31.05-02.06.2017, Wiedeń, Austria

Przewodniczący Komitetu Naukowego:
Prof. Dr. Thierry Begue

Program dostpeny pod adresem www.

Miejsce Kongresu:
Messe Wien Exhibition & Congress Cente
Messeplatz 1
Postfach 277
A-1021 Vienna

Oficjalnym językiem spotkania jest język angielski.

Osoby uczestniczące w spotkaniu otrzymają punkty CME.

Więcej informacji oraz rejestracja na stronie www.

21-22.04.2016, Wrocław

Miejsce konferencji:
Hotel ibis Styles,
ul. Konstytucji 3 Maja 3
Wrocław

L22

Suplementacja wapnia i witaminy D – bezpieczna czy nie? 

Sewerynek E.

Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego Katedry Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: witamina D, wapń, suplementacja, modyfikację zaleceń, schematy podawania, markery toksyczności

Badania ostatniej dekady wskazały na udział witaminy D nie tylko w procesach metabolicznych kości, ale również w procesach immunologicznych i antykancerogennych. Powszechnie występujące niedobory tej witaminy wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wielu chorób oraz z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, w tym ze zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego, chorób autoimmunologicznych i nowotworowych. W związku z tym sugeruje się weryfikację zakresu wartości referencyjnych witaminy D w surowicy krwi oraz modyfikację zaleceń dotyczących jej suplementacji, w zależności od zdrowotnej kondycji chorych. Wykazano, iż z pożywieniem dostarcza się ok. 50% zapotrzebowania dziennego na wapń i ok. 20% zapotrzebowania na witaminę D.

Uważa się, że maksymalne stężenie witaminy D, które nie wiąże się z objawami toksycznymi wynosi 150 ng/ml. Optymalne stężenie 25(OH)D w surowicy to 30-50 ng/ml. Dawki suplementacyjne witaminy D u dorosłych to 800-2000 IU/d, najlepiej pod kontrolą stężenia 25(OH)D. Większe dawki wskazane są u ludzi z ciemną karnacją skóry, w starszym wieku oraz otyłych. U tych ostatnich zalecana jest podaż do 10000 IU/d. Wykazano, iż dzienne dawki dużo większe niż rekomendowane (powyżej 4000 IU/d, do 10000 IU/d) nie wpływają na stężenie wapnia w surowicy i wydalanie wapnia z moczem, które są markerami toksyczności witaminy D.

Zastosowano różne schematy podawania witaminy D, również rzadkie dawkowanie. Suplementacja 100000 IU cholekalcyferolu co 4 miesiące przez 5 lat zmniejszyła ryzyko złamań osteoporotycznych o 22%, nie mając przewagi w stosunku do dawki witaminy D 800 IU/d. Z kolei, podawanie 500000 IU rocznie przez 3-5 lat u starszych kobiet zwiększyło ryzyko upadków i złamań o 26% w porównaniu do placebo. W badaniach klinicznych 600000 IU nie ujawniło toksyczności witaminy D.

U pacjentów po transplantacjach nerek podaż cholekalcyferolu w dawce 100000 IU co 2 tygodnie przez 2 miesiące była bezpieczna. Ponadto, przy podawaniu dawki 100000 IU/miesiąc stężenie 25(OH)D utrzymywało się w zakresie pomiędzy 30 a 80 ng/ml.

Jak już wspomniano wcześniej markerami toksyczności witaminy D jest podwyższone stężenie wapnia w surowicy i zwiększone jego wydalanie z moczem. W kilku badaniach klinicznych obserwowano, w ciągu miesiąca od podania witaminy D w dawce 300000, 500000, 540000 czy 600000 IU, zaledwie niewielki wzrost lub brak efektu na stężenie wapnia w surowicy. Nawet tak wysoka dawka jak 2 mln IU podawana jednorazowo doustnie spowodowała wzrost stężenia 25(OH)D u dwójki mieszkańców domu starców w wieku powyżej 90 lat do 527 i 422 nmol/L ( największy w 8. dobie po podaniu) oraz wzrost stężenia wapnia do 2,68 i 2,73 nmol/L pomiędzy 1. a 14. dniem. Podanie tak wysokiej dawki nie wiązało się z koniecznością hospitalizacji. Podobnie, przy podawaniu 500000 IU rocznie w badaniu efektu przeciwzłamaniowego przez wiele lat nie obserwowano objawów zatrucia witaminą D. Ponadto podanie wapnia elementarnego dopiero w dawce powyżej 2 g może nasilić kamicę nerkową.

Wydaje się więc, że niełatwo jest przedawkować witaminę D w rutynowym działaniu lekarskim, przy stosowaniu mniejszych niż w/w dawek. Jak wykazano, bezpieczne dawki suplementacyjne witaminy D, które nie wymagają wykonywania oznaczenia 25(OH)D to u dorosłych 4000 IU/d, a u ludzi starszych i z otyłością 10000 IU/d.

L22

Calcium and vitamin D supplementation – safe or not?

Sewerynek E.

Department of Endocrine Disorders and Bone Metabolism

Chair of Endocrinology, Medical University of Lodz, Lodz, Poland

Key words: vitamin D, calcium, supplementation, recommendations modification protocols of administration, markers of toxicity
 

Studies, carried out during the last decade, clearly demonstrate vitamin D’s participation not only in bone metabolism but also in immunological and anti-cancerogenic processes. The commonly observed deficits of this vitamin are associated with an increased risk for many diseases, as well as with serious health consequences, including increased cardiovascular, autoimmune and neoplastic morbidity and mortality rates. Therefore, it is suggested to verify the scope of vitamin D’s reference values in blood serum and modify its supplementation recommendations, depending on the health condition of patients. It has been demonstrated that daily nourishment fulfils approximately 50% of the daily demand for calcium and approximately 20% of the daily demand for vitamin D.

It is assumed 150 ng/ml is the maximal concentration of vitamin D, at which, no toxic effects may still be confirmed. The optimal serum concentration of 25(OH)D amounts to 30-50 ng/ml. Vitamin D supplementation doses in adults vary between 800 and 2000 IU/d, optimally when controlled by 25(OH)D concentration. Higher doses are indicated in subjects with dark skin type, in the elderly and in the obese. Regarding that last group, supplementation up to 10000 IU/d is recommended. It has been shown that daily doses, which are much higher than the recommended ones (above 4000 IU/d, up to 10000 IU/d), neither influence calcium concentration in serum nor affect calcium excretion with urine, the two factors being the markers of vitamin D’s toxicity level.

Various protocols of vitamin D administration have been tested, including rare dosage. A supplementation programme of 100000 IU of cholecalciferol every 4 months for 5 years decreased the risk of osteoporotic fractures by 22%, thus not demonstrating any competitive advantage towards vitamin D in dose of 800 IU/d. In turn, the administration of 500000 IU per year for 3-5 years in elderly women, increased the risk of falls and fractures by 26% vs. placebo. In clinical studies, 600000 IU did not reveal any vitamin D-related toxicity.

In patients after kidney transplantations, a cholecalciferol supplementation programme with the administered dose of 100000 every two weeks for 2 months was really safe. Moreover, when the dose of 100000 IU/month was administered, the concentration of 25(OH)D was maintained between 30 and 80 ng/ml.

As it has already been mentioned, an increased serum calcium concentration and its increased excretion with urine are the two markers of vitamin D toxicity. In a few clinical studies, only a slight or no serum calcium concentration increase was observed during a month after vitamin D administration in doses of 500000, 540000 or 600000 IU. Even such a high volume as 2 million IU, administered in a single, oral dose, brought about an increase of 25(OH)D concentration in two residents of nursing homes, both at the age above 90 years, up to 527 and 422 nmol/L (the highest increase on the 8th day from administration) and an increase in calcium concentration up to 2.6 and 2.73 nmol/L between the 1st and the 14th day. The administration of such a big dose was not associated with any need of hospitalisation. Similarly, during a vitamin D administration programme with an annual dose of 500000 IU, established in a study on its anti-fracture effects, no symptoms of intoxication with vitamin D were observed. Moreover, an administration of elemental calcium in a dose above 2 g may enhance the course of nephrolithiasis.

It seems then that it is then not at all easy to overdose vitamin D in routine clinical management, when doses, lower than the above-mentioned ones are used. As it has been demonstrated, safe vitamin D supplementation doses, which do not require 25(OH)D assays, are 4000 IU/d in adults, while 10000 IU/d in elderly people and those with obesity.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 68-69

L22

JAK KWALIFIKOWAĆ DO LECZENIA FARMAKOLOGICZNEGO OSTEOPOROZY NA PODSTAWIE METODY FRAX®? PROGRAM POMOST

Przedlacki J., Księżopolska-Orłowska K., Grodzki A., Świrski A., Musiał J., Loth E., Teter P.

Krajowe Centrum Osteoporozy, Warszawa

Słowa kluczowe: osteoporoza, leczenie, FRAX®

Wstęp. Jednym z problemów dotyczących postępowania w osteoporozie jest sposób kwalifikacji do leczenia farmakologicznego lekami przeciwzłamaniowymi. Większość aktualnych ocen kosztoefektywności leczenia w poszczególnych krajach oparta jest na metodach jakościowych. W Polsce proponuje się przyjąć za wskazanie do leczenia lekami przeciwzłamaniowymi 20% próg 10-letniego ryzyka złamania głównych kości (10-RZ) wyliczonego na podstawie metody FRAX®. Nie jest znana kosztoefektywność takiej decyzji. Niektórzy autorzy proponują przyjąć różne progi 10-RZ w zależności od wieku pacjentów.

Cel. Celem pracy była ocena przydatności stosowania 20% granicznej wartości 10-RZ przy kwalifikowaniu do leczenia osteoporozy lekami przeciwzłamaniowymi w odniesieniu do metody jakościowej stosowanej od 5 lat w Krajowym Centrum Osteoporozy w ramach programu POMOST. Metoda ta została opracowana na podstawie dostępnego piśmiennictwa. Kosztoefektywność decyzji podejmowanych na podstawie tej metody nie jest znana.

Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 1441 osób (177 mężczyzn i 1264 kobiety) w wieku 68,7±8,1 lat, skierowanych po raz pierwszy do KCO w okresie 2 lat: 2006/2007 i 2008/2009, dotychczas nie leczonych lekami przeciwzłamaniowymi, z dostępnym wynikiem badania DXA biodra. Za kryteria kwalifikacji do leczenia przyjęto w KCO: przebyte osteoporotyczne złamanie kręgosłupa i biodra niezależnie od wyniku badania DXA oraz przebyte osteoporotyczne złamanie kości przedramienia, złamanie biodra u rodziców, przewlekłe stosowanie glikokortykoidów, wczesną menopauzę (<45 r.ż.), RZS, wiek ≥65 lat dla kobiet i ≥70 lat dla mężczyzn z towarzyszącym odpowiednim wynikiem badania DXA (T-score) w zakresie biodra. U wszystkich wyliczono 10-RZ z wykorzystaniem kalkulatora brytyjskiego. Wyniki analizowano w 4 podgrupach, oddzielnie dla mężczyzn i kobiet w wieku poniżej i powyżej granicznej wartości będącej samodzielnym wskazaniem do badania osteoporozy (mężczyźni – 70 lat, kobiety – 65 lat). Z analizy wykluczono osoby, u których jedynym wskazaniem do leczenia było przebyte złamanie kręgosłupa (32) i biodra (2).

Wyniki. Na podstawie metody stosowanej w KCO do leczenia farmakologicznego zakwalifikowano i poddano dalszej analizie 441 osób (50 mężczyzn i 391 kobiet) w wieku 73,6±7,1 lat. W grupie kobiet (367 z 849 badanych) w wieku ≥65 lat 10-RZ wynosiło 23,5±10,8% (mediana 21%, 7,5-75%). W grupie kobiet (24/389) w wieku <65 lat 10-RZ wynosiło 18,5±8,8% (mediana 18,5%, 7,5-40%). W grupie mężczyzn (44/101) w wieku ≥70 lat 10-RZ wynosiło 14,8±6,3% (mediana 13%, 6,6-33%). W grupie mężczyzn w wieku <70 lat (6/68) 10-RZ wynosiło 23,3±10,0% (mediana 22%, 8,0-37%).

Wnioski. Przy stosowaniu metody FRAX® przy kwalifikowaniu pacjentów do leczenia farmakologicznego osteoporozy zasadne wydaje się przyjęcie różnych progów kwalifikacyjnych dla mężczyzn (przynajmniej w starszym wieku, grupa mężczyzn w młodszym wieku była bardzo mała) i kobiet, a w przypadku kobiet, stosowanie różnych przedziałów wartości 10-RZ w zależności od wieku, u starszych wyższych i u młodszych niższych wartości 10-RZ. Na podstawie uzyskanych wyników można zaproponować przesunięcie granicznej wartości 10-RZ będącej wskazaniem do leczenia osteoporozy z 20% do (decyzje mają charakter arbitralny): ok. 15% u kobiet w wieku ≥65 lat, ok. 10% u kobiet w wieku <65 lat i do ok. 10% u mężczyzn w wieku ≥70 lat.

L22

HOW TO QUALIFY FOR THE PHARMACOLOGICAL TREATMENT OF OSTEOPOROSIS BASED ON FRAX®? POMOST STUDY

Przedlacki J., Księżopolska-Orłowska K., Grodzki A., Świrski A., Musiał J., Loth E., Teter P.

Krajowe Centrum Osteoporozy, Warszawa

Keywords: osteoporosis, treatment, FRAX®

Objectives. Appropriate qualification for the treatment of osteoporosis with antifracture medicines is important. The majority of methods of assessment of the cost-effectiveness of treatment in several countries depend on the qualitative methods of qualification for it. It is proposed in Poland to start the antifracture treatment when 10-year bone fracture risk of the main bones (10-FR) calculated with FRAX® tool is >20%. The cost-effectiveness of this decision is unknown. Some authors recommend to use different values of the border 10-FR for different age of patients.

Aim. The aim of the study was to assess the usefulness of proposed 20% 10-FR as the indicator for pharmacological treatment in comparison to qualitative method used in National Center of Osteoporosis in Warsaw (KCO) for the last 5 years. This method was based on the available medical literature. The cost-effectiveness of these decisions is unknown.

Materials and methods. The study is a part of POMOST study. There were 1441 patients (177 males and 1264 females) aged 68.7±8.1 years, referred first to KCO during 2 years (2006/2007 and 2008/2009), not treated with antifracture medicines, with available DXA results of femoral neck. Criteria for the treatment were: osteoporotic fracture of spine and hip irrespective of DXA result, fracture of the forearm bones, hip fracture in parents in past, chronic treatment with corticosteroids, age 65 years in females and 70 years in males, early menopause (<45 years), diagnosis of rheumatoid arthritis with concomitant appropriate result of DXA of femoral neck (T-score). 10-FR was calculated with British version of FRAX®. All results were analyzed in 4 subgroups, separately for males and females above and below the age which was independent indication for diagnostics (70 years in men and 65 years in females). Patients with the fracture of the spine (32) and hip (2) which were the only indication for treatment were excluded from analysis.

Results. Based on our qualitative method used in KCO 441 patients (50 males and 391 females) aged 73.6±7.1 years were qualified for pharmacological treatment. In group of women (367 of 849 examined) aged ≥65 years 10-FR was 23.5±10.8% (median 21%, 7.5-75%). In group of women (24/389) aged <65 years 10-FR was 18.5±8.8% (median 18.5%, 7.5-40%). In group of men (44/101) aged ≥70 years 10-FR was 14.8±6.3% (median 13%, 6.6-33%). In group of men (6/68) aged <70 years 10-FR was 23.3±10.0% (median 22%, 8.0-37%).

Conclusions. When we use FRAX® method to qualify the patients for pharmacological treatment it seems reasonable to accept different border values of 10-FR as indication for treatment for women and men (at least in older age, the number of younger men in our study was very low) and in women different border values depending on age, higher in older women and lower in younger ones. Based on our results we propose to change the border value as the indication for treatment from 20% of 10-FR (all proposed decisions are arbitrary) to: about 15% in women aged ≥65 years, about 10% in women aged <65 years and about 10% in men aged ≥70 years.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 62-63

L22

OSTEODYSTROFIA NERKOWA, POSTĘPOWANIE LECZNICZE

Więcek A.

Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Francuska 20/24 40-027 Katowice

Słowa kluczowe: osteodystrofia nerkowa, wtórna nadczynność przytarczyc, adynamiczna choroba kości, zwapnienia ściany naczyniowej, cynakalcet, aktywne metabolity witaminy D

         Zaburzenia mineralizacji kości są typowym następstwem przewlekłej choroby nerek zwłaszcza w okresie dializoterapii. W ostatnim czasie nastąpiła zmiana podejścia do zaburzeń kostnych u pacjentów dializowanych. Wykazano mianowicie, że zaburzenia w układzie kostnym są powiązane z powstawaniem zwapnień w układzie naczyniowym (naczynia wieńcowe, aorta i inne) oraz występowaniem zwapnień w obrębie zastawek serca i w tkankach miękkich. Takie zaburzenia w układzie kostnym w powiązaniu ze zmianami w układzie sercowo-naczyniowym noszą obecnie nazwę CKD-MBD (ChronicKidneyDisease – Mineral and Bonedisorder). W następstwie CKD-MBD dochodzi nie tylko do zwiększonego ryzyka złamań kości, ale również powikłań sercowo-naczyniowych i śmiertelności u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. Do głównych czynników sprawczych CKD-MBD należy zaliczyć nadmierną retencję fosforanów, a w konsekwencji wzrostu uwalniania FGF-23 i parathormonu z wtórnym niedoborem aktywnych metabolitów witaminy D i wapna. W celu zróżnicowania wtórnej nadczynności przytarczyc od tzw. adynamicznej choroby kości najlepszym sposobem postępowania jest analiza histomorfometryczne bioptatu kości (nie jest wykonywana rutynowo). W ostatnim czasie zwiększa się liczba chorych z rozpoznaną adynamiczną chorobą kości, do czego przyczynia się coraz starszy wiek pacjentów dializowanych, częste występowanie cukrzycy, nadmierna podaż wapnia w płynie dializacyjnym lub w postaci związków wiążących fosforany w przewodzie pokarmowym oraz aktywnych preparatów witaminy D. Na podstawie biopsji kości szacuje się, że adynamiczna choroba kości występuje w 23% przypadków osteodystrofii.

Leczenie osteodystrofii nerkowej zostało opracowane przez KDIGO w postaci zaleceń KDIGO Guidelines on CKD-MBD. W wytycznych tych podano szczegółowe zakresy fosfatemii, kalcemii, stężenia PTH w surowicy, które powinny być celem terapeutycznym u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. W celu utrzymania fosfatemii w granicach normy należy stosować związki wiążące fosforany w przewodzie pokarmowym. Dla uniknięcia ryzyka kalcyfikacji ściany naczyniowej zaleca się stosowanie związków nie zawierających wapnia. Ponadto wskazane jest podawanie preparatów witaminy D (nieaktywnych lub aktywnych) oraz stosowanie niższych stężeń wapnia w płynie dializacyjnym. W ostatnich latach dużym postępem było wprowadzenie kalcymimetyku, tzw. agonisty receptora wapniowego – cynakalcetu. Stosowanie cynakalcetu umożliwia zmniejszenie ryzyka złamań oraz konieczność wykonania paratyreoidektomii u chorych dializowanych. W niedawno opublikowanym dużym badaniu klinicznym nie wykazano natomiast zmniejszenia ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych i zgonu u tych chorych.

L22

TREATMENT OF RENAL OSTEODYSTROPHY

Więcek A.

Department of Nephrology, Endocrinology and Metabolic Diseases

Medical University of Silesia, Francuska 20-24 Street, 40-027 Katowice, Poland

Keywords: renal osteodystrophy, secondary hyperparathyroidism, adynamic bone disease, vascular calcification, cinacalcet, active Vitamin D metabolites

         Renal osteodystrophy is frequently found in patients with chronic kidney disease, especially at the last stage, i.e. during haemodialysis therapy. Recently a new definition of renal osteodystrophy was introduced and subsequently a new term was created namely CKD-MBD (Chronic Kidney Disease – Mineral and Bone Disorders) in order to describe the broader clinical syndrome encompassing mineral, bone and calcific cardiovascular abnormalities that develop as a complication of chronic kidney disease. In the pathogenesis of CKD-MBD the major role plays phosphate retention by the failure kidney with the subsequent increase of FGF 23 and PTH serum concentration and with inadequate low serum concentration of Vitamin D and calcium. It is also recommended that the term “renal osteodystrophy” be restricted to describing the bone pathology associated with chronic kidney disease. This method is also necessary in order to differentiate the renal osteodystrophy with “adynamic bone disease” which occurs predominantly in older patients, with diabetes mellitus, using high doses of calcium in dialysis fluid or orally (in order to bind phosphate within the gastrointestinal tract). Current KDIGO guidelines CKD-MBD suggest in patients with CKD stage 4D (dialyzed), lowering the elevated serum phosphorus concentration towards the normal range. Additionally treatment with Vitamin D should be introduced in these patients. Recently a new drug was developed in order to reduce the serum PTH concentration namely cinacalcet (from the group of drugs called calcimimetics). Cinacalcet is mostly used in stage 5 CKD patients who require renal replacement therapy. Recent clinical trials suggest that cinacalcet (alone or in addition to active vitamin D analogues) is effective in treating secondary hyperparathyroidism in hemodialysis CKD patients. It was also stressed that treatment with cinacalcet will decrease the high risk of cardiovascular complications and death in haemodialysis patients. However in spite of significant reduction of parathyreoidectomy, the results from the EVOLVE study did not confirm these predictions.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s114.

L19
WHO FRACTURE RISK ASSESSMENT AND WHO TO TREAT

Kanis J. A.

WHO Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases, University of Sheffield Medical School, UK

At present, treatment is largely directed on the basis of bone mineral density (BMD). In the UK, treatment is recommended when the T-score for BMD is found to be less than -2.5 SD. The same T-score has, however, quite a different significance at different ages. For example, the 10-year probability of hip fracture for women in the UK with a T-score of -3 SD is 3.2% at the age of 50 years, but 19.8% at the age of 80 years. Thus, fracture risk prediction is optimised by integrating information on risk factors that contribute to fracture risk independently of BMD. A major programme of the WHO Collaborating Centre at Sheffield has been to identify and validate readily used risk factors.

Risk factors for fractures have been identified from 12 prospective population-based cohorts comprising 250,000 person-years of observation with 3,500 osteoporotic fractures. Clinical risk factors that contribute to fracture risk independently of BMD include age, previous fragility fractures, a family history of fracture, rheumatoid arthritis, smoking, exercise, alcohol and the use of oral glucocorticoids. Their combined use with (or without) BMD enhances the sensitivity of fracture prediction without sacrificing specificity. The utility of the risk factors has been validated in the independent population-based cohorts of 230,000 individuals followed for 1.2 million person-years.

Because of the many techniques available for fracture risk assessment, the ten year probability of fracture is the desirable parameter to determine intervention thresholds. Country-specific assessment tools will shortly be available that provide fracture probabilities for individual patients. The setting of intervention thresholds (i.e. who to treat) is ultimately dependent on health economic considerations. When BMD is used as a test alone, an intervention threshold at a T-score of –2.5 SD is cost-effective. In the presence of other independent risk factors less stringent criteria are appropriate.

L19
OCENA RYZYKA ZŁAMANIA WEDŁUG WHO I WYTYCZNE KOGO LECZYĆ

Kanis J. A.

WHO Collaborating Centre for Metabolic Bone Diseases, University of Sheffield Medical School, UK

Obecnie, leczenie jest ustalane głównie na podstawie gęstości mineralnej kości (BMD). W Wielkiej Brytanii, leczenie jest zalecane w momencie, gdy wskaźnik T-score dla BMD jest niższy niż – 2,5 SD. Niemniej jednak te same wartości T-score mają odmienne znaczenie w różnym wieku. Przykładowo, 10-cio letnie ryzyko złamania bkku u kobiet w Wielkiej Brytanii w przypadku T-score -3 SD wynosi 3,2% w wieku 50 lat, ale już 19,8% w wieku lat 80. A zatem przewidywanie ryzyka złamania jest optymalizowane poprzez scalenie informacji o czynnikach składających się na to ryzyko niezależnie od BMD. Większą częścią programu WHO Collaborating Centre z Sheffield jest identyfikacja i zatwierdzenie najchętniej branych pod uwagę czynników ryzyka.

Czynniki ryzyka złamań zostały ustalone na podstawie prospektywnych badań 12 grup populacyjnych obejmujących 250,000 osobo-lat z 3,500 złamań osteoporotycznych. Kliniczne czynniki składające się na ryzyko złamania niezależnie od BMD to wiek, wcześniejsze złamania niskoenergetyczne, złamanie w wywiadzie rodzinnym, RZS, palenie tytoniu, aktywność fizyczna, spożywanie alkoholu oraz doustne przyjmowanie glikokortykosterydów.
Analiza tych czynników w połączeniu z (lub bez) BMD zwiększa dokładność oceny ryzyka bez utraty jej swoistości. Użyteczność tych czynników ryzyka została potwierdzona w niezależnym, populacyjnym badaniu kohortowym 230,000 pacjentów dającym 1,2 mln osobo-lat.

Z powodu dużej ilości możliwych technik oceny ryzyka złamania, 10-cio letnie prawdopodobieństwo złamania jest pożądanym parametrem do wyznaczania progu interwencyjnego. Wkrótce dla poszczególnych krajów zostaną opracowane procedury, które pozwolą ustalić indywidualne ryzyko złamania dla każdego pacjenta. Ostateczne ustalenie progu interwencyjnego zależy od aspektów ekonomicznych. W przypadku użycia do jego wyznaczania samej tylko BMD, próg interwencyjny jest opłacalny przy T-score -2,5 SD. Przy obecności innych, niezależnych czynników ryzyka bardziej odpowiednie jest zastosowanie mniej rygorystycznych kryteriów.

Osteoporosis Int (2003) 14, 9: 768-772

Wpływ siły mięśniowej, aktywności fizycznej i masy ciała na masę kostną w badaniu populacyjnym 1004 kobiet w starszym wieku
Influence of muscle strength, physical activity and weight on bone mass in a population-based sample of 1004 elderly women

P. Gerdhem , K. A. M. Ringsberg, K. Åkesson and K. J. Obrant

Department of Orthopaedics, Malmö University Hospital, SE-205 02 Malmö, Sweden

ność fizyczna jest związana z większą masą kostną I mniejszym ryzykiem złamania kości, jest więc zalecana w starszym wieku celem zmniejszenia ryzyka złamań kości. Celem badania była ocena wpływu takich czynników jak aktywność fizyczna, siła mięśniowa, masa mięśniowa i masa ciała na masę kostną kobiet w starszym wieku. Oceniano wpływ siły mięśni izometrycznych uda, poziom aktywności fizycznej (oceniany przez pacjentkę), budowę ciała i masę ciała na gęstość mineralną kości (BMD) – w ocenie DXA dla całego ciała, biodra i kręgosłupa. W badaniu brały udział 1004 kobiety, wszystkie powyżej 75 roku życia, uczestniczące w badaniu OPRA (Malmö Osteoporosis Prospective Risk Assessment). Aktywność fizyczna i siłą mięśniowa wpływały 1-6 % na zmienność masy kostnej, podczas gdy masa ciała i korelujące z nią zmienne jak np. masa tkanki tłuszczowej, beztłuszczowa masa ciała w znacznie większym stopniu wpływały na zmienność masy kostnej. Wykorzystując model regresji krokowej wykazano, iż zmienną o największym wpływie na masę kostna jest masa ciała (15-32 % w zależności od miejsca pomiaru masy kostnej). Wyniki naszego badania sugerują, iż u kobiet w starszym wieku główne czynniki ochraniające przed złamaniami kości, związane z aktywnością fizyczną nie działają w mechanizmie wzrostu masy kostnej. Utrzymanie lub nawet wzrost masy ciała ma prawdopodobnie korzystny wpływ na układ kostny, jednakże nadmierny wzrost masy ciała może mieć niekorzystny efekt na zdrowie. Trening fizyczny może mieć korzystny wpływ u starszych kobiet, ponieważ poprawia równowagę koordynację, mobilność i w ten sposób wpływa na zmniejszenie ryzyka złamań kości.

Słowa kluczowe: masa ciała, masa kostna, siła mięśniowa, aktywność fizyczna

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W8)

Król R.
Klinika Ortopedii i Traumatologii PAM w Szczecinie

Szereg czynników warunkuje pomyślny wynik realloplastyki stawu biodrowego. Jednym z podstawowych warunków jest stabilne zakotwiczenie panewki endoprotezy w miejscu fizjologicznego położenia, z pełnym oparciem o elementy kostne. Spełnienie tego ostatniego wymogu jest trudne w przypadku migracji ku górze pierwotnie wszczepionej panewki endoprotezy. Sytuacja ta wymaga uzupełnienia różnej wielkości ubytków kostnego stropu panewki w czasie realloplastyki. Celem pracy jest przedstawienie odległych wyników rekonstrukcji stropu panewki litym przeszczepem korowo-gąbczstym w realloplastyce stawu biodrowego. .
Materiał stanowi 36 chorych /14 mężczyzn i 22 kobiety/ w wieku 58-67 lat, leczonych operacyjnie w latach 1988-1998. Czas, jaki upłynął od wykonania pierwotnego zabiegu endoprotezoplastyki do chwili realloplastyki wynosi średnio 10 lat. U wszystkich w omawianej grupie do wypełnienia ubytku w kostnym stropie panewki użyto litego przeszczepu korowo-gąbczastego hetero- lub homogennego, który stabilizowano wg techniki zaproponowanej przez Żuka. .
Radiologiczne cechy wgajania się przeszczepu oceniałem według Garbera i Harrisa uwzględniając zrost przeszczepu z kością miednicy uwapnienie i stopień wtórnej resorbcji przeszczepu oraz pokrycie panewki endoprotezy przez przeszczep. .
Cechy wgajania się przeszczepu i pełną przebudowę kostną stwierdziłem u 20 pacjentów w okresie 10-12 miesięcy. U 14 proces wgajania trwał 18-24 miesięcy. U wszystkich po okresie demineralizacji świadczącej o unaczynieniu przeszczep ulegał wgojeniu i nastąpiła przebudowa zapewniająca dobre oparcie i stabilizację wszczepionej panewce. .
U dwojga operowanych po okresie 18 miesięcy nastąpiła liza przeszczepu i ponowne obluzowanie panewki endoprotezy.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s43.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s7-s8.

L19
Epidemiologia wybranych czynników ryzyka osteoporozy i ich wpływ na gęstość kości kobiet
J. Szechiński K. Gruszecka-Marczyńska, H. Śmiechowicz
Zakład Reumatologii AM Wrocław 53-137 Wiśniowa 36

Przebadaliśmy 509 losowo wybranych kobiet w wieku od 35 do 80 lat. Pomiarów densytometrycznych dokonywaliśmy aparatem DPX-IQ firmy Lunar w L2-L4 oraz szyjce kości udowej. U każdej badanej określiliśmy występowanie czynników ryzyka osteoporozy.

Results
• t-score pomiaru L2-L4 badanych kobiet 

·      t-score pomiaru kości udowej wśród badanych kobiet

Uzyskaliśmy dodatnie, znamienne statystycznie, korelacje gęstości kości z następującymi czynnikami ryzyka:
masą ciała, wzrostem, BMI, HTZ, hormonalną antykoncepcją, zawartością wapnia w diecie.
Ujemne, znamiennie statystycznie zależności obserwowaliśmy dla: wieku pierwszej i ostatniej miesiączki, trwania okresu miesiączkowania i menopauzy, ubytku wzrostu, palenia tytoniu, spożycia kawy, złamania szyki kości udowej w rodzinie.

L19
EPIDEMIOLOGY OF RISK FACTORS OF OSTEOPOROSIS IN WOMEN AND THEIR BONE MINERAL DENSITY
J. Szechinski, K. Gruszecka-Marczynska, H. Smiechowicz,
Department of Rheumatology, Medical Academy 53-137 Wroclaw al. WiSniowa 36, Poland

509 women aged 35 to 80 years were invited to attend for osteoporosis screening. All patients had a bone mineral density (BMD) measurement of lumbar spine and hip (neck) using DEXA. All subjects completed an risk factor questionnaire.

Results

• Lumbar spine t-score

6-8.09.2018, Poznań
Centrum konferencyjne:
IBB Andersia Hotel
pl. Andersa 3
Poznań, Poland

Przewodniczący Komitetu Naukowego:
dr Mirosław Falis

Oficjalnym językiem spotkania będzie język angielski. 

Szczegółowy program oraz rejestracja dostepne na stronie www.

 5-7.12.2019, Muscat, Oman

Więcej informacji pod adresem www.

21-23.04.2016, Katowice

Organizator merytoryczny:
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu
Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznegoul. Ziołowa 45/47
40-635 Katowice – Ochojec

Miejsce Spotkania:
Międzynarodowe Centrum Konferencyjne
Aleja W. Korfantego 35
40-166 Katowice

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego:
Prof. dr hab. med. Damian Kusz

Główne tematy Spotkania:
1. Współczesne możliwości artykulacji w endoprotezoplastyce biodra.
2. Optymalne sposoby mocowania panewek w aloplastyce pierwotnej i rewizyjnej stawu biodrowego.
3. Endoprotezoplastyka pierwotna i rewizyjna biodra u chorych w wieku podeszłym.
4. Rehabilitacja pacjentów przed i po aloplastyce stawu biodrowego.
5. Rola instrumentariuszek i pielęgniarek w procesie leczenia.  

Więceju informacji oraz rejestracja na stronie www.

14-17.06.2017, Madryt, Hiszpania

Więcej informacji wkrótce.