Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W83)

Alina Warenik-Szymankiewicz, Marzena Maciejewska, Radosław Słopień
Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej AM w Poznaniu ul. Polna 33, 60-535 Poznań

Istotnym czynnikiem determinującym masę i gęstość kości w wieku dorosłym jest prawidłowo przebiegający proces wzrostu kości w okresie dzieciństwa i pokwitania. Proces ten jest zależny do wielu czynników hormonalnych, głównie hormonu wzrostu i hormonów płciowych. Badaniami objęto 120 młodych kobiet w wieku od 16 do 25 roku życia, przyjętych do Kliniki Endokrynologii Ginekologicznej AM w Poznaniu z powodu wtórnego braku miesiączki. Każdorazowo oceniano: czas trwania wtórnego braku miesiączki, BMI, stężenie 17-beta estradiolu (E2) i testosteronu oraz gęstość kości na podstawie badania densytometrycznego: absorpcjometrii podwójnej rentgenowskiej (DEXA) aparatem Lunar DPX, obejmującego odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa oraz kość krzyżową. Średnia wieku badanych kobiet wynosi 19,6 lat. W grupie badanych z wtórnym brakiem miesiączki trwającym od 3 do 12 miesięcy Z-score: -1,33 stężenie estradiolu: 0,026 ng/ml; testosteronu 0,29 ng/ml. W grupie z wtórnym brakiem miesiączki od trwającym od 12 do 24 miesięcy: Z score -1,32; E2 0,025 ng/ml i T 0,21 ng/ml. W grupie z wtórnym brakiem miesiączki trwającym powyżej 24 miesięcy: Z-score: -1,12; E2 0,024; T 0,19 ng/ml. W każdej z badanych grup uzyskano istotne statystycznie zależności między masą ciała wyrażona współczynnikiem BMI a wartością odchylenia standardowego Z-score (p<0,01) oraz stężeniem estradiolu w surowicy a Z-score (p<0,01). Należy także zwrócić uwagę na fakt iż wśród badanych kobiet w pojedynczych przypadkach wartości Zscore wynosiły poniżej -2,5 (min.: -5,11.) co świadczy o osteoporozie.

 W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy do udziału w kolejnym spotkaniu z serii Jagiellońska Wiosna Fizjoterapii. Obrady podobnie jak w latach ubiegłych odbędą się w Collegium Novum UJ. 

Nadchodząca konferencja będzie piątym spotkaniem w ramach cyklu organizowanego przez Instytut Fizjoterapii UJ.
W tym roku konferencja będzie się skupiać na zagadnieniach związanych z geriatrią. 
Hasłem przewodnim spotkania jest Wiosna w jesieni życia. 

Przygotowując program organizatorzy obok 8 sesji naukowych nie zapomnieli o części praktycznej w formie 
warsztatów. Program sesji obejmuje: 

Sesja I: Rehabilitacja w neurologii,

Sesja II: Rehabilitacja w geriatrii,

Sesja III: Rehabilitacja w chorobach wewnętrznych (pulmonologiczna i kardiologiczna),

Sesja IV: Rehabilitacja w dysfunkcjach narządu ruchu (reumatologiczna, ortopedyczna),

Sesja V: Rehabilitacja naczyniowa i podiatria,

Sesja VI: Adaptowana aktywność fizyczna wieku podeszłego,

Sesja VII: Rehabilitacja uroginekologiczna,

Sesja VIII: Studencka.

W ramach warsztatów przewidziano trzy tematy: 

– Osteopatia w dysfunkcjach uroginekologicznych,

– Masaż tkanek głębokich,

– Kinesiotaping w sporcie.

Uczestnicy konferencji mają możliwość publikacji przyjętej pracy w ramach pokonferencyjnej monografii
zatytułowanej „Fizjoterapia w geriatrii” (5 punktów MNiSW). Warunkiem opublikowania pracy jest uczestnictwo w konferencji oraz uzyskanie pozytywnych recenzji. 

Streszczenia przysyłać można do 28.02.2018.
Wczesna rejestracja do 28.02.2018

Więcej informacji na temat spotkania oraz rejestracja na stronie www.

3-5.11.2016, Poznań

Spotkanie organizowane w ramach współpracy EFORT i PTOiTr.

Miejsce:
Centrum Kongresowo-Dydaktyczne
Uniwersytetu Medycznego
w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 37A

Partnerstwo merytoryczne i nadzór naukowy:
European Federation of National Associations of Orthopaedics and Traumatology (EFORT) i
Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne

Organizator wykonawczy:
Wydawnictwo Termedia

Wczesna opłata rejestracyjna do 31.07.2016

Więcej informacji oraz rejestracja na stronie www. 

P04

WPŁYW ADIPONEKTYNY NA GĘSTOŚĆ MASY KOSTNEJ U KOBIET Z OSTEOPOROZĄ POMENOPAUZALNĄ ORAZ U KOBIET ZDROWYCH

Dytfeld J., Wawrzyniak A. 

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Pracownia Chorób Metabolicznych Kości, UM Poznań     

Słowa kluczowe: adiponektyna, osteoporoza, tkanka tłuszczowa 
 

Wstęp. Na kształtowanie zawartości mineralnej kości mogą mieć wpływ adipocytokiny produkowane przed tkankę tłuszczową. Adiponektyna jest jedną z nich, chociaż mechanizm dokładnego działania na kość jest do końca nieznany, a wyniki badan in vitro i in vivo są sprzeczne.

Cel. Celem była ocena stężenia osoczowego oraz wpływu adiponektyny na gęstość masy kostnej u zdrowych kobiet z prawidłową masą kostną oraz z rozpoznaną osteoporozą pomenopauzalną.

Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 118 kobiet po menopauzie, z czego 38 kobiet z prawidłową masą kostną oraz 80 kobiet z rozpoznaną osteoporozą wg WHO. U wszystkich wykonano pomiary antropometryczne, densytometrię z bkku (bliższego odcinka kości udowej) oraz odcinka L1-L4 kręgosłupa (Lunar, GE) oraz pobrano na czczo krew żylną w celu oznaczenia adiponektyny w surowicy (Human Total Adiponectin/ Acrp 300, R&D). Dodatkowo oceniono stężenie 25(OH)D w surowicy. Analizy statystycznej dokonano za pomocą programu Statistica 10.0.

Wyniki. Kobiety z prawidłowymi wartościami BMD w porównaniu z pacjentkami z rozpoznaną osteoporozą prezentowały istotnie wyższą masę ciała (71,9 vs 57,9 kg, p<0,001), wyższe BMI (28,4 vs 24,0 kg/m², p<0,0001) oraz wyższe wartości BMD L1-L4 i bkku (1,110 vs 0,83 g/cm², p<0,001 oraz 0,89 vs 0,79, p<0,001). W grupie kobiet z osteoporozą stwierdzono istotnie wyższe stężenia adiponektyny (23647,24 vs 10522,9 ng/ml, p<0,05). Stężenia witaminy D były wyższe u osób z osteoporozą (32,4 vs 20,5 ng/ml) i mieściły się w ramach wartości zalecanych. W grupie kobiet zdrowych stężenia adiponektyny ujemnie korelowały z BMD L1-L4 (r=-0,36, p=0,04). Ich ocena w całej grupie wykazała natomiast istotną statystycznie dodatnią korelację między stężeniem adiponektyny a wiekiem, witaminą D, natomiast ujemną – między wzrostem, masą ciała, BMI, BMD L1-L4 oraz T-score L1-L4.

Wnioski. Podwyższone stężenie adiponektyny wśród kobiet po menopauzie może negatywnie kształtować ich gęstość masy kostnej. Prawidłowe witaminy D u chorych z osteoporozą są efektem skuteczniejszej suplementacji cholekalcyferolu w tej grupie.

P04

EFFECT OF ADIPONECTIN ON BONE MINERAL DENSITY IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH OSTEOPOROSIS AND IN HEALTHY ONES

Dytfeld J., Wawrzyniak A. 

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Pracownia Chorób Metabolicznych Kości, UM Poznań     

Key words: adiponectin, osteoporosis, adipose tissue

Objectives. Formation of bone mineral content might be affected by adipocytokines produced in adipose tissue. Adiponectin has been shown to influence bone metabolism but results of in vivo and in vitro studies are contradictory.

Aim. Aim was to evaluate plasma adiponectin and its relation to BMD in healthy postmenopausal women, and in patients with postmenopausal osteoporosis.

Materials and methods. The study included 118 postmenopausal women, of whom 38 were females with normal bone mass and 80 – osteoporotic (according to WHO criteria). All patients underwent anthropometric measurements, dual X ray absorptiometry (DXA) of the hip and L1-L4 spine (Lunar GE). Fasting venous blood was drawn for determination of serum adiponectin (Human Total Adiponectin/ACRP 300, R&D). Additionally, plasma 25(OH)D levels were determined (Elecsys). Statistical analysis was performed using Statistica 10.0.

Results. Women with normal BMD presented significantly higher body weight (71.9 vs 57.9 kg, p<0.001), higher BMI (28.4 vs 24.0 kg/m², p<0.0001) and higher L1-L4 and hip BMD (1.110 vs. 0.83g/cm², p<0.001 and 0.89 vs 0.79, p<0.001, respectively). Osteoporotic women were shown to have significantly higher concentrations of total adiponectin (23647.24 vs 10522.9 ng/ml, p<0.05). Vitamin D levels were also shown to be higher in patients with osteoporosis (32.4 vs. 20.5 ng/ml), however within normal range. In healthy patients adiponectin negatively correlated with L1-L4 BMD (r=-0.36, p=0.04). Analysis of entire group showed a statistically significant positive correlation between adiponectin and age, and vitamin D, and negative – between height, body weight, BMI, L1-L4 BMD and T-score L1-L4.

Conclusions. Elevated levels of adiponectin in postmenopausal women might negatively influence their BMD. Higher vitamin D concentrations are most possibly the effect of more efficient cholecalciferol supplementation in this group.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 107

P04

Ocena skuteczności suplementacji cholekalcyferolu w dawce 5000UI/dobę u chorych z osteoporozą i obniżonym poziomem 25(OH)D3

Borowy P.¹, Czerwiński E.^1,2

¹Krakowskie Centrum Medyczne, Kraków, ul. Kopernika 32

²Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Słowa kluczowe: osteoporoza, witamina D3, suplementacja
 

Cel. Celem naszego badania była ocena skuteczności i bezpieczeństwo 14 dniowej, doustnej dawki 5000 UI cholekalcyferolu stosowanego 1 raz dziennie w leczeniu pomenopauzalnych pacjentek z osteoporozą.

            Materiał i metoda. Do badania zaproszono 63 pacjentki w wieku 55 – 79 lat. Ostatecznie badaniem objęto 8 pacjentek spełniające kryteria włączenia, u których stwierdzono poziom 25(OH)D3 poniżej 16ng/ml (44nmol/l).

Wyniki i wnioski. W trakcie 15 dniowego leczenia uzyskaliśmy wzrost poziomu 25(OH)D3 u wszystkich chorych do wartości zalecanych (od 56nmol/dl do 88,6nmol/dl). Procentowy wzrost poziomu witaminy 25(OH)D3 wynosił od 46,5% – 146,5%. Nie obserowano działań niepożądanych leku i zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej. Wszystkie pacjentki kontynuowały udział w badaniu. Wydaje się, że dawka 5 tys. IU cholekalcyferolu na dobę jest bezpieczna, dobrze tolerowana i skuteczna w leczeniu niedoborów D3. Proponowane leczenie może być zastosowane u chorych ze świeżo rozpoznaną osteoporozą, przed rozpoczęciem leczenia antyresorbcyjnego, ponieważ pozwala szybko uzupełnić niedobory D3.

P04

Efficacy of cholecalciferol supplementation of 5000UI/day in osteoporotic patients with low level of 25(OH)D3

Borowy P.¹, Czerwiński E.^1,2

¹Krakowskie Centrum Medyczne, Kraków, ul. Kopernika 32

²Department of Bone and Joint Diseases, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University Medical College

Keywords: osteoporosis, vitamin D3, supplementation

Introduction. 30 to 80% of the adult population of Europe suffers from vitamin D deficiency. Severe deficiency is defined as concentration of 25(OH)D3 below 10ng/l (25nmol/l) and it afflicts 2-30% of the population of Asia and Europe. In majority of the cases it is asymptomatic and diagnosed as a result of differential diagnosis of osteoporosis. The ideal level of vitamin D for an adult is 30-80 ng/ml (75-200 nmol/l) therefore any lower level should be considered a deficiency. Current guidelines recommend general regimes for treating D3 deficiency depending on the cause of the illness, however, no course of action regarding dosage, time and the method of administration is given. Furthermore, there are no specific studies in respect of possible negative side effects and the risk of overdosing different preparations of vitamin D.

Aim. The aim of the study was to evaluate the efficacy and safety of a 14-day, oral dosage of 5000 UI cholecalciferol administered once a day to postmenopausal women with osteoporosis.

Material and methods. 63 patients aged 55-79 were invited to the study. Eventually 8 patients who met the inclusion criterion of 25(OH)D3 level below 16ng/ml (44nmol/l) entered the study.

Results. In the course of the 15-day treatment we achieved an increase of 25(OH)D3 level to the recommended level (from 56nmol/dl to 88,6nmol/dl) in all the patients. The percentage increase of 25(OH)D3 level was 46,5% – 146,5%. No negative side effects or calcium-phosphorus homeostasis disturbances were observed. All the patients entered the study extension. The results imply that the dosage of 5,000 IU of cholecalciferol a day is safe, very well tolerated and efficient in treating vitamin D3 deficiency. The proposed treatment may be implemented in patients with recently diagnosed osteoporosis, before an anti-resorptive treatment is started, in view of the fact that it quickly increases vitamin D3 level to the desirable level.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 109-110

P12

WYSTĘPOWANIE UPADKÓW U PACJENTEK LECZONYCH Z POWODU OSTEOPOROZY

Wawrzyniak A., Marcinkowska M., Gazdecka-Szpecht K., Marzol B., Nosowicz W., Bryl N.

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: osteoporoza, upadki

Wstęp. Upadki stanowią niezależny od masy kostnej czynnik ryzyka złamań osteoporotycznych. Ze względu na dużą i zwiększającą się z wiekiem częstość występowania, konsekwencje medyczne, społeczne i ekonomiczne zaliczane są do wielkich problemów geriatrycznych.

Cel. Celem pracy była ocena schorzeń i terapii współistniejących u pacjentek z osteoporozą, które przebyły w ciągu roku upadek.

Materiał i metody. U 141 kobiet leczonych z powodu osteoporozy oceniano w podgrupach z upadkami w wywiadzie w ciągu roku i bez występowanie schorzeń współistniejących, stosowanych leków, złamań osteoporotycznych, poziomu 25 OHD w surowicy oraz BMD w BKKU i L1-L4 metodą DXA.

Wyniki. W badanej grupie 141 kobiet upadek w ciągu roku przebyły 52 kobiety (37%), wśród nich 43 (83%) doznały złamania. U pacjentek po upadku w wywiadzie średni poziom witaminy 25 0HD wynosił 26,4 ng/ml, poniżej 20 ng/ml był u 6 pacjentek (12%), u 20 (40%) odnotowano występowanie wielochorobowości i stosowania leków (przeciw nadciśnieniowe, nitraty, przeciwbólowe, przeciwkrzepliwe, antyarytmiczne, przeciwcukrzycowe, hipolipemizujące, nasenne), BMD wynosił w BKKU 0,719 g/cm², w L1-L4 0,845 g/cm², BMI 24 kg/m². Wiek pacjentek w tej podgrupie wynosił pomiędzy 50 a 92 lata, średnio 75,5 roku. Z tej grupy 45 kobiet (87%) przekroczyło 65 rok życia.

Podgrupa pacjentek u których w ciągu ostatniego roku nie było upadków liczyła 89 osób, 31 z nich (35%) miało złamania niskoenergetyczne, poziom witaminy 25 OHD wynosił średnio 23 ng/ml, poniżej 20 ng/ml u 27 (30%) badanych, występowanie wielochorobowości i stosowanie leków stwierdzono u 29 osób (30%) z tej grupy, BMD wynosił w bkku 0,740 g/cm², w L1-L4 0,851 g/cm², BMI 24,1 kg/m². Wiek pacjentek w tej podgrupie wynosił pomiędzy 49 a 86 lata, średnio 69,9 roku.

Wnioski. 1. Pacjentki, które upadały w porównaniu z grupą bez upadków były starsze o średnio 5,5 roku, częściej cechowała je wielochorobowość i wielolekowość. Niższa BMD w obrębie BKKU w tej podgrupie była konsekwencją wieku.

2. W związku z negatywnym wpływem wieku i terapii chorób towarzyszących na występowanie upadków i złamań osteoporotycznych, farmakoterapia w populacji geriatrycznej musi być szczególnie rozważna.

3. Brak oczekiwanych różnic w stężeniach witaminy D w surowicy może wynikać z bardziej intensywnej suplementacji popartej skuteczną edukacją i wynikającej z tego lepszej współpracy w podgrupie po przebytym upadku – bardziej zagrożonej kolejnym upadkiem i złamaniem.

P12

THE FREQUENCY OF FALLS AMONG THE PATIENTS TREATED FOR OSTEOPOROSIS

Wawrzyniak A., Marcinkowska M., Gazdecka-Szpecht K., Marzol B., Nosowicz W., Bryl N.

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Keywords: osteoporosis, falls

Objectives. Falls are bone mass independent risk factor for osteoporotic fractures. While the number of falls rises with the age of the patient, the medical, social and economical consequences of them are one of the geriatrics giants.

Aim. The aim of the study was the analysis of concomitant diseases and therapies among osteoporotic patients with history of falls.

Materials and methods. A group of 141 women treated for osteoporosis was divided into two subgroups: with and without history of falls within 1 year. In both subgroups the following parameters were analyzed: concomitant diseases, concomitant therapies, previous osteoporotic fractures, vitamin D level (25OHD) and bone mineral density in L1-L4 and femoral neck (FN) measured with DXA.

Results. In study group 52 (37%) women fell within the last year and 43 of them (83%) fractured. In patients with history of falls the average level of vitamin D was 26,4 ng/ml, in 6 (12%) patients the level was below 20 ng/ml. 20 (40%) patients in this subgroup suffered from other diseases and took other medications (antihypertensives, nitrates, analgesics, anticoagulants, antiarrhythmic drugs, antidiabetic drugs, lipid-lowering drugs, hypnotics). The average BMD of FN in this subgroup was 0.719 g/cm², in L1-L4 – 0.845 g/cm², BMI was 24 kg/m². The age of the patients was 50 to 92 years, (average 75.5), 45 (87%) of them were over 65 years old.

There were 89 women aged 49-86 years (average 69.9) in the subgroup of the patients without falls history within the last year, 31 of them (35%) suffered from low-energy fracture. The average level of 25 OHD was 23 ng/ml, in 27 patients (30%) the level was under 20 ng/ml. 29 (30%) of the patients suffered from other diseases and took other medicaments. The average FN BMD was 0.740 g/cm², L1-L4 BMD was 0.851 g/cm², BMI was 24.1 kg/m².

Conclusions. 1. The patients with one year history of falls were 5.5 years older on average comparing to the second subgroup (without falls), more often suffered from other diseases and took other medications. Lower BMD in femoral neck was the consequence of the age.

2. Due to the negative impact of the age and therapy of additional diseases on the number of falls and osteoporotic fractures, the pharmacotherapy in geriatric population has to be particularly careful.

3. Lack of expected differences in vitamin D levels may result from more intensive supplementation supported by effective education and greater cooperation in the subgroup with falls, who are at higher risk for another fall and fracture.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s85.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s18.

P003
GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI ORAZ PODAŻ WAPNIA Z MLEKA I JEGO PRZETWORÓW U KOBIET W WIEKU 40-55 LAT

Andrzej Sawicki 1,2, Andrzej Dębiński 1, Krzysztof Godwod 3
1 Samodzielna Pracownia Metabolizmu Mineralnego i Chorób Kości, Instytut Żywności i Żywienia,
2 Warszawskie Centrum Osteoporozy i Gospodarki Wapniowej „Osteomed”,
3 Instytut Fizyki PAN.
Instytut Żywności i Żywienia, ul. Powsińska 61/63 02-903 Warszawa

Celem pracy była ocena wpływu wielkości spożycia wapnia z mleka i jego przetworów na gęstość minerałów kości u kobiet w okresie okołomenopauzalnym
Badania wykonano u 112 kobiet w wieku 40-55 lat. Badania densytometryczne kręgosłupa lędźwiowego L1-L4 (BMD-AP), kości szyjki udowej (BMD-N), trójkąta Warda (BMD-W) oraz krętarza większego (BMD-TR) wykonano aparatem Hologic 4500A. Dobowe spożycie wapnia z mleka i jego przetworów (CaML) oceniano w oparciu o ankietę wywiadu żywieniowego. Analizę statystyczną wyników wykonano za pomocą pakietu Statistica PL (StatSoft).
U kobiet po menopauzie w porównaniu do kobiet przed menopauzą stwierdzono istotnie niższe BMD-AP (1,0070,146 vs. 0,9040,189 g/cm2) i BMD-N (0,9440,114 vs. 0,8080,111 g/cm2). Wykazano istotną dodatnią korelację pomiędzy CaML a BMD-AP u kobiet po menopauzie (r=0,486, p<0,05) oraz brak tej zależności u kobiet przed menopauzą (r=-0,185, NS). Stwierdzono istotną statystycznie ujemną korelację pomiędzy wiekiem a: BMD-AP, BMD-N, BMD-W (odpowiednio: r=-0,288, p<0,05; r=-0,452, p<0,05; r=-0,339, p<0,05). Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy w dobowym spożyciu wapnia z mleka i jego przetworów pomiędzy kobietami w okresie przed- i po- menopauzalnym (592,1367,2 vs. 593,5403,5 mg/d).
Wiek oraz zanik czynności gonad ma zasadniczy wpływ na gęstość minerałów kości u kobiet w okresie okołomenopauzalnym.
Niska podaż wapnia może być czynnikiem zwiększającym utratę kości w kręgosłupie lędźwiowym w okresie pomenopauzalnym.

P003
BONE MINERAL DENSITY AND CALCIUM INTAKE FROM MILK AND DAIRY PRODUCTS IN 40-55 YEAR OLD WOMEN

Andrzej Sawicki1,2, Andrzej Debinski1, Krzysztof Godwod3,
1Mineral Metabolism and Bone Disease Dept, National Food and Nutrition Institute,
2Warsaw Osteoporosis and Calcium Metabolism Centre 'Osteomed’, 3
Institute of Physics PAN. National Food and Nutrition Institute, 61/63 Powsinska str. 02-903 Warsaw, Poland

The purpose of the study was the assessment of calcium intake from milk and its products and its effect on bone mineral density in perimenopausal women.
The study included 112 women aged 40-55 years. Bone densitomery of the lumbar spine (BMD-AP), femoral neck (BMD- N), Ward’s triangle (BMD-W) and greater trochanter (BMD-TR) were done with the Hologic 4500A unit. Daily intake of calcium from milk and dairy products (CaML) was assessed using a food-frequency questionnaire. The statistical analysis of the results was achieved with the aid of the Staistica PL (StatSoft) software.
In postmenopausal compared with premenopausal women a significantly lower BMD-AP was found (1,007±0,146 vs. 0,904±0,189 g/cm2) and BMD-N (0,944±0,114 vs. 0,808±0,111 g/ cm2). A significant positive correlation between CaML and BMD- AP in postmenopausal women (r=0,486, p<0,05) but this correlation was absent in premenopausal women (r=-0,185, NS). A significant negative correlation was found between age and: BMD-AP, BMD-N, BMD-W (r=-0,288, p<0,05; r=-0,452, p<0,05; r=-0,339, p<0,05 respectively). No significant difference was found between daily calcium intake with milk and its products between premenopausal and postmenopausal women (592,1± 367,2 vs. 593,5±403,5 mg/d).
Age and loss of gonadal function have the greatest effect on the bone mineral density in perimenopausal women.
Low calcium intake can be the factor accelerating loss of bone in the lumbar spine in postmenopausal women.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s129-130.

P10
TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM WIEKU 62 LAT I Z OSTEOPENIĄ

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku

Słowa kluczowe: suplementacja wapnia., osteopenia , BMD
Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

Hamująca złamania kości suplementacja wapniem i witaminą D3 w osteoporozie starczej jest udokumentowana i powszechnie stosowana. Połowa jednak złamań niskoenergetycznych ma miejsce w osteopenii i u kobiet w wieku 55-70 lat, gdzie skuteczność w/w składników nie jest oczywiste, zaś większość leków p/resorpcyjnych w tym zakresie masy kostnej (BMD) nie hamuje złamań. Nie dysponujemy polskimi obserwacjami w tym segmencie pacjentek.
Celem badania była ocena zasadności stosowania i skuteczności trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 w hamowaniu utraty masy kostnej u kobiet w średnim wieku i z niskim spożyciem wapnia i z już rozpoznaną osteopenią wg kryteriów WHO/IOF. Poddaliśmy obserwacji pacjentki leczone w naszym ośrodku w okresie od 1999 do 2004 roku. Ze względów etycznych nie tworzyliśmy grupy kontrolnej, nie otrzymującej żadnego leczenia.
Próbę stanowiło121 kobiet, w średnim wieku 62 lat, którym po badaniu BMD (mierzonej aparatem DXA Hologic QDR4500SL w sz.k.u. i w kręgosłupie L1-L4 i z T-score pomiędzy –1.0 i –2.5) zalecono suplementację Ca + D , i które zobowiązały się do uczestnictwa w trzyletnim programie. Nie odnotowano u nich w wstępnym badaniu rtg kręgosłupa złamań kręgów, a w wywiadzie przebytych złamań i chorób osteopenizujących. Dzienną podaż wapnia w diecie ustalono na podstawie kwestionariusza. Tym paniom, które spożywały poniżej 400 mg wapnia, podawano 2 x 1 saszetkę preparatu Calcium 500D Polfy Łódź (zawierającego 500 mg wapnia elementarnego, 250 I.U. wit. D3 i 60 mg wit. C), tym zaś, które spożywały powyżej 400, ale mniej niż 800 mg wapnia, podawano 1 saszetkę + 1 kroplę wit. D3, zawierającą ok. 400 I.U. Ocenę w/w suplementacji oparto o badanie BMD sz.k.u. i kręgosłupa L1-L4, wykonywanych przed i po 12, 24 i po 36 miesiącach leczenia oraz na obrazie rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego. Z uczestnictwa w badaniu zrezygnowało 39 pań, 22 z osobistych, poza medycznych powodów, 5 nie tolerujących musującego preparatu, i 12 z powodu zaparć. Trzyletni program ukończyły 82 panie.
Wyniki: Średnie wartości BMD kręgosłupa L1-L4, wynoszące przed leczeniem 0.917 g/cm2 (T-score –1.18) SD ± 0.10, i po trzyletnim leczeniu – 0.904 g/cm 2 (T-score –1.30) SD ± 0.12, jak i BMD sz.k.u. przed leczeniem 0.758g/cm2 (T-score-1,37) SD ± 0.07 i po leczeniu 0.748g/cm 2 (T-score-1.37), SD ± 0.07, nie wykazały statystycznie znamiennych różnic.
W ponownym badaniu rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego po 36 miesiącach nie stwierdzono ani jednego złamania.
Wnioski. W czasie trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 u 82 kobiet w średnim wieku 62 lat, nie stwierdzono spadku BMD ani złamań klinicznych i w obrazie rtg kręgosłupa. Może to przemawiać za skutecznością, a więc i za celowością tego rodzaju leczenia w zapobieganiu spadkowi masy kostnej i złamań u kobiet z osteopenią w średnim wieku.

P10
THREE YEARS CALCIUM AND VIT. D3 SUPPLEMENTATION PREVENTS BONE LOSS IN OSTEOPENIC WOMEN IN AVERAGE AGE OF 62

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok, Poland
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku, Poland

Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

(The English version of the abstract not submitted)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1154-155.

P09
STAN ODŻYWIENIA, SPOSÓB ŻYWIENIA, STYL ŻYCIA W POPULACJI KOBIET- PREWENCJA I CZYNNIKI RYZYKA OSTEOPOROZY

Przybyłowicz K.1, Wądołowska L.1, Rams L.2

1 Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44a,
2 Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Olsztynie

Słowa kluczowe: gęstość kośćca, spożycie wapnia, kobiety, masa ciała, aktywność fizyczna

Cel pracy
Ocena wybranych modyfikowalnych parametrów stanu odżywienia, sposobu żywienia oraz stylu życia kobiet o prawidłowej masie kostnej oraz kobiet z osteopenią i osteoporozą.
Materiał i metody
Badania zostały zrealizowane wśród 411 kobiet w wieku od 32 do 69 lat (średnio 47,33±6,43 lat), zamieszkałych w województwie warmińsko-mazurskim.
Skład ciała kobiet scharakteryzowano na podstawie rutynowych pomiarów antropometrycznych wg WHO. Informacje o sposobie żywienia uzyskano w oparciu o metodę wielokrotnego wywiadu 24-godzinnego przeprowadzonego 7-krotnie w nieregularnych odstępach czasowych. Ocenę stanu tkanki kostnej przeprowadzono w oparciu o ultrasonografię ilościową (QUS) Aktywność fizyczna została określona na podstawie kwestionariusza.
Wyniki
Analiza stanu tkanki kostnej wykazała u ponad. 30% badanych kobiet niskie wartości BMD wskazujące na osteopenię lub osteoporozę. Prawidłowy stan kośćca stwierdzono w grupie kobiet o prawidłowej masie ciała, zaś nadwaga lub otyłość były skojarzone z osteopenią lub osteoporozą. Najniższy odsetek kobiet aktywnych fizycznie stwierdzono wśród kobiet o nieprawidłowej strukturze tkanki kostnej. Spożycie wapnia we wszystkich analizowanych grupach kobiet było poniżej wartości zalecanych (53% normy), zaś białka powyżej (132% normy).
Wnioski
Odnotowane niekorzystne wartości analizowanych parametrów wskazują na konieczność modyfikacja zdiagnozowanych czynników ryzyka związanych ze stylem życia, zmierzających do uzyskania odpowiedniej masy ciała, zbilansowanej diety i odpowiedniej aktywności fizycznej.

P09
NUTRITIONAL STATE, NUTRITION MANNER, LIFESTYLE IN WOMEN POPULATION – PREVENTION AND RISK FACTORS OF OSTEOPOROSIS

Przybyłowicz K.1, Wądołowska L.1, Rams L.2

1 Chair of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44a, Poland
2 Provincial Hospital of Olsztyn, ul. Żołnierska 18, Poland

Key words: bone density, calcium intake, women, body mass, physical activity

Aim
Evaluation of the chosen modifiable parameters of nutritional state, nutrition manner and lifestyle of women with proper bone mineral density and women with osteopenia and osteoporosis.
Materials and methods
Studies were carries out among 411 women aged from 32 to 69 years (on average 47.33±6.43 years), living in Warmia-Mazury district. Women’s body content was characterized on the basis of routine anthropometrical measurements by WHO. Information on nutrition manner was gathered by the multiple 24-hour recall method, carried out 7 times in irregular time intervals. Bone mineral density state was checked by the quantitive ultrasonography (QUS). Physical activity was determined on the basis of a questionnaire.
Results
Bone mineral density state analysis showed among over 30% of the studied women low values of the BMD, indicating on osteopenia or osteoporosis. Proper bone state was stated in a group of women with proper body mass, while overweight and obesity were connected to osteopenia or osteoporosis. The lowest percentage of women active physically was found among those with improper bone structure. Calcium intake in all analysed groups of women was below the recommended valued (53% of the norm), and protein above (132% of the norm).
Conclusions
The noted unfavourable values of the analysed parameters indicate on a necessity of modifying the diagnosed risk factors connected to a lifestyle, aiming to obtaining proper body mass, well-balanced diet ands proper physical activity.

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W84)

Częstość występowania osteoporozy w regionie krakowskim na podstawie 45.000 badań densytometrycznych przedramienia
E. Czerwiński, R. Kukiełka
Klinika Ortopedii Coll.Med. UJ, ul. Kopernika 19 a, 31-501 Kraków

W okresie od maja 1995 do marca 2000 w ramach badań populacyjnych prowadzonych przez Polską Fundację Osteoporozy, Oddział Krakowski przeprowadzono badania u 45.000 mieszkańców Krakowa i okolic. Rejestracja do badań odbywała się na podstawie spontanicznie zgłoszeń skutkiem informacjach podawanych w massmediach. Przeanalizowano wyniki pierwszych 30.000 pacjentów. W grupie tej było 26.797 kobiet i 3.203 mężczyzn. Wiek kobiet i mężczyzn był podobny. Średnia wieku u kobiet wynosiła 56,5 lat (od 18 do 95 lat, SD 11) a u mężczyzn 57,0 lat (od 18 do 89 lat, SD 13). U wszystkich przeprowadzono wywiad wg kwestionariusza obejmujący dolegliwości bólowe, występowanie złamań objawowych oraz czynniki ryzyka osteoporozy. Badania densytometryczne wykonywano na przedramieniu niedominującym aparatem DTX-200 (Osteometer). Pomiar BMD przeprowadzono w obszarze „ultradistal” i „distal”. Poddano analizie zależność wartości BMD od wieku w grupie kobiet i mężczyzn. Wartości BMD u mężczyzn były wyższe o 23,28% w zakresie pomiaru „ultradistal” i o 19,12% „distal”. Występowanie wartości prawidłowych, osteopenii i osteoporozy określono zgodnie z zasadami WHO. Stwierdzono obniżanie się gęstości mineralnej z wiekiem badanych, przy czym gęstość mineralna u kobiet utrzymuje się do ok. 45 roku życia i od tego czasu stwierdza się spadek gęstości mineralnej. Natomiast u mężczyzn od osiągnięcia szczytowej masy kostnej w wieku ok. 30 lat stwierdza się stopniowy spadek BMD. W oparciu o kryteria WHO stwierdzono wzrost częstości występowania osteoporozy z wiekiem badanych, przy czym w młodszych grupach wiekowych do 60 roku życia częstsza była u mężczyzn, aniżeli u kobiet. W grupie pacjentów po 50 roku życia częstość występowania osteoporozy wyniosła odpowiednio u kobiet 33,1%, a u mężczyzn 32,3%, co koreluje z doniesieniami z literatury. Badanie densytometryczne przedramienia jest wartościową, tanią i precyzyjną metodą w diagnostyce osteoporozy.

Zachęcamy do zapozniania się z darmowym szkoleniem online na temat pracy pielęgniarki jako koordynatora FLS. Szkolenie odbyło się 12.12.2017. Materiały ze szkolenie dostępne są nieodpłatnie pod załączonym adresem www.

Szkolenie odbędzie się w języku angielskim. O tym w jaki sposób pielęgniarki mogą usprawnić działanie systemów wtórnej prewencji opartych na koordynatorze opowie Josee Delisle. Złamania niskoenergetyczne obserwowane są w dużej grupie kobiet pomenopauzalnych i starszych mężczyzn. Ze wszystkimi swoimi konsekwencjami i powikłaniami pozostają jednym z największych wyzwań dla służb zdrowia.Wpływają znaczaco na zmniejszenie jakości życia poszkodowanych i generują ogromne koszty 
leczenia.

Z uwagi na fakt, że pierwsze złamanie jest często prognostykiem kolejnych, istotne jest wdrażanie odpowiedniego postępowania (wczesna diagnostyka, odpowiednie leczenie, edukacja) u poszkodowanych zaliczonych do grupy wysokiego ryzyka. Standardem w opiece nad takimi pacjentami na świecie stają się Fracture Liaison Services – kosztoefektywne i klinicznie skuteczne systemy oparte na koordynatorze. Osoba koordynatora, często pielęgniarka funkcjonuje w tym systemie jako centralny łącznik zsynchronizowując działania pacjenta, ortopedy, radiologa i lekarza POZ.

W imieniu organizatorów zapraszamy do udziału w szkoleniu, żeby dowiedzieć się jak najlepiej wykorzystać potencjał pielęgniarek jako koordynatorów FLS.

Główne cele szkolenia obejmują przedstawienie:
– problemu złamań niskoenergetycznych („care gap”),
– różnych typów FLS,
– roli koordynatora FLS w porównianiu ze standardowymi rozwiązaniami systemowymi,
– największych wyzwań przy tworzeniu FLS i ich możliwych rozwiązań,
– FLS jako skutecznego modelu profilaktyki wtórnej złamań ze wskazaniem dobrych praktyk w ramach programu Capture the Fracture.

Rejestracja oraz więcej informacji tutaj.

Dodatkowo zachęcamy do zapoznania się z materiałami z pozostałych szkoleń online organizowanych w ramach inicjatywy Capture the Fracture.

4-5.11.2016, Bydgoszcz

Miejsce obrad:
Centrum Kongresowe Opera NOVA w Bydgoszczy
ul. Marszałka F. Focha 5

Organizator:
Polskie Towarzystwo Reumatologiczne
Oddział Kujawsko-Pomorski

Przewodniczący Komitetu Naukowego:
prof. dr hab. Marek Brzosko

Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego:
dr hab. Sławomir Jeka

Wczesna opłata rejestracyjna do 30.06.2016.

Kontakt z organizatorem:
Wydawnictwo Termedia
ul. Kleeberga 2
61-615 Poznań
tel./faks +48 61 656 22 00
szkolenia@termedia.pl

Uczestnicy otrzymają punkty edukacyjne.

Więcej informacji oraz rejestracja na stronie www.

P06

WPŁYW TRENINGU FIZYCZNEGO NA STĘŻENIE SKLEROSTYNY U PACJENTEK Z OSTEOPENIĄ

Janik M.¹, Jegier A.², Stuss M.^1,3, Kotkowska A.¹, Sewerynek E.^1,3

¹Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet  Medyczny, Łódź 

²Zakład Medycyny Sportowej, Uniwersytet Medyczny, Łódź

³Regionalny Ośrodek Menopauzy i Osteoporozy Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM, Łódź

Słowa kluczowe: aktywność fizyczna, osteoporoza, sklerostyna

Wstęp. Osteoporoza stanowi poważny problem medyczny i socjoekonomiczny XXI wieku. Obciążenie mechaniczne jest kluczowym regulatorem, który wpływa na modelowanie kości i przebudowę kości, w czym biorą udział osteocyty. Sklerostyna jest produkowana i uwalniana przez dojrzałe osteocyty na powierzchnię kości, gdzie hamuje przekazywanie sygnałów aktywujących proliferację i różnicowania osteoblastów z komórek mezenchymalnych, hamując w ten sposób formowanie nowej kości.

Cel. Celem naszej pracy była ocena wpływu 12-tygodniowego treningu ruchowego na stężenie markerów obrotu kostnego [Sklerostyny, Osteokalcyny (OC), C-końcowego telopeptyd kolagenu typu I (β-CTX)] w surowicy krwi u pacjentek z osteopenią.

Materiał i metody. Do badania zostało włączonych 50 pacjentek Regionalnego Ośrodka Menopauzy i Osteoporozy Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM, w wieku 50-75 lat z rozpoznaniem osteopenii, postawionym na podstawie wyniku densytometrii szyjki kości udowej i/lub odcinka lędźwiowego kręgosłupa (T-score od -1,0 do -2,5 SD).

Przez pierwsze 12 tygodni (punkt 1 i 2) pacjentki prowadziły dotychczasowy poziom aktywności fizycznej. Przez kolejne 12 tygodni (między punktem 2 i 3) został włączony program ćwiczeń fizycznych. Program obejmował trening interwałowy, przeprowadzony na cykloergometrze rowerowym 3 razy w tygodniu, po 36 minut. Wszystkie pacjentki przez cały okres trwania badania pozostawały na suplementacji 500 mg wapnia i 1800 j.m. witaminy D3 dziennie. W surowicy krwi w 3 punktach czasowych oznaczano OC, fosfatazę zasadową (ALP), β-CTX oraz sklerostynę.

Wyniki. Po cyklu treningu fizycznego uzyskano wzrost stężenia OC, spadek sklerostyny, natomiast nie odnotowano istotnych statystycznie różnic w poziomie markera β-CTX w porównaniu do okresu bez ćwiczeń. Nie wykazano korelacji pomiędzy zmianami sklerostyny a zmianami osteokalcyny w czasie treningu, prawdopodobnie ze względu na liczebność grup. Różnice w poziomach fosfatazy zasadowej, wapnia i fosforu również nie były istotne statystycznie.

Wnioski. Wyniki badania podkreślają rolę treningu fizycznego, jako skutecznej metody pobudzania procesów kościotworzenia u pacjentek z osteopenią. Sklerostyna może być markerem aktywności ruchowej.

P06

THE EFFECT OF EXERCISE ON SCLEROSTIN LEVEL IN WOMEN WITH OSTEOPENIA

Janik M.¹, Jegier A.², Stuss M.^1,3, Kotkowska A.¹, Sewerynek E.^1,3 

¹Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet  Medyczny, Łódź 

²Zakład Medycyny Sportowej, Uniwersytet Medyczny, Łódź

³Regionalny Ośrodek Menopauzy i Osteoporozy Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. WAM, Łódź

Key words: physical activity, osteoporosis, sclerostin

Objectives. Osteoporosis is a serious medical and socioeconomic problem of the 21st century. Mechanical load is a key regulator which controls bone formation and remodelling, with participation of osteocytes. Sclerostin is produced and released by mature osteocytes into bone surface, where it inhibits the conveyance of osteoblast proliferation and differentiation activating signals from mesenchymal cells, thus suppressing new bone formation.

Aim. THE GOAL of the study was an evaluation of the effects of a 12-week physical training programme on the levels of bone turnover markers [Sclerostin, Osteocalcin (OC), C-terminal telopeptide of type I collagen (β-CTX)] in blood serum of women with osteopenia.

Materials and methods. The study included 50 women of the Regional Menopause and Osteoporosis Centre of the WAM Teaching Hospital, at the age of 50-75 years with the diagnosis of osteopenia, obtained on the basis of hip and/or lumbar spine densitometry (T-score from -1.0 to -2.5 SD).

During the initial 12 weeks (between point 1 and 2), the patients maintained their previous, normal level of physical activity. During subsequent 12 weeks (between point 2 and 3), a programme of exercise was implemented. The programme included the interval training on a bicycle ergometer, three times a week for 36 minutes. During the entire study duration, all the patients received a supplementation of calcium (500 mg) and vit. D3 (1800 IU) once daily. Serum levels of OC, alkaline phosphatase (ALP), β-CTX and sclerostin were assayed at 3 time points.

Results. After the course of the exercise cycle, the OC concentration was increased, sclerostin levels decreased, while no statistical differences were observed in β-CTX levels vs. the period of physical inactivity. No correlations were found between sclerostin level changes and osteocalcin level changes during the training time, because of too small groups. Neither statistically significant were the differences in alkaline phosphatase, calcium and phosphorus levels.

Conclusions. The obtained results emphasise the role of physical training as an effective stimulation method of bone formation processes in women with osteopenia. Sclerostin can be a marker of physical activity.