CLINICAL ASSESSMENT OF BONE MASS IN CHILDREN

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s151-152.

P27
CLINICAL ASSESSMENT OF BONE MASS IN CHILDREN

Scheplyagina L.A., Moisseyeva T.Y., Kruglova I.V.
Research Center of Children Health, Russian Academy of Medical Sciences, Moscow, Russia

Keywords: bone mass, children, ages, physical development

Introduction
Bone mass values in children of the same age can significantly differ due to heterogeneity of growth processes. Hence, proper estimate of relationship between bone mass and body dimensions is of ultimate importance.
Aim of the study is to analyze dependency of bone mass indicators from body dimensions.
Material, Methods
In the framework of present study, 357 healthy children (194 boys and 163 girls) were examined. Children had no chronic pathology to deteriorate phosphoric calcium and bone tissue metabolism.
Single protocol was applied to examine children. Body height and body mass was measured. Bone mineral content (BMC) and bone mineral density (BMC) was estimated by dual X-ray absorptiometry (DXA) of lumbar part of spine (L2-L4) using device «DPX-MD+».
Dependences of BMC, BMD and Bone Area from age and body height and BMC, BMD form Bone Area were estimated. Data statistical processing was carried out using software package «Statistiсa 6» and «SPSS 11.6».Various techniques of regression analysis were applied too.
Results
Within age-specific groups significant variability of indicators of body height, BMC, BMD and Bone Area was established. It is demonstrated that BMC, BMD and Bone Area are closely interconnected with body height. Besides, close relationship between BMC, BMD and Bone Area was demonstrated. Regression analysis permitted to execute mathematical conversions of data array of for boys and girls which resulted in corresponding percentile tables of bone area by length and BMC and BMD values by bone area. Application of these tables permitted to estimate «proper» bone mineral content in respect to specific bone area regardless of age of child.
Conclusion
Application of contingency tables of anthropometric and densitometric indicators allows to specify causes of lower values of bone mineral content in children with deviations in physical and biologic development.

P27
KLINICZNA OCENA MASY KOSTNEJ U DZIECI

Scheplyagina L.A., Moisseyeva T.Y., Kruglova I.V.
Research Center of Children Health, Russian Academy of Medical Sciences, Moskwa, Rosja

Słowa kluczowe: masa kości, dzieci, wiek, rozwój fizyczny

Wstęp
Wartości masy kostnej u dzieci w tym samym wieku mogą się znacznie różnić z powodu różnorodności przebiegu procesu wzrastania. Dlatego najważniejsza jest odpowiednia ocena związku pomiędzy masą kości a wymiarami ciała.
Cel badania
Analiza zależności wskaźników masy kości od wymiarów ciała.
Materiał, metody
W ramach obecnej pracy badaniu poddano 357 zdrowych dzieci (194 chłopców i 163 dziewczynki). Dzieci nie cierpiały z powodu żadnej przewlekłej choroby upośledzającej metabolizm fosforanu wapnia i tkanki kostnej.
W badaniu dzieci zastosowano jeden schemat. Mierzono wysokość i masę ciała. Za pomocą metody podwójnej absorpcjometrii rentgenowskiej (DXA) aparatem DPX-MD+ dokonano pomiarów zawartości mineralnej kości (BMC) oraz gęstości mineralnej kości (BMD) w kręgosłupie lędźwiowym (L2-L4).
Oceniono zależność BMC, BMD oraz powierzchni kości od wieku i wysokości a także BMC i BMD od powierzchni kości. Dane statystyczne opracowano za pomocą programu „Statistica 6” oraz „SPSS 11.6”. Zastosowano różne metody analizy regresji statystycznej.
Wyniki
W poszczególnych grupach wiekowych wykryto znaczące zróżnicowanie wskaźników wysokości ciała, BMC, BMD i powierzchni kości. Uwidocznione zostało ścisłe powiązanie BMC, BMD i powierzchni kości z wysokością ciała a także pomiędzy BMC, BMD i powierzchnią kości. Analiza regresji pozwoliła na opracowanie matematycznej konwersji zakresu danych dla chłopców i dziewcząt, w rezultacie czego powstały odpowienie tablice percentylowe zależnosci powierzchni kosci od długości i BMC oraz wartości BMD od powierzchni kości. Zastosowanie tych tablic pozwoliło ocenić „prawidłową” zawartość mineralną kości z uwzględnieniem specyficznej powierzchni kości bez względu na wiek dziecka.
Wniosek
Zastosowanie tablic znaczników antropometrycznych i densytometrycznych pozwala zidentyfikować przypadki niskiej zawartości minerałów u dzieci z zaburzeniami rozwoju fizycznego i biologicznego.

JAKOŚĆ ŻYCIA PO OPERACYJNYM LECZENIU ZŁAMAŃ KOŃCA BLIŻSZEGO KOŚCI UDOWEJ U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s171-172.

P26
JAKOŚĆ ŻYCIA PO OPERACYJNYM LECZENIU ZŁAMAŃ KOŃCA BLIŻSZEGO KOŚCI UDOWEJ U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

Ciesielczyk B., Chudy K., Rusek D.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Słowa kluczowe: złamanie końca bliższego kości udowej, osteoporoza, jakość życia

Wstęp
Celem pracy jest ocena jakości życia po operacyjnym leczeniu złamań końca bliższego kości udowej, w oparciu o własną komputerową skalę uwzględniającą wzajemną korelację między różnymi czynnikami i przyjmująca różną ważność dla poszczególnych cech jakości.
Materiał i metoda
W latach 2005 – 2006 operowano z powodu osteoporotycznych złamań końca bliższego kości udowej 164 chorych. Średni wiek operowanych wynosił 82 lata. Opracowano komputerową skalę jakości życia uwzględniającą: ból, ruchomość, chód, ocenę stanu psychicznego (MMSE), przygotowywanie posiłków, sprzątanie, mycie, ubieranie się, kontakty towarzyskie i ocenę zadowolenia z operacji. Skala uwzględnia wszystkie możliwe kombinacje korelacji pomiędzy poszczególnymi cechami oraz różną ich ważność.
Do badania kontrolnego w 3 do 18 miesięcy po operacji zgłosiło się 51 osób, które przebadano powyższym programem. Teoretyczna rozpiętość skali wynosi od 0 do 100 pkt.
Wyniki
Rozkład wyników był zbliżony do krzywej statystycznej, najniższy wynik jakości życia wynosił 5,83, a najwyższy 96,97. Średnia jakość życia wynosiła 48,79. Większość chorych po implantacji protez, zespoleniach DHS lub gamma gwoździem, miała jakość życia powyżej średniej; po zespoleniach sposobem Endera i śrubami kaniulowanymi poniżej średniej. Jakość życia po operacji zależała od jakości przed złamaniem, natomiast nie zależała od zaawansowania osteoporozy.
Wnioski
1. Przedstawiony program komputerowy jest przydatnym narzędziem do oceny jakości życia po operacyjnym leczeniu złamań końca bliższego kości udowej, ma dużą rozpiętość (0-100), jest czuły i przy poprawnym wprowadzeniu danych, pozwala zobiektywizować badania nad jakością życia.
2. Korzystny wynik leczenia w starszym wieku polega na zachowaniu niezależności od osób trzecich i uwolnienia od cierpienia.

P26
THE QUALITY OF LIFE AFTER THE SURGICAL TREATMENT OF HIP FRACTURES IN OSTEOPOROTIC PATIENTS

Ciesielczyk B., Chudy K., Rusek D.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Key words: hip fracture, osteoporosis, quality of life

Introduction
The aim of the paper is to evaluate the quality of life after the surgical treatment of hip fractures on the basis of an own scale allowing for the correlation between various factors and assuming different importance for individual quality elements.
Material and method
From 2005 to 2006 164 patients were operated on due to osteoporotic hip fractures. The average age of the patients was 82 years. A computer scale of the quality of life was developed, which allowed for: pain, mobility, walk, mental state examination (MMSE), preparation of meals, cleaning, washing, getting dressed, social contacts and an evaluation of satisfaction with the surgery. The scale allows for all possible combinations of correlations between various elements and their different importance.
Within 3 to 18 months after the surgery 51 patients turned up for a follow-up examination, during which the aforementioned program was applied. The theoretical span of the scale ranged from 0 to 100 points.
Results
The distribution of the results was close to a statistical curve. The lowest quality-of-life result was 5.83 and the highest was 96.97. The average quality of life was 48.79. Most of the patients after prosthesis implantations, DHS or gamma-nail fixations had the quality of life above average; after Ender’s fixations and canulated screw fixations – below average. The quality of life after the surgery depended on the quality before the fracture, but it did not depend on the progression of osteoporosis.
Conclusions
1. The presented computer program is a useful tool for evaluation of the quality of life after the surgical treatment of hip fractures, has a wide span (0-100), is sensitive and with correct data entrance it enables objectivity of an examination on the quality of life.
2. Positive result of treatment in geriatric age consists in keeping independence from other people and freeing from suffering.

P21 PALENIE PAPIEROSÓW JAKO CZYNNIK RYZYKA ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:133-135.

P21

PALENIE PAPIEROSÓW JAKO CZYNNIK RYZYKA ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

Domagała M.¹, Trybulec B.¹, Osieleniec J.², Jewiarz J.¹, Barłowska M.¹, Czerwiński E.^1,2

¹ Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

Słowa kluczowe: papierosy, palenie, ryzyko złamania, osteoporoza, BMI

Wstęp. Osteoporoza jest chorobą charakteryzującą się zmniejszeniem wytrzymałości kości i zwiększoną podatnością na złamania podczas nawet niewielkiego urazu. Ponieważ badanie densytometryczne dokazało się niewydolną metodą o ocenie ryzyka złamania obecnie WHO wprowadziła metodę FRAX^® uwzględniającą wiele czynników jak: wiek, płeć żeńska, niska masa ciała, przebyte złamanie, złamanie bliższego końca kości udowej u rodziców, leczenie glikokortykosteroidami, reumatoidalne zapalenie stawów, osteoporoza wtórna, nadmierne spożywanie alkoholu oraz aktualne palenie papierosów.

Celem pracy było określenie wpływu palenia papierosów na ryzyko złamania osteoporotycznego w grupie kobiet po 50 roku życia.

Materiał i metody. Spośród 90.000 pacjentów, którzy zgłosili się na badanie densytometryczne do poradni osteoporotycznej Krakowskiego Centrum Medycznego w latach 1997-2000, wyodrębniono 2075 kobiet powyżej 50 r.ż. Kryterium włączeniowe stanowił przeprowadzony wówczas wywiad w formie ankiety, zawierający pytania dotyczące występowania czynników ryzyka złamania wymienianych we FRAX^®. Po średnio 11-latach (9-12 lat), w okresie od stycznia do marca 2009 roku u tych samych badanych przeprowadzono telefonicznie tą samą ankietę. Ostatecznie grupę badawczą stanowiło 501 kobiet. Średnia wieku w pierwszym badaniu wynosiła 61 lat (50-73, SD 5,86), w badaniu drugim 72 lata (58-83, SD 5,65).

Przeprowadzona analiza statystyczna obejmowała odpowiedzi na pytania dotyczące czynników ryzyka złamania występujące w kalkulatorze FRAX^®z badania przeprowadzonego przed 9-12 laty oraz wyniki przeprowadzonego wówczas badania densytometrycznego kręgosłupa i/lub szyjki kości udowej. W pracy przyjęto podział badanej grupy na osoby nigdy nie palące, palące kiedykolwiek oraz osoby aktualnie palące, które stanowiły podrupę osób palących kiedykolwiek. Przyjęto, również założenie definicji byłego palacza w odniesieniu do osoby, która w chwili zbierania ankiety nie paliła dłużej niż 6 miesięcy (analogicznie jak w badaniu Gothenburg II).

Wyniki. Grupę kiedykolwiek palących papierosy stanowiło 151 osób (30%), w tym 69 aktualnych palaczy (14%) oraz 82 (16%) palących w przeszłości. 336 badanych (67%) nigdy nie paliło.

Częstość występowania złamań w całej grupie wynosiła 37,9% (190 złaman). Wśród palących obecnie złamania doznało 33,3% (23 złamania), palących kiedykolwiek 31,9% (47 złamań), nie palących 40,9% (143 złamania). Wartości ryzyka względnego złamania (RR) oraz ilorazu szans (OR) dla grupy pacjentek palących kiedykolwiek wyniosły RR=0,82, OR = 0,76.

W uzyskanym materiale obliczono średnie wyniki BMD (Bone Mineral Density). Średnie wartości BMD T-score dla kręgosłupa wyniosły: -2,12 nie palący, -2,16 palący kiedykolwiek, -2,08 palący obecnie. Średnie wartości BMD T-score dla szyjki kości udowej: -1,27 nie palący, -1,26 palący kiedykolwiek, -1,39 palący obecnie. Różnice pomiarów pomiędzy grupami nie są znamienne statystycznie (kręgosłup p=0,89, bbk udowej p=0,9). Średnie wartości BMD (g/cm2 ) w badanej grupie dla kręgosłupa wyniosły: śr 0,942 (g/cm2 ) w grupie nie palących i palących kiedykolwiek, 0,976 g/cm2 w grupie palących obecnie. Średnie wartości BMD g/cm2 dla szyjki kości udowej: -0,830 g/cm2 nie palący, 0,829 g/cm2 palący kiedykolwiek, -0,778 g/cm2 palący obecnie. Różnice w grupie osób nie palących i palących kiedykolwiek nie są istotne statystycznie (kręgosłup p=0,98, bkk udowej p=0,96), podobnie jak między osobami które nigdy nie paliły a palącymi obecnie (kręgosłup p=0,52, bkk udowej p=0,49)

Średni wynik BMI (Body Mass Index) w grupie pacjentek nie palących wynosił 27,2, palących obecnie 24,7, a w grupie palących kiedykolwiek 26,0. Występujące różnice BMI pomiędzy grupą palących kiedykolwiek oraz nie palących okazały się istotne statystycznie dla poziomu p=0,002.

Średnia wartość FRAX^® dla zasadniczego złamania osteoporotycznego obliczona na podstawie BMD T-score dla grupy palącej kiedykolwiek wynosiła 9,9%, w grupie nie palących 10,4% a grupie palących obecnie 10,1%. Średnia wartość FRAX^® dla złamania biodra obliczonego z BMD T-score wynosiła w grupie palących kiedykolwiek 2,5%, w grupie palących obecnie 2,27% a w grupie niepalących 1,8%.

Zarówno w złamaniu zasadnicznym (p=,53) jak złamaniu bkk udowej (p=0,51) różnice w średnich wartościach nie są znamienne statystycznie (p=0,53).

Analiza uzyskanych wyników przeprowadzona testem Walda wskazuje na brak wpływu palenia na ryzyko złamania (p=0,28). W odniesieniu do paczkolat (obliczanych przez pomnożenie liczby wypalanych paczek papierosów na dobę przez lata nałogu) uzyskane dane przedstawiają się następująco: osoby palące 1-10 paczkolat cechowało ryzyko złamania bkku FRAX^® z BMD t-score 1,86%, palące 11-19 paczkolat 2,27%, palące 20-29 paczkolat ryzyko to wynosiło 4% i było największe w stosunku do ryzyka grupy nigdy niepalących, które wynosiło 1,86%. Ryzyko FRAX^® z BMD t-score dla głównego złamania nie wzrasta wraz ze wzrostem paczko lat i wynosi odpowiednio dla wyżej wymienionych grup kolejno: 10,25%, 8,98% , 11,66% i 10,46%.

Wnioski. 1. Liczba osób aktualnie palących (14%) w badaniach własnych jest porównywalna z wynikami międzynarodowych badań wieloośrodkowych (18%). Znacznie niższa jest natomiast liczba osób palących kiedykolwiek (30% w badaniach własnych vs 52% w badaniach międzynarodowych).2. Nie odnotowano znamiennego statystycznie wpływu palenia papierosów na wyniki BMD (g/cm2). U osób palących wartości wskaźnika BMI były znamiennie wyższe u osób nigdy nie palących. 3. W badanym materiale wyniki wskazują na brak zależności między paleniem papierosów a ryzykiem zasadniczego złamania osteoporotycznego oraz złamaniem bkk udowej, przeciwnie do wyników badań międzynarodowych zaistniałej różnicy wymaga dalszych badań opartych na większym materiale. 4. Wśród osób palących papierosy ryzyko złamania jest wyższe u osób z większą liczbą paczkolat.

P21

CIGARETTE SMOKING AS A RISK FACTOR OF OSTEOPOROTIC FRACTURES

Domagała M.¹, Trybulec B.¹, Osieleniec J²., Jewiarz J., Barłowska M.¹, Czerwiński E.^1,2

¹ Department of Bone and Joint Diseases, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland, www.kcm.pl

Key words: cigarettes, smoking, fracture risk, osteoporosis, BMI

Introduction. Osteoporosis is a disease characterised by decrease in bone strength and higher vulnerability to fractures as a result of even small injuries. Since the densitometric examination proved to be ineffective in the evaluation of fracture risk, WHO has introduced the FRAX^® method, which includes many factors such as: age, female sex, low body index, history of fractures, proximal femur fractures in parents, treatment with glucocosteroids, rheumatoid arthritis, secondary osteoporosis, alcohol abuse and smoking cigarettes at present.

The aim of the work was to determine the influence of smoking cigarettes on the osteoporotic fracture risk in the group of women above 50 years of age.

Data and methods. 2075 women above 50 years of age were selected from 90 000 patients who made an appointment to perform a densitometric examination in the clinic of osteoporosis in Krakowskie Centrum Medyczne between the year 1997 and 2000. The inclusion criterion was an interview in the form of a questionnaire, which included questions referring to fracture risk factors enlisted in FRAX^®. After the average of 11 years (9-12 years), in the period of January to March 2009, the same questionnaire was conducted in the same group of patients. The final examined group consisted of 501 women. The mean age in the first study was 61 years (50-73, SD 5.86), and in the second study 72 years (58-83, SD 5.65).

The statistical analysis which was conducted included answers to questions referring to fracture risk factors enlisted in the FRAX^® calculator, from the study conducted 9-12 years before, as well as the results of a densitometric examination of the spine and/or femoral neck performed at the time. In the work a division was assumed into persons who never smoked, those who smoked at some time, and those who smoke at present, who were a sub-group of the group of people who smoked at some time. A definition of ex-smoker was also assumed in relation to a person who had not smoked for longer than 6 months at the time of the collection of questionnaires (as in the Gothenburg II study).

Results. A group of people smoking for some time consisted of 151 persons (30%), including 69 smoking at present (14%) and 82 (16%) smoking in the past; 336 (67%) subjects never smoked. Incidence of fractures in the whole group was 37.9% (190 fractures). Among persons smoking at present, 33.3% suffered from fractures (23 fractures), those who smoked at some time 31.9% (47 fractures), non-smokers 40.9% (143 fractures). Relative risk (RR) of fracture and odds ratio (OR) for the group of patients who smoked at some time amounted to RR=0.82, OR = 0.76.

In the material obtained the mean BMD (Bone Mineral Density) results were calculated. Mean BMD T-score for the spine amounted to -2.12 non-smokers, -2.16 smokers at some time, -2.08 smokers at present. Mean BMD T-score for femoral neck: -1.27 non-smokers, -1.26 smokers at some time, -1.39 smokers at present. Differences of measurement between groups are not statistically significant (spine p=0.89, proximal femur p=0.9). Mean amounts of BMD (g/cm2) in the examined group for the spine was: mean 0.942 (g/cm2 ) in the group of non-smokers and smokers at some time, 0.976 g/cm2 in the group of smokers at present. Mean BMD g/cm2 for femoral neck: -0.830 g/cm2 non-smokers, 0.829 g/smokers at some time, -0.778 g/cm2 smokers at present. Differences in the group of non smokers and smokers at some time are not statistically significant (spine p=0.98, proximal femur p=0.96), similarly to the difference between persons who never smoked and smokers at present (spine p=0.52, proximal femur p=0.49).

Mean BMI (Body Mass Index) in the group of patients non-smokers was 27.2, smokers at present 24.7, and in the group of smokers at some time 26.0. Differences in BMI between the group of smokers at some time and non-smokers proved statistically significant for the level p=0.002.

Mean value of FRAX^® for osteoporotic fracture calculated on the basis of BMD T-score for the group of smokers at some time amounted to 9.9%, in the group of non-smokers 10.4%, and in the group of smokers at present 10.1%. Mean value of FRAX^® for hip fracture calculated with BMD T-score was in the group of smokers at some time 2,5%, in the group of smokers at present 2,27% and in the group of non-smokers 1,8%.

Both in the major fracture (p=0.53) and in the proximal femur fracture (p=0.51) differences in mean values are not statistically significant (p=0.53).

The analysis of results obtained conducted with the use of the Wald test indicates that smoking has no influence on the fracture risk (p=0.28). In relation to pack years of smoking (calculated by multiplying the number of cigarette pockets smoked per day throughout the years of addiction) data obtained are the following: 1-10 pack years of smoking was characterized by proximal femur fracture risk FRAX with BMD t-score 1.86%, 11-19 pack years of smoking 2,27%, 20-29 pack years of smoking the risk was 4% and had the highest value as compared to the risk or the group of non-smokers, which amounted to 1.86%. FRAX risk with BMD t-score for the major fracture does not increase with the growing number of pack years of smoking and amounts to, respectively to the above mentioned groups: 10.25%, 8.98% , 11.66% and 10.46%.

Conclusions. 1. The number of people smoking at present (14%) in the own study is comparable to the results of international multi-centre studies (18%). However, the number of people smoking at some time is significantly lower (30% in the own studies vs 52% in international studies). 2. Statistically significant impact of smoking cigarettes on the BMD (g/cm2) result has not been noted. In smokers the BMI values were significantly higher than in people who never smoked. 3. In the material examined, the results indicate that there is no dependence between smoking cigarettes and the risk of major osteoporotic fracture and proximal femur fracture, contrary to the results of international studies. The difference requires further studies based on more extensive material. 4. The risk of fracture in smokers is greater in people with a higher number of pack years of smoking.

Zasady rozpoznawania infekcji po alloplastyce stawu biodrowego

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W38
Ireneusz Babiak , Andrzej Górecki
Z Katedry i Kliniki Ortopedii I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. A. Górecki
Adres do korespondencji: Katedra i Klinika Ortopedii Ul. Lindley’a 4, 02-005 Warszawa

W oparciu o własny materiał 56 oraz dane z piśmiennictwa przedstawiono przydatność poszczególnych metod w diagnostyce zakażenia endoprotezy. Omówiono kryteria rozpoznania przyjęte przez CDC w Atlancie, objawy radiologiczne infekcji powolnych oraz metody scyntygrafii. Przedstawiono zachowanie się wartości badań laboratoryjnych – odczynu opadania krwinek i stężenia CRP w ciągu 1 roku po niepowikłanej alloplastyce co znacząco wpływa na interpretację wyników przy podejrzeniu wczesnej infekcji. Badaniem rozstrzygającym o rozpoznaniu powolnej infekcji stawu z obluzowaną endoprotezą, bez ewidentnych objawów klinicznych zakażenia jest śródoperacyjne badanie mrożonych skrawków torebki stawowej na obecność nacieków z leukocytów obojętnochłonnych.

OCENA RYZYKA UPADKU I MOŻLIWOŚCI PODNIESIENIA SIĘ PO NIM U KOBIET Z OSTEOPOROZĄ – BADANIA PILOTAŻOWE

VI Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 25-26.09.2015

P22

OCENA RYZYKA UPADKU I MOŻLIWOŚCI PODNIESIENIA SIĘ PO NIM U KOBIET Z OSTEOPOROZĄ – BADANIA PILOTAŻOWE

Szczygielska-Babiuch A.¹, Żak M.²

¹Małopolskie Centrum Krioterapii, Zakład Rehabilitacji, Kraków

²Akademia Wychowania Fizycznego im.B.Czecha w Krakowie, Wydział Rehabilitacji, Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Rehabilitacji w Reumatologii i Geriatii

Słowa kluczowe: osteoporoza, ryzyko upadku, podnoszenie się po upadku

Wstęp. Osteoporoza jest zaburzeniem kostnym charakteryzującym się upośledzeniem wytrzymałości kości predysponującym do zwiększonego ryzyka złamania. Upadki stanowią poważny czynnik ryzyka złamań, z tego powodu sprawdzenie możliwości ich wystąpienia powinno być rutynowo dokumentowane i uwzględnianie w diagnostyce. Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko upadku oraz zdolność do samodzielnego podniesienia się. Umiejętność podnoszenia się z podłogi jest podstawową umiejętnością świadczącą o autonomii osoby starszej. Ryzyko odniesienia poważnych urazów, jako następstwo upadku jest znacząco większe u osób niebędących w stanie samodzielnie podnieść się z podłogi. Brak tej umiejętności jest czynnikiem prognostycznym wystąpienia poważnych urazów. Aż 66% osób starszych potrzebuje pomocy przy podnoszeniu się z podłogi.

Cel. Celem pracy było przedstawienie ryzyka upadku oraz ocena możliwości samodzielnego podniesienia się po nim u kobiet z osteoporozą

Materiał i metody. Badaniami została objęta grupa 42 kobiet, pacjentek objętych opieką w Poradni Leczenia Osteoporozy, w wieku 65±3 lata. Ocenę podnoszenia się po upadku przeprowadzono z wykorzystaniem testów SRT oraz samodzielnego podnoszenia się z podłogi GULF. Ocenę ryzyka upadku wykonano za pomocą testów: Timed Up&Go oraz Tinetti POMA.

Wyniki. Test Tinetti POMA wskazuje na niewielkie ryzyko upadku (śr. 24,5 pkt). Średnie wyniki uzyskiwane w teście TUG wskazują, że prędkość chodu kobiet z osteoporozą wynosi 7,39 s. Mimo, iż badane były zdolne do samodzielnego podniesienia się (test samodzielnego podnoszenia się śr. 1,86 pkt), to jakość radzenia sobie z tą czynnością przysparzała im wiele trudności ( SRT śr. 7,67 pkt).

Wykres.1. Ocena możliwości podniesienia się po upadku za pomocą testu SRT.

Wnioski. Należy zwracać szczególną uwagę na problemy z radzeniem sobie po upadku. Odpowiednie przygotowanie kobiet do samodzielnego podnoszenia się zmniejszy powikłania związane z upadkiem. Zmniejszenie ryzyka upadku u kobiet z osteoporozą stanowi ważne wyzwanie dla współczesnej fizjoterapii.

P22

THE RISK OF FALLS AND POSSIBILITES OF RISING FROM THE FLOOR IN WOMEN WITH OSTEOPOROSIS – PILOT SCHEMES

Szczygielska-Babiuch A.¹, Żak M.²

¹Małopolskie Centrum Krioterapii, Zakład Rehabilitacji, Kraków

²Akademia Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie, Wydział Rehabilitacji, Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Rehabilitacji w Reumatologii i Geriatii

Key words: osteoporosis, the risk of falls, Get up from lying on the floor

Objectives. Osteoporosis is a bone disorder characterized by disabled bone strength witch predisposing to a higher risk of bone fracture. The falls are serious factor of risk bone fracture because of this it is very important to cheek the possibility of falls and also it should be routinely documented and taken into account in the diagnosis. Along with age the risk of fall and the ability to independent rise up are growing. The ability of the rise up the floor is a base with ability attesting to the autonomy of elderly people. The risk of sustaining serious injuries, as the result of the fall are considerably greater at persons not being in the state independently to get up from the floor. The lack of this ability is a prognostic factor of the appearance of serious injuries. As far as the 66% of elderly people needs help at the get up lying from the floor.

Aim. Present the risk of falls and the assessment of the possibilities of the independent rise up after fall in women with osteoporosis.

Materials and methods. The study consisted of a group of 42 women with osteoporosis at age, of patients provided with the care at the Clinic of the treatment of osteoporosis, of 65±3 years old Evaluation the risk of falls had been conduct by using tests: Timed Up & Go and Tinetti POMA. The evaluation of the rise after the fall was conducted with using SRT tests and of the independent get up lying from the floor GULF.

Results. The average score of the Tinetti POMA test is pointing, to the little risk of the fall (24.5 pt). Average get results in the TUG test show that the speed of the walk of women with osteoporosis is 7.39 p. Even though were examined gifted to the independent rise (GULF 1.86 pt), it is a quality of dealing this activity with caused them a lot of problem (SRT 7.67 pt).

Diagram 1. Evaluation of the possibilities to increase after the fall using the SRT test

Conclusions. It is need to pay more attention to problems with dealing with after the fall. Proper preparing women for the independent rise up after fall will reduce the complications associated with the fall. Reduce the risk of falls in women with osteoporosis is an important challenge for modern physiotherapy.

OCENA WPŁYWU WSKAŹNIKÓW STANU ODŻYWIENIA NA PREDYKCYJNOŚĆ MARKERÓW METABOLIZMU KOSTNEGO WZGLĘDEM MINERALNEJ GĘSTOŚCI KOŚCI U CHORYCH LECZONYCH POWTARZANĄ HEMODIALIZĄ

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 125-126

P22

OCENA WPŁYWU WSKAŹNIKÓW STANU ODŻYWIENIA NA PREDYKCYJNOŚĆ MARKERÓW METABOLIZMU KOSTNEGO WZGLĘDEM MINERALNEJ GĘSTOŚCI KOŚCI U CHORYCH LECZONYCH POWTARZANĄ HEMODIALIZĄ

Młot-Michalska M., Grzegorzewska A.

Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: hemodializa, markery metabolizmu kostnego, mineralna gęstość kości, stan odżywienia

Wstęp. Mineralna gęstość kości (BMD) wykazuje powiązanie z markerami metabolizmu kostnego, jak i stanu odżywienia. Wpływ powiązań obu grup markerów na predykcyjność markerów metabolizmu kostnego w odniesieniu do BMD nie jest jasny.

Cel. Celem pracy była ocena potencjalnego wpływu powiązań markerów metabolizmu kostnego i odżywienia na predykcyjność markerów kostnych względem BMD u chorych leczonych powtarzaną hemodializą (HD).

Materiał i metody. Badanie przeprowadzono u 60 chorych leczonych HD (26 kobiet, 34 mężczyzn, wiek 54,8 ± 15,3 lat, długość dializowania 36,9; 6,1-279,6 miesięcy). BMD zmierzono metodą podwójnego promieniowania rentgenowskiego w szyjce kości udowej (FN) i odcinku L2-L4 kręgosłupa (LS). Oznaczono markery metabolizmu kostnego (parathormon- PTH, fosfataza alkaliczna- ALP, izoenzym kostny ALP- BALP, fragmenty powstałe z degradacji C-telopeptydu łańcucha alpha kolagenu typu I- CTx, izoenzym 5b winianoopornej kwaśnej fosfatazy 5b- TRAP5b, osteoprotegeryna- OPG i jej ligand- OPGL), antropometryczne i biochemiczne parametry stanu odżywienia oraz wskaźniki z nim związane.

Wyniki. Analiza korelacji ujawniła liczne powiązania między markerami metabolizmu kostnego a parametrami stanu odżywienia oraz wskaźnikami z nim związanymi: PTH korelował ujemnie (-) z leptyną; ALP- dodatnio (+) z homocysteiną (Hcy) i adiponektyną (ADPN), (-) z całkowitą zdolnością wiązania żelaza (TIBC); BALP- (+) z ADPN, (-) z TIBC; OPGL- (-) z beztłuszczową masą ciała (LBM); CTx- (+) z kreatyniną, Hcy, (-) z obwodem bioder, wskaźnikiem talia/wzrost i masy ciała (BMI), leptyną; TRAP5b- (+) z Hcy, ADPN, (-) z LBM, obwodem talii i bioder, BMI, leptyną. W analizie regresji przeprowadzonej dla każdego markera metabolizmu kostnego oddzielnie dla PTH (-) predyktorem była leptyna, dla ALP- (+) Hcy, dla BALP- (+) kreatynina i ADPN, dla TRAP5b- (+) Hcy, (-) BMI, dla CTx- (+) Hcy, dla OC- (+) Hcy, dla OPG- (+) kreatynina, (-) albuminy i wskaźnik talia/biodra, dla OPGL- (+) Hcy i amylina. Korelacje z parametrami FN BMD wykazano tylko w przypadku ALP (ze wskaźnikiem Z i BMD jako % normy wiekowej- BMD%AM) i BALP (dodatkowo z BMD g/cm2, wskaźnikiem T i BMD jako % szczytowej masy kostnej) oraz OPG (z BMD g/cm2) i były one ujemne. Tylko OPG wykazała (+) korelacje z parametrami LS BMD (wskaźnik Z i BMD%AM). W najlepszym modelu regresji dla FN BMD (skor. R2 = 0,723) (-) predyktorami były BALP i OPGL. W niewiele gorszych modelach występowały pozostałe markery metabolizmu kostnego jako (-) predyktory. Nie zbudowano porównywalnej wartości modelu dla LS BMD. W najlepszym modelu dla LS BMD (skor. R2 = 0,354) nie występowały markery metabolizmu kostnego. W niewiele gorszych modelach obecne były: OC (skor. R2 = 0,341), BALP (skor. R2 = 0,323) lub PTH (skor. R2 = 0,314) również jako (-) predyktory.

Wnioski. U chorych leczonych HD powiązania między markerami metabolizmu kostnego a parametrami stanu odżywienia i/lub związanymi z nimi wskaźnikami mogą ujemnie lub dodatnio wpływać na predykcyjność większości markerów metabolizmu kostnego dla FN i LS BMD.

P22

EVALUATION OF THE INFLUENCE OF NUTRITIONAL STATE INDICES ON BONE METABOLISM SEROMARKERS PREDICTABILITY OF BONE MINERAL DENSITY IN PATIENTS TREATED WITH HEMODIALYSIS

Młot-Michalska M., Grzegorzewska A.

Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Keywords: bone metabolism markers, bone mineral density, hemodialysis, nutritional state

Objectives. Both bone metabolism and nutritional state markers are associated with bone mineral density (BMD), but the influence of association between mentioned groups of parameters on bone metabolism markers predictability of BMD is not clear.

Aim. The aim of our study was to assess the possible influence of connection between bone metabolism and nutritional state markers on bone seromarkers predictability of BMD in patients treated with hemodialysis (HD).

Materials and methods. The study was performed in 60 HD treated patients (26 women, 34 men, age 54.8 ± 15.3 years, time on dialysis 36.9, 6.1-279.6 months). BMD was measured in the femoral neck (FN) and L2-L4 lumbar spine (LS) using areal dual-energy x-ray absorptiometry. Intact parathyroid hormone (PTH), total alkaline phosphatase (ALP), bone alkaline phosphatase (BALP), C-terminal cross-linking telopeptide of type I collagen (CTx), tartrate-resistant acid phosphatase 5b (TRAP5b), osteocalcin (OC), osteoprotegerin (OPG) and its ligand (OPGL) were measured as bone metabolism seromarkers. Anthropometric and biochemical markers of nutritional state and indices connected with nutritional state were also evaluated.

Results. Correlations of bone metabolism seromarkers with nutritional state parameters and indices connected with nutritional state were as follows: PTH- negative (-) with leptin; ALP- positive (+) with homocysteine (Hcy), adiponectin (ADPN) and (-) with total iron binding capacity (TIBC); BALP- (+) with ADPN and (-) with TIBC; OPGL- (-) with lean body mass (LBM); CTx- (+) with creatinine, Hcy and (-) with hip circumference, waist to height ratio, body mass index (BMI), leptin; TRAP5b- (+) with Hcy, ADPN and (-) with LBM, waist and hip circumferences, BMI, leptin. In the regression analysis for bone metabolism seromarkers performed one by one, leptin was a (-) predictor for PTH, for ALP- Hcy (+), for BALP- creatinine and ADPN (+), for TRAP5b- Hcy (+), BMI (-), for CTx- Hcy (+), for OC- Hcy (+), for OPG- creatinine (+), albumin and waist to hip ratio (-), for OPGL- Hcy and amylin (+). Correlations with parameters of FN BMD were disclosed only for ALP (with Z score, BMD as % of age matched – BMD%AM), BALP (additionally with BMD g/cm2, T score and BMD as % of young adults) and OPG (with BMD g/cm2), and they were negative. Only OPG correlated (+) with LS BMD parameters (Z score and BMD%AM). BALP and OPGL were (-) predictors in the best regression model (corr. R2 = 0.723) for FN BMD. The remaining seromarkers of bone metabolism were also (-) predictors of FN BMD in a little worse models. There was no comparable regression model for LS BMD. In the best one (corr. R2 = 0.354) seromarkers of bone metabolism did not appear. OC (corr. R2 = 0.341), BALP (corr. R2 = 0.323) or PTH (corr. R2 = 0.314) were (-) predictors in a little worse models for LS BMD.

Conclusions. In patients treated with HD, associations between bone metabolism seromarkers and parameters of nutritional state and/or connected with nutritional state indices may in a positive or negative way influence predictability of the majority of bone metabolism seromarkers in respect to FN and LS BMD.

WPŁYW METFORMINY NA PARAMETRY HISTOMORFOMETRYCZNE KOŚCI SZCZURÓW OWARIEKTOMIZOWANYCH I NIEOWARIEKTOMIZOWANYCH

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 130-131

P30

WPŁYW METFORMINY NA PARAMETRY HISTOMORFOMETRYCZNE KOŚCI SZCZURÓW OWARIEKTOMIZOWANYCH I NIEOWARIEKTOMIZOWANYCH

Fronczek-Sokół J., Pytlik M.

Katedra i Zakład Farmakologii, Wydział Farmaceutyczny SUM, Katowice

Słowa kluczowe: metformina, kości, szczury, osteopenia, przebudowa kości

Wstęp. Cukrzyca typu 2 uważana jest za czynnik ryzyka rozwoju osteoporozy wtórnej, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. „Złotym standardem” leczenia rozpoznanej cukrzycy typu 2 jest pochodna biguanidu – metformina. Dane dotyczące wpływu metforminy na tkankę kostną są rozbieżne.

Cel. Celem pracy było zbadanie wpływu metforminy na wzrost i przebudowę kości szczurów owariektomizowanych i nieowariektomizowanych.

Materiał i metody. Badania przeprowadzono na 3-miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 6 grup (n=10): I (NOVX) – szczury kontrolne nieowariektomizowane,

II (NOVX+M1) – szczury nieowariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 50 mg/kg po, III (NOVX+M2) – szczury nieowariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 100 mg/kg po, IV (OVX) – szczury kontrolne owariektomizowane, V (OVX+M1) szczury owariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 50 mg/kg po, VI (OVX+M2) – szczury owariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 100 mg/kg po. Obustronna owariektomia była wykonana w znieczuleniu ogólnym ketaminą z ksylazyną 7 dni przed rozpoczęciem eksperymentu. Metforminę podawano raz dziennie przez 28 dni.

Wzrost i przebudowę tkanki kostnej po stosowaniu metforminy oceniano w oparciu o badania makrometryczne (długość i średnica w połowie długości kości piszczelowej i udowej), parametry histomorfometryczne w kości piszczelowej (osteoid i przyrost kości na grubość od strony okostnej i śródkostnej) oraz udowej (szerokość beleczek w nasadzie i przynasadzie dalszej). Oceniano także masę kości, masę substancji mineralnych oraz zawartość wapnia i fosforu w zmineralizowanych kościach piszczelowych, udowych i w kręgach L-4, a także poziom estrogenów, osteokalcyny i RatLaps w surowicy.

Wyniki. Uzyskane wyniki wykazały, że niedobór estrogenów u szczurów obustronnie owariektomizowanych spowodował znaczący wzrost obrotu kostnego oraz zaburzenie mineralizacji. Metformina podawana szczurom z fizjologicznym poziomem estrogenów w dawce 50 mg/kg nie wykazywała istotnego wpływu na tkankę kostną, natomiast w dawce 100 mg/kg pogarszała strukturę tkanki kostnej w wyniku nasilenia resorpcji. Metformina w dawce 50 mg/kg silniej niż w dawce 100 mg/kg zapobiegała rozwojowi osteopenii wywołanej niedoborem estrogenów w wyniku nasilenia procesów kościotworzenia.

Wnioski. Metformina w dawce 50 mg/kg w terapii cukrzycy typu 2 u kobiet po menopauzie może wykazywać korzystny wpływ na przebudowę kości i redukować ryzyko rozwoju osteoporozy.

P30

EFFECT OF METFORMIN ON BONE HISTOMORPHOMETRIC PARAMETERS IN OVARIECTOMIZED AND NON-OVARIECTOMIZED RATS

Fronczek-Sokół J., Pytlik M.

Katedra i Zakład Farmakologii, Wydział Farmaceutyczny SUM

Keywords: metformin, bones, rats, osteopenia, bone remodeling

Objectives. Diabetes mellitus type 2 is considered as one of the risk factors responsible for the oneset of secondary osteoporosis, especially in postmenopausal women. The “Gold standard” for treating diagnosed diabetes type 2 is a biguanide derivative – metformin. Data concerning the effect of metfomin on bone tissue are contradictory.

Aim. The aim of the study was to determine the effect of metformin on the growth and remodeling of bone tissue in ovariectomized and non-ovariectomized rats.

Materials and methods. The experiments were carried out on the three-month-old female Wistar rats divided into 6 groups (n=10). I (NOVX) – non-ovariectomized control rats,

II (NOVX+M1) – non-ovariectomized rats receiving metformin 50 mg/kg po, III (NOVX+M2) – non-ovariectomized rats receiving metformin 100 mg/kg po, IV (OVX) – ovariectomized control rats, V (OVX+M1) – ovariectomized rats receiving metformin 50 mg/kg po, VI (OVX+M2) – ovariectomized rats receiving metformin 100 mg/kg po. Bilateral ovariectomy was performed 7 days before the start of the experiment. Metformin was administered once daily for 28 days.

Bone growth and remodeling after the use of metformin was assessed based on macrometric parameters (the length and diameter in the mid-length of the tibia and femur), and histomorphometric parameters in the tibia (endosteal and periosteal transverse growth and osteoid, transverse cross-section area of the cortical bone and marrow cavity) and femur (width of the trabeculae in the epiphysis and metaphysis). Bone mass, bone mineral mass, calcium and phosphorus content in the femur, tibia and L-4 vertebra, as well as serum estradiol, osteocalcin and RatLaps level were also studied.

Results. The results indicate that estrogen deficiency in ovariectomized rats caused significant increase in bone turnover and impairment of mineralization. Metformin in non-ovariectomized rats, in dose of 50 mg/kg did not show any effect on bone tissue, whereas in dose of 100 mg/kg, a deterioration in bone structure, mediated by the intensification of bone resorption, was observed. Metformin administered to ovariectomized rats prevented the development of osteopenia induced by estrogen deficiency due to an increase in bone formation, much more in dose of 50 mg/kg than 100 mg/kg.

Conclusions. Metformin at a dose of 50 mg/kg, in the therapy of diabetes mellitus type 2 in postmenopausal women, may have a beneficial effect on bone remodeling and may reduce the risk of osteoporosis development.

WPŁYW NIESYMETRYCZNEGO OBCIĄŻANIA KOŃCZYN DOLNYCH NA ZMIANY GĘSTOŚCI TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z […]

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s102.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23.

P020
WPŁYW NIESYMETRYCZNEGO OBCIĄŻANIA KOŃCZYN DOLNYCH NA ZMIANY GĘSTOŚCI TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z CHOROBĄ ZWYRODNIENIOWĄ STAWU BIODROWEGO

Dariusz Chmielewski, Andrzej Górecki, Marcin Zgoda, Paweł Gidziński, Paweł Nosarzewski,
z Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Górecki
Adres do korespondencji: 02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Trudności w ocenie stanu tkanki kostnej u osób z zaawansowaną, jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego są powodem wielu mylnych wniosków diagnostycznych i terapeutycznych.
Celem pracy była analiza, jaki wpływ na gęstość tkanki kostnej ma okres i charakter odciążania biodra zajętego procesem zwyrodnieniowym poprzez używanie kul łokciowych. Do badania włączono 124 pacjentów z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych (91 kobiet w wieku 52 – 68 lat i 33 mężczyzn w wieku 61 – 72 lat), zakwalifikowanych do endoprotezoplastyki. Oceniano charakter i przyczyny procesu chorobowego w obrębie biodra oraz czynniki ryzyka zaniku kostnego. Charakter odciążania ustalano na podstawie kwestionariusza z uwzględnieniem okresu używania kul łokciowych, charakteru odciążania (nacisku na kończyny) oraz aktywności ruchowej w życiu codziennym. Badania gęstości tkanki kostnej wykonywano metodą DEXA na aparacie DPX-IQ firmy Lunar w obrębie końców bliższych obu kości udowych i kręgosłupa L2-L4. Wyniki opracowano metodą wieloskładnikowej analizy krzyżowej dla oceny korelacji poszczególnych czynników i ich wzajemnego wpływu na częstość występowania innych. Wykazano, że gęstość tkanki kostnej w obrębie końca bliższego kości udowej strony przeciwnej do zajętej procesem zwyrodnieniowym rośnie wprost proporcjonalnie do czasu odciążania. Powyżej 3 lat stosowania kul łokciowych gęstość tkanki kostnej BMD pola szyjki kości udowej przekracza średnią wartość BMD segmentu L2-L4.
Wyniki pracy pozwalają lepiej oceniać dane z badań densytometrycznych i uściślić kryteria diagnostyczne zaniku kostnego u osób z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych.

P020
INFLUENCE OF ASYMETRIC LOWER EXTREMITY LOADING ON CHANGES IN BONE DENSITY IN PATIENTS WITH COXARTHROSIS
Dariusz Chmielewski, Andrzej Gorecki, Marcin Zgoda, Pawel Gidziiiski, Pawet Nosarzewski,
Department of Orthopaedics and Traumatology of the Locomotor System, Medical University of Warsaw, Poland

Difficulties in evaluation of bone density in patients with unilateral, advanced coxarthrosis lead to incorrect diagnostic and ther¬apeutic conclusions.
The aim of the study was to analyze the influence of the duration and character of hip loading limitation on bone density. 124 patients with unilateral coxarthrosis (91 women aged 52-68 years and 33 men aged 61-72 years), who qualified for total hip replacement, were evaluated. Causes and stages of the arthrotic process and bone loss risk factors were analyzed. Character of hip loading limitation was evaluated with the aid of a ques¬tionnaire considering the duration of crutch use, foot pressure and mobility in daily activity. Bone density measurement by the DEXA method was performed on the DPX-IQ (Lunar Corp.) in both proximal femur and lumbar spine. The results were evaluated with multielement cross-link analysis for the determination of different factor correlation.
As was revealed, proximal femur bone density in the contralateral (to arthrotic one) hip rises in response to the duration of load limitation. Femoral neck BMD exceeds the mean L2-L4 BMD when crutches are used for at least 3 years.
The results helps to evaluate the densitometric data and to clarify the diagnostic criteria of bone loss in patients with unilateral coxarthrosis.

GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI, STAN ODŻYWIENIA I SKŁAD CIAŁA DZIECI Z OSTEOPENIĄ I OSTEOPOROZĄ

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s152-153.

P28
GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI, STAN ODŻYWIENIA I SKŁAD CIAŁA DZIECI Z OSTEOPENIĄ I OSTEOPOROZĄ

Rusińska A.,1 Chlebna-Sokół D.,1 Lewiński A.,2 Frasunkiewicz J.,1 Zygmunt A.2
1 Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, SP ZOZ USK nr 4 im. M. Konopnickiej w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź
2 Katedra Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: gęstość mineralna kości, stan odżywienia, skład ciała, dzieci

Celem pracy jest ocena zależności pomiędzy stanem odżywienia i składem ciała a wskaźnikami gospodarki mineralnej u dzieci.
Pacjenci i metody
Badaniami objęto 324 dzieci w wieku 5-18 lat (185 chłopców i 139 dziewcząt). Były to dzieci z grup ryzyka osteoporozy, jak również bez obciążającego wywiadu, ale z obecnością objawów mogących sugerować zaburzenia mineralizacji kośćca. Wykonano badanie densytometryczne metodą absorpcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA), w projekcji Total body i Spine. Analizowano całkowitą zawartość wapnia w kośćcu (TBCa), zawartość minerałów w kośćcu (BMC), powierzchniową gęstość mineralną kośćca (BMD) i wskaźniki Z-score dla BMD w Total body i Spine oraz wyliczoną ze wzoru Krogera i wsp. objętościową gęstość mineralną kręgosłupa lędźwiowego (vBMD L2-L4 = BMD x 4/( π x w); gdzie w – średnia szerokość kręgów L2-L4); ponadto oceniono całkowitą zawartość tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej. Równocześnie przeprowadzono pomiary antropometryczne z uwzględnieniem wysokości i masy ciała, obwodu klatki piersiowej, talii, biodra, ramienia, uda i 4 fałdów skórno-tłuszczowych. Wyliczono wskaźnik masy ciała (BMI), współczynnik masy ciała (BMCoeff) oraz wskaźnik talia/biodro (WHR).
Wyniki
Zarówno u dzieci z prawidłową (n=127), jak i z obniżoną masą kostną (n=197; w tym 83 z osteoporozą i 114 z osteopenią), stwierdzono istotną statystycznie zależność pomiędzy wskaźnikami gospodarki mineralnej a pomiarami antropometrycznymi, najwyższe współczynniki korelacji (R=0,78-0,91) wykazano dla wysokości i masy ciała oraz obwodu klatki piersiowej i ramienia. U dzieci z niską masą kostną, w odróżnieniu od tych z prawidłową, nie obserwowano takich zależności dla wskaźnika Z-score. Spośród wyliczonych wskaźników odżywienia najsilniejszą dodatnią korelację ze stanem mineralizacji wykazywał współczynnik masy ciała. Beztłuszczowa masa ciała korelowała bardzo silnie z zawartością minerałów w kośćcu (zwłaszcza u chłopców), natomiast masa tłuszczowa korelowała słabiej (silniej u dziewcząt aniżeli u chłopców).
Wnioski
• Stan odżywienia i skład ciała są istotnymi modyfikatorami mineralizacji szkieletu u dzieci.
• Brak zależności pomiędzy wskaźnikami Z-score gęstości mineralnej kośćca a parametrami antropometrycznymi u dzieci z obniżoną masą kostną sugeruje obecność czynników zaburzających fizjologiczne mechanizmy regulacji uwapnienia szkieletu u tych pacjentów.
Praca częściowo finansowana ze środków budżetowych Ministerstwa Nauki i Informatyzacji jako projekt badawczy nr 3 P05E 05624.

P28
BONE MINERAL DENSITY, STATE OF NUTRITION AND BODY COMPOSITION IN CHILDREN WITH OSTEOPENIA AND OSTEOPOROSIS

Rusińska A.,1 Chlebna-Sokół D.,1 Lewiński A.,2 Frasunkiewicz J.,1 Zygmunt A.2
1 Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna 36/50, 91-738 Lodz, Poland
2 Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Poland

Keywords: bone mineral density, state of nutrition, body composition, children

The aim of the study was to evaluate the dependence between the nutrition state and body composition and the indices of mineral metabolism in children.
Patients and methods
The study included 324 children aged from 5 to 18 years (185 boys and 139 girls.) These were children from the osteoporosis risk group as well as children without any previous history of this disease but with symptoms suggesting mineralization disorders. Densitometric examination was performed by dual energy X–ray absorptiometry (DXA) in Total body and Spine. The study analyzed total bone calcium content (TBCa), bone mineral content (BMC), surface bone mineral density (BMD), the Z-score indices for BMD in Total body and Spine modes, and calculated volumetric bone mineral density of lumbar spine according to Kroger et al.(vBMD L2-L4 = BMD x 4/( π x w); where w – mean vertebrae L2-L4 width). Furthermore, total fat and fat-free content were also estimated. Anthropometric measurements were also carried out, including height, weight, chest circumference, waistline, hip circumference, arm and thigh circumference and 4 skin folds. Body mass index (BMI), body mass coefficient (BMCoeff) and waist-hip-ratio (WHR) were measured as well.
Results
Both in children with normal (n=127) and decreased bone mineralization (n=197; 83 patients with osteoporosis and 114 with osteopenia) statistically significant correlation between the indices of mineral metabolism and anthropometric measurements was observed; the highest correlation coefficient (R=0,78-0,91) was for weight, height and chest and arm circumference. In children with low bone mass, contrary to children with normal bone mass, this correlation for the Z-score index was not observed. Among all the calculated indices of nutritional state the body mass coefficient showed the strongest positive correlation with the mineralization state. Fat-free body mass correlated very strongly with mineral bone content, whereas fat body mass correlated less strongly.
Conclusions
• The nutrition state and body composition are important skeletal mineralization modifiers in children.
• There is no correlation between Z-score indices of bone mineral density and anthropometric parameters in children with decreased bone mass, suggesting the presence of factors disturbing physiological regulation mechanisms of skeletal calcification in these patients.
Acknowledgements
Tthe study was partly financed by Ministry of Science and Computerization, grant No 3P05E 05624.

ULTRASOUND DENSITOMETRY EVALUATION IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH COLLES’ FRACTURE

P28
ULTRASOUND DENSITOMETRY EVALUATION IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH COLLES’ FRACTURE

Povoroznyuk V. V., Vayda V. M.

Department of Clinical Physiology and Pathology of Locomotor Apparatus,
Institute of Gerontology AMSU, Vyshgorodskaya str. 67, Kiev, 04114, Ukraine

This research was aimed at studying the bone tissue state among women with Colles’ fracture with aid of the ultrasound densitometry method. The total of 34 healthy postmenopausal women 42–74 years old (62,1±7,5) having Colles’ fracture in their anamnesis (CF) were examined by ultrasound bone densitometer “Achilles+” (Lunar Corp., Madison, WI). The control group included postmenopausal women without any osteoporotic fractures in their anamnesis (WF), being standardized by age, BMI, etc. The speed of sound (SOS, m/s), broadband ultrasound attenuation (BUA, dB/MHz) and a calculated “Stiffness” index (SI, %) were measured. The main risk factors for the osteoporotic Colles’ fracture turned out to be a menarche after 15 years, an early and late menopause. 29,3% of patients with Colles’ fractures had a bone tissue stiffness index coinciding with the limit of fracture risk or under it.
There was no revealed relation between the age and the ultrasound densitometry indices among women of posmenopausal age without fractures. Only 12,5% of patients with Colles’ fractures were noticed to have a normal bone tissue.
The ultrasound parameters were veritably lower among postmenopausal women with CF than among WF (SOS: CF – 152428,4; WF – 154324,3, p < 0,05; BUA: CF – 10217,8; WF – 10912,0, p < 0,05; SI: CF – 7614,9; WF – 8513,5, p < 0,05; all values are the mean  SD). It is caused by the decrease of bone tissue mineral density, it’s accelerated aging, and the development of osteopaenia and osteoporosis.
The most tangible differences in these indices were noticed among the elderly patients. Colles’ fracture indicates osteopaenia and osteoporosis in postmenopausal period. In summary, ultrasound densitometry is an effective screening method to reveal the women of risk group having future osteoporotic Colles’ fracture in postmenopausal period.

P22 OCENA WPŁYWU SYSTEMATYCZNEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA GĘSTOŚĆ KOŚCI U KOBIET W WIEKU 50-60 LAT

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:135-136.

P22

OCENA WPŁYWU SYSTEMATYCZNEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA GĘSTOŚĆ KOŚCI U KOBIET W WIEKU 50-60 LAT

Ćwirlej A., Wilmowska-Pietruszyńska A.

Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

ul.Warszawska 26 a, 35-959 Rzeszów

Słowa kulczowe: aktywność fizyczna, osteoporoza

W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost populacji ludzi starszych. Sytuacja ta wywołana jest zarówno spadkiem liczby urodzeń, jak i wzrostem średniej długości życia. Procesowi starzenia się społeczeństw towarzyszy wzrost zachorowalności na choroby cywilizacyjne. W tej sytuacji coraz większego znaczenia nabierają działania prewencyjne, mające na celu zmniejszenie zachorowalności i wydłużenie w czasie sprawności fizycznej osób starszych oraz poprawę jakości ich życia.

Kierując się wagą problemu, postanowiono ocenić wpływ systematycznej, rekreacyjnej aktywności fizycznej kobiet po menopauzie na gęstość kości.

W badaniu wzięło udział 117 kobiet w wieku 50-60 lat, z których 60 (51,0%) zaklasyfikowanych zostało do grupy badanej – kobiety uprawiające sport rekreacyjny, a 57 (49,0%) do grupy kontrolnej – kobiety prowadzące siedzący tryb życia. Kobiety aktywne fizycznie klasyfikowano na podstawie uczestnictwa w zorganizowanych formach ogólnokondycyjnych ćwiczeń gimnastycznych 2-3 razy w tygodniu (minimum 90 min./tydz.). Minimalny czas uczestnictwa w regularnej aktywności fizycznej wynosił 5 lat. Grupę kontrolną stanowiły kobiety prowadzące siedzący tryb życia (brak systematycznej aktywności fizycznej oraz aktywnych form wypoczynku). Wszystkie badane kobiety były w okresie pomenopauzalnym (tzn. nie występowały u nich krwawienia miesięczne od minimum 1 roku) i nie stosowały hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).

W grupach badanej oraz kontrolnej przeprowadzone zostały badania z użyciem następujących narzędzi:

1. Kwestionariusza ankiety własnego autorstwa zawierającego metryczkę oraz dane dotyczące stylu życia badanych.

2. Aparatury badawczej do pomiaru gęstości mineralnej kości – badanie densytometryczne kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej techniką dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (DEXA).

W badaniu stwierdzono wysoce istotną statystycznie różnicę w częstości występowania osteoporozy na korzyść grupy kobiet aktywnych fizycznie. W grupie kobiet ćwiczących osteoporozę rozpoznano u 5,0%, zaś w grupie kobiet prowadzących siedzący tryb życia, aż u 39,0%. Średnie wartości gęstości kości w każdym miejscu pomiaru były wyższe w grupie badanej, w tym wysoce istotne różnice na korzyść ćwiczących występowały w gęstości kości szyjki kości udowej.

P22

EVALUATION OF THE INFLUENCE OF SYSTEMATIC PHYSICAL ACTIVITY TO THE BONE DENSITY FOR WOMEN BETWEEN THE AGES OF 50-60

Ćwirlej A., Wilmowska-Pietruszyńska A.

Instytut Fizjoterapii, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski

ul.Warszawska 26 a, 35-959 Rzeszów

Key words: physical activity, osteoporosis

In the recent years, there has been a considerable increase in the elderly population. This situation is the result of both the decrease in the number of births and the increase in average life expectancy. The process of societies ageing is accompanied by the rise in the lifestyle disease incidence. Thus, preventive measures become increasingly important in lowering the incidence rate, extending the period of physical fitness of the elderly, and improving the quality of their life.

Bearing in mind the significance of the problem, it was decided to evaluate the influence of systematic and recreational physical activity in postmenopausal women to the bone density.

117 women between the ages of 50-60 took part in the research. They were divided into two groups: one group consisted of 60 (51%) women doing recreational sports, and the second group of 57 (49%) women leading a sedentary lifestyle. Physically active women were classified based on their participation in organised forms of general exercise, which was 2-3 times a week (minimum 90 min./week). The minimal time of regular physical activity was 5 years. The control group consisted of women leading a sedentary lifestyle (no systematic physical activity or active forms of relaxation). All the women were postmenopausal (i.e. they had had no menstrual bleeding for at least a year) and did not use any Hormone Replacement Therapy (HRT).

Both groups were tested using the following examinations:

1. Questionnaire containing certificate and data about subjects’ lifestyles.

2. Examination of the lumbar spine and the femur neck using dual energy X-ray absorptiometry (DEXA).

The examination revealed an essential statistically diversity in the frequency of osteoporosis occurrences in favour of the physically active group of women. In the group of women who exercised, 5% of osteoporosis cases were diagnosed, whereas in the group of women leading a sedentary lifestyle there were 39% of such cases. An average value of bone density in each measuring point was higher in the examined group. However, there were substantial differences in the bone density of the femur neck in favour of the women taking exercise.

Epidemiologia, rozpoznanie i klasyfikacja złamań kości stanowiących staw kolanowy

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W39
Andrzej Gusta
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii PAM Szczecin

Dane statystyczne rodzajów i częstości uszkodzenia urazowego stawu kolanowego opracowałem w oparciu o ankiety, przesłane z 41 ośrodków ortopedyczno-urazowych z całej Polski. Trudnością przygotowania materiału było uzyskanie statystycznych wartości średnich uwzględniając różnorodność ośrodków przesyłających ankiety. .
W oparciu o statystyczne dane dotyczące 1995 do 1999 roku ustaliłem, że w tym okresie w 41 ośrodkach było leczone 94 880 chorych z urazem narządu ruchu. W skali rocznej liczba chorych wzrastała systematycznie od 16 733 w roku 1995 do 20 884 w 1999. .
Urazy stawu kolanowego stanowiły4,22% ogólnej liczby chorych, w tym złamania dalszej części kości udowej wynosiły 1,56%, bliższej części goleni 2,63% i obu składowych stawu kolanowego 0,3%..
Najczęstszą przyczyną urazu był wypadek komunikacyjny 53,4%, u 17,2% chorych do urazu doszło po upadku na jednym poziomie, w następstwie uprawiania sportu i zabaw sportowych urazu doznało 11,2% osób, po upadku z wysokości 11,2% i w następstwie innych urazów 3,9%..
Pojedynczego uszkodzenia stawu kolanowego doznało 57,8% hospitalizowanych, urazów wielomiejscowych 25,5%, urazu stawu kolanowego w uszkodzeniach wielonarządowych 16,7%. Klasyfikację złamań kości stanowiących staw kolanowy według AO przedstawia tabela 1. W leczeniu omawianych uszkodzeń u 27,4% chorych zastosowano opatrunek gipsowy, czynnościowe leczenie na wyciągu prowadzono u 21,8%. Operacyjnie leczono 50,8% osób, w tym zespolenie stabilne wykonano u 23,6% chorych, „szew kostny” u 9,7%, a „szew kostny” w połączeniu z leczeniem czynnościowym zastosowano u 4,9% hospitalizowanych. Powikłania wymagające dodatkowej interwencji operacyjnej rozpoznano u 118 chorych co stanowiło 3,15%..
Szczegółowe omówienie poszczególnych zestawień statystycznych oraz najczęściej stosowane klasyfikacje złamań będą przedstawione w referacie.

DIAGNOSTICS OF THE HETEROTOPIC OSSIFICATION IN PATIENTS WITH SPINAL CORD INJURY

VI Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 25-26.09.2015

P23

DIAGNOSTICS OF THE HETEROTOPIC OSSIFICATION IN PATIENTS WITH SPINAL CORD INJURY

Povoroznyuk V., Bystrytska M.

D.F. Chebotarev Institute of gerontology NAMS Ukraine, Kyiv, Ukraine

Key words: heterotopic ossification, spinal cord injury, bone

Aim. The aim of the study was to define the peculiarities of bone remodeling and identify specific parameters to development to heterotopic ossification.

Methods. Markers of bone formation (Osteocalcin, serum type 1 procollagen (N-terminal) (tP1NP)) and bone resorption (serum collagen type 1 cross-linked C-telopeptide (β-CTx)) were determined by the electrochemiluminiscence immunoassay “ECLIA” for Elecsys user cobas immunoassay analyzer.

In the study were included 23 patients with spinal cord injury – first group (average age 26.8 ± 3.9 years, duration of spinal cord injury from 3 to 12 months) and 23 healthy people’s appropriate age and gender (average age 30.6 ± 6.0, years). In the first group included 11 patients with spinal cord injury with the presence of heterotopic ossification – subgroup I and 12 patients with spinal cord injury without heterotopic ossification – subgroup II.

Results. The results of examination showed that patients of first group had significantly higher bone markers than control group: P1NP (256.7±48.2 ng/ml vs 49.3±5.1 ng/ml, p<0.001), serum β-CTx (1.47±0.23 ng/ml vs 0.45±0.04 ng/ml, p<0.0001), osteocalcin (52.2±9.8 ng/ml vs 24.9±2.08 ng/ml, p<0.001). There were obtained that levels of bone remodeling markers in patients with HO were significantly higher in comparison with patients without HO: P1NP (404.9±84.9 ng/ml vs 133.2±15.7 ng/ml, p<0.001), serum β-CTx (1.75±0.23 ng/ml vs 0.28±0.14 ng/ml, p<0.0001), osteocalcin (87.1±18.9 ng/ml vs 29.4±3.7 ng/ml, p<0.001).

Conclusion. The bone formation and bone resorption markers in patient of first group were significantly higher than in healthy individuals of appropriate age. The rate of bone turnover markers in patient with HO was considerably higher than in patient without HO and the process of formation dominated over the resorption in patient with HO.

P23

DIAGNOSTYKA KOSTNIENIA HETEROTOPOWEGO U PACJENTÓW PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO

Povoroznyuk V., Bystrytska M.

D.F. Chebotarev Institute of gerontology NAMS Ukraine, Kyiv, Ukraine

Słowa kluczowe: kostnienie heterotopowe, uraz rdzenia kręgowego, kość

AKTYWNOŚĆ REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW A MARKERY METABOLIZMU KOSTNEGO

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 126-128

P23

AKTYWNOŚĆ REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW A MARKERY METABOLIZMU KOSTNEGO

Matuszewska A.¹, Gruszecka K.², Świerkot J.², Nowak B.¹

¹Katedra i Zakład Farmakologii AM we Wrocławiu

²Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM we Wrocławiu

Słowa kluczowe: reumatoidalne zapalenie stawów, osteoporoza, metabolizm kostny

Wstęp. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą zapalną, która charakteryzuje się destrukcyjnym zapaleniem stawów z deformacjami i upośledzeniem funkcji narządu ruchu. U osób z RZS obserwuje się postępujący ubytek masy kostnej, a następnie rozwój osteoporozy wtórnej. Patogeneza osteoporozy w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów nie została do końca wyjaśniona. Stwierdzono, że ważną rolę w jej rozwoju odgrywają cytokiny prozapalne, w tym interleukina 1 (IL-1), które są wspólnymi mediatorami procesów zapalenia i remodelingu kostnego.

Markery metabolizmu kostnego są fragmentami elementów strukturalnych kości, enzymami lub białkami uwalnianymi do krążenia w trakcie aktywności osteoklastów i osteoblastów. Ich oznaczenie umożliwia więc ocenę aktualnego nasilenia procesów tworzenia i resorpcji kostnej.

Cel. Celem pracy była ocena wpływu aktywności zapalenia na stężenie markerów metabolizmu kostnego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów.

Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 36 kobiet chorych na RZS wg kryteriów ACR w wieku 35-77 lat (średnia 58,2±10,9; mediana 56). Grupę kontrolną stanowiło 45 zdrowych kobiet w wieku 34-78 lat (średnia 56,4±10,3; mediana 58). Porównywane grupy kobiet (badana i kontrolna) były jednorodne pod względem wieku, co zweryfikowano parametrycznym testem t-studenta.

Celem oceny aktualnego nasilenia reumatoidalnego zapalenia stawów posługiwano się wskaźnikiem DAS28 określanym na podstawie liczby bolesnych i obrzękniętych stawów, wartości OB oraz oceny ogólnego stanu zdrowia. Ponieważ o wysokiej aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów świadczy wartość DAS28 powyżej 5,1 – tą wartość przyjęto za graniczną. Podczas badania oznaczano stężenie IL-1 (Quantikine Human IL-1β Immunoassay, R&D Systems Inc, MN, USA) oraz markerów tworzenia – osteokalcyny (hOST EASIA Kit KAP 1381, BioSource)) i resorpcji tkanki kostnej – NTX. Celem oceny zmian w układzie kostnym wykonywano również radiogram rąk i badania densytometryczne szyjki kości udowej i kręgosłupa.

Wyniki. Zaobserwowano częstsze występowanie osteoporozy u osób z wieloletnim przebiegiem reumatoidalnego zapalenia stawów. Dłuższy czas trwania RZS korelował z wyższym 10-letnim ryzykiem złamań (p=0,019), niższymi wartościami standaryzowanego BMD w densytometrii szyjki kości udowej (p=0,002). Stwierdzono statystycznie istotną różnicę (na poziomie p<0,0001) między stężeniem osteokalcyny w obu podgrupach chorych na RZS (DAS28 5,1 oraz DAS28 > 5,1) (średnie odpowiednio 2,52±0,20 i 2,49±0,23; mediany 2,53 i 2,51), a grupą kontrolną (średnia 19,72±13,21; mediana 16,28). Nie zaobserwowano natomiast różnic pomiędzy podgrupami chorych. Stwierdzono wyższe wartości NTX w surowicy chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (średnia 14,99±5,75; mediana 15,08), niż w grupie kontrolnej (średnia 9,84±1,10; mediana 9,75). Stężenie IL-1 w grupie badanej, niezależnie od wartości wskaźnika DAS28, było wyższe niż w grupie kontrolnej (p<0,0001). Zaobserwowano, że w podgrupie o wyższej aktywności RZS (DAS28 > 5,1) częściej stwierdzano seropozytywną postać reumatoidalnego zapalenia stawów. Potwierdzają to dane z piśmiennictwa, w których wysokie miano czynnika reumatoidalnego koreluje z szybką destrukcją stawów w RZS. Pozostałe analizowane cechy (wiek, liczba kobiet po menopauzie, długość trwania RZS, stopień zaawansowania RZS wg rtg, 10-letnie ryzyko złamania) w zależności od DAS28 były na podobnym poziomie (p>0,05).

Wnioski. Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie zaburzeń metabolizmu kostnego u pacjentów chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów. Przewlekły proces zapalny jest czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu osteoporozy u chorych na RZS.

P23

THE ACTIVITY OF RHEUMATOID ARTHRITIS AND MARKERS OF BONE METABOLISM.

Matuszewska A.¹, Gruszecka K.², Świerkot J.², Nowak B.¹

¹Katedra i Zakład Farmakologii AM we Wrocławiu

²Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM we Wrocławiu

Keywords: rheumatoid arthritis, osteoporosis, bone metabolism

Objectives. Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease that is characterized with destructive arthritis leading to joint deformity and function impairment. In patients with RA we observe the progressing diminishing of bone mass that leads to the development of secondary osteoporosis. Pro-inflammatory cytokines, esp. IL-1 (interleukin 1), play an important role in this process and they seem to be common markers of active inflammation and bone remodeling.

Bone markers are fragments of bone structure, enzymes or proteins released to the blood by active osteoblasts or osteoclasts. Measurement of bone markers allows to assess the activity of bone resorption and formation.

Aim. The aim of the study was to assess the influence of inflammation on concentration of bone markers in patients with rheumatoid arthritis.

Materials and methods. 36 females with rheumatoid arthritis fulfilling ACR criteria for RA aged 35-77 years (mean age 58.2±10.9 years; median 56 years) entered the study. 54 matched healthy volunteers aged 34-78 years (mean age 56.4±10.3 years; median 58 years) entered the study as a control group. The activity of rheumatoid arthritis was measured with DAS28 (Disease Activity Score 28) based on number of tender and swollen joints, ESR (erythrocyte sedimentation rate) and VAS (visual analogue scale) of patient’s global disease activity. Very active RA was defined as DAS28>5.1. Serum concentration of IL-1, one marker of bone formation (osteocalcin) and one marker of bone resorption (NTX) were measured using comercial ELISA tests. Hand RTX and hip and lumbar spine DXA were also performed.

Results. Osteoporosis was more frequently diagnosed in patients with longstanding RA. Longer RA was also connected with higher 10-years fracture risk (p=0.019) and lower standardized hip BMD (p=0.002). There was statistically significant difference of osteocalcin serum concentration between patients with RA and control group (p<0.0001). There was no statistically significant difference of osteocalcin serum concentration between patients with very active (DAS28>5.1) and less active (DAS28≤5.1) RA. NTX serum concentration was higher in RA group than in control group. IL-1 serum concentration was also higher in RA group than in control group (p<0.0001). In the subgroup with very active RA ESR was higher and RF (rheumatoid factor) was more frequently present than in patients with less active RA. It supports the data from literature that higher serum RF concentration correlates with more destructive RA. There was no significant difference between both RA group in age, number of postmenopausal women, disease duration, joint destruction in RTX, 10-year fracture risk.

Conclusions. Our results support the hypothesis of higher activity of bone turnover in patients with RA. Chronic inflammatory process seems to be a risk factor of osteoporosis in RA patients.

ZMIANY W MIKROARCHITEKTURZE NASAD KOŚCI DŁUGICH I CHRZĄSTKI SZKLISTEJ STAWOWEJ W PRZEBIEGU DOŚWIADCZALNIE WYWOŁANEJ OSTEOPOROZY U OWIEC

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 131-132

P31

ZMIANY W MIKROARCHITEKTURZE NASAD KOŚCI DŁUGICH I CHRZĄSTKI SZKLISTEJ STAWOWEJ W PRZEBIEGU DOŚWIADCZALNIE WYWOŁANEJ OSTEOPOROZY U OWIEC

Piątek A., Kiełbowicz Z.

Katedra i Klinika Chirurgii, Medycyna Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Słowa kluczowe: owca, osteoporoza, glikokortykosteroidy

Wstęp. Osteoporoza jest chorobą metaboliczną kości, która należy do grupy najpoważniejszych i najkosztowniejszych w leczeniu problemów zdrowotnych świata. 25-30% osób starszych ze złamaniami szyjki kości udowej umiera przed upływem roku od złamania na skutek powikłań. W krajach wysoko rozwiniętych co czwarta kobieta powyżej 65. roku życia ma zaawansowaną osteoporozę wymagającą intensywnego leczenia. W Polsce żyje 3-5 milionów osób o podwyższonym ryzyku złamań spowodowanych odwapnieniem kości.

Osteoporoza jest niejednolitym schorzeniem, którego istotą jest postępujący ubytek masy kostnej i dezorganizacja mikroarchitektury szkieletu kostnego, czego konsekwencją mogą być złamania kości.

Cel. Celem badania jest poznanie osteoporotycznej struktury nasad kości długich i ich powierzchni stawowych, wybranie najskuteczniejszych metod diagnozowania schorzenia, obserwacja postępujących zmian osteoporotycznych na podstawie oznaczania markerów obrotu kostnego oraz zmian w obrazie histologicznym i ultrastrukturalnym kości.

Materiał i metody. Ze względu na fakt, iż osteoporoza nie występuje w warunkach naturalnych u zwierząt, u owiec musiała ona zostać indukowana. Badanie przeprowadzono na 35 owcach rasy merynos, które zostały podzielone na 3 grupy badawcze. Pierwszą grupę stanowiło 25 owiec, u których została wywołana osteoporoza poprzez zastosowanie diety ubogiej w białko i składniki mineralne, ograniczony ruch, ograniczony dostęp do światła słonecznego, owariektomię oraz podawanie leków z grupy glikokortykosterydowej. Drugą grupę stanowiło 5 owiec (próby pozytywne), u których zastosowano dietę ubogą w białko i składniki mineralne, ograniczony ruch, ograniczony dostęp do światła słonecznego, owariektomię. Trzecia grupa 5 owiec (grupa negatywna) stanowiła grupę kontrolną. Przed przystąpieniem do badania oraz na zakończenie doświadczenia wszystkie zwierzęta zostały zważone, pobrano od nich krew do badań morfologicznych, biochemicznych, hormonalnych, markerów obrotu kostnego. Do badań QCT oraz badań histologicznych pobrano słupki kostne z lewego (początek doświadczenia) i prawego (koniec doświadczenia) talerza biodrowego.

W grupie pierwszej glikokortykosteroidy były podawane co 20 dni czterokrotnie w dawce 150 mg/owcę. Podawanie rozpoczęto miesiąc po zabiegu owariektomii. Eutanazja została wykonano po miesiącu czasu od zakończenia podawania glikokortykosteroidów. Od zwierząt pobrano kości kończyn piersiowych i miednicznych oraz miednicę do badań wytrzymałościowych kości i ich powierzchni stawowych. Dodatkowym badaniem było badanie artroskopowe zdrowego stawu kolanowego owcy oraz owcy po wywołaniu osteoporozy.

Wyniki. Wyniki i omówienie. Wstępne wyniki wykazały u owiec w grupie pierwszej uzyskanie osteoporozy na poziomie 30%. Analiza pQCT słupków kostnych wykazała zmniejszenie gęstości kości i zmiany w ich mikroarchitekturze.

P31

CHANGES IN THE MICROARCHITECTURE OF EPIPHYSIS OF LONG BONES AND THE ARTICULAR HYALINE CARTILAGE IN THE COURSE OF EXPERIMENTALLY INDUCED OSTEOPOROSIS IN SHEEP

Piątek A., Kiełbowicz Z.

Katedra i Klinika Chirurgii, Medycyna Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Keywords: sheep, osteoporosis, glucocorticoids

Objectives. Osteoporosis is a metabolic bone disease, which belongs to the most serious and most valuable in the treatment of health problems in the world. 25-30% of older people with hip fracture die within a year of fracture as a result of complications. In developed countries, one in four women over age 65 have severe osteoporosis requiring intensive treatment. In Poland, 3-5 million people living with increased risk of fractures due to bone decalcification.

Osteoporosis is a patchy disease, which essence is the progressive loss of bone mass and skeletal microarchitecture disorganization, which can result in broken bones.

Aim. The aim of the study is to understand the structure of osteoporotic epiphyseal and articular surfaces, selecting the most effective methods of diagnosing disease, monitoring of progressive osteoporotic changes based on markers of bone turnover and changes in histological and ultrastructural bone.

Materials and methods. Due to the fact that osteoporosis not occur naturally in animals, in sheep it had to be induced.

The study was conducted on 35 merino sheep, which were divided into three study groups. The first group consisted of 25 sheep, in which osteoporosis is caused by a diet low in protein and minerals, limited movement, limited access to sunlight, ovariectomy and administration with glucocorticoids. The second group consisted of five sheep (positive control group), which used a diet low in protein and minerals, limited movement, limited access to sunlight, ovariectomy. A third group of five sheep (negative control group) was a control group. Before the test, and at the end of the experiment, all animals were weighed, blood was collected for morphological, biochemical, hormonal and markers of bone turnover tests. For QCT and histology test the bone sample were taken from the left the iliac crest (the beginning of the experiment) and right (end of the experiment). In the first group corticosteroids were administered four times every 20 days at 150 mg / sheep. Administration began one month after ovariectomy. Euthanasia was performed after a month of time after the end of the therapy. From animals bones from thoracic and pelvic limbs with their articular surfaces and pelvis bone were collected for strength tests. In addition, exploratory arthroscopy of healthy sheep knee and knee of sheep with osteoporosis were performered.

Results. Results and Discussion. Preliminary results demonstrated that sheep in the first group got osteoporosis at 30%. QCT analysis of bone biopsies showed bone loss and changes in the microarchitecture.