performed in 459 patients. From this group 220 hips in 177 patients (167 women and 10 men), who had dysplastic coxarthrosis, were included in our study. The left hip was operated in 66 and the right one in 68 patients. Bilateral surgery was performed in 43 cases. The means age at the time of hip surgery was 38, 3 years (range from 18 to 49 years). The mean follow-up was 9, 3 years (range from 2 years to 18, 6 years). In 167 (75, 8%) patients the operative treatment of DDH was performed during the early childhood (Colonna-Zahradnicek procedures, Dega, Pemberton and Salter pelvic osteotomies). Only 39 (17, 7%) patients were treated in the childhood conservatively by means of overhead extension, Frejka pillow or Pavlik harness. All patients were evaluated clinically and radiological. For clinical evaluation the classification system proposed by Merle d’Aubigne and Postel with Charnley modification was used. For radiological evaluation of the steam implantation the classification system proposed by De Lee and Charnley was used and for the cup implantation the system by Gruen and Moreland. The femoral head displacement prior to THA surgery was classified according to Crowe at all. classification.
Results: Based on above mentioned criteria in 26 hips (11,8%) the final result was graded as very good, in 61 cases (27,7%) as good, in 94 hips (42,7%) as satisfactory and in the remaining 39 cases (17,8%) the final result was poor. We observed a very strong correlation between clinical and radiological results. According to Crowe and all. classification, in class I we noted 19 (61,3%) very good , 11 (35,5%) good, 1 (3,2%) satisfactory results. In class II in 5 cases (6,6%) the results was very good, 25 (32,9%) good and in 39 (51,3%) satisfactory results. In class III only in 2 cases the final result was graded as very good, and good in 23 hips (25,8%). In class IV there was no very good result, and we observed 19 (21,4%) poor results. In analyzed group in 37 (16,8%) patients the revision hip surgery was necessary because of aseptic prosthesis loosening.
Conclusions: The treatment of dysplastic coxarthrosis by means of THA is difficult. The high level of experience is necessary to perform this type of surgery. This type of THA should be performed only in selected orthopaedic centers. Starting the surgery one has to think about complications.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s188-189.

P43
BIOCHEMICZNE MARKERY OBROTU KOSTNEGO U PACJENTÓW Z OSTEOSARCOMA

Gajewska J.1, Ambroszkiewicz J.1, Rychłowska-Pruszyńska M.2, Laskowska-Klita T.1

1 Zakład Biochemii
2 Klinika Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa

Słowa kluczowe: markery obrotu kostnego, osteosarcoma, młodzież

Wstęp
U dzieci z chorobą nowotworową obserwowane są zaburzenia w układzie kostnym prowadzące do ostopenii, osteoporozy, a także złamań kości. Dane literaturowe wskazują, że ubytek masy kostnej może być skutkiem ubocznym terapii przeciwnowotworowej. Zmiany te stwierdza się u dzieci z nowotworami litymi w czasie leczenia i po jego zakończeniu, lecz niewiele jest danych dotyczących metabolizmu kostnego u tych chorych. Osteosarcoma (OS) jest pierwotnym nowotworem kości, którego szczyt zachorowalności przypada na drugą dekadę życia czyli okres intensywnego młodzieńczego wzrostu. Kompleksowe leczenie onkologiczne chorych z OS obejmujące chemioterapię w połączeniu z zabiegiem operacyjnym znacznie zwiększa szanse na ich całkowite wyleczenie, jednakże u około 20-30% pacjentów stwierdza się nawrót choroby.
Celem pracy było zbadanie biochemicznych markerów obrotu kostnego u pacjentów z osteosarcoma podczas terapii klinicznej.
Materiał i metody
Grupę badaną stanowiło 52 pacjentów (18 dziewcząt, 34 chłopców) w wieku 10 – 20 lat z osteosarcoma, leczonych w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. W grupie kontrolnej było 70 (30 dziewcząt, 40 chłopców) zdrowych dzieci w wieku odpowiadającym grupie badanej. Pacjenci z OS otrzymywali w czasie chemioterapii adriamycynę, cisplatynę, metotreksat oraz ifosfamid według protokołu EORTC lub SFOP. Po chemioterapii wstępnej wykonywano zabieg operacyjny. W surowicy krwi pacjentów zbadano stężenie markerów kościotworzenia i resorpcji kości przed rozpoczęciem leczenia, podczas chemioterapii przed- i pooperacyjnej oraz po zakończonej terapii. Stężenie C-końcowego usieciowanego telopeptydu kolagenu typu I (CTX), osteokalcyny (OC) i aktywność kostnej frakcji fosfatazy alkalicznej (BALP) oznaczono przy użyciu metod immunoenzymatycznych ELISA.
Wyniki
Uzyskano zbliżone wartości badanych markerów obrotu kostnego u dziewcząt i chłopców z OS przed leczeniem w porównaniu do grupy kontrolnej. Natomiast podczas chemioterapii przed i pooperacyjnej stwierdzono obniżenie zarówno stężenia OC, CTX jak i aktywności BALP u tych chorych. Największe obniżenie około 50% stwierdzono dla BALP (54.2±38.9 vs 103.5±71.3 U/L, p<0.01) u chłopców z osteosarcoma. Natomiast u dziewcząt z OS obserwowano około 40% spadek stężenia OC (38.6±25 vs 62.7±45.4 μg/L, p<0.05). Po zakończeniu leczenia średnie wartości wszystkich badanych markerów były zbliżone do tych uzyskanych przed rozpoczęciem chemioterapii wstępnej.
Wnioski
Uzyskane wyniki wskazują, że chemioterapia działa supresyjnie na markery kościotworzenia i resorpcji kości u pacjentów z osteosarcoma. Zaburzony proces przebudowy kości u dzieci i młodzieży podczas długotrwałej chemioterapii może predysponować tych chorych do rozwoju osteoporozy i złamań patologicznych w wieku dorosłym. Stąd, wymagane jest dalsze monitorowanie tempa obrotu kostnego oraz gęstości mineralnej kości u pacjentów z osteosarcoma po zakończeniu leczenia przeciwnowotworowego.

P43
BIOCHEMICAL BONE TURNOVER MARKERS IN PATIENTS WITH OSTEOSARCOMA

Gajewska J.1, Ambroszkiewicz J.1, Rychłowska-Pruszyńska M.2, Laskowska-Klita T.1

1 Department of Biochemistry
2 Clinical Department of Paediatric Oncological Surgery, Institute of Mother and Child, Warsaw

Key words: bone turnover markers, osteosarcoma, adolescents

Bacground
In children with malignancies skeletal manifestations, such as osteopenia, osteoporosis and bone fractures have been frequently described. It has been suggested that antineoplastic treatments rather than the disease itself can impair the development of bone mass and density. Children with solid tumors have been demonstrated skeletal problems during therapy and after completion of treatment, but there have been only few studies on bone turnover in these patients. Osteosarcoma (OS) is a primary malignant bone tumor with the peak incidence in the second decade of life during the adolescent growth spurt. Complex oncological treatment consisted of chemotherapy combined with surgery which substantially increased the cure rate of patients with OS, but systemic recurrence developed in approximately 20-30% of patients. The aim of this study was the investigation of biochemical bone turnover markers in patients with osteosarcoma during clinical therapy.
Patients and methods
The studied group consisted of 52 patients (18 girls, 34 boys) aged 10 – 20 years with osteosarcoma treated at the Institute of Mother and Child in Warsaw. The control group consisted of 70 (30 girls, 40 boys) healthy age-matched children. Patients with OS were treated with chemotherapy based on doxorubicin, high-dose methotrexate, cisplatin and the addition of ifosfamide according to EORTC or SFOP protocols. After neo-adjuvant chemotherapy surgery was performed. All the patients were evaluated for the serum concentration of bone formation and resorption markers before treatment onset, during pre-and postoperative chemotherapy and at the end of the treatment. The concentrations of C-terminal cross-linked telopeptide of type I collagen (CTX), osteocalcin (OC) and the activity of bone alkaline phosphatase (BALP) were performed immunoenzymatically using ELISA kits.
Results
We observed similar values of studied bone markers in girl and boys at the time of diagnosis in comparison to their healthy counterparts. Next, during pre- and postoperative chemotherapy lower concentrations of OC, CTX and activity of BALP were obtained in patients with OS. Among studied markers we determined the most decreased for BALP about 50% in boys during chemotherapy in comparison to the time of diagnosis (54.2±38.9 vs 103.5±71.3 U/L, p<0.01). In girls with OS we observed about 40% decreased for OC concentration (38.6±25 vs 62.7±45.4 μg/L, p<0.05). At the end of the clinical treatment all studied markers were similar to those obtained before chemotherapy.
Conclusions
Our results indicate that chemotherapy treatment for osteosarcoma has the suppressive effect on bone formation and resorption markers. Impaired accumulation of skeletal mass in children and adolescents during longitudinal chemotherapy might predispose these patients to osteoporosis and pathological fractures later in adulthood. Evaluation of changes in bone turnover and bone mineral density in patients with osteosarcoma will be done.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s174-175.

P46
MANAGEMENT OF PATIENTS WITH CONCOMITANT OSTEOARTHROSIS AND OSTEOPOROSIS: A DENSITOMETRIC STUDY

Smiyan S.I., Savochkina N.L., Barladyn O.R., Slaba U.S., Hrymalyuk N.V.
2nd Department of Internal Medicine, Ternopil Medical University, Ukraine

Keywords: osteoporosis, osteoarthritis, calcium, vitamin D3

Until recently it has been considered that osteoarthritis (OA) and osteoporosis (OP) do not coexist. Now there is an increasing number of data, according to which the prevalence of OP in OA ranges from 36.4 to 43.4 %.
Our purpose was (1) to establish risk factors of OP in patients with OA, (2) to study the diagnostic value of bone mineral density (BMD) assessment in lumbar spine and femoral bone, and (3) to evaluate the efficacy of chondroitin sulfate, glucosamine, and calcium – vitamin D3 supplements in complex management of OA.
A total of 196 patients with OA were screened for OP by means of dual photon X-ray densitometry (Lunar, Corp.). Thirty patients with osteodeficiency were given a modified therapy with calcium and vitamin D3 supplements. A cohort of 30 patients who were not taking calcium and vitamin D3 supplements represented a control group.
Osteodeficiency was diagnosed in 42.7 % of patients with OA. Of them, 64.4 % of patients had a reduction of BMD in lumbar spine and 100 % had a reduced femoral BMD. Patients with normal BMD at L1-L4 level had signs of spondyloarthritis. The risk factors for OP were reduced body mass index and postmenopausal state in women. In patients with OA whose body mass index was above 20, no signs of osteoporosis were revealed.
After 6 months follow-up, the use of calcium and vitamin D3 supplements resulted in a 2.9±0.3 % BMD increase in patients with osteopenia, and a 1.2±0.4 % BMD increase in patients with osteoporosis. In patients with osteopenia treated with chondroitin sulfate and glucosamine, BMD did not change significantly, and decreased by 3.1±0.2 % in patients with osteoporosis.
Thus, the revealed prevalence of OP in patients with OA implies the need for the early diagnosis and adequate therapy of this condition. In all patients with spondyloarthritis, femoral BMD should be measured. Low body mass index and postmenopausal state are significant risk factors of OP in patients with OA. Overweight seems to play an osteoprotective role in patients with OA. Calcium and vitamin D3 supplements proved to be effective in patients with OA and osteopenia, while in patients with OA and osteoporosis the efficacy of these supplements was insufficient, implying the need for more potent osteoprotective agents.

P46
POSTĘPOWANIE U PACJENTÓW ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ OSTEOPOROZĄ I ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI: BADANIA DENSYTOMETRYCZNE

Smiyan S.I., Savochkina N.L., Barladyn O.R., Slaba U.S., Hrymalyuk N.V.
2nd Department of Internal Medicine, Ternopil Medical University, Ukraina

Słowa kluczowe: osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów, wapno, witamina D3

Do niedawna uważano, ze choroba zwyrodnieniowa (OA) i osteoporoza (OP) nie współistnieją. Obecnie wzrasta ilość danych, według których występowanie OP i OA wynosi 36.4 – 43.4%.
Naszym celem było (1) ustalić czynniki ryzyka OP u pacjentów z OA, (2) zbadać wartość diagnostyczną oceny BMD w kręgosłupie lędźwiowym i kości udowej oraz (3) ocenić skuteczność siarczanu chondroityny, glukozaminy oraz suplementacji wapnia i witaminy D3 w kompleksowym leczeniu OA.
Przebadano 196 pacjentów z OA w kierunku OP metodą densytometrii rentgenowskiej podwójnej wiązki (Lunar Corp.). 30 pacjentów z obniżoną gęstością mineralną otrzymało modyfikowaną terapię z suplementami wapnia i witaminy D3. Kohorta 30 pacjentów, którzy nie przyjmowali suplementacji stanowiła grupę kontrolną.
Obniżenie gęstości mineralnej kości zdiagnozowano u 42.7% pacjentów z OA. 64.4% z nich miało obniżone BMD w kręgosłupie lędźwiowym, zaś 100% miało obniżone BMD w bliższym końcu kości udowej.
Pacjenci z prawidłowym BMD w odcinku L1-L4 mieli oznaki choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Czynnikami ryzyka OP było obniżone BMI oraz okres pomenopauzalny u kobiet. U pacjentów z OA z BMI ponad 20 nie wykazano objawów osteoporozy.
Po 6 miesiącach obserwacji zażywanie suplementacji wapnia i witaminy D3 spowodowało wzrost BMD u pacjentów z osteopenią o 2.9±0.3 % oraz u pacjentów z osteoporozą o 1.2±0.4 %. U pacjentów z osteopenią leczonych siarczanem chondroityny i glukozaminy BMD nie zmieniło się znacząco, zaś zmniejszyło się o 3.1±0.2 % u pacjentów z osteoporozą.
Wykazane przez nas występowanie OP u pacjentów z OA stanowi potrzebę wczesnej diagnostyki i odpowiedniej terapii tego stanu. U wszystkich pacjentów ze spondyloartrozą należy dokonać pomiaru BMD w bliższym końcu kości udowej. Niskie BMI oraz menopauza są istotnymi czynnikami ryzyka OP u pacjentów z OA. Nadwaga zdaje sie chronić ptrzed osteoporozą pacjentów z OA. Udowodniono, że suplemantacja wapnia i witaminy D3 jest efektywna u pacjentów z OA i osteopenią, podczas gdy jest niedostateczna u pacjentów z OA i osteoporozą, co implikuje użycie silniejszych leków przeciwosteoporotycznych.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s189-190.

P44
CHEMICAL COMPOSITION OF BONE REGENERATE UNDER INFLUENCE OF “OSTEIN”

Luzin V. I., Ivchenko V. K., Ivchenko D. V., Skorobogatov A. N., Andrieieva O. V.

Lugansk State Medical University. Lugansk, Ukraine

Key words: rats, bone defects, bone regeneration, biological hydroxyapatite, “Ostein”

Introduction, aim of the study
The biogenic material “Ceramic hydroxyapatite” (OC) is widely used for replacement of the removed pathological formations, but still the exact data of it’s influence on bone formation and it’s interaction with new-forming bone tissue has not been presented. Our study therefore is aimed at investigation of chemical composition of bone regenerate under influence of “Ostein” after experimental operations for plastics of bone defects with ceramic hydroxyapatite (OC015).
Materials, methods
For the purposes of the study we selected 126 non-linear rats with the initial mass of 130-150 grams and separated them into three groups. First group comprised intact animals, another groups were operated on for through perforation of both tibiae thus modeling a routine bone tissue removal. In the third group we administered intragastric (via catheter) “Ostein”, a new calcium drug. Upon expiration of each observation term (7, 15, 30, 60, 90 and 180 days) the bones were excised for further analysis.
Results, conclusions
During observation the intact animals exhibited decrease of water percentage from 31.69±0.69% to 26.25±0.81%, organic substances also decreased from 27.09±0.31% to 24.08±0.55% and mineral share on the contrary increased 41.22±0.72% to 49.68±0.55% which is fully compliant with previously described age dynamics in bone contents. In the second group regenerate changed similar to the first group: water amount exceeded the same value of the control group and percentage decreased gradually from 41.78±0.43% to 31.80±0.44%, minerals amount was higher than control group values and percentage increased from 33.02±0.39 to 40.20±0.44%. Alongside with this by the 7th day organic substances amount was lower than in control group by 7.01% and by the 15th and the 30th days exceeded control values by 6.70% and 9.82% respectively. In later terms no significant deviations from control values were observed. In the third group dynamic changes were generally the same as in the second yet deviations were expressed in another way. Water amount exceeded the values of the first group only by the 7th and 15th days – by 27.21% and 9.56% respectively that is lower than second group values. Minerals amount was lower than in the control group in the period from the 7th to the 30th day of observation by 11.25%, 15.19% and 11.38% and organic substances amount exceeded the control values in the period from the 15th to the 60th days – by 13.23%, 17.82% and 5.16% respectively which is much higher. Like in the previous group no significant differences from the control group were found in later terms.
The data show that calcium drug “Ostein” used for treatment of bone defects has a positive effect on chemical content of bone regenerate and optimizes regeneration processes though the data require verification using histological and X-ray scattering methods.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s175-176.

P47
KINEZYTERAPIA W OSTEOPOROZIE

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Klinika Fizjoterapii, Reumatologii i Rehabilitacji, Poznań

Słowa kluczowe: osteoporoza, kinezyterapia, aktywność fizyczna, ćwiczenia fizyczne, masa kostna, siła mięśni

Czynności obciążające stanowią najważniejszy dla rozwoju i przebudowy kości czynnik egzogenny, przy braku których nie występują mechaniczne naprężenia działające na kość oraz nie działają mięśnie przeciwstawiające się sile grawitacji. Do związanych z małą aktywnością fizyczną czynników sprzyjających osteoporozie należy tym samym długotrwałe unieruchomienie (zarówno miejscowe, jak ogólne, w tym spowodowane innymi chorobami). Pomimo braku jednoznacznych dowodów aktywność fizyczna przynosi wymierne korzyści
w postaci zwiększenia masy kostnej i poprawy siły mięśni, jak również poprawę samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia. Analogicznie konsekwencją unieruchomienia jest spadek masy kostnej, czemu zapobiec może codzienna mobilizacja.
Celem kinezyterapii jest poprawa bądź utrzymanie w optymalnym stanie: struktury kości, funkcji mięśni, koordynacji i zakresu ruchów w obrębie stawów, jak również wpływ na stan układu krążeniowo-oddechowego. Ćwiczenia zarówno indywidualne, jak grupowe, korygujące postawę ciała, koordynacyjne, oporowe, w odciążeniu oraz oddechowe pozwalają te cele osiągnąć.

P47
KINETIC THERAPY IN OSTEOPOROSIS

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Clinical Departament of Physiotherapy, Rheumatology i Rehabilitation, Poznań, Poland

Keywords: ostheoporosis, kinetic therapy, physical activity, exercises, body mass, muscle strengh

The ballasting actions are the most important exogenous factor influencing the development and proper structure of the bone. The lack of this factor causes no mechanical tension in the bone and no muscles opposition against gravitation. Another factor associated with low activity that favors ostheoporosis is long lasting immobilization (local, general, caused by other diseases). Even though we don’t have unambiguous proves physical activity brings measurable advantages such as increase of the bone mass and improvement of muscle strength, as well as better feeling and general condition. By analogy the consequence of immobilization is decrease of the bone mass, which can be prevented by everyday mobilization.
The aim of kinetic therapy is an improvement or keeping of an optimal state: the structure of the bone, muscle function, coordination and the range of the movement of joints as well as the influence on cardio-pulmonary system. Exercises both individual and in the group, body posture correcting, body posture co-ordinating, resistance exercises, exercises in relieve and respiratory exercises allow to achieve these aims

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s190-191.

P45
WPŁYW SUPLEMENTACJI DIETY DŁUGOŁAŃCUCHOWYMI KWASAMI TŁUSZCZOWYMI OMEGA-3 NA EKTOPOWĄ OSTEOINDUKCJĘ

Dębiński A., Nowicka G., Włodarczyk M.

Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie

Słowa kluczowe: ektopowe tworzenie kości, kwas eikozapentaenowy, kwas dokozaheksaenowy, histomorfometria, szczur

Zwiększenie dobowego spożycia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3, poprzez wzrost spożycia ryb lub suplementację tymi kwasami, odgrywa istotną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia. Choroba niedokrwienna serca rozwija się najczęściej w tej samej grupie wiekowej co osteoporoza. Sądzi się, iż nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 mogą mieć istotne znaczenie nie tylko w zapobieganiu chorobom układu krążenia lecz także osteoporozy. Powstające z długołańcuchowych kwasów tłuszczowych eikozanoidy, poprzez wpływ na tworzenie i resorpcję kości są wielofunkcyjnymi regulatorami obrotu kostnego. Należące do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 kwas eikozapentaenowy (C 20:5 EPA) oraz kwas dokozaheksaenowy (C 22:6 DHA) wpływając na rodzaj syntetyzowanych eikozanoidów mogą zmieniać metabolizm tkanki kostnej.
Celem pracy było zbadanie wpływu suplementacji diety długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi omega-3 na tworzenie i resorpcję ektopowo indukowanej tkanki kostnej u samicy szczura.
Materiał i metody
Badania wykonano na 20 samicach szczura podzielonych na 2 grupy. Grupa badana otrzymywała dwa razy w tygodniu 350 mg komercyjnie dostępnego suplementu nienasyconych kwasów tłuszczowych o zawartości 18% EPA i 12% DHA oraz grupa kontrolna- bez suplementacji. Po 10 dniach od rozpoczęcia doświadczenia wszystkim szczurom wszczepiono w mięsnie klatki piersiowej zdewitalizowaną macierz kostną w celu wywołania ektopowej indukcji tkanki kostnej. Po ośmiu tygodniach pobierano wszczepy oraz krew do badań biochemicznych. Wszczepy utrwalano, odwadniano i zatapiano w metakrylanie metylu bez uprzedniej dekalcyfikacji. W preparatach tkankowych histomorfometrycznie oceniano odsetek nowoutworzonej tkanki kostnej jako odsetek całego wszczepu (B.Ar/T.Ar) oraz liczbę osteoklastów w 1 mm2 wszczepu (N.Oc/T.Ar). W surowicy oznaczono stężenie wapnia, fosforanów nieorganicznych, aktywność fosfatazy alkalicznej całkowitej oraz stężenie cholesterolu.
Wyniki
Stwierdzono znamiennie wyższą ilość nowoutworzonej tkanki kostnej w grupie badanej w porównaniu do grupy kontrolnej (B.Ar/T.Ar = 24,66,4% vs 16,55,1%; p<0,01). Stwierdzono znamiennie niższą liczbę osteoklastów w grupie badanej w porównaniu do grupy kontrolnej (N.Oc/T.Ar = 1,7±0,4 vs. 2,350,55 mm-1; p<0.05). W grupie badanej stwierdzono znamiennie niższe stężenie wapnia (2,41± 0,10 vs. 2,700,15 mmol/L; p<0,0001) oraz znamiennie niższe stężenie cholesterolu (2,730,28 vs. 3,020,21 mmol/L; p<0,02).
Wnioski
Suplementacja diety długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi omega-3 zwiększa tworzenie i jednocześnie zmniejsza resorpcję indukowanej ektopowo tkanki kostnej.

P45
EFFECT OF DIET SUPPLEMENTATION WITH LONG-CHAIN OMEGA-3 FATTY ACIDS ON ECTOPIC BONE INDUCTION

Dębiński A., Nowicka G., Włodarczyk M.

National Food and Nutrition Institute, Warsaw, Poland

Key words: ectopic bone formation, eicosapentaenoic acid, docosahexaenoic acid, histomorphometry, rat

Enhance of daily intake of omega-3 polyunsaturated fatty acids is important factor for cardiovascular disease prevention. Osteoporosis as well as coronary heart disease occur in this the same life period. Is has been suggested that unsaturated ω-3 fatty acids may be important factor not only for cardiovascular disease prevention but also for osteoprosis prevention. Eicosanoids, synthesized from long-chain unsaturated fatty acids, are multifunctional bone metabolism modulators. Eicozapentaenoic acid (EPA, C 20: 5) and docosahexaenoic acid (DHA, C 22: 6) which belong in the omega-3 family of polyunsaturated fatty acids influence eicosanoids synthesis and may have effects on bone metabolism.
The aim of presented study was detection of effects of diet supplementation with long-chain ω-3 fatty acid on bone formation and bone resorption in ectopic osteogenesis.
Materials and methods
A total of 20 female rats were divided into two groups: study group and control group. The study group received twice on week 350 mg of commercially available unsaturated fatty acids supplement containing 18% EPA and 12% DHA. Ectopic bone formation was induced 10 days after the start of treatment. In all animals devitalised bone matrix grafts were implanted, intramuscularly into two thorax regions. Eight weeks later the ossicles were removed and prepared, without decalcification, for histomorphometric analysis. The percents of bone area to total graft area (B.Ar/T.Ar) and osteoclast number to total graft area (N.Oc/T.Ar) were measured by histomorfometry. The following biochemical markers were measured: calcium, inorganic phosphate, total alkaline phosphatase, and cholesterol level.
Results
Bone formation, estimated as bone area and osteoid perimeter, were higher in study group as compared to control group (B.Ar/T.Ar = 26.6±6.4 % vs. 16.5±5.1 %; p<0.01). Osteoclast number were lower in study group too (N.Oc/T.Ar = 1.7±0.4 vs.2.35±0.55 mm-1; p<0,05) We found lower calcium concentration (2.41±0.10 vs. 2.70±0.15 mmol/L; p<0.0001) and lower cholesterol level (2.73±0.28 vs. 3.03±0.21mmol/L; p<0.02) in study group as compared to control group.
Conclusion
Diet supplementation with long-chain omega-3 fatty acids increase new bone formation and decrease bone resorption in bone matrix grafts.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s176.

P48
ROLA FIZJOTERAPII W LECZENIU OSTEOPOROZY

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Klinika Fizjoterapii Reumatologii i Rehabilitacji, Poznań

Słowa kluczowe: osteoporoza, fizjoterapia, metody uzupełniające

Fizjoterapia – dział medycyny klinicznej, wykorzystujący uznane przez naukę metody przyrodolecznictwa do rehabilitacji oraz leczenia uzupełniającego farmakoterapię i leczenie operacyjne. Działanie jego polega na wywoływaniu fizjologicznych reakcji tkanek za pomocą bodźców fizycznych. Metody fizjoterapeutyczne to m.in.: mechanoterapia, elektroterapia, magnetoterapia, termoterapia, IR, parafinoterapia, krioterapia, fototerapia, aerozoloterapia, klimatoterapia, balneoterapia, leczeniei rehabilitacja uzdrowiskowa.
Metody fizjoterapii stosowane w leczeniu osteoporozy to: krioterapia, magnetoterapia, fitoterapia, krenoterapia, kąpiele lecznicze, jontoforeza, elektroterapia, laseroterapia, masaże, kinezyterapia – leczenie ruchem. Celem powyższych działań fizjoterapeutycznych jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawa ukrwienia tkanek, działanie przeciwzapalne, rozluźniające mięśnie, wzmacniające układ kostno – stawowy.

P48
THE ROLE OF PHYSIOTHERAPY IN THE TREATMENT OF OSTEOPOROSIS

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Clinical Departament of Physiotherapy, Rheumatology i Rehabilitation, Poznań, Poland

Keywords: ostheoporosis, physiotherapy, completing methods

Physiotherapy is a branch of clinical medicine, which uses recognized by science methods of natural treatment for rehabilitation and as an addition to pharmacotherapy and surgery. Its effectiveness is based on physiological reactions of tissues by the mean of physical stimulus. Physiotherapeutic methods are: mechanotherapy, electrotherapy, magnetotherapy, termotherapy, IR, paraffinotherapy, cryotherapy, phototherapy, aerosolotherapy, climatotherapy, balneotherapy, health resort treatment and rehabilitation.
The methods of physiotherapy applied in ostheoporosis treatment are: cryotherapy, magnetotherapy, phytotherapy, crenotherapy, spa baths, ionthophoresis, electrotherapy, laserotherapy, massages, kinetic therapy – treatment by the means of movement. All these methods aim to reduce pain, improve tissue nutrition, anti-inflammatory effect, muscles relaxation, getting stronger bones and articles joints.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s191.

P46
FEATURES OF BONE MINERALIZATION AFTER PLASTICS OF METADIAPHYSEAL DEFECTS WITH CERAMIC OSTEOAPATITE

Luzin V. I., Ivchenko V. K., Lubenets A. A., Skorobogatov A. N., Astrakhantsev D. A.

Lugansk State Medical University. Lugansk, Ukraine

Key words: rats, bone defects, bone mineralization, biological hydroxyapatite

Introduction, aim of the study
The data on actual mineral and organic contents in the bones other than injured are practically unavailable in the modern sources. Our study therefore is aimed at investigation of bone minerals in hipbone and parietal bone after experimental operations for plastics of bone defects with ceramic hydroxyapatite (OC015).
Materials, methods
126 non-linear rats with the initial mass of 135-145 grams were operated on for through perforation of both tibiae thus modeling a routine bone tissue removal. The 2.2-mm. defects in half of the total number of the animals were filled with osteoapatite granules of the respective diameter while in the rest the defects remained unfilled. The observation terms were 7, 15, 30, 60, 90 and 180 days. Upon expiration of each term the required bones were excised for further analysis.
Results and discussion
The first group showed increase of water contents in the hipbone beginning from the 7th day of observation; the values exceeded those of controls by 5.75%, 7.59%, 9.76%, 12.12%, 20.14% and 7,07% (p<0,05) respective to observation terms. The minerals were on the contrary lower than in control group in the period from the 7th to the 90th day and organic substances decreased only by the 90th day – by 12.55%. Parietal bone featured the same changes yet beginning from the 15th day of observation.
The second group exhibited actually the similar dynamics as the first group yet in the period from the 7th to the 90th days deviations amplitude was somewhat higher. In the period from the 60th to the 90th day deviations amplitude smoothed and finally by the 180th day no significant differences between two groups were observed.
Conclusions
Regeneration processes in tibiae lead to minerals and organic substances loss vs. water share increase in hipbone and parietal bone. Promoted regeneration still features similar changes yet more expressed in early terms but finally leveling to baseline in later terms.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s177-178.

P49
METODY WYZNACZANIA ANIZOTROPII KOŚCI BELECZKOWEJ NA PODSTAWIE OBRAZÓW W SKALI SZAROŚCI

Tabor Z.
Zakład Biofizyki, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński ul.Grzegórzecka 16a, 31-531 Kraków
e-mail: tabor@alphas.if.uj.edu.pl

Słowa kluczowe: anizotropia, architektura kości beleczkowej, analiza obrazu.

Wstęp
Mechaniczne i strukturalne własności kości beleczkowej są anizotropowe, t.j. zależą od kierunku, w którym są wyznaczane. Parametry opisujące anizotropię nie korelują z gęstością kości beleczkowej, mogą więc być potencjalnie użyte do poprawy skuteczności oceny ryzyka złamań osteoporotycznych. Anizotropia kości beleczkowej jest typowo mierzona na obrazach binarnych. Jednakże proces akwizycji obrazu kości beleczkowej, przeprowadzony w warunkach in vivo narzuca ograniczenia na dostępną ilość informacji o architekturze kości beleczkowej. Segmentacja prowadzi do dalszej degradacji jakości tej informacji.
Cel pracy
Chociaż metody analizy orientacji tekstur zapisanych w pełnej skali szarości są standardowym narzędziem analizy obrazów, to nie były dotychczas stosowane do ilościowego opisu anizotropii kości beleczkowej na podstawie danych otrzymanych w warunkach pomiaru in vivo. W pracy przedstawiono przykłady analizy orientacji beleczek kostnych na podstawie obrazów w skali szarości.
Materiały i metody
Osiowe szlify kości beleczkowej o grubości 200m otrzymano z kręgów lędźwiowych L3 16 mężczyzn. Przy pomocy kamery CCD sprzężonej z mikroskopem uzyskano obrazy wysokiej rozdzielczości preparatów. Stworzono program do symulacji procesu akwizycji obrazów w pomiarze tomograficznym. Program ten użyto do otrzymania obrazów niskiej rozdzielczości preparatów.
Anizotropię mierzono na obrazach niskiej i wysokiej rozdzielczości przy użyciu metod: mean-intercept length (MIL), volume orientation (VO), gray-level structure tensor (GST) oraz interaction maps (IM). Wyznaczono główny kierunek anizotropii i współczynnik anizotropii. W celu oceny powtarzalności pomiarów parametrów anizotropii wyliczono również standaryzowany współczynnik zmienności StdCV.
Wyniki
Zbadano korelację pomiędzy wynikami otrzymanymi dla obrazów niskiej i wysokiej rozdzielczości dla różnych poziomów szumu. Współczynnik korelacji dla współczynika anizotropii wynosił 62%, 62%, 87% oraz 6% dla metod MIL, VO, GST i IM. Współczynnik korelacji dla głównego kierunku anizotropii wynosił 81%, 94%, 90% oraz 75% dla metod MIL, VO, GST i IM. Współczynnik zmienności pomiaru współczynnika anizotropii wyznaczonego na obrazach niskiej rozdzielczości wynosił 210%, 66%, 38% i 72% dla MIL, VO, GST i IM. Współczynnik zmienności pomiaru głównego kierunku anizotropii wyznaczonego na obrazach niskiej rozdzielczości wynosił 122%, 66%, 43% oraz 45% dla MIL, VO, GST i IM.
Wnioski
W pracy pokazano, że pomiary anizotropii przeprowadzone na obrazach niskiej rozdzielczości zapisane w pełnej 256 stopniowej skali szarości dają zasadniczo lepsze wyniki niż pomiary przeprowadzone w oparciu o obrazy binarne. Najlepsze wyniki otrzymano dla metody opartej na pomiarze gradientu intensywności. Słaba powtarzalność i słaba korelacja z danymi uzyskanymi dla obrazów wysokiej rozdzielczości ograniczają zastosowanie metod opartych na obrazach binarnych do analizy anizotropii kości beleczkowej.

P49
QUANTIFYING TRABECULAR BONE ANISOTROPY FROM GREY-LEVEL IMAGES

Tabor Z.
Department of Biophysics, Collegium Medicum, Jagiellonian University
Grzegorzecka 16a, 31-531 Cracow, Poland
e-mail: tabor@alphas.if.uj.edu.pl

Keywords: anisotropy, trabecular architecture, image analysis

Introduction
Mechanical and structural properties of trabecular bone are anisotropic, i.e. they depend on the test direction. The anisotropy of trabecular bone structure provides information, which is independent of bone density and may be used to improve evaluation of bone strength. Numerous methods of quantifying anisotropy have been introduced and used to the analysis of only segmented images of trabecular bone. However degradation of image if the process of in vivo acquisition followed by segmentation may lead to serious reduction of the diagnostic power of architectural parameters. For example it is known that estimates of histomorphometric measures based on low-resolution segmented images of trabecular bone correlate only mildly with estimates based on high-resolution images. It would be thus plausible to derive structural information should directly from grey-level images.
Aim of the work
Although methods of analysis of texture orientation exist in image processing science, there was only little effort to apply them to the field of trabecular bone research. We discuss possible approaches to the analysis of anisotropy of trabecular bone directly from gray-level images.
Materials and methods
Axial trabecular bone sections with thickness of 200m were obtained from L3 vertebral bodies of 16 men. High-resolution images of the specimens were acquired using CCD camera connected to a microscope. A process of CT examination was simulated and low-resolution images of the sections were obtained.
Anisotropy of both low- and high-resolution images was computed using methods based on mean-intercept length (MIL), volume orientation (VO), gray-level structure tensor (GST) and interaction maps (IM). Main anisotropy direction and anisotropy ratio were computed. Reproducibility (standardized coefficient of variation StdCV) of the anisotropy measures was also estimated.
Results
We examined correlation between the low-and high-resolution estimates of anisotropy measures for signal-to-noise ratio ranging from 1 to 2 to reproduce in vivo acquisition circumstances. The correlation coefficient between low- and high resolution estimates of anisotropy ratio was equal to 62%, 62%, 87% and 6% for MIL, VO, GST and IM, respectively. The correlation coefficient between low- and high resolution estimates of the main anisotropy direction was equal to 81%, 94%, 90% and 75% for MIL, VO, GST and IM, respectively. Reproducibility of low-resolution estimate of anisotropy ratio was equal to 210%, 66%, 38% and 72% for MIL, VO, GST and IM, respectively. Reproducibility of low-resolution estimate of the main anisotropy direction was equal to 122%, 66%, 43% and 45% for MIL, VO, GST and IM, respectively.
Conclusion
It has been shown in the study that gray-level-based description of anisotropy is substantially better then binary image-based description. We have found that gradient of intensity describes best orientation of trabeculae. The application of binary image-based methods to the description of trabecular anisotropy is limited because of poor reproducibility and mild correlation with high-resolution data.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s192.

P47
USAGE PROSPECTS OF BIOLOGICAL HYDROXYAPATITE CERAMICS, SATURATED WITH MICROELEMENTS, FOR EXTREMITY BONE DEFECTS PLASTICS UNDER CONDITIONS OF REPEATED OSTEOPOROSIS

Ivchenko V. K., Ivchenko D. V., Skorobogatov A. N., Ivchenko A. V., Pankratiev A. A.

Lugansk State Medical University. Lugansk, Ukraine

Key words: benign tumours, tumour-like diseases, bone defects, biological hydroxyapatite

Introduction, aim of the research
The problem of choosing the material for bone defects substitution remains relevant under conditions of repeated osteoporosis, which arises after surgical ablation of benign tumours, tumor-like and dysplastic diseases. The usage of synthetic hydroxyapatite ceramics with this aim attracts special interest today.
We have analyzed the results of clinical usage of compositional material of biological origin on basis of hydroxyapatite, which was made in Ukraine and was called “ceramic osteoapatite”- CO.
Material, methods
In experiments on rats and in clinic the peculiarities of rebuilding CO-100 in the form of powder, particle size 100 mkm, pore-granular CO-015-5000 with particle size 1000-5000 mkm, pore size 90-600 mkm and OC-1, 5 in the form of blocks, saturated with microelements Cu, Zn, Se, have been studied. When using CO, saturated with Cu, Zn, the conditions for improving the repair regeneration in the place of ceramoplastics are made. Selenium combinations have an important anticarcinogenic influence on the neoplasm development, due to its antioxidant and immune response modulating characteristics. When filling in the defects of CO bone, saturated with selenium, some conditions of anticarcinogenic effect, from the side of implant, are made, thus, the probability of illness relapse is reduced and that is especially relevant in treating giant cell tumour.
The clinical part of the work includes the observations among 86 patients, in which defects plastics was performed with one of CO types, saturated with microelements, after surgery of benign tumours, tumour-like and dysplastic ailments of extremity bones.
The patients were from 7 till 52 years of age. Children aged until 15 years old were 25,6%. The majority were men (69-80,2%). Solitary bone cyst was observed in 17, aneurismal – in 4, fibrous dysplasia – in 16, enchondrome – in 19, orteochondrome – in 11, osteoma – in 4, and giant cell tumour in 15 cases.
Depending on the data, parietal and intracavitary resection was applied. In one case segmental resection was carried out at the lesion of distal radius part. The defect was removed with pore – granular CO-015, which at hardening was adapted to the form of the defect. If bone stability suffered insignificantly firm low porous block of CO-1, 5, which was placed along load axis, was applied and the rest of the cavity around the block was filled with pore granular CO-015.
Results, conclusions
Remote results were traced in 90,7% of patients. There were no signs of inflammation and implant rejection. Only one patient with giant cell tumour developed disease recurrence, which required repeated surgery. Biodegradation assessment of CO implants was conducted according to 4-points scale.
The application of different forms of CO, saturated with microelements, enables to obtain good results of treatment in the majority of patients. And namely with the study of these types of implants we connect perspectives of reconstructive orthopaedy of bone defects after operative treatment of benign tumours, tumour like and dysplastic ailments of extremities bone.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s178-179.

P50
OKOŁODOBOWE OSCYLACJE INSULINOPODOBNEGO CZYNNIKA WZROSTU-I, OSTEOPROTEGERYNY I JEJ ROZPUSZCZALNEGO LIGANDU SRANKL A METABOLIZM KOSTNY U OTYŁYCH KOBIET PO MENOPAUZIE

Ostrowska Z.1, Kos-Kudła B.2, Marek B.3, Kajdaniuk D.3, Głogowska-Szeląg J.3, Kobielski A.4, Szapska B.1, Swiętochowska E.1, Wołkowska K.1, Górski J.1
1 Zakład Biochemii Klinicznej
2 Klinika Endokrynologii
3 Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii
4 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Operacyjnego Leczenia Otyłości, Śląska Akademia Medyczna, Zabrze

Słowa kluczowe: IGF-I; OPG; sRANKL; metabolizm kostny; otyłość; menopauza

Wstęp
Badania doświadczalne i kliniczne wskazują, że insulinopodobny czynnik wzrostu-I (IGF-I) może wpływać na remodeling kości stymulując zarówno tworzenie tkanki kostnej jak i jej resorpcję; ten ostatni efekt jest realizowany najprawdopodobniej za pośrednictwem systemu RANKL/RANK/OPG.
Cel pracy
Celem pracy było wyjaśnienie czy istnieje związek pomiędzy zmianami w okołodobowych oscylacjach IGF-I, osteoprotegeryny (OPG) i jej rozpuszczalnego ligandu (sRANKL) oraz wybranych markerów metabolizmu kostnego (osteokalcyny – OC i C-końcowego usieciowanego telopeptydu łańcucha alfa1 kolagenu typu I – CTx) u otyłych kobiet po menopauzie.
Materiał i metody
Badaniami objęto 17 kobiet po menopauzie z wartościami wskaźnika masy ciała – BMI > 35 kg/m2 i talia-biodra > 0,8 oraz 15 kobiet zdrowych z należną masą ciała w porównywalnym wieku. Krew pobierano w odstępach 3-godzinnych w ciągu doby, a w otrzymanej po odwirowaniu krwi surowicy oznaczono stężenia IGF-I, OPG, sRANKL, OC i CTx metodą ELISA.
Wyniki
Średnie dobowe stężenia OPG, sRANKL, OC i CTx były znamiennie obniżone u otyłych kobiet po menopauzie w odniesieniu do grupy kontrolnej. Stwierdzono również znaczne zmiany w wartościach amplitudy rytmów IGF-I, OPG, sRANKL i markerów kostnych. Wykazano znamienną korelację pomiędzy średnimi dobowymi stężeniami IGF-I a średnimi dobowymi stężeniami OPG, sRANKL, CTx oraz wskaźnikiem OPG/sRANKL.
Wniosek
Wyniki naszych badań potwierdzają hipotezę, że zaburzenia w okołodobowej sekrecji IGF-I mogą mieć znaczenie w regulacji metabolizmu kostnego u otyłych kobiet po menopauzie, a istotną rolę w tym mechanizmie wydają się odgrywać zmiany w relacji OPG/sRANKL.

P50
DAILY OSCILLATIONS OF INSULIN-LIKE GROWTH FACTOR-I, OSTEOPROTEGERIN AND ITS SOLUBLE LIGAND SRANKL AND BONE METABOLISM IN POSTMENOPAUSAL OBESE WOMEN

Ostrowska Z.1, Kos-Kudła B.2, Marek B.3, Kajdaniuk D.3, Głogowska-Szeląg J.3, Kobielski A.4, Szapska B.1, Swiętochowska E.1, Wołkowska K.1, Górski J.1
1 Division of Clinical Biochemistry,
2 Clinic of Endocrinology
3 Division Pathophysiology, Deparment Pathophysiology and Endocrinology
4 Department and Clinic of General Surgery, Silesian Medical University, Zabrze, Poland

Keywords: IGF-I; OPG; sRANKL; Bone metabolism; Obesity; Menopause

Introduction
Few experimental and clinical studies show insulin-like growth factor-I (IGF-I) may act as a coupling factor in bone remodeling by activating both bone formation and resorption; the latter effect appear to be mediated through the RANKL/RANK/OPG system.
Aim
The study was to prove if there was any connection between changes in daily oscillations of IGF-I, osteoprotegerin (OPG), its soluble ligand (sRANKL) and chosen bone metabolism markers (osteocalcin – OC and C-terminal telopeptide of type I collagen – CTx) in postmenopausal obese women.
Materials and methods
The study was performed in 17 postmenopausal women with body mass index – BMI > 35 kg/m2 and waist to hip ratio – WHR > 0,8 and in 15 healthy age-matched control subjects with proper body weight. Blood were collected every 3 hours within a day. IGF-I, OPG, sRANKL, osteocalcin (OC) and C-terminal telopeptide (CTx) were determined in serum with the use of ELISA method.
Results
Mean daily concentrations of OPG, sRANKL OC and CTx were significantly lower in postmenopausal obese women versus age-matched control group. Marked changes in the values of amplitude of IGF-I, OPG, sRANKL and bone metabolism markers were also found in these patients. Significant correlation in obese women was found between mean 24-hour concentrations of IGF-I and daily values of OPG, sRANKL, CTx and OPG/sRANKL ratio.
Conclusion
Our results confirm hypothesis that disturbances of IGF-I secretion could be of importance to regulate bone metabolism in postmenopausal obese women and in mechanism of this dependence changes in OPG/RANKL ratio seem to play an important role.