ZMIANY MINERALIZACYJNE TKANKI KOSTNEJ OKOLICY PROTEZY STAWU KOLANOWEGO W OCENIE DXA

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)

L13
ZMIANY MINERALIZACYJNE TKANKI KOSTNEJ OKOLICY PROTEZY STAWU KOLANOWEGO W OCENIE DXA

Gajda T., Gaździk T.S., Kaleta M., Wroński S.
Katedra i Oddział Kliniczny Ortopedii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach

Słowa kluczowe: endoprotezoplastyka kolana, densytometria, gęstość kości

Wstęp
Badanie densytometryczne z użyciem dwoistej wiązki promieni rentgenowskich (DXA) jest aktualnie najbardziej dostępnym sposobem monitorowania tkanki kostnej w dowolnie wybranym odcinku szkieletu. Szerokie zastosowanie znalazło ono dla oceny stanu kości po zabiegach alloplastyki stawu biodrowego. Niewiele publikacji dotyczy zmian mineralizacyjnych w okolicy tkanki kostnej po zabiegach protezoplastyki kolana.
Cel pracy
Celem pracy jest dokonanie prospektywnej analizy dynamiki zmian mineralizacyjnych tkanki kostnej u pacjentów z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych poddanych zabiegowi alloplastyki.
Materiały i Metoda
W Katedrze i Oddziale Klinicznym Ortopedii Śląskiej Akademii Medycznej wykonujemy badania densytometryczne tkanki kostnej wokół implantowanych protez stawu kolanowego.
Grupę badaną stanowiło 76 pacjentów – 59 kobiet oraz 17 mężczyzn. Wiek badanej grupy wahał się pomiędzy 46 a 83 rokiem życia, średnio 69 roku. Pacjentów podzielono na podgrupy biorąc pod uwagę płeć, wiek, masę ciała oraz wskaźnik masy ciała (BMI).
Implantowano protezy typu PFC firmy Johnson&Johnson (u 35 chorych) oraz AGC II Biomet Merck (u 41). Każdy pacjent miał wykonanych pięć badań DXA przy użyciu aparatu Lunar DPX-L: przed zabiegiem operacyjnym, w 2 i 5 tygodniu oraz w 3 i 6 miesiącu po zabiegu operacyjnym. Podczas analizy wszystkich badań wyznaczono cztery własne strefy badania (ROI)- jedną w obrębie dalszej nasady kości udowej oraz trzy zlokalizowane w bliższej nasadzie kości piszczelowej.
Ocenie poddano ewolucję zmian wartości gęstości mineralnej kości (BMD) w poszczególnych obszarach badania, w każdej podgrupie. Analizowano również dynamikę zmian w stosunku do badania w 14 dobie.
Wyniki
• W 14 dobie po zabiegu, stwierdziliśmy przyrost wartości BMD we wszystkich czterech strefach ROI w stosunku do badania przed operacją.
• W całej grupie badanej największy spadek BMD w 6 miesiącu po zabiegu operacyjnym miał miejsce w okolicach pod plateau komponenty piszczelowej, natomiast najmniejszy spadek BMD zaobserwowaliśmy w okolicy dalszej nasady kości udowej ponad protezą.
• Najmniejsze wahania BMD odnotowano u pacjentów najmłodszych.
• Większe spadki wartości BMD w odniesieniu do badania w 14 dobie miały miejsce w podgrupie kobiet.
• Podobne zjawisko zaobserwowano w podgrupie pacjentów najlżejszych oraz o najmniejszych wartościach BMI.
Wnioski
• Badanie densytometryczne stawu kolanowego po wykonanej alloplastyce pozwala śledzić dynamikę zmian mineralizacyjnych tkanki kostnej zachodzących wokół implantu.
• Zamiany mineralizacyjne tkanki kostnej w otoczeniu protezy stawu kolanowego zależne są od płci, wieku, wzrostu, masy ciała i wskaźnika BMI.

L13
THE DXA EVALUATION OF BONE MINERALIZATION CHANGES WITHIN THE AREA OF KNEE JOINT PROSTHESIS

Gajda T., Gaździk T.S., Kaleta M., Wroński S.
Department and Clinic of Orthopaedics, Silesian Medical Academy in Katowice, Poland

Keywords: knee arthroplasty, DXA, bone mineral density

Introduction
Densitometry using dual energy X-ray Absorptiometry (DXA) is currently the most accessible way of monitoring bone tissue condition at any chosen skeleton section. DXA found a wide application in valuation of bone condition after alloplastic hip joint replacements. There are very few publications on bone tissue mineralization changes in the knee joint area after it’s arthroplasty.
Aim
The goal of this research is prospective analysis of bone tissue mineralization within the group of patients with advanced degenerative knee joint disease that underwent knee arthroplasty.
Methods
In our Orthopaedics Department we carry out densitometric examinations in the area of knee joint implants since 2002.
The research group consisted of 76 patients – 59 female and 17 male. The average age of patients waved from 46 to 83, average 69. Patients were divided into subgroups considering sex, age, body mass and body mass index (BMI).
We implanted PFC Johnson&Johnson prostheses (35 patients) and AGC II Biomet Merck (41 patients). Each of the patients underwent 5 DXA procedures using Lunar DPX-L equipment: before the operation, 2 and 5 weeks after, 3 and 6 months after arthroplasty.
During the analysis 4 examination areas were marked out – one on the distal base of femur and three located on the proximal base of tibia.
We evaluated the bone mineral density (BMD) changes within marked out zones in every subgroup. We evaluated as well the dynamics of changes in 14 days.
Results
• 14 days after the arthroplasty we found out BMD value increment in each of the four marked out zones compared to the value before the procedure.
• In the research group the biggest BMD value fall, 6 months after the procedure, occurred beneath the tibial component plateau, while the smallest BMD value fall was observed within the distal femoral base area above prosthesis.
• The smallest BMD value fluctuations were noticed in youngest patients group.
• Bigger BMD value falls, 14 days after the procedure, occurred within the female group.
• Same occurrence was observed in the lightest group and with the lowest BMI.
Conclusions
• The knee joint densitometry after arthroplasty allows monitoring the dynamics of mineralization changes occurring round the implant.
• Bone tissue mineralization changes within knee joint area depend on sex, age, height, body mass and BMI.

Występowanie kamicy u chorych na osteoporozę – przyczyny i skutki. Część 1.

Borowy P.

Lecząc osteoporozę każdy z nas spotkał się z problemem przeciwwskazań do suplementacji wapna i/ lub witaminy D3. Wątpliwości mają wszyscy – pacjenci powtarzający ciągle, że wapno przyśpiesza miażdżycę, farmaceuci, którzy znając ulotki “suplementów diety” zawierających Ca/D3 i lekarze, zaniepokojeni przedawkowaniem i kamicą nerkową. Z drugiej strony w literaturze mamy dane o prawie 30% populacji Polaków mających niedobory wit D3 i konieczności uzupełnienia Ca/D3 w trakcie leczenia osteoporozy. Gdzie leży prawda?

Artykuł lek. med. Przemysława Borowego zatytułowany”

Występowanie kamicy u chorych na osteoporozę – przyczyny i skutki” nie jest próbą odpowiedzi na te pytania. Celem autora jest “uporządkowanie” tylko jednego aspektu problemu – leczenia Ca/D3 u pacjentów z kamicą nerkową oraz zachęcenie do indywidualnego traktowania każdego wątpliwego przypadku.

Artykuł w załączniku

Kamica_a_OP__1__2009-04-08pb.pdf Download

Kwalifikacja do leczenia osteoporozy-porównanie metody jakościowej i metody oceniającej (…)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s102-103.

L10
KWALIFIKACJA DO LECZENIA OSTEOPOROZY – PORÓWNANIE METODY JAKOŚCIOWEJ I METODY OCENIAJĄCEJ 10-LETNIE RYZYKO ZŁAMANIA KOŚCI

Przedlacki J., Księżopolska-Orłowska K., Grodzki A., Bartuszek T., Bartuszek D., Świrski A., Musiał J., Łuczak E., Loth E., Teter P., Łasiewicki A., Walkiewicz A., Drozdowska-Rusinowicz I.

Krajowe Centrum Osteoporozy, Warszawa

Słowa kluczowe: algorytm, leczenie, osteoporoza, rozpoznawanie

Trwają obecnie w Polsce intensywne dyskusje nad algorytmem postępowania w osteoporozie. Celem pracy jest porównanie skuteczności w kwalifikowaniu do leczenia osteoporozy metody jakościowej stosowanej w Krajowym Centrum Osteoporozy w Warszawie (KCO) opartej na dostępnych publikacjach (WHO, IOF, NOF, ISCD, Canadian, Dachverband Osteologie) z metodą wykorzystującą 10-letnie ryzyko złamania kości (10-RB). Ocenę obu metod przeprowadzono w grupie 663 kobiet w wieku 50 i więcej lat, które zostały skierowane do KCO w ramach umowy refundacyjnej podpisanej z Narodowym Funduszem Zdrowia w okresie od 21.03.2006 do 20.11.2006. Metoda jakościowa stosowana w KCO zakłada wykonywanie badania DXA tylko u osób, które mają: przebyte złamanie osteoporotyczne kości, przebyte złamanie osteoporotyczne b.k.k.u. u rodziców, przewlekle stosują kortykosteroidy, mają 65 lub więcej lat – dla kobiet i 70 lub więcej lat – dla mężczyzn. Do leczenia za pomocą leków o udowodnionej skuteczności przeciwzłamaniowej kwalifikowane są osoby, które mają co najmniej jeden z wymienionych czynników ryzyka złamania kości i określony wynik badania DXA – najczęściej T-score ≤-2,5, lub dla osób starszych T-score <-2,0 przy obecności dodatkowego czynnika ryzyka złamania kości. Korzystano z kalkulatora wyliczającego ryzyko złamania kości dostępnego na stronie internetowej Polskiej Fundacji Osteoporozy. Uwzględniono proponowane tam różne graniczne wartości ryzyka złamania kości dla różnych przedziałów wiekowych kwalifikujące do leczenia. W grupie 356 kobiet w wieku <65 lat, przy zastosowaniu metody 10-RB, do leczenia zakwalifikowano by 14 kobiet, gdy brano pod uwagę ryzyko złamania wszystkich kości (KCO – 12 spośród nich, 85,7%), 33 kobiety, gdy oceniano ryzyko złamania kręgosłupa (KCO – 21 spośród nich, 63,6%) i 31 kobiet, gdy brano pod uwagę ryzyko złamania b.k.k.u. (KCO – 23 spośród nich, 74,2%). W omawianej grupie wiekowej, przy zastosowaniu metody 10-RB, do leczenia zostałoby zakwalifikowanych 8 kobiet (2,2.%) na podstawie jedynie niskich wartości DXA. W grupie 307 kobiet w wieku 65 i więcej lat, przy zastosowaniu metody 10-RB, do leczenia zakwalifikowano by 45 kobiet, gdy brano pod uwagę ryzyko złamania wszystkich kości (KCO – 43 spośród nich, 95,6%), 52 kobiety, gdy oceniano ryzyko złamania kręgosłupa (KCO – 50 spośród nich, 96,2%) i 71 kobiet, gdy brano pod uwagę ryzyko złamania b.k.k.u. (KCO – 69 spośród nich, 97,2%). We wszystkich 3 przypadkach różnice decyzyjne dotyczyły tych samych 2 kobiet w wieku 84 i 86 lat. Część różnic decyzyjnych zależała od nie uwzględnienia w naszej metodzie niektórych czynników ryzyka (głównie palenia papierosów). Według autorów, bez dokładnego określenia definicji „palenia”, trudno jest jednak włączyć czynnik ten do algorytmu postępowania w osteoporozie.
Wnioski
Na podstawie uzyskanych wyników autorzy oceniają, że proponowana metoda jakościowa może być stosowana w codziennej praktyce przy kwalifikowaniu do leczenia osteoporozy. Jedną z jej głównych zalet jest prostota. Nie ma uzasadnienia dla wykonywania badań DXA u osób w młodszym wieku bez obecności określonych czynników ryzyka złamania kości. Uzyskane wyniki będą brane pod uwagę przy okresowym wprowadzaniu korekt do stosowanego w KCO algorytmu postępowania w osteoporozie.

L10
QUALIFICATION FOR THE TREATMENT OF OSTEOPOROSIS – THE COMPARISON OF THE QUALITATIVE METHOD AND METHOD OF 10-YEAR PROBABILITY OF BONE FRACTURE

Przedlacki J., Księżopolska-Orłowska K., Grodzki A., Bartuszek T., Bartuszek D., Świrski A., Musiał J., Łuczak E., Loth E., Teter P., Łasiewicki A., Walkiewicz A., Drozdowska-Rusinowicz I.

Krajowe Centrum Osteoporozy, Warsaw, Poland

Key words: algorithm, treatment, osteoporosis, diagnosis

Intensive work of our polish medical societies interested in osteoporosis is going to introduce generally accepted guideline on this issue.
The aim of the study is to compare the effectiveness of qualification the patients for the treatment of osteoporosis of the qualitative method used in Krajowe Centerum Osteoporozy, Warsaw (KCO) based on available data (WHO, IOF, NOF, ISCD, Canadian, Dachverband Osteologie) with the method of 10-year probability of bone fracture (10-RB). Examination was performed in 663 women aged 50 and more, who have been referred to our Center between 21.03.2006 and 20.11.2006 by their primary doctors for diagnosis of osteoporosis under the contract between medical centers and National Fund of Health. Qualitative method used in KCO assumes the indication for DXA examination in the presence of some clinical indications only. These are: osteoporotic bone fracture in patient, hip osteoporotic fracture in parents, chronic use of corticosteroids, age – 65 years or more in women and 70 years or more in men. There is indication for the treatment if one of these indications and particular DXA result are present – mainly when T-score is ≤-2.5 or <-2.0 in older patients with the presence of at least 1 additional risk factor of bone fracture. We used calculator available at the web site of the Polish Foundation of Osteoporosis. Different border values of the risk of bone fractures were considered depending on patient’s age. In the group of 356 women aged <65 years old, when 10-RB method was used, 14 of them would be qualify for the treatment when the risk of all fractures was considered (KCO – 12 of them, 85,7%), 33 women, when spine fracture would be taken into account (KCO – 21 of them, 63,6%) and 31 women when hip fractures would be considered (KCO – 23 of them, 74,2%). In this group, 8 women (2.2%) would be qualify for the treatment on the basis of low BMD only. In the group of 307 women aged 65 years and older, when 10-RB method would be taken, 45 women would be qualify for the treatment if the risk of all bone fractures would be taken into account (KCO – 43 of them, 95.6%), 52 women, when spine fractures would be considered (KCO – 50 of them, 96,2%) and 71 women when hip fracture would be considered (69 of them, 97.2%). In all 3 cases it was present in the same 2 women, 84 and 86 years old. Different decision have been depended partly on the not use of the presence of other risk factors of bone fractures (mainly cigarettes smoking) in our method. However, without the strict definition of “smoking” it is difficult to use this factor in the algorithm in osteoporosis.
We conclude that qualitative method proposed in National Center of Osteoporosis can be used in everyday practice in osteoporosis. One of the values is its simplicity. There is no indication for DXA examination in younger patients without the presence of any fracture risk factor. The obtained results will be taken into account in periodic correction of the algorithm used in our Center

L11 ZASADY PROFILAKTYKI, ROZPOZNAWANIA I LECZENIA OSTEOPOROTYCZNYCH ZŁAMAŃ KOŚCI

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2).

L11

ZASADY PROFILAKTYKI, ROZPOZNAWANIA I LECZENIA OSTEOPOROTYCZNYCH ZŁAMAŃ KOŚCI

Górecki A.¹, Marczyński W.², Czerwiński E.³, Chmielewski D.⁴

¹Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie.

Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Andrzej Górecki

²Klinika Ortopedii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Samodzielny Szpital Kliniczny im. Prof. A. Grucy w Otwocku

Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Wojciech Marczyński

³Polskie Towarzystwo Osteoartrologii w Krakowie

Przewodniczący: dr hab. med. Edward Czerwiński

⁴Zespół Ortopedyczno-Traumatologiczny Szpitala HOSPITEN – Lanzarote, Puerto del Carmen, Hiszpania

Kierownik: dr n. med. Dariusz Chmielewski

Opublikowano w: Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, 9, 5; 548-554

link do artykułu:
www.osteoporoza.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=81&catid=128&Itemid=110

L11

THE PRINCIPLES OF PROPHYLAXIS, DIAGNOSIS AND TREATMENT OF OSTEOPOROTIC BONE FRACTURES

Górecki A.¹, Marczyński W.², Czerwiński E.³, Chmielewski D.⁴

¹Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie.

Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Andrzej Górecki

²Klinika Ortopedii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Samodzielny Szpital Kliniczny im. Prof. A. Grucy w Otwocku

Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Wojciech Marczyński

³Polskie Towarzystwo Osteoartrologii w Krakowie

Przewodniczący: dr hab. med. Edward Czerwiński

⁴Zespół Ortopedyczno-Traumatologiczny Szpitala HOSPITEN – Lanzarote, Puerto del Carmen, Hiszpania

Kierownik: dr n. med. Dariusz Chmielewski

Published in: Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, 9, 5; 548-554

DIAGNOSING OSTEOPOROSIS USING DENTAL RADIOGRAPHS

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)

L14

DIAGNOSING OSTEOPOROSIS USING DENTAL RADIOGRAPHS

Devlin H. 1, Horner K. 1, Graham J. 2, Allen D. 2

1 The Dental School, University of Manchester, Manchester M15 6FH, UK

2 Imaging Science and Biomedical Engineering. University of Manchester, UK

Keywords: Dental radiographs, mandibular cortical width and shape

Introduction

A great number of panoramic dental radiographs are taken regularly by dentists, and osteoporosis observed on these films may be used to indicate referral of patients to specialist centers for further osteoporosis assessment. There are no national or European guidelines which dentists might use to determine what features of the dental radiographs might be useful in screening osteoporotic patients.

Aim of the Study

We aim to provide clear guidance to dentists on the clinical and radiographic criteria that might be used to refer osteoporotic patients. We have used advanced automated image processing techniques (active shape modeling), to determine whether the shape and width of the mandibular cortex on dental panoramic radiographs could be used to diagnose osteoporosis.

Materials and Methods

127 female patients, aged 45-55 years, were recruited and informed consent obtained. Research Ethics Committee was previously obtained.

Bone mineral density measurements were made of the spine (L1-L4) and of the total hip. In addition, each patient received a panoramic dental radiographic examination using a Cranex DC-3 unit (Soredex Orion Corporation, Finland) or a Planmeca PM 2002C unit (Planmeca, Finland). The radiographs were digitized at high resolution (4×10-5). Two independent experts placed points on the image boundary of the mandibular cortices, using a graphical user interface, to create a “training set of images”. This training set was used to generate an active shape model of the mandibular cortex, which will iteratively deform to fit an example of the object in a new mandibular image.

Results

We obtained an acceptable error measure of the distance between the model-generated set of points and a curve passing through the mark-up points generated by the experts. This was despite the image “noise” inherent in the dental panoramic radiograph technique, such as that caused by irrelevant shapes (hyoid bone, spine etc) and horizontal distortion. There are a great number of features in a panoramic dental radiograph which act as distracters for the active shape model. To improve the accuracy of the active shape model, a level of pre-processing may be required such as the user indicating anatomical landmarks on the mandible.

The computer-generated measurements of mandibular cortical width were in good agreement with results determined manually from the same set of radiographs.

Conclusions

We have shown that we are able to determine the width of the mandibular cortical bone on dental panoramic radiographs as predicted by an active shape model. In the future, we envisage automated radiographic analysis being incorporated into dental radiography software which is capable of alerting the dentist to the patient requiring referral for osteoporosis assessment.

Acknowledgement

This work was supported by the European Commission (project number QLRT-2001-02243).

L14

DIAGNOSTYKA OSTEOPOROZY Z ZASTOSOWANIEM RADIOGRAMÓW ZĘBÓW

Devlin H. 1, Horner K. 1, Graham J. 2, Allen D. 2

1 The Dental School, University of Manchester, Manchester M15 6FH, UK

2 Imaging Science and Biomedical Engineering. University of Manchester, UK

Słowa kluczowe: radiogramy zębów, grubość i kształt kości korowej żuchwy

Wstęp

Lekarze stomatolodzy regularnie wykonują dużą liczbę panoramicznych radiogramów zębów, zaś stwierdzenie na tych zdjęciach osteoporozy może pozwolić na wskazanie grupy pacjentów, którzy wymagają skierowania do specjalistycznych ośrodków w celu dalszej diagnostyki osteoporozy. Nie istnieją żadne krajowe ani europejskie wytyczne, które pozwoliłby stomatologom określić jakie elementy na radiogramach zębów mogą być przydatne w skriningu pacjentów z osteoporozą.

Cel badania

Naszym celem jest opracowanie jasnych wytycznych dla stomatologów opartych na kryteriach klinicznych i radiograficznych, które mogłyby odnosić się do pacjentów z osteoporozą. Zastosowaliśmy zaawansowane techniki przetwarzania obrazu (aktywne modelowanie kształtu), aby ocenić czy kształt i grubość kory żuchwy na radiogramach zębów może mieć zastosowanie w diagnostyce osteoporozy.

Materiał i metody

Na udział w badaniu świadomą zgodę wyraziło 127 kobiet w wieku 44-55 lat. Wcześniej uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej..

Wykonano pomiary gęstości mineralnej kości w kręgosłupie (L1-L4) i w bliższym końcu kości udowej. Dodatkowo u każdej pacjentki wykonano radiogramy zębów przy użyciu aparatu Cranex DC-3 (Soredex Orion Corporation, Finlandia) lub Planmeca PM 2002C (Planmeca, Finlandia). Radiogramy były skanowane w wysokiej rozdzielczości (4×10-5). Dwóch niezależnych ekspertów oznaczało punkty krańcowe kory żuchwy przy użyciu interfejsu użytkownika grafiki w celu stworzenia zestawu wzorcowego zdjęć. Zestaw ten został użyty do wygenerowania aktywnego modelu kory żuchwy, który odkształcał się interaktywnie tak, by dopasować się przykładowo do obiektu na nowym zdjęciu żuchwy.

Wyniki

Przy akceptowalnym błędzie pomiarowym otrzymaliśmy wyniki odległości pomiędzy punktami wygenerowanymi przez model oraz krzywą powstałą przez oznaczanie punktów przez ekspertów. Dokonano tego pomimo „szumu” obecnego na obrazach w panoramicznych radiogramach zębów, spowodowanego przez nieodpowiednie kształty (kość gnykowa, kręgosłup) oraz zniekształcenia horyzontalne. Istnieje duża liczba cech w panoramicznych radiogramach zębów, które działają jak rozpraszanie w modelu aktywnego kształtu. Aby poprawić precyzję modelu aktywnego kształtu wymagana byłaby wcześniejsza obróbka taka jak np. użytkownik wyznaczający anatomiczne punkty orientacyjne na żuchwie.

Komputerowo wygenerowane pomiary grubości kory żuchwy były zgodne z pomiarami wykonanymi ręcznie na tych samych radiogramach.

Wyniki

Wykazaliśmy, że można określić szerokość kości korowej żuchwy na panoramicznych radiogramach zębów tak, jak to przewiduje model aktywnego kształtu. W przyszłości przewidujemy automatyczną analizę radiograficzną zawartą w oprogramowaniu aparatów dentystycznych rtg, które będzie miało możliwość zawiadamiania stomatologa w przypadku pacjenta wymagającego dalszej diagnostyki w kierunku osteoporozy.

Projekt dofinansowany przez Komisję Europejską (projekt QLRT-2001-02243).

Wartosć rokownicza klinicznych czynników ryzyka występowania złamań niskoenergetycznych (…)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s103-104.

L11
WARTOŚĆ ROKOWNICZA KLINICZNYCH CZYNNIKÓW RYZYKA WYSTĘPOWANIA ZŁAMAŃ NISKOENERGETYCZNYCH WŚRÓD KOBIET PO MENOPAUZIE

Marcinkowska M., Gowin E., Nosowicz W., Horst-Sikorska W.

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

Słowa kluczowe: kliniczne czynniki ryzyka, złamanie niskoenergetyczne, osteoporoza

Wstęp
Osteoporozę charakteryzują zmiany w kości polegające na jej zmniejszonej wytrzymałości, która zwiększa ryzyko złamań. Złamanie niskoenergetyczne, często jedyny objaw choroby, jest jednocześnie najpoważniejszym jej powikłaniem.
Cel pracy
Celem pracy była ocena wartości rokowniczej czynników ryzyka wystąpienia złamań osteoporotycznych w grupie kobiet po menopauzie.
Materiał i metoda
Badanie przeprowadzono na grupie 210 pacjentek po menopauzie z Poradni Endokrynologii i Osteoporozy SPSK 2 w Poznaniu. Analizowano kliniczne czynniki ryzyka wystąpienia złamania niskoenergetycznego takie jak: wiek, masa ciała, wzrost, wystąpienie złamania u pacjentki, wystąpienie złamania biodra u matki, stosowanie przewlekłej sterydoterapii, obecność rzs, aktualne palenie papierosów, nadużywanie alkoholu. U wszystkich pacjentek wykonano badanie densytometryczne w obrębie odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz bliższego końca kości udowej. Przy użyciu kalkulatora RB-10 obliczano 10-letnie ryzyko wystąpienia złamania.
Wyniki
Wiek badanych pacjentek wynosił od 51do 86 lat ( średnia wieku 69 lat), masa ciała od 36-85kg (średnio 59,4kg), wzrost 137-170cm (średnio 153,9cm). Obecne palenie papierosów deklarowało 21 badanych, przewlekłą sterydoterapię w wywiadzie podawało 5 chorych, złamanie biodra u matki zgłosiło 30 pacjentek,
U 71 kobiet stwierdzono złamanie jawne klinicznie, u 119 jakiekolwiek załamanie niskoenergetyczne (w tym jawne klinicznie oraz ubytek wzrostu ≥7cm świadczący o wystąpieniu złamania w obrębie kręgosłupa), u 91 pacjentek nie stwierdzono złamań osteoporotycznych.
10-letnie ryzyko wystąpienia jakiegokolwiek złamania w grupie pacjentek z przebytymi jawnymi klinicznie złamaniami, oceniane na podstawie analizy klinicznych czynników ryzyka, wyniosło 17,26%. Po uwzględnieniu wyników badania densytometrycznego L1-L4 wyniosło 30,35%, bkku 22,05%. Dla pacjentek ze stwierdzonym ubytkiem wzrostu, bez rozpatrywania badania densytometrycznego, 10-letnie ryzyko wystąpienia złamania było równe 15,76% uwzględniając wyniki badania densytometrycznego L1-L4 45,05%, bkku 24,21%. Dla pacjentek z przebytym złamaniem biodra kliniczne 10-letnie ryzyko złamania wyniosło 20,33%, natomiast oceniane w oparciu o badanie densytometryczne L1-L4 51,5%, a bkku 25,5%. 10-letnie ryzyko wystąpienia jakiegokolwiek złamania w grupie pacjentek bez złamania, oceniane wyłącznie na podstawie analizy klinicznych czynników ryzyka, wyniosło 9,7%,oceniane na podstawie badania densytometrycznego L1-L4 wyniosło 15,37%, bkku 14,2%.
Wnioski
1. Ocena wyłącznie klinicznych czynników ryzyka wystąpienia złamania niskoenergetycznego pozwala na wstępne wyodrębnienie pacjentek z grupy ryzyka.
2. Poszerzenie analizy o badanie densytometryczne pozwala z większą dokładnością ocenić 10-letnie ryzyko wystąpienia złamania.

L11
THE PROGNOSTIC RELEVANCE OF CLINICAL RISK FACTORS FOR LOW-ENERGY FRACTURES IN POSTMENOPAUSAL WOMEN

Marcinkowska M., Gowin E., Nosowicz W., Horst-Sikorska W.

Department of Family Medicine, University of Medical Sciences, Poznan, Poland

Key words: clinical risk factors, low- energy fracture, osteoporosis

Introduction
Osteoporosis is characterized defects of bone microarchitecture and increased risk of fractures. A low – energy fracture is usually the only but the most severe sign of the disease.
The aim of the study
The aim of the study was the evaluation of prognostic significance of clinical risk factors for osteoporotic fractures in postmenopausal women.
Material and methods
The study group comprised 210 postmenopausal women from Endocrinology and Osteoporosis Outpatient Clinic. Clinical risk factors for low-energy fractures were analyzed such as: age, weight, height, fractures, hip fractures in mothers, long-term steroidotheraphy, RA, smoking, alcohol abuse. In all the patients BMD of the femoral neck and lumbar spine were evaluated by DXA (Lunar DPX-L). Ten – year risk of fractures was estimated according to RB-10 calculator.
Results
Age of the analyzed patients ranged from 51 to 86 years (average 69 years), weight from 36-85kg (average 59.4kg), height 137-170 (average153.9cm). Smoking declared 21 women, long term steroidotheraphy in 5, hip fractures in mothers of 30 patients. In 71 women clinically overt fractures were present, in 119 any low-energy fracture (clinically overt or height decrease more than 7cm which can be treated as a clinically silent vertebral body fracture), in 91 patients there were not any fractures. Ten-year risk for any fracture in patients with clinically overt fractures estimated according to clinical risk factors was 17.26%, after concerning results of BMD in lumbar spine it was 30.35% and in femoral neck- 22.05%. For the patients with height decrease clinical ten-year risk for fracture was 15.76%, with densitometry results in lumbar spine it was 45.05% and in femoral neck – 24.21%. For the patients after hip fracture clinical risk for fracture was 20.33%, regarding BMD results in lumbar spine it increases to 51.5% and in femoral neck to 25.5%. Ten year risk for any fracture in patients without fractures estimated on a basis on clinical factors was 9.7%, analyzed with densitometry in lumbar spine was 15.37% and in femoral neck 14.2%.
Conclusions:
3. Analysis of clinical risk factors for low-energy fractures alone may indicate patients with risk.
4. Risk factors assessment with consideration of bone mineral density measurement enables more accurate estimation of the fracture risk.

Rejestracja

Konto zostało utworzone, a odsyłacz aktywacyjny przesłany na podany adres.

Ze względów bezpieczeństwa prosimy o kliknięcie odsyłacza, który będzie aktywacją konta.

Do tego czasu zalogowanie się będzie niemożliwe.

Kalkulator FRAX® – FRAX® calculator

Kalkulator FRAX® online – FRAX®calculator online

Kalkulator FRAX® dla populacji angielskiej może być stosowany do obliczeń dla pacjentów w Polsce.
Udostępniony w internecie: link.

FRAX® for the English population may be used in calculations for patients in Poland.
It is available in the Internet on: link.

Ręczny kalkulator FRAX® – Hand held FRAX® calculator

W załączniku znajdą Państwo informator o ręcznym kalkulatorze FRAX® dla lekarzy i dla pacjentów.

In the attachment you can find information on the hand held FRAX® calculator for doctors.

Informator: kalkulator FRAX dla lekarzy Download

Informator: kalkulator FRAX dla pacjentów Download

Information on the FRAX® manual calculator for doctors Download

L12 DYLEMATY FIZJOTERAPII W OSTEOPOROZIE

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:60-61.

L12

DYLEMATY FIZJOTERAPII W OSTEOPOROZIE

Księżopolska-Orłowska K.

Klinika Rehabilitacji Reumatologicznej

Kierownik: doc. dr hab. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska

Instytut Reumatologii, ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa

Fizjoterapia jest częścią rehabilitacji medycznej. Celem fizjoterapii jest poprawa stanu funkcjonalnego pacjenta poprzez użycie różnych form fizykoterapii, masażu i kinezyterapii.

Fizykoterapia i masaż przygotowują chorego do kinezyterapii. Zadaniem tych metod jest działanie przeciwbólowe, rozluźniające, poprawiające krążenie miejscowe. U chorych na osteoporozę największe zastosowanie ma elektroterapia, pole magnetyczne, laser, termoterapia w postaci zabiegów cieplnych i krioterapii oraz hydroterapia.

Kinezyterapia polega na zastosowaniu ćwiczeń mających na celu zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni oraz poprawę ruchomości w obrębie stawów. W osteoporozie ma szczególne znaczenie, gdyż przywraca współpracę mięśni, koordynację ruchów i równowagę ciała oraz koryguje postawę ciała.

W rehabilitacji chorych coraz większe znaczenie mają nowe metody fizjoterapii reedukacji nerwowo – mięśniowej: terapia manualna (trakcje, mobilizacje, masaż funkcyjny), techniki tkanek miękkich (powięziowe, punktów spustowych), PNF, Kinesio – Taping.

Fizjoterapia stosowana u chorych na osteoporozę musi uwzględniać wytrzymałość mechaniczną kości. Choroby występujące wraz z wiekiem: choroba zwyrodnieniowa stawów, układu krążeniowo – oddechowego, OUN, nowotwory, ograniczają zastosowanie fizykoterapii, jak również mają wpływ na dobór i intensywność zastosowanych ćwiczeń.

L12

OSTEOPOROSIS PHYSIOTHERAPY DILEMMAS

Księżopolska-Orłowska K.

Klinika Rehabilitacji Reumatologicznej

Kierownik: doc. dr hab. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska

Instytut Reumatologii, ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa, Poland

The physiotherapy is the on of the element of medical rehabilitation. The aim of the physiotherapy is to improve the patient functional abilities trough applying various methods of physicotherapy, massage and kinesiotherapy.

Physicotherapy and massage prepare the patient for kinesiotherapy. The target of those methods is to kill pain, to relax, to improve local blood circulation.

Electrotherapy, magnetic field, laser, thermotherapy as heating and cryotherapy as well as hydrotherapy are mostly used among the patients suffering from osteoporosis .

Kinesiotherapy is about the exercises which are to increase the muscles strength and to improve the joints motion range. When suffers from osteoporosis it is relevant because it restores the muscles cooperation, the movements coordination, the body balance as well as it corrects body position.

Which is neuro – muscular reeducation such as manual therapy (traction, mobilization, functional massage, soft tissues techniques), PNF, Kinesio-Taping mean more and more in the patients rehabilitation.

Physiotherapy to be used among the patients suffering from osteoporosis has to pay attention to the bone strength. The diseases to appear with age as osteoarthritis, pulmo – circulation, CNS, cancers restrict physicotherapy application. They also impact on the exercises intensity to be chosen.

ANALIZA WYBRANYCH CECH POSTAWY CIAŁA I RÓWNOWAGI W GRUPIE 71 KOBIET PO MENOPAUZIE (…)

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)

L15

ANALIZA WYBRANYCH CECH POSTAWY CIAŁA I RÓWNOWAGI W GRUPIE 71 KOBIET PO MENOPAUZIE ZE STWIERDZONĄ OSTEOPOROZĄ

Szczygieł A.,¹ Ciszek E.,² Górkiewicz M.,³ Bac A.,² Sosin P.,² Czechowska D.²

¹ Katedra Fizjoterapii, Zakład Kinezyterapii AWF Kraków

² Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii AWF Kraków

³ Instytut Zdrowia Publicznego i Badań Populacyjnych, Zakład Epidemiologii CMUJ Kraków

Słowa kluczowe: osteoporoza, trójpłaszczyznowa diagnostyka postawy ciała, krzywizny kręgosłupa, równowaga

Wstęp

Osteoporoza, jest najczęstszą chorobą metaboliczną kości. Dotyczy co trzeciej kobiety po menopauzie oraz 70% osób po 80 roku życia. Osteoporoza powoduje nie tylko zanikanie i łamliwość kości, ale także zmiany w postawie ciała. Jednym z objawów choroby jest nasilona kifoza piersiowa („garb wdowi”). Wyrównawczo zwiększa się lordoza szyjna i lędźwiowa. Łuki żebrowe dotykają grzebieni biodrowych. Zmiany te wywołują bóle pleców, krzyża oraz mięśni przykręgosłupowych. Zaburzenia w zakresie utrzymania równowagi powodują upadki i złamania. Oprócz objawów klinicznych, zauważalnych gołym okiem, choroba ta powoduje obniżenie aktywności i jakości życia.

Cel pracy

Celem pracy była analiza stopnia zmian w budowie, postawie ciała, równowadze oraz ukształtowaniu przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym w grupie 71 kobiet w wieku 51-80 lat ze stwierdzoną badaniem densytometrycznym osteoporozą. Badania potwierdziły występowanie odchyleń i asymetrii w postawie ciała i utrzymaniu równowagi u kobiet z osteoporozą.

Materiał i metoda

Badania posturometryczne parametrów postawy ciała w trójpłaszczyznowym układzie i równowagi 71 kobiet ze stwierdzoną osteoporozą w przedziale wiekowym od 51 do 80 roku życia przeprowadzono w Pracowni Diagnostyki Narządu Ruchu AWF Kraków wykorzystując skomputeryzowane, nieinwazyjne urządzenie Metrecom System. Zbadano parametry postawy ciała: pozycja głowy, ustawienie barków, kręgosłupa i kości krzyżowej, ukształtowanie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej, oraz parametry równowagi: dystrybucję masy ciała, amplitudę i częstotliwość odchylenia rzutu środka ciężkości. Wyniki Uzyskane wyniki dla odcinka piersiowego mieszczą się w normie w 83%, dla odcinka lędźwiowego w 97% a dla kąta podstawy kości krzyżowej w 80%. Najgorszy wynik uzyskały parametry ustawienia głowy w płaszczyźnie strzałkowej (100% poza normą) i czołowej (80% poza normą).

Wnioski

W normie mieści się od 44% do 97% wartości badanych parametrów i 100% wartości średnich, za wyjątkiem parametrów ustawienia głowy. Od 66% do 78% wyników mieści się w przedziale (śr+/-SD). Nie stwierdzono zależności między wiekiem badanych kobiet a wielkością danego parametru. Wartość współczynnika korelacji bliska jest 0. Wyjątek stanowi wartość współczynnika korelacji dla ustawienia głowy, bliski jest wartości 0,3. W zakresie parametrów równowagi – rzut środka ciężkości na podłoże w grupie przebadanej jest przesunięty do tyłu i w lewo, a częstotliwość jego wychyleń jest większa w płaszczyźnie czołowej w lewą stronę. Stwierdzono również zwiększony nacisk na tyłostopie w stosunku do przodostopia. Wskazane jest kontynuowanie badań na większej grupie osób w celu lepszej i głębszej analizy kształtowania się charakterystycznych zmian parametrów postawy ciała u osób ze stwierdzoną osteoporozą.

L15

ANALYSIS OF SELECTED FEATURES OF BODY POSTURE AND BALANCE IN GROUP OF 71 WOMEN DIAGNOSED WITH OSTEOPOROSIS

Szczygieł A.,¹ Ciszek E.,² Górkiewicz M.,³ Bac A.,² Sosin P.,² Czechowska D.²

¹ Katedra Fizjoterapii, Zakład Kinezyterapii AWF Kraków

² Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii AWF Kraków

³ Instytut Zdrowia Publicznego, Zakład Epidemiologii CMUJ Kraków

Keywords: osteoporosis, three-dimensional diagnostics of body posture, spinal curvature, balance

The purpose of the work was an attempt at the analysis of the degree of changes in the body structure and posture and the spinal curvature in sagittal plane. The subjects were 71 women at the age of 51-80 with osteoporosis diagnosed by means of densitometry.

The research was done in the posture diagnostic laboratory at the Academy of Physical Education in Kraków using Metrecom System – non-invasive computerized method examining body posture in three planes.

The results confirmed the existence of various postural faults and asymmetry in the posture of women suffering from osteoporosis and the usefulness of the diagnostic method used in the research.

Identyfikacja zniekształceń trzonów kręgowych w populacji (…)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s104-105.

L12
IDENTYFIKACJA ZNIEKSZTAŁCEŃ TRZONÓW KRĘGOWYCH W POPULACJI POLSKIEJ PRZY UŻYCIU MORFOMETRII DENSYTOMETRYCZNEJ – WYNIKI BADAŃ PROGRAMU EPOLOS

Skowrońska-Jóźwiak E.1, Płudowski P.2, Kozdraj T.3, Karczmarewicz E.2, Lewiński A.1, Lorenc R.2

1 Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki Łódź, ul. Rzgowska 281/289
2 Zakład Biochemii, Instytut Zdrowia Dziecka, Warszawa
3 Zakład Technik Komputerowych i Statystyki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Słowa kluczowe: złamania trzonów kręgowych, zniekształcenia trzonów kręgowych morfometria densytometryczna

Celem badania było określenie częstości występowania bezobjawowych zniekształceń trzonów kręgowych u zdrowych osób populacji polskiej przy wykorzystaniu morfometrii densytometrycznej (MXA) i porównanie wyników z danymi z piśmiennictwa uzyskanymi innymi technikami.
Badaniu poddano 965 osób, w tym 616 kobiet i 349 mężczyzn w wieku od 18-79 roku życia, dotąd nieleczonych z powodu osteoporozy. Uwidoczniono kręgi od T4 do L4. Boczne skany kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego wykonano aparatem Expert-XL. Oznaczano sześć punktów w celu wyznaczenia przedniej (Ha), środkowej (Hc) i tylnej (Hp) wysokości trzonów kręgowych Th4-L4. Kręg uznawano za zniekształcony/złamany jeśli którakolwiek Komputerowych wartości Ha/Hp, Hc/Hp lub Hp/Hp kręgu następnego lub Hp/Hp kręgu poprzedniego była niższa niż 3 SD od średniej wartości referencyjnej.
Wyniki
Analizie poddano 9675 kręgów. 167 (1,75%) kręgów zostało ocenione jako zniekształcone, występowały one u 113 pacjentów (11,7 % badanych osób). U 81 osób (74% osób ze złamaniami; 8,4% populacji badanej) wykazano pojedyncze złamanie, a u 28 osób występowały mnogie deformacje. Złamania występowały u 108 kobiet (11,5% kobiet) i 42 mężczyzn (12,03% badanych mężczyzn). Dominowały zniekształcenia pierwszego stopnia. Częstość zniekształceń rosła z wiekiem; u kobiet 86 złamań wystąpiło w grupie powyżej 55 roku życia, 13 – grupie 18-45 lat i 9 w grupie 45-55 lat. U mężczyzn w grupie 18-45 lat stwierdzono 10 deformacji, w grupie 45-55 lat – 4, zaś w grupie powyżej 55 lat – 45. Najczęściej obserwowano deformacje kręgu Th8 i Th6.
Wnioski:
1. Bezobjawowe deformacje trzonów kręgowych występują w badanej populacji z częstością ok. 12%.
2. Dane te są zbliżone do wyników uzyskanych w badaniach morfometrii rentgenowskiej w badaniach EVOS.
3. Morfometria densytometryczna jako badanie nieinwazyjne może stać się przydatnym narzędziem w diagnostyce złamań trzonów kręgowych.

L12
IDENTIFICATION OF VERTEBRAL DEFORMITIES IN POLISH POPULATION ON MORPHOMETRIC X-RAY ABSORPTIOMETRY – RESULTS OF EPOLOS STUDY

Skowrońska-Jóźwiak E.1, Płudowski P.2, Kozdraj T.3, Karczmarewicz E.2, Lewiński A.1, Lorenc R.2

1 Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, The Medical University of Łódź, ul. Rzgowska 281/289, Poland
2 Department of Biochemistry, The Children’s Memorial Institute, Warsaw, Poland
3 Department of Computer Science and Medical Statistics, The Medical University of Łódź, Poland

Key words: vertebral deformities, vertebral fractures, morphometric x-ray absorptiometry

The goal of the study was determination of the incidence of asymptomatic vertebral deformities in healthy persons of the Polish population, based on morphometric x-ray absorptiometry (MXA) and comparison of results with data from literature, obtained by other techniques.
Patients and methods
The study involved 965 persons, including 616 women and 349 men at the age of 18-79 years, untreated for osteoporosis before. T4 to L4 vertebrae were revealed. Lateral scans of the thoracic-lumbar spine were made with an Expert-XL densitometer. Six point digitization were used to calculate the anterior (Ha), central (Hc), and posterior (Hp) height of the vertebral bodies Th4-L4. Vertebra were defined as having prevalent deformities when at least one ratio value (Ha/Hp, Hc/Hp, Hp/Hp up, or Hp/Hp low) fell 3 SD below or even more than the reference mean of that ratio at any vertebral level.
Results
The analysis was performed on 9675 vertebrae, where 167 (1.75%), evaluated as deformed, occurred in 113 patients (11.7 % of the examined patients). In 81 persons (74% patients with fractures; 8.4% of the studied population), single fractures were demonstrated, while in 28 persons, multiple deformities prevailed. Fractures occurred in 108 women (11.5% women) and 42 men (12.03% of the examined men). First degree deformities dominated. The incidence of deformities rose with age; in women 86 fractures were found in the group above the 55th year of life, 13 – in the group of patients at 18-45 and 9 in the group at the age of 45-55. In the group of male patients at the age of 18-45 years, 10 deformities were diagnosed, in the group of 45-55 years – 4 deformities, while 45 deformities were found in the age group above 55. Deformities of Th8 and Th6 vertebrae were most frequently observed.
Conclusions
1. Asymptomatic deformities of vertebrae occur in the studied population with the incidence rate of approximately 12%
2. The obtained results are close to the data demonstrated in x-ray morphometric studies within the EVOS Programme.
3. Densitometric morphometry, as a non-invasive technique, may turn out to be a useful tool in the diagnostics of vertebral fractures.

L13 LECZENIE OSTEOPOROZY U MĘŻCZYZN

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:61-63.

L13

LECZENIE OSTEOPOROZY U MĘŻCZYZN

Misiorowski W.

Klinika Endokrynologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa

Leczenie osteoporozy mężczyzn było przedmiotem jedynie nielicznych, na ogół niewielkich badań klinicznych. Tylko w pojedynczych badaniach oceniano wpływ leczenia na ryzyko złamań, w większości punktami końcowymi były wpływ terapii na gęstość mineralna kości (BMD) lub markery obrotu metabolicznego (BTM).

Leczenie przeciwresorpcyjne.

U mężczyzn badano skuteczność przede wszystkim bisfosfonianów: alendronianu, rizedroniamu i kwasu zoledronowego. U 241 mężczyzn z niska masa kostną, alendronian (10 mg/d przez 2 lata) zmniejszał częstość złamań kręgów, zwiększał BMD i hamował BTM. U kolejnych 134 mężczyzn z osteoporozą, leczenie alendronianem (10 mg/d przez 3 lata) zmniejszało częstość złamań kręgów i powodowało wzrost BMD. Meta-analiza tych badań potwierdziła, że leczenie alendronianem mężczyzn powoduje znamienna redukcję ryzyka złamań kręgów i niezamienną redukcje ryzyka złamań pozakręgowych.

U 248 mężczyzn po złamaniu biodra, leczenie dożylne kwasem zoledronowym (5 mg co 12 miesięcy) zmniejszało znamiennie częstość nowych złamań: kręgów, pozakregowych, biodra i wszystkich klinicznych oraz powodowało wzrost BMD. Co istotne, po 3 latach leczenia kwasem zoledronowym odnotowano znamienna redukcję o 28% śmiertelności w grupie leczonej, w porównaniu do placebo.

U 316 mężczyzn z pierwotną lub wtórna osteoporozą, w otwartym prospektywnym badaniu rizedronian (5 mg/d prze 2 lata) powodował zwiększenie BMD i zmniejszał częstość złamań kręgów i pozakręgowych. Podobnie, w kilku kolejnych małych badaniach u mężczyzn z pierwotna lub wtórną (głównie posteroidową) osteoporozą, rizedronian (2.5 – 5 mg/d lub 35 mg/tydzień) zwiększał BMD i hamował BTM.

Wpływ leczenia bisfosfonianami na BMD i BTM u mężczyzn jest podobny do obserwowanego u kobiet, jednak ich skuteczność przeciwzłamaniowa jest znacznie gorzej udokumentowana.

Leczenie proanaboliczne

U 437 mężczyzn z niską BMD, w krótkotrwałej obserwacji, leczenie rekombinowanym ludzkim PTH [1-34] (teryparatyd, 20 – 40 μg sc/d przez 2 do 15 miesięcy) powodowało wzrost BMD w kręgosłupie lędźwiowym i biodrze (ale nie w kości promieniowej i Total Body) oraz nasilało obrót kostny. Podobne działanie obserwowano w kolejnym małym badaniu, obejmującym 23 mężczyzn leczonych teryparatydem (400 IU sc/d przez 18 miesięcy). W obu badaniach nie oceniano wpływu leczenia na ryzyko złamań, jednak podobieństwo wpływu na BMD i BTM z obserwowanymi w badaniach klinicznych u kobiet, gdzie oceniano wpływ tego leczenia także na częstość złamań, wskazuje na przydatność teryparatydu u obu płci. Bisfosfoniany stosowane przed- lub łącznie z preparatami PTH wydają się zmniejszać efekt anaboliczny parathormonu. Jednakże włączenie bisfosfonianów do leczenia po zakończeniu leczenia preparatem PTH powoduje utrzymanie uzyskanego efektu terapeutycznego i dalszy wzrost BMD

Leczenie zastępcze testosteronem

W odróżnieniu od kobiet, u których menopauza ma charakter uniwersalny i skokowy, u starzejących się mężczyzn obniżanie się stężenia testosteronu wykazuje charakter liniowy, co powoduje, że nie doświadczają oni gwałtownego przyspieszenia ubytku masy kostnej. Wielokrotnie wykazano, że uzupełnianie niedoboru testosteronu powoduje wzrost gęstości mineralnej kości u mężczyzn z hipogonadyzmem. Wpływ leczenia testosteronem na kość zależy od wyjściowego stężenia testosteronu, osiąganej normalizacji stężenia testosteronu i czasu terapii. Wydaje się, że korzyść odnoszą jedynie mężczyźni, u których wyjściowe stężenia testosteronu w surowicy nie przekraczały 200 ng/ml, zaś brak spektakularnych wyników leczenia testosteronem nieselekcjonowanych populacji starzejących się mężczyzn wynika z obecności w nich mężczyzn z prawidłowymi stężeniami testosteronu.

O ile większość badań nad osteoporozą dotyczy kobiet po menopauzie, dane na temat skuteczności przeciwzłamaniowej leków przeciwosteoporotycznych u mężczyzn są skąpe, zaś większość przeprowadzonych badań nie miała wystarczającej mocy statystycznej do jej oceny. W konsekwencji, większość wytycznych leczenia osteoporozy u mężczyzn opiera się na ekstrapolacji obserwacji uzyskanych u kobiet.

L13

THERAPY OF OSTEOPOROSIS IN MEN

Misiorowski W.

Endocrinology Dept., Medical Center for Postgraduate Education, Warsaw. Poland

Therapy of osteoporosis in men has been less investigated than in women. There have been only few, and relatively small trials, which addressed the treatment of osteoporosis specifically in men. In some of these studies a decrease in fracture incidence has been observed, however majority of these trials lacked the power to asses the anti-fracture efficacy and the primary endpoint was effect on BMD.

Antiresorptive treatment

Studies in men concern principally bisphosphonates: alendronate, risedronate and zoledronic acid. In 241 aged men with low BMD, alendronate (10 mg daily for 2 years) decreased the incidence of vertebral fractures, increased BMD and decreased BTM. In next 134 osteoporotic men alendronate (10 mg daily for 3 years) decreased vertebral fractures incidence and increased BMD. Meta – analysis of these studies showed that alendronate decrease significantly the vertebral fracture risk and nonsignificantly the incidence of non-vertebral fractures.

In 248 men after hip fracture, intravenous zoledronic acid (5 mg every 12 months) decreased the incidence of vertebral fractures, non-vertebral fractures, hip fractures and all clinical fractures and increased BMD. Moreover, a significant reduction of 28% in deaths in zoledronic acid treated group, compared to placebo, was observed.

In 316 men with primary and secondary osteoporosis, in open labeled study, risedronate (5 mg daily for 2 years) increased BMD and decreased incidence of vertebral and non-vertebral fractures. Similarly, in a few next small studies, risedronate (2.5 – 5 mg daily or 35 mg weekly) increased BMD and decreased bone turnover in men with primary and secondary (mainly corticosteroid-induced) osteoporosis.

The effect of bisphosphonates on BMD and BMT in men is similar to that in women, however an anti-fracture efficacy in much worse evidenced.

Bone forming treatment

In 437 men with low BMD, in short duration study, the recombinant human PTH [1-34] (teriparatide, 20 – 40 μg sc daily for 2 to 15 months) increased BMD in the lumbar spine and the hip (but not at the distal radius and total body) and accelerated bone turnover. Similar effects were observed in next small study in 23 men treated with teriparatide (400 IU sc daily for 18 months). In these studies anti-fracture efficacy was not asses, however the similarity of the effects with those observed in anti-fracture studies on women suggest, that teriparatide should be useful in both sexes. Bisphosphonates used prior to or in combination with PTH preparations reduce the anabolic effect of parathormone. However, the use of bisphosphonates after completion of treatment with a PTH preparation maintains the previously achieved therapeutic effect and promote further increase of BMD.

Testosterone replacement therapy

Unlike women, aging men do not universally experience a reduction of hormone levels leading to accelerated bone loss. Many studies have demonstrated, that testosterone replacement increases bone mineral density in men with hypogonadism. The effect of testosterone treatment on bone depends on the initial hormonal status, achieved normalisation of testosterone level and treatment duration. Bone density did increase only in men with pretreatment serum testosterone concentrations below 200 ng/dL. The inability to detect a beneficial effect of testosterone on bone density in the group of all aging males as a whole may have been due to the selection of men whose serum testosterone concentrations were too high to benefit from the therapy.

While most studies of osteoporosis have focused on postmenopausal women, data of the antifracture treatments efficacy in men are scanty, based on studies that mainly did not have a sufficient statistical power. In fact, guidelines for the pharmacological treatment of osteoporosis in man are largely based no the extrapolation of data obtained in women.

STANDARDY BADANIA DENSYTOMETRYCZNEGO I RADIOLOGICZNEGO W DIAGNOSTYCE OSTEOPOROZY

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)

L16

STANDARDY BADANIA DENSYTOMETRYCZNEGO I RADIOLOGICZNEGO W DIAGNOSTYCE OSTEOPOROZY

Edward Czerwiński ^1,2

1. Zakład Chorób Kości i Stawów Uniwersytetu Jagiellońskiego

2. Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

Słowa kluczowe: osteoporoza, diagnostyka, densytometria kości, DXA, gęstość mineralna kości, złamania kręgosłupa, morfometria kręgosłupa

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie zasad diagnostyki osteoporozy w oparciu o współczesną literaturę oraz standardy International Osteoporosis Foundation (IOF), National Osteoporosis Foundation (NOF) oraz International Society of Clinical Densitometry (ISCD).

Współcześnie obowiązują dwie definicje osteoporozy. Definicja opracowana przez WHO z 1994 r. określa osteoporozę jako chorobę układową szkieletu, charakteryzującą się niską masą kostną, zaburzeniem mikroarchitektury prowadzącymi do zwiększonego ryzyka złamania. Spełnieniem kryteriów tej definicji jest pomiar gęstości mineralnej kości (niska masa) lub wystąpienie złamania niskoenergetycznego (łamliwość). Ponieważ, jak się okazało 55-74% złamań osteoporotycznych występuje u osób, które nie spełniają kryteriów tej definicji w 2001 r. grono ekspertów National Osteoporosis Foundation (NOF) i National Institutes of Health USA (NIH) opracowało nową definicję, która mówi, że: „osteoporoza jest chorobą szkieletu charakteryzującą się upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje zwiększone ryzyko złamania. Wytrzymałość kości przede wszystkim odzwierciedla gęstość mineralna w połączeniu z jakością kości”. Określenie gęstości mineralnej kości (BMD) jest wspólnym kryterium obu definicji.

Standardową metodą pomiaru gęstości mineralnej kości jest dwu-energetyczna absorpcjometria rentgenowska – DXA (Dual Energy X-ray absorptiometry). Do rozpoznania osteoporozy upoważnia badanie w bliższym końcu kości udowej (bkk udowej) lub kręgosłupie wg najniższego pomiaru w jednym z regionów zainteresowania (ROI- Region of Interest). W bkk udowej są nimi pomiary „total”, „neck” lub „trochanter”, a nigdy „Ward”. W kręgosłupie oceniamy sumarycznie odcinek L1-L4, nigdy pojedynczy krąg. Wg kategoryzacji WHO wartość wskaźnika T w zakresie -1 do -2.4 oznacza obniżoną masę kostną, przy poziomie -2.5 i mniej rozpoznajemy osteoporozę. Pomiary w innych miejscach szkieletu i innymi metodami nie są równoważne i nie mogą być stosowane wymiennie. Pomiary DXA w innych miejscach szkieletu mają wartość skriningową, a nie diagnostyczną. Badania ultrasonograficzne (QUS Quatitatvive Ultrasounds) nie jest pomiarem gęstości mineralnej, mierzy jakościowe parametry akustyczne kości, pozwala na określenie ryzyka złamania. Plany ujednolicenia wyników różnych pomiarów w postaci współczynnika ryzyka złamania nie zostały dotąd zrealizowane z powodu wielu obiektywnych trudności.

Spadek BMD obok wieku jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka złamania. Ryzyko złamania bkk udowej określa najlepiej pomiar BMD w bkk udowej, a ryzyko złamania kręgosłupa określa najlepiej pomiar BMD kręgosłupa. Jeżeli zamierzamy obliczać bezwzględne 10-letnie ryzyko złamania bkk udowej to musimy wykonać pomiar w bkk udowej.

Badanie radiologiczne wykonujemy w osteoporozie przede wszystkim celem stwierdzenia lub wykluczenia złamania kręgosłupa. Ma to znaczenie diagnostyczno-rokowniczne oraz ostatecznie weryfikuje skuteczność wdrożonego leczenia. Złamania kręgosłupa występują u co 5 kobiety po 50 r.ż. a u co 2-giej po 80 r.ż. Po pierwszym złamaniu kręgosłupa ryzyko następnego złamania wzrasta 10 krotnie, a złamania bkk udowej 2.3 krotnie. Ponieważ 60% złamań kręgosłupa jest bezobjawowych złamania te zwykle pozostają nierozpoznane, a nawet po wykonaniu rtg nie dostrzega się do 34% złamań.

Rozpoznania złamania kręgosłupa w osteoporozie wykonujemy na podstawie radiogramu odcinka kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego. Ze względu na wysoką dawkę promieniowa rtg wykonujemy radiogramy tylko w projekcji bocznej. Dawki te wynoszą: projekcja boczna odc. piersiowego 290mSv, lędźwiowego 530mSv, AP odc. piersiowego 480 mSv, lędźwiowego 530mSv; w sumie 1830mSv. Projekcję AP zlecamy, jeżeli zachodzą inne wskazania lekarskie (np. bóle krzyża). Jakościową ocenę złamań kręgosłupa opieramy na klasyfikacji Genanta (Ist niewielkie- 20-25⁰; II st umiarkowane do 40⁰ ; i III st ciężkie powyżej 40⁰). Dokładniejszych informacji dostarczają pomiary morfometryczne kręgosłupa. W tym celu mierzymy wysokość tylną, środkową i przednią trzonu. Za próg złamania przyjmuje się obniżenie którejkolwiek wysokość o 20%. Złamania kręgosłupa mogą być również diagnozowane przy pomocy aparatów densytometrycznych wyposażonych w wiązkę wachlarzową. Rutynowe stosowanie morfometrii DXA wykrywa 30% nierozpoznanych złamań kręgosłupa, a skojarzenie jej z pomiarem BMD podnosi skuteczność przewidywania złamania bkk udowej 2 krotnie, zaś kręgosłupa 25 krotnie. Niezbywalną zaletą badania jest znikome napromieniowanie (41mSv), wadą jest niska wykrywalność złamań niewielkiego stopnia.

Badanie radiologiczne kręgosłupa jak i innych odcinków szkieletu dostarcza nam również danych obrazowych do diagnostyki różnicowej.

L16

STANDARDS OF BONE DENSITOMETRY AND RADIOLOGICAL EXAMINATION IN OSTEOPOROSIS

Edward Czerwiński ^1,2

1. Department of Bone and Joint Diseases Jagiellonian University

2. Krakow Medical Centre, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland, www.kcm.pl

Keywords: osteoporosis, diagnosis, bone densitometry, DXA, bone mineral density, vertebral fractures, spinal morphometry

The aim of this study is to present diagnostic standards of osteoporosis based on current literature and guidelines of International Osteoporosis Foundation (IOF), National Osteoporosis Foundation (NOF) and International Society of Clinical Densitometry (ISCD).

Nowadays there are two valid definitions of osteoporosis. Definition published by WHO in 1994 determines osteoporosis as a skeletal disease characterized by low bone mass and microarchitectural deterioration of bone tissue, leading to enhanced bone fragility and a consequent increased in fracture risk. The criteria of this definition are fulfilled by bone mineral density assessment (low BMD) or prevalence of low-trauma fractures (fragility). It has been revealed that 55-74% of osteoporotic fractures occur in persons who do not fulfill WHO criteria, therefore in 2001 a panel of experts of National Osteoporosis Foundation (NOF) and National Institutes of Health USA (NIH) developed a new definition. In this definition osteoporosis is defined as a skeletal disorder characterized by compromised bone strength predisposing to an increased risk of fracture. Bone strength reflects the integration of two main features: bone density and bone quality. Bone mineral density is common criterion of both definitions.

Dual Energy X-ray absorptiometry (DXA) is the standard method of bone mineral density assessment. Osteoporosis should be diagnosed on basis of measurements in proximal femur or spine. The lowest result of one of measured regions of interest (ROI) is accepted for diagnosis. The regions used for assessment in proximal femur are „total”, „neck” or „trochanter”, never „Ward”. In spine the L1-L4 segments are used for assessment, never single vertebra. According to WHO categories T-score value ranging form -1 to -2.4 is classified as osteopenia, T-score -2.5 or less as osteoporosis. Measurements taken in other regions or with different techniques are not equivalent and cannot be used as interchangeable. DXA measurements in other regions of skeleton can be used only for screening, not for diagnosis. Quatitatvive Ultrasounds technique (QUS) does not measure bone mineral density. It measures bone acoustic parameters and might be applied in fracture risk assessment. There were plans to unify the results of different measurements in the form of fracture risk coefficient, however due to many objective difficulties this has not been realized so far.

Decrease of BMD and age are the strongest fracture risk predictors. Fracture risk of proximal femur is the best determined by BMD measurement in proximal femur, and similarly fracture risk of spine is the best determined by BMD measurement in spine. If we attempt to calculate absolute, 10-year fracture risk of proximal femur BMD measurement in proximal femur must be performed.

Radiological examination in osteoporosis is performed mainly in order to detect or exclude vertebral fractures. It has diagnostic and predictive value and this is the final verification of treatment efficacy. Vertebral fractures occur in every 5 woman aged over 50 yrs and in every 2 aged over 80 yrs. After the first vertebral fracture the risk of subsequent fractures increases 10 fold, and risk of proximal femur fractures increases 2.3 fold. 60% of vertebral fractures are asymptomatic therefore they commonly remain undiagnosed. Even when radiological examination is performed 34% of these fractures remain unnoticed.

Osteoporotic vertebral fractures are diagnosed on the basis of thoracic and lumbar spine radiograms. To avoid high doses of radiation only lateral projection of radiograms are performed. The radiation doses are: lateral projection of thoracic spine 290mSv, lumbar spine 530mSv. AP projection of thoracic spine 480 mSv, lumbar spine 530mSv; that makes radiation of 1830mSv altogether. The AP projection is recommended only if there are other clinical indications (e.g. low back pain).

Genant classification is generally applied for qualitative spinal fracture assessment (grade I- mild – 20-25⁰; grade II moderate up to 40⁰ ; and grade III severe above 40⁰). Morphometric measurements submit more precise information. In this method posterior, medial, and anterior vertebral height are measured. 20% decrease of any height is accepted as a fracture threshold. Spinal fractures can be also diagnosed using fan beam densitometers.

Routine application of DXA morphometry reveals 30% of previously undiagnosed spinal fractures, and combined with BMD measurement increases efficacy of proximal femur fracture risk prediction 2 fold and spinal fracture risk 25 fold. Undeniable advantage of this method is minimal radiation (41mSv). The disadvantage is low precision in detection of mild fractures.

Radiological assessment of spine and other parts of skeleton might submit also information to differential diagnosis.

Uwarunkowania densytometryczne i biochemiczne złamań kości u dzieci

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2),s105-107.

L13
UWARUNKOWANIA DENSYTOMETRYCZNE I BIOCHEMICZNE ZŁAMAŃ KOŚCI U DZIECI

Chlebna-Sokół D., Kiliańska A., Michałus I., Jakubowska-Pietkiewicz E.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź

Słowa kluczowe: złamania, dzieci, densytometria, metabolizm kostny

Wstęp i cel pracy
Złamania kości w wieku rozwojowym spotykane są stosunkowo często i zazwyczaj wynikają z zwiększonej urazowości, więc nie są analizowane jako objaw zaburzeń mineralizacji i struktury kośćca. Celem niniejszej pracy jest kompleksowa analiza uwarunkowań, ze szczególnym uwzględnieniem oceny densytometrycznej i biochemicznej, złamań kości u dzieci.
Materiał i metody
Zbadano 112 dzieci w wieku 5,2-17,8 lat, 81 pacjentów, u których wystąpiły co najmniej 3 złamania kości w wywiadzie stanowiło grupę badaną, a 31 dzieci uznanych za zdrowe – grupę porównawczą. U każdego dziecka przeprowadzono badania: lekarskie, densytometryczne metodą DXA, ultradźwiękowe kości piętowej oraz biochemiczne wskaźników gospodarki wapniowo-fosforanowej i markerów obrotu kostnego. Oznaczono stężenie wapnia, fosforu, magnezu (w surowicy i w dobowej zbiórce moczu), parathormonu – PTH, metabolitu wątrobowego witaminy D – 25OHD, osteokalcyny (OC) i izoenzymu kostnego fosfatazy zasadowej (IzkFA) oraz usieciowanego N-końcowego telopeptydu kolagenu typu I (NTX).
Wyniki
Wśród dzieci z wielokrotnymi złamaniami obniżoną gęstość mineralną szkieletu wykazano u 52/81 (64,2%), przy czym znacznie obniżone wartości przynajmniej jednego z parametrów badania ultradźwiękowego kości piętowej wykazano u 26/81 (32,1%) pacjentów z tej grupy, a tylko u 5/31 (16%) z grupy porównawczej. Średnie wartości Z-score parametrów densytometrycznych, jak i wskaźników Stiffness i SOS były istotnie niższe w grupie badanej. W tej grupie stwierdzono m.in.: hipomagnezemię u 13 dzieci; hiperkalciurię u 10. oraz obniżone stężenie 25OHD u 20 pacjentów (24,7%). Stwierdzono także m.in. zwiększoną aktywność IzkFA u 29. (38,7%) pacjentów, osteokalcyny u 12. (16%) oraz podwyższone stężenia NTX u 38. (50,7%) badanych. Nie wykazano natomiast istotnych statystycznie różnic pomiędzy wartościami średnimi stężeń wskaźników gospodarki wapniowo-fosforanowo-magnezowej oraz markerów obrotu kostnego pomiędzy grupami. Analiza zależności pomiędzy stężeniami wskaźników biochemicznych a gęstością mineralną kośćca (BMD) wykazała w obu grupach istotne statystycznie, ujemne korelacje pomiędzy BMD a dobowym wydalaniem fosforu z moczem. W grupie badanej stwierdzono także istotne, ujemne zależności pomiędzy markerami metabolizmu kostnego a masą kostną.
Wnioski
1. Obniżenie gęstości mineralnej szkieletu jest najczęściej występującym czynnikiem predysponującym do złamań kości u dzieci i młodzieży; wykazano je u około 2/3 pacjentów z wielokrotnymi złamaniami w wywiadzie.
2. Przyspieszony obrót kostny, a zwłaszcza nasilona resorpcja (zwiększone wydalanie jonów z moczem), wskazują na pogłębione zaburzenia metabolizmu kostnego w grupie ze złamaniami kości w wywiadzie.
3. W przypadku powtarzających się w wieku rozwojowym złamań kości należy wykonać badanie ilościowe masy kostnej oraz oznaczenia wskaźników gospodarki wapniowo-magnezowo-fosforanowej, a także markerów obrotu kostnego; dzieci te często wymagają leczenia zaburzeń metabolizmu kostnego.

Praca częściowo finansowana ze środków przyznanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach grantu nr N40706332/2713.

L13
DENSYTOMETRIC AND BIOCHEMICAL CONDITIONS FOR BONE FRACTURES IN CHILDREN

Chlebna-Sokół D., Kiliańska A., Michałus I., Jakubowska-Pietkiewicz E.

Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna St. 36/50, 91-738 Lodz, Poland

Key words: fractures, children, densitometry, bone metabolism

Bone fractures in the developmental age are common and usually caused by increased frequency of traumas, so they are not analyzed as symptoms of bone mineralization or structure disorders.
The aim of the study was comprehensive analysis of conditions for bone fractures in children, especially densitometric and biochemical ones.
Patients and methods
The study comprised 112 patients aged 5,2-17,8 years, 81 with at least 3 bone fractures in anamnesis (examined group) and 31 healthy children (control group). In all children medical examination, bone mineral density by DXA method, ultrasound examination of the heel, biochemical indices of calcium-phosphorus metabolism and bone metabolism markers were performed. The concentrations of calcium, phosphorus, magnesium (in the serum and daily urine elimination), parathormon – PTH, liver metabolite of vitamin D – 25OHD, osteocalcin (OC), bone alkaline phosphatase (bALP) and collagen type I crosslinked N-teolpeptide (NTX) were determined.
Results
Low bone mineral density was found in 52/81 (64,2%) of children with multiple bone fractures; significant decrease of at least one of the parameters of ultrasound heel examination in 26/81 (32,1%) of children in this group was also performed, but only in 5/31 (16%) from the control group. Mean values of densitometric Z-score parameters, as well as ultrasound Stiffness and SOS indices, were statistically lower in the examined group. In this group hypomagnesaemia in 13., hypercalciuria in 10. and low concentrations of 25OHD in 20. patients (24,7%) were found. Increased activity of bALP in 29. (38,7%), osteocalcin in 12. (16%) and high concentrations of NTx in 38. (50,7%) of the children from examined group were also observed. There were no statistically significant differences between mean values of calcium-phosphorus-magnesium metabolism indices and bone metabolism markers in both groups. The analysis of dependence between biochemical indices and bone mineral density (BMD) revealed the statistically significant negative correlations between BMD and daily urine phosphorus elimination in both groups. In the examined group statistically significant negative correlations between bone metabolism markers and bone mass were also found.
Conclusions
The decrease of bone mineral density is the most common factor of the repeated fractures in children and adolescents; in our study it was found in 2/3 of patients with multiple bone fractures in anamnesis.
Accelerated bone turnover, especially high resorption (increased urine elimination of ions) indicates profound disorders of bone metabolism in the group of children with multiple bone fractures in anamnesis.
In the case of repeated fractures in the developmental age it is necessary to perform quantitative examination of bone mass, as well as calcium-phosphorus metabolism indices, and bone metabolism markers; these children often need treatment of bone metabolism disorders.

The study was partly financed by Ministry of Science and Higher Education grant No N40706332/2713.

The study was partly financed by Ministry of Science and Higher Education grant No N40706332/2713.

L14 BONE AUGMENTATION IN OSTEOPOROSIS – AN UPDATE ON VERTEBROPLASTY AND KYPHOPLASTY

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:63-64.

L14

BONE AUGMENTATION IN OSTEOPOROSIS – AN UPDATE ON VERTEBROPLASTY AND KYPHOPLASTY

Maalouf G.

Bellevue Medical Center – Achrafieh – Lebanon

The impact of osteoporosis on an ageing world population is becoming increasingly evident, resulting in fragility fracture involving mainly the spine. About 700,000 of these fractures are vertebral compression fractures, of which only about one-third are clinically diagnosed. In Sweden, a recent study has shown that in 2004 the total direct and indirect cost of vertebral fractures was on average €14.220, almost equal to a hip fracture, during the first 12 months. Approximately 40–50% of women above 80 years of age are reported to have suffered at least one vertebral fracture.

In most cases, pain resulting from the fracture can be handled by activity modification, external back braces and appropriate analgaesics.¹⁴ However, severe post-fracture back pain may impair mobility and further increase bone demineralisation, hence increasing the risk of future fractures. Although two-thirds of patients respond to non-operative treatment and improve within four to six weeks, some continue to suffer from pain that affects their daily life. Historically, fractures resulting in spinal instability and/or neurological deficits were managed by open surgery and fracture stabilization. However, due to the high risk posed by major open surgery in these elderly and often frail patients, minimally invasive techniques such as vertebroplasty and kyphoplasty have been developed to augment and stabilize vertebral compression fractures.

Conclusion: Vertebroplasty and kyphoplasty provide good lasting pain relief in patients with osteoporosis and vertebral compression fractures. Both procedures may result in complications such as cement leakage, which in most cases appears to be asymptomatic. The incidence of leakage seems to be lower in kyphoplasty than in vertebroplasty. New vertebral fractures adjacent to the augmented vertebra occur early, are frequent and may be the result of a modulus mismatch of the currently used polymer-based bone cements and the adjacent vertebrae.

Further clinical testing of existing and new injectable bone substitutes for vertebral fragility fractures, ideally in randomised controlled clinical studies, is needed. Cost utility studies taking into account patient-based outcomes are also required. Finally, the orthopaedic surgeon should not miss the opportunity provided by a fracture to begin secondary prevention of further fragility fractures, using evidence-based treatment guidelines and pharmacological treatment as well as non-medical treatments.

L14

UMACNIANIE KOŚCI W OSTEOPOROZIE – AKTUALNE DANE O WERTEBROPLASTYCE I KYFOPLASTYCE

Maalouf G.

Bellevue Medical Center – Achrafieh – Libia

Problem osteoporozy w starzejącej się populacji światowej staje się coraz bardziej widoczny skutkując złamaniami niskoenergetycznymi głównie w obrębie kręgosłupa. Około 700 000 z tych złamań to kręgowe złamania kompresyjne, z których jedynie około jedna-trzecia jest zdiagnozowana. Ostatnie badania przeprowadzone w Szwecji ukazały, że całkowite koszty bezpośrednie i pośrednie złamań kręgowych wyniosły średnio 14.220 €, prawie tyle samo co złamanie bkku, przez pierwsze 12 miesięcy. Około 40-50% kobiet w wieku powyżej 80 lat zgłosiło wystąpienie co najmniej jednego złamania kręgowego.

W większości przypadków, ból wynikający ze złamania może być uśmierzany poprzez odpowiednią aktywność, gorsety zewnętrzne oraz odpowiednie analgetyki. Jakkolwiek jednak silny ból pleców po złamaniu może upośledzać ruchomość i w konsekwencji prowadzić do jeszcze większego obniżenia gęstości mineralnej kości a co za tym idzie do zwiększenia ryzyka kolejnych złamań. Pomimo, że dwie-trzecie pacjentów dobrze reaguje na leczenie nieoperacyjne i uzyskuje poprawę w przeciągu 4 do 6 tygodni, reszta pacjentów nadal cierpi z powodu codziennego bólu. Dawniej, złamania powodujące niestabilność kręgosłupa i/lub ubytki neurologiczne były leczone poprzez operacyjną stabilizację złamania. Z powodu wysokiego ryzyka jakie niosła za sobą otwarta operacja u starszych i często słabych pacjentów zostały rozwinięte minimalnie inwazyjne techniki takie jak wertebroplastyka oraz kifoplastyka w celu stabilizacji i leczenia kręgowych złamań kompresyjnych.

Wnioski: Wertebroplastyka i kifoplastyka dają długotrwały efekt przeciwbólowy u pacjentów z osteoporozą i złamaniami kompresyjnymi kręgów. Po obu zabiegach mogą pojawić się powikłania takie jak wyciek cementu, który jednak w większości wypadków pozostaje bezobjawowy. Częstość tych wycieków wydaje się być niższa w kifoplastyce niż wertebroplastyce. Nowe złamania kręgowe w miejscu zetknięcia ze wzmocnionym kręgiem pojawiają się wcześnie, są częste i mogą wynikać z niezgodności między współczynnikami obecnie używanego cementu opartego na polimerach oraz przyległych kręgów.

Konieczne są dalsze badania kliniczne, najlepiej randomizowane, nad obecnymi oraz nowymi substytutami kości stosowanymi w leczeniu osteoporotycznych złamań kręgowych. Należy również przeprowadzić badania kosztoefektywności. Podsumowując, chirurg-ortopeda powinien wykorzystać okazję jaką daje złamanie do rozpoczęcia wtórnej prewencji kolejnych złamań poprzez zastosowanie wytycznych medycyny opartej na faktach oraz leczenie farmakologiczne tak samo jak inne (nie medyczne) sposoby leczenia.