Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W56)

Andrzej Ruszczak, Robert Granowski.

Miejsce pracy autorów: Oddział Urazowo Ortopedyczny CSK MSW i A Warszawa ul. Wołoska 137. Adres do korespondencji: Warszawa 02 – 679, ul. Modzelewskiego 10 m.21.

Przedstawiono przebieg i wyniki leczenia 16 złożonych złamań w obrębie końca dalszego kości udowej. Najczęściej stosowano płytki stabilizatora Zespol o rozstawie między osiami otworów przyśrodkowych wynoszącym 42 mm i 58 mm. 
W trzech przypadkach łączono płytki stabilizatora. We wszystkich osteosyntezach przebieg szczeliny przełomu nie pozwalał na osiowy docisk odłamów. Średni czas zrostu pozwalający na chodzenie z pełnym obciążaniem operowanej kończyny wynosił średnio 28,4 tygodnia. Należy przy tym podkreślić ,że były to złamania przezstawowe i przy ocenie wyniku leczenia oprócz zrostu, oceniano zakres ruchów w stawie kolanowym. .

Konsumpcja oliwek, oliwy z oliwek i oliwkowych polifenoli korzystnie wpływa na poprawę stanu kości. Twierdzenie to zostało poparte dowodami naukowymi pochodzącymi z przedklinicznych badań na zwierzętach, in vitro oraz badań na ludziach. Efektywność interwencji dietetycznych oceniano na podstawie BMD, biomechanicznej wytrzymałości kości i markerów obrotu kostnego. Działanie ochronne na kość oliwy z oliwek i polifenoli jest przypisywane ich zdolności do stymulacji kościotworzenia i hamowania resorpcji kości poprzez obniżanie stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych. Badania na poziomie komórkowym wykazały, że polifenole oliwkowe zwiększają proliferację pre-osteoblastów, różnicują osteoblasty oraz ograniczają tworzenie komórek osteoklastopodobnych. Większą efektywność wykazały oliwki czarne w porównaniu do zielonych, co może być powiązane z występującym w nich wyższym poziomem polifenoli. Badania na ludziach wykazały, że codzienne spożywanie oliwy z oliwek może zapobiegać zmniejszaniu się gęstości mineralnej kości i poprawić markery obrotu kostnego. Dokładne szlaki molekularne nie zostały jeszcze jednoznacznie wyjaśnione i konieczne są dalsze badania, zwłaszcza randomizowanie badania kliniczne. Jednak wyniki wielu badań wskazują, że oliwki i ich fabrykaty są potencjalnie efektywną interwencją dietetyczną w profilaktyce osteoporozy.
Więcej pod adresem: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27472350

P32

OCENA GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚĆCA I WSKAŹNIKÓW GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFOROWEJ U DZIECI Z NEUROFIBROMATOZĄ TYPU 1

Rusińska A., Fijałkowski B., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Słowa kluczowe: neurofibromatoza, objawy szkieletowe

Wstęp. Neurofibromatoza typu 1 (NF1) należy do grupy fakomatoz charakteryzujących się powstawaniem guzów o charakterze nerwiakowłókniaków na przebiegu nerwów. W niektórych przypadkach może ona również prowadzić do mniej znanych objawów ze strony szkieletu.

Cel. Celem pracy jest ocena gęstości mineralnej kośćca i wskaźników gospodarki wapniowo-fosforowej u dzieci z neurofibromatozą typu 1 na podstawie prezentacji pacjentów znajdujących się pod opieką naszej kliniki.

Materiał i metody. Badaniami objęto 10 dzieci z rozpoznaniem NF1, 7 dziewczynek i 3 chłopców, w wieku od 4 do 17 lat. Przeprowadzono badanie lekarskie uwzględniające nieprawidłowości w zakresie narządu ruchu oraz pomiary antropometryczne wysokości i masy ciała. Wykonano badanie densytometryczne kośćca metodą absorbcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA) w projekcji Total body i AP Spine oraz ilościowe badanie ultradźwiękowe (QUS) kości promieniowych i piszczelowych. Oceniono gospodarkę wapniowo-fosforanową na podstawie badań laboratoryjnych surowicy (stężenie metabolitu wątrobowego witaminy D – 25(OH)D, parathormonu, aktywność fosfatazy zasadowej) i moczu (wskaźnik wapniowo-kreatyninowy). Analizowano również markery obrotu kostnego, wskaźnik kościotworzenia – osteokalcynę w surowicy i wskaźnik resorpcji – wydalanie dezoksypirydynoliny lub usieciowanego N-terminalnego telopepetydu kolagenu typu I w moczu (wskaźnik Pyrylinks D lub NTX/kreatynina).

Wyniki. Obniżenie wysokości ciała stwierdzono u połowy pacjentów (5/10). Typowe dysplastyczne zmiany kostne obserwowane były u 3/10 dzieci, przy czym u jednego z tych pacjentów obecna była również ciężka skolioza. W badaniu densytometrycznym u 9/10 badanych obserwowano obniżenie wskaźnika Z-score <-1,0, w tym jego wartość <=-2,0 odpowiadająca kryterium rozpoznania małej masy kostnej dotyczyła 5 dzieci. Wyniki ultradźwiękowych badań kości wykazały obniżenie parametrów Z-score w przynajmniej jednej z badanych lokalizacji u 7/7 (100% pacjentów, u których badanie to było możliwe do wykonania). Obniżenie 25OHD stwierdzono u 7/10 badanych, w większości przypadków towarzyszyło temu zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej. U 3/10 pacjentów stężenie osteokalcyny było podwyższone. Wskaźniki resorpcji kości były podwyższone u dwojga dzieci, w tym u jednego z zaawansowanymi objawami dysplastycznymi.

Wnioski. • Neurofibromatoza typu 1, choroba o wielu manifestacjach klinicznych, stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu kostnego u dzieci; zarówno gospodarki mineralnej, jak i metabolizmu kostnego.

• Ocena narządów ruchu i gospodarki wapniowo-fosforowej powinna być jednym z elementów rozszerzonej diagnostyki i monitorowania tej choroby.

Praca częściowo finansowana w ramach grantu NN407 060 938 oraz z funduszu statutowego nr 503/1-090-02/503-01.

P32

EVALUATION OF BONE MINERAL DENSITY AND INDICES OF CALCIUM-PHOSPHATE METABOLISM IN CHILDREN WITH NEUROFIBROMATOSIS TYPE 1

Rusińska A., Fijałkowski B., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Key words: neurofibromatosis, skeletal symptoms

Objectives. Type 1 neurofibromatosis (NF1) belongs to the group of phacomatoses characterised by formation of neurofibromas in the course of the nerves. In some cases it may also lead to less known skeletal symptoms.

Aim. The purpose of this work is evaluation of bone mineral density and indices of calcium-phosphate metabolism in children with neurofibromatosis type 1 based on presentation of patients  treated in our clinic.

Materials and methods. The study has included 10 children diagnosed with NF1, 7 girls and 3 boys, aged 4 to 17 years. Medical examinations including evaluation of any motor system abnormalities were performed as well as anthropometric measurements of body height and weight. Bone densitometry was performed with use of dual-energy X-ray absorptiometry (DXA), with Total Body and AP Spine projections, as well as quantitative ultrasound (QUS) of radial and tibial bones. Calcium and phosphate metabolism was assessed based on laboratory tests of serum (concentration of Vitamin D hepatic metabolite – 25(OH)D, and parathormone and alkaline phosphatase levels) and urine (calcium/creatinine index). Bone turnover markers were also analysed: bone formation marker – serum osteocalcin and bone resorption marker – excretion of deoxypyridinoline or collagen type I cross-linked N-terminal telopeptide in urine (Pyrylinks D or NTX/creatinine indices).

Results. Decreased body height was found in half of patients (5/10). Typical dysplastic bone lesions were observed in 3/10 children and one of these patients had also a severe scoliosis. On densitometry, in 9 out of 10 examined children Z-score decrease was observed to <-1.0 and in 5 children this value was ≤-2.0 which corresponds to the criterion of low bone mass diagnosis. The results of ultrasound bone examinations have shown a decrease of Z-score parameters in at least one of examined locations in 7 out of 7 patients (100% of patients in whom the examination was feasible). Decreased 25OHD levels were found in 7/10 examined children, which was accompanied by increased alkaline phosphatase activity in the majority of cases. In 3 out of 10 patients osteocalcin level was increased. Bone resorption markers were elevated in two children, including one with advanced dysplastic symptoms.

Conclusions. • Type 1 neurofibromatosis, a disease of many clinical presentations, may jeopardize normal development and function of the skeletal system in children – both of the mineral and bone metabolism.

• Assessment of the motor system and of the calcium and phosphate metabolism should be part of extended diagnosis and monitoring of this disease.

Acknowledgements. The study was partly financed as a grant NN407 060 938 and 503/1-090-02/503-01.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 137-138

P32

WPŁYW TRENINGU WIBRACYJNEGO NA GĘSTOŚĆ MINERALNĄ KOŚCI I STAN FUNKCJONALNY PACJENTÓW Z WRODZONĄ ŁAMLIWOŚCIĄ KOŚCI. DONIESIENIE WSTĘPNE

Graff K.^1,2, Jelonek E.², Pawlak P.², Jaworski M.³, Karczmarewicz E.³, Łukaszewska A.², Traczewski A.⁴, Syczewska M.²

¹Wydział Rehabilitacji, AWF, Warszawa

²Klinika Rehabilitacji Pediatrycznej,

³Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

⁴Dexacom, Warszawa

Wstęp: Głównym problemem dzieci z wrodzoną łamliwością kości (OI) jest obniżona gęstość mineralna kości (BMD), prowadząca do jej zmniejszonej wytrzymałości mechanicznej. Powoduje to liczne złamania i długie okresy unieruchomienia, co obniża sprawność pacjentów. Uważa się, że trening wibracyjny zwiększa gęstość mineralną kości i siłę mięśniową. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu tego treningu na gęstość kości i stan funkcjonalny kości u pacjentów z OI.

Materiał. W badaniach uczestniczyło 6 pacjentów z OI (4 z typem I, 2 z typem III wg Sillence’a) w wieku od 11 do 17 lat. Dwóch pacjentów chodziło samodzielnie, 2 z pomocą kul łokciowych, 1 z chodzikiem, 1 był w stanie jedynie stać.

Metody. 1. Trening wibracyjny prowadzono na platformie GALILEO (drgania harmoniczne – TPG) i platformie SRT Zeptor Medical (drgania stochastyczne TPS). Trening TPG odbywał się na stole nachylonym pod kątem 40-80 stopni z częstotliwością 20 Hz przez 12 min, a TPS przez 7 min przy częstotliwości drgań od 3 do 8 Hz. U 3 pacjentów miesiąc treningu oddzielał 1 miesiąc przerwy, u pozostałych 3 1 miesiąc treningu 3 miesiące przerwy.

2. BMD mierzono wraz z masą mięśniową (LBM) za pomocą densytometru Prodigy.

3. U 5 pacjentów mierzono siłę mięśniową za pomocą aparatu Leg Tensor oraz przeprowadzono test ryzyka upadków na Biodex Balance System.

4. Troje pacjentów miało obiektywną analizę chodu na systemie VICON 460.

Wszystkie badania przeprowadzono dwukrotnie: przed rozpoczęciem treningu i po 5 miesiącach.

Wyniki: BMD wzrosło u wszystkich pacjentów, a LBM u 5 pacjentów (u 1 bez zmian). U 4 pacjentów poprawiła się siła mięśniowa, u 1 bez zmian, u 1 nieznacznie spadła. U 3 pacjentów zmniejszyło się ryzyko upadków, u 2 pozostało na tym samym poziomie. U wszystkich badanych pacjentów nieznacznie poprawił się stereotyp chodu, przede wszystkim na skutek symetryzacji parametrów kinematycznych i czasowo-przestrzennych.

Wnioski: Wyniki niniejszej pracy wskazują na pozytywny wpływ treningu wibracyjnego na BMD i stan funkcjonalny pacjentów z OI. Leczenie rehabilitacyjne tych pacjentów jest bardzo trudne z uwagi na duże ryzyko złamań, dlatego wszelkie nowe metody ich leczenia są tak ważne. Trening wibracyjny okazał się metodą bezpieczną (nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych), a nawet po krótkim okresie jego stosowania (5 miesięcy obserwacji) BMD poprawiło się u wszystkich pacjentów a u większości poprawił się również stan funkcjonalny.

P32

INFLUENCE OF THE VIBRATING TRAINING ON BONE MINERAL DENSITY AND FUNCTIONAL STATUS OF PATIENTS WITH OSTEOGENESIS IMPERFECTA. PRELIMINARY DATA

Graff K.^1,2, Jelonek E.², Pawlak P.², Jaworski M.³, Karczmarewicz E.³, Łukaszewska A.², Traczewski A.⁴, Syczewska M.²

¹Wydział Rehabilitacji, AWF, Warszawa

²Klinika Rehabilitacji Pediatrycznej

³Zakład Biochemii i Medycyny Doświadczalnej, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

⁴Dexacom, Warszawa

Introduction: Main problem of children with osteogenesis imperfecta (OI) is decreased bone mineral density (BMD), leading do decreased bone endurance. This causes many fractures, and long term immobilisations degrading the functional status of patients. Vibrating training on special platforms is supposed to increase BMD and muscular strength, therefore the aim of the present study was assessment of this training on functional status and BMD in OI patients.

Material: Six patients with OI (4 with type I, 2 with type III according to Sillence) aged 11 to 17 years old participated in the study. Two patients were walking independently, 2 with crutches, 1 (type III) was walking with walker, one was only standing.

Methods: 1. Vibrating training was performed on GALILEO platform (harmonic vibrations – TPG) and SRT Zeptor Medical platform (stochastic vibrations – TPS). TPG training was performed on incline table (at 40 – 80 degrees), with frequency 20 HZ for 12 min. TPS training was performed for 7 min with frequency changing between 3 and 8 Hz. In 4 patients one month of training was separated by one month break, in 2 one month of training was separated with 3 months break.

2. BMD was measured using Prodigy system, together with lean body mass (LBM) assessment.

3. In 5 patients the lower legs muscular strength was measured on Leg Tensor apparatus, and falling risk test was performed on Biodex Balance System.

4. Three patients underwent instrumented gait analysis using VICON 460 motion system.

All evaluation were done before the start of the training and after 5 months.

Results: BMD increased in all 6 patients, LBM increased in 5 patients (in 1 patient remained on the same level). In 4 patients muscular force increased, in 1 patient remained on the same level, in 1 slightly decreased. In 3 patients the falling risk decreased, and in 2 remained on the same level. The improvement in gait parameters was observed in all three patients, but the amount of this increase was small and was mainly reflected in symmetrization of the kinematic and spatio-temporal parameters.

Conclusions: The presented results suggest positive influence of the vibrating training on BMD and functional status of the OI patients. The rehabilitation treatment of this group of patients is difficult due to high risk of bone fractures, therefore any alternative method of treatment should be explored. Vibrating treatment proved to be safe, as no adverse effects were noted, and during relative short period of time (5 months observation) BMD was improved in all patients, and in the majority of them also functional status was improved.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s112.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s26.

P030
OCENA ZMIAN FOSFATAZY ALKALICZNEJ-FRAKCJI KOSTNEJ ORAZ USIECIOWANEGO KARBOKSYTEMINALNEGO TELOPEPTYDU ŁAŃCUCHA 1 KOLAGENU TYPU I U CHORYCH NA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW LECZONYCH GLIKOKORTYKOSTEROIDAMI

Izabela Korczowska, Piotr Leszczyński, Jan K. Łącki
Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej AM w Poznaniu
Kierownik Kliniki: dr hab. med. Jan K. Łącki
Adres do korespondencji: Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej AM, ul Winogrady 144, 61-626 Poznan

Celem pracy była ocena metabolizmu tkanki kostnej na podstawie zmian fosfatazy zasadowej – frakcji kostnej (AP-B) i usieciowanego karboksyteminalnego telopeptydu łańcucha 1 kolagenu typu I (CTx) u chorych na r.z.s. leczonych glikokortykosteroidami (gks) około 1 roku. Fosfataza zasadowa – frakcja kostna należy do markerów tworzenia, a usieciowany karboksyteminalny telopeptyd łańcucha 1 kolagenu typu I do markerów degradacji tkanki kostnej. Aktywność procesu zapalnego oceniono oznaczając cytokiny prozapalne IL-6 i TNF- .
Badania przeprowadzono u 19 chorych na r.z.s. u których po pierwszym badaniu włączono leczenie gks (wiek: 52,5  12,4 lata; czas trwania choroby: 115  114 miesiące; całkowita dawka gks w przeliczeniu na prednizon: 1,0  0,9 g).
Podczas leczenia gks największą utratę masy kostnej odnotowuje się podczas pierwszych 6-12 miesięcy leczenia, jednocześnie nie można nie docenić przeciwzapalnego wpływu gks i ich wpływu na zmniejszenie stężenia cytokin prozapalnych, będących istotnym czynnikiem indukującym utratę masy kostnej. Podczas 12 miesięcy obserwacji w badanej grupie chorych stwierdzono 50 % spadek aktywności IL-6. Jednocześni stwierdzono znamienne obniżenie stężenia AP-B i CTx, co może sugerować zmniejszenie obrotu kostnego, a tym samym zmniejszenie tempa utraty masy kostnej. Prawdopodobnie krótkotrwałe leczenie dobrze dobranymi dawkami gks wykazuje silny wpływ przeciwzapalny, co w krótkim okresie czasu może nawet powstrzymać utratę masy kostnej.

P030
ALKALINE PHOSPHATASE – BONE FORMATION AND TYPE I CARBOXYTERMINAL TELOPEPTIDE COLLAGEN LEVELS IN PATIENTS WITH RHEUMATOID ARTHRITIS TREATED WITH GLUCOCORTICOSTERIODES
Izabela Korczowska, Piotr Leszczynski, Jan K. Lacki,
Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej AM, ul Winogrady 144, 61¬626 Poznain, Poland

The present study has been undertaken in order to evaluate bone turn-over in rheumatoid arthritis patients treated with glucocortycosteriodes (gcs). The bone formation marker – bone-specific alkaline phosphatase (AP-B) and bone resorption marker – carboxyterminal telopeptides of type I collagen (CTx) and two proinflammatory cytokines IL-6 and TNF-a has been determined.
Nineteen patients with established RA have been invited to the study (age 52,5 ± 12,4 years, disease duration: 115 ± 114 months; total dose of gcs, equivalent to prednisone: 1,0 ± 0,9 g). After the first visit they started receiving gcs treatment. The second visit took place after 12 months.
There is evidence to suggest that after initiation of gcs the largest bone loss occurs rapidly within the first months from the beginning of therapy. On the other hand anti-inflammatory effects of gcs may balance their direct effect on bone loss. Our data showed a 50% decrease in IL-6. Biochemical markers of osteoporosis (AP-B, CTx) also decreased within 12 months. It is concluded that short term gcs treatment shows a strong anti- inflammatory effect which may balance the bone loss caused by these drugs.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s165-166.

P38
CARTILAGE OLIGOMETRICMATRIX PROTEIN (COMP) IN SUBJECTS WITH EARLY OSTEOARTHRITIS OF THE KNEE JOINTS

Tamm A.,1 Kumm J.,1 Tamm Ann, 1 Veske K.,2 Lintrop M.,2 Hansen Ü.
1 University of Tartu, Estonia, Tartu, Faculty of Medicine,
2 Tartu University Clinics, Department of Radiology, Estonia

Keywords: COMP, early knee osteoarthritis, population

Elevated serum COMP levels are considered to be predictive of progression of knee OA. At the same time COMP is not unique to cartilage but found also in tendons and synovia.
Aim
To examine links between serum COMP and clinical and radiological parameters in subjects with early OA of the knees.
Material
142 persons 32 – 55 years of age, mean 45 ± 6 (SD), 74% of those with knee problems of that age group from the list of one family physician, were studied. In 90% of the persons knee complaints had lasted over three months. Among them 83 (58%) were women and 59 (42%) were men.
Methods
(i) Person’s ability to use the knees was tested, and knee joints were investigated (ii) radiographically as well as (iii) sonographically. Radiographically, neither joint surface of the knee (tibiofemoral, TF and patellofemoral, PF) revealed any alterations in 25% of the subjects. First grade OA was found in 46% and second or third grade OA in 29% of the subjects. Advanced OA (II+III) occurred more frequently on PF joint surface (chi-square 31.3, P=0.000). Serum COMP levels were measured by an ELISA utilising two monoclonal antibodies against antigenic determinants on the human COMP molecule (AnaMar Medical, Lund). All the samples were determined twice with intra-assay coefficient of variation < 6 %.
Results
We did not observe correlations between the S-COMP levels and radiographic OA of TF nor PF compartments. More detailed analyses demonstrated significant difference in S-COMP levels for men and women (the medians 12.1 and 9.8 U/L, respectively, p= 0.0004). Among men there were relatively more persons having physically hard labour.
For women, S-COMP levels significantly correlated with age (rho = 0.322, p=0.003), tibial (rho= 0.287, p= 0.019) and PF osteophytes (0.235, p= 0.032), as well as with thickness of quadriceps tendon (left rho = 0.256, p = 0.035).
For men, only correlation between S-COMP and sonographic changes in menisci (rho 0.358, p= 0.025) was observed.
Using the combination of variables as presence of TF and PF osteophytes, thinning of the cartilage of PF facet and femoral intercondylar angle, the regression models permitted to predict 20-21 % of the variability of S-COMP in women. The model did not predict S-COMP for men. For them other parameters were acting.
Conclusions
1. Interpreting changes of S-COMP one must differentiate the results by gender.
2. Correlations between S-COMP level and osteophytes of the knee joint conform to the view that S-COMP elevates in case of early-stage OA.
3. Sonographic examination revealed a significant contribution of PF cartilage, tendon and menisci to the variability of S-COMP in women.
4. Our results confirm origin of COMP from several tissues.

P38
BIAŁKA OLIGOMETRYCZNE MACIERZY CHRZĄSTKI (COMP) U OSÓB Z WCZESNYMI ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI STAWÓW KOLANOWYCH

Tamm A.,1 Kumm J.,1 Tamm Ann, 1 Veske K.,2 Lintrop M.,2 Hansen Ü.
1 University of Tartu, Estonia, Tartu, Faculty of Medicine,
2 Tartu University Clinics, Department of Radiology, Estonia

Słowa kluczowe: oligomeryczne białko macierzy chrząstki COMP, wczesna choroba zwyrodnieniowa stawów, populacja

Podwyższony poziom COMP w surowicy uważa się za czynnik prognostyczny postępów choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych. Jednocześnie COMP nie występuje jedynie w tkance, ale również w ścięgnach i w mazi stawowej.
Cel
Zbadać związek pomiędzy COMP w surowicy a parametrami klinicznymi i radiologicznymi u osób z wczesną chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych.
Materiał
Zbadano 142 osoby w wieku 32-55 lat, średio 45 ± 6 (SD), z listy lekarza rodzinnego, z których 74% miało problemy z kolanami. U 90% tych osób problemy z kolanami trwały ponad 3 miesiące. Wśród nich było 83 (58%) kobiet i 59 (42%) mężczyzn.
Metody
Testowano zdolność (i) używania kolan przez badane osoby oraz stawy kolanowe (ii) radiologicznie i (iii) ultrasonograficznie. W 25% przypadków badanie radiologiczne nie wykazało żadnych zmian w powierzchniach stawowych (piszczelowo-udowa – TF, rzepkowo-udowa – PF). Choroba zwyrodnieniowa I stopnia występowała u 46% a II lub III stopnia u 29% osób. Zaawansowana choroba zwyrodnieniowa (II+III) występowała częściej w rzepkowo-udowej powierzchni stawu (chi-square 31.3, P=0.000). Poziom COMP w surowicy mierzono za pomocą testu ELISA używającego 2 przeciwciał monoklonalnych przeciwko antygenowym determinantom molekuł ludzkiego COMP (AnaMar Medical, Lund). Wszystkie próbki były dwukrotnie badane ze współczynnikiem oznaczalności < 6 %.
Wyniki
Nie zaobserwowaliśmy korelacji pomiędzy poziomem COMP w surowicy oraz radiologicznym OA powierzchni stawowych TF i PF. Dokładniejsze analizy ukazały znaczące różnice w poziomach COMP u mężczyzn i kobiet (średnio 12.1 i 9.8 U/L, odpowiednio, p= 0.0004). Wśród mężczyzn było relatywnie więcej osób wykonujących ciężką pracę fizyczną.
U kobiet poziom COMP w surowicy znacząco korelował z wiekiem (rho = 0.322, p=0.003), piszczelowymi osteofitami (rho= 0.287, p= 0.019) oraz osteofitami rzepkowo-udowymi (0.235, p= 0.032), jak również z grubością ścięgien mięśnia czworgłowego uda (lewe rho = 0.256, p = 0.035).
U mężczyzn zaobserwowano jedynie korelacje między COMP a zmianami w USG łąkotki (rho 0.358, p= 0.025).
Używając kombinacji zmiennych oraz obecności osteofitów TF i PF, zcieńczenie tkanki powierzchni rzepkowo-udowej oraz kąta miedzykłykciowego, model regresji pozwolił przewidzieć 20-21% zmiennosci poziomu COMP u kobiet. Model nie przewidywał poziomu COMP u mężczyzn, dla nich używano innych parametrów.
Wnioski
1. Interpretując zmiany poziomu COMP w surowicy należy rozróżnić wyniki w zależnosci od wieku.
2. Korelacje pomiedzy poziomem COMP a osteofitami w stawach kolanowych skłaniają do poglądu, że poziom COMP w surowicy wzrasta w przypadku wczesnej choroby zwyrodnieniowej.
3. Badanie ultrasonograficzne wykazało znaczące wpływ tkanki na powierzchni rzepkowo-udowej, ścięgien oraz łąkotki na zróżnicowanie poziomu COMP u kobiet.
4. Nasze badania potwierdzają, że COMP wywodzi się z kilku różnych tkanek.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s182.

P37
INFLUENCE OF DAILY PHISICAL ACTIVITY ON BONE MINERAL DENSITY IN POSTMENOPAUSAL WOMAN WITH COXARTHRISIS

Milenovic N.1, Devecerski G.2, Popovic B.1, Vasic B.1

1 Institute for Rheumatology, High School of Medicine, University of Novi Sad, Serbia
2 Clinic for Medical Rehabilitation, High School of Medicine, University of Novi Sad, Serbia

Key words: osteoporosis, coxarthrosis, physical activity, postmenopausal woman

Introduction
One of common problem in postmenopausal woman is problem with reduced Bone Mineral Density (BMD). This could be more outstanding in patient with coxarthrosis, in who special way of living, which was cause on nature disease, could produce many problems in daily activity and also leave patient physically less active.
Aim
The aim of study was to establish how daily physical activity influence on BMD in postmenopausal woman with coxarthrtosis.
Material and methods
We examined 80 post-menopausal women (age 40-80) who were in post-menopause more than 12 months. All patients had coxarthrosis which was verified and now in grade II and III of Kellgren & Lawrence radiographic scale. Analysis of BMD was performed with „Sahara” ultrasound osteodesitometry. We used scale Body Mass Index (BMI), National Health Center Statistic Criteria and self-evaluation of health by patients.
Results
Average body mass was 73.125 kg (55.5-97.1) and body height was 1.56 cm (1.45-1.67) which was indicated that our patient was globally short female. Average BMI was 29.843 kg/m2 (23.32-37.89) which indicate that we had overweight patient (around 50% of our patient were belong in group of overweight patient). In 60% of our patient menopause started before 45 years old, and our entire patient were in post-menopause more than 12 months. Estimated BMD was 0.353g/cm2 (0.176-0.779). Average T-score was -2.25 (-3.6 till -0.2) which was indicated on osteopenia, which was also be in correlation with value of Z-score -1.485 (-2.7 till -0.1). We could find any statistically significant correlation between period of starting menopause and value of T and Z score. We found statistically significant correlation (r=0.447: p=0.0048) between BMI and estimated BMD which indicated that patient with higher value of BMI could have better BMD, which is in aggregation with fact that underweight could be risk factor for osteoporosis. Evaluating daily physical activity, according to walking more that 5 km per day, we found that 70% of our patient did not walk more than 5 km per day, which may be cause of their basic disease, and we did not find significant influence on BMD and T or Z score but in group of patient who daily practice static exercises, which was around 60% of our patients, we found statistically significant correlation between daily exercise and BMD (r=0.445, p=0.039) and T score (r=0.429; p=0.049) which indicated positive influence on BMD.
Conclusion
Daily practice of static exercises patient with coxarthrosis could positively influenced on increase BMD and bettering state of their bone which reduced many complications which is connected with basic disease.

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W57)

Dr n med. Mirosław Serwach, dr n med. Jacek Bendek, dr Bohdan Iwaszkiewicz.
Warszawa Szpital Bielański ul. Cegłowska 80. 

Obsewowano 45 chorych ze złamaniem bliższej nasady piszczeli leczonych operacyjnie bez otwierania stawu kolanowego z kontynuacją na szynie czynnościowej.Wyniki leczenia oceniano według skali Rasmussena-Tylmana i Hohla, które były dobre u 65% i zadowalające w 33,3% chorych. Uważamy, że nasz sposób leczenia optymalne wyniki końcowe w przypadkach złamań kompresyjnych i zmiażdżeniowo-kompresyjnych kłykcia bocznego kości piszczelowej z przemieszczeniem powyżej 0,8 mm.

 Z dniem 1.09.2016 weszła w Polsce w życie ustawa umożliwiająca darmowy dostęp do wybranych leków osobom, które ukończyły 75 lat. Lista leków została opublikowana przez Ministerstwo Zdrowia, jako załącznik do listy leków refundowanych.

Znalazło się na niej ponad 60 substancji czynnych stosowanych w różnych schorzeniach dotyczących pacjentów w wieku podeszłym.¹
Osteoporoza została również uwzględniona w tym projekcie. Na liście leków znalazły się trzy substancje refundowane w leczeniu osteoporozy tj. : alendronian,  risendronian,  denosumab.

KTO MOŻE OTRZYMAĆ BEZPŁATNY LEK
Te leki są dostępne dla pacjentów, którzy ukończyli 75 lat życia, czyli najwcześniej w dniu 75 urodzin. Przysługują one uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku leku denosumab ( Prolia) . Prawo do refundacji leku Prolia mają kobiety z osteoporozą pomenopauzalną, które spełniają następujące kryteria:
1. Ukończone 60 lat życia.
Przeciwwskazania lub nietolerancja do stosowania doustnych bisfosfonianów lub niepowodzenie leczenia bisfosfonianami.
 

KTO MOŻE WYPISAĆ BEZPŁATNY LEK
Prawo do wypisania bezpłatnej recepty z literą S mają wyłącznie:
rokowanie
 -  Informacja o ordynowanych lekach, środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego w tym okresie ich stosowani i dawkowania
 -  informacja o sposobie leczenia
 -  informacja o wyznaczonych wizytach kontrolnych

Lek Prolia stosowany do tej pory w leczeniu osteoporozy głównie przez specjalistów, obecnie w ramach programu 75+ jest przepisywany również przez lekarzy POZ. Brak znajomości tego leku budzi czasami obawy, co do możliwości wykonania iniekcji podskórnej w ramach praktyki POZ.

Podanie leku Prolia nie różni się niczym od innych iniekcji podskórnych podawanych pacjentom w ramach POZ. Zgodnie z charakterystyką produktu lek jest podawany w iniekcji podskórnej raz na 6 m-cy w udo, brzuch lub ramię przez osobę przeszkoloną w zakresie wykonania iniekcji podskórnej³, czyli może być podany przez lekarza czy też pielęgniarkę w gabinecie zabiegowym.

¹ Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9.06.2016  w sprawie sposobu i trybu finansowania z budżetu państwa leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych przysługujących bezpłatnie świadczeniobiorcom po ukończeniu 75. roku życia  Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. Zm

² Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej   Dz. U. z 2016 poz 1146

³ Charakterystyka produktu leczniczego Prolia

P33

DŁUGOFALOWA OCENA GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI U DZIECI LECZONYCH W DZIECIŃSTWIE Z POWODU GUZÓW LITYCH

Muszyńska-Rosłan K., Latoch E., Kamiński M., Panasiuk A., Konstantynowicz J., Krawczuk-Rybak M.

Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Słowa kluczowe: gęstość mineralna kości, guzy lite, nowotwór, dzieci

Wstęp. Intensywna terapia przeciwnowotworowa stosowana w trakcie leczenia guzów litych u dzieci jest główną przyczyną występowania wielu późnych powikłań po zakończonym leczeniu, zarówno w okresie dojrzewania jak i życiu dorosłym. Jak dotąd nie do końca poznany pozostaje wpływ stosowanej w dzieciństwie terapii z użyciem silnych leków cytotoksycznych czy stosowania promieniowania jonizującego na masę kostną u dzieci z rozpoznanym nowotworem litym.

Cel. Celem pracy była ocena częstości występowania niskiej masy kostnej w grupie badanych pacjentów oraz ocena wpływu czasu od zakończenia leczenia na masę kostną ozdrowieńców.

Materiał i metody. Analizie dynamicznej poddano 19 pacjentów (10 dziewcząt, 9 chłopców), byłych pacjentów Kliniki Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, leczonych w latach 1985-2004 z powodu guzów litych (guz Wilmsa, mięsak tkanek miękkich, guz zarodkowy, neuroblastoma). Gęstość mineralną kości oceniano metodą densytometryczną w dwóch punktach czasowych: 1 – do 5 lat (śr. wiek 10,42 ±3,56 lat), 2 – powyżej 5 lat (śr. wiek 15,58 ±3,58 lat) od zakończenia leczenia. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu testu Wilcoxona dla par obserwacji. Za poziom istotny statystycznie przyjęto p<0,05.

Wyniki. Niską masę kostną (Z-score ≤-2) stwierdzono u 6 pacjentów (31%) w pierwszym punkcie czasowym oraz u 2 pacjentów (10%) w trakcie drugiego badania. Analiza dla par obserwacji nie wykazała różnic istotnych statystycznie w czasie w zakresie wartości Z-score dla BMC, BMD Total oraz BMD Lumbar Spine (odpowiednio: 1,421 ±0,39 vs 0,307 ±0,63; -0,913 ±1,55 vs -0,296 ±0,93; -0,257 ±1,65 vs -0,628 ±1,15, p<0,05). Wśród pacjentów z niską masą kostną nie stwierdzono złamań istotnych klinicznie.

Wnioski. Pacjenci po leczeniu guzów litych w dzieciństwie wydają się być w grupie zwiększonego ryzyka niskiej masy kostnej, szczególnie we wczesnym okresie po zakończeniu leczenia przeciwnowotworowego. Ze względu na brak jednoznacznych danych w piśmiennictwie w tej grupie pacjentów zasadna jest długofalowa ocena minerału kostnego ozdrowieńców po przebytej chorobie nowotworowej.

P33

LONG TERM EVALUATION OF BONE MINERAL DENSITY IN CHILDREN TREATED IN CHILDHOOD for SOLID TUMORS

Muszyńska-Rosłan K., Latoch E., Kamiński M., Panasiuk A., Konstantynowicz J., Krawczuk-Rybak M.

Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Key words: bone mineral density, solid tumors, cancer, children

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 139-140

P33

PARAMETRY BADANIA ULTRADŹWIĘKOWEGO I WSKAŹNIKI METABOLIZMU KOSTNEGO U DZIECI URODZONYCH PRZEDWCZEŚNIE

Michałus I., Prochowska A., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: osteopenia wcześniacza, badanie ultradźwiękowe, metabolizm kostny

Wstęp. Badanie ultradźwiękowe kości piszczelowej (QUS – Quantitative Ultrasound), umożliwia nieinwazyjną ocenę jakości kości od momentu urodzenia, wyodrębnienie grupy ryzyka niskiej masy kostnej, a w przypadku konieczności, po włączeniu leczenia – monitorowanie jego skuteczności. W połączeniu z badaniami wskaźników metabolizmu kostnego pozwala także na ocenę zasobów składników mineralnych i witaminy D u noworodków, także tych urodzonych przedwcześnie.

Cel. Celem pracy była odpowiedź na pytanie jaka jest jakość kości dzieci urodzonych przedwcześnie oraz ocena wskaźników gospodarki wapniowo-fosforowej u tych pacjentów.

Materiał i metody. Przeprowadzono badania u 30 noworodków urodzonych przedwcześnie pomiędzy 24 a 37 hbd, z urodzeniową masą ciała 600-2800g (średnio 1902g). Grupę porównawczą stanowiło 30 noworodków urodzonych o czasie (pomiędzy 38 a 41 hbd), z urodzeniową masą ciała 2250-4000g (średnio 3275g). Do badań kwalifikowani byli pacjenci w pierwszym miesiącu życia, u których wykluczono choroby narządu ruchu oraz przyczyny mogące mieć wpływ na wtórne zaburzenia gospodarki wapniowo–fosforowej. Dzieci urodzone przedwcześnie były badane po osiągnięciu wieku skorygowanego zero, czyli w okresie terminu porodu. U wszystkich dzieci wykonano: badanie ankietowe, badanie lekarskie, badania wskaźników gospodarki wapniowo – fosforanowej, w tym metabolitu wątrobowego witaminy D i parathormonu, ilościowe badanie ultradźwiękowe kości piszczelowej z użyciem aparatu Sunlight Omnisense 7000P.

Wyniki. Ocena wskaźników gospodarki wapniowo–fosforowej wykazała istotne zaburzenia w grupie dzieci urodzonych przedwcześnie – u około 30% (10/30) stwierdzono wysokie stężenie fosforu w surowicy, a u 12/30 podwyższone wartości fosfatazy zasadowej. Na podstawie analizy statystycznej stwierdzono istotną ujemną zależność pomiędzy stężeniem fosfatazy zasadowej a masą urodzeniową i czasem trwania ciąży w grupie noworodków urodzonych przedwcześnie. Badanie ultradźwiękowe kości piszczelowej ujawniło obniżenie wskaźnika SOS Z-score u 15/30 badanych wcześniaków (wartości Z-score w zakresie -5,0 do 1,9), przy czym pomiędzy tym wskaźnikiem a czasem trwania ciąży i masą urodzeniową odnotowano istotną statystycznie dodatnią zależność. Porównując wyniki badań obydwu grup dzieci, wykazaliśmy m.in. istotne statystycznie różnice pomiędzy parametrami badania ultradźwiękowego kości piszczelowej i wskaźnikami gospodarki wapniowo-fosforowej. W grupie wcześniaków u 28/30 dzieci stosowano suplementację witaminą D i/lub preparatami wapniowo-fosforowymi, u 23/30 dodawano do mleka matki wzmacniacz pokarmu kobiecego, ponadto 23/30 matek tych dzieci stosowało profilaktykę niedoboru witaminy D w ciąży, a mimo to u tych wcześniaków stwierdzono obniżenie gęstości mineralnej kości.

Wnioski. 1. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej i mineralizacji kośćca występują istotnie częściej u dzieci urodzonych przedwcześnie w porównaniu do noworodków donoszonych. 2. Obniżenie gęstości i jakości kości w badaniu ultradźwiękowym stwierdzono u połowy badanych wcześniaków, mimo że otrzymywały one suplementację witaminą D i preparaty wapniowo-fosforowe, a ponadto ich matki stosowały profilaktykę niedoboru witaminy D. 3. Wyniki naszych badań wskazują na potrzebę zintensyfikowania profilaktyki zaburzeń mineralizacji kości u dzieci urodzonych przedwcześnie, z uwzględnieniem wskaźników dojrzałości noworodka. 

Praca częściowo finansowana jako projekt badawczy Nr N N407 454 837 oraz ze środków Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, nr pracy 502-11-738.

P33

PARAMETERS OF ULTRASOUND EXAMINATION AND BONE METABOLISM INDICES IN PREMATURE NEONATES

Michałus I., Prochowska A., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, I Katedra Peditrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Keywords: osteopenia of prematurity, ultrasound examination, bone metabolism

Objectives. Quantitative ultrasound study is a noninvasive method enabling the assessment of bone quality from birth, it could separate a low bone density risk group, and after beginning treatment – monitoring its effectiveness. Comparing with bone metabolism indices it will evaluate mineral and vitamin D reserves in neonates, also premature neonates.

Aim. The aim of the study was to answer the question which is the bone quantity of premature neonates and evaluation of calcium phosphate indices in this group.

Materials and methods. The study was performed in 30 premature neonates, between 24 and 37 hbd, with birth weight 600-2800g (mean 1902g). Control group comprised 30 full-term babies (born between 38 and 41 hbd), with birth weight 2250-4000g (mean 3275g). Patients qualified for this study were in their first month of life, in whom locomotor system diseases and other conditions resulting in secondary calcium-phosphate metabolism disorders were excluded. Children born prematurely were examined after reaching the age adjusted to zero i.e. at the time of delivery. In all children, questionnaire and physical examinations were performed; studies of calcium phosphate metabolism, among them liver metabolit of vitamin D and parathormon were determined and quantitative ultrasound examinations of the tibia by Sunlight Omnisense 7000P apparatus were assessed.

Results. Analysis of calcium-phosphate indices revealed significant disturbances in preterm neonate group – in about 30% of them (10/30) a high level of serum phosphate, in 12/30. Based on statistical analysis a significant negative correlations between alkaline phosphatase activity, birth weight and time of pregnancy in the group of preterm infants was found. Ultrasound tibia examination showed decrease in Z-score index in 15/30 premature newborns (Z-score ranged between –5.0 and 1,9), whereas a statistically significant positive correlation was found between this index and time of pregnancy. While comparing the results obtained in both groups of children we have among others shown significant statistical differences between ultrasound parameters of tibia and calcium phosphate metabolism indices. In group of premature neonates in 28/30 of them vitamin D and/or calcium phosphate supplementation was applied, in 23/30 breast milk fortifier was applied to breast milk, furthermore in 23/30 mothers of these children prevention of vitamin D deficiency was conducted in pregnancy; in spite of these facts decrease in bone mineral density was found in the premature neonates.

Conclusions. 1. Calcium-phosphate metabolism and bone mineralization disorders are significantly more frequent in preterm compared with full-term infants. 2. Decrease in bone density and quality was found in ultrasound examination in a half of premature infants in spite of supplementation with vitamin D and/or calcium phosphate in the neonates and prevention of vitamin D deficiency in their pregnant mothers. 3. Results of our study indicate the need to intensify prevention of bone mineralization disorders in children born prematurely with regard to the newborn’s maturity.

Acknowledgements: The study was partly supported as a grant No N N407 454 837 and by the Medical University of Lodz Grant No 502-11-738.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s113.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s26.

P031
WARTOŚĆ BADANIA LASEROWO – DOPPLEROWSKIEGO W DIAGNOSTYCE RÓŻNICOWEJ CHOROBY SUDECKA Z MIEJSCOWĄ OSTEOPOROZĄ PO ZŁAMANIACH GOLENI

Grzegorz Grys, Stanisław Pomianowski, Jan Orłowski
Klinika Traumatologii CMKP, SPSK 2 Otwock
Adres do korespondencji: 05-400 Otwock ul. Konarskiego 13.

Po złamaniach goleni rozpoczyna się proces demineralizacji kości, który trwa nawet przez 5 miesięcy. Proces ten jest zwiększany przez unieruchomienie i wyłączenie obciążania kończyny. W kontrolnych badaniach rentgenowskich stwierdza się odwapnienie i miejscową osteoporozę, która jest szczególnie nasilona w zespole Sudecka. Zazwyczaj diagnozę zespołu Sudecka ustala się na podstawie zdjęcia radiologicznego. Rozpoznanie to często nie pokrywa się z klinicznymi objawami zespołu, którego najbardziej charakterystyczną cechą jest ból i zaburzenia krążenia w chorej kończynie. Celem pracy jest ocena częstości występowania zespołu Sudecka i pourazowej osteoporozy odcinkowej po złamaniach goleni oraz ocena wartości badania mikrokrążenia metodą laserowo-dopplerowską w diagnostyce różnicowej pomiędzy nimi.
Analizie poddano złamania trzonów kości piszczelowej u 302 chorych. Stopień odwapnienia w obrazie radiologicznym oceniano w porównaniu do kończyny zdrowej. Zanik kostny stwierdzono u 60,6% chorych. Kliniczny obraz zespołu Sudecka stwierdzono u 11,25% chorych. Badanie laserowo-dopplerowskie wykonano u 120 chorych. Stosowano standardowo trzypunktowy pomiar przepływu: szczyt palucha, zgięcie grzbietowe stopy, przyśrodkowa strona podudzia w ½ długości. Badanie wykonywane było porównawczo na obydwu kończynach. Stosowane w okluzji ciśnienie przekraczało o 100 mmHg ciśnienie na tętnicy ramiennej. Stwierdzono szybszą i o większej amplitudzie pookluzyjną reakcję przekrwienną w chorej kończynie w grupie chorych z klinicznie rozpoznanym zespołem Sudecka w okresie wczesnym.. Wynik jest znamienny statystycznie. Laserowo-dopplerowski pomiar mikrokrążenia jest metodą nową i wyciąganie kategorycznych wniosków jest ryzykowne. Jednak uzyskane wyniki zachęcają do prowadzenia dalszych badań.

P031
THE VALUE OF THE LASER-DOPPLER EXAMINATION IN THE DIFFERENT DIAGNOSIS OF THE SUDECK SYNDROME WITH THE LOCAL OSTEOPOROSIS AFTER TIBIA FRACTURE
G. Grys, S. Pomianowski, J. Ortowski,
Department of Traumatology Post-Graduate Medical Center State Clinical Hospital Otwock

After tibial fracture a process of osteoporosis which may last up to 5 months begins. This process is intensified by immobilization and the elimination of weight bearing. In the follow-up X-ray examinations demineralization and local osteoporosis are found, which are intensified particularly in Sudeck’s syndrome. Usually, a diagnosis of Sudeck syndrome is made based on radiological examination. This diagnosis is very often not agreeable with the clinical symptoms of this syndrome, where the most character¬istic signs are pain and poor blood circulation in the affected limb. The aim of this study was to estimate the sequence of the Sudeck syndrome and posttraumatic local osteoporosis after fracture of the tibia and also an estimation of the value of the microcircula¬tion examination using the Laser-Doppler method in the differential diagnosis between the two states.
Fractures of the shaft of the tibia were analyzed in 302 cases. The level of osteoporosis in the radiological examination was assessed in comparison to the healthy limb. Osteoporosis was recorded in 60,6% of cases. The clinical symptoms of the Sudeck syndrome was recorded in 11,25% of cases. The Laser-Doppler examination was carried out in 120 cases. A standard 3 point measurement was employed: the apex of the toe, dorsiflexion of the foot, and the medial aspect at half tibial length. The examination was endertaken comparatively on both limbs. The pressure used for occlusion was 100 mm Hg higher than blood pressure in the brachial artery. A faster and higher amplitude postocclusion circulation reaction in the affected limb, in patients with the early stage of clinically diagnosed Sudeck syndrome had been recorded. The outcome is statistically significant. The Laser- Doppler measurement of the microcirculation is a new method and definite conclusions must be draw with caution. However, these results encourage further research.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s166-167.

P39
SKUTECZNOŚĆ WISKOSUPLEMENTACJI W TERAPII ZAMIN ZWYRODNIENIOWYCH STAWU KOLANOWEGO – WYNIKI 1-ROCZNEJ PROSPEKTYWNEJ KONTROLOWANEJ OBSERWACJI

Sosin P.,1,2 Ciszek E.,1 Bac A.,1 Czechowska D.1
¹ Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii AWF Kraków
² Specjalistyczna Poradnia –Ortopedyczna, NZOZ „PROMED” Kraków

Słowa kluczowe: osteoartroza, wiskosuplementacja, kolano, Hylan

Wstęp
Wiskosuplementacja jest stosunkowo nową metodą terapii zmian zwyrodnieniowych. Od kilku lat zajmuje uznane miejsce w standardach leczenia osteoartrozy stawu kolanowego licznych towarzystw reumatologicznych i ortopedycznych. Opublikowane badania dotyczą w większości materiału chorych o bardzo różnorodnym stopniu nasilenia choroby. Praca jest ocena skuteczności tej formy leczenia u pacjentów o podobnym stadium zaawansowania zmian zwyrodnieniowych kolana.
Cel pracy
1/ Ocena efektu analgetycznego terapii hylanem G-F 20 2/ Ocena poprawy wydolności funkcjonalnej po zastosowaniu wiskosuplementacji hylanem G-F 20. 3/ Ocena trwałości efektów wiskosuplementacji hylanem G-F 20. 4/ Analiza powikłań terapii Hylanem G-F 20.
Materiał i metoda
Badanie prospektywne, kontrolowane. Grupa badana: 23 kobiety i 2 mężczyzn w wieku od 53 do 78 lat (średnio: 65 lat). Grupa kontrolna: 24 kobiety i 1 mężczyzna w wieku od 50 do 75 lat (średnio 62 lata). W obu grupach stopień nasilenia zmian zwyrodnieniowych w badaniu radiologicznym osiągnął stopień II wg skali Kellgrena-Lawrencea. Obie grupy w trakcie obserwacji otrzymywały podobne leczenie farmakologiczne (meloksykam 7,5mg/d, oraz doraźnie paracetamol) i fizjoterapeutyczne (fonoforeza z etofenamatem, magnetoterapia, kinezyterapia). Poza tym w grupie badanej pacjenci mieli wykonane 3-krotne iniekcje dostawowe do stawów kolanowych preparatu hylan 20 G-F w ilości 2 ml każda w odstępach tygodniowych. Oceny nasilenia dolegliwości bólowych i wydolności funkcjonalnej dokonano za pomocą wizualnej analogowej skali bólu (VAPS) oraz skali WOMAC. Oceną wykonano w: 0, 1, 2, 3, 6, 12, 24 tygodniu i w rok po rozpoczęciu obserwacji.
Wyniki
Uzyskane wyniki dla grupy badanej wyniosły: 84% wyników dobrych i 16% złych. Odpowiednio dla grupy kontrolnej: 68% wyników dobrych i 32% złych. W grupie badanej nie stwierdzono powikłań miejscowych wiskosuplementacji.
Wnioski
Terapia przy użyciu hylanu G-F 20 jest bezpieczną i skuteczną metodą leczenia osteoartrozy. Zastosowanie wiskosuplementacji wyraźnie zmniejsza ból i poprawia funkcję pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi kolan niezależnie od stosowanych innych metod terapii. Po roku obserwacji pozytywne efekty wiskosuplementacji utrzymują się u 70 % pacjentów. Warunkiem dobrego i trwałego efektu po zastosowaniu w terapii osteoartrozy hylanu G-F 20 jest prawidłowa kwalifikacja pacjentów do tego typu leczenia.

P39
EFFICACY OF WISCOSUPPLEMENTATION IN THERAPHY OF KNEE OSTEOARTHRITIS – 1-YEAR PROSPECTIVE CONTROLLED OBSERVATION

Sosin P.,1,2 Ciszek E.,1 Bac A.,1 Czechowska D.1
¹ Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii AWF Kraków, Poland
² Specjalistyczna Poradnia –Ortopedyczna, NZOZ „PROMED” Krakow, Poland

Keywords: osteoarthrosis, viscosupplementation, knee, Hylan

(English version of the abstract not submitted)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s183-184.

P38
OCENA WYNIKÓW ARTROSKOPOWEJ REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO Z UWZGLĘDNIENIEM ZASTOSOWANEJ TECHNIKI OPERACYJNEJ

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł1, Mitek T.1, Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: więzadło krzyżowe przednie, rekonstrukcja

Wstęp
Leczenie uszkodzeń więzadła krzyżowego przedniego stanowi istotny problem kliniczny. Dotyczy on osób młodych, czynnych zawodowo i uprawiających sport. Aktualnie stosowaną metodą leczenia jest artroskopowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego.
Materiał
Materiał stanowili pacjenci leczeni w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji
II Wydziału Lekarskiego od stycznia 2002 do września 2003 roku.
Wiek pacjentów wahał się od 17 do 51 roku życia. Wykonano 60 rekonstrukcji więzadła
krzyżowego przedniego, przebadano 43 pacjentów, u których zastosowano artroskopową rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego z zastosowaniem autologicznych przeszczepów z więzadła rzepki oraz ścięgna m. półścięgnistego i smukłego.
Metoda
Pacjentów podzielono na dwie grupy. Pierwszą grupę składającą się z 23 osób, poddano rekonstrukcji metodą więzadła rzepki. Drugą grupę liczącą 20 pacjentów poddano rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego za pomocą przeszczepu z ścięgien m. półścięgnistego i smukłego. W ocenie posłużono się skalą: Lysholma, IKDC oraz KOOS.
Wyniki
W skali Lysholma pacjenci, u których zastosowano rekonstrukcje WKP z użyciem pasma centralnego więzadła rzepki (podgrupa I) uzyskali 70,52 pkt, natomiast pacjenci, u których zastosowano rekonstrukcję WKP z użyciem ścięgien mięśnia półścięgnistego i smukłego (podgrupa II) uzyskali 74 pkt.
Pacjenci bez wcześniejszych urazów operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 69,9 pkt., podgrupa II 77 pkt.
Pacjenci z wcześniejszymi urazami operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 71,08 pkt., podgrupa II 70,33 pkt.
W skali IKDC pacjenci
z podgrupy I uzyskali średni wynik 76,12 pkt., natomiast pacjenci z podgrupy II 82,74 pkt.
Pacjenci bez wcześniejszych urazów operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 69,31 pkt., podgrupa II 79,22 pkt.
Pacjenci z wcześniejszymi urazami operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 82,37pkt., podgrupa II 86,65 pkt. w skali KOOS:
We wszystkich podskalach pacjenci uzyskali zadowalające wyniki.
Wnioski
Na podstawie analizy zebranych w badanej grupie pacjentów danych można wysnuć wniosek, że mimo iż rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego za pomocą pasma centralnego więzadła rzepki jest „złotym standardem” to pooperacyjne wyniki pacjentów, u których zastosowano rekonstrukcję przy użyciu autoprzeszczepu ze ścięgna mięśnia półścięgnistego i smukłego są bardzo zachęcające.

P38
THE COMPARISON OF TWO METHODS OF ARTHROSCOPIC ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT RECONSTRUCTION.

Stolarczyk A.1,2, Mitek T.1, Nagraba Ł.1, Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
Kierownik:Prof. dr hab. med. Jarosław Deszczyński
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
Kierownik: dr n. med. Artur Stolarczyk

Key words: anterior cruciate ligament, ACL, reconstruction

Introduction
Treatment of anterior cruciate ligament injuries is a major clinical problem. It concerns young, active and sport practicing people. Arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction is currently used surgical procedure.
Materials
The study included patients treated between January 2002 and September 2003 in Orthopedics and Rehabilitation Clinic of Bródnowski Hospital in Warsaw. The age of our patients ranged form 17 to 51 years.
60 anterior cruciate ligament reconstructions were performed and 43 of the patients, who underwent arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction with use of patellar ligament or semitendinosus and gracilis muscles tendons autografts, were evaluated.
Methods
The patients were divided into two groups. Group I consisted of 23 patients, underwent arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction using patellar tendon autograft. Group II consisted of 20 patients underwent arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction using semitendinosus and gracilis tendons autograft.
Lysholm, IKDC, KOOS scales were used to evaluate the function of the operated knees.
Results
Analysis of results aquired in all evaluation scales showed despite the fact that patellar tendon autograft reconstruction is a „gold standard”, postoperative results of patients who underwent reconstruction with semitendinosus and gracilis tendons autografts are encouraging.