SYSTEMATYCZNOŚĆ I WYTRWAŁOŚĆ W ZAŻYWANIU LEKÓW W TRAKCIE WIELOLETNIEGO LECZENIA OSTEOPOROZY

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s105-106.

L42
SYSTEMATYCZNOŚĆ I WYTRWAŁOŚĆ W ZAŻYWANIU LEKÓW W TRAKCIE WIELOLETNIEGO LECZENIA OSTEOPOROZY

Edward Franek
Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii CSK MSWiA, Warszawa

Słowa kluczowe: osteoporoza, wytrwałość i systematyczność leczenia

Wprowadzenie do praktyki klinicznej badań densytometrycznych, pozwalających na wczesne rozpoznanie choroby, spowodowało znaczny wzrost częstości jej rozpoznawania. Fakt ten oraz wzrost średniej długości życia powoduje, że u wielu kobiet trzeba się liczyć z długoterminowym, planowanym na wiele lat leczeniem tej choroby. Z takim wieloletnim leczeniem wiąże się wiele problemów i pytań: Jak długo można leczyć osteoporozę? Czy długotrwałe leczenie jest skuteczne? Jak zdefiniować sukces leczenia, a jak porażkę? Jakie mogą być niebezpieczeństwa związane z długoterminowym leczeniem i co zrobić, żeby je zmniejszyć?
Jak dotąd najdłuższe opublikowane okresy leczenia chorych wynoszą 7-10 lat. Wydaje się, że nawet po 7 latach leki przeciwosteoporotyczne powodują zmniejszenie resorpcji kostnej i aktywnie chronią przed wystąpieniem złamań. Jednakże w praktyce trudno jest czasem zdefiniować skuteczność i nieskuteczność leczenia. O jego nieskuteczności świadczyć może brak reakcji markerów obrotu kostnego na leczenie, zmniejszanie się BMD w trakcie leczenia, a przede wszystkim wystąpienie złamania. Trudniej jest ocenić, czy niewystępowanie złamań świadczy o skuteczności leczenia, czy też chora i tak, nawet mimo braku leczenia, nie doznałaby złamania.
Długotrwałe leczenie osteoporozy niesie za sobą wiele potencjalnych niebezpieczeństw. Jednym z nich jest zwiększająca się z upływem czasu częstość reakcji niepożądanych na leki. Mimo pewnych różnic metodologicznych, a także faktu, że nie zawsze wszystkie dane są uwzględniane w publikacjach, na podstawie opublikowanych badań wydaje się, że częstość objawów niepożądanych wzrasta wraz ze wzrostem długości okresu leczenia. Objawy niepożądane są główną przyczyną zarówno niesystematyczności (non-compliance), jak i braku wytrwałości (non-persistence) w zażywaniu leków przeciwosteporotycznych.
W praktyce klinicznej natomiast łatwiej można ocenić częstość zmian leków. Podobnie jak w badaniach klinicznych, najczęstszą ich przyczyną są objawy niepożądane, drugą z kolei (przynajmniej w warunkach polskich) koszt leczenia.
Zarówno w badaniach klinicznych, jak i w praktyce, brak systematyczności i wytrwałości w zażywaniu leków stanowi problem dotyczący dużej części leczonych na osteoporozę.
Wydaje się, że najlepszą jak do tej pory metodą poprawy systematyczności i wytrwałości w zażywaniu leków przeciwosteoporotycznych jest zmniejszenie częstości ich podawania. Nie zmniejsza ono co prawda znacząco liczby objawów niepożądanych, ale pozwala na znaczne złagodzenie niedogodności związanych z ich występowaniem. Inną metodą jest zastąpienie danego leku innym.

L42
COMPLIANCE AND PERSISTENCE IN LONG-TERM OSTEOPOROSIS TREATMENT

Edward Franek
Dept of Internal Medicine and Endocrinology CSK MSWiA, Warsaw, Poland

Keywords: Osteoporosis, persistence, compliance

Introduction of densitometry into clinical practice allowed for much earlier and more frequent diagnosis of osteoporosis. This fact, combined with an increase of mean life time, resulted in many women in long-term, planned for many years, treatment of osteoporosis. This is connected with many questions and doubts. How long is osteoporosis to be treated? Is a long-term treatment effective? How to define treatment failure and how to define a success? What could be dangerous for long-treated patients and what to do to avoid these dangers?
Until now the longest published treatment periods for osteoporosis patients are 7-10 years. It seems that even after 7 years anti-osteoporotic drugs cause decrease of bone resorption and actively protect patients against osteoporotic fractures. However, in the practice it is hard to define when is the treatment effective and when ineffective. Non-efficacy may be defined as no or inadequate reaction of bone markers for treatment, decrease of BMD during treatment, and/or incident osteoporotic fracture. It is much more difficult, however, to assess whether the fact that no osteoporotic fractures occur mirrors the effectiveness of the therapy, or would the patient have no fracture even without any treatment.
Long-term osteoporosis treatment is associated with potential dangers. One of them is increase of incidence and prevalence of drug adverse events during the treatment time. In spite of some methodological differences, and in spite of the fact, that not all data are to be found in published papers, it seems that the frequency of adverse events is the greater the longer is the time of the treatment. Drugs’ adverse events are the most frequent cause of non-compliance and non-persistence in osteoporosis patients.
In the clinical practice it is easier to assess a frequency of drugs’ changes then persistence. However, similarly to clinical trials, the most frequent cause of drug changes are adverse events, the second frequent at least in Poland) is the cost of the treatment.
In clinical trials as well as in the practice, non-compliance and non-persistence is a real problem with regard to many osteoporotic patients.
It seems that the best method to improve compliance and persistence is decrease of dosing frequency (increase of dose-to-dose interval). Such an action leads not to decrease of frequency of adverse events (at least in clinical trials) but allows alleviating the inconveniences connected with them. Another method is replacement of the drug with another substance.

L39 TERAPIA WIELOLEKOWA A UPADKI W PODESZŁYM WIEKU

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:95-96.

L39

TERAPIA WIELOLEKOWA A UPADKI W PODESZŁYM WIEKU

Skalska A.

Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

Cechą charakteryzująca podeszły wiek jest wielochorobowość, stąd osoby po 65. roku życia stosują przeciętnie 3-8 specyfików dziennie, najczęściej leki działające na układ sercowo-naczyniowy (77% chorych), działające ośrodkowo leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, antydepresyjne (47,7%), hormonalne i przeciwcukrzycowe (ok.42%), gastrologiczne (31%). Statystyczny polski pacjent przyjmuje przewlekle 5 leków z przepisu lekarza i 2 leki bez recepty. Polifarmakoterapia jest najczęstsza po 80. roku życia, w wieku, który jest niezależnym czynnikiem ryzyka upadków. Prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych rośnie z 13% przy stosowaniu 2 preparatów, do 82% u zażywających 7 leków i do 100% przy 10. Działania niepożądane są udziałem 70-80% osób starszych i występują 2-3 razy częściej niż u młodych. Zwiększone ryzyko ich ujawnienia jest wynikiem wielochorobowości, polifarmakoterapii, częstszego występowania zaburzeń poznawczych oraz związanych z wiekiem zmian narządowych zmniejszających wydolność metabolizowania i wydalania farmaceutyków. Zdrowotne następstwa niepożądanych działań leków obejmują między innymi pogorszenie mobilności, upadki, urazy i złamania, hipotensję, hipoglikemię, ryzyko niedożywienia, hospitalizacji, wydłużenie czasu leczenia i wzrost ryzyka zgonu. Stosowanie 4 i więcej leków jest uznanym czynnikiem ryzyka upadków (OR = 1,61-3,16), zwiększającym ich prawdopodobieństwo 2,5 razy. Do kategorii leków, które szczególnie zwiększają ryzyko upadków należą leki hipotensyjne (OR=1,7), diuretyki (OR=1,08), leki antyarytmiczne (OR= 1,59), psychotropowe (OR=1,73): antydepresyjne (OR=1,66), benzodwuazepiny (OR=1,48), neuroleptyki (OR=1,51) oraz analgetyki niesteroidowe (OR=1,16). Głównym mechanizmem, przez który zwiększają ryzyko upadków leki hipotensyjne i odwadniające jest hipotonia ortostatyczna. Spośród leków kardiologicznych upadkom sprzyjają ACE inhibitory (OR=1,20, RR=2,08 – 2,40), (choć niektóre badania wykazują u stosujących ACEI mniejszy spadek siły mięśni kończyn dolnych i mniejszy spadek szybkości chodu), antagoniści kanałów wapniowych (HR= 2,18), diuretyki pętlowe (HR=1,72), alfa blokery, leki antyarytmiczne klasy Ia (OR=1,59), naparstnica (OR= 1,22), nitraty (OR=1,13). Znaczenie tych grup leków jako czynników zwiększonego ryzyka upadków podkreśla fakt znacznego rozpowszechnienia chorób układu krążenia wymagających ich stosowania.

Z kolei leki psychotropowe zwiększają ryzyko upadków przez pogorszenie funkcji jednostek senso-motorycznych, przewodnictwa nerwowego, wydłużenie czasu reakcji, pogorszenie koordynacji ruchu, koncentracji, uwagi i czujności, indukcję sztywności i objawów pozapiramidowych. Wywołują senność, mogą być przyczyną zaburzeń widzenia, zawrotów głowy, hipotonii ortostatycznej sprzyjając zaburzeniom chodu i równowagi. Większość badań dowodzi, że ryzyko upadków zwiększają benzodwuazepiny długodziałające (OR=1,45) jak i o krótkim czasie działania (OR=1,32). Zagrożenia upadkami nie zmniejszyło ani wprowadzenie atypowych neuroleptyków (OR 1,45 vs 1,49), ani nowych leków antydepresyjnych: RR dla leków trójcyklicznych =2,0, dla SSRI OR=1,8, dla trazodonu OR=1,2.

Postępowanie mające na celu zmniejszenie ryzyka upadków zawsze powinno obejmować rewizję stosowanego leczenia uwzględniającą wskazania, ilość leków, dawki, częstość, czas stosowania, łączenie z innymi lekami, współpracę z pacjentem, z rozważeniem możliwości redukcji ilości lub dawki zażywanych środków. Modyfikacja farmakoterapii może być interwencją jednoczynnikową lub składową interwencji złożonej. Odstawienie lub redukcja dawki leków kardiologicznych i psychotropowych pozwoliła na zmniejszenie ryzyka upadków o blisko 50%, choć nie wszystkie badania dostarczyły tak korzystnych wyników. Przy konieczności kontynuowania polifarmakoterapii istnieje potrzeba uświadomienia pacjentom i ich opiekunom zagrożenia zwiększonym ryzykiem upadków oraz ich edukacji dotyczącej nauki bezpiecznych zachowań i ograniczenia innych czynników zwiększających zagrożenie upadkami i urazami.

L39

POLYPHARMACY AND FALLS IN THE ELDERLY

Skalska A.

Department of Internal Medicine and Geriatrics Jagiellonian University Medical College, Kraków

An old age is characterized by comorbidity, therefore people over 65 years of age use 3-8 drugs daily, the most common are cardiovascular (77% patients), centrally acting analgesics, anti-inflammatory, antidepressants (47,7%), hormones and synthetic substitutes (42%), gastrological (31%). Polish patient also use chronically an average 5 medications prescribed and 2 without prescription. The prevalence of multiple drug use peaked among people over 80, at the age that is independent risk factor for falls. The probability of adverse drug reactions increases from 13% when 2 medications are used, to 82% in subjects using 7 drugs and to 100% in patients using 10 medications. Adverse drug effects are found in
70-80% of elderly patients, and are 2-3 times more often than in young people. Increased risk of their manifestation is associated with more often in the elderly comorbidity, polypharmacy, impaired cognition, and age related changes which affected efficiency of drug metabolism and elimination. The health outcomes of polypharmacy include among others impaired mobility, falls, injures and fractures, hypotension, hypoglycemia, risk of malnutrition, hospitalization, prolongation of the time of the treatment and increased morbidity. Use of 4 or more medications is the recognized falls risk factor (OR = 1,61-3,16), increasing the probability of occurrence of falls 2,5 times. Therapeutic categories which specially increase fall risk include antihypertensive drugs (OR=1,7), diuretics (OR=1,08), antiarrhythmics (OR=1,59), psychotropic drugs (OR=1,73): antidepressants (OR=1,66), benzodiazepines (OR=1,48), neuroleptics (OR=1,51) and nonsteroids antiinflammatory and analgesic agents (OR=1,16). The main mechanism of increased falls risk caused by antihypertensive medications and diuretics is orthostatic hypotension. Among cardiovascular drugs fall risk increase ACE inhibitors (OR=1,20, RR=2,08 – 2,40), (although some studies indicate lower decrease of muscle strength and gait speed in ACEI users), calcium channel blockers (HR= 2,18), loop diuretics (HR=1,72), alfa blockers, antiarrhythmics Ia (OR=1,59), digitalis (OR=1,22), nitrates (OR=1,13). The importance of this class of medications as factors increasing risk for falling is stressed by the high prevalence of cardiovascular diseases requiring their use.

Psychotropic drugs increase fall risk through the impairment of senso-motoric units and nerve conduction, increase reaction time, worsening of motor coordination, attention and alertness, produce rigidity and extrapyramidal symptoms. They induce drowsiness, vision impairment, dizziness, orthostatic hypotension, promoting balance and gait disturbances. Most studies have shown that both types of benzodiazepines increase risk of falls, long-acting (OR=1,45) as well as short-acting (OR=1,32). The introduction of neither atypical neuroleptics (OR 1,45 vs 1,49), nor new antidepressants did not decrease the menace of falling (RR for tryciclic antidepressants = 2,0, for SSRI OR =1,8, for trazodone OR=1,2).

The strategy aiming decrease the risk of falls should always include medications review with assessment of indications, number of drugs, doses, frequency, duration, combinations, compliance, and consideration the possibility of reduction of the number of medications or their doses. Modification of drug regimen may be a single intervention or a component of multifactorial intervention. Withdrawal or dose reduction of cardiovascular and psychotropic medication allowed for 50% decrease in fall risk, although not all studies showed so optimistic results. If multiple drug use is necessary, education of patients and their caregivers about increased risk for falls, about safe behaviors and necessity of reduction of other risk for falling is of great importance.

Paratyroid hormone in clinical practice

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s137-138.

L40
PARATHYROID HORMONE IN CLINICAL PRACTICE

Štěpán J. J.1, Michalská D.2, Dobnig H.3, Burr D. B.4, Pavo I.5

1 Institute o Rheumatology, Charles University Faculty of Medicine, Prague, Czech Republic
2 3rd Dept. of Internal Medicine, Charles University Faculty of Medicine, Prague, Czech Republic
3 Department of Internal Medicine, Medical University of Graz, Austria
4 Department of Anatomy and Cell Biology, Indiana University School of Medicine, Indianapolis, IN, USA,
5 Lilly Area Medical Center, Vienna, Austria

Key words: teriparatide, alendronate, quality of bone, biochemical markers, osteoporosis

Teriparatide, the N-terminal region, 1-34, of the human parathyroid hormone is the biologically active fragment inducing an anabolic action on bone. Since 2005 the compound is available as a once daily subcutaneous injection of 20 ug for the treatment of postmenopausal osteoporosis in the Czech Republic. Treatment with teriparatide is reimbursed in women with proximal femur T-score of < -2.9 who already suffered from two or more fragility fractures, as well as in patients having already been treated with anti-osteoporotic medications which yielded clinically insufficient results. The aim of our study was to compare response to teriparatide treatment in patients previously treated with alendronate and in treatment-naïve patients. Sixty-six postmenopausal women with osteoporosis (mean age of 68 years, BMD T-score of -1.7 at total hip and -2.8 at lumbar spine; 62% with prevalent fractures) were recruited. Thirty-eight women stopped previous alendronate treatment (10 mg/day or 70 mg/week for a mean duration of 63.6 months) and switched to teriparatide while twenty-eight were treatment naive (TN) previously. All patients were subsequently treated with teriparatide (20 μg/day, subcutaneously) as monotherapy for 24 months. Although previous alendronate treatment reduced response to changes in bone markers and BMD compared to treatment-naïve patients, significant increases were observed after only one month of therapy in markers of bone formation and after 12 month of therapy in lumbar spine BMD in both groups. This is in agreement with previously reported results of The Anabolic After Antiresorptive (AAA) trial in women with osteoporosis after long term pretreatment with alendronate and raloxifene (Ettinger B et al, JBMR 2004;19:745-51) and with results of the European multicenter study (EUROFORS) (Obermayer-Pietsch B. et al, JBMR 2006;21 Suppl 1:S43). In addition, paired biopsies were collected and analyzed at baseline and after 24-month teriparatide administration in treatment-naïve and alendronate pretreated patients to investigate the effect of teriparatide on bone microarchitecture and microdamage accumulation. Suppression of bone turnover by aminobisphosphonates is associated with increased bone microdamage accumulation in animal models. It has been demonstrated at the baseline analysis of the present study, that after adjustment for potential confounders, crack density was elevated in alendronate treated patients compared with treatment naïve patients. In addition, an association of microdamage accumulation with low bone mineral density was only present in alendronate treated patients. Our data indicate that after 24 months of treatment, teriparatide therapy improves bone microstructure in patients, irrespective of whether they had received prior alendronate antiresorptive therapy, and reduces microdamage accumulation in iliac crest biopsies of patients previously treated with alendronate. The currently available data of clinical experience show that treatment with teriparatide administered once daily by subcutaneous injection (Forsteo®) is a valuable treatment option which is applicable with clinical benefit in severe cases of postmenopausal osteoporosis with a high fracture risk or in women after long term antiresorptive treatment.

L40
HORMON PRZYTARCZYC W PRAKTYCE KLINICZNEJ

Štěpán J. J.1, Michalská D.2, Dobnig H.3, Burr D. B.4, Pavo I.5
1 Institute o Rheumatology, Charles University Faculty of Medicine, Prague, Czech Republic
2 3rd Dept. of Internal Medicine, Charles University Faculty of Medicine, Prague, Republika Czeska
3 Department of Internal Medicine, Medical University of Graz, Austria,
4 Department of Anatomy and Cell Biology, Indiana University School of Medicine, Indianapolis, IN, USA
5 Lilly Area Medical Center, Vienna, Austria

Słowa kluczowe: teriparatide, alendronian, jakość kości, markery biochemiczne, osteoporoza

Teriparatide, N-końcowego segmentu, 1-34 -34, ludzkiego hormonu przytarczyc jest biologicznie aktywnym fragmentem indukującym oddziaływanie anaboliczne na kość. Od 2005 roku, związek ten jest dostępny w Czechach do zastrzyków podskórnych w dawce dzienne 20 ug stosowany w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej. Leczenie teryparatydem jest refundowane u kobiet z T-score bkku < -2,9 , które wcześniej miały dwa lub więcej złamania niskoenergetyczne jak również u pacjentów leczonych wcześniej lekami przeciw osteoporozie nie dającymi zadowalających wyników klinicznych. Celem naszego badania było porównanie odpowiedzi na leczenie teryparatydem u pacjentów leczonych wcześniej alendronianem oraz nieleczonych. W badaniu uczestniczyło 66 kobiet w wieku pomenopauzalnym z osteoporozą (średni wiek 68 lat, BMD T-score -1.7 total hip i -2.8 w kręgosłupie lędźwiowym; 62% ze złamaniami). 38 kobiet przerwało wcześniejszą terapię alendronianiem (10 mg/dzień lub 70 mg/tydz., trwającą średnio 63.6 miesięcy) i rozpoczęło terapię teryparatydem natomiast 28 było nie było wcześniej leczonych. W badaniu wszyscy pacjenci byli leczeni wyłącznie teryparatydem (20 μg/dzień, podskórnie) przez 24 miesiące. Pomimo, że wcześniejsze leczenie alendronianem zmniejszyło odpowiedź na zmiany w markerach kostnych i BMD w porównaniu to pacjentów nieleczonych, zaobserwowano obu grupach znaczący wzrost markerów kostnych już po 1 miesiącu i w BMD kręgosłupa lędźwiowego po 12 miesiącach. Sytuacja te jest zgodna z wynikami wcześniejszych badań. Badanie Anabolic After Antiresorptive (AAA) przeprowadzone u kobiet z osteoporozą po długotrwałym leczeniu alendronianem i raloxyfenem (Ettinger B et al, JBMR 2004;19:745-51) i z europejskim badaniem wieloośrodkowym EUROFORS (Obermayer-Pietsch B. et al, JBMR 2006;21 Suppl 1:S43). Dodatkowo zostały wykonane i przeanalizowane biopsje na początku i po 24 miesiącach leczenia u pacjentów z grupy placebo i leczonych wcześniej alendronianem w celu zbadania wpływu teryparatydu na mikroarchitekturę kości oraz na akumulacje mikrouszkodzeń. Zmniejszenie obrotu kostnego przez aminobisfosfoniany wiąże się ze zwiększonym nagromadzeniem mikrouszkodzeń na modelach zwierzęcych. Analizy wykonane na początku obecnego badania, po korekcie dla potencjalnych innych czynników, wykazały, podwyższenie gęstości mikrozłamań w grupie leczonych alendronianem w porównaniu do chorych nieleczonych.
Dodatkowo, związek nagromadzenia mikrouszkodzeń z niską BMD był obecny jedynie w grupie leczonej alendronianem. Nasze dane wykazały, że po 24 miesiącach leczenie teryparatydem polepsza mikrostrukturę kości, niezależnie od wcześniejszej terapii antyresorpcyjnej alendronianem, oraz zmniejsza akumulację mikrouszkodzeń w próbkach pobranych z grzebienia kości biodrowej pacjentów leczonych wcześniej alendronianem. Obecnie dostępne dane kliniczne wskazują, że leczenie teryparatydem podawanym raz dziennie w formie zastrzyku podskórnego jest wartościową opcją terapii mogącą z powodzeniem znaleźć zastosowanie w ciężkich przypadkach osteoporozy pomenopauzalnej z wysokim ryzykiem złamania lub też u kobiet po długotrwałej kuracji antyresorpcyjnej.

Pomiary migracji jako metoda wczesnego wykrywania obluzowania aseptycznego

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W5

Freeman M.

Od wczesnego okresu stosowania całkowitych protez stawowych wiadomo było, że protezy mogą ulegać mechanicznemu obluzowaniu, co można zobaczyć na obrazie rentgenowskim jako przesunięcie względem ich początkowej loży kostnej. W ostatnich latach do pomiaru ruchomości protez z dokładnością około 0,2 mm używano analizy rentgenostereofotogrametrycznej (roentgenstereophotogrammetric analysis – RSA). Przy użyciu RSA pokazano, że implanty przemieszczają się bezpośrednio po ich wszczepieniu, natomiast później ich los jest różny. Niektóre stabilizują się, a niektóre mogą ulegać dalszym przemieszczeniom. Jeżeli pozostaną stabilne, prognoza jest dobra z bardzo małą częstością występowania późnego aseptycznego obluzowywania się. W przeciwieństwie do nich, te które w dalszym ciągu ulegają przemieszczaniu w końcu zaczynają wykazywać widoczny luz w konwencjonalnym badaniu radiologicznym. Dlatego, jeżeli można uwidocznić luz protezy, znaczy to że była luźna od momentu wszczepienia, opóźniona jest natomiast diagnoza. .
Analiza danych z RSA wskazuje, że pomimo iż ta technika umożliwia dokładny pomiar ruchu postępowego i rotacyjnego we wszystkich trzech kierunkach, to jednak przemieszczenie pionowe i rotacja w płaszczyźnie czołowej są najbardziej użyteczne w przewidywaniu obluzowania. Szczęśliwie, postępowy ruch w pionie oraz rotacja w płaszczyźnie czołowej mogą być zmierzone w zwykłym przednio-tylnym zdjęciu rentgenowskim, pod warunkiem, że: (1) zdjęcie takie robione będzie w wystandaryzowany sposób w pewnym okresie czasu i (2) (dla ruchu postępowego) implant i kość mają odpowiednie znaczniki umieszczone pionowo nad nimi, w tej samej płaszczyźnie przednio-tylnej i oddzielone od siebie względnie niewielką odległością. .
W London Hospital stosowaliśmy takie wystandaryzowane zdjęcia rentgenowskie A-P (które można wykonać w każdej pracowni rentgenowskiej) w celu zmierzenia przemieszczenia się składników panewkowych, udowych i piszczelowych w okresie przekraczającym 10 lat. Chorych obserwowano klinicznie, dlatego późne aseptyczne obluzowanie można obecnie powiązać z wcześniej i później zmierzonym przemieszczeniem. .
Nasze obserwacje odnośnie tych trzech komponentów zostały opublikowane i będą w skrócie przedstawione. Zasada oraz jej użyteczność poparte zostaną przykładem odnoszącym się szczególnie do bliższej części kości udowej. Porównywano przez 10 lat umieszczone w niej cztery identyczne protezy umocowane jako press-fits (dwie wersje), pokryte przez HA lub protezy cementowe. Wczesna szybkość przemieszczenia pozwoliła na przewidzenie, że dwa z tych wariantów (proteza cementowa i pokryta HA) były wystarczająco stabilne aby spodziewać się, że częstość obluzowywania się będzie niska. Po 10 latach żaden z wszczepów pokrytych HA nie wymagał rewizji z powodu aseptycznego obluzowania, natomiast przeprowadzono rewizję jednego wszczepu cementowego (stosując jedną z dwóch alternatywnych technik cementowania). W ten sposób metoda przewidywania została zatwierdzona.

Densytometria u dzieci

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s65-66.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s13.

L40
Densytometria u dzieci
R.Lorenc, H.Matusik, P.Płudowski, M.Jaworski
Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej Centrum Zdrowia Dziecka Al. Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa-Międzylesie

Wynik pomiaru gęstości kości metodą DEXA zarówno w całym szkielecie jak i w poszczególnych jego częściach zależy od rozmiaru kości i stopnia jego mineralizacji. Absorpcjometria promieniowania rentgenowskiego (SXA i DXA) jest ukierunkowana na pomiar gęstości „powierzchniowej” kości wyrażonej w g/cm2. Przyjmuje się, że BMD „powierzchniowe” koreluje w istotnym stopniu z wytrzymałością kości. Inna możliwość to pomiar tzw. „prawdziwej’ gęstości kości (w g/cm3)metodą ilościowej tomografii komputerowej lub też obliczenie jej wartości przy wykorzystaniu wyników rzutu bocznego i tylno-przedniego kości – Bone Mineral Apparent Density (BMAD). Zarówno gęstość trójwymiarowa, BMAD czy BMD uściślają charakterystykę właściwości analizowanego szkieletu zwłaszcza gdy są uzupełnione o analizę przestrzenną (SSI – współczynnik wytrzymałości kości). Niemniej dla całościowej interpretacji stanu kośćca istotnym jest uwzględnienie także szeregu dodatkowych elementów. Kościec rosnącego dziecka jest heterogenny odnośnie tempa jego rozwoju. Prowadzona analiza winna więc brać pod uwagę obok wieku kalendarzowego także wiek kostny, stadium dojrzewania oraz płeć, a także wagę i wzrost analizowanego dziecka. Istotnym uzupełnieniem w prowadzonych badaniach stały się również ilościowe badania ultradźwiękowe, które w chwili obecnej umożliwiają niezależną analizę zarówno kości korowej jak i beleczkowej.

L40
DENSITOMETRY IN CHILDREN
R. Lorenc, H. Matusik, P. Ptudowski, M. Jaworski,
Department of Biochemistry and Experimental Medicine, The Children’s Memorial Health Institute, Al.Dzieci Polskich 20, 04-736 Warszawa-Miedzylesie, Poland

Bone mass of the whole skeleton as well as its selected areas depends directly upon volume or size of analyzed segments and the density of the mineralized tissue contained within its periosteal envelope. The techniques of single and dual energy absorptiometry provide measurements of so called areal or surface bone mineral density ( BMD, in g hydroxyapatite per cm2). The values generated by this technique are dependent upon both size and integrated mineral density of the scanned segments. In the overview of available techniques areal BMD has been shown to be directly related to bone strength. By the same the mean volumetric mineral density (g hydroxyapatite per cm3) can be noninvasively determined by quantitative computer tomography or by calculation of density in two projections as so called bone mineral 'apparent’ density (BMAD in g/cm3). The later contribute significantly in mechanical resistance evaluation when taking into account size component measurements (SSI-strength strain index). Nevertheless even when areal BMD values are informative in general strength prediction its interpretation is affected by several additional factors. The skeleton of growing child is heterogeneous in dynamics of its development. Sex, calendar and bone age as well as pubertal stage and sex data must be considered in the undertaken analysis. An important adjunct for these issues is the development of ultrasound data with utilization of possible discrimination of cortical and trabecular bone data.

7th Asia-Pacific Osteoporosis Conference -punkty CME

10 września 2018 mija termin przyjmowania streszczeń na zbiżające się spotkanie z cyklu IOF Regional 2018.

Spotkanie odbędzie się w tym roku w Sydney (Australia) w dniach 28.11-1.12.2018. Na centrum obrad wybrano International Convention Centre w Sydney. Kongres poprzedzony będzie kursem Osteoporosis Essential (płatny dodatkowo).

Język angielski jest obowiązującym językiem kongresu. Osoby zarejestrowane do 15.10.2018 mają możliwość skorzystania z wczesnej opłaty rejestracyjnej. Uczestnikom spotkania przysługiwać będzie 14 punktów CME.

W związku z zamknięciem przyjmowania abstraktów, organizatorzy opublikowali pełen program naukowy, który jest dostępny tutaj.

Więcej informacji na stronie www.

International Sports & Arthritis. MSK Conference

17-18.11.2017, Gdańsk

Miejsce konferencji:
Mercure Gdansk – Stare Miasto
ul. Jana Heweliusza 22
80-890 Gdansk

Język angielski będzie oficjalnym językiem konferencji.

Wczesna rejestracja do 17.10.2017

Biuro Organizacyjne:
Medisfera
ul. Kraszewskiego 85 C m. 7
05-400 Otwock
tel. +48 502 646 723
e-mail: biuro@medisfera.pl

Szczegółowy program oraz rejetsracja na stronie www.

Międzynarodowa konferencja ortopedyczno-radiologiczna

1-3.09.2016, Warszawa

Organizatorzy:
– Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne
– Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne
– Med-Media

Miejsce obrad:
Hotel Westin
Jana Pawla II 21,
00-854 Warszawa

Główne tematy:
Adam Greenspan:
Obrazowanie w ortopedii z perspektywy radiologa
Od reakcji na przeciążenie do złamania zmęczeniowego
Obrazowanie guzów kości: co interesuje chirurga ortopedę?
Enostosis (wyspa kostna): kogo to interesuje?

Javier Beltran:
Anatomia i biomechanika stawu kolanowego
Rezonans magnetyczny nadgarstka: kompleks chrząstki trójkątnej (TFCC) i więzadła
Neuropatie uciskowe kończyny dolnej

Herwig Imhof:
Konflikt udowo-panewkowy
Niestabilność stawu ramiennego
Obrazowanie pooperacyjne stawu ramiennego
Obrazowanie chrząstki stawowej – najnowsze doniesienia

Manuel Leyes:
Diagnostyka i leczenie wielowięzadłowych uszkodzeń stawu kolanowego
Bark miotacza: korelacja pomiędzy obrazowaniem i artroskopią
Ciężkie uszkodzenia stożka rotatorów
Metody leczenia chrzęstnych i chrzęstno-kostnych uszkodzeń stawu kolanowego

Andrew Grainger:
Urazy mięśniowe: co oferują badania obrazowe?
Staw kolanowy – pułapki diagnostyczne w obrazowaniu łąkotki
Zabiegi w stawie ramiennym pod kontrolą badań obrazowych

Carlo Martinoli:
Badanie USG stopy i kostki – anatomia, technika badania i zmiany patologiczne (warsztaty 1h 30′)

Maryam Shahabpour:
Rezonans magnetyczny stawu łokciowego
Rezonans magnetyczny kostki
Więzadła stawu ramiennego – funkcja i obrazowanie

Więcej informacji oraz rejestracja na stronie www.

ASSOCIATION OF OSTEOPOROSIS SUSCEPTIBILITY GENES WITH BONE MINERAL DENSITY IN BELARUSIAN AND LITHUANIAN POSTMENOPAUSAL

VI Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 25-26.09.2015

L44

ASSOCIATION OF OSTEOPOROSIS SUSCEPTIBILITY GENES WITH BONE MINERAL DENSITY IN BELARUSIAN AND LITHUANIAN POSTMENOPAUSAL

Marozik P.¹, Tamulaitiene M.², Mosse I.¹, Alekna V.², Rudenka E.³, Ameliyanovich M.¹, Nestsiarenka K.¹

¹Institute of Genetics & Cytology NAS Belarus

²Vilnius University

³Belarussian Medical Academy of Post-Graduate Education

Key words: Osteoporosis, Genetic Polymorphisms, Predisposition Testing, Bone Density

Objectives. Osteoporosis is a common disorder with reduced bone mineral density (BMD) and increased susceptibility to fracture. As much as 80% of the normal variation of BMD is influenced by genetic factors. Identifying the specific genes and unfavorable allelic variants underlying peak BMD will help reveal the pathogenesis of osteoporosis and ultimately improve diagnosis, prevention, and treatment strategies of this complex disease. Comparison between ethnic groups permit the identification of risk alleles shared between populations.

Aim. The aim of the study was to evaluate the association between BMD and nine single nucleotide polymorphisms within five osteoporosis predisposition genes in Belarusian and Lithuanian women.

Materials and methods. Case group included women with severe postmenopausal osteoporosis (PMO) (54 Belarusians, average age 58.3±6.2 years, and 28 Lithuanians, aged 74.1±1.2 years), the control group comprised postmenopausal women with the BMD T-score of >–2.5 and without previous fragility fractures (77 Belarusians, 56.7±7.42 years and 45 Lithuanians, 72.9±0.9 years, p>0.05). DNA was extracted from bloodspots dried on special cards (Macherey-Nagel, Germany). Polymorphic sites in osteoporosis susceptibility genes (VDR ApaI, BsmI, TaqI and Cdx2, COL1A1 G2046T, COL1A2 A/G, COL5A1 T/C and T/A and LCT T-13910C gene polymorphisms) were determined using PCR analysis. Significance was assessed using χ2 test. The differences were considered significant at p<0.05.

Results. The analysis of samples from Belarusian women revealed association of VDR ApaI, BsmI and LCT T-13910C gene polymorphisms with PMO. The risk of osteoporosis was 3.3 times higher for the bearers of AA-genotype of VDR ApaI gene polymorphism and 2.6 times higher for B-allele bearers of VDR BsmI, compared to controls (p<0.05). The genotyping of Lithuanian women showed that the total frequency of unfavorable risk alleles (predisposing to PMO) in case group (52.1%) was higher comparing to controls (48.6%). No statistically significant difference was found between Lithuanian women with PMO and control group. A statistically significant correlation between VDR ApaI and VDR TaqI risk genotypes and BMD level observed in Belarusian women. The analysis of the relationship between gene polymorphisms and BMD in Lithuanian population revealed a statistically significantly higher BMD levels at lumbar spine in CT heterozygotes of LCT T-13910C gene polymorphism compared to unfavorable CC homozygotes.

Conclusions. In general, the findings of this study reveal the genetic mechanisms, determining decrease of BMD, and gene polymorphisms, which can be considered as markers of predisposition to osteoporosis and used for preventive measures.

OSTEOARTHRITIS: ROLA UWARUNKOWANIA GENETYCZNEGO I PRZECIĄŻENIA STAWU

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 90-91

L43

OSTEOARTHRITIS: ROLA UWARUNKOWANIA GENETYCZNEGO
I PRZECIĄŻENIA STAWU

Badurski J.E.

Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, Białystok

Osteoarthritis (OA) kolan częściej dotyka osób otyłych i kobiet, gdzie zagrożenie rośnie wraz ze wzrostem wskaźnika masy ciała (BMI) (choć nie dotyczy to na ogół OA bioder). Osoby z rozpoznaną OA charakteryzują się wyższą gęstością kości (BMD) od rówieśników i to niezależnie od lokalizacji zmian OA. Badania epidemiologiczne wskazują na zmniejszone ryzyko złamania u osób z OA, w tym również złamania bliższego końca kości udowej (b.k.k.u). Osoby z OA odznaczają się konstytutywnie uwarunkowaną masywną/atletyczną/pykniczną budową ciała. Analiza czynników ryzyka OA wskazuje na związane i niezwiązane z zawodem lub sportem, przeciążenie stawów – oprócz urazów, meniscectomii, zaburzeń ukształtowania stawów (dysplazja stawu biodrowego, kolano:
varus/valgus) i czynnika rasowego/genetycznego – jako na najczęściej odnotowywane przyczyny OA.

Konfrontując dane epidemiologiczne OA i osteoporozy (OP) uwidaczniają się różnice skutków przeciążenia (OA) i niedostatku obciążenia (OP) kośćca. Stosując skalę BMI – od lewej, bardzo niskiej, rzędu 18 kg/m² poprzez prawidłową 25 kg/m² do prawej, przekraczającej 30 kg/m² – im bardziej w prawo, tym większa BMD i skłonność do OA i mniej złamań, i odwrotnie – im dalej w lewo, tym niższa BMD i więcej złamań. Sugeruje to predyspozycje genetyczne.

W kości osób z guzkami Heberdena (genetycznie uwarunkowana OA), wyższej BMD towarzyszy wzrost czynników wzrostowych w porównaniu z osobami zdrowymi. Również córki matek z guzkami Heberdena wykazywały wyższą szczytową masę kości w szyjce k. udowej w porównaniu do rówieśniczek.

Przyczyn wyższej BMD u osób z OA szuka się w mechanizmie zawiadującym kierunkami różnicowania się komórek mezenchymalnych zrębu (KMZ) szpiku kostnego do miocytów, adipocytów, chondrocytów lub osteoblastów. Podlega on stałym, codziennym, trwającym całe życie oddziaływaniom czynników wzrostowych (np. TGF-β, IGF-1) hormonów (np. estrogenów, insuliny, tyroksyny, parathormonu, kortyzolu) i obciążenia mechanicznego. Kluczową rolę w osteogenezie odgrywa droga przewodzenia sygnałów Wnt/β-katenina, która poprzez pobudzanie (Runx2, Dlx5, Msx2, Osx) lub hamowanie (C/EBPβ/δ, C/EBPα i PPARγ) odpowiednich genów i białek przekaźnikowych blokuje rozwój KMZ do adipogenezy i chondrogenezy. Promuje osteogenezę nasilając różnicowanie się i proliferację osteoblastów, hamuje ich apoptozę i nasila mineralizację osteoidu.
β-katenina zwiększając stosunek OPG do RANKL hamuje osteoklastogenezę. Brak
β-kateniny kieruje rozwojem KMZ w stronę chondrogenezy.

Jednym z najsilniejszych regulatorów różnicowania się KMZ jest obciążenie, rejestrowane i przekazywane w osteocytach. Hamuje ono syntezę sklerostyny, która poprzez związanie koreceptora LRP5/6, pełni rolę inhibitora ścieżki Wnt/β-kaγnina. Czyli: przy obciążeniu nie oddziałuje sklerostyna i przeważa osteogeneza, przy braku obciążenia – syntetyzuje i wydziela się sklerostyna, hamuje Wnt/β-kateninę ukierunkowując rozwój KMZ poprzez receptor jądrowy PPARγ na adipogenezę i – w zależności od wieku – na chondrogenezę. Ekspresja PPARγ w KMZ szpiku kostnego rośnie z wiekiem, promując różnicowanie się adipocytów sprzyja osteoklastogenezie. W chondrocycie zaś chrząstki stawowej aktywacja PPARγ hamuje ekspresję najistotniejszych komponentów degradacji chrząstki w OA – genów IL-1β, TNF-α, metaloproteinaz, PGE-2 oraz syntetazy tlenku azotu.

Odmiennie niż w całym kośćcu zachowuje się dwufazowa przebudowa kości podchrzęsnej pod wpływem przeciążenia. We wczesnej fazie przeważa nadmierna resorpcja, w zaawansowanej OA – nadmiar tworzenia. Chondroprotekcyjne działanie leków antyresorpcyjnych zależy od fazy OA.

Uwarunkowana genetycznie wyższa BMD + obciążenie kości i stawów sprzyja OA.

L43

OSTEOARTHRITIS: ROLE OF THE GENETIC PREDISPOSITION AND JOINT OVERLOAD

Badurski J.E.

Center of Osteoporosis and Osteoarticular diseases, Białystok

The overweight and female gender are at greater risk of osteoarthritis (OA) of knees due to the higher body mass index (BMI) (although this does not usually refer to OA of hips). Patients with diagnosed OA have higher than age-specific BMD regardless of where OA changes are localized. Epidemiology studies demonstrate that patients with OA have lower fracture risk including proximal femur fractures. The most characteristic feature of OA patients is corpulent/athletic/heavyset physique. Analysis of the OA risk factors indicate the most common causes of OA are: joint overload (related and not related with profession or practiced sport), injury, meniscectomy, joint deformation (hip dysplasia, knee: varus/valgus deformity) and racial/genetic factors.

Comparing epidemiological data of OA and osteoporosis (OP) show the difference in the effect of overload (OA) and lack of load (OP) on the bones. Using the BMI scale – from left, very low, of about 18 kg/m^2,through the correct value of 25 kg/m² to the right, exceeding 30 kg/m² – the more to the right, the higher BMD and OA probability and less fractures and vice versa – the more to the left, the lower BMD and more fractures. This indicates genetic predisposition.

In patients with Heberden’s nodes (genetically conditioned OA) higher BMD is accompanied by increase of growth factors as compared to healthy people. Also, daughter’s of patients with Heberden’s nodes showed higher peak bone mass in the femoral neck as compared to patients the same age.

The cause of higher BMD in patients with OA may be related to the mechanism managing differentiation of bone marrow mesenchymal stromal cells to myocytes, adipocytes, chondrocytes or osteoblasts. It is subject to constant, everyday, life-long influence of growth factors (e.g. TGF-β, IGF-1), hormones (e.g. estrogen, insulin, thyroxine, parathyroid hormone, cortisol) and mechanical load. The key role in osteogenesis is played by Wnt/β-catenin signaling pathways, which by activating (Runx2, Dlx5, Msx2, Osx) or suppressing (C/EBPβ/δ, C/EBPα and PPARγ) given genes and pathway proteins blocks the development of mesenchymal stromal cells into do adipogenesis and chondrogenesis. It promotes osteogenesis by augmenting differentiation and proliferation of osteoblasts, impedes its apoptosis and enhances mineralization of osteoid. β-catenin suppresses osteoclastogenesis by increasing OPG and RANKL ratio. Lack of β-catenin controls development of mesenchymal stromal cells in the direction of chondrogenesis.

Load, registered and transmitted in osteocytes, is one of the strongest differentiation regulators of mesenchymal stromal cells. It deters sclerostin synthesis, which, by binding co-receptor LRP5/6, acts as inhibitor of Wnt/β-catenin pathway. Thus, load impedes sclerostin activity and osteogenesis predominates; in case of reduced load – sclerostin is synthesized and secreted, which hinders Wnt/β-catenin directing the development of mesenchymal stromal cells by nuclear receptor PPARγ to adipogenesis, and – depending on age – to chondrogenesis. PPARγ expression in bone marrow mesenchymal stromal cells increases with age promoting differentiation of adipocytes fosters osteoclastogenesis. Activation of PPARγ in articular cartilage chondrocyte impedes expression of crucial components of cartilage degradation in OA – IL-1β genes, TNF-α, metalloproteinase, PGE-2 and synthesis of nitrogen oxide.

Two-phase remodeling of subchondral bone acts uniquely under load. Over-resorption prevails in the early phase, while in advanced OA – excessive formation. Chondroprotective effect of antiresorptive medications depends on the phase of OA.

Genetically conditioned higher BMD and load on bones and joints fosters OA.

WPŁYW STĘŻENIA 25-HYDROXYWITAMINY D (25OH)D W SUROWICY NA METABOLIZM KOSTNY ZDROWYCH DZIECI POLSKICH

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 89-90

L46

WPŁYW STĘŻENIA 25-HYDROXYWITAMINY D (25OH)D W SUROWICY NA METABOLIZM KOSTNY ZDROWYCH DZIECI POLSKICH

Karczmarewicz E.¹, Czekuć-Kryśkiewicz E.¹, Jaworski M.¹, Płudowski P.¹, Górska A.², Konstantynowicz J.³, Lorenc R.¹

¹Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka

²Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

³Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Słowa kluczowe: 25(OH)D, markery obrotu kostnego, dzieci

Wstęp. Właściwe zaopatrzenie organizmu w witaminę D, mierzone stężeniem 25(OH)D w surowicy ma dobrze udokumentowany wpływ na status kostny i odporność mechaniczną kości u dorosłych.

Cel. Celem pracy jest zbadanie wpływu stężenia 25(OH)D w surowicy na metabolizm kostny u dzieci.

Materiał i metody. Stężenie w surowicy markerów kościotworzenia (OC, P1NP) i markera resorpcji (CTx) mierzono na aparacie Cobas e411 (Roche Diagnostics) u 161 zdrowych polskich dzieci (średni wiek: 9,47±4,94 lat; zakres: 1,92-19,66). Zaopatrzenie organizmu w witaminę D mierzono oznaczając stężenie 25(OH)D i PTH w surowicy na aparacie Cobas e411 (Roche Diagnostics). Skonstruowano panel wartości referencyjnych badanych markerów obrotu kostnego dla dzieci z uwzględnieniem płci i wieku.

Wyniki. Stężenie 25(OH)D w surowicy <10 ng/ml stwierdzono u 25,0% dzieci, 10-20 ng/ml u 40,8% dzieci, natomiast >20 ng/ml u 34,2% badanych. Tylko u 12,5% dzieci stężenie 25(OH)D było >30 ng /ml. Zaobserwowano wysokie dodatnie korelacje między wszystkimi badanymi markerami obrotu kostnego (R w zakresie 0,67-0,76, p<0,001). Ujemna korelacja między stężeniem 25(OH)D i PTH w surowicy (R=-0,26, p=0,002) wskazuje na odwrotnie proporcjonalną zależność między tymi parametrami. Wieloczynnikowa analiza regresji wykazała, że stężenie 25(OH)D w surowicy jest silnym i dodatnim determinantem stężenia OC, P1NP i CTx w surowicy u zdrowych dzieci, warunkując 10,3% zmienności stężenia OC (p<0,001), 12,5% stężenia P1NP (p<0,0001), i 16,2% stężenia CTx (p<0,0001). Nie wykazano wpływu stężenia PTH w surowicy na metabolizm kostny u dzieci.

Wnioski. Silna pozytywna zależność między stężeniem 25(OH)D w surowicy a stężeniami markerów kościotworzenia i resorpcji wskazuje, że właściwe zaopatrzenie w witaminę D może mieć istotny wpływ na budowę optymalnej szczytowej masy kostnej u dzieci

Wsparcie finansowe: CMHI Internal Grants: S109/09, 181/07, Grant Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego 5412/B/P01/2010

Pozyskanie analizatora Cobas E411 (Roche Diagnostics) i zamrażarek ultra-niskiej temperatury MDF-U500Vx (Sanyo) zostały współfinansowane przez EFRR (fundusze strukturalne UE) projektu POIG.02.01.00-14-059/09

L46

Bone metabolism is influenced by serum 25-hydroxyvitamin D in healthy children

Karczmarewicz E.¹_,Czekuc-Kryskiewicz E.¹, , Jaworski M.¹, Czech-Kowalska J.², Gorska A.³, Konstantynowicz J.⁴, Pludowski P.¹, Piskorski J.⁵, Lorenc R.¹

¹Department of Radioimmunology, Biochemistry and Experimental Medicine, The Children’s Memorial Health Institute, Warsaw, Poland

²Neonatal Intensive Care Unit, The Children’s Memorial Health Institute, Warsaw, Poland

³Department of Family Medicine and Community Nursing, Medical University of Bialystok⁴Department of Pediatrics and Developmental Disorder, Medical University of Białystok

⁵Institute of Physics, University of Zielona Gora, Zielona Gora, Poland

Keywords: 25(OH)D, bone metabolism markers, children

Introduction. Serum 25(OH)D concentrations for optimal bone metabolism in children is unknown. Only few data exist describing the effects of increasing serum 25(OH)D on bone metabolism markers.

The aim of the study was to explore the association between serum 25(OH)D and bone metabolism markers in children.

         Patients and methods. Serum levels of bone formation (OC, P1NP) and bone resorption (CTx) markers (Cobas e411, Roche Diagnostics) were determined in 161 healthy children (mean age: 9.47±4.94 years; range: 1.92-19.66). Vitamin D status was evaluated by serum levels of 25(OH)D and PTH (Cobas e411; Roche Diagnostics). Bone metabolism markers reference intervals was prepared according to age and gender.

         Results. Serum 25(OH)D levels <10 ng/ml were described in 25.0% children, 10-20 ng/ml in 40.8% children and >20 ng/ml in 34.2% cases. Only 12.5% patients have serum 25(OH)D >30 ng /ml. Positive correlations were observed among the three bone metabolism markers (R at range 0.67-0.76, p<0.001). The correlation between serum 25(OH)D and PTH (R=-0.26, p=0.002) indicate significant negative association between these parameters. Multivariate analysis for predictors of age-adjusted bone metabolism markers showed that serum 25(OH)D was strongly and positively associated with OC, P1NP and CTx in healthy children, explaining 10.3% of the variance in OC (p<0.001), 12.5% in P1NP (p<0.0001), and 16.2% in CTx (p<0.0001). Not significant effect of PTH on bone metabolism was evidenced in our study.

         Conclusions. Strong and positive association of serum 25(OH)D with bone formation as well as resorption markers indicates that proper vitamin D status is very important for bone health especially in period of bone mass accrual.

         Financial support: CMHI Internal Grants: S109/09, 181/07, Ministry of Science and Higher Education Grant 5412/B/P01/2010

         Acquiring of Cobas e411 analyzer (Roche Diagnostics) and ultra-low temperature freezers MDF-U500Vx (Sanyo) were co-financed by ERDF (EU Structural Funds) project POIG.02.01.00-14-059/09

RANK LIGAND PATHWAY INHIBITION: NEW THERAPEUTIC OPTIONS
|

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s106-108.

L43
RANK LIGAND PATHWAY INHIBITION: NEW THERAPEUTIC OPTIONS

Prof. Dr. med. Frank Buttgereit
Universitaetsmedizin Charite, Medizinische Universitaetsklinik m.S. Rheumatologie, Berlin, Germany

Keywords: ostoclast, osteoporosis, RANK/RANKL/OPG system, rheumatoid arthritis, bone erosions

Background
Last decade was marked by dynamic developments in the field of bone biology. Several key discoveries have been made and paved the way to new treatment options that may revolutionize the field of osteoporosis and other diseases including arthritis. The mechanistic background for these intriguing developments is that bone homeostasis depends on the balance between bone resorption (by osteoclasts) and bone formation (by osteoblasts). Excessive osteoclastic bone resorption is observed in diseases such as osteoporosis and arthritis. Therefore, the osteoclast represents an important target for developing novel therapeutic strategy for bone destructive diseases. In this regard, signaling through receptor activator of NF-kappaB ligand (RANK) has been recently shown to induce osteoclast differentiation, activation and survival. RANK-ligand (RANKL) binds to its physiological receptor RANK thereby (i) promoting formation and growth of osteoclasts and (ii) inhibiting apoptosis of these cells. Osteoprotegerin (OPG) is known as a physiological decoy receptor to RANKL which antagonizes its effect. The balance between activities of RANKL and OPG is critical for bone remodeling.
Osteoporosis and other osteoclastic diseases
Postmenopausal osteoporosis is a chronic progressive disease where bone resorption exceeds formation. This results in decreased bone mass, deterioration of the microarchitecture and subsequently decreased bone strength and increased susceptibility to fracture, respectively. Also other osteopenic diseases are mediated by increased osteoclast activation. One important example is rheumatoid arthritis where the development of bone erosions is dependent upon RANKL action. Also in bone metastases, glucocorticoid induced bone loss and Paget’s disease RANKL is known to play a major role via stimulating osteoclasts.
Unmet needs in Osteoporosis
In Germany, approximately 4-6 million adults suffer from severe forms of osteoporosis imposing a significant financial burden of up to 3 billion Euros annually. Eight percent of women and 5% of men who are 50 – 79 years old suffer from at least one osteoporosis-related fracture. In 19% of the women and in 10% of the men bone fractures are supposed to result from osteoporosis (Zink et al., unpublished). This disease is therefore a tremendous burden for the modern society.
Safety and Compliance
Despite current treatment options the following unmet needs still exist: 1) improved safety profile, 2) improved efficacy profile and 3) convenient mode of administration. The data on compliance show that after a year of commencing bisphosphonate therapy, only 30% of patients continue the treatment (Bartl et al.).
RANK Ligand Pathway Inhibition
Preclinical and clinical data show that targeting RANKL is a viable treatment option. After a single subcutaneous injection of a recombinant form of human OPG an accumulation of well-mineralized bone in mice is induced. No evidence of impaired mineralization with RANKL antagonism was reported (Caparelli, C). OPG also significantly improves femoral neck strength in rats (Ross, AB)
For clinical application in humans, RANKL pathway inhibition may be realized by antibodies against RANKL. Indeed, a fully human monoclonal antibody is currently being investigated. Phase I and II studies have been published already showing this treatment to be safe and generally well tolerated (Bekker, PJ). The pharmacokinetic data demonstrate that this antibody has a very long half-life. Using this approach RANKL inhibition was found to produce a dose-dependent, rapid (within 12 hours) and sustained inhibition of bone turnover as assessed by urinary N-telopeptide (uNTx)/creatinine ratio. The maximum mean decrease in uNTx/creatinine was approximately 80%, and duration of this effect was at least 6 months in healthy postmenopausal women.
Treatment Options
In conclusion, RANKL inhibition appears to be an exciting novel option in the treatment of osteoclast-mediated diseases. The data currently available demonstrate that modern approaches towards well defined biological targets may result in improving therapeutic options with increased safety profile, decreased number of adverse effects and significantly improved dosing regimen resulting in significantly improved compliance.

L43
INHIBICJA SZLAKU METABOLICZNEGO LIGANDU RECEPTORA RANK: NOWE MOŻLIWOŚCI TERAPEUTYCZNE

Prof. Dr. med. Frank Buttgereit
Universitaetsmedizin Charite, Medizinische Universitaetsklinik m.S. Rheumatologie, Berlin, Niemcy

Słowa kluczowe: osteoklast, osteoporoza, RANK/RANKL/OPG system, reumatoidalne zapalenie stawów, ubytki kości

Wprowadzenie
W ostatnim dziesięcioleciu dokonano znaczących odkryć w dziedzinie biologii kości. Dokonano kilku kluczowych odkryć, które umożliwiły opracowanie nowych opcji terapeutycznych w dziedzinach osteoporozy i innych chorób m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów. Mechanizm tych interesujących odkryć polega na ujawnieniu, że homeostaza kości polega na równowadze pomiędzy resorpcją (przez osteoklasty) i kościotworzeniem (przez osteoblasty). Intensywna resorpcja kości poprzez osteoklasty jest obserwowana w takich chorobach jak osteoporoza i reumatoidalne zapalenie stawów. W tym świetle osteoklast jest ważnym celem dla wypracowania nowych potencjalnych terapii w utracie kości. W ostatnim czasie dowiedziono, że aktywacja receptora RANK (aktywator receptora NF-kappaB ligand) jest odpowiedzialna za dyferencjację, aktywację i przeżycie osteoklasta. Ligand receptora RANK (RANKL), który łączy się ze swoim fizjologicznym receptorem RANK powoduje (i) wzrost i formowanie dorosłych osteoklastów oraz, (ii) inhibicję apoptotycznej śmierci tych komórek. Osteoprotegeryna (OPG) jest białkiem, którego rolą jest łączenie się z Ligandem RANK i hamowanie jego efektu. Równowaga pomiędzy Ligandem receptora RANK i Osteoprotegeryną jest krytyczna dla procesu przebudowy kości.
Osteoporoza i inne choroby mediowane przez osteoklasty
Osteoporoza pomenopauzalna jest przewlekłą chorobą, gdzie resorpcja kości przeważa nad jej bodową. Taki stan prowadzi do niskiej gęstości kości, pogorszonej mikroarchitektury i w rezultacie do zmniejszenia jej odporności mechanicznej i zwiększonego prawdopodobieństwa wystąpienia złamań. Również inne choroby, w których występuje utrata kości są powodowane przez zwiększoną aktywność osteoklastów. Jednym z przykładów jest Reumatoidalne Zapalenie Stawów, gdzie rozwój erozji w stawach jest spowodowany przez zwiększone ilości RANKL. Także w chorobie przerzutowej kości, osteoporozie posteroidowej oraz chorobie Pageta, RANKL odgrywa istotną rolę w stymulacji osteoklastów.
Nierozwiązane potrzeby w osteoporozie
W Niemczech, około 4-6 milionów dorosłych osób cierpi na ciężkie formy osteoporozy, co powoduje znaczne obciążenie finansowe systemu medycznego sięgające 3 miliardów Euro. 8% kobiet i 5% mężczyzn w wieku 50 – 79 lat doznaje co najmniej jednego złamania kości. U 19% kobiet i 10% mężczyzn złamania te są spowodowane przez osteoporozę. (Zink et al. niepublikowane dane). Chroba jest więc wielkim obciążeniem społecznym.
Bezpieczeństwo i systematyczność stosowania leków
Mimo istnienia wielu możliwości terapeutycznych istnieje szereg nierozwiązanych problemów: 1) profil bezpieczeństwa, 2) efektywność leczenia i 3) łatwość stosowania leku. Dane dotyczące zgodności z zaleceniami przyjmowania leku. Dane systematyczności stosowania dowodzą, że po roku od rozpoczęcia leczeniem bisfsfonianami, tylko 30% pacjentów kontynuuje leczenie (Bartl et al.).
Inhibicja Szlaku Metabolicznego Ligandu Receptora RANK
Badania przedkliniczne i kliniczne dowodzą, że RANKL jako adres terapii jest racjonalnym kierunkiem działań. Po pojedynczym podskórnym podaniu ludzkiej rekombinowanej OPG stwierdzana jest akumulacja dobrze mineralizowanej kości. Nie stwierdzono zaburzeń jakości kości przy hamowaniu szlaku RANKL (Caparelli, C). OPG również znacznie poprawia wytrzymałość szyjki kości udowej u szczurów. (Ross, AB)
W zastosowaniach klinicznych, inhibicja szlaku RANKL może być dokonywana przez podawanie przeciwciał przeciwko RANKL. W istocie, obecnie prowadzone są badania nad w pełni ludzkim, monoklonalnym przeciwciałem przeciw ludzkiemu RANKL. Opublikowane zostały badania Fazy I i II, które wskazują, że leczenie taką substancją biologiczną jest bezpieczne i ogólnie dobrze tolerowane. (Bekker, PJ). Dane farmakokinetyczne wykazały, że przeciwciała takie mają niezwykle długi czas półtrwania w surowicy krwi. Również inhibicja szlaku RANKL powoduje zależą od dawki, szybką (w ciągu 12 godzin) i długotrwałą supresję przebudowy kości mierzoną przez stosunek N-Telopeptydu do Kreatyniny (uNTx). Maksymalna supresja przebudowy kości wynosiła około 80% wartości wyjściowych i utrzymywała się przez co najmniej 6 miesięcy u zdrowych kobiet po menopauzie.
Możliwości terapeutyczne
Reasumując, inhibicja szlaku RANKL wydaje się być nową i obiecującą opcją w wypracowaniu potencjalnych terapii w chorobach przebiegających z nadmierną aktywacją osteoklastów. Obecnie dostępne dane wykazują, że nowoczesne sposoby terapii celowanej w kierunku cytokin mogą spowodować opracowanie leków o znacznie poprawionym profilu bezpieczeństwa, zmniejszoną ilością efektów niepożądanych i znacznie ulepszonych możliwościach systematycznego stosowania.

L40 STANDARDY LECZENIA CHOROBY ZWYRODNIENIOWEJ
|

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:96-98.

L40

STANDARDY LECZENIA CHOROBY ZWYRODNIENIOWEJ

Szczepański L.

Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie. Wydział Fizjoterapii.

Słowa kluczowe: choroba zwyrodnieniowa stawów, niesteroidowe lepki przeciwzapalne, chondroprotekcja, wiskosuplementacja.

Choroby zwyrodnieniowej stawów nie można wyleczyć, ani też zatrzymać jej postępu, ale można leczyć uzyskując złagodzenie dolegliwości, poprawę funkcji i spowolnienie procesu chorobowego. Jak w każdej bardzo częstej chorobie, dla której nie ma jednego, bardzo skutecznego leku, stosowanych jest wiele środków terapeutycznych, z których tylko niektóre posiadają udowodnioną skuteczność. Celem zminimalizowania znacznych kosztów wydawanych na bezwartościowe leczenie ustala się standardy terapeutyczne, które promują metody o udowodnionej skuteczności. Warunkiem spełnienia kryterium skuteczności w chorobie zwyrodnieniowej nie musi być wpływ na hamowanie procesu destrukcji stawu a uzyskanie lepszego komfortu życia, zmniejszenie dolegliwości i poprawa funkcji. Najbardziej znane są standardy (rekomendacje) terapeutyczne opracowane przez American College of Rheumatology, American Pain Society i EULAR, ale część narodowych towarzystw reumatologicznych zaproponowało własne. Opracowane w latach 2000 – 2003 standardy ACR, APS i EULAR nie uległy ostatnio istotnym zmianom, bowiem w leczeniu zachowawczym choroby zwyrodnieniowej nie zanotowano rewolucyjnego postępu.

Niefarmakologiczne sposoby walki z chorobą zwyrodnieniową uważa się za co najmniej równie skuteczne jak metody farmakologiczne. Należą do nich: edukacja chorego, program samopomocy wspomagany kontaktami z pracownikiem socjalnym, redukcja wagi, aerobik, kinezyterapia – ćwiczenia w podwieszeniu, ćwiczenia w wodzie i ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni, korekcja niefizjologicznego ustawienia powierzchni stawowych, wkładki korekcyjne do obuwia, opaski elastyczne, ochrona stawu, urządzenia ułatwiające dzienną aktywność. Z metod fizykoterapeutycznych tylko niektóre wykazują skuteczność. Należą do nich: elektroakupunktura, TENS i laser. Niepewne wyniki uzyskiwano stosowaniem zabiegów cieplnych, krioterapią, ultradźwiękami i masażem.

Walkę z bólem w chorobie zwyrodnieniowej zaleca się rozpoczynać od stosowania acetaminofenu (paracetamol), środka przeciwbólowego, dobrze tolerowanego, który nie posiada działania przeciwzapalnego. Unikając małych dawek o niskiej skuteczności, można na tym leczeniu prowadzić chorego przez lata. Lekami dalszego wyboru są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). U osób zagrożonych chorobą wrzodową i jej powikłaniami winne one być stosowane ze szczególną ostrożnością. W razie konieczności zastosowania lepszym wyborem w tych przypadkach jest zastosowanie środków , które wykazują słabsze hamowanie aktywności COX2 – meloksykamu, nimelusidu lub nabumetonu. Celowa jest jednoczesna profilaktyka choroby wrzodowej inhibitorami pompy protonowej, na przykład omeprazolem. Zalecane przed 7-10 laty i budzące wielkie nadzieje selektywne inhibitory COX1 jak rofekoksyb i celekoksyb uznaje się za przeciwwskazane u osób zagrożonych zawałem serca i innymi powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi. U osób bez zagrożeń ze strony krążenia i przewodu pokarmowego mogą być stosowane zarówno „klasyczne” NLPZ ( diklofenak, ibuprofen, naproksen, ketoprofen i inne), jak i selektywne inhibitory COX2. W razie braku satysfakcjonujących wyników tych metod walki z bólem właściwe może być jednoczesne stosownie łagodnego środka opioidowego – tramadolu, najczęściej podawanego doraźnie, przy zaostrzeniach bólu. Przy braku skuteczności takiego leczenia i znacznych cierpieniach chorego nie należy wahać się z zastosowaniem pochodnych morfiny.

Wyraźne cechy zaostrzenia procesu zapalnego w stawie zajętym procesem zwyrodnieniowym traktowane są zgodnie przez wszystkie standardy jako wskazanie do dostawowego zastosowania glikokortykoidów, na przykład octanu metyloprednisolonu w postaci „depot”.

Większość standardów ocenia jako skuteczne i godne polecenia kilkakrotne podanie do kolan, rzadziej do innych stawów, preparatów kwasu hialuronowego. Udowodniono, że tą metodą leczenia uzyskuje się u większości leczonych na kilka miesięcy, czasem na rok, zmniejszenie bólu i poprawę funkcji kończyny. Nie jest pewne czy te wstrzyknięcia dostawowe mogą hamować zwyrodnieniowy proces destrukcji chrząstki.

Żadna ze wspomnianych rekomendacji leczenia choroby zwyrodnieniowej nie przyjmuje, iż istnieją środki , które skutecznie hamują proces destrukcji chrząstki stawowej, – leki chondroprotekcyjne. Dlatego standardy te nie obejmują powszechnie zalecanych przez lekarzy grupy leków, których działanie chondroprotekcyjne jest prawdopodobne, ale zdaniem większości miedzynarodowych komisji ekspertów jeszcze nie udowodnione. Należą do nich: siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny, diacereina, piaskledyna (wyciąg fitosteroli i kwasów tłuszczowych z owoców avocado i nasion soi), zinaxin (wyciąg z imbiru) i wyciągi z Harpagophytum procumbens. Największe doświadczenia w stosowaniu dotyczą siarczanu glukozaminy.

Eksperymentalne próby leczenia choroby zwyrodnieniowej budzą umiarkowaną nadzieję poprawy losu przyszłych pokoleń chorych. Rozważa się między innymi leczenie genetyczne, kompleksowe podawanie osteoprotogeryny i aktywatora ligandy NF-kappa (RANKL), czy kwasu hialuronowego skonjugowanego z metotreksatem.

L40

RECOMMENDATIONS FOR THE MANAGEMENT OF OSTEOARTHRITIS

Szczepański L.

Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie. Dept. of Physiotherapy.

Key words: osteoarthritis, nonsteroidal anti-inflammatory drugs, chondroprotection. viscosupplementation

There is no known cure for osteoarthritis (OA), but treatments can help to reduce pain, maintain joints movement and improve comfort of life. The treatment of OA by one active and fully efficacious medication is not possible. Many methods of therapy and agents of proved and not proved value are proposed. Recommendations of the treatment of OA – mainly of knee and hip – were proposed for avoiding of costs of unnecessary treatment. In the years 2000-2003 standards of the treatment of OA were established by American College of Rheumatology (ACR), American Pain Society (APS) and European League of Associations of Rheumatologists (EULAR). From this time no new methods of non-surgical treatment was proposed and no relevant changes in the standards were done.

Non-pharmacological managements of osteoarthritis is as advantageous as administration of drugs. They included: education of patients, self-helping program, visits of social worker, weight reduction, aerobic, physical exercises, avoiding of overloading, water exercises, exercises improving muscles strength, shoe inserts, rest, devices improving daily activity. Good results of treatment can be obtained after administration of electroacupuncture, TENS and laser. The value of administration of heat, cold, ultrasounds and massage is uncertain.

Acetaminophen (paracetamol) is recommended as a drug of the first choice for alleviate of pain in OA. It is analgesic, well tolerated agent. For some patients it can be the only way of pain reduction. Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) are drugs of the second choice. In the cases of the high risk of gastric ulcer better choice is administration of meloxicam, nabumetone or nimesulid than “classic” NSAIDs (diclofenac, naproxen, ketoprofen, ibuprofen and others). Seven – ten years ago selective COX2 inhibitors (rofecoxib, celecoxib and others) were strongly recommended for the patients with the high risk of peptic ulcers. Now indications are limited to the patients free of the risk of myocardial infarction and others thrombotic vascular events like stroke. In the patients treated by paracetamol and NSAID without adequate control of the pain administration, tramadol (“weak” opioid agent) can be helpful. Strong pain in OA patients must be treated by “strong” opioids.

Intraarticular injections of glikocorticosteroids are recommended in the cases with joint effusion and others clinical symptoms of inflammation. Viscosupplementation – intraarticular injections to knee joint and some other joints of hyaluronan and hylan derivatives – have effect of alleviating pain and improving function in majority of treated patients. Chondroprotective effect of this speciments is uncertain.

No agent have undoubtedly chondroprotective action. Nevertheless a group of agents with probable chondroprotective propriety is widespread used. They are: glucosamine sulphate, chondroitine sulphate, diacerin, piascledin, zinaxin and extract of Harpagophytum procumbens. They can diminish the symptoms of OA. Among them efficacy of glucosamine sulphate is the best documented.

Some agents are in experimental studies. Genetic engineering, complex: osteoprotogerin-actvator of ligand NF-kappa(RANKL) and hyaluronic acid – metothrexate conjugates could be targeted as a new strategies for the treatment of OA.

Osteoporoza u mężczyzn w praktyce klinicznej
|

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s138-139.

L41
OSTEOPOROZA U MĘŻCZYZN W PRAKTYCE KLINICZNEJ

Misiorowski W.

Klinika Endokrynologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa

Osteoporoza jest tradycyjnie traktowana jako choroba kobiet po menopauzie, jednak mężczyźni również zagrożeni są złamaniami osteoporotycznymi. Przyżyciowe ryzyko co najmniej jednego typowego złamania osteporotycznego szacowane jest dla 50 –letniego mężczyzny na ok. 13% (u kobiet – około 30%). 30% wszystkich złamań bliższej nasady kości udowej dokonuje się u mężczyzn. Przyczyny prowadzące do osteoporozy u mężczyzn są podobne, jak ku kobiet: hipogonadyzm, leczenie glukortykosteroidami, choroby przewodu pokarmowego, niedobór witaminy D, leczenie lekami przeciwdrgawkowymi oraz nadużywanie alkoholu stanowią najczęstsze idenetyfikowalne czynniki etiologiczne. Podobnie jak u kobiet, hipogonadyzm jest najlepiej udokumentowanym czynnikiem ryzyka rozwoju osteoporozy u mężczyzn. Gęstość mineralna kości jest niższa u mężczyzn z pierwotnym i wtórnym hipogonadyzmem – niezależnie od przyczyny, konstytucjonalnym opóźnionym dojrzewaniem płciowym i w przypadkach receptorowej oporności na androgeny. Niedobór testosteronu prowadzi także do wzrostu ryzyka złamań. Należy jednak pamiętać, że w odróżnieniu od kobiet, u których menopauza ma charakter skokowy, obniżanie się z wiekiem stężenia testosteronu u starzejących się mężczyzn wykazuje charakter liniowy, co powoduje, że nie doświadczają oni gwałtownego przyspieszenia ubytku masy kostnej. Wielokrotnie wykazano, że uzupełnianie niedoboru testosteronu powoduje wzrost gęstości mineralnej kości u mężczyzn z hipogonadyzmem. Wydaje się jednak, że korzyść odnoszą jedynie mężczyźni, u których wyjściowe stężenia testosteronu w surowicy nie przekraczały 200 ng/ml, zaś brak spektakularnych wyników leczenia testosteronem nieselekcjonowanych populacji starzejących się mężczyzn wynikał z obecności w nich mężczyzn z prawidłowymi stężeniami testosteronu. Jedynie pojedyncze leki uzyskały rejestrację do leczenia osteoporozy u mężczyzn. Pozostałe nie były przedmiotem długotrwałych i kosztownych badań klinicznych, wymaganych do takiej rejestracji. Po dwóch latach, u mężczyzn leczonych alendronianem wykazano znamienny wzrost BMD i redukcję ryzyka złamań kręgów w porównaniu z placebo. Niedawno zarejestrowany do leczenia osteoporozy u mężczyzn rizedronian efektywnie zwiększa gęstość mineralną kości. Teriparatyd (1-34rhPTH) został zarejestrowany do leczenia „ciężkiej” osteoporozy u mężczyzn: po złamaniach, z licznymi czynnikami ryzyka lub nieskutecznością wcześniejszej terapii.

L41
OSTEOPOROSIS IN THE AGING MALE

Misiorowski W.

Clinic of Endocrinology, Medical Center for Postgraduate Education, Warsaw, Poland

While most studies of osteoporosis have focused on post¬menopausal women, older men are also at increased risk of fragility fractures. Among men aged 50 years, the estimated lifetime risk of hip, spine or distal forearm fracture is 13%. While women have an approximately 40% lifetime risk of fracture, men account for about 30% of all hip frac¬tures. The disorders that cause osteoporosis in men are similar to those in women. Hypogonadism, glucocorticoid therapy, gastrointestinal disease, vitamin D deficiency, anti-convulsant drug therapy, and alcohol abuse were among the most common identifiable causes of male osteoporosis. Hypogonadism is the best-characterized risk factor for osteoporosis and osteoporotic fractures in men. Cross-sectional studies demonstrate that bone mineral density is reduced in men with primary or secondary hypogonadism, men with constitutional delay of puberty, and subjects with androgen insensitivity. Severe hypogonadism increases the risk of fractures in men. However, unlike women, aging men do not universally experience a reduc¬tion of hormone levels leading to accelerated bone loss. Many studies have demonstrated that testosterone replacement increases bone mineral density in men with hypogonadism. However, bone density did increase only in men with pretreatment serum testosterone concentrations below 200 ng/dL. The inability to detect a beneficial effect of testosterone on bone density in the group of all aging males as a whole may have been due to the selection of men whose serum testosterone concentrations were too high to benefit from the therapy. Only a handful of osteoporosis treatments have been approved for use by men – the others have not been subjected to the lengthy and expensive clinical trials that are required. At present the best studied drug for men is alendronate. After two years, the men treated with alendronate had significantly greater increases in lumbar spine density (7.1 versus 1.8 percent with placebo) and femoral neck density (2.5 versus 0.1 percent) and a significant reduction in the risk of new vertebral fractures. Recently approved by FDA for the treatment of men with osteoporosis, risedronate is less well-studied in men than in postmenopausal women with osteoporosis, but it appears to effectively increase BMD. Also PTH 1-34 (teriparatide) has been approved by the FDA for use in men at „high-risk” for fracture, including those with a previous osteoporotic fracture, multiple risk factors for fracture, or failed previous treatment.

Taktyka postępowania w operacjach rewizyjnych panewki stawu biodrowego
|

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W6

Andrzej Górecki, Karol Purski, Tomasz Jabłoński
Klinika Ortopedii AM, Warszawa

Taktyka postępowania oparta jest na dwóch elementach. Pierwszy – to ocena stanu ogólnego chorego, gdzie pod uwagę należy wziąć wiek pacjenta, jego stan biologiczny, współistniejące schorzenia internistyczne. Prawidłowa kwalifikacja do określonej techniki operacyjnej pozwala nam uniknąć niepowodzeń związanych z niewgojeniem użytych przeszczepów kostnych i tym samym z ponownym obluzowaniem panewki, czy zapobieganie powikłaniom internistyczny. .
Drugi element to rozległość uszkodzeń kostnych, a zwłaszcza pierścienia kostnego rewidowanej panewki. Choć o rzeczywistej rozległości ubytków kostnych można przekonać się dopiero śródoperacyjnie, to w planowaniu realloplastyki oprócz konwencjonalnych zdjęć rentgenowskich posługujemy się często tomografią komputerową, a w przypadkach znacznej protruzji wszczepu badaniami arteriograficznymi. .
W oparciu o podział uszkodzeń panewki kostnej zaproponowany przez Waye G. Paprosky’ego różnicujemy sposób postępowania. .
W rekonstrukcjach używa się różnorodnych technik operacyjnych z zastosowaniem panewek osadzających na cemencie z antybiotykiem jak i wszczepów bezcementowych, (decyduje wiek pacjenta i stan tkanki kostnej), a niejednokrotnie specjalnych elementów wzmacniających takich jak metalowe elastyczne siatki, pierścienie, koszyczki i koszyczki z zaczepami. .
W zabiegach naprawczych stosujemy szeroko allogeniczne przeszczepy kości mrożonej sterylizowanej radiacyjnie w formie rozdrobnionej i litej, którymi szczelnie wypełniamy ubytki pierścienia oraz dna panewki kostnej. .
Realloplastykę wykonujemy tek, aby zrekonstruować oś obrotu protezy na poziomie osi obrotu stawu przeciwległego i żeby odtworzyć ramię dźwigni mięśni odwodzicieli.