1

STĘŻENIE OSTEOPROTEGERYNY I LEPTYNY W SUROWICY KRWI DZIECI Z SAMOISTNĄ OSTEOPOROZĄ I OSTEOPENIĄ

|
I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005
 
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)
 
 
L09
STĘŻENIE OSTEOPROTEGERYNY I LEPTYNY W SUROWICY KRWI DZIECI Z SAMOISTNĄ OSTEOPOROZĄ I OSTEOPENIĄ
 
Chlebna-Sokół D., Rusińska A., Michałus I., Loba-Jakubowska E., Olszowiec M.
Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, SP ZOZ USK nr 4 im. Marii Konopnickiej w Łodzi, 91-738 Łódź, ul. Sporna 36/50
 
Słowa kluczowe: osteprotegeryna, leptyna, osteoporoza, osteopenia
 
Wstęp
W poszukiwaniu przyczyn samoistnej osteoporozy i osteopenii prowadzone są wielokierunkowe badania nad czynnikami mogącymi mieć wpływ na procesy metabolizmu kostnego. Wśród tych czynników wymienia się coraz częściej osteoprotegerynę – inhibitor różnicowania i aktywacji osteoklastów z rodziny TNF oraz leptynę, której wpływ na masę kostną został zauważony. Badania takie dotychczas prowadzone były głównie u dorosłych.
Celem pracy jest ocena zależności pomiędzy stężeniem osteoprotegeryny i leptyny, a gęstością mineralną kośćca u dzieci z samoistną osteoporozą i osteopenią.
Materiał i metody
Badaniami objęto 80 pacjentów w wieku 5 – 18 lat. W grupie tej było 50 dzieci z samoistnym obniżeniem gęstości mineralnej kośćca (18 z osteoporozą i 32 z osteopenią) oraz 30 z prawidłową mineralizacją, uznanych za zdrowe, które stanowiły grupę porównawczą. Gęstość mineralną kośćca oceniano na podstawie badania densytometrycznego metodą absorpcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA) aparatem DPX firmy Lunar w programie total body i spine. Osteoporozę rozpoznawano, gdy przy współistnieniu innych objawów klinicznych wskaźnik Z-score znajdował się poniżej -2,0, a osteopenię dla wartości Z-score –1,0 do –2,0. U wszystkich dzieci oznaczono stężenie osteoprotegeryny (OPG) oraz receptora osteoprotegeryny sRANKL w surowicy krwi, a u 21 z nich dodatkowo stężenie leptyny metodą immunoenzymatyczną ELISA. Obliczono również wskaźnik osteoprotegeryna/receptor osteoprotegeryny sRANKL. Analizę statystyczną przeprowadzono w programie Statistica 6.1 za pomocą testu korelacji r Spearmanna, a porównanie pomiędzy grupami metodą analizy wariancji.
Wyniki
Badania wykazały najniższe średnie wartości dla osteoprotegeryny w grupie dzieci z osteoporozą (3,02 pmol/l) natomiast w pozostałych grupach: 3,89 u dzieci z osteopenią oraz 3,74 u dzieci zdrowych. Stężenie receptora osteoprotegeryny sRANKL wynosiło odpowiednio 0,31 vs 0,25 vs 0,36, natomiast wskaźnik osteoprotegeryna/receptor osteoprotegeryny sRANKL w badanych grupach wynosił odpowiednio 9,4 vs 21,6 vs 14,2. Istotną statystycznie różnicę pomiędzy grupami stwierdzono w zakresie wskaźnika osteoprotegeryna/receptor osteoprotegeryny sRANKL. Stężenie leptyny oznaczono pilotażowo u 21 dzieci (7 z osteoporozą, 10 z osteopenią i 4 zdrowych). Analiza wewnątrzgrupowych korelacji wykazała istotną statystycznie dodatnią zależność pomiędzy jej stężeniem a vBMD oraz BMD w programie spine.
Wnioski
1. Przeprowadzone badania wskazują, iż stężenie osteoprotegeryny i jej receptora może mieć udział w zaburzeniach mineralizacji kośćca u dzieci.
2. Na podstawie wstępnej oceny wykazano istotną zależność pomiędzy BMD kręgosłupa oraz objętościową gęstością mineralną a stężeniem leptyny w surowicy.
3. Celem potwierdzenia uzyskanych spostrzeżeń badania powinny być przeprowadzone na większej liczbie pacjentów.
 
Praca finansowana ze środków budżetowych Ministerstwa Nauki i Informatyzacji jako projekt badawczy Nr 3P05E 05624.
 
 
L09
SERUM OSTEOPROTEGERIN AND LEPTIN CONCENTRATION IN CHILDREN WITH PRIMARY OSTEOPOROSIS AND OSTEOPENIA
 
Chlebna-Sokół D., Rusińska A., Michałus I., Loba-Jakubowska E., Olszowiec M.
Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, 36/50 Sporna St., 91-738 Lodz, Poland
 
Keywords: osteoprotegerin, leptin, osteoporosis, osteopenia
 
Introduction
Searching for the causes of primary osteoporosis and osteopenia, multidirectional studies were carried out on the factors which may affect bone metabolism processes. Among these factors, more and more frequently, osteoprotegerin is enumerated – an inhibitor of differentiation and activation of osteoclasts from the TNF family and leptin the effect of which on bone mass was recognized. So far, such studies have been carried out mainly in adults.
The aim of the study was to assess the dependence between osteoprotegerin and leptin concentration and bone mineral density in children with primary osteoporosis and osteopenia.
Material and methods
The study comprised 80 patients, aged 5 – 18 years. Fifty children demonstrated primary decrease of bone mineral density (18 with osteoporosis and 32 with osteopenia) and 30 with normal mineralization, accepted as healthy and included into comparative group. Bone mineral density was estimated on the basis of densitometry by dual X-ray absorptiometry (DXA) with DPX Lunar in total body and spine program. Osteoporosis was diagnosed when with coexisting other clinical symptoms, Z-score was below –2,0 and osteopenia for Z-score values between –1,0 to –2,0. Serum concentration of osteoprotegerin (OPG) and osteoprotegerin receptor sRANKL was determined in all children and in 21 of them additionally leptin concentration by immunoenzymatic method ELISA. Osteoprotegerin/osteoprotegerin receptor sRANKL index was also calculated. Statistical analysis was performed in Statistica 6.1 program with r Spearmann correlation test and comparison between the groups by variance analysis method.
Results
The lowest mean values of osteoprotegerin were observed in the group of children with osteoporosis (3,02 pmol/l), whereas in the remaining groups: 3,89 in children with osteopenia and 3,74 in healthy subjects. Osteoprotegerin receptor sRANKL concentration was respectively: 0,31 vs 0,25 vs 0,36, whereas osteoprotegerin/osteoprotegerin receptor sRANKL index demonstrated the following values in the investigated groups: 9,4 vs 21,6 vs 14,2, respectively. Statistically significant difference between the groups was found in the range of osteoprotegerin/osteoprotegerin receptor sRANKL. Pilot determination of leptin concentration was performed in 21 children (7 with osteoporosis, 10 with osteopenia and 4 healthy); the analysis of correlations within the groups showed statistically significant positive dependence between its concentration and vBMD and BMD in spine program.
Conclusions
1. The concentration of osteoprotegerin and its receptor may take part in bone mineralization disturbances in children.
2. Basing on the initial estimation, significant dependence was demonstrated between spine BMD and volumetric mineral density and serum leptin concentration.
3. To confirm the observations, investigations should be carried out on a larger number of patients.    
 
Acknowledgements
The study was financed by Ministry of Science and Computerization, grant No 3P05E 05624.


Niedobór estrogenów w okresie dojrzewania a układ kostny

|

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s97

L06
NIEDOBÓR ESTROGENÓW W OKRESIE DOJRZEWANIA A UKŁAD KOSTNY

Męczekalski B.

Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej, Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu,
ul. Polna 33, 60-535 Poznań

Do czynników odpowiedzialnych za występowanie osteoporozy u młodych kobiet należą czynniki genetyczne, dietetyczne i hormonalne. Rola czynników hormonalnych jest szczególna. Odnosi się ona przede wszystkim do głębokiego hipoestrogenizmu zarówno pierwotnego jak i wtórnego. Prawidłowy przebieg procesu dojrzewania ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowej gęstości tkanki kostnej. Uzyskanie optymalnej szczytowej tkanki kostnej ma zasadnicze znaczenie w aspekcie niskiego ryzyka występowania osteoporozy. Występuje znacząca różnica pomiędzy szczytową masą kostną osiąganą przez młode kobiety i młodych mężczyzn. Jest ona osiągana około 25-30 roku życia. Szczytowa masa kostna kobiet jest około 30-35% niższa niż u mężczyzn. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że około 45-50% szczytowej masy kostnej kształtuje się w okresie dojrzewania. Stany kliniczne związane z niedoborem estrogenów to przede wszystkim niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa oraz pierwotna niewydolność jajników pod postacią dysgenezji gonad lub hipoplazji jajników oraz hiperprolaktynemia. Wyselekcjonowanie pacjentek z tymi zaburzeniami ma istotne znaczenie w aspekcie profilaktyki i leczenia osteopenii i osteoporozy. Leczenie obejmuje nie tylko stosowanie terapii hormonalnej, ale również zalecenia dietetyczne i odpowiednio dozowany wysiłek fizyczny.

L06
HYPOESTROGENISM DURING PUBERTY AND SKELETAL SYSTEM

Męczekalski B.

Department of Gynecological Endocrinology, Poznan University of Medical Sciences in Poznan, ul. Polna 33, 60-535 Poznan, Poland

Genetic, dietetic and hormonal factors are main factors responsible for osteoporosis in young women. The role of hormonal factors is very particular. Proper peak bone mass density has very important influence on the low osteoporosis risk. Peak bone mass density in women is approximately 30-35% lower than in men. Additionally 45-50% of peak bone mass is formed during puberty. It is mainly related to primary and secondary hypoestrogenism. Hypothalamic-pituitary insufficiency and ovarian insufficiency are the main such disorders. The selection of patients from these groups has very important significance in the aspect of osteoporosis prophylaxis and treatment. Osteoporosis treatment includes not only hormonal therapy, but also dietetic management.




FRAX® manual calculator (hand-held) – information for doctors

|

E. Czerwinski 1,2, J. Osieleniec 2, A. Kumorek 2

1 Departament of Bone and Joint Diseases, Jagiellonian University Medical College

2 Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, www.kcm.pl

 

Scientific grounds for the development of FRAX®

The diagnosis of osteoporosis acc. to WHO definition as of 1993 is based on the measurement of bone mineral density (BMD). The critical threshold for therapeutic and diagnostic decision is the value of T-score =< -2.5. Unfortunately, as recent investigations suggest, 55-70% of fractures occur in persons, who do not fulfill the densitometric criteria of the diagnosis of osteoporosis.

As a result a number of meta-analyses have been conducted in the last few years in order to identify clinical risk factors, which can be used with or without BMD, to identify persons at risk of fracture. In 2008 a group of WHO experts led by Prof. J.A. Kanis published a report on the treatment of osteoporosis, enumerating the most significant fracture risk factors. They include: small value of body mass index (BMI <20 kg/m2), history of low energy fractures, proximal femur fractures in parents, smoking, therapy with glicocorticosteroids, alcoholism, rheumatoid arthritis.

Next an algorithm was developed, which connects the influence of clinical fracture risk factors with and without BMD, and published in the Internet (www.shef.ac.uk/FRAX/) in the form of the FRAX® calculator (WHO Fracture Risk Assessment Tool). With the use of FRAX®  calculator one can assess the fracture risk of proximal femur, or the risk of any significant osteoporotic fracture in the next 10 years, with the BMD result or based only on patient’s history and BMI, and the results obtained are comparable. The risk can be calculated directly on the above mentioned Internet page, using the electronic calculator, or indirectly – taken from tables addressed to individual countries.

Unfortunately so far no FRAX® model was developed for Poland, but data for the English population can be used for calculation.

 

Hand-held FRAX® calculator

Taking into account the realities of basic healthcare in Poland, where visit time per one patient is very limited, and the calculation of fracture risk using the FRAX® calculator published in the Internet is time consuming or simply impossible, a very simple tool, the so called hand-held FRAX® calculator, was created in cooperation with J.A.Kanis (WHO), which is a modification of the Internet calculator.

 

The hand-held FRAX® calculator contains all data necessary to calculate 10-year absolute fracture risk, and the result is obtained in less than a minute. If the result of DXA examination of femoral neck is available, option with BMD should be selected, if there is no such result – option with BMI (the calculator can also be used to calculate patient’s BMI).

In the first place patient’s age range should be selected on the disc of the calculator, next the smaller disc should be rotated so that patient’s BMI or T-score result, if the risk is calculated based on BMD, appears in the upper window. Next the number of clinical risk factors should be selected (listed on the calculator), determined on the basis of the interview, and the 10-year fracture risk can be read.

Coloured diagrammes on the discs of the calculator allow to qualify patent into one of 3 groups: high fracture risk – patent needs immediate treatment, medium fracture risk – densitometric examination is suggested (if FRAX® was calculated only on the basis of BMI), or low fracture risk – the patient requires no treatment or further diagnosis.

 

The calculator is a relatively simple tool which allows to quickly assess fracture risk; it may be a useful tool for family doctors who assess fracture risk, especially in case of limited access to densitometry.

10-year fracture risk calculated in this way appears to be the optimal solution for the identification of threshold for therapeutic treatment in accordance with current knowledge. Consent of International Osteoporosis Foundation has been obtained to distribute the FRAX® clock on the territory of Poland (P. McKenney). More information on: www.osteoporoza.pl. 


 Link to the instructional video availible here.


1. World Health Organization: Assessment of fracture risk and its application to screening for postmenopausal osteoporosis. Technical Report Series 843, Geneva 1994] 

2. Siris ES, Chen YT, Abbott TA et al.: Bone mineral density thresholds for pharmacological intervention to prevent fractures. Arch Intern Med. 2004 May 24;164(10):1108-12.

3. Kanis JA.: Diagnosis of osteoporosis and assessment of fracture risk. Lancet (2002) 359: 1929-1936 2003.

4. Kanis J.A; Word Health Organisation Scientific Group: Assessment of osteoporosis at primary  health-care level. Technical Report. WHO Collaborating Centre, University od Sheffield, UK, 2008.

5. Kanis J. A.,  Burlet  N., Cooper C. et al. on behalf of the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis and Osteoarthritis (ESCEO). European guidance for the diagnosis and management of osteoporosis in postmenopausal women. Osteoporos Int (2008) 19:399–428

 

Photograph of the FRAX hand held calculatorDownload


L07 DIAGNOSTYKA OSTEOPOROZY U DZIECI I MŁODZIEŻY W ŚWIETLE AKTUALNYCH USTALEŃ

|
III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:55-56.
 
 
L07
DIAGNOSTYKA OSTEOPOROZY U DZIECI I MŁODZIEŻY W ŚWIETLE AKTUALNYCH USTALEŃ
 
Lorenc R.S., Płudowski P. 
Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytut Pomnik „Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa.
 
 
Słowa kluczowe: dzieci, osteoporoza, densytometria, tkanka mięśniowa, profilaktyka
 
Akumulacja tkanki kostnej zachodzi przez cały okres wzrastania, przy czym aż 40% tworzone jest dopiero w wieku popokwitaniowym. Szczytowa masa kostna jest osiągana po zakończeniu wzrastania a jej niska wartość stanowić może istotny czynnik ryzyka rozwoju osteoporozy w wieku późniejszym. Jednym ze sposobów zapobiegania osteoporozie inwolucyjnej jest wczesna diagnostyka oraz optymalizacja szczytowej masy kostnej w wieku rozwojowym.
Podstawowe znaczenie w diagnostyce osteopenii/osteoporozy zarówno u dorosłych jak i u dzieci stanowi, więc prawidłowa interpretacja wyników pomiarów masy i gęstości kości. Metoda DXA (dual energy x-ray absorptiometry) jest najczęściej stosowaną metodą oceny gęstości i masy kości. Jednakże metoda ta ma ograniczenia interpretacyjne związane z wpływem rozmiaru kości na wynik pomiaru, co jest szczególnie istotne u dzieci i młodzieży, ze względu na procesy wzrastania i dojrzewania. Niestety, metoda DXA obarczona jest także szeregiem ograniczeń, z których najistotniejszy to fakt, że nie można przy jej pomocy wykonać pomiarów rzeczywistej gęstości kości (g/cm3), mającej kluczowe znaczenie dla mechanicznej wytrzymałości kości. Dodatkowo, dostępne obecnie normy dla dzieci bazują wyłącznie na wieku kalendarzowym i płci a zalecenia interpretacyjne dla osób dorosłych nie mogą być stosowane u dzieci. Odniesienie wyników do szczytowej masy kostnej (T-score) nie może być wykorzystywane u dzieci. W konsekwencji, interpretacja badań gęstości kości u dzieci jest trudna i może prowadzić do błędów diagnostycznych.
Wypracowane aktualnie zalecenia wskazują, że u dzieci i młodzieży poniżej 20 r.ż. wyniki należy odnosić do normy wiekowej (Z-score). Zaleca się stosowanie terminu „mała gęstość kości wg wieku kalendarzowego”, gdy wartość Z-score jest mniejsza niż -2, w miejsce terminu osteopenia/osteoporoza. Dodatkowe utrudnienia to to, że obniżenie masy lub gęstości kości może być spowodowane chorobą lub z osobniczym opóźnieniem wzrastania, mniejszymi rozmiarami kości lub zachwianiem zależności mięsień-kość albo małą masą/siłą mięśniową. Pozytywy stosowania metody DXA z kolei związane są z możliwościami różnoczasowego, jednoczesnego pomiaru obok tkanki kostnej także składu tkanek miękkich, w tym masy tkanki mięśniowej (lean mass). Umożliwia to ocenę gęstości kości w stosunku do budowy ciała i siły mięśniowej i tkanki tłuszczowej, co umożliwia ocenę gęstości kości w stosunku do budowy ciała i siły mięśniowej.
Ze względu na to, że wiele schorzeń wpływa znacząco na akumulację masy kostnej u dzieci i młodzieży szersze zastosowanie densytometrii umożliwia znaczące poszerzenie informacji dotyczących ich etiopatogenezy. Spostrzeżenia te tylko potwierdziły opinię Denta, że podstawową rolę w zapobieganiu schorzeniom kostnym spełniają pediatrzy między innymi dzięki efektywnym postępowaniom diagnostyczno-interwencyjnym ukierunkowanym na optymalizację osiągnięcia i utrzymania szczytowej masy kostnej.
 
 
L07
OSTEOPOROSIS IN CHILDREN AND ADOLESCENTS: THE ACTUAL VISION
 
Lorenc R.S., Płudowski P. 
Department of Biochemistry and Experimental Medicine, The Children’s Memorial Health Institute, Warsaw, Poland
 
 
Key words: children, bones, osteoporosis, densitometry, body lean mass, prophylaxis
 
Bone mass increases progressively during childhood, but mainly during adolescence when approximately 40% of total bone mass is accumulated. Peak bone mass is reached in late adolescence, and is a well recognized as risk factor for osteoporosis later in life. Common agreement support the view that increasing peak bone mass can significantly prevent osteoporosis. The critical interpretation of bone mass measurements is a crucial factor for the diagnosis of osteopenia/osteoporosis in adults but also in children and adolescents. The most frequently used assessment of skeletal status in children is DXA method that nevertheless has limitation mostly because of measurement of the areal bone mineral density values (BMD, g/cm2) related to bone size and body dimensions additionally influenced by the skeletal development and pubertal stage. It should be also pointed that it doesn’t measure directly g/cm3 three dimensioned density crucial for mechanical bone resistance Further, the available reference for children and adolescents relates solely to chronological age and gender. The guidelines used for adult patients are not applicable at all.   T-score should not be used in children and adolescents. In consequence, DXA results may lead to misdiagnosis in children and adolescents with the unusual stature for their age simply because their bones are smaller/ bigger in width, height and depth.
In males and females aged <20 years the terminology ‘low bone density for chronologic age’ may be used if the Z-score is less than -2. For children and adolescents, this terminology is more appropriate than osteopenia/osteoporosis.
Decreased BMD or BMC may be the illustration of disease or may be related to altered skeletal maturation, smaller bones as well as impaired relationship between muscle and bone or a muscle weakness.
One of DXA advantages starting to be utilized in children is the possibility of examination of lean mass (an estimate of muscle mass) and fat mass. The assessment of the relationship between muscles and bone as BMC/LBM can be estimated by the evaluation of relationship between LBM and BH started to be utilization indicator of potential muscle weakness.
Many disorders, by various mechanisms, may affect the acquisition of bone mass during childhood and adolescence. Indeed, the number of disorders that have been identified as affecting bone mass in this age group is increasing as a consequence of the wide use of bone mass measurements. Experience in treating various disorders associated with osteoporosis in childhood is limited at present what rise an alarm bell in situation when prevention is a key factor and should be started in childhood. The obvious truism is as pointed by Dent that roots of several “adults” diseases are located in pediatrics.
 


STAN KOŚĆCA I BADANIA LABORATORYJNE U DZIEWCZĄT Z JADŁOWSTRĘTEM PSYCHICZNYM: BADANIE PROSPEKTYWNE

|
I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005
 
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)
 
 
L10
STAN KOŚĆCA I BADANIA LABORATORYJNE U DZIEWCZĄT Z JADŁOWSTRĘTEM PSYCHICZNYM: BADANIE PROSPEKTYWNE
 
Oświęcimska J. 1, Ziora K. 1, Pluskiewicz W. 2, Geisler G. 1, Broll-Waśka K. 1, Karasek D. 2, Dyduch A. 1
1 Katedra i Klinika Pediatrii, Nefrologii i Endokrynologii Dzieci, Zabrze, Śląska Akademia Medyczna, Katowice
2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii, Zakład Chorób Metabolicznych Kości, Zabrze, Śląska Akademia Medyczna, Katowice
 
Słowa kluczowe: jadłowstręt psychiczny, gęstość mineralna kości, ilościowa metoda ultradźwiękowa
 
W prospektywnej pracy badaniom poddano 18 dziewcząt w wieku 11,5 – 18,1 lat (średnio 15,9 ± 1,9 lat) z jadłowstrętem psychicznym. Średni czas trwania choroby przed hospitalizacją wynosił 14,9 ± 13,6 miesięcy. Badania szkieletu obejmowały: pomiar gęstości mineralnej kości (BMD, g/cm2) kręgosłupa (k-BMD) oraz całego szkieletu (TB-BMD) aparatem DPX-L (Lunar, USA); pomiar ilościową metodą ultradźwiękową paliczków dłoni (Ad-SoS) aparatem DBM Sonic 1200, (IGEA, Włochy). Wykonano następujące badania laboratoryjne: osteokaclcyna, kostna frakcja fosfatazy alkalicznej, ICTP, całkowity i zjonizowany wapń w surowicy, fosforany, wydalanie wapnia/kretyniny, LH, FSH, estradiol. Wszystkie badania wykonano wyjściowo, po 7,8 ± 2.4 i 19,4 ± 5,6 miesięcy od rozpoczęcia terapii obejmującej dietę wysokokaloryczną, witaminy i psychoterapię. Kryterium wyleczenia był przyrost indeksu masy ciała o co najmniej 10% oraz powrót miesiączek przez co najmniej 3 kolejne miesiące. 9 pacjentek spełniło te kryteria, a 9 nie. Średnie wartości TB-BMD i Ad-SOS były stabilne podczas obserwacji, a k-BMD obniżył się nieznamiennie. Stosując pojęcie minimalnej znamiennej zmiany (Least Significant Change -LSC) wzrost Ad-SoS, k-BMD i TB-BMD obserwowano odpowiednio u 3, 4 i 6 pacjentek, a liczba pacjentek ze spadkiem wyniosła 1, 7, 4. Średnie wartości Z-score dla TB-BMD i Ad-SOS były istotnie wyższe niż wyjściowe (odpowiednio -0,67 ± -0,98 vs. –1,06 ± -1,00 i 0,26 ± 1,75 vs. –0,50 ± 0,88). Wartość Z-score k-BMD obniżyła się nieznamiennie. Obserwowano znamienny wzrost kostnej fosfatazy alkalicznej i osteocalcyny, które były wyjściowo poniżej wartości prawidłowych. Wysokie wyjściowe wartości ICTP obniżyły się nieznamiennie i uzyskały wartości prawidłowe. Niskie wyjściowe wartości LH i estradiolu znormalizowały się. Wyniki badań szkieletu oraz badań laboratoryjnych nie różniły się pomiędzy pacjentkami wyleczonymi, a niewyleczonymi poza istotnie niższymi wartościami Z-score dla kręgosłupa i całego szkieletu.
Podsumowując, jadłowstręt psychiczny u dziewcząt istotnie wpływa na stan szkieletu oraz metabolizm kostny.
 
 
L10
SKELETAL STATUS AND LABORATORY INVESTIGATIONS IN GIRLS WITH ANOREXIA NERVOSA: A LONGITUDINAL STUDY
 
Oświęcimska J. 1, Ziora K. 1, Pluskiewicz W. 2, Geisler G. 1, Broll-Waśka K. 1, Karasek D. 2 Dyduch A. 1
1 Department and Clinic of Pediatrics, Nephrology and Children`s Endocrinology, Zabrze, Silesian School of Medicine in Katowice, Poland
2 Department and Clinic of Internal Diseases, Diabetology and Nephrology – Metabolic Bone Diseases Unit, Zabrze, Silesian University of Medicine in Katowice, Poland
 
Keywords: anorexia nervosa, bone mineral density, quantitative ultrasounds
 
In the longitudinal study the skeletal status was assessed in 18 adolescent girls aged 11.5 – 18.1 years (mean 15.9 ± 1.9 years) with anorexia nervosa (AN). Mean duration of the disease prior to hospitalization was 14.9 ± 13.6 months. Measurements of bone mineral density (BMD, g/cm2) at the spine (s-BMD) and total body (TB-BMD) using DPX-L (Lunar, USA); quantative ultrasound (QUS) of the hand phalanges by DBM Sonic 1200, (IGEA, Italy); bone turnover markers (osteocalcin, bone alkaline phosphatase, ICTP), and laboratory investigations (serum total and ionised calcium, serum phosphate, urine calcium/creatinine ratio, LH, FSH, estradiol) were performed at baseline, 7.8 ± 2.4 and 19.4 ± 5.6 months after the treatment was started. Treatment consisted of hypercaloric diet, vitamins and psychotherapy. The patient was considered as recovered if her BMI at follow-up increased at least 10% from baseline and menses occurred at 3 consecutive months. Nine subjects recovered whereas 9 of them remained non-recovered. The mean values of TB-BMD and Ad-SOS measurements were stable during a period of observation while the mean values of s-BMD decreased non-significantly. Using the Least Significant Change (LSC) values for skeletal measurements an increase in Ad-SoS, s-BMD and TB-BMD were noted in 3, 4 and 6 subjects, respectively. A respective numbers of subjects with a decrease were 1, 7 and 4. The mean Z-scores for TB-BMD and Ad-SOS were significantly higher at baseline vs. third value (-0.67 ± -0.98 vs. –1.06 ± -1.00 and 0.26 ± 1.75 vs. –0.50 ± 0.88 respectively). Z-scores for s-BMD decreased non-significantly. Changes in s-BMD and TB-BMD correlated positively with changes in weight, height and BMI. Among bone turnover markers we observed significant increase in bALP and non-significant increase in osteocalcin serum concentrations which were below normal ranges for age, sex and Tanner stage at baseline. High baseline serum ICTP concentration decreased non-significantly reaching normal ranges during the observation. Low baseline serum LH and estradiol concentrations typical for AN normalised during the treatment. There were no significant differences in densitometric and biochemical parameters between recovered and non-recovered subgroups, spine and TB-Z-scores were lower in non-recovered subgroup.
We conclude that AN seriously affects skeletal status and bone metabolism in adolescent girls.
 


Występowanie złamań kości u dzieci i młodzieży leczonych eliminacyjną dietą bezmleczną

|

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s98-99.

 

L07
WYSTĘPOWANIE ZŁAMAŃ KOŚCI U DZIECI I MŁODZIEŻY LECZONYCH ELIMINACYJNĄ DIETĄ BEZMLECZNĄ

Konstantynowicz J.1,5, Nguyen T.V.4, Kaczmarski M.2, Jamiołkowski J.3, Piotrowska-Jastrzębska J.1, Seeman E.5

1 Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży Akademii Medycznej w Białymstoku, Dziecięcy Szpital Kliniczny, ul. Waszyngtona 17, 15-274 Białystok
2 III Klinika Chorób Dzieci AM
3 Zakład Zdrowia Publicznego AM w Białymstoku
4 Bone and Mineral Research Program, Garvan Institute, Darlinghurst, New South Wales, Australia
5 Department of Endocrinology, Austin Health, University of Melbourne, Victoria, Australia

Słowa kluczowe: alergia na mleko krowie, dieta bezmleczna, dzieci, gęstość mineralna kości (BMD), młodzież, złamania

Wstęp
Niskie spożycie mleka i produktów mlecznych jest postrzegane jako czynnik ryzyka niskiej gęstości mineralnej kości (BMD), osteoporozy i złamań u osób dorosłych i w okresie wzrastania. Zbadano związek między spożyciem wapnia poniżej zalecanych norm, występowaniem złamań i BMD u dzieci i młodzieży leczonych dietą bezmleczną z powodu alergii na mleko krowie stanowiącej potencjalny model biologiczny niskiej podaży wapnia w diecie.
Materiał i metody
W przekrojowym badaniu oceniono występowanie złamań kości, cechy antropometryczne, składowe ciała i BMD z użyciem densytometrii (DXA) w zakresie całego ciała i kręgów
L2-L4 u 230 osób (144 chłopców, 86 dziewcząt) w wieku 2,5 – 20 lat z udokumentowaną klinicznie i laboratoryjnie nadwrażliwością na białka mleka krowiego, alergią pokarmową lub nietolerancją laktozy. Leczenie dietą bezmleczną trwało 2,5 – 14 (mediana 3,6 lat). Wyniki porównano z grupą kontrolną 745 dzieci i młodzieży bez alergii pokarmowej (422 chłopców, 323 dziewczęta) spożywających > 2 dania mleczne dziennie. Wszystkie osoby otrzymywały minimum 400 j. witaminy D w pierwszym roku życia jako obowiązującą formę profilaktyki krzywicy. Kwestionariusz żywieniowy zastosowano do oceny dziennego spożycia wapnia w podgrupie dzieci z alergią na mleko.
Wyniki
Dzienne spożycie wapnia u osób na diecie bezmlecznej wynosiło 388 ± 118 mg (240 – 770 mg). Udokumentowane radiologicznie złamania stwierdzono u 23 z 230 dzieci z alergią na mleko krowie (10%) i 68 z 745 dzieci zdrowych (9,1%). Lokalizacja złamań obejmowała: nadgarstek, przedramię, podudzie, kość ramienną, łokieć, obojczyk i trzon k. udowej. Większy odsetek dziewcząt leczonych dietą eliminacyjną (11.6%) niż żywionych normalnie (7,4%) miał złamania [Odds Ratio: 3.01, 95% przedział ufności (CI): 1,14 – 7,95; p = 0,03], jednak, na podstawie analizy wieloczynnikowej, dieta bezmleczna wyjaśniała tylko poniżej 1% różnicy w występowaniu złamań. Wśród chłopców nie stwierdzono większej ilości złamań u leczonych dietą bezmleczną (9%) w porównaniu z grupą kontrolną (10,4%). Mimo niewielkich różnic w parametrach antropometrycznych oraz składowych ciała, nie stwierdzono istotnych różnic BMD między dziećmi z alergią leczonymi dietą bezmleczną i żywionymi normalnie.
Wnioski
Alergia na mleko krowie w okresie rozwoju nie ma związku z deficytem masy kostnej. Niskie spożycie mleka i produktów mlecznych (w konsekwencji niższa podaż wapnia) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem złamań u dziewcząt w pierwszych dwóch dekadach życia. Może to wynikać zarówno z niedoborów wapnia w diecie, jak i deficytów innych składników pokarmowych zawartych w mleku. Jednakże niskie spożycie mleka jest w niewielkim stopniu odpowiedzialne za obciążenie złamaniami w populacji okresu rozwojowego.

L07
A MILK-FREE DIET IS NOT ASSOCIATED WITH THE HIGH PREVALENCE OF FRACTURES IN CHILDHOOD

Konstantynowicz J.1,5, Nguyen T.V.4, Kaczmarski M.2, Jamiolkowski J.3, Piotrowska-Jastrzebska J.1, Seeman E.5

1 Department of Pediatrics and Auxology
2 Third Department of Pediatrics AM
3 Department of Public Health and Biostatistics, Medical University of Bialystok, Waszyngtona 17, 15274 Bialystok, Poland
4 Bone and Mineral Research Program, Garvan Institute, Darlinghurst, NSW, Australia
5 Department of Endocrinology, Austin Health, University of Melbourne, Australia

Key words: adolescents, bone mineral density, calcium intake, children, cow’s milk, allergy, fractures, milk-free diet

Background
A low calcium intake and low milk consumption during growth are regarded as risk factors for low bone mineral density (BMD) and are thought to increase bone fragility during growth and in adulthood. However, published data are inconsistent. We examined the association between intakes of calcium below the reference dietary intakes (RDI), fractures and BMD in children and adolescents treated with milk-free diet due to cow’s milk allergy (CMA) as a model of calcium ‘deficiency’.
Methods
In this cross-sectional study, fracture prevalence, anthropometry weight, height, BMI), body composition and bone mineral density (total and spine BMD), measured using dual energy x-ray absorptiometry (DXA), were studied in 230 Caucasian subjects (144 boys and 86 girls) aged 2 – 20 yr with CMA. The diagnosis of CMA was based on symptoms and laboratory results including skin prick tests and double-blind placebo-controlled food challenge. Mean duration of a milk-free diet was: 3.6 years; range 2.5 – 14 yr). Their results were compared to 745 controls (422 boys, 323 girls) consuming a customary milk intake (more than 2 servings a day). Multiple and logistic regression analyses were used to assess trait associations.
Results
The estimated daily calcium intake in subjects on milk-free diet was 388 ± 118 mg (mean ± SD; range: 240 – 770 mg; over 95% of these subjects had an intake below 500 mg daily) and was below Polish RDI. Fractures documented by X-ray examination occurred in 23 of 230 subjects with CMA (10%) and 68 of 745 controls (9.1%) (NS). The fracture sites included wrist, forearm, tibia, humerus, fibula, ankle, clavicle and femoral shaft. In the females, a greater proportion of subjects with milk-free diet (11.6%) than controls (7.4%) had fractures [Odds Ratio: 3.01, 95% confidence intervals (CI): 1.14 – 7.95; p = 0.03] but the milk free diet accounted for less than 1% of difference in fracture prevalence. In males, fractures were no more common in children with CMA (9%) than controls (10.4%). BMD was not reduced in subjects given a milk-free diet compared to those with normal consumption of milk and dairy products.
Conclusion
Cow’s milk allergy during growth is not associated with deficits in bone mass. Fractures in childhood and adolescence are common. A low milk intake, and by inference, a calcium intake under the RDI, contributes to increased fracture risk, at least in girls. Whether this is resulted of the illness, low calcium intake or a deficit in other milk nutrients, is not clear. However, little of the population burden of fractures in childhood and adolescence seems attributable to a low milk intake.



Ręczny kalkulator FRAX® – informacje dla pacjentów

|

FRAX® – nowe narzędzie w diagnostyce osteoporozy

 E. Czerwinski 1,2 , J. Osieleniec 2  

1 Zakład Chorób Kości i Stawów, WOZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

2 Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

 

Podstawy naukowe utworzenia FRAX®


Niska masa kostna (BMD) będąca dotychczas podstawowym kryterium rozpoznawania osteoporozy okazała się być istotnym, lecz nie jedynym czynnikiem ryzyka złamań, gdyż z jednej strony zachodzi liniowa zależność pomiędzy spadkiem BMD i ryzykiem złamania, a z drugiej 55-70% złamań występuje u osób, u których na podstawie badania densytometrycznego nie rozpoznano osteoporozy [1,2].

Z tego powodu grupa ekspertów WHO pracująca pod przewodnictwem Prof. Kanisa w 2008 r. opublikowała raport dotyczący postępowania w osteoporozie, w którym wyróżniono najistotniejsze kliniczne czynniki ryzyka złamań tj. małą wartość wskaźnika masy ciała (BMI <20 kg/m2), przebyte złamanie niskoenergetyczne, złamanie bkku u rodziców, palenie papierosów, przyjmowanie glikokortykosteroidów, alkoholizm, reumatoidalne zapalenia stawów.[3]

Następnie opracowano algorytm FRAX (WHO Fracture Risk Assessment Tool) udostępniony w internecie (http://www.shef.ac.uk/FRAX/) na podstawie, którego możemy obliczyć ryzyko złamania bliższego końca kości udowej lub innego istotnego złamania osteoporotycznego  ciągu kolejnych 10 lat  nawet nie znając wyniku badania densytometrycznego, jedynie na podstawie znajomości klinicznych czynników ryzyka złamania i znajomości BMI badanej osoby.

 

Ręczny kalkulator FRAX®

 

Obecnie w Polsce stworzone zostało bardzo proste narzędzie będące modyfikacją kalkulatora internetowego, tzw. ręczny kalkulator FRAX, umożliwiające obliczenia (w ciągu 30 sekund) wartości 10 – letniego ryzyka złamania.

Jeżeli posiadamy wynik badania densytometrycznego bkku wybieramy opcję z BMD, jeżeli takiego wyniku nie mamy wybieramy wariant z BMI (kalkulator umożliwia także obliczenie BMI pacjenta). Na tarczy kalkulatora w pierwszej kolejności odnajdujemy przedział wiekowy, następnie tak przesuwamy mniejszą tarczą kalkulatora, aby w górnym okienku ukazał się albo wynik BMI lub wynik T-score, jeżeli obliczamy ryzyko na podstawie BMD.

Następnie wybieramy liczbę klinicznych czynników ryzyka złamania (wymienione są na kalkulatorze) i odczytujemy odpowiedni wynik 10 letniego ryzyka złamania.

Kolorowe diagramy naniesione na tarczach kalkulatora pozwalają nam zakwalifikować osobę, dla której dokonujemy obliczeń do jednej z 3 grup: wysokie ryzyko złamania- wskazane od razu rozpoczęcie leczenia, pośrednie ryzyko złamania – wskazana dalsza diagnostyka (np. wykonanie badania densytometrycznego jeżeli obliczaliśmy FRAX tylko na podstawie BMI), lub niskie ryzyko złamania- bez konieczności leczenia.

Ogólnie osoby z dużym lub pośrednim ryzykiem powinny się zgłosić do swojego lekarza celem weryfikacji rozpoznania i ustalenia dalszego postępowania.


1. Siris ES, Chen YT, Abbott TA et al.: Bone mineral density thresholds for pharmacological intervention to prevent fractures. Arch Intern Med. 2004 May 24;164(10):1108-12.

2. Kanis JA.: Diagnosis of osteoporosis and assessment of fracture risk. Lancet (2002) 359: 1929-1936 2003.

3. Kanis J.A; Word Health Organisation Scientific Group: Assessment of osteoporosis at primary health-care level. Technical Report. WHO Collaborating Centre, University od Sheffield, UK, 2008.

4. Kanis J. A.,  Burlet  N., Cooper C. et al. on behalf of the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis and Osteoarthritis (ESCEO). European guidance for the diagnosis and management of osteoporosis in postmenopausal women. Osteoporos Int (2008) 19:399–428

Ręczny Kalkulator FRAX – zdjęcieDownload


L08 ZŁAMANIA KRĘGÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY

|
III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:57-58.
 

 
L08
ZŁAMANIA KRĘGÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY
 
Popko J.
Klinika Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
 
Słowa kluczowe: kręgosłup dziecięcy, złamania, leczenie
 
Wstęp. Złamania kręgosłupa dziecięcego nie są zjawiskiem częstym. W naszym materiale klinicznym, podobnie jak i w innych ośrodkach, stanowią one w ciągu roku około 1,8% wszystkich urazów charakterystycznych dla wieku rozwojowego. W wieku rozwojowym najczęściej ulegają złamaniom kości przedramienia – około 35 %, następnie obojczyk – 21 %, dalszy odcinek kości ramiennej – 16,4 %, kości goleni – 10,7 % i kość udowa – 7,4 %. Badania densymetryczne wykazały dobrą mineralizację kręgów u młodocianych, a szczytowa masa kostna (peak bone mass- PBM) jest osiągana w kręgosłupie prawie w 100 % w końcu II dekady życia. Najprawdopodobniej warunkuje to dobrą wytrzymałości mechaniczną kręgów w tym wieku.
Celem pracy jest retrospektywna ocena wyników leczenia dzieci ze złamaniem kręgosłupa w latach 2001 – 2007 w naszej Klinice.
Materiał i metody. Analizie poddano 33 chorych ( 12 dziewcząt i 21 chłopców ), w wieku 3 – 18 lat z urazowym złamaniem kręgosłupa. Diagnostyka była oparta o wywiad, badanie przedmiotowe, zdjęcia radiologiczne. W razie konieczności diagnostyka była poszerzana o badania tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego. Stopień uszkodzenia układu nerwowego towarzyszący obrażeniom kręgosłupa był oceniany wg skali Frankela.
Wyniki. Najczęstszą przyczyną urazu kręgosłupa był wypadek komunikacyjny – 19, upadek z wysokości – 12, skok do wody – 2, przygniecenie -2 przypadki. Najwięcej – 17 chorych było w wieku 15 – 18 lat, 1 dziecko w wieku 3 lat. U 3 chorych stwierdzono uszkodzenie odcinka szyjnego kręgosłupa, u 30 odcinka piersiowo-lędźwiowego. Różnego stopnia uszkodzenia układu nerwowego odnotowano u 13 chorych, występowały one w złamaniach niestabilnych kręgosłupa. Leczenie nieoperacyjne zastosowano u 20 chorych w złamaniach stabilnych kręgosłupa ( gorsety gipsowe, Jevetta, kołnierze ortopedyczne ). U 14 pacjentów ze złamaniem stabilnym kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego nastawiano złamania metodą Watson-Jonsa, a następnie unieruchamiano gorsetem gipsowym. U dzieci młodszych dało się zauważyć odbudowę przedniej wysokości złamanego trzonu.
W grupie 13 – chorych z uszkodzeniem korzeniowo – rdzeniowym były 2 przypadki urazu rdzenia kręgowego bez zmian radiologicznych, dzieci te nie były operowane. Zwiększona elastyczność kompleksu więzadłowego kręgosłupa dziecięcego w odpowiedzi na wysoką energię urazu doprowadziła do trwałego uszkodzenia rdzenia kręgowego. Pacjenci ci są niesprawni z porażeniem kończyn dolnych i zwieraczy.
U dwojga chorych operowano odcinek szyjny kręgosłupa ( 1 z dostępu przedniego, 1 z dostępu tylnego ). U dziewięciu chorych z uszkodzeniem kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego wykonano odbarczenie tylne rdzenia kręgowego i spondylodezę. W leczeniu pooperacyjnym nie stosowano unieruchomienia gipsowego. Tylko u jednego chorego operowanego nie uzyskano poprawy.
Wnioski: 1. U dzieci mogą występować przypadki z uszkodzeniem rdzenia kręgowego bez zmian radiologicznych ( spinal cord injury without radiografic abnormality – SCIWORA ). 2. Leczenie złamań kręgosłupa u dzieci i młodzieży nie odbiega od przyjętego sposobu postępowania u chorych dorosłych. 3. Złamania kręgosłupa z uszkodzeniem układu nerwowego wymagają szybkiego odbarczenia rdzenia kręgowego i stabilizacji.
 
 
L08
PEDIATRIC SPINE INJURIES
 
Popko J. 
Departament of Pediatric Orthopedics and Traumatology Children Hospital Medical University of Białystok
 
Key words: pediatric spine, fracture, treatment
 
Introduction. Spine fractures are rare and represent 1-2% of all pediatric fractures. In children and adolescents most often occur fractures of forearm – 35%, clavicle – 21%, distal humerus – 16,4%, tibia – 10,7% and femur – 7,4%. Peak bone mass (PBM) assessed by dual emergy x-ray absorptiometry (DXA) to achive in the spine is nearly 100% in the end of the second decade of life. Most likely it quarantees well mechanical resistance of pediatric spine.
The aim of the present study is a retrospective review of patients with spine fracture treated at our institution between 2001 and 2007.
Materials and methods. A retrospective review was performed on 33 patients (12 girls and 21 boys) with spine fractures. The age at injury was 3-18 years. The diagnostic was supported by anamnesis, physical examination and radiographic analysis. If necessary it was extendet with computer tomography (CT) and magnetic resonance (MR) of the spine for definitive diagnosis. The degree neurological injury was estimated by Frankel scale.
Results. The mechanism of injury was obtained from medical records and categorized as: road accident – 19, fall from height – 12, diving – 2, crush – 2 patients. Most patients (17) were 15-18 year old, and 1 child was 3 year old. 3 patients had cervival spine injuries and 30 children had thoracic and lumbar spine lesions. Neurological injury was diagnosed with 13 patients who had unstable fractures of spine.
 Non operative treatment was performed on 20 patients with stable fracture of spine, we used: hyperextension casting – 14, Jevett orthosis – 4, cervical brace – 2. In younger patients treated with hypertension casting we observed rebuilding of a front height of the fractured vertebrae.
 In the group of 13 patients with spinal cord injury there were 2 patients, age of 3 and 8 years, without radiografic abnormality (SCIWORA). They did not undergo operation. In the majoraty of cases, SCIWORA is caused by hyperextension or flexion injuries due to characteristic anatomic differences of the more elastic and more deformable pediatric spine. These patients are disabled with paresis of legs and sphincters.
2 patients with cervical spine injuries were treated surgically with good results.
Surgical posterior decompression and instrumentation were performed on 9 patients with thoracic and lumbar spine trauma with an addition neurological deficyt. Only one patient in this group didn’t show improvement.
Conclusions: 1. A spinal cord injury without radiografic abnormality (SCIWORA) is possible only in children. 2. Treatment of pediatric spine fracture isn’t different from that adults. 3. A spine fractue with neurological defects needs rapid surgical decompresion and instrumentation.
 


ZASTOSOWANIE SUPLEMENTACJI PREPARATÓW WAPNIA I WITAMINY D3 ORAZ CYKLICZNEJ (…)

|
I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005
 
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)
 
 
L11
ZASTOSOWANIE SUPLEMENTACJI PREPARATÓW WAPNIA I WITAMINY D3 ORAZ CYKLICZNEJ ESTROGENOWO-PROGESTERONOWEJ TERAPII ZASTĘPCZEJ U DZIEWCZĄT Z JADŁOWSTRĘTEM PSYCHICZNYM
 
Roztoczyńska D. 1, Dziatkowiak H. 1, Starzyk J. 1, Czerwiński E. 2
1 Klinika Endokrynologii Dzieci i Młodzieży Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii CMUJ, Wielicka 265, 30-663 Kraków
2 Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Kraków
 
Słowa kluczowe: anorexia nervosa, osteoporoza
 
Celem pracy jest ocena wpływu suplementacji preparatów wapnia i witaminy D3 oraz cyklicznej estrogenowo-progesteronowej terapii zastępczej u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym. Materiał
Analizowano 36 dziewcząt z J.P. w wieku średnio 15,3 lat. W chwili rozpoczęcia obserwacji jedna z dziewcząt miesiączkowała, u 8 nie wystąpiła pierwsza miesiączka, u 27 rozpoznano wtórny brak miesiączki trwający średnio 11,14 miesięcy. Wskaźnik masy ciała (BMI) wynosił średnio 15,95 kg/m2, trzyletni okres obserwacji zakończyło 33 dziewczęta. Wyodrębniono dwie grupy dziewcząt: grupę I (n-16), która nie wymagała farmakologicznego leczenia osteoporozy oraz grupę II (n-20), która otrzymała farmakologiczne leczenie osteoporozy.
Metody
U wszystkich chorych przed leczeniem oraz co 6 miesięcy wykonywano badanie przedmiotowe oraz pomiary antropometryczne. Co 12 miesięcy oceniono gęstość mineralną kręgosłupa w odcinku L2-L4, (DXA, Lunar DPX – IQ). Co 6 miesięcy pobierano krew w celu wykonania badań hormonalnych i biochemicznych. W surowicy oznaczono stężenie estradiolu, LH, FSH, PTH, IGF-I oraz kortyzolu. Badania biochemiczne służyły do oceny przemiany wapniowo-fosforanowej. Wszystkie dziewczęta były leczone dietetycznie i psychologicznie. U dziewcząt z prawidłową gęstością mineralną kości nie stosowano farmakologicznego leczenia osteoporozy (grupa I). U dziewcząt z niską gęstością mineralną kości, zastosowano suplementację preparatów wapnia i witaminy D3, a w przypadku wtórnego braku miesiączki trwającego 12 miesięcy hormonalną terapię zastępczą (grupa II).
Wyniki
Dziewczęta, w grupie I były młodsze, miały krótszy czas trwania braku miesiączki i wyższe wartości wskaźnika Z-score, mimo to po zakończeniu leczenia obniżyły gęstość mineralną kości. Natomiast dziewczęta w grupie II były starsze i pomimo niższych początkowo wartości Z-score oraz dłuższego czasu trwania wtórnego braku miesiączki poprawiły gęstość mineralną kości. Analiza wyników badań u wszystkich chorych wykazała, że czynnikiem decydującym o gęstości mineralnej kości u chorych na J.P. jest czas trwania braku miesiączki.
Wnioski
Skrócenie czasu trwania wtórnego braku miesiączki, suplementacja preparatów wapnia i witaminy D3, jak również leczenie hormonalne decydują o poprawie gęstości mineralnej kości u chorych z J.P.
 
 
L11
CALCIUM, VITAMIN D3 SUPPLEMENTATION AND CYCLIC ESTROGEN-PROGESTERONE THERAPY IN GIRLS WITH ANOREXIA NERVOSA
 
Roztoczyńska D.1, Dziatkowiak H. 1, Starzyk J. 1, Czerwiński E. 2
1 Department of Pediatric Endocriynology Polish-American Children Hospital Jagiellonian University CMUJ, Wielicka 265, 30-663 Krakow, Poland
2 Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland
 
Keywords: anorexia nervosa, osteoporosis
 
The aim of this study is an analysis of factors determining mineral bone density, such as body mass index (BMI) duration of secondary amenorrhea, Calcium, Vitamin D3, supplementation and cyclic estrogen-progesterone therapy in girls with anorexia nervosa.
Material
The analysis included 36 anorectic girls at the mean age of 15.3 years. The mean body mass index was 15.95 kg/m2. Of this group, at the beginning of the observation period, one patient still menstruated despite her body mass loss, eight girls were pre-menarche, and the remaining 27 patients has secondary amenorrhea of the mean duration of 11.14 months. The 3-year observation period was accomplished in 33 girls. All the patients were subjected to dietary treatment and psychotherapy. In 20 patients additional pharmacotherapy of osteporosis was introduced Calcium and vitamin D3 preparations; girls with secondary amenorrhea persisting for 6-12 months received cyclic estrogen-progesterone substitution therapy. Those patients were further divided into two subgroups: Group I ( n-16) – patients without pharmacotherapy of osteoporosis, and group II (n-20)– patients on pharmacotherapy.
Methods
Physical examination for BMI evaluation, laboratory and hormonal tests was performed every 6 months. Calcium-phosphate and bone metabolism were assessed in all the patients based on analysis of PTH and alkaline phosphatase levels, serum calcium and phosphours, 24-hour calciuria, as well as the values of osteogenesis and bone resorption markers. Hormonal testes included: estradiol, LH, FSH, IGF-I and cortisol serum levels, and cortisol in 24 hours urine collection. Bone mineral density was determined in all the girls prior to follow-up and during the 3-year therapy. Spine densitometry in the AP projection was performed every 12 months, using Lunar unit. The following indices were assessed: BMD, BMC, BMAD and Z score.
Results
At the beginning of the follow-up and in subsequent years, no significant differences in biochemical and hormonal parameters were found between subgroups. On the other hand, differences were noted with respect to treatment. In girls without pharmacotherapy for osteoporosis (I), which were significantly younger, with a shorter duration of secondary amenorrhea and with initially higher bone mineral density, the value of Z-score decreased in three consecutive years of therapy. Girls on pharmacotherapy for osteoporosis (II) were significantly older and – despite their significantly longer duration of secondary amenorrhea and lower Z-score values – an increase in their mineral bone density was noted after three years of treatment.
Conclusion
Bone density in anorectic patients depends mainly on the duration of secondary amenorrhea. Calcium and vitamin D3 supplementation, as well as cyclic estrogen – progesterone therapy are indicated in prevention and treatment of osteoporosis in anorectic patients.
 


Metabolizm tkanki kostnej u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów

|

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s99-100.

L08
METABOLIZM TKANKI KOSTNEJ U DZIECI CHORYCH NA MŁODZIEŃCZE IDIOPATYCZNE ZAPALENIE STAWÓW

Górska A.1, Konstantynowicz J.2, Żelazowska-Rutkowska B.3, Urban M.4, Bartnicka M.1, Wysocka J., Marcinowicz L.1, Kaczmarski M.5

1 Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego AM Białystok
2 Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży AM Białystok
3 Zakład Laboratoryjnej Pediatrycznej Diagnostyki SPDSK AM Białystok
4 II Klinika Chorób Dzieci AM Białystok
5 III Klinika Chorób Dzieci AM Białystok

Słowa kluczowe: markery obrotu kostnego, gęstość mineralna kości, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów.

Wpływ aktywności procesu zapalnego, podawania systemowego glikokortykoidów mineralizację kośćca został dobrze udokumentowany u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Natomiast istnieją nieliczne doniesienia oceniające zarówno masę mineralną kości jak też jej metabolizm w przebiegu młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS). Wg danych z piśmiennictwa charakter przemian kostnych – nasilenie resorpcji lub kościotworzenia – dobrze odzwierciedlają biochemiczne markery obrotu kostnego.
Cel pracy
Ocena stężenia wybranych markerów kościotworzenia i resorbcji w surowicy krwi u dzieci chorych na MIZS z prawidłową i niską masą kostną.
Materiał i metody
Badaniami objęto 65 dzieci z MIZS, rozpoznanym zgodnie z kryteriami EULAR z 2001r. (29 dziewcząt i 36 chłopców). Średni wiek dzieci chorych wynosił 11.3 lat 3.9. U wszystkich badanych wykonano pomiar densytometryczny metodą absorbcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DEXA), oceniając gęstość mineralną szkieletu (Total BMD) i kręgów L2-L4 (Spine BMD) oraz jako wskaźnik Z-score. W surowicy krwi u pacjentów oznaczono: stężenie osteokalcyny (BGP –Bone GLA Protein), C-końcowego telopeptydu łańcucha alfa-kolagenu typu I (CTX) w systemie Elecsys® 2010 (N-MID Osteocalcin®, Beta-CrossLaps®), oraz aktywność całkowitą fosfatazy zasadowej. Grupę kontrolną stanowiło 13 dzieci zdrowych, średni wiek wynosił 13.9 lat 2.7.
Wyniki:
Obniżoną masę kostną wyrażoną wskaźnikiem Z-score poniżej –2,0 stwierdzono u 24.6% chorych dzieci. Obserwowano istotnie ujemną korelację pomiędzy wartością wskaźnika Z-score a czasem trwania choroby (p<0.05). W grupie dzieci chorych w porównaniu z grupą kontrolną wykazano istotnie wyższe stężenie zarówno osteocalcyny (p<0.001), jak i CTX (p<0.005), które wynosiły odpowiednio: 110.44ng/ml54.51 i 63.9 ng/ml39.4; 1.360.65ūg/dl i 0.45. Aktywność fosfatazy zasadowej ujemnie korelowała z Total BMD (p<0.007), zaś dodatnio ze stężeniem osteocalcyny (p<0.05). Nie stwierdzono istotnych korelacji pomiędzy występowaniem niskiej masy mineralnej kości a stężeniem osteokalcyny i CTX.
Wnioski
W grupie dzieci z MIZS u ponad połowy stwierdzano nasilony metabolizm kostny, przejawiający się istotnie podwyższonymi markerami obrotu kostnego. Nie wykazano natomiast istotnej korelacji pomiędzy nasileniem przemian kostnych a niską mineralną masą kostną.

L08
BONE TISSUE METABOLISM IN CHILDREN AND ADOLESCENTS WITH JUVENILE IDIOPATHIC ARTHRITIS

Górska A.1, Konstantynowicz J.2, Żelazowska-Rutkowska B.3, Urban M.4, Bartnicka M.1, Wysocka J., Marcinowicz L.1, Kaczmarski M.5

1 Department of Family Medicine and Environmental Nursing, Medical University of
Bialystok, Poland
2 Department of Pediatrics and Development Disorders in Children and Adolescence. Medical
University of Bialystok, Poland
3 Department of Laboratory Pediatric Diagnosis SPDSK Medical University of Bialystok
4 Department of Children’s Diseases, Medical University of Bialystok, Poland
5 III Department of Children’s Diseases, Medical University of Bialystok, Poland

Key words: bone turnover markers, bone mineral density, juvenile idiopathic arthritis

The effects of the activity of the inflammatory process and systemic administration of glycocorticoids on bone mineralization have been well documented in patients with rheumatoid arthritis. However, there are very few reports assessing bone mineral mass and its metabolism in the course of juvenile idiopathic arthritis (JIA). According to literature data, biochemical markers of bone turnover well reflect the nature of bone metabolic changes such as intensification of resorption or bone formation.
Study objective
To assess the levels of chosen serum markers of bone formation and resorption in JIA children with normal and low bone mineral mass.
Material and methods
The study involved 65 children with JIA diagnosed according to EULAR criteria of 2001 (29 girls and 36 boys; mean age 11.3 years +/- 3.9). All the study patients underwent densitometric measurements using the method of double-energy X-ray absorptiometry(DXA) to assess mineral density of the skeleton (total BMD) and vertebrae L2-L4 (Spine BMD), as well as the Z-score index.
The following parameters were determined in blood serum: the level of osteocalcin (BGP – Bone Gla Protein), C-terminal type I alpha-collagen chain telopeptide (CTX) in the Elecsys®2010 (N-MID Osteocalcin®, Beta-CrossLaps®) and total activity of alkaline phosphatase. The control group consisted of 13 healthy children, mean age 13.9 years +/- 2.7.
Results
Reduced bone mass expressed as Z-score below -2.0 was found in 24.6% of the affected children. The correlation between the Z-score index and disease duration was found to be significantly negative (p<0.05). The levels of both osteocalcin (p<0.001) and CTX (p<0.005) were significantly higher in JIA patients (110.44ng/ml54.51 and 63.9ng/ml39.4, respectively) as compared to healthy children (1.360.65ūg/gl and 0.45, respectively). The activity of alkaline phosphatase showed a negative correlation with total BMD (p<0.007) and was positively correlated with osteocalcin (p<0.05). No significant correlations were observed between low mineral bone mass and the levels of osteocalcin and CTX.
Conclusions
Intensified bone metabolism, manifested by significantly elevated markers of bone turnover, was found in more than half of the children with JIA. No correlation, however, was detected between the intensity of bone metabolism and low mineral bone mass.



Ręczny kalkulator FRAX® – informacje dla lekarzy

|

FRAX® – NOWE NARZĘDZIE W DIAGNOSTYCE OSTEOPOROZY

E. Czerwinski 1,2, J. Osieleniec 2, A. Kumorek 2

1 Zakład Chorób Kości i Stawów, WOZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

2 Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

 

 

Podstawy naukowe utworzenia FRAX®

Rozpoznanie osteoporozy wg definicji WHO 1993r. opiera się na pomiarze gęstości mineralnej kości (BMD). Krytycznym progiem do decyzji terapeutycznej i diagnostycznej jest wartość T-score =< -2,5. Niestety badania ostatnich lat wykazały, że 55-70% złamań występuje u osób, które nie spełniają densytometrycznych kryteriów rozpoznania osteoporozy.

Z tego powodu w ciągu ostatnich kilku lat przeprowadzono szereg metaanaliz w celu wykrycia klinicznych czynników ryzyka, które można użyć jednocześnie z BMD lub bez BMD do wyłonienia osób zagrożonych złamaniem. Grupa ekspertów WHO pracująca pod przewodnictwem  Prof. J.A. Kanisa w 2008r  opublikowała raport dotyczący postępowania w osteoporozie, w którym wyróżniono najistotniejsze czynniki ryzyka złamań. Do czynników tych należą: mała wartość wskaźnika masy ciała (BMI <20 kg/m2), przebyte złamania niskoenergetyczne, złamanie bkku u rodziców, palenie papierosów, przyjmowanie glikokortykosteroidów, alkoholizm, reumatoidalne zapalenie stawów.

Następnie został opracowany algorytm łączący wpływ klinicznych czynników ryzyka złamania z i bez wartości BMD i jako kalkulator FRAX® (WHO Fracture Risk Assessment Tool) udostępniony w internecie (www.shef.ac.uk/FRAX/). Za pomocą kalkulatora FRAX®  możemy obliczyć ryzyko złamania bliższego końca kości udowej lub innego istotnego złamania osteoporotycznego w ciągu kolejnych 10 lat  znając wynik BMD, jak też jedynie na podstawie zebranego wywiadu i znajomości BMI pacjenta, a uzyskane wyniki są porównywalne. Obliczenia ryzyka dokonujemy na w/w stronie internetowej bezpośrednio korzystając z umieszczonego tam kalkulatora elektronicznego lub pośrednio odczytując wynik z załączonych tabel adresowanych dla poszczególnych krajów.

Niestety nie istnieje jeszcze model FRAX® dla Polski, ale można stosować do obliczeń dane dla populacji angielskiej.

 

 

Ręczny kalkulator FRAX®

 

Uwzględniając realia podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce, gdzie czas wizyty przewidziany na jednego pacjenta jest bardzo ograniczony, a obliczenie ryzyka złamania przy korzystaniu z kalkulatora FRAX® umieszczonego w internecie jest czasochłonne lub wręcz niemożliwe, stworzone zostało w współpracy z J.A.Kanisem (WHO) bardzo proste narzędzie będące modyfikacją kalkulatora internetowego tzw. ręczny kalkulator FRAX®.

 

Ręczny kalkulator FRAX® zawiera wszystkie dane konieczne do obliczenia 10-letniego bezwzględnego ryzyka złamania, a uzyskanie wyniku zajmuje niespełna kilkanaście sekund.

Jeżeli posiadamy wynik badania DXA szyjki kości udowej wybieramy opcję z BMD, jeżeli takiego wyniku nie mamy wybieramy wariant z BMI (kalkulator umożliwia także obliczenie BMI pacjenta).

Na tarczy kalkulatora w pierwszej kolejności odnajdujemy przedział wiekowy pacjenta, następnie tak przesuwamy mniejszą tarczą kalkulatora aby w górnym okienku ukazał się albo wynik BMI właściwy dla pacjentki, lub wynik T-score, jeżeli obliczamy ryzyko na podstawie BMD.

Następnie wybieramy liczbę klinicznych czynników ryzyka złamania (wymienione są na kalkulatorze), którą stwierdzamy u pacjenta na podstawie wywiadu i odczytujemy odpowiedni wynik 10 letniego ryzyka złamania.

Kolorowe diagramy naniesione na tarczach kalkulatora pozwolą nam zakwalifikować pacjenta do jednej z 3 grup: wysokie ryzyko złamania- pacjent wymaga od razu leczenia, pośrednie ryzyko złamania – wskazane wykonanie badania densytometrycznego (jeżeli obliczaliśmy FRAX® tylko na podstawie BMI), lub niskie ryzyko złamania- pacjent nie wymaga leczenia ani dalszej diagnostyki

Kalkulator jest stosunkowo prostym narzędziem pozwalającym na szybką ocenę ryzyka złamania, może być przydatnym narzędziem przesiewowym dla lekarzy pierwszego kontaktu oceniających ryzyko złamania, zwłaszcza w przypadku ograniczonego dostępu do densytometrii. 

Obliczone w ten sposób 10-letnei ryzyko złamania wydaje się być optymalnym rozwiązaniem ustalenia progu postępowania terapeutycznego na obecnym etapie wiedzy. Otrzymaliśmy zgodę na rozpowszechnianie zegara FRAX® na terenie Polski z International Osteoporosis Foundation
(P. McKenney). Więcej informacji: www.osteoporoza.pl

 

 

1. World Health Organization: Assessment of fracture risk and its application to screening for postmenopausal osteoporosis. Technical Report Series 843, Geneva 1994] 

2. Siris ES, Chen YT, Abbott TA et al.: Bone mineral density thresholds for pharmacological intervention to prevent fractures. Arch Intern Med. 2004 May 24;164(10):1108-12.

3. Kanis JA.: Diagnosis of osteoporosis and assessment of fracture risk. Lancet (2002) 359: 1929-1936 2003.

4. Kanis J.A; Word Health Organisation Scientific Group: Assessment of osteoporosis at primary  health-care level. Technical Report. WHO Collaborating Centre, University od Sheffield, UK, 2008.

5. Kanis J. A.,  Burlet  N., Cooper C. et al. on behalf of the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis and Osteoarthritis (ESCEO). European guidance for the diagnosis and management of osteoporosis in postmenopausal women. Osteoporos Int (2008) 19:399–428

Ręczny Kalkulator FRAX – zdjęcieDownload


L09 CO Z DIAGNOSTYKĄ CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI U NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

|
III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:47-48.
 
 
L09
CO Z DIAGNOSTYKĄ CHORÓB METABOLICZNYCH KOŚCI U NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
 
Jakubowska-Pietkiewicz E. 
Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Pediatrii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
 
Słowa kluczowe: Choroby metaboliczne kości, dzieci, niemowlęta, diagnoza
 
Szybkie tempo wzrastania, zmiana proporcji ciała, naturalna ewolucja sposobu odżywiania, intensywny rozwój psychoruchowy a następnie duża aktywność własna to podstawowe elementy rozwoju małego dziecka (do 5 roku życia). Z drugiej zaś strony stosunkowo niewielki wpływ negatywnych czynników środowiskowych sprawiają, iż ocena układu kostnego w tym wieku jest konieczna (zasadna) – w celu wyjaśnienia etiopatogenezy zaburzeń mineralizacji kośćca w późniejszych okresach życia i – jednocześnie trudna: z powodu baraku biologicznych układów odniesienia i odrębności rozwojowych niemowląt i małych dzieci.
Badania diagnostyczne w tym okresie życia związane są przede wszystkim z rozpoznawaniem chorób uwarunkowanych genetycznie (wrodzona łamliwość kości, dysplazje kostne), urazami oraz przewlekłymi schorzeniami układowymi. Złamania kości długich u dzieci do 3 r. życia stanowią mniej niż 1% wszystkich złamań u dzieci i młodzieży i dlatego rzadko w ich etiologii rozważane są zaburzenia metaboliczne tkanki kostnej (choroba metaboliczna kości wcześniaków, krzywica, osteoporoza). Obecnie zaś wprowadzane są do diagnostyki nowe nieinwazyjne metody pozwalające na ocenę układu kostnego takie jak: ilościowe badanie ultradźwiękowe (aparatem Sunlight Omnisense 7000P (QUS) oraz badanie denstometryczne z opcją pomiarową Infant. Istotną rolę w diagnostyce chorób metabolicznych kości we wczesnym okresie rozwojowym mogą mieć także badania genetyczne – dowiedziono bowiem, że związek pomiędzy gęstością mineralną kości a genotypem VDR lepiej jest widoczny w młodszych grupach wiekowych (poprzez naturalne ograniczenie wpływu czynników środowiskowych). Najprostsze u małych dzieci jest zatem wykonanie badań biochemicznych i ocena wskaźników przemiany wapniowo-fosforanowej ze stężeniem metabolitów witaminy D. W diagnostyce chorób metabolicznych kości są jednak to badania podstawowe, do których powinny dołączyć densytometryczna i ultradźwiękowa ocena szkieletu.
 
 
L09
WHAT IS THE BONE METABOLIC DISEASES DIAGNOSTICS IN INFANTS AND CHILDREN UNDER 5 YEARS
 
Jakubowska-Pietkiewicz E. 
Department of Paediatric Propedeutics and Metabolic Diseases
 
Key wrods: metabolic bone diseases, children, infants, diagnosis
 
Rapid growth rate, change in the body proportions, natural evolution of nutrition, intensive psychomotoric development and big physical activity of children under 5 years are the basic elements of them development. In the second side the small influence of negative environmental factors cause the necessity of the skeletal system assessment in the aim of explaining the ethiophatogenesis of bone mineralisation disturbances in the later periods of life, and difficult by the cause of lack of biological norms for this ages and the developmental differences infants and little children.
The diagnostics examination in this period of life are connected with the diagnosis of the genetic diseases (osteogenesis imperfecta, skeletal dysplasia), traumas and chronic systemic disturbances. Long bone fractures in children under 3 years are the less than 1% of all fractures in children and adolescents and therefore very rarely in theirs etiology the metabolic disturbances of bone tissues are taken into the consideration (the prematurity osteopenia, rikets, osteoporosis). Nawadays the new noninvasive methods are performed to diagnosis which enable the skeletal system assessment (e.i. the quantitive ultrasound with Sunlight Omnisense 7000P (QUS) and densitometric examination by Infant programme. The important role in the bone metabolic diseases diagnosis in the recent years play the genetic examinations – it was proven that connection between the bone mineral density and VDR genotype better observed in the younger groups of age (through the natural limitation of the environmental factors influence)The easiest in small children are the biochemical investigations and the assessment of calcium –phosphorus metabolism indices with the vitamin d metabolite concentration. In the diagnosis of metabolic diseases these are the basic examinations and denstitometric and ultrasound assessment of the skeleton should be joined to them.
 
The study was partly financed by Grant No N 406 05031/1860
 


GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI WOKÓŁ BEZCEMENTOWEJ, POKRYTEJ HYDROKSYAPATYTEM, PROTEZY ABG STAWU BIODROWEGO

|
I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005
 
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)
 
 
L12
GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI WOKÓŁ BEZCEMENTOWEJ, POKRYTEJ HYDROKSYAPATYTEM, PROTEZY ABG STAWU BIODROWEGO
 
Tałałaj M. 1, Obrębki M. 2, Paczyńska M. 1, Marcinowska-Suchowierska E. 1, Rąpała K. 2
1 Klinika Medycyny Rodzinnej i Chorób Wewnętrznych CMKP, Szpital im. prof. W.Orłowskiego, ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
2 Klinika Ortopedii CMKP, Warszawa
 
 
Słowa kluczowe: proteza stawu biodrowego, gęstość mineralna kości
 
Wstęp
Proteza stawu biodrowego jest często wszczepiana pacjentom ze złamaniami zlokalizowanymi w okolicy bliższej nasady kości udowej oraz u chorych z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych. Jednym z najczęstszych późnych powikłań tego typu zabiegów jest postępujący ubytek tkanki kostnej wokół protezy prowadzący do dolegliwości bólowych i wtórnych złamań kości. U pacjentów z protezami cementowymi drobne cząsteczki metalu i masy cementowej stymulują sekrecję cytokin prozapalnych przez makrofagi i nasilają osteoklastyczną resorpcję tkanki kostnej. Stosowane w ostatnich latach protezy bezcementowe, pokryte w swej proksymalnej części hydroksyapatytem mają wiązać się z tkanką kostną, ograniczać reakcję zapalną i opóźniać lizę kości wokół ich trzpieni.
Celem pracy było określenie czy zastosowanie pokrytych hydroksyapatytem bezcementowych protez ABG pozwoli zapobiec ubytkowi masy kostnej w sąsiedztwie trzpienia protezy.
Materiał i metodyka
Spośród 112 pacjentów włączonych do badania, 38 pacjentów (25 kobiet i 13 mężczyzn), w wieku 25-69 lat (średnio 44 lata) obserwowano prospektywnie przez okres co najmniej 7 lat. Badania densytometryczne metodą DXA wykonywano w okresie pierwszych 3 tygodni po operacji, a następnie po 3, 6, 12, 24, 36 i 84 miesiącach od zabiegu. Określano gęstość mineralną kości (BMD) wokół górnej części protezy (analiza standardowa) oraz wokół całego jej trzpienia (strefy Gruena). Mierzono też bezpośrednio po operacji oraz po 1, 2, 3 i 7 latach BMD w kręgosłupie lędźwiowym i bliższej nasadzie przeciwległej kości udowej, a także stężenia Ca, P i aktywność ALP w surowicy krwi oraz FUCa/Kr.
Wyniki
U pacjentów ze wszczepioną endoprotezą ABG stwierdzono obniżenie BMD wokół trzpienia protezy o 2-12% w okresie pierwszych 3 miesięcy po operacji. Obniżenie BMD było większe u kobiet niż u mężczyzn, u pacjentów z szybszą przebudową szkieletu i nie korelowało ze zmianami BMD w pozostałych obszarach szkieletu. W kolejnych miesiącach gęstość mineralna kości wzrastała stopniowo osiągając po 2 latach wartości zbliżone do wielkości początkowych, z wyjątkiem górno-przyśrodkowego obszaru kości udowej (7. strefa Gruena), gdzie obserwowano postępujący ubytek tkanki kostnej.
W okresie kolejnych 5 lat wartość BMD wokół całego trzpienia protezy obniżyła się o 1-10%, z wyjątkiem obszaru krętarza większego (1. strefa Gruena).
Wnioski
Zastosowanie bezcementowych, pokrytych hydroksyapatytem protez ABG nie zapobiega obniżaniu BMD wokół trzpienia protezy.
 
 
L12
BONE MINERAL DENSITY AROUND CEMENTLESS ABG HIP PROSTHESIS WITH PROXIMAL HYDROXYAPATITE COATING
 
Tałałaj M. 1, Obrębki M. 2, Paczyńska M. 1, Marcinowska-Suchowierska E. 1, Rąpała K. 2
1 Department of Family and Internal Medicine, Postgraduate Medical Ed. Centre, Warsaw, Poland
2 Department of Orthopedic Surgery, Postgraduate Medical Ed. Centre, Warsaw, Poland
 
Keywords: hip prosthesis, bone mineral density
 
Introduction
Hip prosthesis is often implanted in patients with hip fractures and with advanced arthrosis of hip joints. One of the most often late complications of that treatment is progressive bone loss around the prosthesis, resulting in pain and secondary bone fractures. In patients with hip prostheses fixed with cement small particles of metal and cement stimulate secretion of inflammatory cytokines by macrophages and increase osteoclastic bone resorption. Cementless prostheses with proximal hydroxyapatite coating that have been used last years are expected to bind with bone tissue, reduce the inflammatory reaction and retard bone lysis around the stems.
The aim of the study was to determine, whether the employment of cementless, hydroxyapatite coated ABG prostheses prevents bone mass loss next to their stems.
Material and methods
Out of 112 patients included into the study, 38 patients (25 women and 13 men), aged 25-69 years (mean age 44 years) were observed prospectively for at least 7 years. DXA scans were performed within 3 weeks after the operation and then after 3, 6, 12, 24, 36 and 84 months following the procedure. BMD surrounding both upper part of the prosthesis (standard zones) and its whole stem (Gruen zones) was determined. Directly following the operation and then after 1, 2, 3, and 7 years of the study measurements of BMD of the lumbar spine and of the opposite proximal femur as well as serum concentrations of Ca, P, ALP activity, and FUCa/Kr were performed.
Results
The patients after ABG prosthesis implantation showed a decrease in BMD around the prosthetic stem by 2-12% within the first 3 months following the operation. The decrease in BMD was more pronounced in women than in men, in patients with higher bone turnover, and was independent of the changes in BMD in other parts of the skeleton. During the next months BMD was raising gradually and after two years approached the baseline values with exception of upper medial part of the femur (7th Gruen zone) where progressive reduction in BMD was observed. Over the next 5 years BMD around the prosthetic stem decreased by 1-10% except of the region of greater trochanter (1st Gruen zone).
Conclusions
Implantation of cementless ABG hip prostheses with proximal hydroxyapatite coating does not prevent bone mass loss next to their stems.


Ocena zależności pomiędzy densytometrycznymi i ultradżwiękowymi wskażnikami gospodarki (…)

|

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s100-101.

L09
OCENA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY DENSYTOMETRYCZNYMI I ULTRADŹWIĘKOWYMI WSKAŹNIKAMI GOSPODARKI MINERALNEJ, A WYSTĘPOWANIEM ZŁAMAŃ U DZIECI

Rusińska A.1, Chlebna-Sokół D.1, Lewiński A.2, Golec J.1, Woźniak E.1, Zygmunt A.2

1 Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego
w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź
2 Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: dzieci, badanie ultradźwiękowe kości piętowej, densytometria, złamania

Cel pracy
Celem pracy była próba ustalenia związku pomiędzy densytometrycznymi i ultradźwiękowymi parametrami gęstości mineralnej, a występowaniem złamań kości u dzieci.
Materiał i metody
Badaniami objęto 380 dzieci w wieku 5-18 lat, w tym 157 dziewcząt i 223 chłopców. Przebyte lub aktualne złamania kręgów stwierdzono u 10 spośród badanych dzieci, natomiast złamania kości długich u 177. Osteoporozę rozpoznano u 87 pacjentów, osteopenię u 147, a u pozostałych 146 dzieci nie stwierdzono obniżenia gęstości mineralnej kośćca. W ocenie gęstości mineralnej wykorzystano badanie densytometryczne metodą absorpcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA) aparatem DPX (firmy GE LUNAR) w projekcji total body i spine. Ponadto wykonano ilościowe badanie ultradźwiękowe kości piętowej (QUS) aparatem ACHILLES PLUS SOLO (GE LUNAR) oceniając parametry Stiffness, SOS i BUA.
Wyniki
U wszystkich badanych dzieci stwierdzono dodatnią korelację o wysokim poziomie znamienności statystycznej pomiędzy parametrami badania DXA i ultradźwiękowego, najwyższe współczynniki korelacji wykazano dla parametru Stiffness i BUA w odniesieniu do gęstości mineralnej w projekcji total body. Analizując związek wskaźników uwapnienia szkieletu z występowaniem złamań, stwierdzono istotnie niższe średnie wartości wskaźników Z-score w total body i spine u dzieci ze złamaniami kręgów. Obserwowano również tendencję do niższych wartości wszystkich parametrów badania ultradźwiękowego w tej grupie badanych, jednakże różnice te nie były istotne statystycznie. Natomiast w przypadku złamań kości długich, nie stwierdzono różnic znamiennych statystycznie dla wartości średnich wszystkich badanych parametrów gospodarki mineralnej pomiędzy pacjentami ze złamaniami i bez złamań, także po uwzględnieniu szczegółowej analizy w poszczególnych grupach wiekowych.
Wnioski
1. Istotne różnice w zakresie wskaźników Z-score w projekcji total body i spine pomiędzy pacjentami ze złamaniami kręgów i bez takich złamań pozwalają na wykorzystanie tych wskaźników w ocenie zagrożenia złamaniami kręgów u dzieci.
2. Brak różnic w wartościach średnich parametrów densytometrycznych i ultradźwiękowych pomiędzy dziećmi ze złamaniami i bez złamań kości długich sugeruje obecność innej, aniżeli obniżenie gęstości mineralnej, przyczyny tych złamań, w tym zaburzeń struktury części białkowej tkanki kostnej.
3. Wysokie współczynniki korelacji pomiędzy wynikami badania DXA i QUS potwierdzają przydatność diagnostyczną badania ultradźwiękowego we wstępnej, przesiewowej, nieinwazyjnej ocenie stanu uwapnienia szkieletu u dzieci.

Praca częściowo finansowana ze środków przyznanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach grantu nr N40706332/2713.


L09
EVALUATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN DUAL ENERGY X-RAY ABSORPTIOMETRY, QUANTITATIVE ULTRASOUND MEASUREMENTS AND BONE FRACTURES IN CHILDREN

Rusińska A.1, Chlebna-Sokół D.1, Lewiński A.2, Golec J.1, Woźniak E.1, Zygmunt A.2

1 Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna St. 36/50, 91-738 Lodz, Poland
2 Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Poland

Key words: children, ultrasound examination of heel, densitometry, fractures

The aim of this study was to evaluate the relationship between densitometry and quantitative ultrasound parameters of bone mineral density and fractures in children.
Material and methods
The study involved 380 children aged 5-18 years, including 157 girls and 223 boys. In 10 children vertebral fractures were reported and 177 of them suffered from present or past long bones fractures. The diagnosis of osteoporosis in 87 children and in 147 osteopenia was established. In the remaining 146 children bone mineralization was normal. Dual energy X-ray absorptiometry (DXA) in total body and spine with DPX-L apparatus (GE LUNAR) was performed to assess bone mineral density. Moreover, ultrasound examination of heel (QUS) using Achilles Plus Solo apparatus (GE LUNAR) was made with evaluation of the three parameters: Stiffness, SOS, BUA.
Results
In all examined children there was a statistically significant positive correlation between the results of bone mineralization obtained by DXA and ultrasounds. The highest correlation coefficients were observed for Stiffness and BUA parameters and bone mineral density measured in total body. The analysis of the relationship between bone mineralization measurements and fractures revealed significantly lower medium Z-score parameters both in total body and spine in children with vertebral fractures. The values of ultrasound parameters in this group of patients were also lower, but the differences were not statistically significant. There were no significant differences observed between the patients with and without fractures of long bones for all bone mineralization results, even after detailed analysis in each age group was performed.
Conclusions
1. The significant differences of Z-score parameters in total body and spine between children with and without vertebral fractures prove this parameters to be useful in prediction of vertebral fractures.
2. No significant differences of densitometry and ultrasound findings between children with and without long bones fractures suggest other, then low mineral bone density, cause of these fractures, including bone protein structure disorders.
3. Significant positive correlation between the results obtained by ultrasounds and DXA proves ultrasound examination to be extremely useful in initial screening noninvasive evaluation of bone mineralization in children.

The study was partly financed by Ministry of Science and Higher Education grant No N40706332/2713.



L10 THE QUALITY OF BONE TISSUE AS A RISK FACTOR FOR VERTEBRAL COMPRESSION FRACTURES IN CHILDREN

|
III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:59.
 
 
L10
THE QUALITY OF BONE TISSUE AS A RISK FACTOR FOR VERTEBRAL COMPRESSION FRACTURES IN CHILDREN
 
Falameeva O.V., Sadovoy M.A. 
Novosibirsk Research Institute of Traumatology and Orthopaedics, Novosibirsk, Russia
 
Key words: osteoporosis, children, fracture, spine, densitometry.
 
Objective. Juvenile osteoporosis is considered as one of the causes of vertebral compression fracture in children. Spinal fractures in children are serious and prognostically unfavorable musculoskeletal injuries. The objective was to investigate parameters of bone mineral density (BMD) in children with vertebral compression fractures.
Methods. We performed dual energy X-ray absorptiometry using osteodensitometer HOLOGIC (QDR, Discovery-A, USA) to examine 166 children and adolescents of both genders aged 6 to 16 years having compression fractures of one or more vertebrae. These children also underwent plain radiography and computer tomography. Osteodensitometry results were assessed based on Z score.
Results. The injury occurred due a backfall from the own height in 53.1% of children; sliding down snow slope and a fall out from the tree or the swing in 18.2% ; fall on the buttocks in 18.4%; and due an undetermined cause in 10.3%. Traumatic vertebral compression was more frequent in the middle thoracic spine (48.6%) and in the lower thoracic spine (32.1%), versus 9.1% and 8.9% frequencies in the upper thoracic and thoracolumbar spine, respectively. Localizations of compression fractures in cervical and lumbar spine were singular – 1.3%. Decrease in bone mineral density at all skeletal regions expressed as Z-score £–2.0 SD and more was reported in 73 children (43.9%). BMD changes were 1.8-fold more often observed in boys than in girls (28.3% and 15.7%, respectively). Our study identified a prevalence of children aged 6 to 9 years among those having vertebral compression fractures (50.6%), and some less incidence in patients aged 10 to 12 years and 13 to 14 years (27.7% and 21.7%, respectively). It was found that vertebral compressive fractures, regardless of BMD deficit amount, were more frequent in the middle and lower thoracic spine (80.7%). The high incidence fractures in patients with normal BMD (24.7%) or systemic osteopenia (44%) testifies that bone mass deficit (mineralization) is not a single cause for bone strength decrease in pediatric osteoporosis, and that a fracture risk depends on qualitative and structural disorders in bone tissue occurring in the process of it’s remodeling. Among children with normal BMD compression fractures were 2.7-fold more frequent in girls than in boys (18.0% and 6.6%, respectively). With advancing age the number of children with vertebral compression fractures associated with different-grade systemic osteopenia and osteoporosis gradually increases.
Conclusion. Mineral density of the skeleton in critical periods of the growth in children reflects bone mass and size to a grater degree than bone quality. The absence of close correlation between vertebral compression fractures and BMD decrease in children and adolescents is not most likely depending on disorder in bone tissue mineralization but on that in formation of organic component of the bone matrix. This is eventually accompanied by bone density accumulation and by low peak bone mass at the appropriate age.