X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s62-63.

R17
POSTĘPY W OZNACZENIACH ULTRASONOGRAFICZNYCH KOŚCI U DZIECI

Maciej Jaworski, Roman S. Lorenc.
Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Al. Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa.

Ultradźwiękowa aparatura do pomiarów kości jest w ostatnich latach coraz szerzej stosowana przede wszystkim w badaniach u osób dorosłych, ale także u dzieci i młodzieży. Celem pracy była weryfikacja tej metody w pomiarach u dzieci zdrowych i u dzieci z osteoporozą w przebiegu różnych schorzeń. W badaniach uczestniczyła grupa 899 dzieci zdrowych ze szkół warszawskich (7-18 lat) oraz 32 dzieci z wrodzoną _łamliwości_ kości (OI), 33 dzieci z idiopatyczną osteoporozą młodzieńczą (IJO; 19 faza ostra, 14 faza przewlekła) i 73 dzieci z hipercalcuri_ (HYP). Badania ultradźwiękowe kości piętowej (BUA, SOS i Stiffness) wykonano aparatem Achilles Plus, badania gęstości kości całego szkieletu (TBBMD) i kręgosłupa lędzwiowego (AP Spine BMD) metodą DEXA aparatem Lunar DPX-L.
U dzieci zdrowych zaobserwowano statystycznie znamienną przewagę chłopców 15, 16 i 17-letnich nad dziewczętami w wartościach BUA oraz Stiffness oraz trend do przewagi u chłopców 18-letnich. Obserwowano także wyższą dynamikę przyrostu SOS, BUA i Stiffness wraz z wiekiem u chłopców niż u dziewcząt. U dzieci z hipercalcurią stwierdzono znamienne obniżenie wartości Z-score dla SOS, oraz trend do obniżenia Z-score TBBMD. Z-score dla BUA i Stiffness były w normie (badania Ap Spine u tych dzieci nie wykonywano). U dzieci z OI i z IJO zaobserwowano znamienne obniżenie wartości Z-score zarówno dla SOS, BUA i Stiffness jak i AP Spine BMD oraz TBBMD, przy czym najniższe wartości obserwowano u dzieci z OI, pośrednie u dzieci z IJO-faza ostra, a najwyższe u dzieci z IJO-faza przewlekła. Otrzymane wyniki sugerują, że metoda ultradźwiękowa odzwierciedla zróżnicowanie w rozwoju kośca u chłopców i dziewcząt, oraz, że jest podobnie przydatna w diagnostyce wrodzonej łamliwości kości, idiopatycznej osteoporozy młodzieńczej i hipercalcurii jak metoda DEXA pomiaru gęstości kości.

R17
DEVELOPMENT OF ULTRASOUND BONE MEASUREMENTS IN CHILDREN

Maciej Jaworski, Roman S. Lorenc.
Department of Biochemistry and Experimental Medicine,
The Children’s Memorial Health Institute,
Al. Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa.

Ultrasound equipment for bone evaluation has been widespread introduced to medical practice only in adults. The aim of this study was evaluation of this method in children in two clinical situation: physiology and pathology. Group of 899 healthy children (7-18 yrs) was recruited from local schools. Three groups of diseased children: 32 with osteogenesis imperfecta (OI), 33 with idiopathic juvenile osteoporosis (IJO; 19-active phase, 14-chronic phase) and 73 with hypercalcuria (HYP) were also measured. Ultrasound measurements of os calcis (SOS, BUA and Stiffness) were done using Achilles Plus. Additionally total body BMD and lumbar (AP) spine BMD were measured using Lunar DPX-L apparatus (DEXA method) and compared with ultrasound data.
It was shown that BUA and Stiffness in healthy 15, 16 and 17 yrs boys were significantly greater than in age-matched girls (in 18 yrs only statistical trends were observed). SOS, BUA and Stiffness increase faster during adolescence in boys than in girls. SOS and TBBMD Z-scores for children with HYP were significantly lower than zero, when for BUA and Stiffness were normal (lumbar spine BMD was not measured in this group). All Z-scores in OI and IJO groups were significantly lower, however the lowest values were observed in OI group, intermediate in IJO-active phase and the highest in IJO-chronic phase group. It has been suggested that ultrasound method reflects sex differences of bone development during adolescence, and that clinical usefulness of ultrasound method is similar to DEXA method in diagnostic of hypercalcuria, osteogenesis imperfecta and idiopathic juvenile osteoporosis.

X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s64-65.

R18
ULTRADŹWIĘKOWA DENSYTOMETRIA PIĘTY U DZIECI I MŁODZIEŻY UKRAIŃSKIEJ

Vladislav Povoroznjuk,
Institute of Gerontology AMS of Ukraine,
Vyshgorodskaya St.67, 254114, Kyiv, Ukraine

W badaniach analizowaliśmy stan tkanki kostnej u dzieci i młodzieży obojga płci zamieszkujących Ukrainę. Celem badań było ustalenie wartości normalnych dla tkanki kostnej ukraińskich dzieci i młodzieży. Przebadano 577 zdrowych dzieci i młodzieży w wieku 7-18 lat (205 mężczyzn i 372 kobiety) używając densytometru ultradźwiękowego „Achilles+” (Lunar Corp., Madison, WI). Dokonywano pomiarów prędkości rozchodzenia się fali ultradźwiękowej (SOS, m/s), szerokopasmowego tłumienia ultradźwięków (BUA, dB/MHz) i współczynnika „Stiffness” (SI, %). Zaobserwowano wzrost z wiekiem parametrów ultrasonograficznych u obojga płci. Stwierdzono, że parametry określające stan gąbczastej tkanki kostnej, ich gęstość zwiększa się w przedziale 10-14 lat. W trakcie analiz ujawniono znaczącą korelacje pomiędzy parametrami ultradźwiękowymi i wzrostem (SOS=1413 + 0.99 x wzrost; r=0.45 ; R2*=20.2 ; p.<0.001 ; BUA=7.0 = 0.62 x wzrost ; r=0.60 ; R2=36.1 ; p.<0.001 ; SI=0.69 x wzrost – 19.6 ; r=0.60 ; R2=36.1 ; p.<0.001). W oparciu o użyte modele matematyczne wypracowane wzory, które pozwalają na obliczenie strukturalno-funkcjonalnego wieku układu kostnego (SFA BS) u dzieci i młodzieży.

SFA BS (płeć męska) = 9.01 x H + 0.06 x W + 0.04 x BUA – 7.7
(r = 0.88 ; R2 = 78 % ; p. < 0.0001)

SFA BS (płeć żeńska) = 8.02 x H + 0.05 x W – 0.008 x SOS – 13.9
(r = 0.78 ; R2 = 61 % ; p. < 0.0001), gdzie H=wzrost, W=waga

Konkludując należy stwierdzić, że podstawowe pomiary mające na celu uniknięcie rozwinięcia się osteoporozy w wieku późniejszym, powinny być przeprowadzane pomiędzy 10 i 15 rokiem życia.

R18
ULTRASOUND DENSITOMETRY OF THE CALCANEUS IN CHILDREN AND ADOLESCENTS OF UKRAINE

Vladislav Povoroznjuk,
Institute of Gerontology AMS of Ukraine, Vyshgorodskaya St. 67, 254114, Kyiv, Ukraine

The bone tissue state in children and adolescents of Ukraine, subjects of both sexes, was studied. The purpose of this study is to determine normal values in Ukrainian children and adolescents. The total of 577 healthy children and adolescents (205 males and 372 females; 7–18 years old) were examined by ultrasound bone densitometer „Achilles+” (Lunar Corp., Madison, WI). The speed of sound (SOS, m/s), broadband ultrasound attenuation (BUA, dB/MHz) and a calculated „Stiffness” index (SI, %) were measured. Ultrasound parameters increased with age in both sex (fig.1). It was found out that the ultrasound parameters characterizing the state of spongy bone tissue, its density increase during the age of 10–14 years. Results of liner regression analyses revealed a significant correlation between ultrasound parameters and height (SOS = 1413 + 0,99 * Height; r = 0,45; R2 = 20,2; p < 0,001; BUA = 7,0 + 0,62 * Height; r = 0,60; R2 = 36,1; p < 0,001; SI = 0,69 * Height – 19,6; r = 0,60; R2 = 36,1; p < 0,001). With use of the method of stepwise multiple regression mathematical models for determination of the structural-functional age of the bone system (SFA BS) in children and adolescents are worked out:
SFA BS (males) = 9,01 * H + 0,06 * W + 0,04 * BUA – 7,7
(r = 0,88; R2 = 78%; p < 0,0001);
SFA BS (females) = 8,02 * H + 0,05 * W -0,008 * SOS – 13,9
(r = 0,78; R2 = 61%; p < 0,0001), where: H – height (m), W – weight.

Fig. 1 SI values in children and adolescents in an association with age and sex.
Note: * – p < 0, 05; ** – p < 0,01; *** – p < 0,001 in comparison with the 10-year-old males and females.
In summary, basic preventive measures against the development of „future” osteoporosis in children need to be carried out during the period from 10 till 15 years.

X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s21-23.

R1
ZAAWANSOWANE METODY OBRAZOWANIA MAKRO I MIKROSKOPOWEJ STRUKTURY KOŚCI

Harry K Genant, Christofer Gordon, Yebin Jiang, Thomas F Lang, Thomas M. Link, Sharmila Majumdar
University of California San Francisko
Westfaliche Wilhelms-Universitat.
Harry K Genant, MD, University of California San Francisko, San Francisko, CA 94143-0628, USA

W ostatnim dziesięcioleciu doszło do znaczącego rozwoju metod mających na celu ocenę szkieletu metodami nieinwazyjnymi. Pozwoliło to na wczesne rozpoznawanie osteoporozy, monitorowanie leczenia lub postępu procesu chorobowego oraz wiarygodną ocenę ryzyka złamań.
Gęstość mineralna kości (Bone Mineral Density- BMD) całego szkieletu, szkieletu obwodowego i centralnego oraz części beleczkowatej i korowej, może być oceniona z dużą dokładnością. Z dużą precyzją można również ocenić wytrzymałość kości i ich skłonność do złamań.
Techniki nieinwazyjne są niezwykle pomocne w uzyskiwaniu informacji na temat makro- i mikroskopowej budowy kości i wykazują wyższość w stosunku do zwykłych technik densytometrycznych. Podczas gdy te drugie dostarczają ważnych informacji na temat ryzyka złamań na podłożu osteoporozy, liczne badania wskazują na to, że wytrzymałość kości jest nie tylko funkcją BMD.
Ilościowa ocena makrostruktury kości w sensie np. geometrii, czy cech mikrostruktury jak np. objętość beleczek kostnych, przestrzenie miedzy nimi oraz wzajemne połączenia, mogą być niezwykle pomocne w oszacowywaniu wytrzymałości kości. Metody osiągalne dla ilościowej oceny makrostruktury kostnej zawierają (za wyjątkiem konwencjonalnych radiogramów, które tu nie są omawiane) tomografię komputerową, a w szczególności objętościowo-ilościową tomografię komputerową (volumetric quantitative computed tomography – vQCT).
Metody nieinwazyjne zajmujące się oceną mikrostruktury kości beleczkowatej zawierają tomografię komputerową wysokiej rozdzielczości (high resolution computed tomography-hrCT), tomografię komputerową mikro (micro-computed tomography-*CT), rezonans magnetyczny wysokiej rozdzielczości (hrMR) i rezonans magnetyczny mikro (*MR).
VQct, hrCT i hrMR stosujemy przede wszystkim in vivo, podczas gdy *CT i *MR stosowane są głównie in vitro.
Z perspektywy klinicznej stawiamy sobie większe wymagania co do obrazowania kości stanowiącego równowagę pomiędzy relatywną przewagą prostej densytometrii kości nad bardziej skomplikowanymi badaniami, które zaspokoją głębsze oczekiwania i szersze potrzeby kliniczne. Znaczące różnice biologiczne pomiędzy szkieletem obwodowym i szkieletem osiowym pozostają przedmiotem dalszych badań.
Na końcu należy podkreślić, iż względne zasługi wyszukanych technik obrazowania muszą być wyważone względem ich zastosowania jako procedur diagnostycznych wymagających wysokiej dokładności i wiarygodności względem ich zastosowania w monitoringu wymagającego wysokiej precyzji i powtarzalności.

R1
ADVANCED IMAGING OF BONE MACRO AND MICRO STRUCTURE

Harry K Genant1 , Christopher Gordon1 Yebin Jiang1, Thomas F Lang1, Thomas M Link2, Sharmila Majumdar1
1University of California San Francisco
2Westfalische Wilhelms-Universitat.Harry K Genant,MD,
Univerity of California San Francisco,San Francisco,CA 94143-0628,USA

In the past decade , considerable progress has been made in the devlopement of methods for assessing the skeleton noninvasively so that osteoporosis can be detectedearly, its progression and response to therapy carefully monitored , or the risk of fracture effectively ascertained. Bone mineral density (BMD) of the peripheral, central or entire skeleton as well as the trabecular or cortical bone envelopes, can be evaluated with a high degree of accuracy and precision and the strength of bone and the propensity to fracture can be reliably estimated.
Noninvasive and/or nondestructive techniques are capable of providing macro or micro structural information about bone, beyond simple bone densitometry. While the latter provides important information about osteoporotic fracture risk, numerous studies indicate that bone strength is only partially explained by BMD. Quantitative assessment of macrostructural characteristics such as geometry , and microstructural features such as relative trabecular volume, trabecular spacing and connectivity may improve our ability to estimate bone strength.
The methods available for quantitatively assessing macrostructure include (besides conventional radiographs, which are not considered here)computed tomography and particularly volumetric quantitative computed tomography (vQCT). Methods for assessing microstructure of trabecular bone noninvasively and/or nondestructively include high resolution computed tomography (hrCT), micro computed tomography (*CT), high resolution magnetic resonance (hrMR), and micro magnetic resonance *MR. Volumetric QCT,hrCT and hrMR are generally applicable in vivo, and *CT and *MR are principally applicable in vitro.
From a clinical perspective, the challenges for bone imaging include balancing the relative advantages of simple bone densitometry versus the more complex architectural features of bone or similarly the deeper research requirements versus the broader clinical needs. The considerable potential biological differences between the peripheral appendicular skeleton versus the central axial skeleton have to be further addressed.
Finally, the relative merits of these sophisticated imaging techniques have to be weighed with respect to their applications as diagnostic procedures requiring high accuracy or reliability versus their monitoring applications requiring high precision or reproducibility.

X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s67-68.

R19
MARKERY OBROTU KOSTNEGO W PRZEWIDYWANIU ZŁAMAŃ

Richard Eastell, Rosemary Hannon
Bone Metabolism Group, University of Sheffield,UK, Bone Metabolism Group, Division Clinical Sciences (NGHT), Clinical Sciences Centre, Northern General Hospital, Herries Road, Sheffield, S5 7AU, UK.

Markery biochemiczne obrotu kostnego mogą być stosowane w przewidywaniu ryzyka złamania oraz oceny tempa utraty masy kostnej u pacjentek po menopauzie.
Wysokie poziomy markery resopcji tj. wolna dezoksypyrydynolina i C-telopeptyd kolagenu typu I są związane ze zwiększonym ryzykiem złamania bliższego końca kości udowej u starszych kobiet. Te pomiary moga być stosowane w połaczeniu z oceną gestości mineralnej kości lub ilościowym badaniem ultradźwiekowym aby lepiej okreslić grupy wysopkiego ryzyka złamania. Problem z tym podewj\ściem jest, że nie został on jeszcze wprowadzony u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i mężczyzn. Nie jest również łatwe wyłonienie pacjentów z wysokim obrotem kostnym, zarówno w pojedynczym pomiarzez kilku markerów kostnych, jak i przy kilku pomiarach tego samego markera kostnego.
Markery kostne są także używane w przewidywaniu utraty masy kostnej. Istnieje związek pomiędzy wysokimi poziomami markerów obrotu kostnegoi szybka utrata masy kostnej. Nie kest jednak pewnym, czy to podejście jest użyteczne u konkretnego pacjenta z powodu zmienności pomiedzy dniami w obrocie kostnym i bralu prezycji z utracie masy kostnej w kręgosłupie i bliższym odcinku kości udowej. Większość badań odnosi się do utraty masy kostnej w przedramieniu i związek wydaje się być istotny kobiet w okresie okołomenopauzaolnym, nie natomiast w póxnym okresie po menopauzie. Jest również możliwe, że niejktóre kobiety wchodza z okresu szybkiej utraty masy kostnej do okresu o wolniejszym spadku.
Zastosowanie markerów kostnych w przewidywaniu ryzykla złamań wydaje się być ekscytujący, ale jest nadal w trakcie oceny. Potrzbyujemy widzieć większość stałość wynikówna tym polu i potrzebuje identyfikować marktry , które są użyteczne w prezycyjnej klasyfikacji stanu obrotu kostnego pacjentów.

R19
MARKERS OF BONE TURNOVER IN FRACTURE PREDICTION

Richard Eastell, Rosemary Hannon
Bone Metabolism Group, University of Sheffield,UK, Bone Metabolism Group, Division Clinical Sciences (NGHT), Clinical Sciences Centre, Northern General Hospital, Herries Road, Sheffield, S5 7AU, UK.

Biochemical markers of bone turnover may be used to predict the risk of fracture and rate of bone loss in the postmenopausal woman. High levels of bone resorption markers, e.g. free deoxypyridinoline and C-telopeptides of type I collagen have been associated with increased risk of hip fracture in older women. These measurements can be used in combination with bone mineral density or quantitative ultrasound to better predict individuals at risk of fracture. The problem with this approach is that is has not be validated in perimenopausal women or men. It is also difficult to consistently classify individuals as high turnover, either at a single time point with measurement of several bone markers, or at serial time points with the same bone marker.

These markers have also been used to predict the rate of bone loss. There is an association between high bone turnover markers and rapid bone loss. It is uncertain whether this approach is useful in the individual because of the day-to-day variability of bone turnover and the imprecision of estimates of bone loss at the spine and hip. Most of the studies relate to bone loss from the forearm and the associations have been significant for perimenopausal women but not late postmenopausal women. It is also possible that some women change from a period of rapid loss to a period of slower bone loss.

The use of bone turnover markers to predict fracture and bone loss is exciting, but it is still under evaluation. We need to see more consistency of results in this field and need to identify markers that are useful at accuately classifying individuals by their turnover status.

X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s69-70.

R20
MARKERY OBROTU KOSTNEGO W MONITOWANIU ODPOWIEDZI NA LECZENIE

Rosemary Hannon, Richard Eastell
Bone Metabolism Group, University of Sheffield,UK, Bone Metabolism Group, Division Clinical Sciences (NGHT), Clinical Sciences Centre, Northern General Hospital, Herries Road, Sheffield, S5 7AU, UK.

Biochemiczne markery obrotu kostnego mogą być zastosowane w ocenie odpowiedzi na terapię antyresorpcyjną. Leczsnie estrogenami, bifosofonianami czy SERms powoduje szybki spadek w markerach resopcj kości. z nastepowym spadkiem poziomu markerów tworzenia kości. pyrydynolwe crosslinks kolagenu są użytecznym markerem resorpcji kości, jako ,ze nie są wchłąniene z dietą i są bardzso specyficzne dla tkanki kostnej. Oceniane mogą być crosslink związane z pepetydami, N i C telopeptydy oraz wolne crosslink. Spadek w poziomie markerów resopcji jest większy dla markterów telopeptydowych niż dla wolnych crosslinków. Chociaz marktery obrotu kostnego przedstawiają znaczną zmiennoś osobniczą, istotne zmiany w markterach resorpcji może być stwierdzone w trzy miesiące od rozpoczęcia leczenia podczas gdy zmiany w gęstości mineralnej kości nie są obserwowane wcześniej niż po roku. Markery obrotu kostnego wydają się być zatem wartościowym narzędziem we wczesnej identyfiakcji 10% pacjentów, którzy nie reagują na zastosowane leczenie oraz tych dla których to leczenie nie jest właściwe. Poza tym wczesna świadomośc odpowiedzi na leczenie również zachęca do jego kontynuowania.
Dla oceny markerów biochemicznych jest obecnie dostepnych kilka automatycznych systemów. Ponadto stworzono kilka systemów dla szybkiej oceny markerów resorpcji. Stąd też w praktyce klinicznej ocena markerów obrotu kostnego w monitorowaniu leczenia stała się w znacznie łatwiejsza. Tym niemniej wstępna ocena markerów kostnych jest warunkiem prawidłowej oceny klinicznej w monitorowaniu leczenia.

R20
MARKERS OF BONE TURNOVER IN MONITORING RESPONSE TO TREATMENT

Rosemary Hannon, Richard Eastell
Bone Metabolism Group, University of Sheffield,UK, Bone Metabolism Group, Division Clinical Sciences (NGHT), Clinical Sciences Centre, Northern General Hospital, Herries Road, Sheffield, S5 7AU, UK.

Biochemical markers of bone turnover may be used to monitor response to antiresorptive therapy. Treatment with estrogens, bisphosphonates and SERMs results in a rapid decrease in markers of bone resorption followed by a decrease in markers of bone formation. The pyridinium crosslinks of collagen are useful markers of bone resorption as they are not absorbed from the diet and are fairly specific to bone. These can be measured as peptide-bound crosslinks, the N- and C-telopeptides or as free crosslinks. The decrease in levels of resorption markers is greater for the telopeptide markers than for the free crosslinks. Although markers of bone turnover exhibit substantial within-subject variability, significant changes in markers of bone resorption may be observed within three months of starting treatment whereas significant changes in bone mineral density are not usually observed for at least one year. Markers of bone turnover should therefore provide a useful tool for the early identification of those 10% of patients who do not respond to treatment and others who are not compliant with the treatment. Early knowledge of response to treatment may also encourage compliance.
Several automated systems are now available for the measurement of bone markers. In addition, point-of-care devices for the measurement of markers of markers of bone resorption have recently been developed. Therefore the use of biochemical markers of bone turnover to monitor the response to treatment in clinical practice has become feasible. However, it is important that the initial use of markers of bone turnover to monitor treatment in clinical practice is subject to careful audit.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s154.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s38.

P071
BADANIE WSPÓŁZALEŻNOŚCI POMIĘDZY TYPEM BUDOWY KOSTNEJ CIAŁA A WYBRANYMI WSKAŹNIKAMI ANTROPOMETRYCZNYMI OCENY STANU ODŻYWIENIA MŁODYCH OSÓB DOROSŁYCH

Katarzyna Przybyłowicz, Roman Cichon, Lidia Wądołowska
Instytut Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski,
10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Cel: określenie wpływu typu budowy ciała wyznaczonego na podstawie pomiaru szerokości nasady nadgarstkowej na wartość wybranych wskaźników antropometrycznych oceny stanu odżywienia młodych osób dorosłych celem dokładniejszej oceny występowania otyłości jako czynnika sprzyjającego osteoporozie. Materiał i metodyka: badaniami objęto 2847 osób w wieku 19-26 lat. Przeprowadzone pomiary antropometryczne obejmowały określenie masy i wysokości ciała, szerokości nasady nadgarstkowej oraz grubości czterech fałdów skórno-tłuszczowych, z których wyznaczono zawartość tłuszczu w ciele wg Durnina i Wormsley’a i obliczono BMI. Za podstawę zróżnicowania kategorii budowy ciała przyjęto szerokość nasady nadgarstkowej. Utworzono trzy kategorie budowy ciała w stosunku do których przebadano współzależność z wartościami BMI i wybranymi parametrami antropometrycznymi. Wyniki: przeprowadzona analiza statystyczna wykazała znaczne zróżnicowanie w wartościach podstawowych parametrów antropometrycznych oraz wskaźnika BMI wśród osób należących do odmiennej kategorii budowy ciała. Po dokonanym podziale na trzy kategorie budowy ciała zanotowano wzrost współczynnika korelacji pomiędzy BMI a parametrami szacującymi skład ciała. Wnioski: przeprowadzone badania wykazały wpływ typu budowy kostnej na wartość wybranych wskaźników antropometrycznych oceny stanu odżywienia młodych osób dorosłych, co pozwala na dokładniejszą ocenę występowania otyłości w kontekście zagrożenia osteoporozą.

P071
EXAMINATION OF INTER DEPENDENCE BETWEEN TYPES OF BONE BODY STRUCTURE AND THE CHOSEN ANTROPOMETRIC INDICATORS OF NUTRITIONAL STATE ASSESSMENT

Katarzyna Przybyłowicz, Roman Cichon, Lidia Wądołowska,
Instytut Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Purpose: to estimate the influence of the body bone frame on the value of chosen anthropometric indicators, which enables a more detailed assessment of obesity in the context of the threat of osteoporosis.
Subjects: Participants included: males (n = 1441) and females (n = 1406), 19-28 years of age.
Methods: anthropometric measurements carried out defined body weight, height, wrist width, sum of skin folds, according to which fat content in body was described according to Durnina & Wormsley and indicated BMI. The base of body build diversity was a wrist width diameter. Three categories of bone body frame size were created ( small, medium, large) to which a correlation to BMI values and chosen anthropometric parameters was exam¬ined.
Results: statistic analysis carried out has shown a significant diversity in basic values of basic anthropometric parameters and BMI among people of varied body frame categories. After the three categories of body build were devised the elevation of correlation index between BMI and body consistence estimation parameters was noticed.
Conclusions: the conducted examination has shown the influence of body bone frame on the value of the chosen anthropometric indicators, which enables a more detailed assessment of obesity in the context of the threat of osteoporosis.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s155.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s38.

P072
PRZYDATNOŚĆ TESTU DIAGNOSTYCZNEGO DO OCENY SPOŻYCIA WAPNIA

Lidia Wądołowska, Ewa Joanna Nienartowicz, Roman Cichon
Instytut Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Nieodpowiednie spożycie wapnia w dzieciństwie i okresie młodzieńczym utrudnia osiągnięcie szczytowej masy kostnej i stanowi jeden z czynników sprzyjających rozwojowi osteoporozy. Dostępne, precyzyjne metody oceny spożycia składników odżywczych, w tym wapnia, są zazwyczaj pracochłonne i kosztowne.
Z tego względu za celowe uznano opracowanie łatwego, taniego i precyzyjnego testu diagnostycznego – jako narzędzia do ilościowej oceny spożycia wapnia, przeznaczonego do zastosowania w badaniach epidemiologicznych. W pracy określono zgodność oceny spożycia wapnia uzyskanej za pomocą testu diagnostycznego z oceną uzyskaną metodą wywiadu 24-godzinnego, wielokrotnego – z 7 kolejnych dni.
Badania przeprowadzono wśród 21 osób w wieku 21-22 lata, studentów UWM w Olsztynie. W oparciu o pytania zawarte w teście diagnostycznym, dotyczące ilości i częstości spożycia 11 produktów mlecznych w ciągu tygodnia oraz przyjęte wskaźniki częstości spożycia, określono średnie spożycie Ca/osobę/dzień. Do porównań wykorzystano średnie spożycie wapnia z produktów mlecznych, uzyskane z 7-krotnego wywiadu 24-godzinnego. Analizę statystyczną prowadzono na podstawie testu T dla prób zależnych oraz współczynnika korelacji liniowej (r), przy p0,05.
Nie wykazano różnic pomiędzy średnim spożyciem wapnia ocenionym testem diagnostycznym oraz ocenionym za pomocą 7-dniowego wywiadu 24-godzinnego (kobiety p=0.156; mężczyźni p=0.684). Średnie spożycie Ca ocenione testem diagnostycznym w porównaniu do obliczonego z wywiadu 24-godzinnego było wyższe u mężczyzn o 4% (1023±255.4mg vs. 982±310.4mg; r=0.74), a u kobiet o 23% (664±322.6mg vs. 538±226.8mg; r=0.28).
Uzyskane wyniki pozwalają na pozytywną ocenę opracowanego testu diagnostycznego jako prostego narzędzia do ilościowej oceny spożycia wapnia i zachęcają do kontynuowania badań w tym zakresie.

P072
THE USE OF A DIAGNOSTIC QUESTIONNAIRE IN ASSESSMENT OF CALCIUM INTAKE

Lidia Wądołowska, Ewa Joanna Nienartowicz, Roman Cichon,
Institute of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

The inadequate consumption of calcium in childhood and the adolescent period deems it difficult to attain peak bone mass and is one of the factors favouring the development of osteoporosis. Accessible, precise methods of estimation of consumption of nutrients, including calcium, are usually labour-consuming and expensive.
Therefore, the aim of this study was to find an easy, inexpensive and satisfactorily precise diagnostic test as a tool to quantitatively estimate the consumption of calcium, intended to be use in epidemiological research. In our research there was agreement in the estimation of consumption of calcium obtained by means of our diagnostic test compared with the 24-h recall method, repeated in 7 successive days.
The study was carried out among 21 subjects, university students in Olsztyn, aged 21-22 years. Data obtained from diagnostic test, relating to quantity and weekly frequency of consumption of 11 milk products, and accepted indices of consumption frequency, led to the assessment of average consumption of calcium/person/day. In comparison the average consumption of calcium from milk products, obtained by the 24-h recall method was used. The T test and coefficient of linear correlation (r) at p 4 0.05 in statistical analysis was used.
There were no differences in consumption of calcium between the data from the diagnostic test and the 24-h recall method (women p=0.156; men p=0.684). Average consumption of calcium in the diagnostic test in comparison to that of 24-h recall method was higher in males by about 4% (1023±255.4mg vs. 982±310.4mg; r=0.74), and in females about 23% (664±322.6mg vs. 538±226.8mg; r=0.28).
The results show the satisfactory use of the diagnostic test as a straight tool to quantitatively estimate calcium consumption and encourage further investigation in this area.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s156.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s38-s39.

P073
OCENA ZWIĄZKU POMIĘDZY WYDZIELANIEM MELATONINY A METABOLIZMEM TKANKI KOSTNEJ U OTYŁYCH KOBIET PRZED I PO MENOPAUZIE

Zofia Ostrowska1, Beata Kos-Kudła2, Bogdan Marek2
1Zakład Biochemii Klinicznej,
2Katedra Patofizjologii i Endokrynologii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Pl. Traugutta 2, 41-800 Zabrze

Ostatnio pojawiły się sugestie, że zmieniona u otyłych kobiet sekrecja melatoniny (Mel) mogłaby mieć znaczenie w regulacji ubytku masy kostnej po menopauzie. Celem podjętych badań było wykazanie czy i w jakim stopniu zmiany w nocnych stężeniach Mel u otyłych kobiet w wieku przed- i pomenopauzalnym wpływają na metabolizm tkanki kostnej, oceniany na podstawie oznaczeń stężenia we krwi (surowicy lub osoczu) uznanych markerów obrotu kostnego, tj. ALP, BGP, PICP i ICTP. Badaniami objęto 29 kobiet w wieku rozrodczym, w tym 16 otyłych (BMI 42  6,12 kg/m2; WHR 0.88  0,05) i 13 z prawidłową masą ciała oraz 30 kobiet po menopauzie, w tym 18 otyłych (BMI 45  7,03 kg/m2; WHR 0,86  0,06) i 12 z należną masą ciała. U wszystkich otyłych kobiet wykazano istotne obniżenie nocnych stężeń Mel w porównaniu do odpowiednich grup kontrolnych; zmianom tym towarzyszył znaczny wzrost stężeń badanych markerów metabolizmu kostnego. Był on bardziej nasilony w odniesieniu do markerów resorpcji. Stwierdzono ponadto istotną odwrotnie proporcjonalną zależność pomiędzy nocnymi stężeniami Mel a wartościami badanych markerów metabolizmu kostnego. Zmiany w nocnych stężeniach Mel były mniej nasilone u otyłych kobiet po menopauzie, niż u otyłych w wieku rozrodczym; towarzyszyły im mniejsze nieprawidłowości w stężeniach badanych markerów obrotu kostnego, a zwłaszcza resorpcji kości. Wykazana u pomenopauzalnych otyłych kobiet wyższa korelacja pomiędzy zmianami w nocnych stężeniach Mel a wartościami ALP, BGP, PICP i ICTP, niż u otyłych w wieku rozrodczym, nasuwa przypuszczenie, iż zmiany w stężeniach Mel mogą mieć prawdopodobnie ochronne znaczenie przed utratą masy kostnej po menopauzie.

P073
ASSESSMENT OF RELATIONSHIP BETWEEN MELATONIN SECRETION AND BONE TISSUE METABOLISM IN OBESE PRE AND POST MENOPAUSAL WOMEN

Zofia Ostrowska1, Beata Kos-Kudta2, Bogdan Marek2,
1 Department of Clinical Biochemistry,
2Department of Pathophysiology and Endocrinology Silesian Medical Academy. Pl. Traugutta 2, 41-800 Zabrze

It has been recently suggested that changes in secretion of melatonin (Mel) seen in obese women may be of importance in regulating bone mass loss following menopause. The purpose of the undertaken study was to investigate whether, and to what degree, changes in nocturnal levels of Mel in obese women of pre- and postmenopausal age influence bone tissue metabolism as assessed by serum/plasma level of recognized markers of bone turnover (ALP, BGP, PICP and ICTP). The study comprised 29 women of childbearing age, including 16 obese (BMI 42 ± 6.12 kg/m2; WHR 0.88 ± 0.05) and 13 with normal body mass, and 30 post menopausal women, among them 18 were obese (BMI 45 ± 7.03 kg/m2; WHR 0.86 ± 0.06) and 12 with normal body mass. A significant lowering of the nocturnal level of Mel was demon¬strated for all obese women, as compared to appropriate controls. This change was accompanied by a considerable increase in the level of the investigated markers of bone metabolism. The increase was more pronounced in the case of resorption markers. A statistically significant, inversely propor¬tional relationship was found between nocturnal levels of Mel and those of investigated markers. Changes in the nocturnal levels of Mel were less pronounced in obese women post menopause than in obese women of childbearing age; the changes were accompanied by less abnormalities in the level of investigated markers of bone turnover, especially those of bone resorption. A stronger correlation of changes in nocturnal levels of Mel and values of ALP, BGP, PICP and ICTP demonstrated for post¬menopausal obese women, as compared to obese women of childbearing age, suggests that changes in the Mel level may have a protective effect against bone mass loss following menopause.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s157.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s39.

P074
INDEKS MASY CIAŁA, STĘŻENIE INSULINOPODOBNEGO CZYNNIKA WZROSTU PIERWSZEGO I GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U KOBIET W OKRESIE POSTMENOPAUZALNYM

Krzysztof Hadaś, Alina Warenik – Szymankiewicz,
Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej A.M.
im K. Marcinkowskiego w Poznaniu ul.: Polna 33, 60-535 Poznań.

Insulinopodobny czynnik wzrostu pierwszy (IGF 1) posiada bezpośredni wpływ na efekt działania jednostki remodelującej tkankę kostną, bierze więc aktywny udział w regulacji metabolizmu tkanki kostnej. Wyższe wartości indeksu masy ciała (BMI) działają ochronnie na gęstość tkanki kostnej (BMD). Celem pracy była ocena zależności między BMD, BMI i stężeniem IGF 1 u kobiet w okresie postmenopauzalnym.
Badaniu poddano grupę 38 kobiet w okresie postmenopauzalnym i oznaczono stężenie IGF 1 w surowicy krwi, oznaczono gęstość tkanki kostnej w kręgosłupie lędźwiowym metodą DEXA.
Zbadano korelację pomiędzy BMD, stężeniem IGF 1, BMI i ilością lat od ostatniej miesiączki.
Stwierdzono, że wraz z upływem lat po menopauzie następuje obniżenie BMD (p<0,05), występuje wprost proporcjonalna zależność między IGF 1 a BMD ( p<0,05). Nie stwierdzono znamiennej zależności między BMD a BMI (p=0,053).
Wnioski: wraz z upływem lat od menopauzy zmniejsza się gęstość tkanki kostnej, stwierdzenie niskiego stężenia IGF 1 pozwala przewidywać niższą gęstość tkanki kostnej i ma większą wartość w przewidywaniu niskiej gęstości tkanki kostnej niż BMI.

P074
BODY MASS INDEX, CONCENTRATION OF INSULIN LIKE GROWTH FACTOR -1 AND BONE MINERAL DENSITY IN WOMEN IN THE POSTMENOPAUSAL PERIOD

Krzysztof Hadas, Alina Warenik-Szymankiewicz,
Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej A.M. im, K. Marcinkowskiego w Poznaniu ul.: Polna 33, 60-535 Poznan, Poland

Insulin like growth factor -1 (IGF -1) possess a direct influence on the bone remodelling unit, therefore it takes part in the regulation of bone metabolism. A higher body mass index (BMI) is considered a bone protective factor. The aim of the study was to evaluate the correlation between bone mineral density (BMD), serum IGF 1 level and BMI in postmenopausal women.
38 women were admitted to the study. The concentration of serum IGF 1 was evaluated. BMD was evaluated by the DEXA method in the lumbar spine. We assessed the correlation between BMD, concentration of IGF 1 and time after menopause.
There was a positive correlation between time after menopause and bone mineral density (p. <0,05) and a positive correlation between the serum IGF 1 level and BMD ( p<0,05). There was no correlation between BMD and BMI (p=0,053).
Conclusions: After menopause BMD decreases, lowered level of IGF 1 is correlated with lower BMD and poses a more prognostic value in predicting lower bone mineral density.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s156.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s39.

P076
MONITOROWANIE GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI ORAZ PROGRESJI NOWOTWORU U PACJENTÓW Z ZAAWANSOWANYM RAKIEM STERCZA LECZONYCH 1-OH WITAMINĄ D3 I KLODRONIANEM

Marek Tałałaj1, Barbara Malinowska1, Alojzy Witeska2, Robert Jarema2, Ewa Marcinowska-Suchowierska1.
1. Klinika Chorób Wewnętrznych CMKP, Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
2. Oddział Urologiczny CSK MSWiA, Warszawa.

Całkowita blokada androgenowa stosowana w terapii zaawansowanego raka stercza może powodować ubytek tkanki kostnej i zwiększenie liczby złamań patologicznych szkieletu. Wykazano, że aktywne metabolity witaminy D hamują proliferację komórek nowotworowych oraz, stymulowaną przez nie, angiogenezę. Bisfosfoniany mogą spowalniać rozwój zmian przerzutowych w szkielecie poprzez hamowanie resorpcji tkanki kostnej i ograniczenie uwalniania z niej czynników wzrostowych.
Celem pracy była ocena skuteczności 1-OH witaminy D3 i klodronianu w hamowaniu progresji raka gruczołu krokowego oraz zmian kostnych wywoływanych przez całkowitą blokadę androgenową.
12 miesięczne badania objęły 73 pacjentów z zaawansowanym rakiem stercza, z przerzutami do układu kostnego, leczonych orchidektomią z następowym podawaniem flutamidu. 26 chorych otrzymywało dodatkowo 1-OHD3 w dawce 0,5 g/d oraz CaCO3 w dawce 1 g/d, a 22 pacjentów powyższe leki oraz klodronian w dawce 1600 mg/d. Stopień zaawansowania nowotworu oceniany był badaniem USG, metodami biochemicznymi (PSA, fosfataza kwaśna, PAP) oraz scyntygrafią szkieletu, BMD przy pomocy DXA, a przebudowa szkieletu w oparciu o pomiary biochemicznych markerów resorpcji i tworzenia kości.
Wykazano, że podawanie 1-OHD3 wraz z CaCO3 hamuje ubytek masy kostnej w kręgosłupie i bliższej nasadzie kości udowej, zaś klodronian powoduje wzrost BMD w ocenianych obszarach szkieletu. Stężenia Ca i P w surowicy krwi, poczynając od 6 miesiąca terapii, były wyższe u pacjentów leczonych 1-OHD3 i CaCO3 w porównaniu z dwiema pozostałymi grupami pacjentów. Aktywność fosfatazy zasadowej w surowicy krwi obniżała się szybko we wszystkich grupach chorych, natomiast wydalanie wapnia z moczem, które wzrosło u pacjentów z całkowitą blokadą androgenową, było hamowane przez klodronian. Aktywność fosfatazy kwaśnej, jej frakcji sterczowej oraz poziom PSA w surowicy krwi ulegały szybkiemu obniżeniu we wszystkich grupach pacjentów, wskazując na ograniczenie szybkości wzrostu nowotworu przez stosowaną terapię.

P076
EVALUATION OF BONE MINARAL DENSITY AND NEOPLASM PROGRESSION AND IN PATIENTS WITH ADVANCED PROSTATIC CARCINOMA TREATED WITH 1-a VITAMIN D3 AND CLODRONATE

Barbara Malinowska1, Marek Talataj1, Alojzy Witeska2, Robert Jarema2, E. Marcinowska-Suchowierska1, 1.Department of Internal Medicine, Postgraduate Medical Education Centre, Czerniakowska 231, 00-416 Warsaw and 2.Dept. of Urology, Hospital of Min. of Int.Aff.&Administration, Warsaw, Poland

A complete androgenic blockade used in the treatment of advanced prostate carcinoma may result in bone mass loss and an increased number of bone fractures. Active metabolites of vitamin D inhibit the proliferation of neoplastic cells and restrain angiogenesis. Bisphosphonates, inhibiting bone resorption and reducing the release of growth factors from bone tissue, can retard the development of bone metastases.
The purpose of the study was to assess whether 1 a-OH vitamin D3 and clodronate are able to retard the progression of prostate carcinoma and bone changes induced by androgenic blockade.
73 patients with advanced prostate carcinoma, with skeletal metastases, treated with orchidectomy and flutamide were examined for at least 12 months. 26 of the patients were additionally given 1a-OHD3 in a dose of 0,5 mg/d and CaCO3 in a dose of 1g daily, while 22 patients were treated with the same drugs and clodronate in a dose of 1600 mg daily. Carcinoma extent was determined with USG, biochemical analyses (PSA, acid phosphatase, PAP) and with skeletal scintigraphy. BMD was measured by means of DXA and bone turnover with biochemical markers of bone resorption and formation processes.
It was found that treatment with 1 a-OHD3 and CaCO3 decreased the loss of bone mass in the lumbar spine and proximal femur, while therapy with clodronate resulted in an increase in BMD in the evaluated regions of the skeleton. Starting from the 6th month of therapy serum Ca and P concentrations were higher in patients treated with 1 a-OHD3 and CaCO3 compared to other groups of patients. Serum alkaline phospha- tase activity decreased in all groups of patients, while urine calcium that increased in patients with a complete androgenic blockade was reduced by clodronate therapy. Serum acid phosphatase, PAP and PSA decreased promptly in all groups of patients indicating inhibition of neoplasm progression with the treatment used.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s160.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s39-s40.

P077
WPŁYW GĘSTOŚCI MINERALNEJ I MIKROSTRUKTURY TKANKI KOSTNEJ NA WYTRZYMAŁOŚĆ TRZONÓW KRĘGOWYCH NA ŚCISKANIE

Artur Gądek1, Leszek Wojnar2, Edward Czerwiński1.
1Klinika Ortopedii CMUJ ul. Kopernika 19A, 31-501 Kraków,
2Instytut Materiałoznawstwa i Technologii Metali PK

Wytrzymałość na ściskanie trzonów kręgowych ma istotne znaczenie dla spełniania przez nie podstawowej funkcji podpórczej. Określenie tej wytrzymałości pozwala na ustalenie zagrożenia typowymi dla osteoporozy złamaniami kompresyjnymi kręgów. Pośrednio wytrzymałość trzonów określa się poprzez badanie ich gęstości mineralnej (BMD).
Jakkolwiek badania densytometryczne pozwalają określić zagrożenie złamaniem kości, to niektóre obserwacje kliniczne złamań kręgosłupa nie potwierdzają w pełni ich wyników. Podnoszona jest natomiast coraz częściej rola oceny struktury tkanki kostnej w prognozowaniu złamań. Szerokie informacje o niej uzyskujemy dzięki histomorfometrii. Ocena możliwości obu metod w aspekcie diagnostyki wytrzymałości tkanki kostnej była głównym celem niniejszej pracy.
Aby ustalić, która z wymienionych powyżej metod w sposób bardziej wiarygodny pozwala oszacować rzeczywistą wytrzymałość tkanki kostnej i określić jej podatność na złamania, przeprowadzono serię badań densytometrycznych i histomorfometrycznych izolowanych trzonów kręgowych, analizując wyniki obu tych badań w aspekcie oceny wytrzymałości tych kręgów. Potwierdzono istotny wpływ mikrostruktury beleczek kostnych na wytrzymałość trzonów kręgów na ściskanie. Szczególnie wysoka korelacja z wytrzymałością wystąpiła w przypadku długości gałęzi i zawartości belek (R=0,90), podczas gdy dla BMD była ona znacząco mniejsza (R=0,48)

P077
EFFECT OF BONE MINERAL DENSITY AND MICROSTRUCTURE OF LUMBAL VERTEBRAL BODIES ON THEIR COMPRESSIVE STRENGTH

A. Gadek1, L. Wojnar2, E. Czerwinski1,
1. Department of Orthopaedics, Med. Col. Jagielloniam University, ul. Kopernika 19A, 31-501 Krakow,
2. Institute of Materials Science Kracow University of Technology, Poland

Prediction of vertebral body compressive strength is very important for determination of fracture risk in the spine. Bone mineral density is widely used as an indirect method for estimation of this parameter.
However, some clinical observations indicate a rather poor relation between BMD and occurrence of compression vertebral fractures. Similarly, bone micro-structure, especially its trabe- cular configuration, is postulated to be one of the decisive factors for determining its mechanical properties. The main goal of this study has been the comparison of compression strength estimated using both methods described above with the apparent compression strength determined on cadaveric vertebral bodies. An especially high correlation with bone compressive strength was for length of branches and trabecular bone volume (R=0,90). This correlation for BMD was indeed lower (R=0,48).

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s161.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s40.

P078
WPŁYW DŁUGOTRWAŁEGO STOSOWANIA BISFOSFONIANÓW NA STRUKTURĘ KOŚCI OCENIANY METODĄ SCYNTYGRAFICZNĄ I RADIOLOGICZNĄ

Paweł Kapuściński, Ewa Marcinowska-Suchowierska
Klinika Chorób Wewnętrznych SPSK Nr 1 im. Prof. W. Orłowskiego, CMKP, ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa

Bisfosfoniany, skuteczne inhibitory resorpcji kostnej są szeroko stosowane w różnych chorobach szkieletu prowadząc do zmniejszenia utraty masy kostnej.
Celem pracy była: 1)próba ilościowej oceny wychwytu 99mTc-MDP oraz 2)możliwości obrazowania zmian kostnych w scyntygrafii u psów leczonych różnymi bisfosfonianami. Badania przeprowadzono na 38 psach podzielonych na 5 grup, z których każda otrzymywała odpowiednio: 1) Etidronate(EHDP) 0,5mg/kg/d s.c, 2) EHDP 5,0mg/kg/d s.c., 3) Risedronate 0.5mg/kg/d p.o., 4) Alendronate 1,0mg/kg/d p.o., 5) 0,9% NaCl s.c. (kontrola) przez 12 miesięcy. Przed rozpoczęciem po 7 i 12 miesiącach leczenia wykonano zdjęcia radiologiczne kręgosłupa lędźwiowego, miednicy oraz żeber. Po 7 i 12 miesiącach leczenia wykonano scyntygramy kości z ilościową oceną wychwytu znacznika izotopowego. Scyntygramy wykonano po 5 minutach, 3 i 24 godzinach po dożylnym podaniu 8-10mCi 99mTc-MDP. Oceny ilościowej wychwytu znacznika dokonano w obszarze kręgów piersiowych Th1 – Th4 w projekcji P.A. Retencję znacznika w tym obszarze oznaczono w czasie 3 i 24 godzin od podania radioizotopu i określono jako odsetek pozostającej aktywności w porównaniu z wartościami uzyskanymi w 5 minucie po wstrzyknięciu. Wartości odczytów korygowano zgodnie z krzywą rozpadu promieniotwórczego radioizotopu. Dodatkowo 3 godziny po podaniu 99mTc-MDP wykonano scyntygramy klatki piersiowej oraz miednicy w projekcjach bocznych celem oceny ew. ognisk wzmożonego gromadzenia znacznika – odpowiadających złamaniom. Porównano wyniki zdjęć radiologicznych oraz scyntygrafii pod względem ilościowym i jakościowym. Ilościowa analiza wykazała znamienne zmniejszenie wychwytu 99mTc-MDP w 2 grupach psów leczonych EHDP po 7 miesiącach. Retencja znacznika była zmniejszona po 12 miesiącach leczenia u wszystkich psów otrzymujących bisfosfoniany w porównaniu z grupą kontrolną. Złąmania kostne znaleziono tylko w grupie psów leczonych wyższymi dawkami EHDP. Po 7 miesiącach scyntygramy wykazały 22 złamania żeber wśród tych psów. Radiogramy potwierdziły 13(59%) z 22 złamań. Po 12 miesiącach scyntygramy potwierdziły 48 złamań żeber tylko u psów otzrymujących wyższe dawki EHDP. W tym czasie radiogramy wykazały 43(89%) z 48 złamań. Wnioski: psy leczone bisfosfonianami potwierdziły zmniejszoną retencję znacznika potwierdzając wpływ bisfosfonianów na tempo obrotu i mineralizację kości. Złamania żeber wykazano jedynie w grupie psów leczonych wysokimi dawkami EHDP. Scyntygrafia u psów poddawanych długotrwałemu leczeniu bisfosfonianami jest bardziej czuła niż radiogramy w diagnozowaniu złamań.

P078
THE EFFECT OF PROLONGED BISPHOSPHONATE TREATMENT ON BONE ESTIMATED BY SCINTIGRAPHY AND RADIOGRAPHY

Paweł Kapuściński, Ewa Marcinowska-Suchowierska
Klinika Chorób Wewnętrznych SPSK Nr 1 im. Prof. W. Orłowskiego, CMKP, ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa, Poland

Bisphosphonates as potent inhibitors of bone resorption are widely used to prevent bone loss associated with various bone diseases. The aims of our study were to determine: 1) the retention of 99mTc-MDP in dogs treated with different bispho¬sphonates, 2) the frequency of spontaneous fractures in these dogs shown by bone scans and radiography. Mature female beagles (n=38) were assigned into 5 groups receiving: 1) Etidronate (EHDP) 0.5mg/kg/day s.c., 2) EHDP 5.0mg/kg/day s.c., 3) Risedronate 0.5mg/kg/day p.o., 4) Alendronate 1.0mg/kg/ day p.o., 5) Control – saline s.c. for 12 months. Skeletal radiographs of the lumbar spine, pelvis, ribs in ventro-dorsal and lateral views were obtained at baseline and after 7 and 12 months of treatment. Bone scans with semiquantitative body retention studies were performed after 7 and 12 months of treatment. The scans were obtained 5 minutes, 3h and 24h after i.v. injection of 8-10mCi of 99mTc-MDP. Regions of interest (ROI) were placed over the T1-T 4 vertebrae in the posterior projection. Retention of the tracer was calculated at 3h and 24h, and expressed as a percentage of activity found at 5 minutes after injection. Counts were corrected for radionuclide decay. Lateral images of the thorax and posterior images of the pelvis were obtained 3 hours after injection. Focal areas of increased uptake in bones were considered to be fractures. Bone scan results were compared with radiographs.
Semiquantitative study revealed decreased retention of 99mTc- MDP in two groups of dogs treated with EHDP after 7 months of treatment. Retention of radionuclide tracer after 12 months of treatment was decreased in all dogs receiving bisphosphonates in comparison to the control group. Bone fractures were found only in the group of dogs treated with the higher dose EHDP. During the 7th month of treatment bone scans revealed 22 rib fractures in all of these dogs. Radiographs revealed 13 (59%) of the 22 fractures. During the 12th month of treatment bone scans revealed 48 rib fractures only in dogs receiving the higher dose EHDP. At that time radiographs revealed 43 (89%) of the 48 fractures.
In conclusion: dogs treated with bisphosphonates showed decreased retention of tracer indicating a significant influence of bisphosphonates on bone turnover and mineralization. Multiple rib fractures were found only in the group treated with the higher dose of EHDP. Bone scintigraphy in dogs undergoing prolonged treatment with bisphosphonates was far more sensitive than radiographs in detecting fractures.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s162.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s40.

P079
OCENA GĘSTOŚCI MINERALNEJ WOKÓŁ ELEMENTÓW ENDOPROTEZY STAWU BIODROWEGO PO ALLOPLASTYKACH

R. T. Kukiełka, E. Czerwiński, J. Lorkowski
Klinika Ortopedii CMUJ 31-501 Kraków, ul. Kopernika 19

Alloplastyka całkowita stawu biodrowego jest powszechnie stosowaną metodą leczenia operacyjnego zmian zwyrodnieniowych oraz złamań szyjki kości udowej. Istotnym problemem jest planowanie zabiegu operacyjnego, prognozowanie wyników leczenia oraz wczesne wykrywanie powikłań. Badanie densytometryczne wokół elementów endoprotezy jest stosunkowo nową metodą pozwalająca na dokładną ocenę gęstości mineralnej wyrażoną w wartościach liczbowych g/cm2. Przeprowadzono analizę BMD u 33 pacjentów, w tym 24 po alloplastykach pierwotnych cementowych oraz 9 po rewizyjnych. W tej grupie było 27 kobiety i 6 mężczyzn w wieku od 45-84 lat. BMD oceniano przy użyciu densytometru DPX-IQ przy pomocy oprogramowania „Orthopedic hip”. U wszystkich pacjentów oceniono BMD wokół elementów trzpienia endoprotezy w strefach Gruena, przy czym w 3 przypadkach w tzw. rozszerzonych strefach Gruena. W 9 przypadkach stosując opcję Manual oceniano zmiany BMD w strefach panewki wg De Lee-Charnleya. Badania densytometryczne wykonywane były przed endoprotezoplastyką, następnie w 6 tyg., 3 msc., 6 msc oraz rok po alloplastyce. Okres obserwacji zmian gęstości mineralnej wynosił od 9 msc do 3,5 lat, średnio 21, 5 msc Stwierdzono początkowy spadek gęstości we wszystkich strefach od Gruena a w szczególności w strefach 1 i 7 o 13-25% Gruena, zwłaszcza w okresie od 3-6 msc, natomiast w następnych kontrolach dochodziło do normalizacji BMD. Pozostałe strefy trzpienia i strefy panewki nie wykazywały istotnych zmian w BMD. W badaniach przedoperacyjnych alloplastyk rewizyjnych stwierdzano statystycznie znaczące różnice w zakresie BMD w strefach obluzowanych w porównaniu do stref bez osteolizy. Wyniki badań jakkolwiek po krótkim okresie obserwacji, wskazują na celowość zastosowania pomiarów densytometrycznych zarówno w planowaniu przedoperacyjnym jak i prognozowaniu wyników leczenia przy alloplastykach stawów biodrowych .

P079
EVALUATION OF BONE MINERAL DENSITY AROUND PROSTHESIS ELEMENTS AFTER TOTAL HIP ARTHROPLASTY

T. Kukietka, E. Czerwinski, J. Lorkowski,
Department of Orthopaedics, Med. Coll. Jagiellonian University, 31-501 Krakow, ul. Kopernika 19, Poland

Total hip arthroplasty is the most frequently used operative procedure for coxarthrosis and femoral neck fracture treatment.
The fundamental problems are planning of the operative procedure, prognosis of outcome (result prognostication) and early detection of complications. The densitometric examination around a steam and a cup of the prostheses is a modern method which allows precise analysis of bone mineral density (BMD) marked in numerical values (g/cm2). Bone mineral density was measured in 33 patients, of these 24 patients had primary cemented total hip arthroplasty and 9 patients had revision hip arthroplasty. In the studied group there were 27 females and 6 males, aged 45-84 years. BMD was evaluated using the DPX-IQ densitometer with 'Orthopedic hip’ software. In all patients BMD was estimated around the steam of prostheses in Gruen’s zones, but in 3 cases in the so-called broadened Gruen’s zones. In 9 cases with the application of the Manual option, bone mineral content was determined in Charlney-Lee zones in the acatabulum (cup). The densitometric examinations were performed before hip arthroplasty, and 6 weeks, 3 months, 6 months and a year after arthroplasty. The observation period was from 9 months to 3,5 years (av. 21,5 months). We found an initial decrease of about 13-25% in density in all Gruen’s zones, mainly in first and seventh zones, especially between 3-6 months, but in the following controls we observed a normalisation of BMD. In the remaining zones of the steam and cup there were no important changes of BMD. During preoperative examinations in cases of revision hip arthroplasty we observed statistically significant differences in BMD in the loose zones compared to zones without osteolysis.
In spite of a short period of observation, the results of our study show the usefulness of bone densitometry in both preoperative planning and outcome prognosis of hip arthroplasty.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s163.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s40.

P080
OCENA GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI WOKÓŁ BEZCEMENTOWEJ, POKRYTEJ HYDROKSYAPATYTEM, PROTEZY STAWU BIODROWEGO

Marek Tałałaj1, Włodzimierz Ozonek2, Paweł Kapuściński1, Aleksander Wielopolski2, Ewa Marcinowska-Suchowierska1, Kazimierz Rąpała2
1Klinika Chorób Wewnętrznych CMKP, ul.Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa,
2Klinika Ortopedii PSK Nr.2, CMKP Warszawa

Trzpienie protez stawu biodrowego mocowanych przy pomocy masy cementowej ulegają obluzowaniu po upływie 7-10 lat u około 20% pacjentów. Celem pracy była ocena, przy pomocy dwuenergetycznej densytometrii rentgenowskiej, czy zastosowanie pokrytych hydroksyapatytem, bezcementowych protez ABG pozwoli zapobiec procesowi obniżania gęstości mineralnej kości wokół trzpienia protezy.
110 pacjentów (67 kobiet, 43 mężczyzn) w wieku 21-69 lat, monitorowano prospektywnie przez okres co najmniej 12 miesięcy. U 89 spośród nich okres obserwacji przekroczył 2 lata, a u 56 pacjentów 3 lata od zabiegu operacyjnego. Badania densytometryczne wykonywano w okresie pierwszych 3 tygodni po operacji, a następnie po 3, 6, 12, 24 i 36 miesiącach od zabiegu. Analizowano gęstość mineralną kości (BMD) wokół części górnej protezy (analiza standardowa) oraz wokół całego jej trzpienia (strefy Gruena). Mierzono też co 12 miesięcy BMD w kręgosłupie lędźwiowym i bliższej nasadzie przeciwległej kości udowej oraz co 6 miesięcy biochemiczne markery przebudowy tkanki kostnej.
Wykazano, że w okresie pierwszych 3 miesięcy po operacji dochodzi do obniżenia BMD wokół trzpienia endoprotezy ABG o 2-9%. W kolejnych miesiącach BMD wzrastała stopniowo osiągając po 1-2 latach wartości zbliżone do wielkości początkowych, z wyjątkiem górno-przyśrodkowego obszaru kości udowej, gdzie obserwowano postępujący ubytek tkanki kostnej. Wykazano, że ubytek masy kostnej w pierwszych 3 miesiącach po operacji był wyższy u osób z szybszą przebudową szkieletu. Obserwowany w późniejszym okresie przyrost BMD był większy u mężczyzn niż u kobiet oraz u pacjentów z niższą początkową gęstością kości wokół protezy. Wzrost BMD był proporcjonalny do wzrostu i masy ciała pacjentów, natomiast nie korelował ze zmianami BMD w pozostałych obszarach szkieletu.

P080
EVALUATION OF BONE MINERAL DENSITY AROUND CEMENTLESS HIP PROSTHESIS WITH PROXIMAL HYDROXYAPATITE COATING

Marek Tałałaj1, Włodzimierz Ozonek2, Paweł Kapuscinski1, Aleksander Wielopolski2, Ewa Marcinowska-Suchowierska1, Kazimierz Rąpała2,
1. Department of Internal Medicine Czerniakowska 231, 00-416 Warsaw and
2. Department of Orthopedic Surgery, Postgraduate Medical Education Centre, Warsaw, Poland

Within 7-10 years following surgery of the stems of hip prostheses fixed with cement become loose in 20% of patients. The purpose of the study was to determine, by means of dual energy X-ray absorptiometry, whether the application of cement- less, hydroxyapatite coated ABG prostheses prevents bone mass loss next to their stems.
110 patients (67 women, 43 men) aged 21-69 years, were examined prospectively for at least 12 months. 89 patients completed 2-years, and 56 a 3-year observation period. DXA scans were performed within 3 weeks after surgery and then after 3, 6, 12, 24, 36 months following the procedure. BMD was determined in both standard and Gruen zones. BMD of the lumbar spine and of the opposite proximal femur were measured every year and biochemical markers of bone turnover every 6 months.
It was found that within the first 3 months following surgery BMD around the stems of the ABG prostheses decreased by 2¬9%. During the next months BMD had risen gradually and after 1¬2 years approached the baseline values, except for the upper medial aspect of the femur where a progressive reduction in BMD was observed.
It was found, that a decrease in BMD was significantly more pronounced in patients with higher bone turnover. An increase in BMD observed in the subsequent period was greater in men than in women as well as in patients with lower initial BMD values around the prostheses. Changes in BMD around the prostheses positively correlated with patients’ weight and height while they were independent of the changes in BMD in other parts of the skeleton.