II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s95-96.

L04
WPŁYW ALENDRONIANU I RALOKSYFENU NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE KOŚCI UDOWEJ U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Pytlik M., Krajeńska K., Śliwiński L., Nowińska B., Folwarczna J., Cegieła U., Kaczmarczyk-Sedlak I., Janiec W., Trzeciak H. I.

Katedra i Zakład Farmakologii, Śląska Akademia Medyczna, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Słowa kluczowe: alendronian, raloksifen, osteopenia, owariektomia, szczur

Alendronian, aminobisfosfonian o silnym działaniu antyresorpcyjnym, jest szeroko stosowany w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej. Raloksyfen, selektywny modulator receptorów estrogenowych, redukuje utratę kości i zapobiega złamaniom u kobiet po menopauzie. Dotychczas nie zostały poznane skutki jednoczesnego podawania alendronianu i raloksyfenu na układ kostny w warunkach niedoboru estrogenów.
Celem pracy było zbadanie wpływu alendronianu i raloksyfenu stosowanych jednocześnie na własności mechaniczne kości udowej u obustronnie owariektomizowanych szczurów.
Badania przeprowadzono na 3 miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 5 grup: I – kontrolna pozornie operowana, II – kontrolna owariektomizowana, III – owariektomizowana, której podawano alendronian (3mg/kg p.o.), IV – owariektomizowana, której podawano raloksyfen (5 mg /kg p.o.) V – owariektomizowana, której podawano alendronian (3mg/kg p.o.) i raloksyfen (5 mg /kg p.o.). Obustronna owariektomia była wykonana 4 dni przed stosowaniem leków. Leki podawano raz dziennie sondą dożołądkowo (alendronian w godzinach rannych natomiast raloksifen w godzinach popołudniowych) przez 28 dni.
Badania własności mechanicznych kości udowej obejmowały oznaczenia: w trzonie (maksymalnej siły wytrzymywanej przez trzon, siły łamiącej trzon, odkształcenia trzonu przy maksymalnej sile, sztywności strukturalnej trzonu) natomiast w szyjce kości udowej (siłę powodującą jej złamanie). Badano także masę kości, zawartość substancji mineralnych i wapnia w kościach piszczelowej, udowej.
Uzyskane wyniki wykazały, że niedobór estrogenów powoduje rozwój osteopenii z pogorszeniem własności mechanicznych trzonu i szyjki kości udowej.
Alendronian lub raloksyfen stosowane oddzielnie hamują rozwój osteopenii w układzie kostnym u owariektomizowanych szczurów i w niewielkim stopniu poprawiają parametry wytrzymałościowe trzonu i szyjki kości udowej.
Alendronian stosowany jednocześnie z raloksyfenem u owariektomizowanych szczurów powoduje statystycznie istotną poprawę własności mechanicznych szyjki i trzonu kości udowej w porównaniu z grupą kontrolną owariektomizowaną. Ponadto siła łamiąca szyjkę kości udowej była statystycznie znacząco większa w odniesieniu do wyników grupy otrzymującej alendronian oddzielnie, natomiast maksymalna siła wytrzymywana przez trzon była statystycznie istotnie większa w porównaniu do wyników grupy otrzymującej tylko raloksyfen.
Jednoczesne stosowanie alendronianu i raloksifeneu u owariektomizowanych szczurów wykazuje silniejsze działanie prewencyjne na rozwój osteopenii niż podawanie każdego tych leków osobno.

L04
EFFECT OF CONCURRENT ADMINISTRATION OF ALENDRONATE AND RALOXIFENE ON THE MECHANICAL PROPERTIES OF THE FEMUR IN OVARIECTOMIZED RATS

Pytlik M., Krajewska K., Śliwiński L., Nowińska B., Folwarczna J., Cegieła U., Kaczmarczyk-Sedlak I., Janiec W., Trzeciak H. I.

Department of Pharmacology, Medical University of Silesia, Jagiellońska, 41-200 Sosnowiec, Poland

Key words: alendronate, raloksifen, osteopenia, ovariectomy, rat

Alendronate, an aminobisphosphonate with potent antiresorptive activity, is used in the treatment of postmenopausal osteoporosis. Raloxifene is a selective estrogen receptor modulator. It reduces bone loss and prevents fractures in postmenopausal women. The effect of concurrent administration of alendronate and raloxifene on the osseous system in estrogen deficiency has not been exhaustively studied.
The aim of the present study was to investigate the effect of concurrent administration of alendronate and raloxifene on mechanical properties of the femoral bone in bilaterally ovariectomized rats.
The experiments were carried out on 3-month-old Wistar rats, divided into 5 groups: I – sham operated control rats, II – ovariectomized control rats, III – ovariectomized rats, which were administered alendronate (3 mg/kg p.o.), IV – ovariectomized rats, which were administered raloxifene (5 mg/kg p.o.), V- ovariectomized rats, which were administered alendronate (3 mg/kg p.o.) and raloxifene (5 mg/kg p.o.). The bilateral ovariectomy was conducted 4 days before the start of drug administration. The drugs were administered to the rats by daily oral gavage (alendronate in the morning, raloxifene in the afternoon) for 28 days.
The mechanical properties of the whole femur (the ultimate load, the breaking load, the deformation at ultimate load, the extrinsic stiffnes) and the femoral neck (the load causing the fracture) were studied. Bone mass, bone mineral and calcium content were examined in tibia, femur and L-4 vertebra.
Estrogen deficiency resulted in the development of osteopenia with worsening of the mechanical properties.
Alendronate or raloxifene, administered separately, inhibited the development of osteopenia and slightly improved the investigated mechanical parameters.
Concurrent administration of alendronate and raloxifene caused statistically significant improvement of the mechanical properties of the femoral neck and of the whole femur in comparison with the ovareictomized control rats. Moreover, the load at fracture of the femoral neck was significantly greater than in rats receiving alendronate alone and the ultimate load was significantly greater than in rats receiving raloxifene alone.
Concurrent administration of alendronate and raloxifene had stronger antiosteopenic effect than each of drugs alone.

J. Badurski
Postępy Osteoartrologii nr 12. Suplement 1. 2001

Pobierz dokument w pliku pdf.

Światowy Kongres Osteoporozy Rio de Janeiro 2004

Pomiar gęstości mineralnej kości (BMD) jest metodą z wyboru dla lekarzy chcących oszacować, czy ich pacjenci są narażeni na złamanie niskoenergetyczne kości. Jednakże branie pod uwagę dodatkowych czynników wnosi, że Indeks Złamań jest lepszy w przewidywaniu złamań niż samo BMD.

Złamania bliższego końca kości udowej występują częściej w populacjach ludzi starszych, którzy cierpią na osteoporozę. Wyniki pomiarów densytometrycznych są zazwyczaj używane do identyfikacji pacjentów z osteoporozą i zagrożonych złamaniami niskoenergetycznymi, w szczególności bliższego końca kości udowej. Dr. Kenneth Faulkner z GE Healthcare and the Osteoporosis Diagnostic and Treatment Center, Richmond w USA (abstrakt OC3) donosi, że porównując te dane z pomiarami geometrii kości, wiekiem, wysokością i wagą można opracować Indeks Upadków, który dokładniej przewiduje ryzyko złamania.

Faulkner i współpracownicy wykonywali pomiary BMD i Indeksu Upadków u 422 kobiet, z których 58 doznało wcześniejszych złamań. Matematycznie zdeterminowany Indeks Upadków wyznacza zdolność kości udowej do wytrzymania upadku. Wykazano, że Indeks Upadków był znacząco niższy u tych 58 kobiet, które doznały wcześniejszego złamania kości udowej. Również pomiary BMD były znacząco niższe u tych kobiet.

„Indeks Upadków” jest lepszym narzędziem w przewidywaniu złamań kości udowej niż sama densytometria”, powiedział Dr. Faulkner, dodając, że niezbędne są badania weryfikujące potwierdzające te wyniki. Indeks Upadków powinien również być zrecenzowany i zatwierdzony przez odpowiednie agendy zanim może być dopuszczony do stosowania w praktyce lekarskiej.

Pomiary indeksu wymagają użycia densytometrów, które mierzą nie tylko gęstość mineralną, ale również geometrię kości, np. przekrój poprzeczny kości. Większość nowoczesnych densytometrów jest wyposażonych w te możliwości.

Źródło:

Abstrakt OC3.

FALL INDEX PREDICTS HIP FRACTURE INDEPENDENT OF AGE AND BONE DENSITY

Faulkner KG1, Wacker WK1, Barden HS1, Burke PK2; 1GE Medical Systems Lunar, Madison WI USA, 2Osteoporosis Diagnostic and Treatment Center, Richmond VA, USA

MEDICINA SPORTIVA Vol. 4 (Suppl. 1): S65 – S76, 2000

Osteoporosis treatment: Quo vadis? (a brief overview)
Harold M. Frost
Departament of Orthopaedic Surgery, Southern Colorado Clinic, Pueblo Co, USA

STRESZCZENIE

Dawniej terminem osteoporoza określano zmniejszenie masy kości (osteopenia) odpowiadające jednemu z czterech następujących stanów: A) osteopenia, będąca zazwyczaj wynikiem braku obciążeń mechanicznych, kiedy to złamania występują częściej w kościach dolnych kończyn niż w kręgosłupie; B) osteopenia nasilona w takim stopniu, w którym łamliwość kości może nastąpić podczas normalnej aktywności, a nie wskutek urazu powodującego złamanie oraz/lub ból kości, szczególnie w okolicy kręgosłupa. Ta kategoria osteopenii dotyczy w większym stopniu kręgosłupa niż kości kończyn; C) osteopenia, łącząca cechy charakterystyczne dla A i B; D) okresowymi osteopeniami występującymi podczas gojenia się poważnych złamań, oparzeń lub innych obrażeń. Dopiero po pewnym czasie uświadomiliśmy sobie nasze niewłaściwe spojrzenie na wyżej przedstawione stany jako na oddzielne jednostki opisywane w wielu badaniach dotyczących występowania, diagnostyki i sposobów leczenia każdej z nich. Błąd ten tłumaczy wiele poprzednich prób i sposobów wyjaśniania istoty, patogenezy i naturalnego przebiegu osteoporozy. Dotyczy to także wielu badań pokrewnych. Wywołały one zarówno nieporozumienia, jak i kontrowersje wokół błędnych rozwiązań, a także zatarły samą istotę problemu. Kontrolując za pomocą leków istniejące osteoblasty i osteoklasty nie zapobiegano, a także nie leczono wymienionych rodzajów osteopenii. Tymczasem konieczna jest kontrola procesów kształtowania kości i przebudowa podstawowych wielokomórkowych jednostek, które wytwarzają komórki kości. Proces budowy (modelowania) kości może prowadzić do zwiększenia ich masy i wytrzymałości, natomiast proces przebudowy utrzymuje lub obniża masę i wytrzymałość kości, i żaden z tych procesów nie może spełniać innych funkcji. Podczas normalnych czynności mechanicznych proces budowy jest wyłączony, proces przebudowy zaś umożliwia zachowanie istniejącego stanu kości. Brak czynności mechanicznych w przypadku bezczynności powoduje, że procesy budowy kości nie zachodzą, a proces ich przebudowy prowadzi do zmniejszenia masy kości i osteopenii. Większość naturalnych czynników przedstawionych w tabeli 1 może potęgować lub zmniejszać działania czynników mechanicznych, ale nie może ich zastępować lub działać silniej od nich. Złamania kości nadgarstka lub biodra spowodowane upadkiem powodują poważne problemy związane z omawianymi procesami. Uszkodzenia te rozpoczynają się w korze nasadowych i przynasadowych części kości kończyn, ale nigdy nie są one zapoczątkowane w kościach o budowie beleczkowatej, a rzadko w części trzonowej kości długich. Ze względu na to, że wytrzymałość kości zależy od ich kształtu i wielkości (architektury) oraz od zawartości składników mineralnych (gęstości mineralnej kości), terapia powinna się koncentrować na tych czynnikach, które zapobiegają osłabieniu lub wzmacniają warstwę korową kości. Również w badaniach z zastosowaniem metod absorpcjometrycznych powinno się zwracać uwagę na budowę i zawartość tkanki kostnej. Czynniki „anaboliczne kości” (hormon przytarczyc – kalcytonina i niektóre prostaglandyny) mogą się przyczyniać do nadbudowywania kości w prawidłowych i osteopenicznych układach kostnych, jednak kiedy leczenie zostanie przerwane, rozpoczyna się przebudowa kości prowadząca do usunięcia tego, co już osiągnięto. Czynniki przeciwdziałające przebudowie tkanki kostnej (włączając w to estrogen i wiele preparatów zawierających dwufosforany) mogą wpływać na zachowanie istniejącego stanu kości, jednak przerwanie leczenia zatrzymuje ten proces, prowadząc zazwyczaj do usuwania składników kości. Równoczesne zastosowanie czynników anabolicznych i hamujących przebudowę kości stanowi wyjątkowo obiecującą metodę skutecznego zapobiegania i leczenia wymienionych osteopenii. Ze względów praktycznych terapia ta nie znajduje jeszcze zastosowania u ludzi. Nastąpi to zapewne w niedalekiej przyszłości.

Słowa kluczowe: osteoporoza, przebudowa kości, biomechanika, bifosfoniany, czynniki anaboliczne, metody diagnostyczne, absorpcjometria

Tałałaj M., Marcinowska-Suchowierska E, Jasik A.
Klinika Medycyny Rodzinnej i Chorób Wewnętrznych CMKP w Warszawie.

Medycyna po Dyplomie/wydanie specjalne/maj 2005

Pełny artykuł w załączeniu

Terapia 2/2004. Zdrowie Kobiety

Prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz, dr hab. med. Danuta Czarnecka
I Klinika Kardiologii IK CM UJ w Krakowie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz

Nadciśnienie tętnicze należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób na świecie, a w wielu krajach jest ono najczęstszą przyczyną umieralności. Ryzyko związane z nadciśnieniem tętniczym jest porównywalne u kobiet i mężczyzn.
Osoby w średnim wieku z nadciśnieniem tętniczym mają około dwukrotnie wyższe ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych niż osoby z prawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego.

Epidemiologia nadciśnienia tętniczego

Na podstawie analiz epidemiologicznych szacuje się, że około połowa zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych może być przypisana nadciśnieniu tętniczemu. W Polsce choroby sercowo-naczyniowe są przyczyną 53% zgonów kobiet. Nadciśnienie tętnicze jest więc istotnym czynnikiem wpływającym na umieralność kobiet w Polsce.

Częstość występowania nadciśnienia tętniczego jest wyraźnie niższa u kobiet przed 40 rokiem życia niż wśród mężczyzn w tym samym wieku. W grupie kobiet i mężczyzn w wieku 40-59 lat nadciśnienie tętnicze stwierdza się z podobną częstością, natomiast po 60. roku życia jest częstsze u kobiet. Do czynników odpowiedzialnych za taki stan należy wzrost liczby kobiet zażywających leki antykoncepcyjne i hamujące łaknienie, zmniejszanie się wraz z wiekiem produkcji estrogenów oraz postępujący z upływem czasu wzrost masy ciała prowadzący do otyłości.

Według ostatnich danych (badanie NATPOL III PLUS) (1) nadciśnienie tętnicze występuje u 29% dorosłych Polaków. Ponadto wysokie prawidłowe ciśnienie (SBP 130-139 mmHg i/lub DBP 85-89 mmHg) stwierdza się u kolejnych 30% badanych. Osoby z ciśnieniem wysokim prawidłowym cechują się podwyższonym ryzykiem wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych, a u wielu z nich rozwinie się w przyszłości nadciśnienie tętnicze. Te same badania dostarczają danych o skuteczności leczenia przeciwnadciśnieniowego. Tylko 57% Polaków z nadciśnieniem tętniczym jest leczonych, a jedynie 12% ma skutecznie kontrolowane nadciśnienie tętnicze. Skuteczność leczenia jest wyższa u kobiet (14% vs 10% u mężczyzn), jednak w dalszym ciągu są to wyniki niezadowalające.

Artykuł w pełnej wersji do pobrania w pliku pdf.

Streszczenia IV Ogólnopolskiego Sympozjum Chorób Metabolicznych Tkanki Kostnej PTOiTr, Jurata 3-5.09.04

Dr med. Piotr Leszczyński

Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej Akademii Medycznej, Oddział Reumatologii i Osteoporozy, Poznań

Międzynarodowe Stowarzyszenie Densytometrii Klinicznej (International Society for Clinical Densitometry) opublikowało w Journal of Clinical Densitometry (Volume 7, Number 1, 2004) nowe oficjalne stanowisko dotyczące użyteczności klinicznej badania gęstości mineralnej kości (BMD) w ocenie ryzyka rozwoju osteoporozy.

Z klinicznego i praktycznego punktu widzenia bardzo istotnym wydaje się fakt potwierdzający, że nie istnieją żadne istotne przyczyny do zmiany definicji osteoporozy u kobiet w wieku pomenopauzalnym rekomendowanej w 1994 roku przez WHO. Nadal powinnyśmy więc stosować pojęcia: normy, osteopenii, osteoporozy czy zaawansowanej osteoporozy.  ISCD zaleca jednak wykorzystywanie raczej wskaźnika Z-score (poniżej -2.0 SD interpretowany jako wynik nieprawidłowy) dla oceny masy kostnej u kobiet w okresie premenopauzalnym. Natomiast kryteria WHO (T-score poniżej 2.5 SD) mogą być używane u dorosłych kobiet w okresie premenopauzalnym tylko w razie istotnych przyczyn rozwoju wtórnej osteoporozy. W przypadku dzieci i młodych dorosłych do 20 roku życia niezależnie od płci, ISCD nie rekomenduje używania terminu osteoporoza czy osteopenia. Badania techniką DXA w tej grupie dzieci powinny być interpretowane z wielką ostrożnością przede wszystkim z powodu zmiany wielkości i kształtu kości związanej z wiekiem. W celach interpretacyjnych, w tej grupie, nigdy nie należy używać wskaźnika T-score, natomiast wskaźnik Z-score powinien być odnoszony do najlepszej dostępnej dziecięcej bazy referencyjnej stworzonej dla danego aparatu densytometrycznego. W przypadku oceny BMD u mężczyzn rozpoznanie osteoporozy na podstawie T-score powinno dotyczyć jedynie tych od 65 roku życia lub jeżeli podejrzewamy osteoporozę wtórną. W innych przypadkach powinniśmy opierać się jedynie na wskaźniku Z-score i unikać densytometrycznego rozpoznawania osteoporozy. Podkreślono jednoznacznie, że kryteria WHO z 1994 roku rozpoznawania osteoporozy i osteopenii (T-score i Z-score) nie dotyczą oznaczeń densytometrycznych wykonywanych techniką osiowej lub obwodowej tomografii komputerowej (QCT, pQCT) i jak również metody ultradźwiękowej (QUS). Stanowisko ISCD rekomenduje ponadto używanie skrótu DXA, a nie DEXA dla określenia badania densytometrycznego opartego na absorpcjometrii promieniowania rentgenowskiego o podwójnej wiązce energetycznej. Natomiast odchylenia standardowe powinny być wyznaczane i przedstawiane jednolicie jedynie jako T-score i Z-socre z zaokrągleniem do jednego miejsca po przecinku. Zaś wartości BMD powinny być zaokrąglone do 3 miejsc po przecinku, a wartości BMC do 2 miejsc po przecinku. Powierzchnia kości mierzona w densytometrii powinna być określana z precyzją do 2 miejsc po przecinku. 

Wierzę, że z uwagi na jasność, prostotę i brak możliwości dowolnej interpretacji, wytyczne ISCD mogą stać się standardem w praktycznej ocenie badań densytometrycznych przez lekarzy różnych specjalności.

Terapia 2/2005. Osteoporoza

Prof. dr hab. med. Tomasz Opala, dr med. Dorota Rabiega

Artykuł w załączniku

Terapia 5/2004. Reumatologia

Leptyna w chorobach narządu ruchu
Lek. med. Magdalena Kopeć, dr med. Anna Kotulska, prof. dr hab. med. Eugeniusz Józef Kucharz
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii ŚlAM w Katowicach
Kierownik: prof. dr hab. med. Eugeniusz Józef Kucharz

Leptyna, nazywana hormonem sytości lub białkiem ob, jest produktem genu ob (1). Gen ten zlokalizowany jest u myszy na chromosomie 6, a u człowieka na chromosomie 7q32 (2).

Budowa i funkcja leptyny
Leptyna, zbudowana jest u myszy ze 167 reszt aminokwasowych, a u człowieka ze 166 reszt aminokwasowych i pełni kluczową rolę w mechanizmie ujemnego sprzężenia zwrotnego pomiędzy zawartością tkanki tłuszczowej w organizmie a ilością spożywanego pokarmu i wydatkowaniem energetycznym (3,4). Brak prawidłowej leptyny, występujący u myszy będących homozygotami z punktową mutacją w 105 kodonie genu leptyny, powoduje m.in. hyperfagię, otyłość, cukrzycę, niepłodność i zaburzenia funkcji układu immunologicznego.

Masa cząsteczkowa hormonu wynosi 18 kDa, ale dopiero po odcięciu sekwencji sygnałowej, leptyna o masie cząsteczkowej16 kDa zostaje uwolniona do krążenia (5). Leptyna w osoczu ma formę monomeryczną, lecz spotykana jest również jako dimer lub tetramer. We krwi występuje w postaci wolnej lub związanej ze stosunkowo słabo jeszcze poznanymi białkami (6).

Leptyna wytwarzana jest głównie przez komórki tkanki tłuszczowej żółtej, w mniejszym stopniu przez tkankę tłuszczową brunatną (1), ale także przez łożysko (7), żołądek (6), mózg (9) i mięśnie szkieletowe (10). Glasow i wsp. (11) udowodnili, iż leptyna produkowana jest także przez ludzkie fibroblasty in vitro oraz in situ (bioptaty skóry ludzkiej) i wykazuje działanie auto- i parakrynne. Stężenie leptyny w osoczu ściśle zależy od masy tkanki tłuszczowej zawartej w organizmie. Dodatkowym czynnikiem, regulującym ilość krążącej leptyny, jest rozpuszczalny receptor dla białka ob, mający zdolność wiązania leptyny (12).

Okres półtrwania leptyny w osoczu wynosi od 25 min do 3 godzin (13). Po pokonaniu bariery krew-mózg, przy udziale transportu aktywnego, dociera ona do receptorów leptynowych Ob-R zlokalizowanych głównie w ośrodkowym układzie nerwowym (podwzgórze). Receptor Ob-R wykryto także w narządach obwodowych m.in. w płucach, nerkach i mięśniach (14). Leptyna wywiera również wpływ na komórki tkanki tłuszczowej, komórki środbłonka, komórki β trzustki oraz na limfocyty T (15).

Pod względem struktury receptor Ob-R zaliczany jest do rodziny receptorów cytokinowych. Opisano co najmniej 6 odmian receptora leptynowego, różniących się między sobą rozmiarem części wewnątrzkomórkowej (16,17). Istnieją dwie drogi przekazywania sygnałów z receptora leptynowego do wnętrza komórki: układ JAK-STAT (18) (Janus kinases-signal transducers and activators of transcription) lub aktywacja kaskady MAPK (mitogen-activated protein kinase) (19). Receptory leptynowe zostały zidentyfikowane głównie w podwzgórzu (jądro łukowate, grzbietowo-przyśrodkowe, przykomorowe, brzuszno-przyśrodkowe i boczne) oraz w splotach naczyniówkowych mózgu (20). Wydzielanie leptyny podlega rytmowi okołodobowemu. Największe stężenia leptyny w osoczu obserwuje się pomiędzy godziną 22.00 a 3.00 (szczyt ok. godz. 2.00), z czym związane jest prawdopodobnie zaprzestanie przyjmowania pokarmu w czasie snu (21). Do czynników stymulujących wydzielanie leptyny należą m.in.: przyjmowanie pokarmu, glikokortykosteroidy, estrogeny, insulina, a także TNF-α i interleukina-1 (22). Działanie hamujące ekspresję genu ob wykazują androgeny, hormon wzrostu oraz stymulacja układu współczulnego (np. działanie niskiej temperatury, podawanie noradrenaliny), a także długotrwała głodówka (22).

Leptyna wydalana jest przez nerki. Wykazano zwiększenie stężenia leptyny w osoczu pacjentów cierpiących na przewlekłą niewydolność nerek (23).

Leptyna wykazuje liczne działania biologiczne. Jak wspomniano odgrywa kluczową rolę w procesie regulacji przyjmowania pokarmu, wydatkowania energetycznego, bierze udział w regulacji funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego (oś podwzgórze-przysadka-gonady, podwzgórze-przysadka-nadnercza, podwzgórze-przysadka-gruczoł tarczowy), a także wywiera wpływ na czynność komórek hematopoetycznych, limfocyty T, hepatocyty, trzustkę, mięśnie, tkankę tłuszczową (24,25,26). Stężenie leptyny ściśle koreluje z masą tkanki tłuszczowej i istotnie reaguje na zmiany ilości masy tłuszczowej organizmu. Na przykład utrata 10% masy ciała powoduje 50% zmniejszenie leptynemii (27). W przebiegu jadłowstrętu psychicznego stężenie leptyny w surowicy jest małe, ale zwiększa się wraz ze zwiększeniem masy ciała (28). Stężenie leptyny w surowicy jest większe u kobiet, nawet mimo porównywalnej z mężczyznami masy tkanki tłuszczowej (29).

Leptyna w działaniu związanym z kontrolą przyjmowania pokarmu działa antagonistycznie do neuropeptydu Y. W jądrze łukowatym podwzgórza syntetyzowany jest neuropeptyd Y (NPY), 36-aminokwasowy peptyd uwalniany w jądrze przykomorowym i grzbietowo-przyśrodkowym. Jego główna rola polega na nasilaniu łaknienia na drodze pobudzania receptorów Y1 i/lub Y5 (30). Leptyna hamuje wydzielanie NPY, a także innych oreksygenicznych (pobudzających łaknienie) neuropeptydów (31), jednocześnie zwiększając stężenie czynników anoreksygenicznych (hamujących łaknienie) (32).

Wiele badań skupia się na roli leptyny jako lipostatu. Leptyna bezpośrednio hamuje gromadzenie lipidów wewnątrzkomórkowych przez redukcję syntezy kwasów tłuszczowych i triglicerydów, jednocześnie zwiększając oksydację kwasów tłuszczowych (33). Sugeruje się, że leptyna zwiększa stosunek krążącego glicerolu i wolnych kwasów tłuszczowych (TAG/FFA), co ujemnie koreluje z otyłością (34). Jest to jeden z mechanizmów działania leptyny, prowadzący do zwiększenia wydatku energetycznego. Inny mechanizm polega na tzw. wycieku protonowym, czyli rozprzęganiu fosforylacji oksydatywnej, w wyniku czego dochodzi do zwiększenia produkcji ciepła, a zmniejszenia wytwarzania wiązań wysokoenergetycznych (35). Leptyna, poza ośrodkową regulacją przyjmowania pokarmu, działa również bezpośrednio na metabolizm wielu komórek obwodowych, na powierzchni których zlokalizowane są receptory dla produktu genu ob. Leptyna pełni istotną rolę w procesie dojrzewania płciowego. Działając na oś podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalną, stymuluje uwalnianie m.in. folitropiny i lutropiny (36). Wpływa również na układ sercowo-naczyniowy, regulując ciśnienie tętnicze krwi (37). Występowanie receptorów ob stwierdzono także w śródbłonku. Leptyna odgrywa ważną rolę w procesie angiogenezy (38).

Pełna wersja artykułu do pobrania w pliku pdf.

Terapia 03/2006. Osteoporoza

Leczenie osteoporozy w świetle medycyny opartej na dowodach
Sylwia Rotkegel, Andrzej Więcek

artykuł w załączniku

Wlodzimierz Ozonek 1, Andrzej Bednarek 2, Jacek Gagala 2, Andrzej Górecki 3, Dariusz Purski 3,

1 Klinika Ortopedii CMKP, Otwock

2 Klinika Ortopedii AM, Lublin

3 Klinika Ortopedii AM, Warszawa

Warecka 4/6 m 62, 00 – 040 Warszawa

Streszczenia zjazdu PTOiTR – 2000

W16

Autorzy omówili połączony materiał kliniczny trzech ośrodków ortopedycznych w Polsce wykonujących od kilkunastu lat zabiegi wymiany protez stawu biodrowego. Analizie poddano chorych leczonych do końca 1999 r. Średni wiek operowanych wynosi 66 lat. Replantacji wymagało ponad 20 rodzajów protez. W analizowanym okresie stosowano różne sposoby postępowania. Wykorzystywano różne rodzaje protez rewizyjnych i różne rodzaje implantów dodatkowo używanych do zabiegów wymiany protezy. Celem pracy jest omówienie w oparciu o duży materiał kliniczny problemów jakie pociągną za sobą te trudne do wykonania zabiegi chirurgiczne. Szczególna uwagę zwrócono na okres czasu jaki minął od pierwotnej endoplstyki do momentu obluzowania protezy ( srednio 9 lat ), częstość oddzieleń poszczególnych elementów protezy ( najczęściej oba komponenty ) i częstość występowania powiklan sród- i pooperacyjnych. Zwrócono uwage na trudnosci w ustaleniu kryteriów oceny odleglych wyników leczenia. Do chwili obecnej nie wypracowano zasad klinicznej oceny wyników replantacji w Polsce. Nie ma równiez takich kryteriów powszechnie przyjetych na swiecie. Z doswiadczenia autorów wstepnie wynika, ze niemozliwe jest proste przeniesienie kryteriów oceny wyników pierwotnych endoplastyk do oceny wyników replantacji.

Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, pt. „Osteoporoza a ryzyko złamania”. (2006; 4(6); vol. 8)

dr hab.med. Edward Czerwiński, lek.med. Przemysław Borowy, dr Bożena Jasiak

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s25.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s2-s3.

L03
Epidemiologia złamań po małym urazie wśród populacji kobiet regionu Podlasia
N.Nowak(1), J.Badurski(1), J.Supronik(2), A.Dobreńko(1), S.Daniluk(1), J.Rybaczuk(2)
1.Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych w Białymstoku
2.Oddział Chorób Wenętrznych i Osteoartrologii Szpitala Śniadeckiego w Białymstoku

Wprowadzenie: Podstawowym celem interwencji w dziedzinie osteoporozy jest prewencja złamań. Badania epidemiologiczne umożliwiają ocenę i zidentyfikowanie czynników ryzyka złamań . Celem niniejszego badania jest sprawdzenie znanych czynników ryzyka złamań u kobiet wśród populacji 300.000 mieszkańców Białegostoku i okolicznych miejscowości. Materiał i Metody: Badanie oparte jest na dobranej losowo próbie obejmującej 1005 kobiet w wieku > 45 lat proporcjonalnie do przedziałów wiekowych w danym roczniku została opracowana przez komórkę statystyczną Urzędu Marszałkowskiego wg. wymogów badań reprezentatywnych. Procedura badania obejmowała wypełnienie kwestionariusza zawierającego pytania dotyczące diety aktywności fizycznej , złamań, także w rodzinie stosowania alkoholu, papierosów oraz badania gęstości metodą DXA aparatem HOLOGIC QDR 4500 SL w szyjce kości udowej i kręgosłupie lędźwiowym. Osteoporoza, osteopenia i norma zostały zdefiniowane wg. kryteriów WHO w szyjce kości udowej. Wyniki: W grupie 727 kobiet , które zgłosiły się na badanie DXA , 108 miało BMD < -2,5 co stanowiło 14,8%, 313 miało BMD w przedziale pomiędzy –1,0 a –2,5(43,05%) oraz 306 wykazywało normalne wartości BMD pomiędzy +1,0 a –1,0 SD (42%). Pacjentki z kryteriami densytometrycznym osteoporozy były starsze niż w grupie z osteopenii i normy. 222 panie spośród 727 (30,5%) doświadczyło w przeszłości złamania ( 118 nadgarstka, 5 biodra, 8 kręgów 21 żeber, , wszystkich złamań 268). Pacjentki ze złamaniami w wywiadzie miała statystycznie znamiennie,p=0,001, niższą masę kostną niż kobiety bez złamań. Dodatkowo w grupie pacjentek z osteoporozą procent złamań był statystycznie znamiennie wyższy niż w grupie pan z osteopenią i zdrowych. Złamania występowały też znamiennie częściej w grupie wiekowej po 60 roku życia. Podsumowanie: Występowanie i lokalizacja złamań wymaga dalszej analizy miedzy innymi uściślającej termin „mały uraz”

L03
BIALYSTOK OSTEOPOROSIS STUDY (BOS): EPIDEMIOLOGY OF LOW TRAUMA FRACTURES IN THE FEMALE POPULATION
N. Nowak, J. Badurski, J. Supronik, A. Dobrenko, S. Daniluk, J. Rybaczuk,
Centre of Osteoporosis and Osteo-Articular Diseases, and Dept. of Medicine and Osteoartrology Sniadecki Hospital, Bialstok

Background: The primary task of therapeutic intervention in osteoporosis is fracture prevention. Epidemiological evaluation of fracture risk factors brings direct information on population studied.
The aim of BOS is to evaluate known risk factors of low trauma fractures in a female population of 300 000 inhabitants of the city of Bialystok and surrounding regions of Podlasie.
Population characteristics and methods: The study is based on random selection including 1005 women over 45 years of age, proportionally to age sections in definite age-groups. The trial was collated by the Statistical Department of Marshal’s Autho¬rities, precisely under the rules of epidemiological study. Proper random selection was a requisite in keeping within the 3% bounds of error. The questionnaires with 19 groups of questions concerning diet, life style, past history of any illnesses including fractures were filled out by participants of the study in the assistance of medical students. DXA BMD of the lumbar spine and the hip by the QDR4500 Hologic apparatus were measured.
Results: Osteoporosis, osteopenia and normal population were defined according to WHO criteria of the neck BMD. In a group of 727 women who were submitted to DXA examinations 108 patients had a BMD >-2,5 SD (14,8%), 313 had a BMD between -1,0 and -2,5 SD (43,05%), and 306 had normal a BMD between +1,0 and -1,0 (42%). Osteoporotic patients were older than osteopenic and normals. 222 of 727 (30,5%) experienced low trauma fractures in the past (118 wrist, 5 hip, 8 vertebrae, 21 ribs, all = 268 fractures). This group had a statistically significant (p 0,001) lower bone mass in all regions of measurement. In a group of women with osteoporosis the percent of fractures was significantly higher than that in osteopenic and normal subjects and fractures occurred more commonly after the age of 60.
Conclusions: Incidence and localisation of fractures need to be analysed for a definition of 'low trauma’.

 5-7.06.2019, Lizbona, Portugalia 

Centrum Kongresowe:
The CCL – Centro de Congressos de Lisboa
Praça das Indústrias,
1300-307 Lisboa – Portugal

Główny temat spotkania:
„Registries and Impact on Practice”

Oficjalnym językiem spotkania jest język angielski.

Przysyłanie abstraktów możliwe będzie w terminie 10.09-12.11.2018

Więcej informacji na stronie www.