L23

Jak długo leczyć osteoporozę. Co z wakacjami od leku? 

Marcinowska-Suchowierska E.

Klinika Medycyny Rodzinnej, Chorób Wewnętrznych i Chorób Metabolicznych Kości Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Słowa kluczowe: skuteczność leków, bezpieczeństwo, działania niepożądane, przerwa w leczeniu

Według zasad czas trwania leczenia nie powinien przekraczać czasu przeprowadzonego badania klinicznego, wykazującego jego skuteczność i bezpieczeństwo. Próby kliniczne (RCT) stanowiące podstawę rejestracji leków do terapii osteoporozy (OP) trwały 3 lata, to wg zasad leczenie OP powinno tyle trwać. W związku z tym, że OP to choroba przewlekła, a korzystne działanie leków do stosowania w osteoporozie ustaje z chwilą zaprzestania terapii, z wyjątkiem bisfosfonianów (BS), to celowe jest ich przewlekłe (dłuższe niż czas trwania RCT) stosowanie. W porejestracyjnym monitorowaniu leków najważniejsza jest obserwacja bezpieczeństwa farmakoterapii. Stwierdzenie związku pomiędzy wieloletnim stosowaniem BS a występowaniem działań niepożądanych takich jak: martwica żuchwy (0NJ) czy złamania podkrętarzowe (AFF) wywołuje zainteresowanie bezpieczeństwem ich powszechnego i długoterminowego stosowania z pytaniem: jak długo można je bezpiecznie stosować, a także kiedy można zrobić przerwę („drug holiday”) w leczeniu i jak długą?

W świetle obecnej wiedzy nie został dokładnie określony bezpieczny czas trwania leczenia BS. Wiadomo natomiast, że zależy on w dużym stopniu od wyjściowych wartości BMD oraz ryzyka złamania (RF) osteoporotycznego. W raporcie ASBMR podano, że średni czas trwania terapii BS wynosił 7 lat przed wystąpieniem AFF. Zwrócono także uwagę, że przy tak długim stosowaniu BS w terapii OP należy: przynajmniej raz na rok oceniać potrzebę kontynuacji leczenia, zalecić pacjentowi, aby zgłaszał pojawianie się w trakcie leczenia BS jakichkolwiek dolegliwości bólowych w okolicy uda, biodra lub w pachwinie. Każdy pacjent zgłaszający się z takimi objawami powinien zostać zbadany pod kątem możliwości wystąpienia AFF.

Okres – bezpiecznej przerwy (czas braku terapii w którym nie dojdzie nie tylko do znacznego zmniejszenia BMD, ale i nie wzrośnie RF w przewlekłym w stosowaniu BS („drug holiday”) sugerowany jest na podstawie analizy wartości BMD oraz liczby nowych złamań trzonów kręgowych (VF) w przedłużonych, RCT badaniach: FLEX oraz HORIZON-PFT. Na ich podstawie ustalono, że przerwa w przyjmowaniu AL 5-letnia, a 3-letnia w przypadku ZOL nie zmniejsza BMD, a także, że liczba nowych VF nie wzrasta w porównaniu do placebo. Dane te sugerują, że w stosowaniu AL przerwa 5-letnia, a ZOL 3-letnia jest u kobiet z OP pomenopauzalną bezpieczna. Należy jednak podkreślić, że decyzja o zaprzestaniu leczenia powinna być podjęta przez lekarza, po ponownej indywidualnej ocenie RF z uwzględnieniem preferencji pacjenta. W tym celu zasadne jest wykonanie badania BMD kręgosłupa lub szyjki kości udowej. Jeśli T-score jest >-2,5 i nie było nowych VF (niskie ryzyko złamań) – terapię można przerwać. Jeśli T-score utrzymuje się poniżej -2,5 lub wystąpiło nowe VF (wysokie ryzyko złamań) terapię należy kontynuować; w przypadku AL przez 5 lat a ZOL przez następne 3 lata Należy także zwrócić uwagę, że „drug holiday” oceniono tylko w terapii przewlekłej AL i ZOL i tylko w grupie kobiet z OP pomenopauzalną. Dlatego do czasu przeprowadzenia odpowiednich badań i analiz nie powinno się ich uogólniać w stosunku do młodszych kobiet, mężczyzn, a także terapii innymi BS.

L23 

For how long should osteoporosis be treated? How about a “vacation” from the medication?

Marcinowska-Suchowierska E.

Department of Family Medicine, Internal Diseases and Metabolic Bone Diseases Postgraduate Medical School, Warsaw

Key words: effectiveness of medication, safety, side effects, break from treatment

According to established rules, the duration of treatment should not be longer than the duration of conducted clinical trials that showed the effectiveness and safety of the drug under investigation. The clinical trials (RTC) that formed the basis for the registration of medication for osteoporosis (OP) spanned over 3 years, thus the treatment should last for 3 years. Because OP is a chronic disease the beneficial effects of treatment stop when medication is no longer taken, with the exception of the biosphosphonates (BS), longer treatment (than the duration of RTCs) is recommended. During monitoring of medication after it has been registered the most important thing is safety of pharmacotherapy. Testing the relationship between long-term usage of BS and negative side effects such as necrosis of jaw (ONJ), atypical femoral fractures (AFF), has resulted in investigating the safety of their common and long term usage with the question: how long can they be administered, when to take a break from the medication, and how long should the break be?

In the light of current state of knowledge, the exact duration of BS treatment has not been established. It is known, however, that the length of treatment depends to a large extend on the beginning values of BMD and the risk of osteoporotic fracture (RF). The ASBMR report stated that the average duration of BS treatment was 7 years before AFF. It has also been reported that with such long duration of BS treatment for OP, the necessity of treatment continuation should be evaluated at least once a year and recommendations to the patient should be made to report any pain in femur. Every patient complaining of those ailments should be examined for potential AFF. 

The period of a safe break from the treatment (the time when there will not be a substantial decrease in BMD or an increase in RF in case of long-term BS treatment) is based on the Fracture Intervention Trial Long – Term Extension (FLEX) and HORIZON – Pivotal Fracture Trial (PFT). Based on the results, it has been established that in case of AL the break of 5 years and in case of ZOL the break of 3 years does not decrease BMD and it does not increase vertebral fracture (VF) compared to placebo. These data suggest that a 5-year-long break from AL and a 3-year-long break from ZOL is safe for women with postmenopausal OP. It must be emphasized, however, that the decision to stop treatment has to be made by a doctor after having evaluated RF and taking into consideration the patient’s preferences. Thus it is important to conduct BMD: lumbar spine and femoral neck. If the T-score is >-2,5 and there has been no new VF (low risk for fractures) the treatment can be stopped. If the T-score is below -2,5 or there has been a new VF (high risk for fractures) the treatment should be continued (in case of AL for 5 years and in case of ZOL for 3 years). It is important to note that the duration of a “vacation ” from treatment has only been examined for AL and ZOL in postmenopausal women with OP. Thus, until more research is done these results should not be generalized to younger women, men and treatment with other BS.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 69-70

L23

DENOSUMAB A BISFOSFONIANY; PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE

Czerwiński E.^1,2, Osieleniec J.²

¹Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

²Krakowskie Centrum Medyczne, Kraków, ul. Kopernika 32, www.kcm.pl

Słowa kluczone: denosumab, bisfosfoniany, osteoporoza, skuteczność, złamania

            Denosumab (DSB) i bisfosfoniany (BF) należą do grupy leków antyresorpcyjnych. DSB jest swoistym monoklonalnym przeciwciałem. BF są prostymi związkami chemicznymi, pochodnymi kwasu pirofosforowego. DSB podawany jest podskórnie a BF najczęściej stosuje się doustnie, co wiąże się z ryzykiem powikłań ze strony przewodu pokarmowego. BF wydalane są przez nerki, zatem (zwłaszcza dożylne) nie mogą być stosowane w niewydolności nerek (GFR< 30ml/min dla ibandronianiu i GFR< 40ml/min dla zolendronianu). DSB natomiast może być stosowany niezależnie od wydolności nerek.

            DSB działa na drodze biologicznej jako przeciwciało skutecznie eliminując powstawanie i aktywność osteoklasta aż do jego apoptozy. Kluczowym elementem działania BF jest ich fizyko-chemiczne powinowactwo do hydroksyapatytu kości. BF powodują zmniejszenie jego rozpuszczalności, co utrudnia adhezję i następnie resorpcję kości przez osteoklasty. Aktywność osteoklastów jest obniżona wtórnie, gdy BF jest resorbowany z hydroksyapatytem kości. Powoduje to trwałe uszkodzenie metabolizmu komórkowego osteoklasta. Efekt antyresorpcyjny DSB jest silniejszy od BF czego miarą są: mniejsza częstość aktywacji, niższa liczba osteoklastów, mniejsza powierzchnia resorpcyjna. Badania histomorfometryczne owariektomizowanych szczurów wykazały większą objętość kości beleczkowej i grubości kości korowej w grupie DSB w porównaniu do BF.

            Niekorzystnym mechanizmem działania DSB i BF jest zwrotne hamowanie tworzenia kości. Uwidacznia się to równoczesnym obniżeniem markerów tworzenia z markerami resorpcji kości. U pacjentów leczonych DSB zarówno poziom markerów resorpcji, jak i tworzenia kości był niższy w porównaniu do osób leczonych BF. Po zaprzestaniu podawania efekt działania BF utrzymuje się nawet kilka lat, podczas gdy DSB kilka miesięcy.

            Redukcja ryzyka złamania kręgosłupa u leczonych DSB przez 3 lata wyniosła 78% i w porównaniu do BF należała do najwyższych, podczas gdy ryzyko złamania w grupie placebo było jednym z najniższych (7%). Redukcja ryzyka złamania kręgosłupa w poszczególnych BF wynosiła: alendronian – 47% (placebo 15%), risedronian – 60% (placebo 29%), zolendronian – 70% (placebo 10,9%).

L23

DENOSUMAB And bisphosphonates; similarities and differences

Czerwiński E.^1,2, Osieleniec J.²

¹Department of Bone and Joint Diseases, Jagiellonian University Collegium Medicum

²Krakowskie Centrum Medyczne, Kraków, ul. Kopernika 32, www.kcm.pl

Keywords: denosumab, bisphosphonates, osteoporosis, efficacy, fractures
 

Denosumab (DSB) and bishoshonates (BF) belong to the antiresorptive medications. DSB is a specific monoclonal antibody while BF are simple chemical compounds, pyrophosphoric acid derivatives. DSB is administered subcutaneously and BF are most frequently given orally, which brings the risk of gastrointestinal side-effects. BF are excreted by kidneys and in effect cannot be used, especially in the intravenous form, in case of kidney insufficiency (GFR< 30ml/min for ibandronate and < 40ml/min for zolendronate). DSB can be applied independently of kidney competence.

DSB acts on biological mode as an antibody efficiently eliminating formation and activity of osteoclasts until its apoptosis. The key element of BF activity is their physico-chemical affinity with bone hydroxylapatite. BF diminish its solubility which impedes adhesion and then bone resorption by osteoclasts. Osteoclast activity is secondarily reduced; when BF is resorbed with hydroxyapatite it permanently damages cell metabolism. Antiresorptive effect of DSB is stronger than that of BF, which is evident in: lower frequency of activation, lower number of osteoclasts, smaller resorptive surface. A histomorphometric study of ovariectomized rats showed increased volume of trabecular bone as well as cortical bone thickening in DSB group as compared to the BF group.

Coupling of bone formation is a negative mechanism of DSB and BF activity. This results in decrease of both bone formation markers and markers of resorption. In patients treated with DSB both markers of resorption and formation were lower as compared to those treated with BF. Effect of BF therapy is present for a few years after the end of administration while effect of DSB is active for a few months.

Reduction of vertebral fracture risk in the group treated with DSB for 3 years was 78% and was one of the highest as compared to BF, while fracture risk in placebo group was one of the lowest (7%). Reduction of spinal fracture risk for specific BF was: alendronate 47% (placebo-15%), risedronate 60% (placebo 29%), zolendronate 70% (placebo 10,9%).

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 64-65

L24

ZesPół kruchości a złamania

Skalska A.

Katedra Chorób Wewnętrznych i Geriatrii UJ CM

Słowa kluczowe: zespół kruchości, sarkopenia, złamania, wiek podeszły

         Frailty (zespół kruchości) jest stanem zwiększonej wrażliwości na działanie stresorów wskutek ograniczenia fizjologicznych rezerw organizmu, wielosystemowej dysregulacji, wielochorobowości i zmniejszonej zdolności do podejmowania i wykonywania ważnych działań codziennego życia. Charakteryzuje go brak stabilności stwarzający ryzyko pogorszenia stanu funkcjonalnego, niesprawności, upadków, instytucjonalizacji i śmierci. W patofizjologii zespołu kruchości ważną rolę przypisuje się m.in. dysregulacji hormonalnej ze zmniejszeniem aktywności hormonów anabolicznych (hormonu wzrostu, IGF-1, testosteronu), pogorszeniu funkcji układu immunologicznego, obecności markerów przewlekłego stanu zapalnego, ograniczeniu aktywności fizycznej. Składowymi zespołu kruchości są sarkopenia i utrata masy ciała co w głównej mierze odzwierciedla fenotypowa definicja frailty Fried i wsp. obejmująca obecność 3 spośród 5 czynników: utratę masy ciała, spowolnienie chodu, małą aktywność fizyczną, małą siłę mięśniową i poczucie wyczerpania. Badanie ilSIRENTE, w którym wśród osób z sarkopenią ryzyko upadków było trzykrotnie wyższe w porównaniu z osobami z prawidłową masą i siłą mięśni potwierdziło znaczenie sarkopenii jako czynnika ryzyka upadków. W ostatnich latach sugeruje się uwzględnianie w definicji frailty również funkcji poznawczych, nastroju i sprawności narządów zmysłów. Jakkolwiek, jak pokazały wyniki Study of Osteoporotic Fractures lub Global Longitudinal Study of Osteoporosis in Women osoby z zespołem kruchości identyfikowane według kryteriów fizycznego frailty, w znacznej mierze uwzględniających wpływ sarkopenii, charakteryzowały się zwiększonym ryzykiem upadków, złamań, niesprawności i zgonu, w Longitudinal Aging Study Amsterdam definiującym zespół kruchości na podstawie obecności ubytków psycho-fizycznych, głównymi komponentami frailty odpowiedzialnymi za występowanie dwóch i więcej upadków były nietrzymanie moczu, depresja i poczucie ograniczonej kontroli własnego życia. Obecność tak definiowanego zespołu kruchości była też czynnikiem ryzyka złamań, szczególnie czasu do pierwszego złamania i złamań wielokrotnych. Zwiększone ryzyko upadków i złamań, choć niższe niż w pełnoobjawowym frailty, towarzyszy już okresowi prefrail. Istotne zagrożenia zespołu kruchości i ich obecność już w okresie zapowiadającym jego wystąpienie wskazują na konieczność jak najwcześniejszego podejmowania działań profilaktycznych obejmujących korekcję niedoborów żywieniowych, witaminy D oraz regularnych ćwiczeń o charakterze treningu oporowego, wytrzymałościowego i ćwiczeń równowagi. Przeciwdziałanie frailty i zmniejszenie ryzyka upadków przez wpływ na sferę psycho-społeczną i poprawę codziennego funkcjonowania wymaga dalszych badań.

L24

Frailty and fractures

Skalska A.

Katedra Chorób Wewnętrznych i Geriatrii UJ CM

Keywords: frailty, sarcopenia, fractures, elderly

         Frailty is a state of vulnerability to stressors as a result of reduced physiological reserves, multisystem dysregulation, comorbidity and a diminished ability to carry out the important practical and social activities of daily living. It is characterized by instability, which creates the risk of functional decline, disability, falls, institutionalization and death. In the pathophysiology of frailty an important role play among others: hormonal dysregulation with decrease in anabolic hormone (GH, IGF-1, testosterone), impaired immune function, the presence of chronic inflammatory markers, reduced physical activity. Components of the frailty are sarcopenia and weight loss, which largely reflects the phenotypic definition of frailty developed by Fried et al., including the presence of three of the five factors: weight loss, slow walking, low physical activity, low muscle strength and a feeling of exhaustion. The ilSIRENTE study in which among people with sarcopenia risk of falls was three times higher than in subjects with normal muscle mass and strength confirmed the importance of sarcopenia as a risk factor for falls. In recent years, it has been suggested to include into the definition of frailty cognitive function, mood and sensory skills. However, as it was shown in the Study of Osteoporotic Fractures or Global Longitudinal Study of Osteoporosis in Women, subjects identified by the physical frailty criteria had increased risk of falls, fractures, disability and death, in the Longitudinal Aging Study Amsterdam defining frailty syndrome based on the presence of psycho-physical impairments, major frailty components responsible for the occurrence of two or more falls were urinary incontinence, depression and a low mastery. The presence of such a defined frailty was also a risk factor for fractures, especially multiple fractures and of a time to first fracture. Increased risk of falls and fractures, although lower than in fully symptomatic frailty, is observed already in the pre-frail period. Significant risks of frailty and their presence in prefrail subjects indicate the need for the early preventive action including the correction of nutritional deficiencies, vitamin D, and regular exercise with a resistance training, strength and balance exercises. Preventing frailty and reduction the risk of falls through impact on the psycho-social sphere and through improvement of daily functioning needs further investigation.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s77-78.

L23
ZŁAMANIA OSTEOPOROTYCZNE I UPADKI U KOBIET W OKRESIE MENOPAUZY W BADANIACH PROSPEKTYWNYCH

Osieleniec J.1, Czerwiński E. 1, 2, Czerwińska M.2
1. Zakład Chorób Kości i Stawów Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
2. Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, Kraków, www.kcm.pl

Słowa kluczowe: złamania pozakręgosłupowe, upadki, ryzyko złamania, częstość złamań, badanie prospektywne

Wstęp
Złamania są podstawowym problemem w osteoporozie. Życiowe ryzyko wystąpienia jakiegokolwiek złamania u 50-letniej kobiety wynosi aż 39.7%. Szacuje się, że w USA występuje rocznie 1.5 mln złamań, w tym 700 tys. złamań kręgosłupa, 300 tys. złamań bliższego końca kości udowej (bkk udowej), 250 tys. złamań dalszej części kości promieniowej i 300 tys. innych złamań. Złamanie jest skutkiem działania siły, która przekracza wytrzymałość mechaniczną kości. 90-100% złamań poza-kręgowych i do 50% złamań kręgosłupa wynika z upadków. Celem doniesienia jest ocena częstości złamań i ich zależność od skłonności do upadków u kobiet w okresie menopauzy.
Materiał
Spośród 76.000 osób przebadanych w Krakowskim Centrum Medycznym wybraliśmy 500 kobiet w wieku powyżej 50 rż, które były badane w naszym ośrodku co najmniej dwa razy, w okresie więcej niż 1 roku. Kobiety z tej grupy były badane po raz pierwszy w latach 1995-2003, a następnie w latach 2004-2005. Wiek badanych wahał się od 50 do 80 lat (średnio 65.8 lat; SD=15.1), a okres obserwacji od 1-10.1 lat (średnio 7.2 lat; SD 4.91). U wszystkich przeprowadzono wywiad według specjalnego kwestionariusza, który obejmował pytania o upadki oraz występowanie złamania: kręgosłupa, złamanie kości promieniowej, kości ramiennej, inne złamania kończyny górnej, bkk udowej, podudzia, kostek, stopy i innych złamań kończyny dolnej. Informacje o upadkach kategoryzowano jako: nigdy, 1-2 w roku, 3 razy i więcej. U chorych wykonano również badanie densytometryczne w jednej lub więcej lokalizacji: przedramię (DTX200), kręgosłup lub bkk udowej (Lunar DPX IQ, Hologic Delphi W). Obliczono częstość poszczególnych złamań w czasie pierwszego i ostatniego badania oraz przeanalizowano ich zależność od upadków.
Wyniki
W czasie pierwszego badania przebyte złamanie podawało 195 (39.2%) kobiet, u których wystąpiło 268 złamań, w tym: kości promieniowej 129 (25.9%), złamań w obrębie stopy 38 (7.6%), kości ramiennej 23 (4.6%), kręgosłupa 21 (4.2%), podudzia 19 (3.8%), kostek 12 (2.4%), obojczyka 4 (2.8%), żeber 14 (0.8%) i złamań bkk udowej 8 (1.6%).
Podczas drugiego badania, które przeprowadzono po średnio 7.2 latach złamanie wystąpiło u 233 (46.9%) kobiet, a ich ogólna liczba wzrosła do 404. W poszczególnych lokalizacjach złamania wystąpiły z następującą częstością: kość promieniowa 165 (33.2%), złamanie w obrębie stopy 58 (11.6%), kość ramienna 41 (8.2%), podudzie 35 (7.0%), kręgosłup 30 (6.0%), żebra 28 (5.63%), kostki 23 (4.6%), obojczyk 8 (1.6%) i złamanie bkk udowej 16 (3.2%).
Informacją o upadkach dysponowaliśmy u 432 kobiet. Większość z nich – 269 (62.3%) nie doznała ani jednego upadku w ciągu roku. Upadek przebyło 163 (37.7%) kobiet, w tym 1-2 razy w ciągu roku 140 (32.4%), 3 razy i więcej 23 (5.3%). Spośród kobiet, które upadły 102 (63%) doznały złamania, natomiast w grupie, które nigdy nie upadały złamania doznało 121 (45%) pań.
Częstość złamań była znamiennie większa (p=0.002) u kobiet, które miały skłonność do upadków w porównaniu do kobiet, które w ogóle nie upadały. Częstość upadków była głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko złamania.
Wnioski
W badanej grupie u 39.2% kobiet stwierdzono złamanie w badaniu pierwszorazowym a po średnio 7.2 latach u 46.9% kobiet (wzrost o 7.7%). W tym okresie czasu wystąpiło 136 nowych złamań (wzrost o 50.8%). Złamania były znamiennie częstsze u kobiet, które miały skłonność do upadków w porównaniu do kobiet nie upadających (63% vs 45%, p.=0.002). Zwiększenie częstości upadków zasadniczo zwiększa ryzyko wystąpienia złamań osteoporotycznych.

L23
A PROSPECTIVE STUDY ON OSTEOPOROTIC FRACTURES AND FALLS IN POSTMENOPAUSAL WOMEN

Osieleniec J.1, Czerwiński E. 1, 2, Czerwińska M.1
1 Krakow Medical Centre, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland, www.kcm.pl
2 Department of Bone and Joint Diseases Jagiellonian University, Krakow, Poland

Keywords: non-spinal fractures, falls, fracture risk, frequency of fractures, prospective study

Introduction
Fractures are the most important problem in osteoporosis. A lifetime risk of any fracture in 50-year-old woman is 39.7%. It is estimated that 1.5 mln of fractures occur during 1 year in USA, including: 700 000 spinal fractures, 300 000 proximal femur fractures, 250 000 distal radius fractures and 300 000 other fractures. A fracture is the result of force action overcoming mechanical strength of a bone. 90-100 % of non-spinal fractures and up to 50% of spinal fractures are caused by falls. The aim of this study is to evaluate frequency of fractures and their relation with suscebility to falls in postmenopausal women.
Material
Amongst 76.000 patients of Krakow Medical Centre we selected 500 women aged 50 years and above who underwent at least 2 examinations in our centre within at least 1 year follow-up. This group of women visited our centre first time in 1995-2003, and later in 2004-2005. The age of examined patients ranged 50 do 80 yrs (average 65.8 yrs; SD=15.1). The follow-up period ranged 1 – 10.1 yrs (average 7.2 yrs; SD 4.91). Detailed interview according to prepared special questionnaire was collected in every case. The questionnaire covered data about falls and following fractures occurrence: spine, distal radius, other upper limb fractures, proximal femur, lower leg, ankle, foot and other lower limb fractures.
Data about falls was categorised as: “never”, “1-2 times a year”, “3 or more times a year”.
Bone mineral density measurements were performed in one or more regions: forearm (DTX200), spine or proximal femur (Lunar DPX IQ, Hologic Delphi W).
We calculated frequency of specific fractures which occurred in the first and the follow-up visit and we analyzed their relation to falls.
Results
Among all women seen at the first visit 195 (39.2%) reported fractures . There were total 268 different fractures, including distal radius 129 (25.9%), foot fractures 38 (7.6%), humerus fractures 23 (4.6%), spinal fractures 21 (4,2%), lower leg fractures 19 (3.8%), ankle fractures 12 (2.4%), clavicle fractures 4 (2.8%), ribs fractures 14 (0.8%) and proximal femur fractures 8 (1.6%).
At the follow-up visits after average 7.2 years there were 233 (46.9%) women who sustained any fracture. The total number of fractures increased to 404. Distribution of fractures in different localisations was: distal radius 165 (33.2%), foot fractures 58 (11.6%), humerus fractures 41 (8.2%), lower leg fractures 35 (7.0%), spinal fractures 30 (6.0%), ribs fractures 28 (5.63%), ankle fractures 23 (4.6%), clavicle fractures 8 (1.6%) and proximal femur fractures 16 (3.2%).
Data about falls was available in 432 women. Majority of them – 269 (62.3%) never fell down. Total 163 (37.7%) women experienced any fall within a year. Among these 1-2 falls were reported by 140 (32.4%) women, and 3 times and more falls were reported by 23 (5.3%) women.
In the group of women who fell 102 (63%) women sustained fractures, whilst in the group of non-fallers there were 121 (45%) women with fractures.
Frequency of fractures was significantly higher (p=0.002) in women who were prone to falls as compared to non-fallers. Falls were found to be the main factor increasing fracture risk.
Conclusions
39.2% of the investigated women reported fracture at the first time visit and 46,9% at the follow-up visit after 7.2 years of observation (increase 7.7%). 136 new fractures occurred in the follow-up time (increase 50.8%). Fractures were significantly more frequent in women prone to falls as compared to non-fallers (63% vs 45%, p.=0.002). Falls were found to be the major risk factor of osteoporotic fractures.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s114-116.

L20
KOGO LECZYĆ W POLSCE wg ALGORYTMU WHO?

Badurski J. E.

Polska Fundacja Osteoporozy

Starzejąca się kość staje się porowata, gęstość (BMD) obniża się, a jej odporność mechaniczna maleje, łatwiej łamiąc się pod wpływem relatywnie niewielkiego urazu (tzw. „złamanie osteoporotyczne”, jednakże bliższe jego zdefiniowanie nie jest możliwe). Złamania typu Collesa, żeber, kości miednicy, a w zaawansowanym wieku – bliższego końca kości udowej (BKKU), są najczęstszymi ich lokalizacjami. Ryzyku takiemu podlegamy wszyscy, dlatego określany jest on jako ryzyko populacyjne złamania (RPZ), i najczęściej wyrażane w perspektywie najbliższych 10 lat. W 50 r.ż. wynosi 0.6%, w 60 – 2.3%, w 70 – 7.3, w 80 – 15.5%. Ten klasyczny obraz osteoporozy (OP) okazał się, w świetle wyników badań epidemiologii złamań skonfrontowanych z badaniem BMD, tylko jedną z wielu przyczyn złamań niskoenergetycznych, z których pozostałe są niezależne od masy kostnej, i wystarczające jako samodzielna przyczyna obniżenia wytrzymałości kości i złamań. Moc ich oddziaływania określa iloczyn ryzyka względnego (RW), tzn. o ile jego wpływ podwyższa RPZ. I tak: przebyte złamanie osteoporotyczne zwiększa ryzyko następnego złamania o 1.85% (czyli RW=1.85%), złamanie bkku u rodziców – o 2.27%, reumatoidalne zapalenie stawów – 1.95%, przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami – o 2.07% u kobiet i o 2.6% u mężczyzn, aktualne palenie papierosów – o 1.84%, nadużywanie alkoholu o 1.68%. Powyższe dane pochodzą z bazy danych WHO i posłużyły do opracowania algorytmu decyzyjnego.
Niekwestionowanym wymogiem wobec każdego badanego pacjenta jest ustalenie czy, a jeśli tak, to jakie i ile w/w niezależnych czynników ryzyka złamania (NCzRZ) składa się na jego ryzyko całkowite (bezwzględne) złamania (10-RCZ) w perspektywie najbliższych 10 lat. Uzyskuje się to poprzez przemnożenie iloczynu oddziałujących RW przez 10-RPZ (10- PZ x RW =10- RCZ). Wysokość 10-RCZ informuje o potrzebie leczenia, orientacyjnie wskazując na niskie, średnie i wysokie zagrożenie złamaniem. Ocena ryzyka złamania jest wartością obiektywną, ale na decyzję o leczeniu wpływają: gradacja ważkości problemów zdrowotnych pacjenta (zagrożenie zawałem, wylewem czy nowotworem vs złamaniem osteoporotycznych) i jego preferencje w gospodarowaniu budżetem, jak również możliwości i gotowość ubezpieczyciela i budżetu państwa do pokrywania kosztów leczenia. Próg interwencji leczniczej wynika więc z ugody między współuczestnikami tego procesu decyzyjnego.
Liczba wyrażająca 10-letnie zagrożenie złamaniem BKKU zależy ponadto od zastosowanej metody, tzn. od liczby czynników branych pod uwagę przy jego obliczaniu. Uproszczeniom uwzględniającym jedynie wiek i BMD – co dotyczy głównie naturalnej utraty masy kostnej z wiekiem, czyli pierwowzorowi osteoporozy starczej – zdecydowanie przeciwstawia się logika nie ukrywania przed pacjentem wszystkich innych, niezależnych od BMD czynników ryzyka, które jego dotyczą. Pamiętając, że 55% – 75% wszystkich złamań ma miejsce u osób o prawidłowej, lub tylko nieco obniżonej, w porównaniu do wartości młodych kobiet, gęstości kości. Wpływ na oznaczenie wysokości 10-RCZ ma również sposób wyrażania wyników BMD, gdzie tylko wartości mniejsze od normy wieku (Z-score poniżej 0.0) zwiększają ryzyko złamania, i tylko takie powinny być brane do obliczeń. Wartości wyższe, nawet prawidłowe, nie zmniejszają ryzyka złamania, gdyż może ono wynikać z innych niż BMD przyczyn. Dopóki w Polsce nie będziemy dysponować własnymi obliczeniami opłacalności leczenia, dopóty zmuszeni będziemy wzorować się na danych zachodnio-europejskich oceniających 10-RCZ poniżej 8% za małe, 8%-14% za średnie, wymagające badania BMD, i powyżej 14% za duże, wymagające leczenia.

L20
WHO SHOULD BE TREATED IN POLAND ACCORDING TO W.H.O. ALGORITHM?

Badurski J. E.

The Polish Foundation of Osteoporosis

An aging bone becomes porous, its BMD and mechanical resistance decrease, it is more prone to fracture after a minor trauma (known as osteoporotic fracture though it is difficult to define it precisely). The most common osteoporotic fractures are Colles fractures, fractures of the ribs, pelvis and, in an old age, fractures of the hip. We are all at risk of such a fracture hence the name: population risk of fracture. It is usually estimated for the next 10 years. At the age of 50 the risk equals 0.6%, at 60 – 2.3%, at 70 – 7.3, and at 80 – 15.5% respectively. In the light of research into fracture epidemiology which compare low-energy fractures against BMD, this standard view of osteoporosis is only one of many causes of low-energy fractures. The other factors are independent of bone mass and are enough to be self-contained causes of decreasing bone strength and therefore fracture. They can be expressed by the Relative Risk (RR), which measures the increase of the age-matched population risk of fracture. Namely, prevalent osteoporotic fracture increases the risk of next fracture by 1.85% (meaning RR=1.85%), family history of femoral neck fracture in parents heightens the risk by 2.27%, Rheumatoid Arthritis by 1.95%, chronic therapy with glycocorticosteroids by 2.07% in case of women and by 2.6% in case of men, smoking at present by 1.84%, and alcohol abuse by 1.68% accordingly. The data comes from the WHO database and has been illustrating decision-making algorithm for therapeutic intervention threshold.
With each and every patient it is an indisputable requirement to establish whether or not, and if so, how many independent fracture risk factors comprise his or her absolute risk (AR-10) in the next 10 years. To do so we have to multiply the product of the patient’s RR by 10-population risk of fracture (10-population risk of fracture x RR =10-AR). The value of AR-10 may suggest the need of treatment as it roughly defines low, medium or high risk of fracture. Although the assessment of fracture risk is objective, there are other factors affecting the resolve of medical treatment, such as gradation of the patient’s health problems (risk of myocardial infarction, cerebral hemorrhage or carcinoma against the risk of osteoporotic fracture), consideration of his or her budget capabilities as well as the readiness of insurance companies and the state to participate in the payment for treatment. The intervention threshold is therefore a result of an agreement between all participants in the decision.
The value of 10-year risk of hip fracture also depends on the method applied, namely the number of factors taken into account. The simplistic approach which takes into consideration age and BMD only (that is mainly age-related bone mass being the precedent of age-related osteoporosis) is in opposition to the policy of not hiding any of the other BMD-independent risk factors from the patient. We should bear in mind that between 55% and 75% of all fractures affect persons with normal BMD or BMD slightly lower than that of young women. Additionally, the value of AR-10 is also dependent on the way of expressing BMD measurement, where only lower than average age-matched values (Z-score below 0.0) increase fracture risk. Only those should be calculated. Higher figures, even if correct, do not decrease the risk of fracture, since it could result from other than BMD factors.
As long as we do not obtain our own calculations on the cost-effectiveness of treatment in Poland, we will have to follow West European data which defines AR-10 below 8% as low, between 8%-14% as medium and requiring BMD examination, and above 14% as high risk requiring treatment.

Osteoporosis Int (2003) 14, 9: 773-779

Rola fizykoterapii u pacjentów po złamaniach osteoporotycznych
Critical appraisal of physical rehabilitation measures after osteoporotic vertebral fracture

Mehrsheed Sinaki

Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Mayo Clinic, 200 First Street, Rochester, MN 55905, USA

Abstrakt: Osteoporoza jest schorzeniem asymptomatycznym, aż do momentu złamania kości. Złamania kręgów, często nie dają objawów i są diagnozowane przypadkowo, przy okazji badań radiologicznych. Obecność złamań kręgów u pacjentów z nieobecnymi w wywiadzie innymi czynnikami, mogącymi mieć związek ze złamaniami, są patognomiczne dla osteoporozy kręgosłupa. Osteoporotyczne złamania kręgów i kyfotyczna postawa nie są już objawami, co do których brak jest zupełnie skutecznych metod terapeutycznych. Ćwiczenia fizyczne obniżają ryzyko złamań kręgów. Edukacja propriocepcyjna przyczynia się do poprawy świadomości na temat utrzymywania prawidłowej postawy, równowagi, ruchu. Celem artykułu jest ocena roli fizykoterapii u pacjentów po złamaniach osteoporotycznych.

Słowa kluczowe: równowaga, złamanie, propriocepcja stawowa, rehabilitacja w przebiegu osteoporozy

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W9)

Solgaard S, Retpen JB, Nickelsen T, Ehrenbjerg M, Nielsen M
Department of Orthopedic, Hillerød Hospital and Copenhagen University Hospital, Denmark.
Adres: S. Solgaard, Departments of Orthopaedics, Hillerød Hospital, DK-3400, Hillerød, Denmark

Przedstawiono wstępne kliniczne i radiologiczne wyniki 241 rewizji części udowej endoprotez z użyciem ubitych przeszczepów allogennych w połączeniu z długą bezcementową protezą rewizyjną. Zostały przedstawione szczegóły techniki i zademonstrowane reprezentatywne przypadki. Wszystkie przypadki operowane były z powodu aseptycznego obluzowania pierwotnie cementowej (216 przypadków) lub bezcementowej (25 przypadków) protezy biodra. Ubytki kostne były ocenione zgodnie z klasyfikacją Engh’a i we wszystkich przypadkach z 2 (102 przypadki) i 3 (109 przypadków) stopniem utraty kości zastosowano przeszczep allogenny. 51 pacjentów obserwowano przez ponad 4 lata (średnio 58 miesięcy), 36 z nich nie odczuwało bólu, u 14 ból był lekki i tylko u jednego wystąpił silniejszy ból. .
Badanie radiologiczne wykazało naprawę warstwy korowej w 23 przypadkach, przebudowę beleczkową w 41 przypadkach i obydwa te procesy w 21 przypadkach. Złamania śródoperacyjne wystąpiły w 36 przypadkach, głównie w czasie usuwania starego cementu i w 8 przypadkach proteza uległa zwichnięciu jeden lub więcej razy. .
Do tej pory u 18 z 241 pacjentów wykonano re-rewizję: 4 z powodu infekcji, 4 z powodu nawracającego zwichnięcia, 1 z powodu złamania kości udowej i tylko w 8 przypadkach (3.3%) z powodu aseptycznego obluzowania umieszczonej w wyniku rewizji bezcementowej protezy. Stwierdzamy, że wstępne wyniki tej metody są zadowalające, z jak dotąd małą częstością aseptycznego obluzowania i co najważniejsze nie odnotowaliśmy przypadków nawrotowej osteolizy.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s44-45.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s8.

L20
Zmiana gęstości mineralnej kości podczas stosowania ciągłej hormonalnej terapii zastępczej
S. Radowicki, K. Skórzewska
Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Akademii Medycznej w Warszawie, 00-315 Warszawa, ul. Karowa 2

Najczęstszymi przyczynami powstawania osteoporozy u kobiet są zaburzenia hormonalne, prowadzące do znacznego obniżenia stężenia estrogenów we krwi. Złotym standardem w leczeniu osteopenii i osteoporozy w tych przypadkach jest hormonalna terapia zastępcza (HRT).
Celem pracy była ocena zmian gęstości mineralnej kości u kobiet pomenopauzalnych, przyjmujących różne preparaty, stosowane w ciągłej hormonalnej terapii zastępczej.
Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 52 kobiety po menopauzie (47-63 lata, średnio 54,1 ± 4,1 lat) stosujące ciągłą hormonalną terapię zastępczą. 28 kobiet otrzymywało doustnie 2 mg 17b-estradiolu w połączeniu z 1 mg octanu noretisteronu (Kliogest® Novo Nordisk), 12 badanych otrzymywało tibolon 2,5 mg (Livial® Organon) a 12 przezskórnie 50 mg 17b-estradiolu/dobę w połączeniu z 5 mg octanu norethisteronu doustnie (Estraderm TTS 50® Novartis, Norethisteron ® Jelfa). Przed rozpoczęciem leczenia oraz po 12 miesiącach jego trwania oceniano gęstość mineralną kości w obrębie kręgosłupa lędźwiowego (Lunar DPX).
Wyniki przedstawiono na wykresie: Po 12 miesiącach leczenia stwierdzono znamiennie statystyczny przyrost gęstości tkanki kostnej u pacjentek stosujących ciągłą HRT odpowiednio o 3,9%; 3,7% i 3,9%. Nie stwierdzono znamiennych statystycznie różnic w gęstości mineralnej kości pomiędzy poszczególnymi preparatami.
Wnioski: Ciągła hormonalna terapia zastępcza prowadzi do zwiększenia gęstości mineralnej kości u kobiet pomenopauzalnych. Nie stwierdza się znamiennych statystycznie różnic pomiędzy poszczególnymi preparatami w zwiększeniu masy kostnej u leczonych kobiet.

L20
CHANGES IN BONE MINERAL DENSITY IN
POSTMENOPAUSAL WOMEN TREATED WITH CONTINOUS HORMONAL REPLACEMENT THERAPY
S. Radowicki, K. Skorzewska,
Department of Gynaecological Endocrinology, Medical University Warsaw, 00-315 Warszawa, ul. Karowa 2, Poland

The postmenopausal osteopenia or osteoporisis in women results most commonly from hormonal disturbances such as hypoestrogenism. The gold standard in the treatment postmeno-pausal osteoporosis is hormone replacement therapy (HRT).
The aim of the study was an estimation of the various regimens of continuous hormone replacement therapy on bone mass density in postmenopausal women.
Material and methods: 52 postmenopausal women (aged 47¬63 years, mean 54,1 ± 4,1 years) treated with various continuous HRT. 28 patients orally received 2 mg 17p-estradiol and 1 mg noretisterone acetate (Kliogest® Novo Nordisk), 12 women received tibolon 2,5 mg (Livial® Organon) and 12 women transdermal 50 |mg17p-estradiol/day and 5 mg norethisteron acetate orally (Estraderm TTS 50® Novartis, Norethisteron® Jelfa). Before and after 12 months of treatment lumbar densitometry (Lunar DPX) was performed.
The results are shown in the figure: After 12 months of treatment bone density increased significantly in all women accordingly 3,9%; 3,7% and 3,9%. There were no statistically significant differences between all treatment regimens.
Conclusions: Continuous hormone replacement therapy in¬creased bone mineral density in postmenopausal women. All regimens used showed similar effectives in osteopenia and osteoporosis treatment

 19-21.09.2018, Barcelona, Hiszpania
W trakcie Kongresu zaprezentowane zostaną 988 doniesienia naukowe. 

Centrum Kongresowe: 
Barcelona International Convention Centre
Willy Brandt Square 11-14
08019 Barcelona

Wczesna rejestracja do 18.06.2018.

Kontakt z organizatorem:
Mondial Congress & Events
Mondial GmbH & Co KG
Operngasse 20B, 1040 Vienna, Austria
P: +43 (0)1 58804 0

Więcej informacji na stronie www.

22-24.06.2017, Ostróda

Miejsce obrad:
Ostróda Expo Mazury
ul. Grunwaldzka 55
14-100 Ostróda

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego:
Dr n. med. Tomasz NIedźwiecki

Program wstępny:

23 czerwca ( piątek )

8:00 Welcome/Local Host

Session I: History, future and tumors in spine surgery.
Moderators: Prof. Snela, Dr Niedźwiecki

8:10 History of spinal deformity surgery (Prof. Kostiuk).
8:40 Managing Bias: Medical Ethics in the 21st Century (Eric J. Muehlbauer).
8:55 Controversies in stem cell treatments and the proliferation of stem cell clinics (Eric J. Muehlbauer).
9:10 Surgical management of spine tumors (Prof. Ehud Mendel).
10:00 Current approach to spinal metastasis management (Dr Urbanski).
10:15 Discussion
10:30 Break

Session II: Adult spine deformity management.
Moderators: Prof. Kostiuk, Dr Potaczek

10:45 Treatment of degenerative lumbar scoliosis (Dr Buchowski).
11:15 Correction of cervical spine deformity (Dr Truumees).
11:45 Long Posterior Cervical Instrumentation: Should we Cross the CT Junction? (Dr Truumees).
12:15 Meaning of PSO (pedicle subtraction osteotomy) in 3D correction of adult spine deformities (prof. Repko).
12:45 Osteotomies in revision surgery (Dr Nosarzewski).
13:00 Complications in adult spinal deformity (Prof. Kostiuk).
13:30 Discussion
13:45 Lunch

Session III: Pediatric spine deformity management. Sagittal imbalance.
Moderators: Prof. Repko, Dr Buchowski

14:30 Role of osteotomies in pediatric spinal deformities (Dr Potaczek).
14:45 Treatment of severe children spine deformities over 100 degrees with exclusion of anterior release (Prof. Repko).
15:15 Tree dimensional correction for idiopathic scoliosis (Dr Grabala).
15:30 Growth preserving procedures in pediatric deformities, expectations, limitations and final results (Dr Potaczek).
15:45 Surgical treatment of hyperkyphosis in children utilizing posterior approach only (Prof. Repko).
16:15 Management of sagittal imbalance (Dr Buchowski).
16:45 Evidence Comparing Direct Lateral/ Posterior Fusion vs. TLIF Post Fusion (Dr Ed Dohring).
17:15 The role of physiotherapy in the treatment of idiopathic scoliosis (Prof. Czaprowski).
17:30 Discussion
17:45 Adjourn
19:30 Dinner

24 czerwca ( sobota)

09.30 Scientific session 4
11.30 Break
12.00 Scientific session 5
14.00 Closing ceremony

Więcej informacji oraz rejestracja na stronie www.

27-29.04.2016, Linkoping, Szwecja

Centrum konferencyjne:
Linköpings Konsert & Kongress

Przyjmowanie abstraktów do 28.02.2016.

Wczesna rejestracja do 10.03.2016 (II termin do 10.04.2016).

Więcej informacji oraz rejestracja na stronie www.

VI Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 25-26.09.2015

L24

The effects of commonly used drugs on osteoporosis in the elderly

Resch H.

Professor of Internal Medicine, Medical University Vienna

Head, Dept of Internal Medicine II (Rheumatology/Osteology&Gastroenterology)

Academic Teaching Hospital of the MUV

St. Vincent Hospital Vienna, 1060 Vienna

Center of Muculoskeletal Diseases, Therme MED Vienna

Key words:  osteoporosis, risk of fracture, glucocorticoids, heparin, warfarin, aromatase Inhibitors, thiazolidinediones,  PPIs, cyclosporine

The effects of commonly used drugs on osteoporosis in the elderly by definition Drug-induced osteoporosis is common especially in the elderly population and may result in significant morbidity and mortality. Many drugs have the potential to decrease bone mineral density. In the same time   most of the disease states that are treated with these drugs also predispose the patient to low BMD, so the medication may be adversely affecting an already compromised bone structure.                 

 
Glucocorticoid-induced osteoporosis (GIO) is the most common drug-induced osteoporosis.  Although fractures can occur early in treatment, the risk of fracture is time and dose dependent.  An increased risk of fracture is seen with prednisolone (predinsone) doses as low as 2.5 to 7.5 mg (or equivalent); daily dosing may be associated with a higher risk than cumulative doses.  Approximately 30% to 50% of patients undergoing long-term GC therapy experience a fracture, many of which are asymptomatic. Cancellous bone is most affected by GC use; therefore, fractures tend to occur in sites rich in cancellous bone, such as the vertebrae and femoral neck. GIO is due to both increased bone resorption and decreased bone formation. There is a rapid loss of bone early after GC initiation. BMD declines within the first 3 months, and bone loss peaks at 6 months. This is followed by a slower, steady loss with continued use.  Impaired bone formation is due to the direct effect GCs have on osteoblasts and osteocytes Increased bone resorption is due to the effect GCs have on osteoclast differentiation and longevity. GCs increase the expression of CSF-1 and RANKL while decreasing OPG, thus promoting osteoclastogenesis. GCs also inhibit apoptosis of mature osteoclasts. These actions result in an increase in the number and life span of osteoclasts.  The loss of bone while using Long-term unfractionated  heparin is time and dose dependent. Up to one-third of patients on long-term UH therapy have a subclinical reduction of BMD, and approximately 2% to 3% experience a symptomatic fracture. Bone loss associated with UH is due to both decreased bone formation and increased bone resorption. In theory, warfarin use may be associated with BMD loss. Warfarin is a vitamin K antagonist, and vitamin K is essential for the carboxylation of bone matrix proteins, including osteocalcin. Aromatase Inhibitors (AIs) are routinely used in postmenopausal estrogen receptor-positive breast cancer patients, either immediately following surgery or after a few years of tamoxifen therapy. Unlike tamoxifen, which has estrogen-like protective effects on the bone, AIs induce bone loss. AIs inhibit the aromatization of androgens, thereby suppressing peripheral estrogen production to below postmenopausal levels, resulting in a rapid loss of BMD. The use of Thiazolidinediones (TZDs) has been shown to have deleterious effects on BMD. TZDs should be avoided in patients with established osteoporosis or at high risk for fracture. Risk factors for fracture include female gender, advanced age (>65 years), and longer duration of treatment. BMD is compromised through an increase in bone resorption and a decrease in bone formation. A meta-analysis exploring long-term use and risk of fractures found that fracture risk was increased in women (but not men) while using rosiglitazone or pioglitazone. PPIs appear to increase the risk of hip fracture, but not in those without preexisting fracture risk.  There is evidence that Loop Diuretics (LDs) are associated with a loss of BMD. Loop diuretics increase the renal excretion of calcium, which can result in a hypocalcemic state. Compensatory processes are thought to be responsible for the loss of bone. One study showed a significant increase in parathyroid hormone a few hours after a dose of bumetanide, which promotes bone resorption. Cyclosporine (CsA)  has been shown to increase bone resorption in vivo. Since CsA is often taken with GCs, it is difficult to discern the extent to which CsA contributes to adverse skeletal effects. CsA use is associated with an increase in osteocalcin levels. Since GCs lower osteocalcin, this is suggestive of a secondary process of increased bone turnover resulting from CsA use. Bone loss appears to be dose and time dependent. Transplant patients often have preexisting osteopenia or osteoporosis prior to surgery. Management of bone health includes a reduction in risk factors, supplementation with calcium and vitamin D, and physical exercise.

L24

SKUTKI POWSZECHNIE STOSOWANYCH LEKÓW NA OSTEOPOROZY U OSÓB STARSZYCH

Resch H.

Professor of Internal Medicine, Medical University Vienna

Head, Dept of Internal Medicine II (Rheumatology/Osteology&Gastroenterology)

Academic Teaching Hospital of the MUV

St. Vincent Hospital Vienna, 1060 Vienna

Center of Muculoskeletal Diseases, Therme MED Vienna

Słowa kluczowe: osteoporoza, ryzyko złamania, glikokortykosterydy, heparyna, warfaryna, inhibitory aromatazy,  tiazolidynodiony, IPP, cyklosporyna

Wpływ popularnie stosowanych leków na osteoporozę osób starszych – zgodnie  z definicją osteoporozy polekowej – jest bardzo częsty, zwłaszcza w osób starszych i może prowadzić do znacznej chorobowość i śmiertelność. Wiele leków może potencjalnie zmniejszać gęstość mineralną kości. Jednocześnie większość stanów chorobowych, które są leczonych tymi lekami również predestynuje pacjentów do niskiej gęstości mineralnej kości, więc leczenie nimi może mieć niekorzystny wpływ na już zagrożone struktury kostne

Osteoporoza indukowana glikokortykoidami (OIG) jest najczęstszą osteoporoza polekową. Mimo, że do złamania może dojść już we wczesnej fazie leczenia, ryzyko złamania jest zależne od dawki i czasu. Zwiększone ryzyko złamań zaobserwowano już przy dawkach (prednizon) od 2,5 do 7,5 mg (lub odpowiednik); dawka dobowa może być związana z większym ryzykiem niż dawka skumulowana. Około 30% do 50% pacjentów poddawanych długotrwałej terapii glikokortykoidami doświadcza złamań, z których wiele jest bezobjawowych. Glikokortykoidy (GKS) mają największy wpływ na kość gąbczastą; w związku z tym złamania często występują w miejscach bogatych w ten typ kości: w kręgów i szyjce kości udowej. Osteoporoza indukowana glikokortykoidami jest spowodowana zarówno przez zwiększoną resorpcją kości jak i zmniejszenie tworzenia się kości. Występuje szybka utrata kości we wczesnym okresie po rozpoczęciu leczenia. BMD spada w ciągu pierwszych 3 miesięcy, z wartościami szczytowymi utraty kości w 6 miesiącu leczenia. W trakcie dalszego stosowania GKS obserwowany jest dalszy wolniejszy, ale stały spadek BMD. Upośledzona osteogeneza jest następstwem bezpośredniego wpływu GKS na osteoblasty i osteocyty. Zwiększona resorpcja kości jest spowodowana wpływem GKS na różnicowanie osteoblastów i ich trwałość.  GKS zwiększają ekspresję polipeptydowego czynnika wzrostu CSF-1 i RANKL, przy jednoczesnym obniżeniu osteoprotegeryny, wspierając w ten sposób osteoklastogenezę. GKS hamują również apoptozę dojrzałych osteoklastów. Utrata masy kostnej podczas stosowania długoterminowej terapii  heparyną niefrakcjonowaną  (HN) jest zależna od dawki i czasu. Do jednej trzeciej pacjentów poddawanych długotrwałej terapii ma rozpoznane subklinicznego zmniejszenia BMD, a około 2% do 3% doświadcza bezobjawowych złamań. Utrata kości związana z HN jest wynikiem zarówno spadku kościotworzenia jak i zwiększonej resorpcji kości. Teoretycznie zastosowanie warfaryny może wiązać się ze spadkiem BMD. Warfaryna jest antagonistą witaminy K, witamina K jest niezbędna do karboksylowania białek macierzy kości, w tym osteokalcyny. Inhibitory aromatazy (IA) są rutynowo stosowane  u pacjentek z pomenopauzalnym estrogeno-dodatnim rakiem sutka, zarówno bezpośrednio po operacji jak i po kilku latach leczenia tamoksyfenem. W przeciwieństwie do tamoksyfenu, który ma podobne do estrogenów działanie ochronne na kość, IA powoduje zmniejszenie masy kostnej. AI hamują aromatyzację androgenów, obniżając w ten sposób obwodową produkcję estrogenów do poziomów niższych od pomenopauzalnych, co skutkuje gwałtownym spadkiem BMD. Stosowanie tiazolidynodionów (TZD) okazało się mieć szkodliwy wpływ na BMD. Należy ich unikać u pacjentów z rozpoznaną osteoporozą lub z wysokim ryzykiem złamań. Do czynników ryzyka złamań należą: płeć żeńska, podeszły wiek (> 65 lat), i dłuższy czas trwania leczenia.   BMD jest obniżone na skutek większej resorpcji kości i zmniejszenia kościotworzenia. Metaanaliza badająca długotrwałe stosownie i ryzyko złamań wykazała, że ryzyko złamania jest podwyższony u kobiet (ale nie u mężczyzn) podczas terapii rozyglitazonem lub pioglitazonem. Inhibitory pompy protonowej (IPP) wydają się zwiększać ryzyko złamania szyjki kości udowej, ale nie przypadkach bez wcześniejszego ryzyka złamań. Istnieją dowody na to, że diuretyki pętlowe (DP) związane są z utratą masy kostnej. Diuretyki pętlowe zwiększają wydalanie wapnia, co może prowadzić do stanu hypocalcemi. Procesy kompensacyjne są uważane za odpowiedzialne za utratę kości. Jedno z badań wykazało znaczne zwiększenie poziomu parathormonu kilka godzin po dawce bumetanide, który promuje resorpcję kości.  Wykazano, że cyklosporyna zwiększa resorpcję kości in vivo. Ponieważ często jest przyjmowana z GKS, trudno jest rozróżnić, w jakim stopniu to cyklosporyna przyczynia się do niepożądanych efektów szkieletowych. Jej stosowanie wiąże się ze wzrostem stężenia osteokalcyny. Ponieważ GKS obniżają osteokalcynę, sugeruje to wtórny proces zwiększonego obrotu kostnego w wyniku zastosowania cyklosporyny. Utrata tkanki kostnej wydaje się być zależne od dawki i czasu. Pacjenci po transplantacji często już przed operacją mieli osteoporozę lub osteopenię. Zarządzanie zdrowiem kości obejmuje zmniejszenie czynników ryzyka, suplementację wapnia i witaminy D oraz ćwiczenia fizyczne

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 70-71

L24

DENOSUMAB FOR PREVENTION OF FRACTURES 

Cummings S.R. 

            Denosumab acts on the RANK-RANK-ligand (RANKL) system. RANKL is a cytokine that binds to its receptor, RANK, on the surface of osteoclast precursors and osteoclasts. Binding RANKL to RANK is essential and sufficient to develop and activate osteoclasts. Interestingly, RANKL is also essential for lactation suggesting that this system evolved to mobilize calcium from the skeleton to provide milk for newborns.

            Denosumab, a fully human monoclonal antibody to RANKL, potently inhibits the differentiation, activity, and survival of osteoclasts and thereby dramatically decreases bone resorption. Denosumab rapidly decreases bone resorption by about 90% (by serum CTX). This is faster and greater than seen with alendronate. Three years of denosumab every 6 months increases spine BMD about 9% and total hip BMD by about 6%. It increases BMD at these sites by about 1% more than alendronate. Unlike bisphosphonates therapy, the effect of denosumab is fully reversible: after discontinuation bone resorption increases above baseline levels and BMD decreases. Resumption of treatment rapidly suppresses resorption again and restores BMD.

            In the FREEDOM trial, denosumab reduced the risk of vertebral fractures 68%, hip fractures 40%, and nonvertebral fractures 20%. The reduction in risk of nonvertebral fractures was significantly greater (35% decreased risk) in those with FN BMD ≤-2.5 than women with higher BMD. No cases of osteonecrosis of the jaw (ONJ) or atypical femoral fractures were observed during about 10,000 woman-years of treatment. Analyses from FREEDOM suggest that denosumab does not interfere with fracture healing, remains effective and safe in patients with decreased renal function. In an extension of FREEDOM, the efficacy and safety of denosumab appears to continue at least 5 years. Every 6 monthly subcutaneous treatment with denosumab may improve the poor compliance observed for pills. Denosumab is a cost-effective treatment for women with osteoporosis.

            By acting on the fundamental pathways that control osteoclast development and survival, denosumab has taken treatment of osteoporosis to the limit of fracture reduction that is achievable by inhibiting bone resorption.

L24

DENOSUMAB W ZAPOBIEGANIU ZŁAMANIOM 

Cummings S.R.

Denosumab działa na system RANK-RANK-ligand (RANKL). RANKL jest cytokiną, która wiąże się ze swoim receptorem, RANK, znajdującym się na powierzchni prekursorów osteoklastów oraz osteoklastów. Połączenie RANKL z RANK jest niezbędne i wystarczające do rozwinięcia i aktywacji osteoklastów. Co ciekawe, RANKL jest niezbędny do laktacji, co sugeruje, że system ten rozwinął się w celu uwalniania wapnia ze szkieletu i zaopatrywania w nie mleka dla noworodków.

Denosumab, całkowicie ludzkie monoklonalne przeciwciało przeciwko RANKL, potencjalnie wstrzymuje różnicowanie, aktywację i przeżycie osteoklastów, przez co znacznie zmniejsza resorpcję kości. denosumab szybko zmniejsza resorpcję kości o około 90% (CTX w surowicy). Działanie to jest szybsze i większe niż po zastosowaniu alendronianu. Trzy lata ciągłego stosowania denosumabu co 6 miesięcy zwiększa BMD w kręgosłupie o około 9%, kość biodrowa o około 6%. Obserwowany wzrost BMD jest o około 1% większy niż w przypadku alendronianu. W przeciwieństwie do terapii bisfosfonianami, efekt denosumabu jest całkowicie odwracalny: po odstawieniu leku resorpcja kości wzrasta powyżej poziomu podstawowego a BMD obniża się. Wznowienie terapii szybko zmniejsza resorpcję i przywraca BMD.

W badaniach FREEDOM denosumab zmniejszył ryzyko złamań kręgów o 68%, złamań bkku (hip) o 40%, pozakręgowe złamania o 20%. Zmniejszenie ryzyka pozakręgowego złamania było istotnie większe (35% zmniejszenie ryzyka) u pacjentów z BMD szyjki kości udowej ≤- 2.5 w porównaniu do kobiet z wyższym BMD. Nie stwierdzono przypadków osteonekrozy kości szczękowej (ONJ) ani atypowych złamań kości udowych w trakcie leczenia 10,000 pacjentolat. Analiza wyników FREEDOM sugeruje, że denosumab nie koliduje z leczeniem złamań, jest efektywny i bezpieczny dla pacjentów z niewydolnością nerek. W rozszerzeniu FREEDOM wykazano, że efektywność i bezpieczeństwo stosowania denosumabu jest utrzymane przez co najmniej 5 lat. Co 6-miesięczne podskórne aplikowanie denosumabu może poprawić słabe przestrzeganie podaży leku w przypadku pigułek. denosumab jest opłacalna terapią dla kobiet z osteoporozą.

Działając na podstawowe szlaki kontroli rozwóju i przeżycia osteoklastów, denosumab wpływa korzystnie na przebieg osteoporozy, zmniejszając liczbę złamań. Jest to osiągalne dzięki hamowaniu resorpcji kości.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 65-66

L26

UPADKI – ZNACZENIE KLINICZNE. PROBLEM CIĄGLE NIEDOCENIANY

Kumorek A.^2,3, Czerwiński E.^1,2,3, Amarowicz J.²

¹Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

²Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

³Polskie Towarzystwo Osteoartrologii, Kopernika 32, 31-501 Kraków

Słowa kluczowe: upadki, epidemiologia, skutki, trendy

Według danych Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich (EUROSTAT), w latach 2010-2030 nastąpi wzrost liczby osób w wieku 65-79 lat do 37,4% w stosunku do 2005 roku, a liczba osób powyżej 80. r.ż. wzrośnie aż o 57,1%. Wraz z pogłębiającym się trendem starzenia się społeczeństwa możemy zaobserwować znaczny wzrost liczby osób zagrożonych osteoporozą, a tym samym złamaniami osteoporotycznymi. Bezpośrednią przyczyną 100% złamań przedramienia, 90% złamań bkk udowej i około 25% złamań kręgosłupa są upadki.

WHO wyznaczyło częstość upadków wśród pacjentów po 65. r.ż. kształtującą się na poziomie od 28% do 35% badanych. Upadki są jedną z głównych przyczyn inwalidztwa i piątą co do częstości przyczyną zgonów u osób powyżej 75. r.ż. W oparciu o bazy śmiertelności WHO i CEREPI z lat 2002-2004 Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów obarczonych najwyższą śmiertelnością po upadku obok Niemiec, Węgier czy też Czech. Obserwujemy również 6-krotnie większą umieralność po upadku osób powyższej 80. r.ż. w porównaniu do osób starszych pomiędzy 65. a 79. r.ż.

L26

FALLS – CLINICAL SIGNIFICANCE. An underestimated problem

Kumorek A.^2,3, Czerwiński E.^1,2,3, Amarowicz J.²

¹Cracow Medical Centre, Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

²Department of Bone and Joint Diseases Jagiellonian University Collegium Medicum

³Polish Osteoarthrology Society, Kopernika 32, 31-501 Kraków

Keywords: falls, epidemiology, impact, trends

         According to European Statistical Office (EUROSTAT) in 2010-2030 the number of people aged 65-79 years will increase to 37.4% as compared to 2005, and the number of people aged over 80 will rise by as much as 57.1%. Along with aging of the population there will be a significant increase in the number of people at risk of osteoporosis and thereby osteoporotic fractures. Falls are the immediate cause of 100% of forearm fractures, 90% of hip fractures and 25% of vertebral fractures.

         WHO estimates that the incidence of falls among patients over 65 years of age at a level from 28% to 35%. After the age of 80 this figure rises to over 50%. Patient who have suffered a previous fall are at he highest risk of falling again. With regard to the distribution by gender women suffer falls almost three times more often than men. Along with a higher percentage of people suffering from a fall, also the incidence of falls increases. More than one fall per year was observed in 40% of nursing home residents.

         Falls are one of the major causes of disability and the fifth most common cause of deaths in people over the age of 75. According to the WHO and CEREPI mortality databases for 2002-2004, Poland is among the top ten countries burdened with the highest mortality after a fall along with Germany, Hungary or the Czech Republic. There is also a 6-fold higher mortality following a fall of subjects aged over 80 years as compared those between 65 and 79 years of age.

         25%-30% of falls result in trauma. An often overlooked problem is post-fall hospitalization, that is necessary in 30-50% cases. Immobilization of an elderly person results in a significant risk of thromboembolic events (including bedsores) and rapidly progressing respiratory failure. With almost 20% of fallers experiencing a post-accident anxiety syndrome which leads to a loss of independence and as a consequence of social exclusion, there is no wonder that falls were incorporated into the canon of great geriatric problems.