1

THE IOF EASTERN EUROPEAN AND CENTRAL ASIAN REGIONAL AUDIT “EPIDEMIOLOGY, COSTS AND BURDEN OF OSTEOPOROSIS IN 2010”

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 50-51

L07

THE IOF EASTERN EUROPEAN AND CENTRAL ASIAN REGIONAL AUDIT “EPIDEMIOLOGY, COSTS AND BURDEN OF OSTEOPOROSIS IN 2010” 

Lesnyak O. et al. (on behalf of the group of contributors)

Department of Family Medicine, Ural State Medical Academy, 3, Repina street, Yekaterinburg 620219 Russian Federation

Keywords: osteoporosis, epidemiology, socioeconomic burden

Worldwide, osteoporosis and resulting fractures constitute a major public health burden with often devastating consequences, leading to increased levels of morbidity and mortality.

Aim. The aim of this study was to estimate the incidence, prevalence and burden of osteoporosis and fractures in the Eastern European and Central Asian region.

Material and methods. The study was organized by the International Osteoporosis Foundation (IOF). The local experts from 21 countries performed a search for relevant information on epidemiology, risk factors and socioeconomic burden of osteoporosis and fractures in their countries.

Results. It is clear from the Audit that osteoporosis and fractures are and will continue to be a major public health burden in the region, escalating as the proportion of people over 50 years of age increases. Although osteoporotic fractures are greatly under recognized as a major health problem leading to lack of diagnosis and treatment. In the majority of the countries it is a great lack of epidemiological studies and official statistics and formal hip or fragility fracture registries. Vertebral fractures are common in the region, however very few are diagnosed. Hip fractures are the most devastating fracture. In some countries, annual morbidity and mortality rates are 30-40%. The main reason for this is the poor standard, and even complete lack, of specialized care given to patients who have suffered a hip fracture. In many countries the level of hospitalization after hip fracture is extremely low. Thus, in Georgia, rates of hospitalization after hip fracture are estimated to be only 25%. Conservative methods for managing hip fracture are widespread throughout the region. All these lead to extremely high mortality rates and morbidity rates, with many patients remaining bedridden.

The average daily calcium intake in nearly all countries falls far below the FAO/WHO recommendations. In addition the majority of populations in the region suffer from severe vitamin D insufficiency. In most countries, DXA technology is only accessible in main cities. In countries without reimbursement, the population cannot afford DXA examinations. In the Russian Federation there are only 167 DXA machines for the entire country, with 52% of them in Moscow. Out of the 21 countries presented in this report, only 2 (Republic of Belarus and Bulgaria) consider osteoporosis as a health priority. The lack of structured government sponsored awareness programmes for both physicians and the public contribute to the under recognition of osteoporosis. In many countries there are no official government approved national guidelines on osteoporosis diagnosis and treatment.

It is our hope that these findings will serve to focus the attention of governments and health authorities on the devastating and growing problems posed by osteoporotic fractures in the region. In many countries throughout the region the development and introduction of modern unified standards of care for patients with hip fracture, in particular surgical treatment, are urgently required.

 

L07

AUDYT IOF DLA EUROPY WSCHODNIEJ I AZJI CENTRALNEJ. OSTEOPOROZA: EPIDEMIOLOGIA, KOSZTY I OBCIĄŻENIE W 2010 

Lesnyak O. et al. (on behalf of the group of contributors)

Department of Family Medicine, Ural State Medical Academy, 3, Repina street, Yekaterinburg 620219, Russian Federation

Słowa kluczowe: osteoporoza, epidemiologia, socjo-ekonomiczne obciążenie

Na całym świecie osteoporoza i wynikające z choroby złamania wraz z negatywnymi konsekwencjami prowadzącymi do wzrostu zachorowalności i śmiertelności stanowią znaczne obciążenie dla zdrowia publicznego.

Cel. Celem pracy było oszacowanie częstości występowania oraz obciążenia osteoporozą i złamaniami w Europie Wschodniej i Centralnej Azji.

Materiał i metody. Badanie zorganizowała IOF. Lokalni eksperci z 21 krajów uczestniczyli w poszukiwaniu istotnych informacji dotyczących osteoporozy i złamań w ich krajach z zakresu: epidemiologii, czynników ryzyka, socjo-ekonomicznych obciążeń.

Wyniki. Z audytu jasno wynika, że osteoporoza i złamania pozostaną głównym problemem dla zdrowia publicznego w regionach z rosnącym odsetkiem ludzi powyżej 50 roku życia. Złamania osteoporotyczne pozostają w większości nierozpoznane jako główny problem zdrowotny, co prowadzi do braku diagnozy i leczenia. W większości krajów brak jest badań dotyczących epidemiologii, oficjalnych statystyk, rejestrów złamań biodra i złamań osteoporotycznych. Złamania kręgów są powszechne w regionie, jednakże rzadko są diagnozowane. Złamania szyjki kości udowej są najbardziej obciążającymi typami złamań. W niektórych krajach roczna zachorowalność i śmiertelność wynosi od 30-40%. Główną przyczyną są słabe standardy lub nawet brak specjalistycznej opieki dla pacjentów, którzy doświadczyli złamania szyjki kości udowej. W wielu krajach odsetek hospitalizacji po złamaniu szyjki kości udowej jest bardzo niski. Przykładowo w Gruzji odsetek hospitalizacji po złamaniu szyjki kości udowej został oszacowany na jedyne 25%. Zachowawcze metody leczenia złamań szyjki kości udowej są szeroko rozpowszechnione w tym regionie. Prowadzą one do bardzo wysokiej zachorowalności i śmiertelności, pozostawiając pacjenta przykutego do łóżka.

Niemal we wszystkich krajach średnia dzienna podaż wapnia jest dużo niższa niż zaleca FAO/WHO. Co więcej, większość populacji w badanym regionie cierpi z powodu poważnego niedoboru witaminy D. W większości krajów DXA jest dostępne jedynie w głównych miastach. W krajach gdzie badanie DXA nie jest refundowane ludzie nie mają możliwości pokrycia kosztów badania. W Rosji znajduje się 167 urządzeń do wykonywania DXA, z czego 52% jest w Moskwie. Z prezentowanych w raporcie 21 krajów tylko dwa uznaje osteoporozę za priorytetowy problem opieki zdrowotnej (Białoruś, Bułgaria). Brak rządowych programów uświadamiających zarówno lekarzy jak i opinię publiczną przyczynia się do nierozpoznawania osteoporozy. W wielu krajach rząd nie zatwierdził ogólnie obowiązujących wytycznych diagnozowania i leczenia osteoporozy.

Mamy nadzieję, że nasze badania zwrócą uwagę rządu i opieki zdrowotnej na pustoszące i wciąż rosnące problemy z powodu złamań osteoporotycznych w badanym regionie. W wielu krajach z badanego obszaru wprowadzenie i rozwój nowoczesnych, ujednoliconych standardów leczenia pacjentów ze złamaniem bkku (hip fracture), szczególnie leczenia operacyjnego, jest pilnie potrzebne.

 




TRABECULAR BONE SCORE IN CLINICAL PRACTICE

 

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 45-46

L07

TRABECULAR BONE SCORE IN CLINICAL PRACTICE

Povoroznyuk V.1, Hans D.2, Dzerovych N.1

 

1D.F. Chebotarev Institute of gerontology, NAM Ukraine, Kyiv, Ukraine

2Center of Bone diseases, Lausanne University Hospital, Lausanne, Switzerland

Keywords: trabecular bone score, women, men, bone, fracture

Objectives. Trabecular bone score (TBS) is a parameter of bone microarchitecture that is determined by the level analysis of DXA images. TBS is associated with fractures in the preliminary case-control and prospective studies.

Aim. The aim of this study was to assess the TBS role in the clinical practice.

Materials and methods. We’ve examined 176 healthy women aged 40-79 years (mean age – 53.4±0.6 yrs) and 117 men aged 40-79 years (mean age – 59.8±0.9 yrs). Bone mineral density (BMD) of whole body, PA lumbar spine and proximal femur were measured by DXA method (Prodigy, GEHC Lunar, Madison, WI, USA) and PA spine TBS were assessed by TBS iNsight® software package installed on the available DXA machine (Med-Imaps, Pessac, France).

Results. We have observed a significant decrease of TBS as a function of age (F=6.56; p=0.0003) whereas PA spine BMD was significantly increasing with age (F=4.04; p=0.008) in the examined women. This contradiction can be traced to the spinal osteoarthritis and degenerative diseases progressing with age in the elderly patients. TBS was significantly lower in women with duration of PMP over 4 yrs (p=0.003) in comparison with women without menopause; BMD of spine significantly decreased in women with duration of PMP over 7-9 yrs (p=0.02). So, the TBS can detect changes in the state of bone tissue at the earlier stage than BMD.

We have observed a significant decrease of TBS in men with ageing (F=2.44; p=0.05). Overall TBS values in men are lower than the age matched TBS values in women.

Conclusions. TBS is an independent parameter which has a potential diagnostic value of its own, without taking into account the BMD results. The study concerning patients with osteoporosis and fractures is underway.

 

L07

KOŚĆ GĄBCZASTA W PRAKTYCE KLINICZNEJ

Povoroznyuk V.1, Hans D.2, Dzerovych N.1

1D.F. Chebotarev Institute of gerontology, NAM Ukraine, Kyiv, Ukraine

2Center of Bone diseases, Lausanne University Hospital, Lausanne, Switzerland

Słowa kluczowe: trabecular bone score (TBS), kobiety, mężczyźni, kość, złamanie




Teryparatyd czy alendronian w leczniu osteoporozy posterydowej

TERYPARATYD CZY ALENDRONIAN W LECZENIU OSTEOPOROZY POSTERYDOWEJ
Artykuł z The New England Journal of Medicine opublikowany w 2007 (Saag KG, Shane E,
Boonen S, Marín F, Donley DW, Taylor KA, Dalsky GP, Marcus R. Teriparatide or
Alendronate in Glucocorticoid-Induced Osteoporosis. N Engl J Med 2007;357:2028-39)
prezentuje wyniki porównawczego leczenia alendronianem i rekombinowanym ludzkim PTH
(1-34, teryparatydem) u chorych przyjmujących glukokortykosteroidy GKS.




POTENCJAŁ DIAGNOSTYCZNY OZNACZEŃ OSTEOPOROZY W POLSCE

X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Kraków 23-26 września 1999

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s48-49.

R11
POTENCJAŁ DIAGNOSTYCZNY OZNACZEŃ OSTEOPOROZY W POLSCE

R.S.Lorenc

Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej IP CZD Al. Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa

Wynikające z szerokiego zagrożenia osteoporozą w Polsce zapotrzebowanie diagnostyczne powoduje konieczność obok uściślenia strategii diagnostycznych także opracowanie jednolitych obowiązujących w całym kraju algorytmów zarówno dotyczących oznaczeń i interpretacji wyników jak i wskazań. Aktualna codzienna praktyka ujawniła, że ze względu na szczupłość potencjału diagnostycznego oraz koszty oznaczeń miejsce szerokiego skriningu z udziałem badań densytometrycznych zajmują coraz szerzej oznaczenia osób zdecydowanych na podjęcie leczenia.
Niemniej nawet w ograniczonej skali działań stale w Polsce rozszerza się spektrum wykorzystywanej aparatury diagnostycznej (jedno i dwuwiązkowe densytometry, kilka rodzajów aparatów ultradźwiękowych, obwodowa tomografia komputerowa). Na plan pierwszy w tej sytuacji wysuwa się konieczność unifikacji interpretacji wyników i zaleceń diagnostyczno-leczniczych. Pomocne na tej drodze są istniejące zalecenia WHO i Towarzystw Densytometrycznych. Natomiast do tematów naczęściej dyskutowanych stale należą zagadnienia lokalnych norm, czynników ryzyka, a także diagnostyka mężczyzn i starszych kobiet oraz miejsca markerów w diagnostyce i monitorowaniu leczenia.

R11
DIAGNOSTIC POTENTIAL OF OSTEOPOROTIC MEASUREMENT

Roman S. Lorenc

Dept. Biochem. Exp. Med. The Memorial Children`s Health Institute, Al. Dzieci Polskich 20, 04-736 Warsaw in Poland

In accord with needs during last years in Poland appeared, the necessity of general consensus in respect to general diagnostic strategy, and treatment of osteoporosis. As in other countries the screening procedure has been limited to patients that intend to be treated. An obstacle in uniform procedures and interpretation of data is increasing presence of broad spectrum of diagnostic equipment (SEXA, DEXA several ultrasound units as well as pQCT ones).
The basic for general interpretation pattern are WHO criteria. The ongoing questions are focused on local norms, diagnostic in men and older women, the role and place of biochemical markers in diagnostic and evaluation, criteria for treatment.




REHABILITACJA W OSTEOPOROZIE

II Krakowskie Sympozjum – Osteoporoza w życiu, praktyce i teorii
Kraków 30.09 – 01.10.1995

Streszczenia:
Materiały kongresowe: REFERATY, s18.

REHABILITACJA W OSTEOPOROZIE
B. Frańczuk
Krakowskie Centrum Rehabilitacji, Kraków, ul.Modrzewiowa 20

Rehabilitacja jest jednym z elementów terapeutycznych stosowanych w leczeniu osteoporozy i należy podkreślić, że nie można z niej zrezygnować stosując jedynie leczenie farmakologiczne.
Istotą zagadnienia jest, w poszczególnych postaciach osteoporozy, zapewnienie pacjentowi aktywności fizycznej, utrzymanie właściwej siły mięśniowej, zapewnienie racjonalnego ruchu całego ciata. Zabiegi rehabilitacyjne mają na celu, poprzez zwięk¬szenie aktywności ruchowej, Ułatwienie penetracji leków do tkanki kostnej poprzez poprawę ukrwienia jak również wzmocnienie mięśni będących integralnym elementem układu kostno – stawowego.
Zabiegi rehabilitacyjne stosowane w osteoporozie powinny być prowadzone i kontro¬lowane przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów w przygotowanych do tego celu Ośrodkach.
Ćwiczenia przez nich prowadzone dzielą się na aerobowe (tlenowe) oraz anaerobowe (beztlenowe) i uzupełniane są w miarę konieczności o zajęcia poprawiające koordy¬nację, zmysł równowagi, silę mięśniową. W ostatecznym jednak efekcie ich głównym zadaniem jest poprawa struktury kostnej.
Poszczególne etapy ćwiczeń są ściśle określone i można je podzielić na takie grupy jak – ćwiczenia rozgrzewające przed właściwymi zajęciami, ćwiczenia poprawiające zakres ruchomości i rozciągające, ćwiczenia mające na celu wzmocnienie kości, ćwiczenia wzmacniające gorset mięśniowy, ćwiczenia rozluźniające. Podkreślić należy, że tylko systematyczna terapia w ostateczności przyniesie za¬kładany efekt terapeutyczny. Poprzedzona szczegółowymi badaniami wydolności organizmu każdorazowo musi być ustalona do każdego przypadku indywidualnie. Nie przeszkadza to jednak, aby zajęcia terapeutyczne były organizowane w większych grupach. Stwarza to pacjentowi większą motywację do ćwiczeń niż w samotności. Rehabilitacja w osteoporozie musi być oparta o jednoczesne podawanie środków farmakologicznych z okresowymi kontrolami stanu ogólnego oraz obrazem struktury kostnej. W miarę uzyskiwania wyników tych badań, zajęcia muszą być korygowane.




L05 IDENTIFICATION OF VERTEBRAL FRACTURES

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:53-55.
 

 
L05
IDENTIFICATION OF VERTEBRAL FRACTURES
 
Ring E.F.J.1, Peel N.S.A.2 
1 Medical Imaging Research Unit, Faculty of Advanced Technology, University of Glamorgan, Pontypridd UK
2 Metabolic Bone Centre, Northern General Hospital, Sheffield, UK
 
 
Key words: osteoporosis, vertebral fracture, radiographs, DXA, VFA
 
Introduction: Vertebral fractures are the most common osteoporotic fracture; between 30-50% are asymptomatic and so may not be diagnosed. They are powerful predictors of future fracture (vertebral fractures X5; hip fracture X2). Although all vertebral fractures change the shape of vertebrae, not all vertebrae that are changed in shape are fractured (deformity). Other pathologies (short vertebral height, spondylosis, Scheuermann’s disease, metastases, myeloma) cause vertebral deformity. More sophisticated imaging methods (radionuclide scans [RNS], magnetic resonance imaging [MRI] and computed tomography [CT} are helpful in differentiating fractures due to more sinister pathologies, and differentiate acute from chronic vertebral fractures.
Spinal radiographs are the most widely used imaging technique to diagnose vertebral fractures. With the introduction of Picture Archiving and Communication Systems (PACS) in radiology departments the electronic images are easier to analyze for changes in vertebral shape. CT and MRI also have the potential to identify vertebral fractures incidentally when scans are performed for other clinical indications. Dual energy X-ray absorptiometry (DXA) for bone mineral density (BMD) may identify vertebral fractures, and if present spinal radiographs should be suggested. With technical developments in DXA (improved image spatial resolution, faster scanning) it is now feasible to obtain images of the entire spine (postero-anterior PA and lateral) for vertebral fracture analysis (VFA).
Methods: IVA has advantages over spinal radiography (lower radiation dose [approximately 40µSv compared to 700-2000µSv], vertebrae from T4-L4 visualised on single image, less effect of parallax and both BMD and VFA performed on same equipment). Dual energy VFA images are superior in visualising thoracic vertebrae. A number of different ways of defining vertebral fractures are used These included morphometry (six points placed on superior and inferior endplates at anterior, mid and posterior points and change in shape described as wedge, endplate or crush fractures. The limitation of this method is that it only describes change in shape which will include some pathologies which are not fractures. Other methods take into account not only change in shape but also visual features that suggest fractures rather than deformities (semi-quantitative [SQ] and algorithm based qualitative [ABQ] methods). Prevalence will be different when using these various methods. Severity can be graded (mild grade 1; moderate grade 2 and severe grade 3); more severe fracture grading indicates higher risk of future vertebral fracture.
Studies have shown that VFA is a reliable way of excluding a vertebral fracture if image quality is good and all vertebrae T4-L4 are visualized. There is reasonable concordance identifying grade 2 and 3 fractures by VFA and radiographs, but not with grade 1 mild fractures, with more being identified on radiographs on which superior image quality enables differentiate of fractures from deformities.
Conclusion: VFA shows promise in identifying vertebral fractures and may identify fractures fortuitously that are asymptomatic, so influencing therapeutic intervention to reduce future fracture risk.
 
 
L05
ROZPOZNAWANIE ZŁAMAŃ KRĘGOWYCH
 
Ring E.F.J.1, Peel N.S.A.2 
1 Medical Imaging Research Unit, Faculty of Advanced Technology, University of Glamorgan, Pontypridd UK
2 Metabolic Bone Centre, Northern General Hospital, Sheffield, UK
 
 
Słowa kluczowe: osteoporoza, złamanie kręgowe, radiogramy, DXA, VFA
 
Wstęp: Złamania kręgowe są najczęściej występującymi złamaniami osteoporotycznymi; w 30 do 50% bezobjawowymi i w związku z tym nie rozpoznawalnymi. Są bardzo dobrym czynnikiem przewidującym następne złamanie ( złamania kręgowe X5, złamanie biodra X2). Pomimo, iż wszystkie złamania kręgowe zmieniają kształt kręgu, nie wszystkie kręgi o zmienionym kształcie są złamane (deformacje). Inne schorzenia (mała wysokość kręgu, spondyloza, ch. Sheuermanna, nowotwory) mogą powodować deformacje kręgów. Bardziej wyszukane sposoby obrazowania takie jak skanowanie izotopowe (RNS), jądrowy rezonans magnetyczny (MRI) oraz tomografia komputerowa (CT) są pomocne w różnicowaniu złamań spowodowanych bardziej poważnymi schorzeniami oraz w różnicowaniu złamań kręgowych w fazie ostrej od tych w fazie przewlekłej.
Radiogramy kręgosłupa są najczęściej stosowaną techniką obrazowania diagnozującą złamania kręgowe. Wraz z wprowadzeniem systemu PACS (Picture Archiving and Communication System) na oddziałach radiologicznych analiza zmian obrysu kręgów na radiogramach elektronicznych stała się dużo łatwiejsza. CT i MRI dodatkowo są w stanie wykryć złamanie kręgowe przypadkowo podczas obrazowania podyktowanego innym podejrzeniem. Absorpcjometria podwójnej energii promieniowania rentgenowskiego (DXA) mierząca gęstość mineralną kości (BMD) może identyfikować złamania kręgowe i jeśli wskazuje na możliwość złamania należy zasugerować badanie radiologiczne kręgosłupa. Z powodu ulepszeń technicznych techniki DXA (ulepszona rozdzielczość przestrzenna obrazu, szybsze skanowanie) obecnie możliwe jest pozyskanie obrazu całego kręgosłupa (projekcja przednio-tylna AP oraz boczna) w celu analizy złamania kręgowego (vertebral fracture analisys-VFA).
Metody: IVA ma przewagę nad radiografią kręgosłupa (mniejsza dawka promieniowania [około 40µSv w porównaniu z 700-2000µSv], kręgi T4-L4 ukazane na pojedynczych obrazach, mniejszy efekt paralaksy oraz BMD wraz z VFA wykonane na tym samym sprzęcie). Obrazy VFA w technice DXA są lepsze w obrazowaniu złamań odcinka piersiowego. Istnieje dużo sposobów określania złamań kręgowych. Należy do nich morfometria (sześć punktów na górnych i dolnych blaszkach granicznych, w części przednij, środkowej i tylnej trzonu oraz zmiany w kształcie opisywane jako sklinowacenie lub zmiażdżenie. Ograniczenie tej metody polega na tym, iż obrazuje ona jedynie zmiany kształtu, które mogą być objawami innych patologii nie będących złamaniami. Inne metody biora pod uwagę nie tylko zmiany kształtu lecz również optyczne cechy sugerujące złamanie zamiast deformacji (metody półilościowe [SQ] lub oparte na algorytmie jakościowym [ABQ]). Częstość występowania stwierdzona na podstawie użycia ww. metod będzie się różniła w zależności od użytej metody. Ciężkość złamań może być stopniowana (stopień łagodny 1; stopień średni 2; stopień ciężki 3); poważniejsze stopnie złamań wskazują wyższe ryzyko złamań kręgowych w przyszłości. Badania pokazują, że VFA jest skuteczną metodą wykluczania złamań kręgowych jeżeli jakość obrazowania jest dobra oraz wszystkie kręgi z zakresu T4-L4 są zobrazowane. Panuje umiarkowana zgodność co do identyfikacji stopni 2 i 3 poprzez VFA i radiogramów lecz nie tyczy się to stopnia 1 złamań łagodnych, które są częściej identyfikowane na radiogramach, na których lepsza jakość obrazu pozwala na różnicowanie złamań od deformacji.
Wnioski: VFA jest obiecującą metodą identyfikacji złamań kręgowych i może przypadkowo wykrywać złamania bezobjawowe wpływając tym samym na skuteczną interwencję w celu minimalizacji ryzyka kolejnych złamań.
 



WYTYCZNE INTERPRETACYJNE OZNACZEŃ DENSYTOMETRYCZNYCH U DZIECI

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005
 
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1)
 
 
L08
WYTYCZNE INTERPRETACYJNE OZNACZEŃ DENSYTOMETRYCZNYCH U DZIECI
 
Lorenc R.S., Kryśkiewicz E., Karczmarewicz E.
 
Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa
 
Interpretacja oznaczeń densytometrycznych u dzieci jest dużo trudniejsza niż u dorosłych. Głównym tego powodem jest wzrastanie oraz dojrzewanie dzieci. W szkielecie procesy te nie zachodzą równomiernie, co stanowi dodatkowy problem. Przyrost minerału kostnego u dzieci jest wynikiem jego akumulacji oraz powiększania się kości zarówno na długość jak i objętość. Procesy te są zależne od wieku chronologicznego, wieku kostnego, płci, masy ciała, ale także czynników środowiskowych, schorzeń oraz obciążeń mechanicznych.
 
Przy opracowywaniu wyników densytometrycznych u dzieci należy używać Z-score, zaś diagnostyka schorzeń kostnych poza informacjami pochodzącymi z oznaczeń densytometrycznych wymaga uwzględnienia geometrii kości, jej wielkości, stopnia dojrzałości dziecka i szkieletu, składu ciała, odżywienia i schorzeń. Przy interpretacji oznaczeń densytometrycznych należy brać również pod uwagę dane antropometryczne, jak wzrost, waga, ale również wiek kostny oraz stopień dojrzałości płciowej. Ponadto, zgodnie z teorią mechnostatu, pomocne są informacje dotyczące masy mięśniowej. Dzieci z zaburzeniami wzrostu wykazują często niższe wartości BMD w stosunku do równowiekowej grupy kontrolnej. Dlatego w nowszych oprogramowaniach aparatury DXA istnieje możliwość trójstopniowej normalizacji wyniku: wzrostu na wiek, BMC na wzrost oraz powierzchni na wzrost. Istotny w interpretacji oznaczeń densytometrycznych jest dobór odpowiednich danych referencyjnych. Techniką używaną najczęściej w diagnostyce jest dwuwiązkowa densytometria (DXA). Ma ona wiele pozytywów (powtarzalność pomiaru, niskie dawki promieniowania), ale też i ograniczenia, z których na plan pierwszy wysuwa się oparcie oznaczeń struktury trójwymiarowej, jaką jest kość, na dwuwymiarowości pomiaru. Rozwiązaniem tego problemu w pewnym stopniu stało się zastosowanie modeli matematycznych umożliwiających przeliczenie BMD na jednostki objętości oraz uzupełnienie oznaczeń pomiarami QCT i pQCT, gdzie wynik wyrażony jest w gramach na centymetry sześcienne uwzględniając budowę przestrzenną kości.
 
 
L08
GUIDELINES OF DENSITOMETRIC MEASUREMENTS INTERPRETATION IN CHILDREN
 
Lorenc R.S., Kryśkiewicz E., Karczmarewicz E.
 
Department of Biochemistry and Experimental Medicine, The Children’s Memorial Health Institute, Warsaw, Poland
 
Interpretation of densitometric measurements in children is more complicated than in adults because of steady growth of children and puberty over expressed by heterogeneity of skeletal development. Bone mineral accrual throughout childhood and adolescence involves changes in bone size, geometry, and mineral content. Obtained results are additionally affected by age, sex, body mass, height, bone age, environmental factors and illnesses, and mechanical loading. In children data evaluation exclusively Z-scores should be used. The diagnosis of osteoporosis in children should be not only limited to densitometric criteria. Moreover, in diagnostic, helpful are the factors like bone geometry, bone size, pubertal stage, skeletal maturity, and body composition. Important for evaluation are anthropometrical variables like: weight and height, but also skeletal age, and pubertal stage. Furthermore, the functional association between muscle and bone through a regulatory mechanism (mechanostat) should be considered. Additionally, children with growth abnormalities often show deficient BMD for chronological age. That might be a reflection of growth irregularities rather than poor bone mineralization. For this reason, in newer software for DXA appeared the possibility of adjusting body size using three-step assessment: height for age, BMC for height and bone area for height. Very important thing is use of appropriate reference data. The most commonly used technique for the assessment of bone mineral content has became densitometric measurement with the use of DXA, mainly because of its measuring repeatability and low radiation dose. However, DXA is a projection technique, and its measurements are based on the two dimensional assessment of a three dimensional structure without taking to consideration potential changes in children three skeletal functions: the size of the bone, the volume of the bone examined and its mineral density. This problem may be solved by developing of mathematical models that account for the dimensions of the bone and applying of QCT and pQCT where is measured true volumetric bone mass expressed as grams per cubic centimeters.



Częstość złamań a polimorfizm genu kolagenu typu I (Colia1) u dzieci leczonych z powodu (…)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s96-97.

 

L05
CZĘSTOŚĆ ZŁAMAŃ A POLIMORFIZM GENU KOLAGENU TYPU I (COLIA1) U DZIECI LECZONYCH Z POWODU CHORÓB NOWOTWOROWYCH

Muszyńska-Rosłan K., Sawicka-Żukowska M., Panasiuk A., Krawczuk-Rybak M.

Klinika Onkologii dziecięcej Akademii Medycznej w Białymstoku

Słowa kluczowe: złamania, polimorfizm kolagenu typu I, choroba nowotworowa u dzieci

Polimorfizm pojedynczego nukleotydu G na T w pierwszym intronie genu kolagenu typu I alfa 1 (COLIA1) od czasu odkrycia przez Granta i wsp., czyli od połowy lat 90-tych, wielokrotnie łączony był z częstszym występowaniem złamań. Większość prac dotyczyła populacji kobiet w wieku okołomenopauzalnym, nieliczne – dzieci, zaś sporadycznie opisywano populacje dzieci leczonych z powodu chorób przewlekłych, u których ocena wpływu pojedynczego czynnika genetycznego na właściwości mechaniczne tkanki kostnej jest utrudniona ze względu na skomplikowane leczenie, jak również niekorzystne czynniki środowiskowe mu towarzyszące.
Celem pracy była ocena częstości występowania złamań oraz próba oceny wpływu genotypu COLIA na ich częstotliwość w populacji dzieci leczonych z powodu chorób nowotworowych.
Pacjenci: Badaniem objęto 171 dzieci, podopiecznych Kliniki Onkologii Dziecięcej w Białymstoku, leczonych z powodu ostrych białaczek (n=75, średni wiek w momencie rozpoznania 9,84 ±4,4 lat), chłoniaków ziarniczych i nieziarniczych (n=48, 13,33 ±3,9 lat) oraz guzów litych (n=47, 12,73 ±4,54). Grupę kontrolną utworzono z 51 zdrowych dzieci (średni wiek 11,81 ±4,46 lat) z regionu północno-wschodniej Polski.
Metody: Polimorfizm genu COLIA1 oznaczano za pomocą metody fragmentów restrykcyjnych. Dane dotyczące złamań uzyskiwano z wywiadu oraz dokumentacji medycznej.Wszystkie złamania były udokumentowane radiologicznie.
Wyniki: W grupie badanej występowanie złamań wykazano u 58 dzieci, co stanowiło 33,9% całej grupy, w porównaniu do 17,5% w grupie kontrolnej. W podgrupach w zależności od diagnozy złamania wystepowały u 28 pacjentów z rozpoznaniem ostrych białaczek (37,3% dzieci leczonych z powodu białaczek), u 11 z chłoniakami złośliwymi (22,9%) i u 18 (38,2%) z guzami litymi. U 16 dzieci złamanie pojedynczej kości wykazano w wywiadzie na długo przed rozpoczęciem leczenia. W 6 przypadkach dzieci z ostrą białaczką stwierdzono w momencie diagnozy kompresyjne złamania kręgów. W grupie badanej nie stwierdzono zależności pomiędzy obecnością określonego genotypu COLIA1 a występowaniem złamań.
W grupie kontrolnej stwierdzono natomiast istotnie częstsze występowanie niekorzystnego genotypu Ss w grupie dzieci z przebytymi złamaniami niż w grupie bez złamań (p=0,0038), czego nie obserwowano u dzieci chorych.
Wnioski: Liczba złamań była wyższa w grupie badanej niż w grupie kontrolnej. Na częstość występowania złamań u dzieci leczonych z powodu choroby nowotworowej wpływa przede wszystkim proces zasadniczy i obciążające leczenie. Ocena wpływu pojedynczych czynników genetycznych na częstość występowania złamań u tych pacjentów jest bardzo utrudniona ze względu na sumujące się niekorzystne działanie czynników środowiskowych.

L05
FRACTURES RATE AND COLLAGEN TYPE I (COLIA1) GENE POLYMORPHISM IN CHILDREN WITH CANCER

Muszynska-Roslan K., Sawicka-Zukowska M., Panasiuk A., Krawczuk-Rybak M.

Department of Pediatric Oncology Medical University of Bialystok, Poland

Key words: bone mineral density, collagen type I, childhood acute lymphoblastic leukemia

Single nucleotide polymorphism (G for T) in the first intron of type I collagen gene, since study of Grant et al, has been associated with higher fracture rate. Most of the studies were conducted on population of menopausal women. Rarely data was based on children, and only few on children with chronic diseases, where treatment and its complication (adverse effects), as well as other environmental factors, affect analysis of a single genetic factor on bone properties.
The aim of the study was to assess fractures rate and its relation to COLIA1 gene polymorphism in children with (different types of) cancer.
Patients
The study group consisted of 171 children treated at Department of Paediatric Oncology in Bialystok. 75 subject were diagnosed with acute lymphoblastic lekaemia (ALL, mean of age at diagnosis 9,84 4,4 years), 48 with lymphomas (NHL and LGR, mean age 13,33 3,9) and 47 had solid tumors (ST, mean of age 12,73 4,54). The control group consisted of 51 healthy children (mean of age 11,81 4,46 years) form the north- eastern region of Poland.
Methods
COLIA1 gene polymorphism was examined with restriction fragment length polymorphism (RFLP) method. Information on age at the time of fracture, trauma severity and anatomical location was obtained from a detailed questionnaire and medical records. All fracture events were documented by X-ray examination.
Results
There was 58 fractures (33.9%) in the study group, in comparison to 17.5% in control group. After dividing it according to diagnosis, there were 28 (37.3%) in patients treated for ALL, 11 (22.9%) for lymphomas and 18 (38.2%) for solid tumors. In 16 cases single fractures occurred long time before the disease and its treatment. 6 subjects had vertebral compression fractures at the time of diagnosis. We did not find any correlation between COLIA1 gene polymorphism and rate of fractures in examined group. In control group fractures occurred more often in subjects with Ss genotype (p=0.0038).
Conclusions
The number of fractures was higher in patients treated for cancer than in healthy peers. Fracture rate in studied population of children seems to be related mainly with neoplastic process itself and its treatment. Analysis of single genetical factor and its influence on occurrence of fractures is difficult in patients with various number of potential negative factors affecting acquisition of bone mineral density.





Stanowisko Rady Naukowej PFO wobec diagnostyki i leczenia osteoporozy – czerwiec 2002

Postępy Osteoartrologii 2002: 13.
Badurski J., Czerwiński E., Gmiński J., Horst-Sikorska W., Marcinowska-Suchowierska E., Milewicz A., Opala T., Tłustochowicz W.

Pobierz dokument w pliku pdf.




Wielonarodowe badanie wzmacnia argumenty przeciw paleniu

Światowy Kongres Osteoporozy Rio de Janeiro 2004

Dowody na to, że palenie zwiększa ryzyko osteoporozy były kontrowersyjne, ze sprzecznymi rezultatami z serii małych badań. Największe jak dotąd badanie przechyla szalę na korzyść związków z ryzykiem.

W wystąpieniu ustnym Prof. John A. Kanis, dyrektor WHO Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases at Sheffield University i członek zarządu IOF opisał rezultaty meta-analizy ponad 60 000 przypadków (74% kobiet) pochodzących z 10 prospektywnych kohortowych badań na świecie.

 

Kanis i współautorzy odkryli, że palenie – niezależnie czy w przeszłości czy obecnie – było związane z wyższym ryzykiem złamania. „Palenie może dołączyć do listy czynników ryzyka, które mają na celu identyfikację pacjentów z wysokim ryzykiem i którzy powinni otrzymać leczenie redukujące to ryzyko” powiedział Prof. Kanis.

 

Do pewnego stopnia palenie wydaje się wywierać swój negatywny efekt poprzez pomoc w obniżaniu gęstości mineralnej kości. Jednakże to nie wszystko. Palenie zdaje się również mieć inne skutki, które zwiększają ryzyko złamań. Te mogą dotyczyć zwiększonego ryzyka upadku poprzez zmniejszenie siły mięśni, a także redukcję fizycznej aktywności, przypuszczalnie w związku z innymi chorobami skojarzonymi z paleniem.




Zdrowe kości i zapobieganie osteoporozie u zawodniczek oraz kobiet ćwiczących rekreacyjnie

MEDICINA SPORTIVA Vol. 4 (Suppl. 1): S49 – S63, 2000

Zdrowe kości i zapobieganie osteoporozie u zawodniczek oraz kobiet ćwiczących rekreacyjnie
(Bone health and prevention of osteoporosis in active and athletic women)
Christine M. Snow-Harter
Department of Exercise and Sport Science, Bone Reserch Laboratory, Oregon State University, Corvalls, Oregon

 

STRESZCZENIE

              W większości badań stwierdza się niższą masę kostną u kobiet z indukowanym ćwiczeniami zaburzeniem o typie oligomenorrhea, w porównaniu z grupą kontrolną kobiet oraz zawodniczek bez tych zaburzeń. Wyniki tych badań wskazują na zwiększone ryzyko złamań zmęczeniowych oraz przedwczesnej osteoporozy. Kobiety aktywne oraz zawodniczki powinny być uświadamiane i zachęcane do dokładnego zapisywania cykli miesiączkowych, a jakiekolwiek odstępstwa od normy powinny być zanotowane i zgłaszane. U kobiet, które mają zaburzenia cyklu miesiączkowego należy zbadać gęstość mineralną kości w celu oceny stanu szkieletu. Na badaniu tym częściowo opierać się będzie sposób leczenia, a kolejne kontrolne badania densytometryczne pozwolą ocenić efektywność leczenia. Dla zawodniczek z zaburzeniami miesiączkowania oraz niską masą wskazane będzie zmniejszenie intensywności treningu, zwiększenie ilości kalorii w posiłkach i dawki samego wapnia (1200-1500 mg). Dzienna dawka wapnia może być uzupełniona 3 szklankami odtłuszczonego mleka (skim milk). Zaplanowany trening, mający na celu wzrost masy i siły mięśniowej u zawodniczek, może także poprawić stan ich kośćca, jak również chronić przed urazami tkanek miękkich. Wreszcie, hormonalna terapia estrogenowa może być wskazana u tych kobiet, które nie będą chciały zmienić swoich dotychczasowych nawyków. Mimo że do tej pory nie zostały przeprowadzone kontrolowane badania, które oceniałyby efektywność hormonalnej terapii zastępczej w leczeniu kobiet uprawiających sport wyczynowo, generalnie uznaje się, że dawki stosowane przez kobiety w okresie pomenopauzalnym są wystarczające w leczeniu zapobiegającym utracie masy kostnej u zawodniczek z zaburzeniami typu amenorrhea. Ważne jest, aby u tych kobiet wykonywano kontrolne badania gęstości kości oraz badania surowicy w celu oceny efektywności hormonalnej terapii zastępczej.

 

              Słowa kluczowe: kobiety, aktywność fizyczna, cykle miesiączkowe, badania densytometryczne, osteoporoza, zalecenia

 

*Przedruk z czasopisma Clinics in Sports Medicine vol. 13, nr 2, kwiecień 1994, s. 389-404, za zgodą WB Saunders Co

*Translated and reprinted from Clinics in Sports Medicine Vol. 13, No. 2, April 1994, pp. 389-404, with kind permission from WB Saunders Co




Uwagi o patogenezie i epidemiologii osteoporozy i złamań


Medycyna po Dyplomie. Osteoporoza. Wyd. Specjalne, maj 2004.

prof. dr hab. med. Janusz Badurski

Artykuł z załączniku

 




Choroby metaboliczne tkanki kostnej

IV Ogólnopolskie Sympozjum Chorób Metabolicznych Tkanki Kostnej Polskiego Towarzystwa Ortopedii i Traumatologii, 03-05.09.2004, Jurata.

Streszczenia
Program Sympozjum

 

Choroby metaboliczne tkanki kostnej
Gawlikowski J. Kapusta. M Majchrzak M. Podgórczyk H.
Oddział chirurgii Urazowej i Ortopedii, 7 Szpital Marynarki Wojennej, Gdańsk, Pomorskie Centrum Medyczne

 
Choroby metaboliczne tkanki kostnej (CHMTK) powodują zmiany jakości tkanki kostnej zaburzając jej stosunki ilościowe, mikroarchitekturę, odbudowę a także geometrię. Poza zmianą wytrzymałości mechanicznej zmieniają się kształty kości powodując znaczne częstokroć deformacje. Jest to przyczyną dużego ograniczenia sprawności ruchowej, nierzadko towarzyszą im dolegliwości bólowe. Znaczna część CHMTK reaguje na leczenie farmakologiczne i rzadko wymaga leczenia operacyjnego, natomiast istnieje grupa schorzeń, gdzie nie ma skutecznej terapii lekowej i często wymagane jest leczenie operacyjne. Z racji rzadkości występowania tych schorzeń należy podkreślić ich odrębność oraz ryzyko leczenia operacyjnego kości o zaburzonej zdolności regeneracyjnej. Różnorodność deformacji, wielomiejscowość, bądź rozległość zmian oraz tendencja do nawrotów wymaga szczegółowego planu postępowania operacyjnego opartego na dokładnej dokumentacji zarówno RTG jak i badań obrazowych, szczególnie TK z rekonstrukcją przestrzenną trójwymiarową.

Na przykładach choroby Pageta, meloreostozy i mnogich wyrośli chrzęstno-kostnych przedstawiono uzasadnienie wyżej wymienionych odrębności oraz ograniczeń operacyjnych, które być może będą przyczynkiem dla rozważnego decydowania co do rodzaju i zakresu leczenia operacyjnego.




Hormony płciowe a osteoporoza u mężczyzn

Terapia 2/2005. Osteoporoza

Dr hab. med. Piotr Jędrzejczak, lek. med. Monika Serdyńska

Artykuł w załączeniu




Układ nerwowy u chorych na twardzinę układową

Terapia 5/2004. Reumatologia

Dr med. Przemysław Kotyla, lek. med. Bogna Śliwińska-Kotyla, lek. med. Magdalena Kopeć, prof. dr hab. med. Eugeniusz Józef Kucharz
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii ŚlAM w Katowicach
Kierownik: prof. dr hab. med. Eugeniusz Józef Kucharz

Twardzina układowa to choroba tkanki łącznej o wciąż niejasnej etiologii.

Etiologia i patogeneza
Mimo opisów rodzinnego występowania choroby (1) czy też związku z układem antygenów klasy HLA (2) nie stwierdzono jednoznacznie genetycznego tła schorzenia. Prawdopodobnie przyczyna twardziny leży u podłoża wzmożonej, niekontrolowanej syntezy de novo białek kolagenowych, a nie ich upośledzonego rozpadu i nadmiernego gromadzenia (3). Badania immunoenzymatyczne bioptatów skóry pacjentów we wczesnej fazie choroby ujawniają nadmierne gromadzenie limfocytów (zwłaszcza CD4+) i makrofagów. Zjawisku temu towarzyszy zwiększenie stężenia krążącego receptora dla interleukiny-2 oraz niektórych innych interleukin: IL-1, IL-2, IL-4, IL-6. Zwiększenie stężenia interleukiny-1 i interleukiny-4, które wykazują zdolność do pobudzania proliferacji fibroblastów i syntezy kolagenu, jak również korzystne skutki leczenia immunosupresyjnego mogą wskazywać udział mechanizmów autoimmunologicznych w rozwoju choroby (4).

W przebiegu twardziny układowej poza występowaniem przeciwciał przeciwjądrowych (ANA), dochodzi do wytwarzania autoprzeciwciał w stosunku do takich antygenów, jak topoizomeraza I (Scl-70), polimeraza RNA lub centromery. W badaniach Hietarinta i wsp. (5) w grupie 32 chorych na twardzinę, wykazano związek pomiędzy występowaniem objawów ze strony układu mięśniowego i obwodowego układu nerwowego, a zwiększonym mianem przeciwciał U1RNP i prawdopodobnie przeciwciał Scl-70. Grupa omawianych pacjentów charakteryzowała się również częstszym występowaniem antygenów HLA B8 i HLA DR3. Ten ostatni związany jest z wytwarzaniem przeciwciał przeciw antygenom jąderkowym (PM-Scl), które występują w przypadkach twardziny nakładającej się na zapalenie wielomięśniowe.

Pełna wersja artykułu do pobrania w pliku pdf