XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W43

Witold Bołtuć, Ireneusz Kotela
ZOZ Dąbrowa Tarnowska Oddział Chirurgii Urazowo Ortopedycznej i Rehabilitacji ul.Szpitalna 1 33-200 Dąbrowa Tarnowska 33-250 Otfinów Gorzyce 153

Złamania dalszej części kości udowej są urazami stosunkowo rzadkimi, stanowią one około 1-4% wszystkich złamań. W pracy podjęliśmy próbę oceny sposobów leczenia tych złamań na podstawie uzyskanych wyników. W Oddziale Chirurgii Urazowo Ortopedycznej i Rehabilitacji .
w Dąbrowie Tarnowskiej w latach 1982-1998 leczyliśmy 32 pacjentów ze złamaniami dalszej części kości udowej. Do kontroli zgłosiło się 23 chorych, 9 oceniono na podstawie kart ambulatoryjnych. Kobiet było 21, mężczyzn 11. Średni wiek chorych wynosił 67 lat. Średni okres obserwacji 5 lat. Podziału złamań dokonaliśmy wg AO. 4 przypadki miały charakter urazów wielomiejscowych. Operacyjnie leczyliśmy17 chorych, z czego 11 po 1995 roku. .
W 12 przypadkach kość udową zespolono płytą kątową, dwukrotnie użyto śrub korowych oraz trzykrotnie zespolenia śródszpikowego. Dążyliśmy do anatomicznego nastawienia odłamów i z odtworzeniem powierzchni stawowej, co nie zawsze było możliwe. Stabilizując złamanie płytą kątową staraliśmy się zachować niewielką koślawość kończyny. .
Czynnościowo leczono 5 chorych ze złamaniami wieloodłamowymi, trudnymi do anatomicznego nastawienia i stabilnego zespolenia. .
10 pacjentów leczono zachowawczo opatrunkami gipsowymi stopowo biodrowymi przez 8 tygodni. Po zdjęciu opatrunku gipsowego wprowadzaliśmy ćwiczenia usprawniające. .
Po 1995 roku ponad 90% chorych ze złamaniem dalszej części kości udowej było leczonych operacyjnie. Wyniki oceniono w trzystopniowej skali uwzględniającej os kończyny, zakres ruchomości, dolegliwości bólowe, wydolność chodu, stabilność kolana i obraz radiologiczny. Wyników bardzo dobrych nie było. .
10 (31%) chorych zakwalifikowano do wyników dobrych, 13 (40,6%) do zadowalających, 9(28,4%) do złych. Omówiono chorych, których zaliczono do wyników złych. Z powodu przewagi pacjentów po 60 roku życia ze złamaniami śródstawowymi decydowaliśmy się na stabilne zespolenie i wczesne uruchamianie gdyż zapobiegało to wtórnym powikłaniom oraz wpływało korzystnie na efekt leczenia.

TYMLOS (abaloparatyd) jest pierwszym od 7 lat nowym lekiem osteoporotycznym dopuszczonym do użytku przez Agencję Żywności i Leków (FDA).

Opracowany przez Radius Health lek dopuszczono do użytku na podstawie wyników trwającego 18 miesięcy ACTIVE trial oraz pierwszych 6 miesiącach ACTIVExtend. Badania wykazały znaczącą redukcję ryzyka złamań kręgowych oraz pozakręgowych niezależnie od wieku badanych, czasu od menopauzy, obecności lub braku złamań w przeszłości czy gęstości kości w momencie rozpoczęcia leczenia.

źródło: strona ASBMR e-news weekly 

P18

POSTAWY KOBIET W WIEKU OKOŁO- I POMENOPAUZALNYM WOBEC PROFILAKTYKI OSTEOPOROZY

Żołnierczuk-Kieliszek D., Kulik T., Piątek M., Janiszewska  M.   

Katedra Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Słowa kluczowe: osteoporoza, profilaktyka, kobiety, wiek okołomenopauzalny, wiek pomenopauzalny, test wiedzy o osteoporozie

Wstęp. Światowa Organizacja Zdrowia zalicza osteoporozę do głównych chorób cywilizacyjnych. Szczególnie wysokie ryzyko zachorowania na osteoporozę występuje u kobiet w wieku pomenopauzalnym.

Cel. Celem badań było poznanie postaw kobiet w wieku około- i pomenopauzalnym wobec profilaktyki osteoporozy.

Materiał i metody. Badanie zrealizowano metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety środowiskowej w okresie od października 2013 do marca 2014 roku. Badaniem objęto 120 kobiet w wieku od 45 do 65 lat. Stosowano celowy dobór próby badanej. Badane kobiety były pacjentkami Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie oraz 1. Wojskowego Szpital Klinicznego z Polikliniką w Lublinie.

Jako narzędzie badawcze zastosowano Test Wiedzy o Osteoporozie – Osteoporosis Knowledge Test (OKT revised 2011) autorstwa profesor Phyllis Gendler z modyfikacją własną. Osteoporosis Knowledge Test została przetłumaczona za zgodą autora przez wysoko wykwalifikowanego tłumacza języka angielskiego. Przetłumaczona wersja została poddana metodzie sędziów kompetentnych. W pracy wykorzystano również autorski kwestionariusz ankiety zawierający 29 pytań. Pytania dotyczyły danych socjodemograficznych oraz wiedzy i zachowań badanych kobiet w aspekcie profilaktyki osteoporozy.

Zgromadzone dane poddano analizie opisowej i statystycznej. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą testu t-studenta dla zmiennych niezależnych. Wiedzę badanych kobiet na temat profilaktyki osteoporozy ocenianą skalą OKT 2011 i jej podskalami przyjęto jako zmienne niezależne, a zmienne socjodemograficzne i wybrane zachowania zdrowotne kobiet jako zmienne zależne. Przyjęto poziom istotności p<0,05. Do przeprowadzenia obliczeń statystycznych wykorzystano program STATISTICA 10 (StatSoft, Poland).

Wyniki. Kobiety w badanej grupie posiadały niewystarczający poziom wiedzy na temat osteoporozy. Średnia arytmetyczna liczby punktów uzyskanych za odpowiedzi na pytania OKT wyniosła 16,23 na 32 możliwe do zdobycia, zatem respondentki udzieliły ~50,7% poprawnych odpowiedzi. Największy deficyt wiedzy występował w zakresie aktywności fizycznej w profilaktyce osteoporozy.

Ponad połowa respondentek (56%) nigdy nie wykonywała badań gęstości kości, 41% kobiet takie badania wykonywało, a 3% kobiet nie pamięta, czy korzystała z badań densytometrycznych.

34% badanych kobiet przyjmowało suplementy diety zawierające wapń, a 28% suplementy zawierające witaminę D.

Nieco ponad 90% ankietowanych kobiet wskazało na występowanie złamań niskoenergetycznych jako na objaw osteoporozy. Odpowiednio 35% i 25% badanych kobiet do objawów osteoporozy zaliczyło postępujące wraz z wiekiem zmniejszanie się wzrostu i powstanie nadmiernej kifozy piersiowej (garb starczy).

Kobiety w wieku 45-55 lat oraz respondentki posiadające wyższy poziom wykształcenia i pracujące zawodowo na pełnym etacie posiadały znamiennie wyższy poziom wiedzy na temat osteoporozy niż pozostałe badane, zarówno jeśli chodzi o ogólną wiedzę o osteoporozie, jak i o znaczenie spożycia wapnia, rolę aktywności fizycznej oraz czynników ryzyka i badań przesiewowych.

Wnioski. Istnieje potrzeba szerzenia wiedzy na temat profilaktyki osteoporozy wśród kobiet w wieku około- i pomenopauzalnym.

P18

ATTITUDES OF PERI- AND POSTMENOPAUSAL WOMEN TOWARDS OSTEOPOROSIS PREVENTION

Żołnierczuk-Kieliszek D., Kulik T., Piątek M., Janiszewska  M.   

Katedra Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Key words: osteoporosis, prevention, perimenopausal women, postmenopausal women, Osteoporosis Knowlegde Test

Objectives. The Word Heath Organization classifies osteoporosis as one of the main diseases of affluence. Postmenopausal women are characterized by an extremely high risk of falling ill with osteoporosis.

Aim. The main objective of the study was to establish the attitudes of peri- and postmenopausal women towards osteoporosis prevention.

Materials and methods. The research was realized by means of a survey method, a poll technique between October 2013 and March 2014. The study involved 120 women aged 45-65. The purposive sampling was used. The examined women were the patients of the two healthcare centres in Lublin: the Independent Public Research Hospital No 4 in Lublin and the First Military Research Hospital with Out-Patient Clinic in Lublin. The osteoporosis knowledge test (OKT, revised 2011) by Phyllis Gendler with small own modification was used as a research tool. Osteoporosis Knowledge Test was translated into Polish after obtaining the author’s consent. The translated version was estimated by using the competent judge method. An original questionnaire consisting of 29 questions was also used. The questions concerned in the original questionnaire concerned the women’s sociodemographic data as well as their knowledge and health behaviours in the aspect of osteoporosis prevention.

Obtained study results were subjected to a descriptive and statistical analysis t-student test for independent variables was applied. The examined women’s knowledge on osteoporosis evaluated by the Osteoporosis Knowledge Test, revised 2011 and its subscales were treated as dependent variables whereas sociodemographic data and the women’s chosen heath behaviours were treated as independent variables. Values with probability <0.05 were regarded as statistically significant. Statistical analysis was conducted using STATISTICA v 10.0 software (StatSoft, Poland).

Results. The examined women were characterized by the insufficient level of knowledge about osteoporosis. The average total score for OKT was 16.23 points out of 32 possible points, so on average the respondents gave about 50.7% of corrected answers. The most shortage of knowledge was found in the exercise knowledge (the role of physical activity in the prevention of osteoporosis).

Over the half of the respondents (56%) have never undergone densitometry to exclude the development of osteoporosis, 41% of women have undergone densitometry at least once, 3% of the women could not remember if they had such an examination.

34% of the examined women took dietary supplements comprised of calcium and 28% of them dietary supplements comprised of vitamin D.

Slightly over 90% of the examined women pointed the increased risk of bone fragility fracture as the symptom of osteoporosis. 35% and 25% of the respondents specified the progressed with age loss of height and development of hyperkyphosis (Dowangers’s hump) as the symptoms of osteoporosis, respectively.

Women aged 45-55, better educated women as well as those with full-time employment showed a significantly higher level of knowledge about osteoporosis then the rest of the studied women, both general knowledge about osteoporosis and calcium knowledge, exercise knowledge and the knowledge about risk factors, screen tests and treatment.

Conclusions. There is the need of disseminating the knowledge about osteoporosis prevention among peri- and postmenopausal women.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 120-121

P18

THE ROLE OF QUALITY OF LIFE INDICATORS IN ANTIRESORPTIVE THERAPY ESTIMATION

Trushina A.

Belarusian Medical Academy of Postgraduate Education

Keywords: Osteoporosis, menopause, quality of life

Objectives. At the moment the term «quality of life» (QL) is not only а generalized representation of physical, psychological and social components of human’s health, but also is a tool in many clinical researches.

Aim. Estimation of alendronate and strontium ranelate therapy of women with the postmenopausal osteoporosis (OP) under QL study.

Materials and methods. 74 women with postmenopausal OP, that hadn’t received any antiosteoporotic treatment, were examined. Mean age of women is 58,6 ± 4,7. Mean age of menopause beginning is 48,2 ± 4,0, duration of menopause is 10,4 ± 5,0. Control set included 23 women of postmenopausal age without OP, equatable to index group in age (58.7 ± 2.3; р = 0.936), education and social status. Index group patients were divided into two subgroups. The first subgroup was taking alendronate (70 mg/week) and the second subgroup was taking strontium ranelate (2 g/day). All women were taking 1000 mg of elemental calcium and 800 IU of vitamin D3 daily. The follow-up period took 12 months. Measuing points: before therapy, after 3, 6 and 12 months of therapy. General questionnaire SF–36 (0 – the worst, 100 – the best QL) and special questionnaire QUALEFFO-41 (0 – the best, 100 – the worst QL) were used to estimate QL. Bone density was measured at the beginning of the study and after 12 months using DXA scans and was compared to control set.

Results. According to QUALEFFO-41 total score (TS) calculated before the therapy, significant differences of QL at the osteoporosis were revealed. These differences vary when OP is complicated by vertebral fractures and hip fractures (TS = 53.2 ± 21.9 %, р=0.008) and when it’s not (TS = 42.1 ± 10.4 %, р=0.0007) in comparison with the control set (TS= 25.8 ± 8.6 %, р=0.0002).

QL indicators were increased in the group that was taking alendronate as well as in the group that was taking strontium ranelate in comparison with control set. After 3 months according to SF-36, significant growth was revealed on 7 scales out of eight (excluding scale «social functioning (SF)», р=0.627). That was a consequence of alendronate intake. The same result was got as a consequence of strontium ranelate intake (excluding scale «emotional functioning», р=0.114).

In 6 months after the treatment beginning QL improvement was observed on the scales «physical functioning (FF)» (р=0.028), «pain (P)» (р=0.0003), SF (р=0.021), and «mental health (MH)» (р=0.016). After 6 months QL indicators were improved on the scales FF (р=0.007), «role physical functioning » (р=0.006), P (р=0.003), «general health» (р=0.019), «vitality» (р=0.026) and MH (р=0.005) due to strontium ranelate intake.

After 12 months QL was improved on all eight SF-36 scales as a result of both alendronate and strontium ranelate intake (р<0.01). No statistically changes of QL indicators were revealed in control set on all time intervals (р>0.05).

Conclusions. Complicated osteoporosis as well as not complicated by fractures one is attended by the patients’QL decrease. SF-36 and QUALEFFO-41 can be used as early evaluation criteria of impact of antiosteoporosis therapy along with standard laboratory-tool methods.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 125-126

P26

WRODZONA ŁAMLIWOŚĆ KOŚCI JAKO STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA NOWORODKA

Michałus I., Jakubowska-Pietkiewicz E., Rusińska A., Chlebna-Sokół D.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Słowa kluczowe: wrodzona łamliwość, noworodki, złamania

Wstęp. Wśród wielu objawów wrodzonej łamliwości kości typu III dominują złamania, które dokonują się niekiedy juz wewnątrzmacicznie lub tuż po urodzeniu i mają one największe znaczenie dla stanu nowonarodzonego dziecka. Konsekwencją licznych złamań są bardzo silne dolegliwości bólowe, które często są przyczyną pogorszenia stanu ogólnego noworodka, zaburzeń oddychania i krążenia.

Cel. Celem pracy jest przedstawienie problemów zdrowotnych i zagrożeń dla życia noworodków z wrodzoną łamliwością kości diagnozowanych i leczonych w Klinice Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości.

Materiał i metody. Pacjenci i metody. Badaniami objęto 16 noworodków, w tym 9 dziewczynek i 7 chłopców, które zostały przyjęte do Pododdziału Patologii Noworodka z podejrzeniem wrodzonej łamliwości kości. U wszystkich dzieci przeprowadzono ocenę stanu zdrowia, rozwoju somatycznego oraz badania oceniające gospodarkę wapniowo-fosforową. Wszyscy pacjenci mieli wykonane zdjęcie RTG całego ciała (babygram).

Wyniki. Spośród ocenianych dzieci 13/16 urodziło się o czasie. W rodzinie żadnego z nich nie rozpoznano wcześniej wrodzonej łamliwości kości. U 5/16 dzieci urodzeniowa masa ciała była poniżej 2500 g; a czworo oceniono w skali wg Apgar poniżej 8 punktów w pierwszej minucie. W badaniu fizycznym u wszystkich noworodków stwierdzono zaburzenia proporcji ciała związane z przebytymi złamaniami kości długich kończyn. Większość dzieci wymagała zaopatrzenia złamań, które rozpoznano po porodzie, jedno z dzieci przebyło złamania podczas transportu, pozostałe podczas codziennej aktywności i zabiegów pielęgnacyjnych.

Wnioski. 1. Dolegliwości bólowe w przebiegu złamań przyczyniają się do pogorszenia stanu noworodka i zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń ze strony innych narządów i układów; mogą stanowić stan zagrożenia życia.

2. Złamania w przebiegu wrodzonej łamliwości kości typu III są przyczyną deformacji i skrócenia kończyn oraz zniekształcenia klatki piersiowej, co prowadzi do zaburzeń aktywności ruchowej i rozwoju somatycznego.

3.Pacjenci z wrodzoną łamliwością kości wymagają stałej, wielospecjalistycznej opieki, zarówno ortopedycznej jak i pediatrycznej oraz psychologicznej, z uwagi na różnorodne problemy zdrowotne.

Praca częściowo finansowana z Grantu nr NN 407 060 938 i środków statutowych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi nr 503/01-090-02/503-01.

P26

BRITTLE BONE DISEASE – LIFE THREATING CONDITION IN NEONATE

Michałus I., Jakubowska-Pietkiewicz E., Rusińska A., Chlebna-Sokół D.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Keywords: osteogenesis imperfecta, neonates, fractures

Objectives. Introduction. Fractures dominate among many symptoms of osteogenesis imperfecta type III; sometimes they are intrauterinally or soon after birth, and they are the most important to the state of a newborn. The consequences of a number of fractures are very strong pain, which often lead to a general deterioration in the newborn, respiratory and circulatory disturbances.

Aim. Aim of this study is to present health problems and threats to lives of newborns with osteogenesis imperfecta diagnosed and treated in the Department of Pediatrics Propedeutics and Bone Metabolic Diseases.

Materials and methods. Patients and methods. The study included 16 infants (9 girls and 7 boys), who were admitted to the Neonatal Pathology Ward of suspected osteogenesis imperfecta. In all children clinical examination, somatic development evaluation and calcium and phosphorus metabolism evaluation were assessed. All patients had X-ray picture of the whole body (babygram).

Results. 13 of the assessed children were born at term. In all family osteogenesis imperfecta occurred first time. In 5/16 children’s birth weight was less than 2500 g, and four had Apgar score less than 8 points in the first minute. The physical examination in all infants show abnormal body proportions associated with previous long bone fractures of the extremities. Most children require a supply of fractures, which were diagnosed after birth, one of the children underwent fractures during transport, the other in daily activity and care.

Conclusions. 1. Pain in course of fractures contribute to the severe state of the newborn and increase the risk of disturbances in other organs and systems, and may be life-threatening.

2. Fractures in the course of osteogenesis imperfecta type III are cause of deformations and shorteninig of the legs and chest deformations, and leading to disturbances in motor activity and somatic development.

3. Patients with osteogenesis imperfecta require constant, multidisciplinary care, both orthopedic and pediatric and psychological, due to a variety of health problems.

The study was supported by grant No NN 407 060 938 and the statutory activity of Medical University of Lodz No 503/01-090-02/503-01.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s98.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s22.

P016
KOMPUTEROWA ANALIZA STRUKTURY KOŚCI NA RADIOGRAMIE. KORELACJE Z GĘSTOŚCIĄ MINERALNĄ I PARAMETRAMI HISTOMORFOMETRYCZNYMI

E. Czerwiński1, K. Hubner1, A. Sawiec2, T. Majchrzak1
1Klinika Ortopedii CMUJ, 31-501 Kraków, ul. Kopernika 19,
2 Krakowskie Centrum Osteoporozy i Menop., Kraków ul. Kopernika 32

Celem badania było opracowanie obiektywnej metody pomiaru struktury kości na radiogramie oraz określenie korelacji uzyskanych danych z gęstością mineralną i parametrami histomorfometrycznymi kości. Do badań wybrano 57 przedramion mężczyzn zmarłych śmiercią nagłą w wieku śr. 47,1 lat. Wykonano typowy radiogram prawego przedramienia AP. Wybrane pole przynasady kości promieniowej zapisano cyfrowo. Z tego samego miejsca, odwzorowanego na kości promieniowej pobierano wycinki do oznaczenia zawartości minerałów i oceny histomorfometrycznej. Zawartość minerałów oznaczono metodami fizycznymi odnosząc, masę popiołu kości do masy i objętość kości. W badaniu histomorfometrycznym uzyskano: gęstość zmineralizowanej kości, szerokość beleczek oraz gęstość osteoidu. Obraz struktury kostnej na radiogramie oceniano ilościowo własnym programem komputerowym Trabecula (IBM PC) oraz programem profesjonalnym Quantitrab. Algorytm programu Trabecula określał strukturę kości cechami beleczek radiologicznych. Program Quantitrab oznaczał obszary bezbeleczkowe. Zawartość minerałów w kości beleczkowej wynosiła średnio 0.264g/cm3 i w kości korowej 0.758 g/cm3. Gęstość zmineralizowanej kości śr. 15,6%; szerokość beleczek śr. 159 µm. Analiza programem Trabecula wykazała: liczba beleczek 8.51, szerokość 0.61 mm, gęstość 31.8%. Programem Quantitrab wyróżniono parametry: liczba 17.1, pole 61.3%, obwód 566 anizotropia 0.81. Stwierdzono istotne korelacje pomiędzy parametrami struktury kostnej na radiogramie a zawartością minerałów i wynikami histomorfometrycznymi.

P016
COMPUTER ANALYSIS OF BONE STRUCTURE ON THE RADIOGRAPH. CORRELATION WITH BONE MINERAL DENSITY AND HISTOMORPHOMETRY
E. Czerwinski1, K. Hubner1, A. Sawiec2, T. Majchrzak1,
1. Department of Orthopaedics, Coll. Med. Jagiellonian University, 31-501 Krakow, ul. Kopernika 19,
2. Krakowskie Centrum Osteoporozy i Menop., Krakow, ul.Kopernika 32, Poland

The aim of the study was to devise an objective method of the bone structure measurement on the radiogram and the evaluation of correlation parameters obtained during bone mineral density and bone histomorphometric assessment. 57 forearms of men (victims of sudden death) at an average age of 47,1 yrs were selected.
A standard radiogram of the right forearm was taken in the AP plane. A selected area of epiphysis of bone was digitalised. From the same location reflected on the radius full thickness bone samples were taken for measurement of bone mineral content and histomorphometry. Bone mineral content was determined by physical means and was expressed as bone ash mass in relation to bone volume and mass. In the histomorphometric study the following were assessed: volume of mineralised bone, trabecular width and osteoid volume. Bone structure image on the radio¬gram was quantitatively measured using the authors own program – Trabecula (IBM PC) and the professional Quantitrab program. The algorithm of Trabecula described bone structure by features of radiological trabeculae such as: number, width, density. The Quantitrab program estimated non-trabecular zones. Average bone mineral content in the trabecular bone was 0.264 g/cm3 and in cortical bone 0.758 g/cm3. Histomorpho- metric measurements showed volume of mineralised bone – av. 15,6%; trabecular width – av. 159 mm. Computer analysis of the radiological image found the following averages: trabeculae number 8.51, width 0.61 mm, density 31.8%. The Quantitrab program calculated: number 17.1, area 61.3%, periphery 566 anizotropy 0.81.
A significant correlation was found between structure para¬meters on the radiograph with bone mineral content and histomorphometric measurements.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s147-148.

P24
STATUS TKANKI KOSTNEJ I SPOŻYCIE WAPNIA Z PRODUKTÓW MLECZNYCH U MŁODZIEŻY OD 13 DO 18 LAT

Słowińska M.A.,1 Wądołowska L.,1 Cichon R.1,2
1 Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, ul. Słoneczna 44A, 10-718 Olsztyn
2 Katedra Żywienia i Dietetyki Akademii Medycznej w Bydgoszczy

Słowa kluczowe: młodzież, produkty mleczne, spożycie wapnia, status tkanki kostnej

Wstęp
Wyniki badań z ostatnich lat dowodzą, że osteoporoza u dzieci i młodzieży nie jest zjawiskiem rzadkim. Istotną rolę w profilaktyce i leczeniu tego schorzenia odgrywają czynniki środowiskowe, w tym racjonalne żywienie i prawidłowy tryb życia.
Cel pracy
Ocena gęstości mineralnej tkanki kostnej w powiązaniu z wielkością i strukturą spożycia wapnia z produktów mlecznych w grupie młodzieży w wieku od 13 do 18 lat.
Materiał i metodyka
Badania przeprowadzono w 2004 roku wśród 335 osób (163 chłopców i 172 dziewcząt) pochodzących z trzech środowisk: wsi, małego miasta i dużego miasta. Zwyczajowe spożycie 13 produktów mlecznych oszacowano metodą częstotliwości spożycia żywności za pomocą kwestionariusza ADOS-Ca. W oparciu o wyznaczoną ilość i częstotliwość spożycia produktów mlecznych w ciągu tygodnia oraz tabele wartości odżywczej wyliczono spożycie wapnia w mg/dzień i porównano z normą żywienia. Oceny masy ciała, na podstawie wskaźnika BMI (kg/m2), dokonano u 312 osób (154 chłopców i 158 dziewcząt), a oceny stanu tkanki kostnej u 254 osób (126 chłopców i 128 dziewcząt). Gęstość mineralną tkanki kostnej wyznaczono metodą ultrasonograficzną aparatem DBM Sonic Bone Profiler Igea (typ sondy 6-3233F.cal-A), określając prędkość fali ultradźwiękowej zależnej od amplitudy. Końcowy wynik pomiaru stanowił średnią prędkość fali ultradźwiękowej przechodzącej w obrębie nasad dalszych paliczków proksymalnych 4 palców dłoni dominującej, którą porównano z wartościami referencyjnymi (Z-score BMD i T-score BMD, tj. wskaźnika gęstości mineralnej tkanki kostnej). Strukturę tkanki kostnej i jej podatność na złamania opisano wskaźnikiem określającym prawdopodobieństwo wystąpienia złamania – UBPI. Zróżnicowanie analizowanych zmiennych w zależności od płci przeprowadzono za pomocą analizy wariancji, a rozkłady cech porównano testem chi2 przy p£0,05.
Wyniki
Przeciętne spożycie wapnia z produktów mlecznych wynosiło 821mg w grupie chłopców i 674mg w grupie dziewcząt. Przyjmując, wg wcześniejszych badań własnych, że produkty mleczne dostarczają 74% wapnia oszacowano, że całodzienne racje pokarmowe badanej młodzieży realizowały normę na wapń w 101% w grupie chłopców i w 83% w grupie dziewcząt. Pomimo zadowalającego przeciętnego spożycia wapnia stwierdzono u 39% chłopców i 46% dziewcząt potencjalne ryzyko niedoborów wapnia (spożycie poniżej 2/3 normy). Spośród analizowanych produktów mlecznych, głównymi źródłami wapnia okazały się: mleko, sery podpuszczkowe, jogurty i lody. Przeciętne wartości wskaźnika BMI w obu grupach płci wynosiły 21kg/m2. U 94% młodzieży wskaźnik Z-score BMI mieścił się w zakresie dwóch odchyleń standardowych. U 1,3% chłopców Z-score BMI kształtował się poniżej 2SD, a u 4% chłopców i 6% dziewcząt wynosił powyżej 2SD. Przeciętne wartości wskaźnika Z-score BMD wynosiły –0,6 u chłopców i –0,3 u dziewcząt. Na podstawie wskaźnika Z-score BMD, u 32% chłopców i 22% dziewcząt stwierdzono ryzyko osteopenii, a u 2% chłopców i 4% dziewcząt – ryzyko osteoporozy. W obu grupach płci średnie wartości wskaźnika UBPI wynosiły 0,7. Osłabioną strukturę kostną z ryzykiem osteopenii (UBPI<0,7) wyznaczono u 46% chłopców i 38% dziewcząt, a z ryzykiem osteoporozy (UBPI<0,3) u 1% badanej młodzieży. Dla niemal wszystkich analizowanych zmiennych nie potwierdzono zróżnicowania uwarunkowanego płcią (p>0,05).
Wnioski
Na każde dziesięć badanych osób, u czterech wykazano potencjalne ryzyko niedoborów wapnia. Głównymi źródłami wapnia, spośród analizowanych produktów mlecznych było mleko, sery podpuszczkowe, jogurty i lody. Pomimo zadowalających wartości wskaźnika masy ciała, u znaczącego odsetka młodzieży stwierdzono nieprawidłowy status tkanki kostnej. Około 30% osób wykazywało zbyt niską gęstość kośćca, a około 40% osób osłabioną jego strukturę.

P24
BONE MINERAL STATUS AND CALCIUM INTAKE FROM DAIRY PRODUCTS AMONG YOUTH AGED FROM 13 TO 18

Słowińska M.A.,1 Wądołowska L.,1 Cichon R.1,2
1 Department of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, ul. Słoneczna 44A, 10-718 Olsztyn
2 Department of Nutrition and Dietetic, Medical University in Bydgoszcz, Poland

Keywords: bone mineral status, calcium intake, dairy products, youth

Introduction
Research results from recent years have revealed that osteoporosis among children and youth is not a rare phenomenon. A significant role in the prophylactics and treatment of that disease is played by environmental factors, including rational nutrition and proper life.
Aim of the work
The evaluation of bone mineral density in connection with the amount and structure of calcium intake from dairy products in a youth group aged from 13 to 18.
Materials and methods
The research was carried out in the year 2004 among 335 people (163 boys and 172 girls) inhibiting three environments: country, town and city. Habitual eating of 13 dairy products was assessed by means of the food consumption frequency method, using the ADOS-Ca questionnaire. On the basis of the determined amount and frequency of dairy products consumption during the week and nutritive value content tables the amount of calcium in mg/day was calculated and compared to the nutritional norm. The body mass evaluation, on the basis of the BMI (kg/m2), was made among 312 people (154 boys and 158 girls), and the bone mineral state evaluation among 254 people (126 boys and 128 girls). Bone mineral density was determined by means of the ultrasonographic method using the DBM Sonic Bone Profiler Igea (probe type 6-3233F.cal-A) apparatus, determining the ultrasonic wave speed depending on the amplitude. The final result of the measurement stated the mean ultrasonic wave speed crossing the further bottoms of the finger phalanx for four fingers of the main hand, which was compared with the reference values (the Z-score BMD and the T-score BMD, i.e. bone mineral density index). Bone mineral structure and its susceptibility to fractures was described using index that applies to fracture occurrence probability – UBPI (Ultrasound Bone Profile Index). The differentiation of the analyzed variables concerning sex was made using the variance analysis and features distributions were compared with the chi2 test at p£0.05.
Results
Mean calcium intake from dairy products amounted to 821mg in the boys’ group and 674mg in the girls’ group. Agreeing, according to earlier own research, that dairy products supply 74% of calcium, it was assessed that daily food rations of the analyzed youth fulfilled the calcium norm in 101% in the boys’ group and in 83% in the girls’ group. Despite satisfactory mean calcium intake it was revealed that 39% of boys and 46% of girls were under the potential risk of calcium deficiency (consumption below 2/3 of the norm). Among the analyzed dairy products, milk, hard cheese, yogurts and ice-cream were found to be the main calcium sources. The mean BMI in both sex groups amounted to 21kg/m2. Among 94% of youth the Z-score BMI was within two standard deviations. Among 1.3% of boys the Z-score BMI was below 2SD, and for 4% of boys and 6% of girls amounted to numbers over 2SD. The mean Z-score BMD values amounted to –0.6 for boys and –0.3 for girls. On the basis of the Z-score BMD, among 32% of boys and 22% of girls osteopenia risk was stated, and among 2% of boys and 4% of girls – osteoporosis risk. In both sex groups the UBPI mean values amounted to 0.7. The weak bone mineral structure with the osteopenia risk (UBPI<0.7) was calculated for 46% of boys and 38% of girls, and with osteoporosis risk (UBPI<0.3) for 1% of the analyzed youth. For almost all analyzed variables no differentiation taking into consideration sex was confirmed (p>0.05).
Conclusions
Four out of ten analyzed people were revealed to be under potential risk of calcium deficiency. The main calcium sources, among the analyzed dairy products, were milk, hard cheese, yogurts and ice-cream. Despite satisfactory values of the body mass index, among a significant percentage of youth the improper bone mineral status was stated. About 30% of people showed too low bone density, and about 40% had its structure weak.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s167-168.

P23
DZIAŁANIE PRZECIWZAPALNE ETYDRONIANU W ZESZTYWNIAJĄCYM ZAPALENIU STAWÓW KRĘGOSŁUPA – BADANIE PILOTOWE

Korkosz M., Głuszko P.

Słowa kluczowe: osteoporoza, zapalenie, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Wstęp
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) jest przewlekłą chorobą reumatologiczną, w której obserwuje się zwiększone wskaźniki zapalne (np. CRP). Powikłaniem ZZSK jest osteoporoza, w której stwierdza się m.in. zwiększoną aktywność markerów kostnych. Potwierdzono korzystny wpływ niektórych bisfosfonianów na aktywność zapalną i gęstość masy kostnej w ZZSK. W naszych wcześniejszych badaniach stwierdziliśmy, że klodronian obniża stężenie wskaźników zapalnych w ZZSK (Gluszko P., Korkosz M.: Evidence of anti-inflammatory properties of clodronate in patients with ankylosing spondylitis. XIV EULAR Congress, Glasgow. 1999;122, abstr.485.)
Cel pracy
Ocena wpływu 12 miesięcznego, cyklicznego leczenia etydronianem na markery stanu zapalnego i obrotu kostnego w ZZSK.
Materiał i metodyka
Leczeniu poddano 14 mężczyzn (wiek 27-61; czas trwania choroby 8-25 lat; HLA B27 dodatni) spełniających kryteria nowojorskie ZZSK. Etydronian w tabletkach 400 mg (ICN Polfa Rzeszów Valeant) podawano w 14-dniowych cyklach (jedną tabletkę dziennie) raz na kwartał (4 cykle w roku). Przed rozpoczęciem leczenia i następnie przed każdym cyklem oznaczano markery stanu zapalnego (CRP, OB, IgG), markery obrotu kostnego (CTX, osteokalcyna) i wskaźniki kliniczne (BASFI, BASMI i BASDAI).
Wyniki
Stwierdzono statystycznie istotne obniżenie stężenia CTX i osteokalcyny (p=0,00004 i p=0,00001) w porównaniu do wartości wyjściowych. Obniżenie CRP i OB nie było statystycznie istotne (p=0,06), natomiast obniżenie IgG było znamienne (p=0,0004). Obserwowano statystycznie istotną korelację obniżania się w trakcie leczenia stężeń CRP i osteokalcyny (w każdym punkcie pomiaru). Istotną statystycznie korelację pomiędzy stężeniem CRP i CTX stwierdzono tylko przed trzecim cyklem leczenia.
Wnioski
W ZZSK obserwuje się korelację pomiędzy markerami stanu zapalnego i obrotu kostnego. Wstępne wyniki sugerują, że etydronian zmniejsza stan zapalny w ZZSK. Potencjalna poprawa kliniczna oraz zależności pomiędzy hamowaniem zapalenia a aktywnością obrotu kostnego wymagają dalszych badań.

P23
EVIDENCE OF ANTI-INFLAMMATORY ACTION OF ETIDRONATE IN ANKYLOSING SPONDYLITIS – A PILOT STUDY

Korkosz M., Głuszko P.

Key words: osteoporosis, infalmation, ankylosing spodylitis

Background
Ankylosing spondylitis (AS) is a chronic inflammatory rheumatic disease which is frequently associated with elevated acute phase reactants. Osteoporosis (OP) is a well recognized complication of AS with up-regulation of markers of bone turnover. Some reports show beneficial effects of various bisphosphonates on the disease activity and bone loss in AS (1). In our previous study (2) we found evidence of anti–inflammatory properties of clodronate in AS.
Objectives
The purpose of this pilot, prospective study is to determine the effect of 12-month intermittent cyclical etidronate treatment in AS on markers of inflammation and bone turnover.
Methods
We studied 14 male patients (age 27-61 years, duration of disease 8-25 years, HLA-B27 positive) fulfilling the New York criteria of AS. Etidronate 400 mg tablet (ICN Polfa Rzeszow Valeant) was administered orally: 400 mg/day for 14 consecutive days every three month (four cycles during one year). The markers of inflammation (ESR, CRP, and IgG), markers of bone turnover (CTX, osteocalcin) as well as clinical records (BASFI, BASMI, and BASDAI) were measured before initiating the treatment and before every cycle of treatment (five measurements in total).
Results
The markers of bone turnover (CTX and osteocalcin) significantly decreased (p=0,00004 and p=0,00001 respectively) during the treatment period comparing to the baseline values. ESR and CRP level alterations were not statistically significant (p=0,06) as was found for the IgG levels (p=0,0004). There was a significant positive correlation between CRP and osteocalcin decrease in each measurement point (baseline and every third month). The significant positive correlation between CRP and CTX was noted only before the third cycle of treatment.
Conclusion
There is a significant correlation between acute phase reactants and bone turnover markers in AS patients. Our initial data suggest that etidronate treatment results in modulation and down-regulation of inflammatory process in AS. Potential clinical improvement and association between down-regulation of inflammation and bone turnover needs further evaluation.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W44

Dariusz Palczewski, Marian Waniewski, Andrzej Mydlak.
Oddział Ortopedyczno-Urazowy Szpitala Wojewódzkiego w Siedlcach. Adres do korespondencji: Samodzielny Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Siedlcach, 08-110 Siedlce, ul. Poniatowskiego 26.

W pracy autorzy przedstawiają sposoby i wyniki leczenia 89 chorych w wieku od 18 do 92 lat (średnia 60 lat) ze złamaniami dalszego odcinka kości udowej, leczonych w Oddziale Ortopedyczno – Urazowym Szpitala Wojewódzkiego w Siedlcach w latach 1995 –1999. W podziale złamań oparto się na klasyfikacji AO Müllera. .
Chorzy ze złamaniami wieloodłamowymi (typ A3), ze względu na brak możliwości stabilnego mechanicznie zespolenia, zakwalifikowani zostali do leczenia nieoperacyjnego, za pomocą wyciągu bezpośredniego. Nastawienie kontrolowano radiologicznie w 1, 2, 5 dobie leczenia. Leczenie wyciągowe prowadzono przez okres 6-8 tygodni następnie po uzyskaniu pierwotnego zrostu kończynę unieruchamiano w gipsie biodrowym do 3 miesięcy. Po tym okresie rozpoczynano ćwiczenia rehabilitacyjne, jeżeli zrost na to pozwalał, w przypadkach wątpliwych przedłużano unieruchomienie na dalsze 6 tygodni. W przypadkach, gdy podczas leczenia wyciągowego w ciągu pierwszego tygodnia nie udało się uzyskać zadowalającego nastawienia, wykonywano jednoczasową repozycję w znieczuleniu przewodowym z transfiksją odłamów drutami Kirschnera, kończynę unieruchomiano w gipsie biodrowym, doleczanie prowadzono jak poprzednio. Łącznie leczyliśmy zachowawczo 50 chorych, w tym jednoczasową transfiksję wykonaliśmy u 8 chorych. Pozostali chorzy byli operowani w ciągu 7 dni od urazu . U 31 chorych złamania zespolono płytą kątową L, u 6 chorych dokonano zespolenia domodelowaną płytą AO, u 2 chorych ze złamaniem izolowanym kłykci kości udowej (typ B2) zespolenia dokonano śrubami gąbczastymi AO. .
Ocenę wyników przeprowadzono na podstawie badania klinicznego oraz radiologicznego. Uzyskano wyniki dobre w grupie chorych operowanych, u których stabilne zespolenie pozwoliło na podjęcie wczesnego ruchu w stawie kolanowym, wyniki złe dotyczyły chorych leczonych zachowawczo, u których ze względu na powolny zrost konieczne było wydłużenie okresu unieruchomienia.

Zachęcamy do zapoznania się ze zaktualizowanymi w marcu 2017 wytycznymi National Osteoporosis Guideline Group. Wytyczne otrzymały akredytację NICE (National Institute for Health and Care Excellence).

Zespół National Osteoporosis Guideline Group prezentuje wspólne stanosiwko takich instytucji jak:
– Bone Research Society
– British Orthopaedic Association
– British Orthopaedic Research Society
– International Osteoporosis Foundation
– National Osteoporosis Society
– Osteoporosis 2000
– Osteoporosis Dorset
– Primary Care Rheumatology Society
– Royal College of General Practicioners
– Royal Pharmaceutical Society
– Society for Endocrinology

Wśród najważniejszych rekomendacji znalazły się:
Ocena ryzyka złamania:
1. Prawdopodobieństwo ryzyko złamania powinno być oceniane przy wykorzystaniu narzędzia FRAX u kobiet w wieku pomenopauzalnym oraz mężczyzn po 50 roku życia posiadających czynniki ryzyka złamania. U osób ze średnim ryzykiem złamania, powinien zostać dokonany pomiar gęstości kości (DXA), a następnie ponownie należy przeliczyć FRAX po dodaniu do algorytmu wyniku badania.

2. Ocena ryzyka złamań w kręgosłupie (Vertebral Fracture Assesment – VFA) powinna zostać u kobiet pomenopauzalnych i mężczyzn (powyżej 50 r.ż.) jeśli zaobserwowano spadek wzrostu > lub = 4 cm, nadmierną kifozę piersiową, długotrwałe leczenie glikokortykosterydami (w przeszłości lub obecnie) lub wynik T-score badania BMD jest równy lub mniejszy niż -2,5.

Styl życia i zalecenia w diecie
1. Zaleca się dzienną podaż wapnia na poziomie pomiędzy 700-1200 mg. W głównej mierze wapń powinien pochodzić z codziennej diety, aczkolwiek jesli istnieje taka konieczność podaż uzupełniać można suplementami.

2. W kobiet w wieku pomenpauzalnym oraz mężczyzn (po 50 r.ż.) z podwyższonym ryzykiem złamania zaleca się dzienną dawkę 800 IU witaminy D₃.

3. Dodatkową suplementację wapniem powinny otrzymywać kobiety w wieku pomenpauzalnym oraz starsi mężczyźni, będący w trakcie terapii na osteoporozę, których dzienne spożycie wapnia jest poniżej 700 mg. Dodatkową suplementację witaminą D należy rozważyć u osób z potwierdzonym niedoborem tej witaminy lub osób z ryzykiem niedoboru. 

4. Zaleca się stosowanie ćwiczeń z oporem dostosowanych do potrzeb i możliwości pacjentów.

5. Dane odnośnie upadków powinny być zbierane u wszystkich osób ze zwiększonym ryzykiem złamania. U osób z potwierdzonym zwiększonym ryzykiem upadku konieczna jest dokładna analiza ryzyka oraz wdrożenie odpowiednich działań zaradczych.

Leczenie w grupie kobiet pomenopauzalnych
1. Alendronian oraz rizendronian pozostają lekami pierwszego rzutu w większości przypadków. W przypadku nietoleracji ustnych bisfosfonianów lub innych przeciwskazań, zaleca się stosowanie dożylnych bisfosfonianów lub denosumabu (jako najlepszych alterantyw). Stoswanie raloksyfenu czy HTZ traktować należy jako ewentualną opcję. Zastosowanie teryparatydu, ograniczone jego dużym kosztem, zaleca się osobom z bardzo dyżym ryzykiem złamania (głównie w kręgosłupie).

2. Ocena efektów leczenia nastapić powinna po 3 latach w przypadku stosowania kwasu zolendronowego oraz po 5 latach w przypadku ustnych bisfosfonianów. Ewentualna kontynuacja leczenia z wykorzystaniem bisfosfonianów może być zalecana u osób po 75 r.ż., osób ze złamaniem bliższego końca kości udowej lub złamaniem kręgowym, osób które doznały złamania w trakcie terapii a także tych które są w trakcie terapii glikokortykosterydami.

3. W przypadku braku kontynuacji leczenia, należy przeprowadzić ocenę ryzyka po nowym złamaniu, niezależnie od czasu jego wystąpienia. Jeśli nie pojawi się żadne nowe złamanie, ponowna ocena ryzyka złamania powinna nastąpić w okresie między 18 miesięcy – 3 lata. 

4. Na dzień dzisiejszy nie ma dowodów by w zaleceniach wspierać ideę terapii trwającej ponad 10 lat. Ewentualne decyzje odnośnie dalszego postępowania u osób w takiej sytuacji, powinny być podejmowane w oparciu o indywidualne przypadki pacjentów. 

Osteoporoza po terapii glikokortykosterydami (GIO)
1. U kobiet i mężczyzn w wieku 70 lat lub starszych ze złamaniem niskoenergetycznym w historii lub przyjmujących duże dawki glikokortykosterydów (>= 7,5 mg/dzień prednizolonu) należy rozważyć zastosowanie leków osteoporotycznych.

2. U pozostałych osób będących w trakcie terapii glikokortykosterydami należy określić ryzyko złamania (w oparciu o FRAX) z uwzględnieniem sterydów jako czynnika ryzyka.

3. U osób z dużym ryzykiem złamania rozpoczynających leczenie glikokortykosterydami należy jednocześnie włączyć leki osteoporotyczne.

4. Alendronian oraz rizendronian należą do leków pierwszego rzutu. W przypadku przeciwskazań lub nietolerancji aletrantywą są kwas zolendronowy oraz teryparatyd. 

5. Leki stosowane przy osteoporozie mogą znaleźć zastosowanie u kobiet  przed menopauzą oraz młodszych mężczyzn ze złamaniem w przeszłości lub otrzymujących wysokie dawki glikokortykosterydów. 

Osteoporoza u mężczyzn
1. Alendronian oraz rizedronian są lekami pierwszego rzutu w leczeniu tego schorzenia u mężczyzn. W przypadku nietolerancji lub innych przeciwskazań alternatywnie stosować można kwas zolendronowy lub denosumab. Dodatkową możliwością jest teryparatyd.

2. Celem określenia ryzyka złamania zaleca się odnoszenie wyników T-score BMD szyjki kości udowej do wartości referencyjnych NHANES. W przypadku stosowania wersji online FRAX, celem oszacowania prawdopodobieństwa ryzyka, oprócz wyniku badania BMD szyjki (g/cm²) podać należy również producenta densytometru.

Progi dla leczenia farmakologicznego
1.Rekomendowane progi interwencyjne dla podejmowania decyzji o ewentualnym leczeniu oparte są na wartościach prawdopodobieństwa złamania głównego oraz bliższego końca kości udowej na bazie FRAX. Progi te mają analogiczne zastosowanie dla kobiet i mężczyzn.

2. Kobiety z wcześniejszym złamaniem niskoenergetycznym mogą zostać objęte leczeniem bez dalszej oceny ryzyka, aczkolwiek pomiar BMD może być zalecany szczególnie u młodszych kobiet w wieku pomenopauzalnym. 

3. Progi interwencyjne odnoszone są do wieku pacjenta w przedziałach wiekowych do 70 r.ż. Po 70 r.ż. są jednakowe niezależnie od wieku.

Systemy opieki
1. Systemy oparte na koordynatorze tj Fracture Liasion Services (FLS ) powinny być wdrażane by systematycznie identyfikować meżczyzn oraz kobiety ze złamaniami niskoenergetycznymi.

Pełna treść opracowanych wytycznych (w języku angielskim) w załączeniu. Więcej informacji na stronie www.

VI Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 25-26.09.2015

P19

OCENA PRZYDATNOŚCI SKALI QUALEFFO-41 STOSOWANEJ W OCENIE FUNKCJONOWANIA I JAKOŚCI ŻYCIA PACJENTÓW Z OSTEOPOROZĄ – BADANIE PILOTAŻOWE

Szymura K.    

Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie     

Słowa kluczowe: osteoporoza, jakość życia, Qualeffo-41 

Wstęp. Problem osteoporozy w społeczeństwie ciągle narasta, co związane jest z wydłużaniem się średniej długości życia. Zwiększa to ryzyko wystąpienia złamań kości, szczególnie kręgów oraz bliższej nasady kości udowej. Złamania te mogą znacznie zmniejszyć funkcjonowanie i jakość życia pacjentów z osteoporozą. 

Cel. Analiza przydatności skali Qualeffo-41 stosowanej w ocenie funkcjonowania i jakości życia pacjentów z osteoporozą.

Materiał i metody. Badaniem pilotażowym objęto grupę 50. osób w wieku 65-80 lat. Do oceny jakości życia zastosowano kwestionariusz Quality of Life Questionnaire of the International Osteoporosis Foundation (Qualeffo-41) polecany przez The International Osteoporosis Foundation (IOF). Skala ta ocenia funkcjonowanie pacjentów w takich dziedzinach jakości życia jak: ból, aktywność w ciągu dnia, wykonywanie prac domowych, mobilność, spędzanie wolnego czasu, aktywność społeczna, nastrój oraz ogólna percepcja stanu zdrowia.

Wyniki. W wyniku przeprowadzonego badania wykazano występowanie specyficznych zachowań w funkcjonowaniu pacjentów z osteoporozą, umożliwiając tym samym lepsze poznanie dolegliwości bólowych oraz związanej z tym niepełnosprawności.

Wnioski. Przydatność kwestionariusza Qualeffo-41 w ocenie jakości życia pacjentów jest znacząca i wskazuje na wysoką rzetelność przeprowadzonych badań. Konieczne są dalsze badania obejmujące większą grupę pacjentów w celu potwierdzenia uzyskanych wyników.

P19

ASSESS THE USEFULNESS OF THE SCALE QUALEFFO-41 USED IN THE ASSESSMENT OF THE FUNCTIONING AND QUALITY OF LIFE IN PATIENTS WITH OSTEOPOROSIS – A PILOT STUDY  

Szymura K.   

Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie     

Key words: osteoporosis, quality of life, qualeffo-41

Objectives. The problem of osteoporosis in a society still growing, which is associated with lengthening of life expectancy. This increases the risk of bone fractures, especially vertebral and proximal femur. These fractures can significantly reduce the performance and quality of life in patients with osteoporosis.

Aim. The analysis of the suitability of the scale Qualeffo – 41 used in the evaluation of the functioning and quality of life in patients with osteoporosis.

Materials and methods. Pilot study involved a group of 50 people aged 65 – 80 years. To assess the quality of life questionnaire was used Quality of Life Questionnaire of the International Osteoporosis Foundation (Qualeffo – 41) recommended by the International Osteoporosis Foundation (IOF). This scale assesses the functioning of the patients in the areas of quality of life as pain, activity during the day, doing housework, mobility, leisure time, social activity, mood and general perception of health.

Results. As a result of studies have shown the presence of specific behaviors in the functioning of patients with osteoporosis, thus allowing a better understanding of pain and disability associated with it.

Conclusions. The usefulness of the questionnaire Qualeffo – 41 in assessing the quality of life for patients is significant and indicates high reliability studies. Further studies are necessary, including a larger group of patients to confirm the results.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 121-122

P19

Opóźniony zrost kostny po przebytym atypowym złamaniu podkrętarzowym w trakcie terapii alendronianem

Czerwiński E.,^{1, 2}, Osieleniec J.², Loranc A.³, Amarowicz J.¹

¹Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

²Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

³Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej Regionalny Szpital, Kołobrzeg

Wstęp. Atypowe złamania podkrętarzowe po długotrwałym leczeniu bisfosfonianami, mimo że rzadko stwierdzane należą do trudnych sytuacji klinicznych. Na podstawie metanalizy dużych badaniach klinicznych z zastosowaniem bisfosfonianów oszacowano częstość złamań atypowych na 2.3/ 10 000 pacjento-lat. Opóźniony zrost kostny w przebiegu tych złamań pozostaje niewyjaśnionym zagadnieniem [1].

Cel. Prezentacja przypadku pacjentki w trakcie długoletniej terapii bisfosfonianamii z atypowym złamaniem podkrętarzowym i opóźnionym zrostem kostnym.

Opis przypadku. 68-letnia pacjentka, przyjęta do Krakowskiego Centrum Medycznego po przebytym w lipcu 2010 r bezurazowym złamaniu podkrętarzowym prawej kości udowej (złamanie atypowe), poprzedzonym przez ok. 6 miesięcy bólem prawego uda. W leczeniu złamania zastosowano zespolenie śródszpikowe gwoździem blokowanym, po 6 miesiącach od zabiegu w Rtg kontrolnym obecne opóźnienie zrostu kostnego. Dokonano szczegółowej analizy danych z wywiadu, badań obrazowych i laboratoryjnych celem identyfikacji potencjalnych przyczyn złamania.

W wywiadzie osteopenia od ok. 2001, przez około 6 lat leczona alendronianem, wcześniej przez 10 lat HTZ z powodu objawów wypadowych. Wśród czynników ryzyka złamania osteoporotycznego (oceniane wg FRAX) stwierdzono jedynie nadczynność tarczycy (leczona operacyjnie w 2007r), obecnie niedoczynność gruczołu. Wśród schorzeń współtowarzyszących choroba niedokrwienna serca, hipercholesterolemia dotychczas nieleczona, nadciśnienie tętnicze. W badaniu DXA z września 2010r BMD Neck = 0.633 g/cm2 T-score =-2.0 SD, BMD L1-L4= 0.897 g/cm2 T-score = – 1.4 SD. W aktualnych badaniach laboratoryjnych stwierdzono m.in. znaczny niedobór witaminy D3 w surowicy (25 (OH)D =17.0 ng/ml) , zmniejszone dobowe wydalanie wapnia z moczem (1.8 mmol/24h), przy prawidłowych stężeniach w surowicy wapnia fosforu i PTH oraz zwiększone stężenie ICTP i frakcji kostnej fosfatazy alkalicznej. Odstawiono u chorej alendronian, zwiększono suplementację witaminy D3 i wapnia. Pozostaje w dalszej obserwacji.

Dyskusja. Opierając się na raporcie ASBMR [2] u pacjentki stwierdzono następujące czynniki ryzyka wystąpienia „atypowego” złamania podkrętarzowego: osteopenia w momencie rozpoczęcia terapii bisfosfonianami, stosowanie alendronianu przez ok. 6 lat (mimo braku danych wskazujących na rozpoznanie osteoporozy), wcześniejsza długotrwała terapia HTZ, niedobór witaminy D3.

Podawana w literaturze niska częstość złamań atypowych w przebiegu terapii bisfosfonianami (2.3/ 10 000 pacjento-lat) oparta jest na danych z badan klinicznych, gdzie chorzy podlegali dokładnej diagnostyce mającej na celu wykluczenie wtórnych przyczyn obniżenia gęstości mineralnej kości w tym np. osteomalacji. Prawdopodobnie w codziennej praktyce wielu pacjentów ma rozpoczynaną terapię bisfosfonianami tylko na podstawie badania densytometrycznego bez wykluczenia wtórnych przyczyn niskiej gęstości mineralnej kości, z tego powodu częstość złamań atypowych może być większa niż oszacowana w grupie uczestników badań klinicznych.

1.Black DM, Kelly MP, et al. Bisphosphonates and fractures of the subtrochanteric or diaphyseal femur. N Engl J Med. 2010 May 13;362(19):1761-71.

2.Shane E, Burr D, Ebeling PR et. al. Atypical subtrochanteric and diaphyseal femoral fractures: report of a task force of the American Society for Bone and Mineral Research. J Bone Miner Res. 2010 Nov;25(11):2267-94.

P19

Delayed union after atypical subtrochanteric fracture under alendronate treatment: case report

Czerwiński E.,^{1, 2}, Osieleniec J.², Loranc A.³, Amarowicz J.¹

¹Department of Bone and Joint Diseases, Collegium Medicum Jagiellonian University, Kraków

²Krakow Medical Centre, Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

³Department of Orthopaedics and Traumatology, Regional Hospital, Kołobrzeg

Introduction. Atypical subtrochanteric fractures after long-term alendronate treatment, despite its rare occurrence, are difficult to handle. A meta-analysis of large clinical trials of bisphosphonates shows the frequency of atypical fractures at 2.3/10,000 patient-years [1]. Delayed union after atypical subtrochanteric fractures still needs clarification.

Aim. The aim of this study is to present the case of a patient on a long-term alendronate treatment with an atypical subtrochanteric fracture and delayed union.

Case presentation. In July 2010 a woman aged 68 applied to Krakowskie Centrum Medyczne with an atraumatic subtrochanteric fracture of the right femur which had been preceded with 6 months of pain in the right thigh. The hospital procedures included intramedular fixation with a locked nail. Six weeks after the surgery delayed union was observed. A thorough analysis of medical history, lab results and imaging study was performed in order to identify the cause of fracture.

Patient history since 2001 includes: 6 years of alendronate intake for osteopenia, 10 years of hormone replacement therapy (HRT) due to menopausal symptoms (hot flushes). The only diagnosed osteoporotic fracture risk factor (based on FRAX) was hyperthyroidism (surgical intervention in 2007) and currently – hypothyroidism. Concomitant diseases include: ischaemic heart disease, untreated hypercholesterolemia, arterial hypertension. The current densitometric measurement showed: neck BMD = 0.633 g/cm2 T-score =-2.0 SD Z-score = -0.3 SD, BMD L1-L4= 0.897 g/cm2 T-score = – 1.4 SD. Laboratory tests showed a slight vitamin D deficiency in serum (25 (OH)D =17.0 ng/ml), lowered urinary calcium excretion (1.8 mmol/24h), normal calcium, phosphorus and PTH concentration levels in serum as well as increased level of ICTP and bone alkaline phosphatase fraction. Alendronate treatment was discontinued and calcium and vitamin D3 supplementation was increased. The patient remains under medical supervision.

Discussion. Taking into consideration the ASBMR [2] report the patient fulfils the criteria of an atypical fracture that is: osteopenia at the starting point of bisphosphonate therapy, administration of alendronate for 6 years (despite no diagnosis of osteoporosis), previous HRT therapy, insufficiency of vitamin D3.

The mention low frequency of atypical fractures under bisphosphonates (2.3/10,000 patient-years) is based on clinical trials in which secondary effects of low BMD (e.g. osteomalacia) were considered as an exclusion criterion.

Probably in everyday practice many patients are diagnosed with bisphosphonate therapy in densitometry examination without exclusion of secondary effects of BMD, which is why the frequency of atypical fractures may be higher than estimated in clinical trials.

1. Black DM, Kelly MP, et al. Bisphosphonates and fractures of the subtrochanteric or diaphyseal femur. N Engl J Med. 2010 May 13;362(19):1761-71.

2. Shane E, Burr D, Ebeling PR et. al. Atypical subtrochanteric and diaphyseal femoral fractures: report of a task force of the American Society for Bone and Mineral Research. J Bone Miner Res. 2010 Nov;25(11):2267-94.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 126-127

P27

HETEROGENNOŚĆ OBJAWÓW KLINICZNYCH WRODZONEJ ŁAMLIWOŚCI KOŚCI I TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNE NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ WŁASNYCH

Rusińska A., Jakubowska-Pietkiewicz E., Michałus I., Golec J., Kurnatowska O., Rychłowska E., Chlebna-Sokół D.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Słowa kluczowe: wrodzona łamliwość kości, dzieci
 

Wstęp. Wrodzona łamliwość kości (osteogenesis imperfecta – OI) jest uwarunkowaną genetycznie dysplazją kostną charakteryzującą się nawracającymi złamaniami i zmniejszoną gęstością mineralną kości. Różnorodne nasilenie jej objawów przejawia się od bardzo łagodnych po ciężkie, które zdecydowanie pogarszają jakość życia czy powodują przedwczesny zgon.

Cel. Celem pracy jest porównanie objawów klinicznych różnych typów wrodzonej łamliwości kości i przedstawienie trudności diagnostycznych na podstawie analizy pacjentów znajdujących się pod opieką naszej Kliniki.

Materiał i metody. Pacjenci i metody: Badaniami objęto 83 pacjentów z rozpoznaniem wrodzonej łamliwości kości (typ I – 34 dzieci, typ III – 30, typ IV – 19), w wieku od 1 r.ż. do 18 r.ż., 37 dziewcząt i 46 chłopców. Przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące występujących dolegliwości i stosowanego dotychczas leczenia, badanie pediatryczne i antropometryczne. Ponadto wykonano badanie densytometryczne kości metodą absorpcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA). U 20 pacjentów przeprowadzono analizę genu COL1A1 metodą bezpośredniego sekwencjonowania.

Wyniki. Wykazano istotnie statystycznie niższą gęstość mineralną kości u pacjentów z typem III OI, najlepsze wskaźniki gęstości mineralnej prezentowali natomiast pacjenci z typem I OI (p<0,05). Całkowita liczba złamań przebytych w okresie postnatalnym wynosiła od 0 do 40, nie stwierdzono jednakże znamiennych statystycznie różnic w zakresie średniej bezwzględnej ich liczby pomiędzy poszczególnymi typami wrodzonej łamliwości kości. Deformacje kostne obecne były u 50/83 badanych, w tym najczęściej u pacjentów z typem III (27/30). Niebieskie zabarwienie twardówek obecne było u 68/83 badanych, najczęściej w typie I i III. Dentinogenesis imperfecta rozpoznano jedynie u 18/83 pacjentów, z podobną częstością we wszystkich typach OI. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w zakresie liczby złamań i gęstości mineralnej, ani też w manifestacji innych cech fenotypowych OI pomiędzy pacjentami z mutacją COL1A1 i tych, u których nie zidentyfikowano mutacji.

Wnioski.

• Wrodzona łamliwość kości jest heterogenną grupą zaburzeń szkieletu związanych ze zwiększoną predyspozycją do złamań, charakteryzującą się różnym podłożem genetycznym i zmiennym przebiegiem klinicznym.

• Objawy fenotypowe mogą ulegać zmiennej ekspresji u różnych pacjentów w ramach poszczególnych typów wrodzonej łamliwości kości, co utrudnia ustalenie prawidłowego rozpoznania i rokowania.

Praca finansowana w ramach grantu NN407 060 938.

P27

CLINICAL HETEROGENEITY OF OSTEOGENESIS IMPERFECTA – DIAGNOSTIC DIFFICULTIES ON THE BASIS OF OUR OWN EXPERIENCE

Rusińska A., Jakubowska-Pietkiewicz E., Michałus I., Golec J., Kurnatowska O., Rychłowska E., Chlebna-Sokół D.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Keywords: osteogenesis imperfecta, children

Objectives. Osteogenesis imperfecta (OI) is a genetic bone dysplasia characterized by recurrent fractures and reduced bone mineral density. The severity of its symptoms varied from very mild to severe, which strongly affect the quality of life and cause premature death.

Aim. The aim of the study is to compare the clinical symptoms of different types of osteogenesis imperfecta and to present diagnostic difficulties based on the analysis of our patients.

Materials and methods. Patients and Methods: The study included 83 patients with a diagnosis of osteogenesis imperfecta (type I – 34 children, Type III – 30, Type IV – 19), at the age from 1 week to 18 years. A survey on the appearing ailments and the previously used therapy, paediatric and anthropometric examination were conducted. Bone densitometry using dual energy X-ray absorptiometry was performed. In 20 patients COL1A1 gene by direct sequencing was analyzed.

Results. We revealed a statistically significantly lower bone mineral density in patients with type III OI, the best bone mineral density was in patients with OI type I (p<0.05). The total number of fractures ranged from 0 to 40, but there was no significant difference in the average fracture number between different types of OI. Skeletal deformities were present in 50/83 subjects and were the most common in patients with type III (27/30). The blue sclerae was present in the 68/83 subjects, mostly in type I and III. Dentinogenesis imperfecta was diagnosed only in 18/83 patients, with a similar frequency in all types of OI. There were no significant differences in the number of fractures and bone mineral density, or in other phenotypic manifestations of OI between patients with and without identified mutation in COL1A1.

Conclusions.

• OI is a heterogeneous group of skeletal disorders associated with increased fracture risk, characterized by different genetic background and variable clinical course.

• Symptoms subject to variable phenotypic expression in different patients with the same type of OI, which often make it difficult to determine the correct diagnosis and prognosis.

Acknowledgements. The study was financed as a grant NN407 060 938.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s99.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s22.

P017
KOMPUTEROWA OCENA STRUKTURY SZYJKI KOŚCI UDOWEJ W OSTEOPOROZIE I OSTEOARTROZIE

E. Czerwiński1, A. Sawiec2, T. Majchrzak2
1Klinika Ortopedii CMJU, ul. Kopernika 19, Kraków.
2Krakowskie Centrum Osteoporozy i Menopauzy
ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków

W przebiegu osteoporozy jak i osteoartrozy dochodzi do zmian w strukturze gąbczastej kości, które uwidocznia badanie rentgenowskie. Zaburzenia te maja szczególne znacznie w obrębie szyjki kości udowej ze względu na ryzyko złamań osteoporotycznych. Ocena obrazu RTG pozwala na analizę jakościową obrazu tkanki kostnej, jest to jednak metoda subiektywna i nie daje możliwości oceny ilościowej.
Celem pracy jest obiektywna ocena ilościowa struktury kości gąbczastej w obrębie części bliższej kości udowej u pacjentów z osteoartrozą i osteoporozą.
Ocenie poddano standardowe radiogramy miednicy uwidaczniające strukturę szyjki kości udowej. Na radiogramach wyznaczono standardowe pola pomiarów: trójkąt Warda, krętarz większy, beleczki rozciągowe i kompresyjne. Następnie za pomocą kamery CCD wykonano zapis cyfrowy obrazu przy ustalonych parametrach i poddano obróbce programem Trabecula. W ocenie brano pod uwagę następujące parametry: liczbę beleczek radiologicznych, ich gęstość i wysokość i szerokość.
Wyniki: w grupie z OA wykazano istotnie większą gęstość beleczkowania oraz wysokość i liczbę beleczek. Nie wykazano natomiast istotnych różnic w szerokości beleczek w porównaniu do grupy z OP.

P017
COMPUTER AIDED ASSESSMENT OF FEMORAL NECK BONE STRUCTURE IN OSTEOPOROSIS AND OSTEOARTHROSIS
E. Czerwinski1, A. Sawiec2, T. Majchrzak2,
1Department of Orthopaedics, Med. Coll. Jagiellonian University, 31-501 Krakow, ul. Kopernika 19,
2Krakowskie Centrum Osteoporozy i Menop., Krakow, ul.Kopernika 32, Poland

In the course of osteoporosis (OP) and osteoarthrosis (OA) changes in calcaneous bone structure which can be visualised at the radiogram appear. These disturbances are of particular importance in the femoral neck region, because of the risk of osteoporotic fractures. Evaluation of the X-ray image makes qualitative assessment of bone tissue possible, this is however a subjective method and as such quantitative assessment is not possible. The aim of this study is an objective, quantitative assessment of calcaneous bone structure in the proximal aspect of the femur in patients with osteoporosis and osteoarthrosis.
Standard pelvic radiograms, in which the structure of the femoral neck was visible, were evaluated. The standard measure¬ment areas were established in the radiograms: Ward’s triangle, major trochanter, compressive and extensive trabeculae. With the aid of a CCD camera digitalisation of the image with the established parameters was performed and data was processed using the Trabecula program. The following parameters of radiographic trabeculae were assessed: number, density, height and width.
Results: In the OA group density, height and number of trabeculae were shown to be higher in comparison to the OP group.