P23

DIAGNOSTICS OF THE HETEROTOPIC OSSIFICATION IN PATIENTS WITH SPINAL CORD INJURY

Povoroznyuk V., Bystrytska M.

D.F. Chebotarev Institute of gerontology NAMS Ukraine, Kyiv, Ukraine

Key words: heterotopic ossification, spinal cord injury, bone

Aim. The aim of the study was to define the peculiarities of bone remodeling and identify specific parameters to development to heterotopic ossification.

Methods. Markers of bone formation (Osteocalcin, serum type 1 procollagen (N-terminal) (tP1NP)) and bone resorption (serum collagen type 1 cross-linked C-telopeptide (β-CTx)) were determined by the electrochemiluminiscence immunoassay “ECLIA” for Elecsys user cobas immunoassay analyzer.

In the study were included 23 patients with spinal cord injury – first group (average age 26.8 ± 3.9 years, duration of spinal cord injury from 3 to 12 months) and 23 healthy people’s appropriate age and gender (average age 30.6 ± 6.0, years). In the first group included 11 patients with spinal cord injury with the presence of heterotopic ossification – subgroup I and 12 patients with spinal cord injury without heterotopic ossification – subgroup II.

Results. The results of examination showed that patients of first group had significantly higher bone markers than control group: P1NP (256.7±48.2 ng/ml vs 49.3±5.1 ng/ml, p<0.001), serum β-CTx (1.47±0.23 ng/ml vs 0.45±0.04 ng/ml, p<0.0001), osteocalcin (52.2±9.8 ng/ml vs 24.9±2.08 ng/ml, p<0.001). There were obtained that levels of bone remodeling markers in patients with HO were significantly higher in comparison with patients without HO: P1NP (404.9±84.9 ng/ml vs 133.2±15.7 ng/ml, p<0.001), serum β-CTx (1.75±0.23 ng/ml vs 0.28±0.14 ng/ml, p<0.0001), osteocalcin (87.1±18.9 ng/ml vs 29.4±3.7 ng/ml, p<0.001).

Conclusion. The bone formation and bone resorption markers in patient of first group were significantly higher than in healthy individuals of appropriate age. The rate of bone turnover markers in patient with HO was considerably higher than in patient without HO and the process of formation dominated over the resorption in patient with HO.

P23

DIAGNOSTYKA KOSTNIENIA HETEROTOPOWEGO U PACJENTÓW PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO

Povoroznyuk V., Bystrytska M.

D.F. Chebotarev Institute of gerontology NAMS Ukraine, Kyiv, Ukraine

Słowa kluczowe: kostnienie heterotopowe, uraz rdzenia kręgowego, kość

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 126-128

P23

AKTYWNOŚĆ REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW A MARKERY METABOLIZMU KOSTNEGO

Matuszewska A.¹, Gruszecka K.², Świerkot J.², Nowak B.¹

¹Katedra i Zakład Farmakologii AM we Wrocławiu

²Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM we Wrocławiu

Słowa kluczowe: reumatoidalne zapalenie stawów, osteoporoza, metabolizm kostny

Wstęp. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą zapalną, która charakteryzuje się destrukcyjnym zapaleniem stawów z deformacjami i upośledzeniem funkcji narządu ruchu. U osób z RZS obserwuje się postępujący ubytek masy kostnej, a następnie rozwój osteoporozy wtórnej. Patogeneza osteoporozy w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów nie została do końca wyjaśniona. Stwierdzono, że ważną rolę w jej rozwoju odgrywają cytokiny prozapalne, w tym interleukina 1 (IL-1), które są wspólnymi mediatorami procesów zapalenia i remodelingu kostnego.

  Markery metabolizmu kostnego są fragmentami elementów strukturalnych kości, enzymami lub białkami uwalnianymi do krążenia w trakcie aktywności osteoklastów i osteoblastów. Ich oznaczenie umożliwia więc ocenę aktualnego nasilenia procesów tworzenia i resorpcji kostnej.

Cel. Celem pracy była ocena wpływu aktywności zapalenia na stężenie markerów metabolizmu kostnego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów.

Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 36 kobiet chorych na RZS wg kryteriów ACR w wieku 35-77 lat (średnia 58,2±10,9; mediana 56). Grupę kontrolną stanowiło 45 zdrowych kobiet w wieku 34-78 lat (średnia 56,4±10,3; mediana 58). Porównywane grupy kobiet (badana i kontrolna) były jednorodne pod względem wieku, co zweryfikowano parametrycznym testem t-studenta.

  Celem oceny aktualnego nasilenia reumatoidalnego zapalenia stawów posługiwano się wskaźnikiem DAS28 określanym na podstawie liczby bolesnych i obrzękniętych stawów, wartości OB oraz oceny ogólnego stanu zdrowia. Ponieważ o wysokiej aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów świadczy wartość DAS28 powyżej 5,1 – tą wartość przyjęto za graniczną. Podczas badania oznaczano stężenie IL-1 (Quantikine Human IL-1β Immunoassay, R&D Systems Inc, MN, USA) oraz markerów tworzenia – osteokalcyny (hOST EASIA Kit KAP 1381, BioSource)) i resorpcji tkanki kostnej – NTX. Celem oceny zmian w układzie kostnym wykonywano również radiogram rąk i badania densytometryczne szyjki kości udowej i kręgosłupa.

Wyniki. Zaobserwowano częstsze występowanie osteoporozy u osób z wieloletnim przebiegiem reumatoidalnego zapalenia stawów. Dłuższy czas trwania RZS korelował z wyższym 10-letnim ryzykiem złamań (p=0,019), niższymi wartościami standaryzowanego BMD w densytometrii szyjki kości udowej (p=0,002). Stwierdzono statystycznie istotną różnicę (na poziomie p<0,0001) między stężeniem osteokalcyny w obu podgrupach chorych na RZS (DAS28 5,1 oraz DAS28 > 5,1) (średnie odpowiednio 2,52±0,20 i 2,49±0,23; mediany 2,53 i 2,51), a grupą kontrolną (średnia 19,72±13,21; mediana 16,28). Nie zaobserwowano natomiast różnic pomiędzy podgrupami chorych. Stwierdzono wyższe wartości NTX w surowicy chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (średnia 14,99±5,75; mediana 15,08), niż w grupie kontrolnej (średnia 9,84±1,10; mediana 9,75). Stężenie IL-1 w grupie badanej, niezależnie od wartości wskaźnika DAS28, było wyższe niż w grupie kontrolnej (p<0,0001). Zaobserwowano, że w podgrupie o wyższej aktywności RZS (DAS28 > 5,1) częściej stwierdzano seropozytywną postać reumatoidalnego zapalenia stawów. Potwierdzają to dane z piśmiennictwa, w których wysokie miano czynnika reumatoidalnego koreluje z szybką destrukcją stawów w RZS. Pozostałe analizowane cechy (wiek, liczba kobiet po menopauzie, długość trwania RZS, stopień zaawansowania RZS wg rtg, 10-letnie ryzyko złamania) w zależności od DAS28 były na podobnym poziomie (p>0,05).

Wnioski. Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie zaburzeń metabolizmu kostnego u pacjentów chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów. Przewlekły proces zapalny jest czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu osteoporozy u chorych na RZS.

P23

THE ACTIVITY OF RHEUMATOID ARTHRITIS AND MARKERS OF BONE METABOLISM.

Matuszewska A.¹, Gruszecka K.², Świerkot J.², Nowak B.¹

¹Katedra i Zakład Farmakologii AM we Wrocławiu

²Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM we Wrocławiu

Keywords: rheumatoid arthritis, osteoporosis, bone metabolism

Objectives. Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease that is characterized with destructive arthritis leading to joint deformity and function impairment. In patients with RA we observe the progressing diminishing of bone mass that leads to the development of secondary osteoporosis. Pro-inflammatory cytokines, esp. IL-1 (interleukin 1), play an important role in this process and they seem to be common markers of active inflammation and bone remodeling.

Bone markers are fragments of bone structure, enzymes or proteins released to the blood by active osteoblasts or osteoclasts. Measurement of bone markers allows to assess the activity of bone resorption and formation.

Aim. The aim of the study was to assess the influence of inflammation on concentration of bone markers in patients with rheumatoid arthritis.

Materials and methods. 36 females with rheumatoid arthritis fulfilling ACR criteria for RA aged 35-77 years (mean age 58.2±10.9 years; median 56 years) entered the study. 54 matched healthy volunteers aged 34-78 years (mean age 56.4±10.3 years; median 58 years) entered the study as a control group. The activity of rheumatoid arthritis was measured with DAS28 (Disease Activity Score 28) based on number of tender and swollen joints, ESR (erythrocyte sedimentation rate) and VAS (visual analogue scale) of patient’s global disease activity. Very active RA was defined as DAS28>5.1. Serum concentration of IL-1, one marker of bone formation (osteocalcin) and one marker of bone resorption (NTX) were measured using comercial ELISA tests. Hand RTX and hip and lumbar spine DXA were also performed.

Results. Osteoporosis was more frequently diagnosed in patients with longstanding RA. Longer RA was also connected with higher 10-years fracture risk (p=0.019) and lower standardized hip BMD (p=0.002). There was statistically significant difference of osteocalcin serum concentration between patients with RA and control group (p<0.0001). There was no statistically significant difference of osteocalcin serum concentration between patients with very active (DAS28>5.1) and less active (DAS28≤5.1) RA. NTX serum concentration was higher in RA group than in control group. IL-1 serum concentration was also higher in RA group than in control group (p<0.0001). In the subgroup with very active RA ESR was higher and RF (rheumatoid factor) was more frequently present than in patients with less active RA. It supports the data from literature that higher serum RF concentration correlates with more destructive RA. There was no significant difference between both RA group in age, number of postmenopausal women, disease duration, joint destruction in RTX, 10-year fracture risk.

Conclusions. Our results support the hypothesis of higher activity of bone turnover in patients with RA. Chronic inflammatory process seems to be a risk factor of osteoporosis in RA patients.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 131-132

P31

ZMIANY W MIKROARCHITEKTURZE NASAD KOŚCI DŁUGICH I CHRZĄSTKI SZKLISTEJ STAWOWEJ W PRZEBIEGU DOŚWIADCZALNIE WYWOŁANEJ OSTEOPOROZY U OWIEC

Piątek A., Kiełbowicz Z.

Katedra i Klinika Chirurgii, Medycyna Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Słowa kluczowe: owca, osteoporoza, glikokortykosteroidy

Wstęp. Osteoporoza jest chorobą metaboliczną kości, która należy do grupy najpoważniejszych i najkosztowniejszych w leczeniu problemów zdrowotnych świata. 25-30% osób starszych ze złamaniami szyjki kości udowej umiera przed upływem roku od złamania na skutek powikłań. W krajach wysoko rozwiniętych co czwarta kobieta powyżej 65. roku życia ma zaawansowaną osteoporozę wymagającą intensywnego leczenia. W Polsce żyje 3-5 milionów osób o podwyższonym ryzyku złamań spowodowanych odwapnieniem kości.

Osteoporoza jest niejednolitym schorzeniem, którego istotą jest postępujący ubytek masy kostnej i dezorganizacja mikroarchitektury szkieletu kostnego, czego konsekwencją mogą być złamania kości.

Cel. Celem badania jest poznanie osteoporotycznej struktury nasad kości długich i ich powierzchni stawowych, wybranie najskuteczniejszych metod diagnozowania schorzenia, obserwacja postępujących zmian osteoporotycznych na podstawie oznaczania markerów obrotu kostnego oraz zmian w obrazie histologicznym i ultrastrukturalnym kości.

Materiał i metody. Ze względu na fakt, iż osteoporoza nie występuje w warunkach naturalnych u zwierząt, u owiec musiała ona zostać indukowana. Badanie przeprowadzono na 35 owcach rasy merynos, które zostały podzielone na 3 grupy badawcze. Pierwszą grupę stanowiło 25 owiec, u których została wywołana osteoporoza poprzez zastosowanie diety ubogiej w białko i składniki mineralne, ograniczony ruch, ograniczony dostęp do światła słonecznego, owariektomię oraz podawanie leków z grupy glikokortykosterydowej. Drugą grupę stanowiło 5 owiec (próby pozytywne), u których zastosowano dietę ubogą w białko i składniki mineralne, ograniczony ruch, ograniczony dostęp do światła słonecznego, owariektomię. Trzecia grupa 5 owiec (grupa negatywna) stanowiła grupę kontrolną. Przed przystąpieniem do badania oraz na zakończenie doświadczenia wszystkie zwierzęta zostały zważone, pobrano od nich krew do badań morfologicznych, biochemicznych, hormonalnych, markerów obrotu kostnego. Do badań QCT oraz badań histologicznych pobrano słupki kostne z lewego (początek doświadczenia) i prawego (koniec doświadczenia) talerza biodrowego.

W grupie pierwszej glikokortykosteroidy były podawane co 20 dni czterokrotnie w dawce 150 mg/owcę. Podawanie rozpoczęto miesiąc po zabiegu owariektomii. Eutanazja została wykonano po miesiącu czasu od zakończenia podawania glikokortykosteroidów. Od zwierząt pobrano kości kończyn piersiowych i miednicznych oraz miednicę do badań wytrzymałościowych kości i ich powierzchni stawowych. Dodatkowym badaniem było badanie artroskopowe zdrowego stawu kolanowego owcy oraz owcy po wywołaniu osteoporozy.

Wyniki. Wyniki i omówienie. Wstępne wyniki wykazały u owiec w grupie pierwszej uzyskanie osteoporozy na poziomie 30%. Analiza pQCT słupków kostnych wykazała zmniejszenie gęstości kości i zmiany w ich mikroarchitekturze.

P31

CHANGES IN THE MICROARCHITECTURE OF EPIPHYSIS OF LONG BONES AND THE ARTICULAR HYALINE CARTILAGE IN THE COURSE OF EXPERIMENTALLY INDUCED OSTEOPOROSIS IN SHEEP

Piątek A., Kiełbowicz Z.

Katedra i Klinika Chirurgii, Medycyna Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Keywords: sheep, osteoporosis, glucocorticoids

Objectives. Osteoporosis is a metabolic bone disease, which belongs to the most serious and most valuable in the treatment of health problems in the world. 25-30% of older people with hip fracture die within a year of fracture as a result of complications. In developed countries, one in four women over age 65 have severe osteoporosis requiring intensive treatment. In Poland, 3-5 million people living with increased risk of fractures due to bone decalcification.

Osteoporosis is a patchy disease, which essence is the progressive loss of bone mass and skeletal microarchitecture disorganization, which can result in broken bones.

Aim. The aim of the study is to understand the structure of osteoporotic epiphyseal and articular surfaces, selecting the most effective methods of diagnosing disease, monitoring of progressive osteoporotic changes based on markers of bone turnover and changes in histological and ultrastructural bone.

Materials and methods. Due to the fact that osteoporosis not occur naturally in animals, in sheep it had to be induced.

The study was conducted on 35 merino sheep, which were divided into three study groups. The first group consisted of 25 sheep, in which osteoporosis is caused by a diet low in protein and minerals, limited movement, limited access to sunlight, ovariectomy and administration with glucocorticoids. The second group consisted of five sheep (positive control group), which used a diet low in protein and minerals, limited movement, limited access to sunlight, ovariectomy. A third group of five sheep (negative control group) was a control group. Before the test, and at the end of the experiment, all animals were weighed, blood was collected for morphological, biochemical, hormonal and markers of bone turnover tests. For QCT and histology test the bone sample were taken from the left the iliac crest (the beginning of the experiment) and right (end of the experiment). In the first group corticosteroids were administered four times every 20 days at 150 mg / sheep. Administration began one month after ovariectomy. Euthanasia was performed after a month of time after the end of the therapy. From animals bones from thoracic and pelvic limbs with their articular surfaces and pelvis bone were collected for strength tests. In addition, exploratory arthroscopy of healthy sheep knee and knee of sheep with osteoporosis were performered.

Results. Results and Discussion. Preliminary results demonstrated that sheep in the first group got osteoporosis at 30%. QCT analysis of bone biopsies showed bone loss and changes in the microarchitecture.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s103.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23-24.

P021
TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNE STANU TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z OSTEOCHONDRODYSPLAZJĄ

Dariusz Chmielewski, Jan Świątkowski, Marcin Zgoda
z Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Górecki
Adres do korespondencji:02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Osteochondrodysplazje, będące jednym z pierwotnych zaburzeń tworzenia tkanki kostnej, są przez wielu zaliczana do grupy chorób metabolicznych tkanki kostnej. Do pełni obrazu klinicznego zalicza się niski wzrost, zmiany kształtu okolic nasadowych kości długich, deformacje trzonów kręgowych oraz zaburzenia formowania odcinkowego narządu ruchu (np. krótkie kciuki). Wielu pacjentów z osteochondrodysplazjami jest objętych stałą opieką i obserwacją przez zespół Kliniki. Corocznie dołączamy 5-7 nowych przypadków. Od 1998 roku obserwujemy prawidłowość – większość osób u których ostatecznie rozpoznajemy tą jednostkę trafia do diagnostyki z niską masą kostną i podejrzeniem osteoporozy.
Celem pracy jest przedstawienie obrazu klinicznego choroby 11 diagnozowanych pierwotnie przypadków osteochondrodysplazji wraz z obrazem radiologicznym, wynikiem badania densytometrycznego DEXA L2L4 oraz końców bliższych obu kości udowych, parametrów metabolizmu wapniowo – fosforanowego i witaminy D oraz wybranych markerów obrotu kostnego. Oceną objęto 6 mężczyzn w wieku 21 – 47 lat i 5 kobiet ( 35 – 55 lat ). U wszystkich badanych parametr Z-score wynosił mniej niż –1 SD. Nie stwierdzono żadnych zaburzeń w zakresie gospodarki wapniowo – fosforanowej.
Na podstawie oceny wyników badania gęstości tkanki kostnej ustalono, że jest ona obniżona we wszystkich przypadkach osteochondrodysplazji. Wielkość niedoboru gęstości tkanki kostnej nie koreluje z ekspozycją objawów radiologicznych tej jednostki. Uznano zatem konieczność bardzo wnikliwej analizy wyników badań densytometrycznych u młodych osób z niskim wzrostem (poniżej 160 cm) z uwagi na możliwość występowania zmian o typie osteochondrodysplazji.

P021
DIAGNOSTIC PROBLEMS IN BONE DENSITY EVALUATION IN PATIENTS WITH OSTEOCHONDRODYSPLASIAS

Dariusz Chmielewski, Jan Swiatkowski, Marcin Zgoda,
Department of Orthopaedics and Traumatology of the Locomotor System, Medical University of Warsaw, Poland

Osteochondrodysplasias, primary bone formation disorders, are included to the group of metabolic bone diseases. Decreased height, deformations of long bone epiphysis, vertebral deforma¬tion and disturbances of segmental formation of the locomotor system (i.e. shortened thumbs) are typical clinical symptoms of this disease.
There are 5-7 new patients with osteochondrodysplasias yearly attached to the group observed in the Department. We found a regularity beginning from 1998 where most of the patients, finally diagnosed as osteochondrodysplasia, are referred for diagnosis with low bone mass and a suspicion of osteoporosis.
The aim of the study was to present the clinical manifestation of 11 cases of osteochondrodysplasias, including radiological findings, dual-hip and lumbar spine BMD, parameters of calcium – phosphorus and vitamin D metabolism and selected markers of bone turnover. 6 men age 21-47 years and 5 women (35-55 years) were evaluated. Z-score parameter exceeded -1 SD in all patients. No abnormalities in calcium – phosphorus metabolism were found.
Based upon the bone density analysis we found a decreased BMD in all patients diagnosed as osteochondordysplasia. There is no positive correlation between the grade of osteopenia and exposition of radiological findings of this disease.
There is a need for specific analysis of densitometry in young patients with decreased height (less than 160 cm), because of possible presence of disorders suggesting osteochondrodysplasia.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s154-155.

P29
WPŁYW KORTYZOLU NA PRZEMIANĘ KOSTNĄ I HOMEOSTAZĘ WAPNIOWO-FOSFORANOWĄ U DZIEWCZĄT Z JADŁOWSTRĘTEM PSYCHICZNYM

Roztoczyńska D.,1 Dziatkowiak H.,1 Starzyk J.,1 Czerwiński E.2
1 Klinika Endokrynologii Dzieci i Młodzieży Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii CMUJ, Wielicka 265, 30-663 Kraków
2 Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Kraków

Słowa kluczowe: anorexia nervosa, osteoporoza, kortyzol

Celem pracy jest ocena wpływu kortyzolu na gęstość mineralną kości oraz na przemianę kostną i wapniowo-fosforanową u dziewcząt z J.P. Materiał. 36 dziewcząt z J.P. w wieku średnio 15.3 lat, ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) średnio 15.95 kg/m2. W chwili rozpoczęcia obserwacji jedna z dziewcząt miesiączkowała pomimo utraty masy ciała, u 8 nie wystąpiła pierwsza miesiączka, u pozostałych 27 rozpoznano wtórny brak miesiączki trwający średnio 11.14 miesięcy. Trzyletni okres obserwacji zakończyły 33 dziewczęta.
Metody
U wszystkich chorych przed leczeniem oraz co 6 miesięcy wykonywano badanie przedmiotowe, ocenę BMI, pobierano krew w celu wykonania badań hormonalnych, biochemicznych oraz dla oznaczenia markerów kostnych. W surowicy oznaczono stężenie estradiolu. LH, FSH, PTH, IGF-1 oraz kortyzolu, w moczu dobowym stężenie kortyzolu. Parametry przemiany wapniowo-fosforanowej oceniano na podstawie stężenia wapnia całkowitego i zjonizowanego, fosforu, fosfatazy alkalicznej oraz białka całkowitego w surowicy, a w dobowej zbiórce moczu oceniono wydalanie wapnia i kreatyniny. Jednocześnie pobierano krew do oznaczeń markerów kostnych: N-MID-Osteokalcyny oraz Serum Cross Laps. Co 12 miesięcy oceniono gęstość mineralną kręgosłupa lędźwiowego w odcinku L2-L4, w projekcji AP, metodą DEXA (Lunar DPX-IQ), analizowano wskaźniki BMD, BMC, BMD i Z score.
Wyniki
Przed rozpoczęciem leczenia pacjentek wykazano znamienną statystycznie ujemną korelację pomiędzy stężeniem kortyzolu w moczu dobowym, a stężeniem estradiolu, LH, FSH, IGF-1 oraz wartością BMI i dodatnią korelację pomiędzy stężeniem kortyzolu w surowicy i w moczu, a stężeniem Serum Cross Laps. Po zakończeniu leczenia stwierdzono obniżenie poziomu kortyzolu w surowicy krwi oraz wysoce znamienne zmniejszenie stężenia kortyzolu w moczu dobowym. W okresie trzech lat leczenia nie wykazano znamiennej statystycznie korealcji pomiędzy stężeniem kortyzolu w moczu dobowym i surowicy, a wartością Z score, BMD, BMC i BMAD, natomiast wartości kortyzolu w surowicy krwi i w moczu korelowały ujemnie z wartością BMI oraz ze stężeniem estradiolu, IGF-1, LH i FSH w surowicy krwi. Stwierdzono także ujemną korelację pomiędzy stężeniem kortyzolu w dobowej zbiórce moczu a stężeniem wapnia całkowitego, fosfatazy alkalicznej i osteokalcyny w surowicy krwi.
Wnioski
Związana z wyniszczeniem hiperkortyzolemia u dziewcząt z J. P. wywiera negatywny wpływ na oś podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalną, przemianę wapniową i syntezę kostną, jak również powoduje nasilenie resorpcji kości w tej grupie chorych.

P29
THE EFFECT OF CORTISOL ON BONE AND CALCIUM – PHOSPHATE METABOLISM IN GIRLS IN ANOREXIA NERVOSA

Roztoczyńska D.,1Dziatkowiak H.,1 Starzyk J.,1 Czerwiński E.2
1 Department of Pediatric Endocriynology Polish-American Children Hospital Jagiellonian University CMUJ, Wielicka 265, 30-663 Krakow, Poland
2 Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland

Keywords: anorexia nervosa, osteoporosis, crtisol

The goal of the study is the analysis of the effect of cortisol on bone and calcium – phosphate metabolism in girls in anorexia nervosa.
Material
The analysis included 36 anorectic girls at the mean age of 15.3 years and with the mean duration of the disease of 12.02 months. Of this group, at the beginning of the observation period, one patient still menstruated despite her body mass loss, eight girls were pre-menarche, and the remaining 27 patients had secondary amenorrhea of the mean duration of 11.14 months. The mean body mass index was 15.95 kg/m2. The mean follow-up was 34.66 months; the 3-year observation period was accomplished in 33 girls.
Methods
Physical examination for BMI evaluation, laboratory and hormonal tests was performed every 6 months. Calcium-phosphate and bone metabolism were also assessed in all the patients based on the analysis of PTH and alkaline phosphatase levels, serum calcium and phosphorus, 24-hour calciuria, as well as the values of osteogenesis ( N-Mid-Osteocalcin) and bone resorption markers Serum Cross Laps). Hormonal testes included: estradiol, LH, FSH, IGFI and cortisol serum levels, and cortisol in 24 urine collection. Bone mineral density was determined in all the girls prior to follow-up and during the 3-year therapy. Spine densitometry in the AP projection was performed every 12 months, using a Lunar unit. The following indices were assessed: BMC, BMD, BMAD and Z score.
Results
In the initial period of the follow – up, a highly significant negative correlation was noted between serum and urine cortisol levels and Serum Cross Laps values. After the three-year treatment period, the serum cortisol levels decreased, and the 24-hour urine cortisol values decreased significantly. Within the 3year follow-up, no significant correlation was observed between serum and urine cortisol levels and: Z score, BMD, BMAD and BMC indices. On the other hand, while a significant negative correlation was demonstrated between serum and urine cortisol levels and: serum estradiol, LH, FSH, IGF-I and BMI values. A significant negative correlation was noted between 24-urine collection and calcium, alkaline phosphatase and N-Mid Osteocalcin levels.
Conclusions
Hipercortisolemia in anorectic patients is associated with low body mass, and has a negative effect on the hypothalamic-hypophyseal-gonadal axis and on osteogenesis, as well on intensification on bone resorption.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1172.

P27
OKOŁOOPERACYJNE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI W CHIRURGII ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

Ciesielczyk B., Brzuzgo K., Skubiszewska D. M., Zagurska A.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Słowa kluczowe: delirium pooperacyjne, złamania osteoporotyczne, osteosynteza

Zaburzenia psychiczne są istotną przyczyną powikłań okołooperacyjnych i zgonów. Etiologia jest wieloczynnikowa: otępienie, niedotlenienie, hipoglikemia, niedokrwistość, niedostateczne lub nadmierne leczenie przeciwbólowe, niepożądane reakcje leków lub interakcje między nimi, ostra choroba mózgu, znalezienie się w obcym środowisku oraz wpływ znieczulenia i operacji.
Cel pracy
Celem pracy jest przedstawienie aktualnych poglądów na temat przyczyn i sposobów leczenia zaburzeń świadomości u chorych geriatrycznych w oparciu o piśmiennictwo światowe. Drugim celem pracy jest zbadanie wpływu różnych czynników na wystąpienie zaburzeń świadomości w materiale własnym.
Grupę badaną stanowi kolejnych 64 chorych w wieku powyżej 70 roku życia operowanych z powodu złamań osteoporotycznych w okresie od 1IV2006 do chwili obecnej. Z badań wykluczono chorych z urazem czaszkowo- mózgowym. Prowadzono badania prospektywne oceniając MMSE, ASA, BMI, czynniki związane z wywiadem, czynniki socjalne, przebyte choroby, badania laboratoryjne, zaburzenia w trakcie znieczulania, ból i jego leczenie oraz inne czynniki. Wystąpienie zaburzeń świadomości określano na podstawie raportów pielęgniarskich i lekarskich oraz badania podczas majaczenia.
Wyniki
Zaburzenia świadomości wystąpiły u 12 chorych (18,7%). Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu delirium pooperacyjnego były: BMI<18,5, MMSE<20, sprawność przedoperacyjna Zubrod 2 i wyżej, choroby neurodegeneracyjne, wady wzroku, wady słuchu, przyjmowanie leków w ilości przekraczającej 4 preparaty, hipotensja śródoperacyjna i niewłaściwa walka z bólem.
Wnioski
1. Określenie czynników sprzyjających wystąpieniu delirium pooperacyjnego pozwala wydzielić grupę ryzyka i tym samym modyfikować leczenie.
2. Farmakoterapia nie zapobiega skutecznie wystąpieniu zaburzeń świadomości.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W40
Jan Skowroński
Klinika Ortopedii i Traumatologii AM w Białymstoku Klinika Ortopedii i Traumatologii 15–276 Białystok ul. M.Skłodowskiej–Curie 24a

Autor przedstawia patomechanizmy złamań dalszej nasady kości udowej, rzepki i bliższej nasady piszczeli. .
W patomechanizmach złamań dystalnej części k. udowej omówione są tzw. „słabe punkty” (weaknees points) oraz ich rolę w urazach bezpośrednich i pośrednich. Siły deformujące to wypadkowa siły urazowej oraz „nierównowagi” działających sił mięśniowych podczas urazu. Biomechaniczny rezultat działania tych sił to deformacja „koślawiąca” rzadziej „szpotawiąca” i zagięcie kątowe odłamów do tyłu. Na bazie przedstawionej patomechaniki autor omawia klasyfikację w/w złamań wg AO, Neer’a i Seinsheimera. .
W patomechanice złamań rzepki omówiono dwa główne mechanizmy urazu bezpośredni i pośredni oraz mieszany, gdzie wzajemne proporcje sił i stopień zgięcia kolana warunkuje typy złamań. Podstawowe typy omawianych złamań to: poprzeczne złamanie rzepki, złamanie szczytu rzepki, poprzeczne z rozkawałkowaniem, wieloodłamowe rzepki oraz najrzadsze złamania podłużne. W złamaniach bliższej nasady piszczeli siły kompresyjne , valgizujące lub obie w rozmaitych proporcjach są najczęstszą przyczyną złamań. W abdukcyjnym mechanizmie urazu osią obrotu i „zawiasem” jest przyśrodkowe więzadło oboczne („nutcracker theory”). Stopień zgięcia kolana oraz proporcje sił kompresji do sił działających w płaszczyźnie czołowej powoduje rozmaite typy złamań: rozszczepienne, rozszczepienno–kompresyjne i kompresyjne. Autor omawia je w klasyfikacjach AO, Rasmussena i Schatzkera i Hohla.

Zachęcamy do zapoznania się ze sprawozdaniem z konferencji Echa ASMBR która odbyła 14.01.2017.
Sprawozdanie przygotowane zostało przez Prof. dr hab. med Ewę Sewerynek.

P24

CZY U DZIECI Z NADMIAREM MASY CIAŁA WYSTĘPUJĄ ZABURZENIA GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI?

Łupińska A., Kulińska-Szukalska K., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: otyłość, dzieci, gęstość mineralna kości, DXA

Wstęp. Narastająca częstość występowania nadwagi i otyłości w populacji wieku rozwojowego stanowi coraz większy problem zdrowia publicznego. Mimo powszechnego przekonania o ochronnym wpływie nadmiaru masy ciała na ryzyko rozwoju osteoporozy, w ostatnich latach w piśmiennictwie zwraca się uwagę na fakt, iż u dzieci z nadmiarem masy ciała może występować upośledzony metabolizm kostny, co może prowadzić do zaburzeń mineralizacji kości.

Cel. Celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie jaka jest masa kostna dzieci z nadwagą i otyłością oceniana za pomocą badania densytometrycznego kości (DXA) oraz zależność między gęstością mineralną kości, podstawowymi pomiarami antropometrycznymi a wskaźnikami badania densytometrycznego oceniającymi skład ciała.

Materiał i metody. Badaniami objęto 117 dzieci w wieku 7-10 lat. U 80 pacjentów stwierdzono nadmiar masy ciała; grupę porównawczą stanowiło 37 dzieci. U wszystkich pacjentów przeprowadzono badanie lekarskie z pomiarami antropometrycznymi; obliczono wskaźnik względnej masy ciała (BMI), którego wartości odniesiono do siatek centylowych odpowiednich dla płci i wieku. U każdego dziecka wykonano badanie densytometryczne kości w projekcji Spine i Total Body.

Wyniki. Na podstawie BMI u 60. dzieci rozpoznano otyłość, a u 20. pacjentów nadwagę. Dzieci z nadwagą i otyłością prezentowały wyższe wartości BMD i BMD Z-score w programie Total Body w porównaniu do badanych z prawidłową masą ciała. Zarówno wśród pacjentów z nadmiarem masy ciała, jak i w grupie porównawczej, stwierdzono dodatnią korelację miedzy wartościami bezwzględnymi BMD, BMC, BMAD w projekcji Total Body i Spine oraz masą ciała, wysokością oraz wyliczonym na ich podstawie BMI. Jedynie w grupie dzieci z BMI>95 centyla normalizacja zawartości minerału w kościach (BMC) w zależności od masy ciała (p=0,01) i tłuszczowej masy ciała (fat mass, p=0,047) wykazała niższe wartości BMC niż oczekiwane dla tej grupy. Korelacji takiej nie stwierdzono wśród dzieci z nadwagą i w grupie porównawczej. Stwierdzone wartości BMC oceniane w zależności od beztłuszczowej masy ciała (LBM) były istotnie wyższe niż przewidywane zarówno u dzieci z nadwagą, jak i otyłością w porównaniu do dzieci z BMI <85 centyla (p=0,01).

Wnioski. Dzieci z nadmiarem masy ciała mają istotnie statystycznie wyższą gęstość mineralną kości (BMD) w projekcji Total Body w odniesieniu do wieku w porównaniu do dzieci z prawidłową masą ciała. Parametry badania densytometrycznego kości (BMC, BMD, BMAD) w sposób istotny statystycznie (p<0,05) uzależnione są od masy, wysokości ciała oraz wyliczonego na ich podstawie wskaźnika BMI. Dzieci z otyłością wykazują niższą masę kostną niż przewidywana dla ich masy ciała oraz zawartości tkanki tłuszczowej (FM) w porównaniu do dzieci w tym samym wieku z prawidłową masą ciała.

P24

ARE CHILDREN WITH EXCESS BODY WEIGHT AT RISK OF BONE MINERAL DENSITY DISORDERS?

Łupińska A., Kulińska-Szukalska K., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Key words: obesity, children, bone mineral density, DXA

Objectives. The increasing prevalence of overweight and obesity in children and adolescents is a growing public health problem. Despite the widespread belief that excess weight has a protective effect on the risk of developing osteoporosis, in recent years in the literature, attention is drawn to the fact that children with excess body weight may have impaired bone metabolism which can lead to bone mineralization disorders.

Aim. The aim of this study was to answer the question what the bone mass of children with overweight and obesity measured by dual energy X-ray absorptiometry (DXA) is. Relationship between bone mineral density, anthropometric measurements and indicators of body composition (fat mass and lean body mass) was also analysed.

Materials and methods. 117 children aged 7-10 years were included into the study. 80 patients had excess weight; comparison group consisted of 37 children. All patients underwent physical examination with anthropometric measurements; body mass index (BMI) was calculated. Bone mass was measured at the total body and lumbar spine projection using DXA.

Results. According to BMI 60 children were diagnosed as obese, 20 patients as overweight. Children with excessive body weight had higher Total Body BMD and BMD Z-score for chronological age than those with normal body weight. Positive correlation between the BMD, BMC, BMAD in both projections (Total Body and Spine) and body weight, height, BMI was found in patients with excess body weight as well as in the comparison group. Only in the group of children with BMI >95^th centile bone mineral content (BMC) in relation to body weight (p=0.01) and fat mass (p=0.047) was lower than values predicted for this group. There was no such correlation among overweight children and in the comparison group. Observed values of Total Body BMC relative to lean body mass (LBM) were significantly higher than predicted for the group of overweight and obese children, the values were also higher than those among patients with a BMI <85 centile (p=0.01)

Conclusions. Children with excess body weight have a significantly higher bone mineral density (BMD) relative to age in the Total Body projection, compared to children with normal weight. DXA parameters (BMC, BMD, BMAD) depend significantly (p<0.05) on the body weight, height and BMI. Obese children have lower bone mass than predicted for their body weight and fat mass (FM) compared to children of the same age with normal body weight.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 128-129

P24

STĘŻENIE MODULATORÓW METABOLIZMU KOSTNEGO U PACJENTEK LECZONYCH Z POWODU REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW

Gruszecka K.¹, Świerkot J.¹, Matuszewska A.², Nowak B.²

¹Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM Wrocław

²Katedra i Zakład Farmakologii AM Wrocław

Słowa kluczowe: reumatoidalne zapalenie stawów, osteoprotegeryna, RANKL, sclerostyna, DKK1

Wstęp. Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekła autoimmunologiczną chorobą narządu ruchu. Ze względu na długotrwałe utrzymujące się wysokie stężenia cytokin prozapalnych wpływających na metabolizm tkanki kostnej choroba ta zaliczana jest do czynników ryzyka osteoporozy.

Mechanizmy zapewniające dynamikę przebudowy tkanki kostnej zależy od wzajemnych powiązań trzech typów funkcjonalnych komórek macierzy kostnej: osteocytów, osteoblastów i osteoklastów. Do wzajemnej komunikacji pomiędzy tymi komórkami służą tzw. modulatory metabolizmu kostnego. Należą do nich produkowana przez osteoblasty osteoprotegeryna (OPG) i RANKL a także DKK1 i sklerostyna.

Cel. Celem pracy jest ocena stężenia OPG, RANKL, DKK1 oraz sklerostyny w surowicy pacjentek chorujących na rzs w porównaniu do grupy kontrolnej i przeanalizowanie ich zmian w zależności od aktywności choroby.

Materiał i metody. 22 kobiety chorujące na reumatoidalne zapalenie stawów w wieku 30-72 lat.

Grupę kontrolną stanowiło 12 zdrowych kobiet odpowiednio dobranych co do wieku.

Oznaczeń w dokonano metodą ELISA (zestawy DRG International Inc. TECO medical Group, Assay Design Inc.) dwukrotnie u każdej z 22 kobiet. Pierwszego pomiaru dokonano przed włączeniem leczenia (metotreksat w dawce 15-20 mg/tyg). Drugiego po 6 miesiącach terapii.

Aktywność reumatoidalnego zapalenia stawów mierzono wskaźnikiem DAS28 ( wartość zależna od OB, ilości bolesnych i obrzękniętych stawów, VAS). Za wysoką aktywność uznano zgodnie z zaleceniami EULAR wartości powyżej 5,1. Przeanalizowano stężenia badanych modulatorów u 22 pacjentek z wysoką aktywnością rzs przed rozpoczęciem terapii i po 6 miesiącach leczenia oraz stężenia w podgrupach z DAS28 > 5,1 SD (29 pomiarów) i < 5,1 SD (15 pomiarów)

Wyniki. Grupie chorujących na rzs stwierdzono:

– statystycznie istotne niższe stężenia w porównaniu do grupy kontrolnej DKK1 70,80 pg/ml vs 548,52 pg/ml oraz OPG 86,80 vs 518,19

– statystycznie istotne wyższe stężenie RANKL 1050,67 pmol/L vs 176,13 pmol/L

– stężenie sklerostyny w oby grupach było porównywalne 0,3 pmol/L vs 0,28 pmol/L

W analizie stężeń badanych substancji podczas skutecznego leczenia rzs stwierdzono po 6 miesiącach terapii:

– istotny statystycznie spadek stężenia DKK1 80,96 pg/ml vs 70,36 pg/ml OPG 79,85 pg/ml vs 69,68 pg/ml oraz RANKL 781,16 pmol/L vs 529,76 pmol/L

– stężenie sklerostyny utrzymywało się na porównywalnym poziomie 0,42 pmol/L vs 0,41 pmol/L

Średnie stężenie RANKL u pacjentek z wysoką aktywnością choroby wynosiło 783,5 pmol/L i było istotnie statystycznie wyższe niż w próbkach pobranych w okresie zmniejszenia aktywności rzs. W grupie rzs z DAS28 < 5,1 stwierdzono poziom 529,76 pmol/L.

Wartości stężeń pozostałych modulatorów w grupach o wysokiej i niższej aktywności rzs nie wykazywały istotnych statystycznie różnic.

Wnioski. Uzyskane wyniki potwierdzają obecność zaburzeń metabolizmu kostnego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów.

Prowadzenie skutecznej, zmniejszającej aktywność procesu zapalnego terapii wpływa na stężenia OPG, DKK1 i RANKL jako modulatorów metabolizmu kostnego.

Wydaje się, że monitorowanie stężenia sklerostyny nie jest użytecznym parametrem oceny przemiany tkanki kostnej u pacjentów z rzs.

P24

SERUM CONCENTRATION OF BONE METABOLISM MODULATORS IN WOMEN WITH RHEUMATOID ARTHRITIS

Gruszecka K.¹, Świerkot J.¹, Matuszewska A.², Nowak B.²

¹Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM Wrocław

²Katedra i Zakład Farmakologii AM Wrocław

Keywords: rheumatoid arthritis, osteoprotegerin, RANKL, sclerostin, DKK1

Objectives. Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease affecting musculoskeletal system. As we observe longstanding high concentration of pro-inflammatory cytokines in RA patients, RA belongs to risk factors of osteoporosis. Bone turnover depends on function of three cell types: ostecytes, osteoblasts and osteclasts. Modulators of bone metabolism allow the communication between those cells. Osteoprotegerin (OPG) that is produced by osteoblasts, RANK, DKKA and sclerostin belong to modulators of bone metabolism.

Aim. The aim of the study was the assessment of serum concentration of OPG, RANKL, DKK1 and sclerostin in women with RA.

Materials and methods. Patients and methods: 22 females with established diagnosis of RA aged 30-72 years and 12 healthy (aged and sex matched) volunteers entered the study.OPG, RANKL, DKK1 and sclerostin serum concentration were measured using commercial ELISA tests. The measurements were performed once in control group and twice in RA group: before the introduction of methotrexate (MTX; dose range: 15-20mg weekly) and 6 months after the first dose of MTX. RA activity was measured with ESR-DAS28 (Disease Activity Score 28). High disease activity was defined according to EULAR guidance as DAS28>5.1. The results of serum concentration of bone metabolism modulators were grouped on the base of DAS28 in two groups: DAS28>5.1 (29 measurements) and DAS28≤5.1 (15 measurements).

Results. In RA group comparing to control group there was statistically significant lower serum concentration of DDK1 (70.80pg/ml vs. 548.52pg/ml) and OPG (86.80pg/ml vs. 518.19pg/ml). Serum RANKL concentration was significantly higher in RA group (1050.57pmol/L vs. 176.13 pmol/L). There was no significant difference in sclerostin serum concentration between both groups (0.3pmol/L vs. 0.28pmol/L). In patients with good response to MTX treatment we observed significant reduction of serum concentration of DDK1 (80.96pg/ml vs. 70.36pg/ml), OPG (79.85pg/ml vs. 60.68pg/ml) and RANKL 781.16 pmol/L vs. 529.76pmol/L) after 6 months. The concentration of sclerostin remained unchanged (0.42pmol/L vs. 0.41pmol/L). In patients with active RA RANKL serum concentration was significantly higher than in patients with lower disease activity (783.5pmol/L vs. 529.76pmol/L). There was no significant difference in serum concentrations of other bone metabolism modulators between both RA groups.

Conclusions. The results support the hypothesis the RA changes the bone metabolism. Successful treatment influences the serum concentration of bone metabolism modulators. Sclerostin seems to have no value in monitoring bone metabolism in RA patients.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 132-133

P32

FEATURES ULTRASTRUCTURE OF REGENERATE FORMED WHEN IMPLANTATION IN THE TIBIA MATERIAL OK-015, SATURATED WITH SELENIUM

Luzin V.¹, Bakhilov K.¹, Morozov V.¹, Stry V.²

¹SE Lugansk State Medical University

²Vinnitsa National Medical University

Keywords: ultrastructure, regenerate, OK-015, selenium

Objectives. The bone healing is the continuous process, determined by the plural exo- and endogenous factors. Bone injures may distort as well as stimulate the longitudinal bone growth. The trauma of the bone shaft demands the proper fixation and adequate nutrients and osteotrophic supply.

Aim. Aim is to study the dynamics of the ultrastructure of regenerate, formed by implanting in the tibias of material OK-015, saturated with selenium.

Materials and methods. The experiment was conducted on 252 white male mature rats with an initial weight of 135-145 g, divided into 6 groups: 1^st group – intact animals, 2^nd group – rats, which were applied through a defect in the tibia with a diameter of 2.2 mm. In 3^rd group were implanted into the defect material OK-015 without additives. In groups 4-6 defect was filled with blocks of OK-015 saturated with selenium at concentrations respectively 0.15%, 0.30% and 0.50%. Periods of observation were 7, 15, 30, 60, 90 and 180 days. After the experiment the animals were decapitated under ether anesthesia and the tibia isolated. A fragment corresponding to the location of implantation was separated, triturated in an agate mortar and examined by X-ray analysis on apparatus DRON-2 with goniometric attachment GUR-5 (coefficient of microtexture and crystallite sizes were calculated).

Results. The crystallite sizes of the regenerate in the presence of ion selenium in implant at 7 days of observation were more parameters of 3^rd group: by 8.95% in 4^th group, by 18.03% in 5^th group and 14.87% in 6^th group. The crystallite size were smaller than the 3^rd group: by 9.55% in 4^th group, by 13.59% in 5^th group and 19.17% in 6^th group on 15 day of observation. These changes support the view to accelerate the rate bioresorption of implant in the presence of selenium in it, the most effective is the concentration of selenium in the implant 0.30% and 0.50%.

In the presence of selenium in the implant the coefficient of microtexture changed as follows: its value was more than in the 3^rd group on 7, 30 and 60 days, respectively, in 4^th group by 11.18%, 7.16% and 7.79%, in 5^th group – by 11.40%, 8.77% and 11.36%, and in the 6^th group – by 11.86%, 14.62% and 11.36%.

Conclusions. The obtained data indicate that the presence of selenium in the implant increases the degree of order of the crystal lattice of tibia regenerate and thus confirms the assumption that the experimental conditions are accelerated processes of biodegradation of the implanted material OK-015.

P32

CECHY ULTRASTRUKTURY REGENERATU POWSTAJĄCE PODCZAS IMPLANTACJI W KOŚCI PISZCZELOWEJ MATERIAŁU OK-015 NASYCONEGO SELENEM

Luzin V.¹, Bakhilov K.¹, Morozov V.¹, Stry V.²

¹SE Lugansk State Medical University

²Vinnitsa National Medical University

Słowa kluczowe: ultrastruktura, regeneracja, OK-015, selen

Wstęp. Wzrost kości jest procesem ciągłym, determinowanym przez mnogie czynniki egzo- i endogenne. Urazy kości mogą zarówno wypaczać, jak i stymulować wzrost kości na długość. Uraz trzonu kości wymaga właściwej fiksacji, odpowiednich składników odżywczych oraz ukrwienia.

Cel. Celem było zbadanie dynamiki ultrastruktury regeneratu tworzonego poprzez wszczepienie w kości piszczelowe materiału OK-015 wysyconego selenem.

Materiał i metody. Doświadczenie prowadzono na 252 dojrzałych białych samcach szczurów o początkowej wadze 135-145 g, podzielonych na 6 grup: 1 grupa – zwierzęta nienaruszone, grupa 2 – szczury, którym uszkodzono kość piszczelową na przekroju 2,2 mm. W grupie 3 wszczepiono w ubytek kości materiał OK-015 bez dodatków. Grupy 4-6 – ubytki kości wypełniono blokami OK-015 wysyconymi selenem w stężeniu odpowiednio 0,15%, 0,30% i 0,50%. Okresami obserwacji były 7, 15, 30, 60, 90 i 180 dni. Po zakończeniu eksperymentu zwierzęta uśmiercono w znieczuleniu eterem i wyizolowano kości piszczelowe. Fragment odpowiadający miejscu implantacji oddzielono, rozdrobniono w moździerzu agatowym i zbadano metodą rentgenowskiej analizy w aparacie DRON-2 z goniometrycznymi mocowaniami GUR-5 (obliczono współczynnik mikrostruktury i wielkości krystalitów).

Wyniki. Rozmiary krystalitów regeneratu w obecności jonów selenu w implancie po 7 dniach obserwacji były większe od parametrów 3. grupy: o 8,95% w 4. grupie, o 18,03% w 5. grupie i 14,87% w 6. grupie. Wielkości krystalitów były mniejsze od tych w 3-ej grupie: o 9,55% w 4. grupie, o 13,59% w 5. grupie i 19,17% w 6. grupie w 15-tym dniu obserwacji. Zmiany te potwierdzają pogląd, że aby przyspieszyć tempo bioresorpcji implantu w obecności selenu w nim, najbardziej skuteczne jest stężenie selenu w implancie 0,30% i 0,50%. W obecności selenu w implancie współczynnik mikrostruktury wykazywał następujące zmiany: jego wartość była większa niż w 3. grupie w 7., 30. i 60. dniu, odpowiednio w 4. grupie – o 11,18%, 7,16% i 7,79%, w 5. grupie – o 11,40%, 8,77% i 11,36%, a w 6. grupie – o 11,86%, 14,62% i 11,36%.

Wnioski. Uzyskane dane wskazują, że obecność selenu w implancie zwiększa stopień uporządkowania sieci krystalicznej regeneratu kości piszczelowej, potwierdzając zatem założenia, że warunki doświadczalne przyspieszają procesy biodegradacji implantowanego materiału OK-015.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s104.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s24.

P022
PORÓWNANIE WYNIKÓW BADAŃ KOŚĆCA METODĄ ULTRADŹWIĘKOWĄ I DENSYTOMETRYCZNĄ

1M. Kasprzyk, 2K. Lipiński, 1E. Czerwiński,
1Klinika Ortopedii CM UJ, ul. Kopernika 19, 31-501 Kraków;
2Krakowskie Centrum Osteoporozy i Menop. ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków

Począwszy od końca lat 80 – tych wzrasta rola ilościowego badania ultradźwiękowego (QUS) jako metody alternatywnej do absorpcji promieniowania rentgenowskiego w diagnostyce osteoporozy. W ostatniej dekadzie opublikowano wiele badań naukowych, w których ryzyko wystąpienia złamania osteoporotycznego określano na podstawie parametrów ultradźwiękowych tj: BUA (szerokopasmowe tłumienie ultradźwięków) oraz SOS (prędkość ultradźwięków). Przedstawiono również dość wysokie korelacje pomiędzy wynikami pomiarów ultradźwiękowych a pomiarami DXA kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej. Jednakże istnieją również doniesienia kwestionujące przydatność metod ultradźwiękowych w diagnostyce osteoporozy.
Celem pracy jest analiza wartości badań ultradźwiękowych: kości piętowej, paliczka proksymalnego palca III ręki oraz dystalnego końca kości promieniowej w diagnostyce osteoporozy oraz porównanie ich do wyników badań densytometrycznych kregosłupa lędźwiowego i bliższego końca kości udowej.
Materiał: grupa badana składała się z 112 osób, które do badania wylosowano i zaproszono listownie. W tej grupie było 58 kobiet w wieku od 21do77 rż (średnio 48.6 lat) oraz 54 mężczyzn w wieku od 21 do 81 rż (średnio 51.04 lat). Po zebraniu wywiadu lekarskiego i kwestionariusza u wszystkich wykonano równocześnie badania ultradźwiękowe oraz DXA. Do badań ultradźwiękowych wykorzystano aparat Omnisense – Sunlight, mierząc SOS dystalnego końca kości promieniowej, SOS paliczka proksymalnego III ręki; aparat Achilles Plus – Lunar mierząc SOS oraz BUA kości piętowej. Do badań densytometrycznych kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej wykorzystano aparat DTX IQ -Lunar. Stwierdzono najniższe korelacje pomiędzy pomiarami SOS radius aparatu Omnisense a BMD neck wartość R²=0,023, SOS phalanx aparatu Omnisense a BMD neck wartość R²=0,052, a najwyższe pomiędzy BMD neck a BMD spine L2-L4 wartość R²=0,46 oraz BMD neck a BUA aparatu Achilles wartość R²=0,22. Wnioski: stwierdzono mierne korelacje pomiędzy wynikami pomiarów ultradźwiękowych a pomiarami densytometrycznymi.

P022
COMPARISON OF RESULTS OBTAINED BY QUANTITATIVE ULTRASOUND AND DENSITOMETRIC MEASUREMENT OF THE SKELETON
M. Kasprzyk, K. Lipinski, E. Czerwinski
Department of Orthopaedics, Coll. Med. Jagiellonian University, 31-501 Krakow, ul. Kopernika 19, Poland

From the beginning of the 80’s the role of quantitative ultrasound examinations (QUS) as an alternative method to X-ray absorptio¬metry in the diagnosis of osteoporosis has been on the rise. During the last decade there have been many publications in which risk of osteoporotic fracture has been determined based on ultrasound parameters e.g. BUA (broadband ultrasound attenuation) and SOS (speed of sound). A high correlation between US results and spinal and hip DXA have been shown. There are however, reports questioning the usefulness of ultrasound methods in the diagnosis of osteoporosis.
The aim of our study was to analyze the value of the ultrasound examination of the heel, proximal III phalanx of the hand and distal radius in the diagnosis of osteoporosis and also to compare these results to densitometry of the spine and proximal femur.
Material: The studied group comprised 112 subjects who were invited by letter into the study. There were 58 females aged 21-77 years (av. 48.6) and 54 males aged 21-81 years (av. 51.04). After taking a medical history and physical examination all patients underwent the ultrasound and DXA examinations. For the ultrasound the Omnisense – Sunlight apparatus was used to measure SOS of the distal radius, SOS of the III proximal phalanx of the hand. The Lunar Achilles Plus apparatus evaluated SOS and BUA of the heel. For densitometry of the spine and proximal femur the Lunar DPX-IQ densitometer was used.
Results: We found the lowest correlation between the SOS of the radius and BMD of the neck R2=0,023 and the SOS of the phalanx and BMD of the neck R2=0,052. The highest correlation was found between the BMD of the neck and BMD of the L2-L4 region of the spine (R2=0,46) and BMD of the neck and BUA of the heel (R2=0,22).
Conclusions: A weak correlation was observed between ultrasound and densitometric evaluation.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s155-156.

P30
OCENA BADANIA ULTRADŹWIĘKOWEGO KOŚCI PIĘTOWEJ ORAZ WSKAŹNIKÓW ROZWOJU BIOLOGICZNEGO U DZIECI ŁÓDZKICH W WIEKU 10-13 LAT

Błaszczyk A.
Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, SP ZOZ USK nr 4 im. M. Konopnickiej w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź

Słowa kluczowe: badanie ultradźwiękowe kości piętowej, dzieci

Wstęp
W okresie przyspieszonego wzrastania i dojrzewania organizmu obserwuje się istotne zwiększenie wymiarów szkieletu, co wiąże się przede wszystkim z szybkim przyrostem masy kostnej, szczególnie jej części mineralnej.
Celem przeprowadzonych badań było uzyskanie odpowiedzi na pytanie jaki jest stan mineralizacji kośćca i jego fizjologiczne uwarunkowania (wiek, płeć, wysokość i masa ciała, stan odżywienia, zaawansowanie w pokwitaniu) u dzieci łódzkich w wieku 10-13 lat i czy występują nieprawidłowości (i jakiego rodzaju) w tym zakresie.
Materiał i metody
Badaniami objęto 300 dzieci, uznanych za zdrowe, w wieku 10-13 lat; 126 chłopców i 174 dziewczynki, uczęszczających do losowo wybranych szkół podstawowych z każdej dzielnicy Łodzi. U wszystkich dzieci przeprowadzono: przedmiotowe badanie lekarskie, pomiary masy ciała i wysokości dla wyliczenia na ich podstawie wskaźnika masy ciała, ocenę fazy dojrzewania płciowego wg Tannera oraz badanie ultradźwiękowe kości piętowej. Analizowano parametry: prędkość przechodzenia ultradźwięków (SOS), szerokopasmowe tłumienie ultradźwięków (BUA) oraz wyliczany na ich podstawie wskaźnik Stiffness, zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i względnych (wskaźnik Z-score). Za prawidłowe uznawano wyniki poszczególnych parametrów ultradźwiękowych mieszczące się w zakresie plus/minus 1,0 liczby odchyleń standardowych od średniej dla płci i wieku.
Wyniki
W badaniu ultradźwiękowym kości piętowej obniżenie Z-score co najmniej jednego parametru stwierdzono u 45,3% badanej populacji. Dla wartości bezwzględnych wszystkich parametrów ultradźwiękowych wykazano istotne statystycznie, dodatnie zależności od wieku badanych. Znamienne statystycznie, dodatnie korelacje pomiędzy wartościami parametrów ultradźwiękowych a masą i wysokością ciała oraz fazami dojrzewania płciowego, stwierdzono zarówno dla chłopców, jak i dziewczynek oraz łącznie w całej badanej grupie.
Wnioski
U 45% zdrowych dzieci uczęszczających do łódzkich szkół podstawowych, stwierdzono za pomocą metody ultradźwiękowej obniżenie gęstości mineralnej kośćca. Parametry badania ultradźwiękowego kości piętowej w grupie dzieci w wieku 10-13 lat zależą od wieku, masy i wysokości ciała, zaawansowania w pokwitaniu oraz stanu odżywienia. Jak wynika z przeprowadzonych badań metoda ultradźwiękowa oceny masy kostnej okazała się bardzo przydatna w badaniach przesiewowych dzieci i młodzieży.

Badania stanowią przedmiot pracy doktorskiej pt. „Ocena mineralizacji kośćca, stanu odżywienia i spożycia wybranych składników pokarmowych u dzieci łódzkich w wieku 10-13 lat”.

P30
EVALUATION OF QUANTITATIVE ULTRASOUND EXAMINATION OF CALCANEOUS AND DEVELOPMENTAL INDICES IN CHILDREN AGED 10-13 YEARS FROM LODZ

Błaszczyk A.
Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, 4th Teaching Hospital, Lodz, 36/50 Sporna St., 91-738 Lodz, Poland

Keywords: quantitative ultrasound of calcaneous, children

Introduction
In the period of intensive growth and maturation rapid increase of skeletal size is observed. It is connected with accumulation of bone mass, mostly its mineral part.
The aim of the study was to answer questions about the skeletal mineralization and its physiological factors (age, gender, height, weight, nutritional state, stage of maturation) and abnormalities concerning it in the population of children from Lodz, aged 10-13 years.
Material and methods
The study comprised 300 healthy children, aged 10-13 years, 126 boys and 174 girls, from primary schools from every district of Lodz. In all children: medical examination, height and weight measurements to calculate body mass index, stage of maturation by Tanner scale and quantitative ultrasound of calcaneous (QUS) were performed. Such ultrasound parameters as: speed of sound (SOS), broadbound ultrasound attenuation and automatically calculated Stiffness index were analyzed as absolute and relative (Z-score) values. Results of ultrasound parameters ranged from minus to plus 1,0 for mean of sex and age were taken as normal (Z-score).
Results
Decrease of Z-score of at least one of ultrasound parameters was found in 45,3% of the studied children. Statistically significant, positive correlations between age and absolute values of QUS parameters were found. There were also statistically significant positive correlations of ultrasound parameters with weight, height and stage of maturation for boys, girls and for the whole group.
Conclusions
Decrease of bone mass assessed by QUS method was found in 45% of children from primary schools from Lodz. Ultrasound parameters of calcaneous in the group of children aged 10-13 years were correlated with age, weight, height, stage of maturation and nutritional state. The results of the conducted study suggest that QUS method of bone mass assessment is very useful for screening examinations in children and adolescents.

The results of this study are the part of doctoral dissertation “Evaluation of bone mineralization, nutritional state and dietary intake of chosen nutritional compounds in children aged 10-13 years from Lodz”.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1173-174.

P29
OCENA MASY KOSTNEJ, STANU ODŻYWIENIA I SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI ŁÓDZKICH W WIEKU 9-13 LAT

Chlebna-Sokół D., Kiliańska A., Kulińska-Szukalska K., Frasunkiewicz J., Michałus I., Rusińska A.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź

Słowa kluczowe: badanie ultradźwiękowe kości piętowej, dzieci, żywienie

Celem badań było uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy struktura kości i gęstość mineralna, a tym samym masa kostna, zależy od stanu odżywienia i sposobu żywienia u dzieci w okresie intensywnego wzrastania.
Materiał i metody
W latach 2005-2006 zbadano łącznie 643 uczniów łódzkich szkół podstawowych w wieku 8,5-13,5 lat, uznanych za zdrowych; 384 dziewczynki i 259 chłopców. U wszystkich dzieci wykonano badanie ultradźwiękowe kości piętowej określające masę i strukturę tkanki kostnej; na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI w kg/m2) przeprowadzono ocenę stanu odżywienia oraz za pomocą metody trzydniowych zapisów całodziennych diet oszacowano średnie dzienne spożycie wybranych składników pokarmowych, w tym: energii, białka ogółem, sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu oraz witaminy D.
Wyniki
U 48,4% badanych (w tym u 50% uczennic oraz 43,6% uczniów) stwierdzono obniżenie wartości co najmniej jednego z parametrów badania ultradźwiękowego kości piętowej, co wskazuje na gorszą jakość tkanki kostnej oraz niską masę kostną u tych dzieci, a w przyszłości może być czynnikiem ryzyka wystąpienia osteoporozy. U 23,4% dziewczynek oraz 16% chłopców (łącznie u 20,5% badanych) rozpoznano nadmiar masy ciała; niedobór masy ciała obserwowano natomiast jedynie u 3,4% uczennic oraz 1,2% uczniów. Spośród nieprawidłowości dotyczących pokrycia zapotrzebowania na składniki pokarmowe mogące mieć wpływ na prawidłowy rozwój i gęstość mineralną szkieletu stwierdzono m.in.: znaczne niedobory witaminy D w diecie u większości badanych – dziewczynki spożywały średnio 25,48% zalecanych wartości, zaś chłopcy – 33,28% (niedobory wykazano u 96,7% uczennic oraz u 95,7% uczniów). Znaczne niedobory dotyczyły również spożycia wapnia – stwierdzono je u 92% dziewczynek (średnia dobowa konsumpcja na poziomie 59,24% zalecanych norm) oraz u 81,9% chłopców (66,24% zalecanych norm). U wszystkich badanych obserwowano natomiast znaczne przekroczenie spożycia sodu, a u większości także białka, potasu oraz fosforu. Niepokojący jest fakt niedoboru magnezu w diecie połowy badanych uczniów.
Wnioski
1. Obniżenie mineralizacji oraz jakości kości stwierdzone u ponad 48% badanych uczniów szkół łódzkich w wieku 9-13 lat może w przyszłości przyczynić się do uzyskania niskiej szczytowej masy kostnej, co stanowi ważny czynnik ryzyka osteopenii i osteoporozy.
2. W grupie dzieci w wieku szkolnym stwierdza się bardzo liczne nieprawidłowości dotyczące spożycia składników pokarmowych mogących wpływać na rozwój i mineralizację tkanki kostnej, w tym niedobory wapnia i witaminy D w diecie, a także nadmierną konsumpcję białka, sodu i fosforu w diecie.
3. Wydaje się, iż metoda ultradźwiękowa oceny masy kostnej u dzieci jest bardzo przydatna i może być skutecznie wykorzystywana jako badanie przesiewowe wśród uczniów w wieku 9-13 lat.
4. Uzyskane wyniki badań będą miały zastosowanie do przygotowania schematów pierwotnej profilaktyki osteoporozy, w tym podkreślenia wskazań do suplementacji witaminą D w różnych okresach rozwojowych oraz konieczności stosowania diety bogatowapniowej.

P29
BONE MASS, STATE OF NUTRITION AND NUTRITIONAL MANNERS IN CHILDREN FROM LODZ AGED 9 TO 13 YEARS

Chlebna-Sokół D., Kiliańska A., Kulińska-Szukalska K., Frasunkiewicz J., Michałus I., Rusińska A.

Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna St. 36/50, 91-738 Lodz, Poland

Key words: ultrasound examination of heel, children, nutrition

The aim of the study was to obtain the answer to the question whether bone structure and bone mineral density, regarded together as bone mass, depends on state of nutrition and nutrition manners in children in developmental period.
Patients and methods
In 2005-2006 643 healthy children, aged form 8,5-13,5 years, form elementary schools in Lodz were examined, including 384 girls and 259 boys. In all children ultrasound examination of the heel, evaluating mass and structure of bone tissue was performed; on the basis of the bone mass index (BMI in kg/m2) the state of nutrition was evaluated and by three all-day diet records, the mean daily intake of selected nutrients was estimated, including energy, proteins, sodium, potassium, calcium, phosphorus, magnesium and vitamin D.
Results
In 48,4% of examined children (including 50% schoolgirls and 43,6% schoolboys) the decrease of at least one of the parameters of ultrasound examination of the heel was revealed, that may indicate the worse quality of bone tissue and low bone mass in this children, and may be in the future the risk factor of osteoporosis. In 23,4% girls and 16% boys (in 20,5% of all examined children) the body mass excess was recognized; body mass deficiency was observed only in 3,4% schoolgirls and 1,2% schoolboys. Among abnormalities including coverage of nutrients’ requirement, which may have an impact on development and bone mineral density the following were observed: significant deficiency of vitamin D in diet in majority of examined children – girls consume mean 25,48% of recommended values, whereas boys – 33,28% (the deficiency was revealed in 96,7% of schoolgirls and in 95,7% of schoolboys). The significant deficiency was also recognized regarding calcium intake – it was observed in 92% girls (mean daily intake was 59,24% of recommended values) and in 81,9% boys (66,24% of recommended values). In all examined children the significant sodium intake exceed was observed, as well as the proteins, potassium and phosphorus. The deficiency of magnesium in diet of half of all children was also alarming.
Conclusions
1. Decrease of mineralization and bone quality in 48% of examined children from Lodz’ schools, aged from 9 to 13 may, in consequence, lead in the future to achieve low peak bone mass, what is recognized as an important risk factor of osteoporosis and osteopenia.
2. In the group of school-aged children abnormalities regarding nutrients intake in diet were revealed, including calcium and vitamin D deficiencies and excess intake of proteins, sodium and phosphorus, which may influence development and mineralization of bone tissue.
3. It seems that ultrasound method of evaluating bone mass in children is useful and may be successfully used as a screening examination among school-aged children from 9 13 years old.
4. Obtained results will be used to prepare primary osteoporosis prevention outlines, including indications for vitamin D supplementation in different developmental periods and necessity of diet rich in calcium.