V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 131

P26

VERTEBRAL DEFORMITIES IN PATIENTS WITH PSORIATIC ARTHRITIS

Rudenka E.

Belarusian Medical Academy of Post-Graduate Education

Keywords: osteoporosis, psoriasis, vertebra

Objectives. Information about the prevalence of osteoporosis among patients with psoriasis is controversal.

Aim. The aim of the study was to assess BMD, bone quality and the prevalence of vertebral deformities in patients with psoriatic arthritis.

Materials and methods. We examined 37 patients with psoriatic arthritis (21 males, 16 females, mean age 47,8±2,4 years). The control group consisted of 20 health age- und BMD- matched persons (12 males, 8 females). BMD was measured with DXA at spine (L1-L4) and at femoral neck. Vertebras were assessed with lateral vertebral assessment (LVA) at the thoracic and lumber spine. We used the Genant’s classification to evaluate a grade of vertebral deformity. Spiral deformity index (SDI) proposed as surrogate marker of bone quality, was calculated by summing the severity and the number of the vertebral fractures.

Results. BMD was lower in patients with psoriatic arthritis either at spine (BMD 0,987±0, 17 g/cm2 p=0,041 and at femoral neck (BMD 0,892±0, 21 g/cm2 p=0,035) in comparison with controls.

24 % of patients with psoriatic arthritis had vertebral deformities (n=13), that was statistically higher than in control group (5, 0% n=1 p=0,04).

Conclusions. Psoriatic arthritis showed an increased prevalence of vertebral deformities, regardless of BMD. A subsequent study has to be performed to confirm

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 135-136

P34

WPŁYW NARYNGENINY NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE KOŚCI U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Kaczmarczyk-Sedlak I., Zych M., Wojnar W., Ozimina-Kamińska E., Bońka A., Trela M.

Katedra Farmakognozji i Fitochemii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Poniatowskiego 15, 40-055 Katowice

Słowa kluczowe: naryngenina, kości, osteoporoza, owariektomizowane szczury

Wstęp. Naryngenina to polifenolowy związek należący do grupy flawanonów. Substancja ta została zidentyfikowana w wielu gatunkach roślin, takich jak wierzba purpurowa, czy kocanki piaskowe, jednak najbogatszym jej źródłem są owoce cytrusowe. Naryngenina, jako związek polifenolowy ma właściwości antyoksydacyjne, jak również wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, promieniochronne oraz wiele innych. Wykazano, że naryngenina wpływa na metabolizm wielu leków poprzez hamowanie aktywności cytochromu P-450 (izoformy CYP3A4). Dzięki podobieństwu strukturalnemu do 17β-estradiolu naryngenina należy do grupy fitoestrogenów. Związek ten posiada zdolność wiązania się z receptorami estrogenowymi, zarówno z podtypem α, jak i podtypem β, przy czym większe powinowactwo wykazuje do β. Fitoestrogeny wykazują działanie osteoprotekcyjne, dzięki czemu mogą zapobiegać złamaniom kości, również u kobiet w okresie menopauzalnym, gdy zaburzenia gospodarki hormonalnej mogą prowadzić do osteoporozy. Spośród fitoestrogenów najlepiej przebadaną substancją o działaniu ochronnym na tkankę kostną jest genisteina, jednak niewiele jest doniesień na temat wpływu naryngeniny na układ kostny zmieniony osteoporotycznie.

Cel. Celem pracy było zbadanie wpływu naryngeniny na właściwości mechaniczne kości szczurów, u których wywołano osteoporozę w wyniku zabiegu owariektomii.

Materiał i metody. Badania przeprowadzono na 3-miesięcznych samicach szczurów typu Wistar, które podzielono na 3 grupy (n=7): szczury pozornie operowane, szczury owariektomizowane (OVX) i szczury owariektomizowane, którym podawano naryngeninę w dawce 50 mg/kg po. Badaną substancję stosowano przez 4 tygodnie.

W eksperymencie oznaczono zarówno przyrost masy ciała, masę kości piszczelowej, kości udowej, jak i parametry mechaniczne kości. Dla przynasady kości piszczelowej i trzonu kości udowej oceniano maksymalną siłę i siłę powodującą pęknięcie kości, odkształcenie w chwili przyłożenia maksymalnej siły i w chwili pęknięcia oraz energię potrzebną do złamania tych kości. Oznaczenie własności mechanicznych szyjki kości udowej obejmowało wyznaczenie siły, przy której nastąpiło złamanie szyjki kości udowej oraz ugięcie szyjki w chwili jej złamania.

Wyniki. Zabieg obustronnej owariektomii wywołał u szczurów niedobór estrogenów, a co za tym idzie zmiany osteoporotyczne w tkance kostnej. Zaobserwowano zmniejszenie masy kości oraz niekorzystne zmiany w parametrach mechanicznych kości (obniżenie wartości maksymalnej siły, siły powodującej pęknięcie oraz spadek energii potrzebnej do złamania przynasady kości piszczelowej).

Zastosowanie naryngeniny u owariektomizowanych szczurów nie spowodowało znaczących zmian w masie badanych kości, jak również nie wpłynęło istotnie na ich właściwości mechaniczne w porównaniu do grupy kontrolnej OVX. W oznaczeniach parametrów mechanicznych dla przynasady kości piszczelowej, trzonu kości udowej i szyjki kości udowej nie zostały odnotowane zmiany, które świadczyłyby o polepszeniu lub pogorszeniu stanu kości po zastosowaniu naryngeniny u szczurów z niedoborem estrogenów wywołanym owariektomią.

Wnioski. Naryngenina stosowana w dawce 50 mg/kg po u owariektomizowanych szczurów nie przyczyniła się do polepszenia właściwości mechanicznych kości, jednakże zapobiegła dalszemu rozwojowi zmian osteoporotycznych w badanej tkance kostnej.

P34

EFFECT OF NARINGENIN ON BONE MECHANICAL PROPERTIES IN OVARIECTOMIZED RATS

Kaczmarczyk-Sedlak I., Zych M., Wojnar W., Ozimina-Kamińska E., Bońka A., Trela M.

Katedra Farmakognozji i Fitochemii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Poniatowskiego 15, 40-055 Katowice

Keywords: naringenin, bones, osteoporosis, ovariectomized rats
 

Objectives. Naringenin is a poliphenolic substance which belongs to flavanone compounds. It can be found in many plants, such as purple willow or dwarf everlast, but the greatest source of naringenin are citrus fruits. As a polyphenolic substance, naringenin shows antioxidative activity, anti-inflammatory, anticancer, antiradiation and many other properties. There are also reports that naringenin affects drugs metabolisms by inhibition of cytochrome P-450 (the CYP3A4 isoform). Due to its structural similarity to 17β-estradiol it belongs to phytoestrogens. Naringenin interacts with estrogen receptors ERα and ERβ, but its affinity to ERβ is higher than to ERα. Phytoestrogens exhibit osteoprotective activity, thus they can prevent bone fractures. They are very useful treatment in menopausal women, when level of endogenous estrogens decrease and osteoporosis may occur. Among all known phytoestrogens, genistein is the best studied substance with osteoprotective properties, however publications about effects of naringenin on bone tissue are still scarce.

Aim. The aim of presented study was to investigate the effect of naringenin on mechanical properties of bones in rats with ovariectomy-induced osteoporosis.

Materials and methods. The experiment was conducted on 3-month-old female Wistar rats, which were divided into 3 groups (n=7): sham-operated rats, ovariectomized rats and ovariectomized rats treated with naringenin at a dose of 50 mg/kg po. The examined substance was administered for 4 weeks.

In the study the body mass gain, mass of tibia and femur, as well as mechanical properties of bones were tested. In tibial metaphysis and femoral diaphysis the maximum load, fracture load, displacements for maximum and fracture loads, as well as energy for fracture load were evaluated. In femoral neck, the maximum load and energy for fracture load were determined.

Results. Ovariectomy induced estrogen deficiency in rats and, in consequence, osteoporotic changes in bone tissue. The mass of analyzed bone decreased and disadvantageous changes in mechanical properties were observed (decrease of maximum and fracture loads, as well as decrease of energy for fracture load in tibial metaphysis).

Administration of naringenin to ovariectomized rats did not cause significant changes neither in mass of analyzed bones, nor in their mechanical properties, when compared to ovariectomized rats. There were no changes in mechanical properties of tibial metaphysis, femoral diaphysis or femoral neck, which could indicate, that naringenin shows beneficial or harmful effects on osteoporotically altered bone tissue.

Conclusions. Naringenin at a dose of 50 mg/kg po did not improved mechanical properties of bones in ovariectomized rats, however it prevented further osteoporotic changes in analyzed bone tissue.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 131-132

P27

PRZYDATNOŚĆ BADAŃ DENSYTOMETRYCZNYCH I ULTRADŹWIĘKOWYCH KOŚCI W PRZEWLEKŁYCH CHOROBACH PRZEWODU POKARMOWEGO U DZIECI

Chlebna-Sokół D.¹, Rusińska A.¹, Golec J.¹, Czkwianianc E.², Prymus-Kasińska S.³, Jakubowska-Pietkiewicz E.¹

¹Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

²Katedra Gastroenterologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Klinika Gastroenerologii i Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

³Klinika Gastroenerologii i Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

Słowa kluczowe: przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, densytometria, ilościowe badanie ultradźwiękowe

Cel. Celem pracy było uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy w przewlekłych chorobach przewodu pokarmowego u dzieci badanie ilościowe kośćca może mieć znaczenie kliniczne.

Materiał i metody. Badaniami objęto 47 dzieci w wieku od 3 do 18 lat. U 26 spośród nich rozpoznano zespół złego wchłaniania – zzw, u 21 stwierdzono nieswoiste zapalenie jelit – nzj. U wszystkich pacjentów przeprowadzono badanie ankietowe, lekarskie, podstawowe pomiary antropometryczne. Wykonano densytometrię metodą absorpcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA) w projekcji total body i spine za pomocą aparatu Prodigy firmy GE Lunar (USA) oraz przeprowadzono badanie ultradźwiękowe kości piętowej z wykorzystaniem aparatu Achilless Solo Plus firmy GE Lunar (USA).

Wyniki. Dolegliwości bólowe ze strony układu ruchu występowały częściej w grupie z nzj, aniżeli w grupie z zzw. Złamania kości przebyło 7 dzieci. U 28/47 (59,5%) rozpoznano niską masę kostną. Najczęściej występowało obniżenie wskaźnika Z-score spine badania DXA oraz współczynnika Stiffness badania ultradźwiękowego. Wykazano zależności pomiędzy stanem odżywienia i składem ciała a gęstością mineralną kośćca. Stwierdzono ujemną istotną statystycznie korelację pomiędzy czasem stosowania steroidoterapii a gęstością mineralną kośćca w grupie z nzj. Niska masa kostna była równie częsta u dzieci z dolegliwościami bólowymi, jak i bez dolegliwości u pacjentów z zzw. W grupie z nzj wszystkie dzieci ze złamaniami miały niską masę kostną.

Wnioski. 1. Badania ilościowe kośćca okazały się przydatne do wykrycia niskiej masy kostnej u pacjentów z przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego. 2. Niska masa kostna występuje często w przebiegu przewlekłych chorób jelit u dzieci i młodzieży. 3. Badanie ultradźwiękowe kości piętowej może być wykorzystane we wstępnej, przesiewowej ocenie szkieletu. 4. Stan odżywienia i steroidoterapię należy uznać za ważne uwarunkowania gęstości mineralnej kośćca u pacjentów z przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego. 5. Badania densytometryczne i/lub ultradźwiękowe kości powinny być wykonywane u każdego pacjenta z nieswoistym zapaleniem jelit lub zespołem złego wchłaniania.

Praca częściowo finansowana przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi w ramach działalności statutowej Nr 503-10-902.

P27

THE USEFULNESS OF BONE DENSITOMETRY AND QUANTITATIVE ULTRASOUND EXAMINATION IN CHILDREN WITH CHRONIC DISEASES OF ALIMENTARY TRACT

Chlebna-Sokół D.¹, Rusińska A.¹, Golec J.¹, Czkwianianc E.², Prymus-Kasińska S.³, Jakubowska-Pietkiewicz E.¹

¹Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

²Katedra Gastroenterologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Klinika Gastroenerologii i Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

³Klinika Gastroenerologii i Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

Keywords: chronic diseases of alimentary tract, densitometry, quantitative ultrasound

Aim. The aim of the study was to check whether quantitative bone analysis in children with chronic gastrointestinal disorders might have a clinical value.

Materials and methods. The study involved 47 children at the age of 3 to 18 years. Malabsorption syndrome (MS) and inflammatory bowel disease (IBD) were diagnosed in 26 and 21 children, respectively. All patients had questionnaire testing, were examined by a physician, and had basic anthropometric measurements taken. Densitometry was performed using dual energy X-ray absorptiometry (DXA) in total-body and spine projections, with the use of Prodigy unit (GE Lunar, USA). Calcaneal bone ultrasound was performed with the use of Achilles Solo Plus unit (GE Lunar, USA).

Results. Pain complaints in motor system were more frequent in IBD group as compared to MS group. 7 children had a history of bone fractures. In 28/47 (59.5%) the low bone mass was diagnosed. Decreased DXA spine Z-score and lowered ultrasound Stiffness index most frequently were observed. Links between nutritional condition, body composition, and bone mineral density were found. Statistically significant negative correlation between steroid therapy and bone mineral density was found in IBD group. Low bone mass was equally frequent in children with and without pain complaints in MS group. In IBD group, all children with a history of fractures had low bone density.

Conclusions. 1. Quantitative bone analysis was helpful in diagnosing low bone mass in patients with chronic gastrointestinal disorders. 2. Low bone mass often occurs in the course of chronic intestinal disorders in children and teenagers. 3. Calcaneal ultrasound may be utilized in preliminary screening of skeleton. 4. Nutritional condition and steroid therapy should be recognized as important factors determining bone mineral density in patients with chronic gastrointestinal disorders. 5. Bone densitometry and/or ultrasound should be performed in every patient with inflammatory bowel disease or malabsorption syndrome.

The study was partly supported by the Medical University of Lodz Grant No 503-10-902

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 136-137

P35

GROWTH PECULARITIES OF THE BONES AFTER IMPLANTATION BIOGENIC HYDROXYAPATITE OF DIFFERENT COMPOSITION

Luzin V., Grek O., Korotun V., Astrakhantsev D.

SE Lugansk State Medical University

Keywords: rat, bones, defect, OK-015, zinc, growth

Objectives. The bone growth is the continuous process, determined by the plural exo- and endogenous factors. Bone injures may distort as well as stimulate the longitudinal bone growth. The trauma of the bone shaft demands the proper fixation and adequate nutrients and osteotrophic supply.

Aim. The aim of this study was to establish the rate of the bone growth of the rats tibia, implanted with the biogenic hydroxyapatite OK-015, saturated with the zinc.

Materials and methods. 252 white male laboratory rats with the started body mass 135-145 g were subdivided into the 6 experimental groups: 1. – intact rats, 2. – rats with the artificial drill defect in the tibial mid-shaft (2.2 mm in diameter); 3. – rats with the defect, filled by the OK-015 filler; 4-6 groups- defect, filled by the OK-015 filler, saturated with the zinc in corresponding concentrations 0.20%, 0.50% and 1.00%.

At the end of the experimental terms rats were euthanatized under the ether anesthesia. The tibia, humerus and the hip bones and the third lumbar vertebra were removed and undergone the osteometric program.

Results. The presence of the drill defect markedly delay the longitudinal bone growth, so the length of the tibia was less than in intact rats by the 3.21%, 2.44% and 5.43% all around the experimental terms (30-90 days). At the 30^th day the height of the third lumbar vertebra was less than in control by the 3.05%, but the bone thickness was same with the intact rats.

Implantations of the ОК–015 in tibia also leads to the bone growth retardation, which was much more significant on the early terms and obvious in 2^nd group. After the 60^th day the deviations were not so define, as in the group with the empty drill defect. The less changes were seen in the tibia.

In the case of the presence of the zinc in implants the total longitudinal growth was intensified in all studied bones and exceed the lengthening of the bones in 3^rd group. The rapidity of the bone growth directly correlates with the zinc concentration in implants. In 4^th group the temps of the bone growth was equal to the 3^rd group, in 5^th and 6^th groups growth was more rapid than in 3^rd group with the greater amplitude in 5^th group.

Conclusions. Application of the implants OK-15, saturated with the zinc in different concentrations, optimize the reparation after the dyaphyseal trauma and promote the bone growth. The best results are seen in the zinc concentrations by the 0.50%.

P35

OSOBLIWOŚCI WZROSTU KOŚCI PO WSZCZEPIENIU BIOGENNEGO HYDROKSYAPATYTU O RÓŻNYM SKŁADZIE

Luzin V., Grek O., Korotun V., Astrakhantsev D.

SE Lugansk State Medical University

Słowa kluczowe: szczur, kości, wady, OK-015, cynk, wzrost

Wstęp. Zrost kości jest procesem ciągłym, determinowanym przez mnogie czynniki egzo- i endogenne. Urazy kości mogą zarówno wypaczać, jak i stymulować wzrost kości na długość. Uraz trzonu kości wymaga właściwej fiksacji, odpowiednich składników odżywczych oraz ukrwienia.

Cel. Celem badania było ustalenie tempa wzrostu kości piszczelowej szczura z wszczepionym biogennych hydroksyapatytem OK-015 nasyconym cynkiem.

Materiał i metody. 252 białe samce szczurów laboratoryjnych o początkowej wadze ciała 135-145 g zostały podzielona na 6 grup doświadczalnych: 1. Szczury nietknięte, 2. Szczury którym uszkodzono kość piszczelową na przekroju (2,2 mm średnicy); 3. Szczury, którym wszczepiono w ubytek kości materiał OK-015 bez dodatków; grupy 4-6 – ubytki wypełnione przez OK-015, nasycone cynkiem w stężeniach 0,20%, 0,50% i 1,00%. Po zakończeniu eksperymentu zwierzęta uśmiercono w znieczuleniu eterem. Kości piszczelowe, ramienne i udowe oraz trzeci kręg lędźwiowy zostały usunięte i poddane analizie osteometrycznej.

Wyniki. Obecność defektu wywołanego wierceniem znacznie opóźnia wzdłużny zrost kości, tak że długość kości piszczelowej była mniejsza niż u nietkniętych szczurów o 3,21%, 2,44% i 5,43% w całych warunkach eksperymentalnych (30-90 dni). W 30. dniu zrost trzeciego kręgu lędźwiowego był mniejszy niż w grupie kontrolnej o 3,05%, ale grubość kości była taka sama jak w nienaruszonej grupie szczurów.

Implantacje ОК-015 do kości piszczelowej prowadziły do opóźnienia zrostu kości, który był o wiele bardziej znaczący na wczesnym etapie i oczywisty w 2. grupie. Po 60. dniach odchylenia nie były tak wyraźne, jak w grupie z samym uszkodzeniem kości. Najmniej zmian obserwowano w kości piszczelowej.

W przypadku obecności cynku w implantach całkowity wzdłużny wzrost był zintensyfikowany we wszystkich badanych kościach i przekraczał wydłużanie kości w grupie 3. Szybkość zrostu kości wiąże się bezpośrednio ze stężeniem cynku w implantach. W grupie 4. tempo zrostu kości było równe temu w 3. grupie, w 5. i 6. grupie zrost był szybszy niż w grupie 3, z większą amplitudą w 5. grupie.

Wnioski. Zastosowanie implantów OK-15 wysyconych cynkiem w różnych stężeniach, optymalizowało naprawę po uszkodzeniu trzonu kości i sprzyjało zrostowi kości. Najlepsze wyniki osiąga się w stężeniach cynku wynoszących 0,50%.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 132-133

P28

WYSTĘPOWANIE NIEDOBORU WITAMINY D3 U DZIECI ZE ZŁAMANIAMI NISKOENERGETYCZNYMI

Karpiński M.¹, Popko J.¹, Żelazowska-Rutkowska B.², Wysocka J.²

¹Klinika Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej UDSK 15-274 Białystok ul. J. Waszyngtona 17

²Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Pediatrycznej UDSK

Słowa kluczowe: złamania niskoenergetyczne, niedobór witaminy D

Wstęp. W ostatnich latach obserwujemy narastającą liczbę złamań u dzieci zwłaszcza niskoenergetycznych. Postuluje się różne czynniki ryzyka wystąpienia tych złamań: mała aktywność fizyczna, otyłość, obniżona gęstość mineralna kości, obniżone stężenie witaminy D3. Niedobór witaminy D3 jest związany ze zwiększonym ryzykiem złamań osteoporotycznych u dorosłych, natomiast brak jest jednoznacznych dowodów na związek między obniżonym stężeniem witaminy D3, a złamaniami u dzieci. Postanowiliśmy w sposób prospektywny ocenić grupę dzieci ze złamaniami niskoenergetycznymi.

Cel. Czy istnieje zależność między stężeniem witaminy D3 w surowicy, a wystąpieniem złamania niskoenergetycznego?

Materiał i metody. Do badania zakwalifikowaliśmy 150 dzieci, które były hospitalizowane w naszej Klinice od marca 2010 roku z powodu złamania niskoenergetycznego. W wywiadzie pytaliśmy rodziców o tygodniowe spożycie mleka, napojów gazowanych, aktywność fizyczną, przyjmowane leki, wcześniejsze złamania. Każdemu z naszych pacjentów, oznaczaliśmy stężenie witaminy D3 (25-OH) w surowicy. Ponadto oznaczyliśmy stężenie witaminy D3 u 60 pacjentów hospitalizowanych z innych przyczyn, bez złamania w wywiadzie. Wskaźnik Cole`a służył do określenia prawidłowej masy ciała.

Wyniki. W badanej grupie stężenie witaminy D3 tylko u 2 pacjentów mieściło się w granicy normy – odpowiednio 31ng/ml i 39ng/ml (norma 30-60ng/ml), co stanowiło mniej niż 1,5% przebadanych dzieci. 12,5% pacjentów miało stężenie witaminy D3 ≤ 4ng/ml czyli awitaminozę D3. 15% pacjentów mieściło się w przedziale 5-10ng/ml, natomiast aż 56% pacjentów w przedziale od 10-20ng/ml. Pozostali pacjenci (16%) wykazywało stężenie witaminy D3 pomiędzy 20 a 30 ng/ml. Analiza rozkładu średniego stężenia witaminy D3 w poszczególnych porach roku wykazała najniższe stężenie w miesiącach wczesnowiosennych i systematyczny wzrost wartości stężeń, aż do osiągnięcia maksymalnych wartości w miesiącach zimowych. W grupie kontrolnej odnotowaliśmy średnie stężenie witaminy D3 o 30% wyższe niż w grupie badawczej o każdej porze roku

Wnioski. 1. Dzieci ze złamaniami niskoenergetycznymi mają obniżone stężenie witaminy D3 w surowicy. 2. Średnie wartości stężenia witaminy D3 w surowicy rosną w przeciągu roku osiągając maksymalne wartości w miesiącach zimowych. 3. Wskazana jest suplementacja witaminy D3 zimą i wiosną.

P28

PREVALENCE OF VITAMIN D3 INSUFFICIENCY IN CHILDREN WITH LOW-ENERGY FRACTURES

Karpiński M.¹, Popko J.¹, Żelazowska-Rutkowska B.², Wysocka J.²

¹Klinika Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej UDSK 15-274 Białystok ul. J. Waszyngtona 17

²Zakład Laboratoryjnej Diagnostyki Pediatrycznej UDSK

Keywords: low energy fractures, vitamin D insufficiency

Objectives. In recent years the growing number of fractures, of forearm particularly, in children is observed. Different risk factors of low-energy fracture occurrence are postulated. Those are low physical activity, obesity, lowered bone mineral density, lowered level of vitamin D3 plasma concentration. It is known that vitamin D3 deficiency is associated with increased risk of osteoporotic fractures in adults. However, unequivocal evidence for the connection between lowered concentration of vitamin D3 and fractures in children is still to be found. It was decided to estimate the group of children with low-energy fractures in a prospective way.

Aim. The present study seeks to provide correlation between low-energy fractures and prevalance of vitamin D3 insufficiency.

Materials and methods. 150 children who experienced low-energy fracture and were hospitalized in our Department since March 2010 were qualified to study. In the questionnaire distributed among parents questions concerning weekly milk and carbonated drinks consumption, physical activity, drugs taken, and previous fractures were asked. Concentration of vitamin D3 (25-OH) were determined in every patient. Furthermore, we measured witamin D3 serum concentration in 60 patients hospitalized due to other reasons without fracture in medical history. Cole’s indicator served the purpose of proper weight estimation.

Results. Only two patients in study group (less than 1,5%) had vitamin D3 concentration in the limit of norm respectively 31ng/ml and 39ng/ml (normal limits are 30 – 60 ng/ml). In 12,5% of patients concentration of vitamin D was ≤ 4ng/ml, (avitaminosis). Vitamin D3 concentration in 15% of patients varied between 5-10 ng/ml, while as much as in 56% of patients between 10-20 ng/ml. The value of vitamin D3 concentration varying between 20 to 30 ng/ml was determined in the remaining group of patients (16%). Analyse of average values of vitamin D3 concentration in particular seasons revealed the lowest concentration in early spring and systematic grow of values till they reach maximum in winter. In control group we state average values 30 % higher in every season than in test group.

Conclusions. 1. Children with low-energy fractures are characterized with lowered serum vitamin D3 concentration. 2. Average values of serum vitamin D3 concentration increase during the year reaching its maximum values in winter. 3. Supplementation of witamin D3 in winter and early spring is advisable.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 137-138

P36

STUDY OF CALCANEONAVICULAR JOINT

Voloshin V.

Lugansk State Medical University, Human Anatomy Department, Ukraine

Keywords: calcaneonavicular joint, radiography, variations

Objectives. Calcaneonavicular joint is defined as abnormal coalescence of the calcaneus with the tarsal navicular bone. The normal morphologic relationship of the calcaneus with the navicular bone can be described as a slender gap between the two articulated bone structures. The scientific literature about calcaneonavicular morphology has been based primarily on retrospective findings of association between radiographically or surgically proved calcaneonavicular coalition in particular patients and a previously defined clinical syndrome in those patients. The purpose of the present study was to determine radiographically demonstrated variations in calcaneonavicular morphology.

Aim. Variations in calcaneonavicular morphology depicted on the medial oblique view were classified into four groups according to morphologic type, and the prevalence of each type was calculated. We compared the prevalence of each type in male and in female cadavers.

Materials and methods. One-way analyses of variance were used to compare mean ages of patients for each type and mean calcaneonavicular gaps for each type.

Results. 94 from 105 variations (89.52%) were characterized by a wide calcaneonavicular gap and smooth, rounded, and well-defined calcaneal and navicular cortices (first morphological type). Joint produced by synchondrosis (second morphological type) (6.74%) were characterized by a narrow calcaneonavicular gap, flattening and widening of the calcaneus where it approaches the navicular, and smooth, regular, and well-defined cortical surfaces. Joint produced by syndesmosis (third morphological type) (3.74%) were characterized by a narrow calcaneonavicular gap, flattening and widening of the calcaneus where it approaches the navicular, and rough, irregular, and poorly defined calcaneal and navicular cortices. There were no cadavers with type 4 morphology (synostosis). The combined prevalence of types 2 and 3 was 10.48%.

The numbers of male and female cadavers with all morphologycal types were approximately equal (p=0.876), and there was no statistically significant correlation between any of these three morphologic types and age (p=0.334). The calcaneonavicular gap was significantly narrower in types 2 and 3 than in type 1 (p=0.01), which was characterized as the normal morphology.

Conclusions. Most joints that we studied were characterized by a wide calcaneonavicular gap and smooth, rounded, and well-defined calcaneal and navicular cortices.

P36

PROBLEMATYKA STAWU PIĘTOWO-ŁÓDKOWATEGO

Voloshin V.

Lugansk State Medical University, Human Anatomy Department, Ukraine

Słowa kluczowe: staw piętowo-łódkowaty, radiografia, odchylenia

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 133-135

P29

ANALIZA FUNKCJONALNA MINERALIZACJI SZKIELETU U DZIECI Z NISKĄ I PRAWIDŁOWĄ MASĄ KOSTNĄ

Golec J., Rusińska A., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: niska masa kostna, mechanostat, analiza funkcjonalna

Wstęp. Według teorii mechanostatu Frosta najważniejszym czynnikiem modulującym szkielet jest czynnik mechaniczny. W oparciu o tezy tej teorii Rauch i Schonau opracowali model funkcjonalnego rozwoju kośćca, w którym udowodnili współzależność układu szkieletowego i mięśniowego. Według tego modelu wzrost i konsolidacja szkieletu jest przejawem adaptacji mechanicznej tkanki kostnej do wzrastających gradientów obciążeń generowanych przez tkankę mięśniową. W konsekwencji układ szkieletowy osiąga optymalną masę i gęstość tkanki kostnej. W Polsce Jaworski i Płudowski opracowali ciągłe normy gęstości kości i składu tkanek miękkich oraz interakcji między nimi (mechanostatu).

Cel. Celem pracy była analiza funkcjonalna zależności pomiędzy tkanką kostną i mięśniową u dzieci z niską i prawidłową masą kostną.

Materiał i metody. W pracy przeprowadzono analizę funkcjonalną mineralizacji szkieletu u 149 dzieci z rozpoznaną niską masą kostną i u 99 z prawidłową gęstością mineralną kośćca, które stanowiły grupę porównawczą. U wszystkich dzieci przeprowadzone było badanie densytometryczne szkieletu w projekcji total body i spine. Niską masę kostną rozpoznawano, gdy wskaźniki Z-score BMD były <-1,01. Następnie w obydwu grupach dzieci w oparciu o wyniki badania DXA wyliczono wartości średnie i odchylenia standardowe dla wszystkich parametrów niezbędnych do przeprowadzenia analizy funkcjonalnej wg równań dla wieku, wysokości i masy ciała zaproponowanych przez Płudowskiego i Jaworskiego oraz wyliczono dla nich wskaźniki Z-score. Analizowane były takie parametry jak TBBMC/LBM, LBM/BW, FM/BW a także FM/LBM. Wyliczono wartości średniej arytmetycznej wskaźników Z-score dla powyższych parametrów w grupie z niską i prawidłową masą kostną. Oceniono istotność różnic pomiędzy grupami. Analiza statystyczna była przeprowadzona za pomocą programu SPSS wersja 14. Różnice pomiędzy grupami uznano za istotne statystycznie przy p<0,05.

Wyniki. Stwierdzono niższe średnie wartości wskaźników Z-score dla analizowanych parametrów w grupie dzieci z niską masą kostną w porównaniu do grupy odniesienia. Różnice te dla większości parametrów były istotne statystycznie. Dzieci z grupy badanej miały mniejszą średnią zawartość tkanki tłuszczowej i mięśniowej, przy czym stwierdzono znaczny niedobór masy mięśniowej w stosunku do wysokości ciała, co według założeń teorii mechanostatu prowadzi do obniżonego gradientu obciążeń generowanych ze strony mięśni wobec kości. W grupie z niską masą kostną obserwowano także niższe wartości parametru

Z-score TBBMC/LBM (tzw. indeksu wytrzymałości kości), co świadczy o większej podatności kości na złamania.

Wnioski. 1. Analiza funkcjonalna mineralizacji szkieletu u badanych dzieci w oparciu o opracowanie Płudowskiego i Jaworskiego potwierdziła wzajemną zależność tkanki mięśniowej i kostnej. 2. Wykazano, iż niska masa kostna u dzieci może mieć związek ze zbyt słabym obciążeniem szkieletu ze strony mięśni, a brak prawidłowej adaptacji układu kostnego do obciążeń generowanych przez mięśnie prowadzi do większej podatności kości na złamania. 3. Wydaje się, iż analiza funkcjonalna może znaleźć zastosowanie w diagnostyce i monitorowaniu wielu chorób kości oraz służyć do oceny ryzyka złamania. 

Praca częściowo finansowana w ramach projektu badawczego Nr N N407 060938.

P29

THE FUNCTIONAL ANALYSIS OF THE BONE MINERALIZATION IN CHILDREN WITH LOW AND NORMAL BONE MASS

Golec J., Rusińska A., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Keywords: functional analysis, low bone mass, mechanostat

Objectives. According to machanostat theory of Frost the most important skeleton modulating factor is mechanical. On the basis of this theory Rauch and Schonau worked out the functional model of skeleton development in which they proved the interdependence between skeletal and muscular system. According to this model the growth and consolidation of the skeleton is the manifest of mechanical adaptation of bones to the increasing strain gradient generated by muscles. As a consequence the skeletal system gains the optimal mass and bone mineral density. In Poland Jaworski and Płudowski worked out the constant norms for bone mineral density and soft tissues composition and their intereaction (the mechanostat).

Aim. The aim of the study was the functional analysis of the interdependence between the bones and muscles in children with low and normal bone mass.

Materials and methods. The study comprised the functional analysis of bone mineralization in 149 children with low and 99 children with normal bone mass (who belonged to comparison group). All patients underwent the densitometry examination (DXA) in total body and spine projection. The low bone mass was revealed if Z-score indices were below <1,01. Next in both groups on the basis of the DXA results the medium values and standard deviation of all parameters of functional analysis were calculated with the usage of the equations worked out by Jaworski and Płudowski. Then Z-score indices were calculated. The parameters like TBBMC/LBM, LBM/BW, FM/BW and FM/LBM were analyzed. The medium values of all Z-score indices in both groups were estimated. The level of significance for differences between groups was assessed. The statistical analysis was conducted with SPSS program. The statistically significant differences between groups were stated for p<0.05.

Results. The study revealed lower medium values of Z-score indices for all measured parameters in children with low bone mass than in children from the comparison group. The differences between groups were mostly statistically significant. The children from the examined group had lower content of fatty and muscle tissue than the children from the comparison group and children with low bone mass had lack of the muscle tissue with reference to height (what according to mechanostat theory leads to lower strain of muscles on bones). This group of children had also lower values of Z-score indices of TBBMC/LBM parameter (the bone resistance index) what proves the greater fracture susceptibility.

Conclusions. 1. The functional analysis of skeleton mineralization in examined children according to Płudowski and Jaworski study proved the interdependence between skeletal and muscular system. 2. It was observed that the appearance of low bone mass in children may be connected with lower muscles–bones impact and improper adaptation of skeleton to muscle strain causes greater fracture susceptibility. 3. The functional analysis may be useful in diagnosing and monitoring of many bone metabolic diseases and in fractures predicting.

Acknowledgements: The study was partly financed as a grant No N N407 060938.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 138-139

P37
OCENA ZMIAN SPRAWNOŚCI UKŁADU MIĘŚNIOWEGO U DZIECI LECZONYCH HORMONEM WZROSTU ZA POMOCĄ PLATFORMY DIAGNOSTYCZNEJ LEONARDO

Płudowski P., Jaworski M., Ginalska-Malinowska M., Janas R.

Zakład Biochemii, Radioimmunologii i Medycyny Doświadczalnej

Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

Słowa kluczowe: hormon wzrostu, somatotropinowa niedoczynność przysadki, zespół Turnera, dzieci, sprawność układu mięśniowego, mechanografia

Wstęp. Terapia hormonem wzrostu jest skuteczna w niskorosłości związanej z somatotropinową niedoczynnością przysadki i zespołem Turnera. Zwiększa szybkość wzrastania i zwiększa rozmiary ciała. Pozostaje jednak kwestią otwartą, czy zwiększeniu rozmiarów ciała towarzyszy adekwatny wzrost sprawności układu mięśniowego.

Cel. Celem pracy była ocena zmian sprawności układu mięśniowego u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki i zespołem Turnera w czasie leczenia hormonem wzrostu.

Materiał i metody. W badaniu uczestniczyła grupa 33 dzieci w wieku 10,7+/-2,8 roku, w tym 25 z somatotropinową niedoczynnością przysadki (wiek 11,2+/-2,9) i 8 z zespołem Turnera (wiek 9,2+/-2,1). Pacjenci byli kwalifikowani do leczenia hormonem wzrostu na podstawie standardowego postępowania diagnostyczno-leczniczego. Pomiary wykonano przed wdrożeniem terapii hormonem wzrostu oraz po 3 i 6 miesiącach leczenia.

Sprawność układu mięśniowego oceniano na podstawie pojedynczego skoku obunóż. W badaniach zastosowano platformę pomiarową Leonardo z oprogramowaniem w wersji 4.2. Urządzenie mierzy dynamikę sił, jakimi pacjent oddziałuje na podłoże w trakcie skoku. Na podstawie danych pomiarowych oprogramowanie wylicza dwa współczynniki określające sprawność układu mięśniowego odniesione do normy: Z-score Efficiency oraz Z-score Esslinger Fitness Index.

Zmiany parametrów w czasie oceniono testem t-Studenta dla grup powiązanych. Jako kryterium istotności statystycznej przyjęto wartość p<0,05. Zastosowano oprogramowanie Statistica 10 PL.

Wyniki. W momencie rozpoczęcia leczenia średnie (+/-SD) wartości Z-score u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki wynosiły -0,99+/-1,62 dla Efficiency i -1,88+/-1,42 dla Esslinger Fitness Index oraz -2,87+/-1,14 dla Efficiency i -1,52+/-0,65 dla Esslinger Fitness Index u dziewcząt z zespołem Turnera.

U dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki w czasie 6 miesięcy terapii hormonem wzrostu stwierdzono brak statystycznie istotnych zmian Z-score Efficiency (średnia zmiana między punktem 0 a 6 mies.=0,04, n.s.), zaobserwowano natomiast przyrost wartości Z-score Esslinger Fitness Index (średnia zmiana=0,40; p<0,05).

U dziewcząt z zespołem Turnera w czasie 6 miesięcy terapii hormonem wzrostu zaobserwowano statystycznie znamienny przyrost Z-score Efficiency (średnia zmiana=0,69, p<0,05), przyrost Z-score Esslinger Fitness Index był niewiele mniejszy (średnia zmiana=0,56, p=0,058), ale nie osiągnął progu istotności statystycznej, prawdopodobnie ze względu na małą liczebność grupy (n=8).

Wnioski. Można stwierdzić, że po rozpoczęciu terapii hormonem wzrostu u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki Efficiency wzrasta tak samo szybko jak u rówieśników, natomiast Esslinger Fitness Index przyrasta u tych dzieci szybciej niż w grupie równowiekowej.

Natomiast u dziewcząt z zespołem Turnera po rozpoczęciu leczenia hormonem wzrostu zarówno Efficiency jak i Esslinger Fitness Index przyrastają szybciej niż u rówieśników.

Może to sugerować, że pod wpływem terapii hormonem wzrostu u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki i zespołem Turnera dochodzi do wyrównawczego wzrostu sprawności układu mięśniowego.

P37

PHYSICAL FITNESS IN CHILDREN TREATED WITH GROWTH HORMONE BY JUMPING MECHANOGRAPHY – LEONARDO

Płudowski P., Jaworski M., Ginalska-Malinowska M., Janas R.

Department of Biochemistry, Radioimmunology and Experimental Medicine

The Children’s Memorial Health Institute, Warsaw, Poland

Keywords: growth hormone, growth hormone deficiency, Turner syndrome, children, physical fitness, mechanography

Objectives. Growth hormone therapy is efficient in growth retardation caused by Turner syndrome (TS) and growth hormone deficiency (GHD). Administration of growth hormone increases growth velocity and body size. However it is unknown if increasing of body size is accompanied by adequate increasing in muscle function.

Aim. The aim of this study was evaluation of changes in physical fitness in children with GHD and TS after start of growth hormone therapy.

Material and methods. The study group comprised of 33 children aged 10.7+/-2.8 yrs, including 25 with GHD (11.2+/-2.9 yrs) and 8 with TS (9.2+/-2.1 yrs). Measurement were done before start of growth hormone therapy and after 3 and 6 months of therapy.

Physical fitness was evaluated basing on single two leg jump. Leonardo GRFP (Novotec Medical GmbH, Germany) was used with software version 4.2. Leonardo measures dynamics of ground reaction forces and calculates two parameters: Z-score of Efficiency and Z-score of Esslinger Fitness Index, basing on reference data.

Statistical analysis was done with using Statistica 10 PL software. Paired t test was used, p level below 0.05 was considered as significant.

Results. Before start of the treatment, mean (SD) in children with GHD was -0.99 (1.62) for Efficiency Z-score and -1.88 (1.42) for Esslinger Fitness Index Z-score; and -2.87 (1.14) and -1.52 (0.65) in girls with TS, respectively.

In children with GHD, mean change after 6 months of therapy was 0.04 (n.s.) for Efficiency Z-score and 0.40 (p<0.05) for Esslinger Fitness Index Z-score. In girls with TS mean changes were 0.69 (p<0.05) and 0.56 (p=0.058), respectively. Mean change for Esslinger Fitness Index Z-score was relatively high, however did not reach significance level due to small number of patients (n=8).

Conclusions. In children with GHD after start of growth hormone therapy Efficiency increases as fast as in reference data. On the contrary, Esslinger Fitness Index increases faster than in reference data. In girls with TS both, Efficiency and Esslinger Fitness Index, increase faster than in reference data.

It may suggest, that owing to growth hormone therapy, attain to catch up of physical fitness.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 135-136

P30

POZIOM WITAMINY D U DZIECI OTYŁYCH PRZED I PO WPROWADZENIU PROGRAMU LECZNICZEGO

Gajewska J., Weker H., Ambroszkiewicz J., Chełchowska M., Laskowska-Klita T.

Instytut Matki i Dziecka

Słowa kluczowe: witamina D, otyłość, dzieci

Wstęp. Witamina D pełni istotną rolę w metabolizmie kostnym i równowadze wapniowo-fosforanowej organizmu. Głównym źródłem witaminy D jest ergokalcyferol pochodzący z pożywienia oraz cholekalcyferol powstający w skórze w wyniku działania promieniowania UV. Stwierdzono, że we krwi osób otyłych występuje niższe stężenie hydroksy witaminy D (25-OHD), wskaźnika zaopatrzenia organizmu w witaminę D. Jednakże do tej pory nie jest w pełni poznana zależność pomiędzy otyłością i witaminą D u pacjentów podczas terapii odchudzającej. Wiadomo, że zmiana stylu życia obejmująca wprowadzenie odpowiedniej diety i zwiększenie aktywności fizycznej może skutecznie obniżać masę ciała oraz normalizować niektóre parametry biochemiczne zarówno u dorosłych jak i dzieci.

Cel. Celem pracy było zbadanie efektu 3-miesięcznego programu leczniczego na stężenie witaminy D u otyłych dzieci w okresie przedpokwitaniowym.

Materiał i metody. Oceniono zmiany parametrów antropometrycznych, żywieniowych i biochemicznych, w tym witaminy D, u 45 pacjentów z otyłością prostą (z-score BMI≥2SD) w wieku 4-10 lat przed i po zastosowaniu 3-miesiecznego programu leczniczego obejmującego wprowadzenie diety ubogoenergetycznej (1200-1400 kcal/dzień), zwiększenie aktywności fizycznej i poradnictwo psycho-edukacyjne. Grupę kontrolną stanowiło 50 zdrowych dzieci z prawidłową masą ciała w wieku odpowiadającym grupie badanej. Stężenie witaminy D oznaczono metodą chemiluminescencyjną z zastosowaniem zestawu LIAISON 25-OHD firmy Diasorin (USA).

Wyniki. U dzieci otyłych po zastosowaniu 3-miesięcznego programu terapeutycznego, obejmującego dietę i zwiększoną aktywność fizyczną, stwierdzono obniżenie o około 10% wskaźnika BMI i masy tłuszczowej (p<0.02; p<0.05). Wśród badanych dzieci z otyłością wyróżniono 2 grupy, w których przeprowadzono badania w okresie wiosenno-letnim (grupa A) i jesienno-zimowym (grupa B). Stężenie witaminy D w grupie A przed wprowadzeniem terapii było niższe o około 25% (p<0.05) w porównaniu do grupy kontrolnej. Po zastosowaniu 3-miesięcznego programu w grupie A obserwowano wzrost stężenie witaminy D o około 50% (p<0.02). Uzyskana wartość była nieco wyższa niż obserwowana u dzieci z prawidłową masą ciała. Natomiast w grupie B stwierdzono nieznacznie obniżone stężenie witaminy D po zastosowanej terapii, jednakże wartość ta była istotnie niższa o około 20% (p<0.05) w porównaniu do grupy kontrolnej badanej w tym samym czasie.

Wnioski. Uzyskane wyniki sugerują, że pomiar stężenia witaminy D może być przydatny w monitorowaniu terapii odchudzającej u dzieci otyłych i pomocny w podjęciu decyzji dotyczącej zmian w diecie lub zastosowania odpowiedniej suplementacji. Niezbędne są dalsze badania dotyczące zależności pomiędzy otyłością, efektem długoterminowych programów terapeutycznych i witaminą D u dzieci w okresie przedpokwitaniowym.

P30

VITAMIN D STATUS IN OBESE CHILDREN BEFORE AND AFTER LIFESTYLE INTERVENTION

Gajewska J., Weker H. Ambroszkiewicz J., Chełchowska M., Laskowska-Klita T.

Instytut Matki i Dziecka

Keywords: vitamin D, obesity, children

Objectives. Vitamin D is well known for its essential role in bone metabolism and calcium homeostasis. The main sources of vitamin D are ergocalciferol and cholecalciferol, the former normally available in food and the latter produced in the skin by UV radiation. Obesity has been found to be associated with lower levels of serum hydroxy vitamin D (25-OHD), an indicator of vitamin D status. However, the relationship between obesity and vitamin D status in patients during lifestyle intervention has not been well characterized. It is widely recognized that therapy with modification of dietary habits and physical activity is effective in weight reduction and may influence the concentration of some biochemical parameters in obese adults as well as children.

Aim. The aim of this study was to investigate the effect of the 3-months weight-reduction programme on vitamin D concentration in obese prepubertal children.

Materials and methods. Changes in clinical, anthropometric and metabolic parameters including vitamin D were assessed in 45 obese children (z-score BMI≥2SD) at the age of 4-10 years, after the 3-months lifestyle intervention programme were determined. This programme consisted of dietary and physical activity modifications and behaviour therapy including individual psychological care for the child and its family. The recommended daily intake from low-energy diet was 1200-1400 kcal/day. The reference group consisted of 50 healthy normal-weight children. Concentration of vitamin D (as 25-OHD) was determined by a high-specific chemiluminescence assay using LIAISON 25-OHD assay (Diasorin, USA).

Results. Body Mass Index and fat mass decreased by 10% (p<0.02; p<0.05) in obese children after 3-months modification of their diet and physical activity. All obese children were divided into two groups: A and B observed in spring/summer and autumn/winter periods respectively. The concentration of vitamin D was lower by about 25% (p<0.05) in group A than in controls. After lifestyle intervention in this obese group the concentration of vitamin D increased by 50% (p<0.02) and was slightly higher than value obtained in non-obese children. In group B, we observed slightly lower concentration of vitamin D after therapy than before but this value was significantly lower by about 20% (p<0.05) as compared to the controls studied at the same time.

Conclusions. Measurement of the vitamin D concentration in obese children may be useful in monitoring of this vitamin status during lifestyle intervention and helpful in come a decision respecting modifications of diet or supplementation. Further longitudinal studies are necessary to study the relationship between obesity, weight loss and vitamin D in prepubertal children.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 136-137

P31

STOPIEŃ ZAOPATRZENIA ORGANIZMU W WITAMINĘ D U DZIECI Z PRZEWLEKŁYMI CHOROBAMI NEUROLOGICZNYMI I STAN KOŚĆCA OCENIANY PRZY UŻYCIU ILOŚCIOWEJ METODY ULTRADŹWIĘKOWEJ PALICZKÓW DŁONI.

Jędrzejewska A.

Katedra i Klinika Rehabilitacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego

Słowa kluczowe: Dzieci, młodzież, przewlekłe schorzenia neurologiczne, 25(OH)D, mineralizacja szkieletu, ilościowa metoda ultradźwiękowa.

Wstęp. W przebiegu przewlekłych chorób neurologicznych u dzieci dochodzi do unieruchomienia i częstych złamań. Dzieci te narażone są zwykle na mniejszą ekspozycję na światło słoneczne, dlatego ważna wydaje się być ocena poziomu witaminy D i stanu szkieletu w tej grupie chorych.

Cel. 1. Ocena stanu zaopatrzenia w witaminę D dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi w porównaniu do zdrowych dzieci z równowiekowej grupy kontrolnej. 2. Ocena stanu szkieletu w badanych grupach przy użyciu ilościowej metody ultradźwiękowej paliczków dłoni. 3. Ocena korelacji pomiędzy stanem kośćca a stopniem zaopatrzenia organizmu w witaminę D.

Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 17 dzieci (6 chłopców, 11 dziewcząt) z przewlekłymi chorobami neurologicznymi: 15 z mózgowym porażeniem dziecięcym, 1 z rdzeniowym zanikiem mięśni i 1 z miopatią wrodzoną. Średnia wieku w grupie badanej wynosiła 11,47 lat (SD=3,59). Grupę kontrolną stanowiło 10 dzieci zdrowych (4 chłopców, 6 dziewcząt), średnia wieku 12,13 lat (SD=1,25).

Stężenie 25(OH)D w surowicy krwi (w ng/ml) oznaczano metodą elektrochemiluminescencyjną (ELICA) Roche Diagnostic przy użyciu automatycznego analizera ELECSYS 2010 w laboratorium uczestniczącym w międzynarodowym systemie kontroli jakości DEQUAS.

Stan szkieletu oceniano przy użyciu ilościowej metody ultradźwiękowej, z miejscem pomiarów w przynasadach dalszych paliczków proksymalnych palców II-V ręki dominującej, która mierzy zależną od amplitudy prędkość fali ultradźwiękowej (amplitude-dependent speed of sound [m/s]).

Porównanie grup danych zebranych według modelu zmiennych niepowiązanych wykonano testem U Manna-Whitneya. Analizę korelacji przeprowadzono za pomocą testu korelacji międzygrupowej rang Spearmana. Obliczenia statystyczne wykonano programem STATISTICA w wersji 7.1-PL firmy StatSoft.

Wyniki. 1. W obu grupach uzyskane wartości 25(OH)D wskazywały na jej niedobór w stosunku do przyjętych norm (≥ 20 ng/ml): grupa badana średni poziom 25(OH)D3 wynosił 5,71 ng/ml (SD 2,59), a w grupie kontrolnej 14,03 ng/ml (SD 2,58).

2. Poziom 25(OH)D w grupie dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi był znamiennie statystycznie niższy w stosunku do grupy dzieci zdrowych (p=0,0005).

3. Dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi miały znamiennie niższe wartości wskaźnika Z-score Ad-SoS, i tak w grupie badanej Z-score wynosił -1,14 (SD=1,71), a w grupie zdrowych rówieśników Z-score wynosił 1,87 (SD=1,06), (p=0,0017). Uzyskane wyniki wskazują na upośledzenie stanu szkieletu w grupie dzieci chorych.

4. W obu analizowanych grupach wykazano znamienną dodatnią korelację pomiędzy stopniem zaopatrzenia organizmu w witaminę D, a stanem szkieletu ocenianym przy użyciu ilościowej metody ultradźwiękowej (R=0,5009; p=0,0405).

Wnioski. 1. Niedobór witaminy D, szczególnie nasilony w grupie dzieci z przewlekłymi chorobami neurologicznymi, wskazują na potrzebę suplementacji witaminą D. 2. Upośledzony stan mineralizacji szkieletu w grupie badanej winien skłaniać do podjęcia działań profilaktycznych. 3. Ilościowa metoda ultradźwiękowa paliczków dłoni może być przydatnym narzędziem w badaniach przesiewowych stanu kośćca, u dzieci ze schorzeniami

P31

SUPPLY LEVEL OF VITAMIN D IN CHILDREN WITH CHRONIC NEUROLOGICAL DISORDERS AND THE SKELETAL STATUS ASSESSED USING QUANTATIVE ULTRASOUND METHOD OF HAND PHALANGES EXAMINATION

Jędrzejewska A.

Katedra i Klinika Rehabilitacji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego

Keywords: Children, adolescents, neurological diseases, 25(OH)D levels, skeletal mineralisation, quantative ultrasonography.

Objectives. In the course of chronic neurological diseases (cerebral palsy, myelomeningocele, neuromuscular diseases) frequent fractures and immobilisation occur. Those children undergo less sunlight exposition, so it is important to determine their 25(OH)D serum levels and the skeletal status.

Aim. 1. Estimation of 25(OH)D levels in the group of healthy and disabled children. 2. Skeletal status assessment in examined groups using quantitative ultrasound methodof hand phalanges examination. 3. Comparison of 25(OH)D levels with the skeletal status in the group of children with chronic neurological diseases and in control group of healthy peers.

Materials and methods. 17 children (11 girls, 6 boys) of average age 17.47 years (SD=3.59) with the chronic neurological diseases (15 with cerebral palsy, 1 with muscular atrophy, 1 with myotubular myopathy) were included into the study. The control group comprised 10 healthy children (4 boys, 6 girls) of mean age 12.13 years (SD=1.25).

In both groups serum 25(OH)D levels were determined with ELICA method using automatic analyser (ELECSYS – ROCHE DIAGNOSTIC) in the certificated laboratory (DEQUAS).

Optimal 25(OH)D values for this laboratory were 20-60 ng/ml. The skeletal status was determined using quantative ultrasound method of the proximal hand phalanges examination. The amplitude-dependent speed of sound and bone transmission time were evaluated in both groups. Data were analysed with the U Mann -Whithey test and Spearman test using STATISTICA 7.1-PL software by StatSoft.

Results. In both groups decreased levels of 25(OH)D were observed, significantly lower in the group of disabled children (p=0,0005).

Children with chronic neurological diseases had significantly worse sceletal status in comparition with healthy peers( Z-score difference p= 0,0017 ).

There was significant positive correlation between 25(OH)D serum levels and Z-score (p=0,0405).

Conclusions. 1. Low 25(OH)D values particularly pronounced in the group of children with chronic neurological diseases indicates the necessity of adequate vitamine D supplementation. 2. Deprived status of skeletal mineralisation in the assessed group should impel to adequate prophylaxis. 3. Quantative ultrasound method of the proximal hand phalanges examination seems to be useful screening tool in children with neurological disorders.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 137-138

P32

WPŁYW TRENINGU WIBRACYJNEGO NA GĘSTOŚĆ MINERALNĄ KOŚCI I STAN FUNKCJONALNY PACJENTÓW Z WRODZONĄ ŁAMLIWOŚCIĄ KOŚCI. DONIESIENIE WSTĘPNE

Graff K.^1,2, Jelonek E.², Pawlak P.², Jaworski M.³, Karczmarewicz E.³, Łukaszewska A.², Traczewski A.⁴, Syczewska M.²

¹Wydział Rehabilitacji, AWF, Warszawa

²Klinika Rehabilitacji Pediatrycznej,

³Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

⁴Dexacom, Warszawa

Wstęp: Głównym problemem dzieci z wrodzoną łamliwością kości (OI) jest obniżona gęstość mineralna kości (BMD), prowadząca do jej zmniejszonej wytrzymałości mechanicznej. Powoduje to liczne złamania i długie okresy unieruchomienia, co obniża sprawność pacjentów. Uważa się, że trening wibracyjny zwiększa gęstość mineralną kości i siłę mięśniową. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu tego treningu na gęstość kości i stan funkcjonalny kości u pacjentów z OI.

Materiał. W badaniach uczestniczyło 6 pacjentów z OI (4 z typem I, 2 z typem III wg Sillence’a) w wieku od 11 do 17 lat. Dwóch pacjentów chodziło samodzielnie, 2 z pomocą kul łokciowych, 1 z chodzikiem, 1 był w stanie jedynie stać.

Metody. 1. Trening wibracyjny prowadzono na platformie GALILEO (drgania harmoniczne – TPG) i platformie SRT Zeptor Medical (drgania stochastyczne TPS). Trening TPG odbywał się na stole nachylonym pod kątem 40-80 stopni z częstotliwością 20 Hz przez 12 min, a TPS przez 7 min przy częstotliwości drgań od 3 do 8 Hz. U 3 pacjentów miesiąc treningu oddzielał 1 miesiąc przerwy, u pozostałych 3 1 miesiąc treningu 3 miesiące przerwy.

2. BMD mierzono wraz z masą mięśniową (LBM) za pomocą densytometru Prodigy.

3. U 5 pacjentów mierzono siłę mięśniową za pomocą aparatu Leg Tensor oraz przeprowadzono test ryzyka upadków na Biodex Balance System.

4. Troje pacjentów miało obiektywną analizę chodu na systemie VICON 460.

Wszystkie badania przeprowadzono dwukrotnie: przed rozpoczęciem treningu i po 5 miesiącach.

Wyniki: BMD wzrosło u wszystkich pacjentów, a LBM u 5 pacjentów (u 1 bez zmian). U 4 pacjentów poprawiła się siła mięśniowa, u 1 bez zmian, u 1 nieznacznie spadła. U 3 pacjentów zmniejszyło się ryzyko upadków, u 2 pozostało na tym samym poziomie. U wszystkich badanych pacjentów nieznacznie poprawił się stereotyp chodu, przede wszystkim na skutek symetryzacji parametrów kinematycznych i czasowo-przestrzennych.

Wnioski: Wyniki niniejszej pracy wskazują na pozytywny wpływ treningu wibracyjnego na BMD i stan funkcjonalny pacjentów z OI. Leczenie rehabilitacyjne tych pacjentów jest bardzo trudne z uwagi na duże ryzyko złamań, dlatego wszelkie nowe metody ich leczenia są tak ważne. Trening wibracyjny okazał się metodą bezpieczną (nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych), a nawet po krótkim okresie jego stosowania (5 miesięcy obserwacji) BMD poprawiło się u wszystkich pacjentów a u większości poprawił się również stan funkcjonalny.

P32

INFLUENCE OF THE VIBRATING TRAINING ON BONE MINERAL DENSITY AND FUNCTIONAL STATUS OF PATIENTS WITH OSTEOGENESIS IMPERFECTA. PRELIMINARY DATA

Graff K.^1,2, Jelonek E.², Pawlak P.², Jaworski M.³, Karczmarewicz E.³, Łukaszewska A.², Traczewski A.⁴, Syczewska M.²

¹Wydział Rehabilitacji, AWF, Warszawa

²Klinika Rehabilitacji Pediatrycznej

³Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

⁴Dexacom, Warszawa

Introduction: Main problem of children with osteogenesis imperfecta (OI) is decreased bone mineral density (BMD), leading do decreased bone endurance. This causes many fractures, and long term immobilisations degrading the functional status of patients. Vibrating training on special platforms is supposed to increase BMD and muscular strength, therefore the aim of the present study was assessment of this training on functional status and BMD in OI patients.

Material: Six patients with OI (4 with type I, 2 with type III according to Sillence) aged 11 to 17 years old participated in the study. Two patients were walking independently, 2 with crutches, 1 (type III) was walking with walker, one was only standing.

Methods: 1. Vibrating training was performed on GALILEO platform (harmonic vibrations – TPG) and SRT Zeptor Medical platform (stochastic vibrations – TPS). TPG training was performed on incline table (at 40 – 80 degrees), with frequency 20 HZ for 12 min. TPS training was performed for 7 min with frequency changing between 3 and 8 Hz. In 4 patients one month of training was separated by one month break, in 2 one month of training was separated with 3 months break.

2. BMD was measured using Prodigy system, together with lean body mass (LBM) assessment.

3. In 5 patients the lower legs muscular strength was measured on Leg Tensor apparatus, and falling risk test was performed on Biodex Balance System.

4. Three patients underwent instrumented gait analysis using VICON 460 motion system.

All evaluation were done before the start of the training and after 5 months.

Results: BMD increased in all 6 patients, LBM increased in 5 patients (in 1 patient remained on the same level). In 4 patients muscular force increased, in 1 patient remained on the same level, in 1 slightly decreased. In 3 patients the falling risk decreased, and in 2 remained on the same level. The improvement in gait parameters was observed in all three patients, but the amount of this increase was small and was mainly reflected in symmetrization of the kinematic and spatio-temporal parameters.

Conclusions: The presented results suggest positive influence of the vibrating training on BMD and functional status of the OI patients. The rehabilitation treatment of this group of patients is difficult due to high risk of bone fractures, therefore any alternative method of treatment should be explored. Vibrating treatment proved to be safe, as no adverse effects were noted, and during relative short period of time (5 months observation) BMD was improved in all patients, and in the majority of them also functional status was improved.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 139-140

P33

PARAMETRY BADANIA ULTRADŹWIĘKOWEGO I WSKAŹNIKI METABOLIZMU KOSTNEGO U DZIECI URODZONYCH PRZEDWCZEŚNIE

Michałus I., Prochowska A., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: osteopenia wcześniacza, badanie ultradźwiękowe, metabolizm kostny

Wstęp. Badanie ultradźwiękowe kości piszczelowej (QUS – Quantitative Ultrasound), umożliwia nieinwazyjną ocenę jakości kości od momentu urodzenia, wyodrębnienie grupy ryzyka niskiej masy kostnej, a w przypadku konieczności, po włączeniu leczenia – monitorowanie jego skuteczności. W połączeniu z badaniami wskaźników metabolizmu kostnego pozwala także na ocenę zasobów składników mineralnych i witaminy D u noworodków, także tych urodzonych przedwcześnie.

Cel. Celem pracy była odpowiedź na pytanie jaka jest jakość kości dzieci urodzonych przedwcześnie oraz ocena wskaźników gospodarki wapniowo-fosforowej u tych pacjentów.

Materiał i metody. Przeprowadzono badania u 30 noworodków urodzonych przedwcześnie pomiędzy 24 a 37 hbd, z urodzeniową masą ciała 600-2800g (średnio 1902g). Grupę porównawczą stanowiło 30 noworodków urodzonych o czasie (pomiędzy 38 a 41 hbd), z urodzeniową masą ciała 2250-4000g (średnio 3275g). Do badań kwalifikowani byli pacjenci w pierwszym miesiącu życia, u których wykluczono choroby narządu ruchu oraz przyczyny mogące mieć wpływ na wtórne zaburzenia gospodarki wapniowo–fosforowej. Dzieci urodzone przedwcześnie były badane po osiągnięciu wieku skorygowanego zero, czyli w okresie terminu porodu. U wszystkich dzieci wykonano: badanie ankietowe, badanie lekarskie, badania wskaźników gospodarki wapniowo – fosforanowej, w tym metabolitu wątrobowego witaminy D i parathormonu, ilościowe badanie ultradźwiękowe kości piszczelowej z użyciem aparatu Sunlight Omnisense 7000P.

Wyniki. Ocena wskaźników gospodarki wapniowo–fosforowej wykazała istotne zaburzenia w grupie dzieci urodzonych przedwcześnie – u około 30% (10/30) stwierdzono wysokie stężenie fosforu w surowicy, a u 12/30 podwyższone wartości fosfatazy zasadowej. Na podstawie analizy statystycznej stwierdzono istotną ujemną zależność pomiędzy stężeniem fosfatazy zasadowej a masą urodzeniową i czasem trwania ciąży w grupie noworodków urodzonych przedwcześnie. Badanie ultradźwiękowe kości piszczelowej ujawniło obniżenie wskaźnika SOS Z-score u 15/30 badanych wcześniaków (wartości Z-score w zakresie -5,0 do 1,9), przy czym pomiędzy tym wskaźnikiem a czasem trwania ciąży i masą urodzeniową odnotowano istotną statystycznie dodatnią zależność. Porównując wyniki badań obydwu grup dzieci, wykazaliśmy m.in. istotne statystycznie różnice pomiędzy parametrami badania ultradźwiękowego kości piszczelowej i wskaźnikami gospodarki wapniowo-fosforowej. W grupie wcześniaków u 28/30 dzieci stosowano suplementację witaminą D i/lub preparatami wapniowo-fosforowymi, u 23/30 dodawano do mleka matki wzmacniacz pokarmu kobiecego, ponadto 23/30 matek tych dzieci stosowało profilaktykę niedoboru witaminy D w ciąży, a mimo to u tych wcześniaków stwierdzono obniżenie gęstości mineralnej kości.

Wnioski. 1. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej i mineralizacji kośćca występują istotnie częściej u dzieci urodzonych przedwcześnie w porównaniu do noworodków donoszonych. 2. Obniżenie gęstości i jakości kości w badaniu ultradźwiękowym stwierdzono u połowy badanych wcześniaków, mimo że otrzymywały one suplementację witaminą D i preparaty wapniowo-fosforowe, a ponadto ich matki stosowały profilaktykę niedoboru witaminy D. 3. Wyniki naszych badań wskazują na potrzebę zintensyfikowania profilaktyki zaburzeń mineralizacji kości u dzieci urodzonych przedwcześnie, z uwzględnieniem wskaźników dojrzałości noworodka. 

Praca częściowo finansowana jako projekt badawczy Nr N N407 454 837 oraz ze środków Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, nr pracy 502-11-738.

P33

PARAMETERS OF ULTRASOUND EXAMINATION AND BONE METABOLISM INDICES IN PREMATURE NEONATES

Michałus I., Prochowska A., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Keywords: osteopenia of prematurity, ultrasound examination, bone metabolism

Objectives. Quantitative ultrasound study is a noninvasive method enabling the assessment of bone quality from birth, it could separate a low bone density risk group, and after beginning treatment – monitoring its effectiveness. Comparing with bone metabolism indices it will evaluate mineral and vitamin D reserves in neonates, also premature neonates.

Aim. The aim of the study was to answer the question which is the bone quantity of premature neonates and evaluation of calcium phosphate indices in this group.

Materials and methods. The study was performed in 30 premature neonates, between 24 and 37 hbd, with birth weight 600-2800g (mean 1902g). Control group comprised 30 full-term babies (born between 38 and 41 hbd), with birth weight 2250-4000g (mean 3275g). Patients qualified for this study were in their first month of life, in whom locomotor system diseases and other conditions resulting in secondary calcium-phosphate metabolism disorders were excluded. Children born prematurely were examined after reaching the age adjusted to zero i.e. at the time of delivery. In all children, questionnaire and physical examinations were performed; studies of calcium phosphate metabolism, among them liver metabolit of vitamin D and parathormon were determined and quantitative ultrasound examinations of the tibia by Sunlight Omnisense 7000P apparatus were assessed.

Results. Analysis of calcium-phosphate indices revealed significant disturbances in preterm neonate group – in about 30% of them (10/30) a high level of serum phosphate, in 12/30. Based on statistical analysis a significant negative correlations between alkaline phosphatase activity, birth weight and time of pregnancy in the group of preterm infants was found. Ultrasound tibia examination showed decrease in Z-score index in 15/30 premature newborns (Z-score ranged between –5.0 and 1,9), whereas a statistically significant positive correlation was found between this index and time of pregnancy. While comparing the results obtained in both groups of children we have among others shown significant statistical differences between ultrasound parameters of tibia and calcium phosphate metabolism indices. In group of premature neonates in 28/30 of them vitamin D and/or calcium phosphate supplementation was applied, in 23/30 breast milk fortifier was applied to breast milk, furthermore in 23/30 mothers of these children prevention of vitamin D deficiency was conducted in pregnancy; in spite of these facts decrease in bone mineral density was found in the premature neonates.

Conclusions. 1. Calcium-phosphate metabolism and bone mineralization disorders are significantly more frequent in preterm compared with full-term infants. 2. Decrease in bone density and quality was found in ultrasound examination in a half of premature infants in spite of supplementation with vitamin D and/or calcium phosphate in the neonates and prevention of vitamin D deficiency in their pregnant mothers. 3. Results of our study indicate the need to intensify prevention of bone mineralization disorders in children born prematurely with regard to the newborn’s maturity.

Acknowledgements: The study was partly supported as a grant No N N407 454 837 and by the Medical University of Lodz Grant No 502-11-738.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 140-141

P34

ARTROGRYPOZA U TROJGA NOWORODKÓW – OPIS PRZYPADKU

Rusińska A., Golec J., Michałus I., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: artrogrypoza, choroby wrodzone, noworodki

Wstęp. Artrogrypoza to heterogenna grupa wrodzonych zaburzeń narządów ruchu charakteryzująca się występowaniem wrodzonych wielostawowych przykurczy, sztywnością stawów kończyn oraz kręgosłupa, którym towarzyszy hipoplazja mięśni, kości i tkanek miękkich. Częstość jej występowania to 3:1000 urodzeń, w większość przypadków występuje sporadycznie, rzadko opisywane jest dziedziczenie autosomalne recesywne. Artrogrypoza występuje najczęściej jako izolowana jednostka chorobowa, choć może być także częścią wrodzonych wielonarządowych zaburzeń uwarunkowanych genetycznie. W jej patogenezie największą rolę odgrywa przede wszystkim unieruchomienie płodu w określonym położeniu z upośledzeniem ruchomości stawów płodu, co po pewnym czasie prowadzi do przykurczów zgięciowych lub wyprostnych. W mechanizmie powstawania przykurczów największą rolę odgrywają zmiany w zakresie mięśni, ale także obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego, jak również stawów, więzadeł i kości. Etiologia artrogrypozy jest nieznana, jako możliwe czynniki wpływające na jej występowanie podawane są uwarunkowania hormonalne, infekcyjne, miejscowe zaburzenia przepływu krwi, urazy, leki oraz ograniczenia mechaniczne, takie jak macica dwurożna, małowodzie czy ciąża wielopłodowa.

Cel. W pracy przedstawiono diagnostykę, różnicowanie i metody rehabilitacji artrogrypozy u trojga noworodków.

Materiał i metody. Omówiono najważniejsze objawy kliniczne, przebieg choroby oraz odchylenia w badaniach obrazowych.

Wyniki. Zaprezentowano zarys najpopularniejszych metod rehabilitacji oraz charakterystykę zabiegów operacyjnych najczęściej wykonywanych u pacjentów z tą jednostką chorobową.

Wnioski. Wykazano, iż pacjenci z artrogrypozą wymagają kompleksowej i wielospecjalistycznej opieki medycznej. 

Praca częściowo finansowana przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi w ramach działalności statutowej Nr 503-10-902.

P34

ARTHROGRYPOSIS IN THREE NEONATES – CASE REPORT

Rusińska A., Golec J., Michałus I., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Keywords: arthrogryposis, congenital diseases, neonates

Objectives. Arthrogryposis is a heterogenic group of congenital disturbances of motoric system in which joins contractures and stiffness and muscles and bones hipoplasia are observed. The frequency of arthrogryposis is 3:1000 of births and most cases appear sporadically although the autosomal recessive inheritance is also described. It can be also a part of congenital multiorgan disturbances genetically determined. In the pathogenesis of arthrogryposis the main role plays the immobilization of foetus with the joins flexibility impairment what causes the contractures. They are related to muscle, neurological, bones and ligaments disorders. The etiology of arthrogryposis is unknown although the influence of hormonal disturbances, infections, injuries, medications, local blood flow disturbances and mechanical restrictions like bicornal uterus, multiple pregnancy and oligohydramnios are considered.
Aim. The study shows the diagnosing, differentiation and rehabilitation of arthrogryposis in three neonates. Materials and methods. The main clinical symptoms, course of the disease and X-ray changes are discussed. Results. The most popular methods of rehabilitation and surgical treatment are presented.Conclusions. The study proves that patients with artrogryposis require complex and specialized medical treatment.

The study was partly supported by the Medical University of Lodz Grant No 503-10-902.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 141-142

P35

OSTEOPROTEGERYNA I RANKL JAKO REGULATORY TEMPA OBROTU KOSTNEGO U DZIECI CHORYCH NA MUKOWISCYDOZĘ

Ambroszkiewicz J., Gajewska J., Sands D., Chełchowska M., Laskowska-Klita T.

Instytut Matki i Dziecka

Słowa kluczowe: osteoprotegeryna, RANKL, obrót kostny, mukowiscydoza, dzieci

Wstęp. Mukowiscydoza (CF) jest wieloukładową chorobą uwarunkowaną genetycznie, dziedziczoną w sposób autosomalny recesywny. Z piśmiennictwa wynika, że u większości dorosłych pacjentów chorujących na mukowiscydozę dochodzi do obniżenia gęstości mineralnej kości i zwiększonej częstości złamań. Spowodowane jest to zaburzeniami w metabolizmie kostnym dotyczącymi przede wszystkim nadmiernej resorpcji kości w stosunku do kościotworzenia. Całkowite tempo przebudowy kośćca zależy od równowagi pomiędzy ekspresją osteoprotegeryny (OPG) i liganda receptora aktywatora jądrowego czynnika kappaB (RANKL). Gdy równowaga ta przesuwa się w stronę OPG, przewagę uzyskują procesy kościotworzenia, natomiast gdy w stronę RANKL, przeważa resorpcja, co ostatecznie prowadzi do utraty masy kostnej. Zagadnienia dotyczące markerów obrotu kostnego, w tym osteoprotegeryny i receptora RANKL, nie były do tej pory systematycznie badane u pacjentów z mukowiscydozą.

Cel. Celem pracy była ocena procesów kościotworzenia i resorpcji kości z zastosowaniem biochemicznych markerów metabolizmu kostnego u dzieci chorych na mukowiscydozę.

Materiał i metody. Badaniami objęto 35 pacjentów (18 dziewcząt, 17 chłopców) w wieku 5-13 lat (średnia 9.0±3.2 lat) z potwierdzoną mukowiscydozą leczonych w Poradni Mukowiscydozy Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Wszyscy pacjenci wykazywali objawy niewydolności trzustki, byli klinicznie stabilni i mieli zaleconą dietę suplementowaną preparatami wielowitaminowymi. Grupę kontrolną stanowiło 35 dzieci zdrowych (19 dziewcząt, 16 chłopców) w tym samym wieku (średnia 8.9±2.8 lat), u których nie stwierdzono chorób związanych z metabolizmem kostnym. Do badań biochemicznych pobierano krew od dzieci będących na czczo w godzinach rannych. W uzyskanej surowicy krwi oznaczano stężenie wapnia i fosforanów metodami kolorymetrycznymi, 25 hydroksywitaminy D metodą chemiluminescencyjną, a markerów metabolizmu kostnego (kostnej frakcji fosfatazy zasadowej – BALP, izoenzymu 5b winianoopornej kwaśnej fosfatazy – TRAP5b, OPG i RANKL) metodami immunoenzymatycznymi.

Wyniki. Średnie stężenie wapnia i fosforanów u wszystkich badanych dzieci mieściło się w zakresie wartości referencyjnych. Stężenie 25-hydroksywitaminy D było niższe u pacjentów z CF (19.5±7.1 ng/ml) w porównaniu do zdrowych dzieci (25.4±8.9 ng/ml) (p<0.01). U dzieci chorujących na mukowiscydozę zaobserwowano istotnie wyższy poziom markera kościotworzenia – BALP (141.1±33.2 U/L) niż u zdrowych rówieśników (111.6±32.0 U/L) (p<0.001). Średnie stężenie markera resorpcji – TRAP5b było porównywalne w obu grupach dzieci (12.2±2.4 U/L u chorych oraz 13.5±3.4 U/L u zdrowych). U pacjentów z CF stężenie OPG wykazywało nieco niższe wartości (4.17±0.96 pmol/l vs 4.40±0.93 pmol/l), natomiast RANKL było około 2-krotnie wyższe w porównaniu do grupy kontrolnej. Stąd, stosunek OPG/RANKL był prawie dwukrotnie niższy u pacjentów z CF (0.64) niż u dzieci zdrowych (1.12).

Wnioski. Uzyskane wyniki badań wskazują na występowanie zaburzeń w równowadze pomiędzy procesami tworzenia i resorpcji kości u pacjentów chorych na mukowiscydozę. Szczególnie dotyczy to podwyższenia poziomu RANKL, który może wpływać na wzmożenie procesów resorpcyjnych. Pacjenci z mukowiscydozą są grupą ryzyka wystąpienia osteopenii i osteoporozy, dlatego też powinni pozostawać pod kompleksową opieką medyczno-żywieniową.

P35

OSTEOPROTEGERIN AND RANKL AS REGULATORS OF BONE REMODELING IN CHILDREN WITH CYSTIC FIBROSIS

Ambroszkiewicz J., Gajewska J., Sands D., Chełchowska M., Laskowska-Klita T.

Instytut Matki i Dziecka

Słowa kluczowe: osteoprotegerin, RANKL, bone turnover, cystic fibrosis, children

Wstęp. Cystic fibrosis (CF) is the most common lethal autosomal recessive genetic disease. Scientific studies show decreased bone mineral density and increased fracture frequency in most adult patients with CF. It is mainly caused by increased bone resorption in relation to bone formation. The overall rate of bone remodeling depends on the balance between osteoprotegerin (OPG) and receptor activator of nuclear factor kappaB ligand (RANKL) expression. When this balance favours OPG, bone resorption is inhibited and bone formation dominates, but when it favours RANKL, bone resorption predominates and leads to bone loss. There has been no systematic study on biochemical biomarkers, including osteoprotegerin and RANKL receptor, in patients with cystic fibrosis.

Cel. The aim of this study was to assess bone formation and resorption processes in cystic fibrosis patients using biochemical bone metabolism markers.

Materiał i metody. We examined 35 children (18 girls, 17 boys) in the age 5-13 years (mean age 9.0±2.1 years) with diagnosed CF treated at the Department of Pediatrics of the Institute of Mother and Child in Warsaw. All the patients had exocrine pancreatic insufficiency, were clinically stable, and were receiving standard multivitamin supplementation. The control group consisted of 35 healthy subjects (19 girls, 16 boys) in the same age (mean age 8.9 ±2.8 years), who did not suffer from bone metabolism diseases. Blood samples were taken from fasting patients and healthy subjects and serum was prepared for biochemical analysis. Concentrations of calcium and phosphate were determined by colorimetric methods, vitamin D by chemiluminescence immunoassay and bone biomarkers (bone alkaline phosphatase – BALP, isoenzyme 5b of tartrate-resistant acid phosphatase -TRAP5b, OPG and RANKL) by immunoenzimatic methods.

Wyniki. Mean serum concentration of calcium and phosphate in patients and healthy children were within the reference ranges. The level of 25-hydroxyvitamin D was lower in patients with CF (19.5±7.1 ng/ml) compared to control children (25.4±8.9 ng/ml) (p<0.01). We observed a statistically significant increase of BALP activity (bone formation marker) in cystic fibrosis patients (141.1±33.2 U/L) compared to their healthy counterparts (111.6±32.0 U/L) (p<0.001). Mean concentration of bone resorption marker TRAP5b was comparable in both groups of children (12.2±2.4 U/L in CF and 13.5±3.4 U/L in controls). The level of OPG was slightly lower (4.17±0.96 pmol/l vs 4.40±0.93 pmol/l) and RANKL nearly 2-fold higher in patients with CF than in the healthy ones. Hence, the ratio of OPG/RANKL was nearly two times lower in children with CF (0.64) compared to their healthy counterparts (1,12).

Wnioski. Our results indicate that in cystic fibrosis children an imbalance between bone formation and degradation processes occurrs. Particularly, an increase in serum RANKL concentration coexisting with lower level of OPG may lead to the intensification of resorption processes. Patients with CF are at risk of osteopenia and osteoporosis and they should be under a comprehensive medical and nutritional care.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 142-144

P36

WPŁYW TRENINGU WIBRACYJNEGO NA METABOLIZM KOSTNY U DZIECI – DONIESIENIA WSTĘPNE

Jelonek E.¹, Karczmarewicz E.², Graff K.^1,3, Pawlak P.¹, Jaworski M.², Kryśkiewicz E.², Łukaszewska A.¹, Syczewska M.¹, Traczewski A.⁴

^{3Wydział Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa}

^{Wstęp. U dzieci z wtórną osteoporozą obserwowane są zaburzenia dotyczące zarówno kościotworzenia, jak i resorpcji kości.}

Cel pracy. Celem pracy była ocena wpływu treningu wibracyjnego na metabolizm kostny u dzieci nieleczonych oraz leczonych bisfosfonianami.

Pacjenci i metody. – OI typ IV leczony bisfosfonianami podawanymi doustnie od V 2007 r. do V 2009 r.; pacjentka MW (lat 3 i 6/12 lat) – OI typ III leczona bisfosfonianami podawanymi dożylnie od (lat 3 i 3/12) – OI typ III leczony bisfosfonianami podawanymi dożylnie od VII 2008 r.; pacjent ZS (lat 10 i 6/12) – OI typ I leczony bisfosfonianami podawanymi dożylnie od 2005 r. ; pacjentka SN (lat 17 i 5/12) – OI typ III nieleczona bisfosfonianami. Wszyscy pacjenci poddawani byli treningowi wibracyjnemu na platformie GALILEO (drgania harmoniczne – TPG) i platformie SRT Zepter Medical (drgania stochastyczne – TPS). Trening TPG odbywał się na stole pionizacyjnym pod kątem 40-80ą immunochemiluminescencyjną w surowicy krwi na analizatorze ELECSYS 2010 przed rozpoczęciem oraz po 6 miesiącach treningu. Efekt proanaboliczny oceniano na podstawie stosunku stężenia P1NP do stężenia CTx x 1000 (wskaźnik anaboliczny).

Wyniki. S 2,3 / 3,3). Pacjenci leczeni bisfosfonianami nie odpowiedzieli na terapię zmianami wskaźnika anabolicznego (RM 6,6 / 6,0; JM 2,2 / 2,1). Pogorszenie wskaźnika zaobserwowano u pacjentki, u której metabolizm kostny przed rozpoczęciem tregningu był nieprawidłowy – kościotworzenie oraz resorpcja kostna powyżej normy (SN 3,1 / 1,8) oraz pacjentki będącej w trakcie leczenia bisfosfonianami (MW 6,3 / 4,0). U pacjentów oceniano także stan funkcjonalny na podstawie obiektywnej analizy chodu w systemie ViCOM 460. Zaobserwowano nieznaczną poprawę stereotypu chodu u wszystkich pacjentów objętych analizą, głównie dzięki symetryzacji parametrów kinematycznych i czasowo-przestrzennych.

Wnioski. Przeprowadzone badania wstępne z udziałem 6 pacjentów wykazały korzystne proanaboliczne zmiany w metabolizmie kostnym po 6 miesiącach prowadzonej rehabilitacji u pacjentów nieleczonych bisfosfonianami minimum 5 lat przed rozpoczęciem treningu.

P36

INFLUENCE OF THE VIBRATING TRAINING ON BONE METABOLISM IN CHILDREN. PRELIMINARY DATA

Jelonek E.¹, Karczmarewicz E.², Graff K.^1,3, Pawlak P.¹, Jaworski M.², Kryśkiewicz E.², Łukaszewska A.¹, Syczewska M.¹, Traczewski A.⁴

¹Dept. Paediatric Rehabilitation, and

²Dept. Biochemistry and Experimental Medicine, The Children’s Memorial Health Institute, Warszawa

³Dept. Rehabilitation, Academy of Physical Education, Warszawa

⁴Dexacom, Warsaw

Introduction: The aim of this study was to examine the short time effects of vibrating training protocols on bone marker concentrations in children with secondary osteoporosis. Vibrating training on special platforms is supposed to change bone metabolism favouring bone formation.

Patients and Methods. Patients: Six patients were assigned to skrining: patient CD, age 9 spina bifida – not treated bisphosphonates; patient JM age 10 OI type IV treated bisphosphonates (V 2007 – V 2009), patientt MW age 3,5 OI type III treated intravenous bisphoshonates from 2-nd momth of age; patent RM, age 3 and 3 /12 OI type III treated (started VII 2008) intravenous bisphosphonates; patient ZS age 10 and 6/12 OI type I treated intravenous bisphosphonates (ending 2005); patient SN age 17and 51/2 OI type III never treated bisphosphonates.

Methods: 1. Vibrating training was performed on GALILEO platform (harmonic vibrations – TPG) and SRT Zeptor Medical platform (stochastic vibrations – TPS). TPG training was performed on incline table (at 40 – 80 degrees), with frequency 20 HZ for 12 min. TPS training was performed for 7 min with frequency changing between 3 and 8 Hz. In 4 patients one month of training was separated by one month break, in 2 one month of training was separated with 3 months break. 2. Serum bone turnover markers (P1NP-bone formation and CTX – bone resorption) were determined on the ROCHE automated analyzer using, immunochemiluminescent method before and after 6 months of training. P1NP/CTX ratio was analyzed to evaluate balance favoring bone formation.  3. Patients underwent instrumented gait analysis using VICON 460 motion system. All evaluation were done before the start of the training and after 5 months.

Results. Balance favoring bone formation was observed In patients without bisphosphonates treatment AT east 5 years (CD 3.7/6.2; ZS 2.3/3.3). Patients treated with bisphosphonates did not respond to vibrating training, because their proanabolic index did not change (RM 6.6/6.0; JM 2.2/2.1). Proanabolic index decreased in two patients with pathological bone turnover in the beginning of study (SN – 3.1/1.8; MW 6.3/4.0). The improvement in gait parameters was observed in three patients, but the amount of this increase was small and was mainly reflected in symmetrization of the kinematic and spatio-temporal parameters

Conclusions. Serum concentrations of P1NP and P1NP/ CTX ratio improved in vibrations training protocols, suggesting increased bone turnover with a balance favoring bone formation in patients not treated with bisphosphonates. Therefore, vibrating training is a potentially effective alternative to traditional rehabilitation for inducing proanabolic activity in bone metabolism