I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s166-167.

P39
SKUTECZNOŚĆ WISKOSUPLEMENTACJI W TERAPII ZAMIN ZWYRODNIENIOWYCH STAWU KOLANOWEGO – WYNIKI 1-ROCZNEJ PROSPEKTYWNEJ KONTROLOWANEJ OBSERWACJI

Sosin P.,1,2 Ciszek E.,1 Bac A.,1 Czechowska D.1
¹ Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii AWF Kraków
² Specjalistyczna Poradnia –Ortopedyczna, NZOZ „PROMED” Kraków

Słowa kluczowe: osteoartroza, wiskosuplementacja, kolano, Hylan

Wstęp
Wiskosuplementacja jest stosunkowo nową metodą terapii zmian zwyrodnieniowych. Od kilku lat zajmuje uznane miejsce w standardach leczenia osteoartrozy stawu kolanowego licznych towarzystw reumatologicznych i ortopedycznych. Opublikowane badania dotyczą w większości materiału chorych o bardzo różnorodnym stopniu nasilenia choroby. Praca jest ocena skuteczności tej formy leczenia u pacjentów o podobnym stadium zaawansowania zmian zwyrodnieniowych kolana.
Cel pracy
1/ Ocena efektu analgetycznego terapii hylanem G-F 20 2/ Ocena poprawy wydolności funkcjonalnej po zastosowaniu wiskosuplementacji hylanem G-F 20. 3/ Ocena trwałości efektów wiskosuplementacji hylanem G-F 20. 4/ Analiza powikłań terapii Hylanem G-F 20.
Materiał i metoda
Badanie prospektywne, kontrolowane. Grupa badana: 23 kobiety i 2 mężczyzn w wieku od 53 do 78 lat (średnio: 65 lat). Grupa kontrolna: 24 kobiety i 1 mężczyzna w wieku od 50 do 75 lat (średnio 62 lata). W obu grupach stopień nasilenia zmian zwyrodnieniowych w badaniu radiologicznym osiągnął stopień II wg skali Kellgrena-Lawrencea. Obie grupy w trakcie obserwacji otrzymywały podobne leczenie farmakologiczne (meloksykam 7,5mg/d, oraz doraźnie paracetamol) i fizjoterapeutyczne (fonoforeza z etofenamatem, magnetoterapia, kinezyterapia). Poza tym w grupie badanej pacjenci mieli wykonane 3-krotne iniekcje dostawowe do stawów kolanowych preparatu hylan 20 G-F w ilości 2 ml każda w odstępach tygodniowych. Oceny nasilenia dolegliwości bólowych i wydolności funkcjonalnej dokonano za pomocą wizualnej analogowej skali bólu (VAPS) oraz skali WOMAC. Oceną wykonano w: 0, 1, 2, 3, 6, 12, 24 tygodniu i w rok po rozpoczęciu obserwacji.
Wyniki
Uzyskane wyniki dla grupy badanej wyniosły: 84% wyników dobrych i 16% złych. Odpowiednio dla grupy kontrolnej: 68% wyników dobrych i 32% złych. W grupie badanej nie stwierdzono powikłań miejscowych wiskosuplementacji.
Wnioski
Terapia przy użyciu hylanu G-F 20 jest bezpieczną i skuteczną metodą leczenia osteoartrozy. Zastosowanie wiskosuplementacji wyraźnie zmniejsza ból i poprawia funkcję pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi kolan niezależnie od stosowanych innych metod terapii. Po roku obserwacji pozytywne efekty wiskosuplementacji utrzymują się u 70 % pacjentów. Warunkiem dobrego i trwałego efektu po zastosowaniu w terapii osteoartrozy hylanu G-F 20 jest prawidłowa kwalifikacja pacjentów do tego typu leczenia.

P39
EFFICACY OF WISCOSUPPLEMENTATION IN THERAPHY OF KNEE OSTEOARTHRITIS – 1-YEAR PROSPECTIVE CONTROLLED OBSERVATION

Sosin P.,1,2 Ciszek E.,1 Bac A.,1 Czechowska D.1
¹ Katedra Rehabilitacji Klinicznej, Zakład Ortopedii AWF Kraków, Poland
² Specjalistyczna Poradnia –Ortopedyczna, NZOZ „PROMED” Krakow, Poland

Keywords: osteoarthrosis, viscosupplementation, knee, Hylan

(English version of the abstract not submitted)

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s167-168.

P40
HAMOWANIE WYDALANIA WSKAŹNIKA DEGRADACJI CHRZĄSTKI PO 12 MIESIĄCACH LECZENIA RALOKSYFENEM KOBIET Z GONARTROZĄ I OSTEOPENIĄ

Daniluk S.,1 Badurski J.E.,1 Busłowska J.,2 Holiczer W.,3 Dobreńko A.,1 Jeziernicka E.,1 Nowak N.1
1 Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych w Białymstoku, ul. Waryńskiego 6/2; Białystok
2 Szpital Wojewódzki w Białymstoku;
3 Politechnika Białostocka

Słowa kluczowe: gonarthritis, raloksyfen, markery kostne i chrzęstne

Większość leków antyresorpcyjnych stosowanych w osteoporozie hamuje wydalanie wskaźników degradacji chrząstki, a niektóre pobudzają chondrocyty i wywierają protekcyjny wpływ na eksperymentalne artropatie u zwierząt. Spośród nich, estrogeny i raloksyfen (RLX) z grupy SERM nie tylko hamują resorpcję kości, ale i oddziałują receptorowo na chondrocyty. O ile hamujący wpływ estrogenów i HRT na postęp osteoartrozy kolan jest już dobrze udokumentowany, o tyle brak doniesień o podobnym działaniu RLX.
Celem pracy była ocena wpływu 12-miesięcznego leczenia raloksyfenem kobiet w średnim wieku z osteopenią i chorobą zwyrodnieniową kolan (gonartrozą, ch.z.k.) na wskaźniki degradacji chrząstki i markery przebudowy kości.
Badanie przeprowadzono u 65 kobiet w wieku 52-79, średnio 65,4 lat, z rozpoznaną – wg kryteriów ACR i w 1-3 stopniu zaawansowania wg Kellgrena i Lawrensa – ch.z.k., z niską masą kostną (BMD o T-score pomiędzy –1.- i –2.5 w sz.k.u. i w kręgosłupie L1-L4), bez przeciwwskazań do leczenia raloksyfenem. Pacjentki losowo przydzielano do grupy kontrolnej (C), przyjmującej wapń z wit. D, bądź do grupy leczonej (E) j.w. plus 60 mg raloksyfenu, RLX (EVISTA f-my Eli Lilly) dziennie, w przybliżonym stosunku liczbowym 1:2. Uczestniczki obu grup przyjmowały wapń do dawki dziennej 1200 mg, witaminę D3 800 I.U, oraz w razie bólu, tramadol 1-2 x 50 mg/dobę. Ocenę wpływu RLX na chrząstkę stawową oparto o pomiary wydalania z moczem specyficznego dla chrząstki C-terminalnego tetrapeptydu kolagenu typu II (CTX-II) i w przeliczeniu na kreatyninę w moczy (CTX-II/Kr) oraz oligometrycznego białka macierzy chrzęstnej (COMP) metodą ELISA. Przebudowę kości monitorowano: izoenzymem kostnym fosfataza zasadowej (FOS), osteoprotegeryną (OP), C-terminalnym tetrapeptydem kolagenu typu I (CTX-I) i rozpuszczalnym aktywatorem receptora NF-kappa-B (sRANKL) metodą ELISA. Pacjentki badano i w/w wskaźniki badano przed i po 3, 6 i 12 miesiącach leczenia.
Wyniki: Regresyjna analiza zmian w czasie wykazała statystycznie znamienny spadek OP, CTX-II, CTX-II/Kr w grupie E, przy braku jakichkolwiek zmian markerów w C. Wobec stanu sprzed leczenia, spadek wydalania CTX-II jak i CTX-II/Kr po 12 miesiącach wyniósł odpowiednio30% i 40% w grupie E. Nie wykazano różnic w czasie i pomiędzy grupami C i E w markerach metabolizmu kostnego, ani ich korelacji z wskaźnikami degradacji chrząstki, ani w zachowaniu się COMP. Wykazano jednocześnie (1) istotne statystycznie różnice między średnimi indeksów klinicznych WOMAC i CTX-II i CTX-II/Kr w grupie E i C.
Wniosek: Statystycznie istotny spadek wydalania CTX-II i CTX-II/Kr, przy równoczesnym, znamiennym obniżeniu indeksu WOMAC u osób leczonych (E), wobec braku podobnych zmian w grupie kontrolnej (C), przemawia za leczniczym wpływie RLX na zmniejszenie degradacji chrząstki, przy równoczesnej poprawie funkcji kolan i zmniejszeniu dolegliwości. Nie ujawniła się interakcja pomiędzy metabolizmem chrząstki i kości.
Piśmiennictwo: 1. Badurski J., Daniluk S.: XIII Zjazd PTOA i PFO Kraków 2005.

P40
DEPRESSION OF CHONDRAL DEGRADATION MARKER RELEASE AFTER 12 MONTH OF RALOXIFENE TREATMENT IN WOMEN WITH OSTEOPENIA AND KNEE OSTEOARTHRITIS

Daniluk S.,1 Badurski J.E.,1 Busłowska J.,2 Holiczer W.,3 Dobreńko A.,1 Jeziernicka E.,1 Nowak N.1
1 Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych w Białymstoku, ul. Waryńskiego 6/2; Białystok, Poland
2 Szpital Wojewódzki w Białymstoku, Bialystok, Poland
3 Politechnika Białostocka, Poland

Keywords: gonarthritis, raloxifene, bone and cartilage markers

(English version of the abstract not submitted)

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s168-169.

P41
ISTOTNE POPRAWY WSKAŹNIKÓW WOMAC I LEQUESNE PO ROCZNYM LECZENIU RALOKSYFENEM KOBIET Z OSTEOPENIĄ I CHOROBĄ ZWYRODNIENIOWĄ KOLAN

Badurski J.E.,1 Daniluk S., Holiczer W.,2 Dobreńko A., Nowak N., Jeziernicka E.
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych w 15-461 Białymstoku, ul. Waryńskiego 6/2, Białystok
2 Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Zakład Aparatury Medycznej

Słowa kluczowe: gonarthritis, raloksyfen

Procesy resorpcji i tworzenia kości są ściśle ze sobą sprzężone. Poprzez hamowanie aktywności osteoklastów hamuje się równocześnie rekrutację, dojrzewanie i aktywność osteoblastów, które obciąża się odpowiedzialnością za degradację chrząstki w wyniku aktywacji RANK przez RANKL. Niewykluczone, że dzieje się to dzięki nadprodukcji w nich cytokin prozapalnych w kości podchrzęstnej.
Zrozumiałe zainteresowanie budzi zjawisko równoczesnego wzrostu resorpcji kości z nasileniem klinicznych objawów choroby zwyrodnieniowej u kobiet zaraz po wypadnięciu funkcji jajników. Kieruje to uwagę na rolę estrogenów w obu tych procesach. Od innych antyresorbantów odróżnia je możliwość oddziaływania poprzez receptory, które znajdują się zarówno w osteoblastach i osteoklastach jak i w chondrocytach. Podobnie jest w przypadku specyficznych modulatorów receptora estrogenowego (SERM) oddziaływujących na te same receptory w kości i chrząstce. Równocześnie wykazaliśmy hamowanie wydalania markerów degradacji chrząstki (CTX-II/Kr) pod wpływem 12-miesięcznego leczenia raloksyfenem kobiet z osteopenią i chorobą zwyrodnieniową kolan (ch.z.k.) (1). I o ile wpływ estrogenowej terapii zastępczej (HTZ) w hamowaniu postępu OA u kobiet po menopauzie został przekonująco udokumentowany, o tyle podobne działanie leków z grupy SERM, w tym najlepiej poznanego raloksyfenu (RLX), czeka na zbadanie.
Celem badania była ocena klinicznych parametrów bólowo-czynnościowych WOMAC i Lequesne u przed i po 12 miesiącach przyjmowania raloksyfenu.
Badanie przeprowadzono u 65 kobiet w wieku 52-79, średnio 65,4 lat, z rozpoznaną – wg kryteriów ACR i w 1-3 stopniu zaawansowania wg Kellgrena i Lawrensa – ch.z.k., z niską masą kostną (BMD o T-score pomiędzy –1.- i –2.5 w sz.k.u. i w kręgosłupie L1-L4), bez przeciwwskazań do leczenia raloksyfenem. Pacjentki losowo przydzielano do grupy kontrolnej (C), przyjmującej wapń z wit. D, bądź do grupy leczonej (E) j.w. plus 60 mg raloksyfenu, RLX (EVISTA f-my Eli Lilly) dziennie, w przybliżonym stosunku liczbowym 1:2. Uczestniczki obu grup przyjmowały wapń do dawki dziennej 1200 mg, witaminę D3 800 I.U, oraz w razie bólu, tramadol 1-2 x 50 mg/dobę. Kliniczną ocenę objawów ze strony kolan oparto o indeksy WOMAC (2) i Lequesne (3).
Wyniki wskazały na wybitnie znamienną poprawę indeksu WOMAC (p=0.002), zaś testu Lequesne na granicy istotności (p=0.05), a testowy poziom prawdopodobieństwa dla korelacji między CTX-II/Kr a indeksem WOMAC wyniósł p=0.058.
Wniosek: Raloksyfen podawany kobietom przez 12 miesięcy spowodował zmniejszenie degradacji chrząstki przy równoczesnej poprawie klinicznej mierzonej indeksami WOMAC, i w mniejszym stopniu, indeksem Lequesne. Przemawia to za przeciwartrotycznym działaniem raloksyfenu.
Piśmiennictwo: 1. Daniluk S., Badurski J., z wsp. XIII Zjazd PTOA i PFO Kraków 2005. 2. Bellamy N: WOMAC osteoarthritis index.University of Western Ontario,1995. 3. Lequesne M.: Semin Arthritis Rheum 1991,20:48.

P41
SIGNIFICANT IMPROVEMENT OF WOMAC AND LEQUESNE INDICES AFTER 1-YEAR RALOXIFENE TREATMENT IN WOMEN WITH OSTEOPENIA AND KNEE OSTEOARTHRITIS

Badurski J.E.,1 Daniluk S., Holiczer W.,2 Dobreńko A., Nowak N., Jeziernicka E.
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych w 15-461 Białymstoku, ul. Waryńskiego 6/2, Białystok, Poland
2 Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Zakład Aparatury Medycznej, Białystok, Poland

Keywords: knee osteoarthritis, raloxifene

(English version of the abstract not submitted)

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s169-170.

P42
SYNOVITIS IN KNEE OSTEOARTHRITIS – ULTRASOUND AND CLINICAL STUDY

Milutinovic S.R., Zlatkovic-Svenda M.I.
Institute of Rheumatology, Belgrade, Serbia and Montenegro

Objectives
1. To determine the frequency of clinical synovitis and synovitis using ultrasound (US) imaging in patients with knee osteoarthritis (KO) 2. To correlate ultrasound findings of synovitis with disease duration, US cartilage thickness, VAS and body-mass index (BMI) in patients with KO.
Method
Patients with KO (70 joints) underwent a detailed clinical assessment by two rheumatologists, and also were scanned by one ultrasonographist, who evaluated synovitis of suprapatelar recessus and Baker’s cyst, as well as cartilage thickness. Patological US findings of synovitis was classified as effusion with synovial hypertrophy and effusion without synovial hypertrophy. Cartilage thickness was classified as normal or reduced. Computer statistical program SPSS 10.0 was used to calculate the data (Wilcoxon test and Spearman correlation).
Results
The study involved 55-f and 15-m, mean age 60,56± 13,01 years, an average disease duration was 7,42 years. Clinical synovitis was identified in 19 (27,14 %) joints. US detected: synovitis in 59 (84,28 %) joints without synovial hypertrophy, while synovial hypertrophy was present in 4 (5,71 %). Baker’s cyst enlargement was clinically found in 7 (10%) joints. US verificated Baker’s cyst enlargement without synovial hypertrophy in 32 (45,7 %), with synovial hypertrophy in 9 (12,86 %) joints and cyst rupture was found in 1 (1,4 %) joint, which makes statistically significant difference between these findings (p<0,01). Correlation betweeen disease duration and ultrasound findings of efusion in suprapatelar recessus was statistically significant (r=0,413 p=0,001). On the contrary, correlation betweeen disease duration and the Baker’s cyst presence was not statistically significant ( r=0,189 p=0,117). Correlation of US cartilage reduction and US findings of synovitis in suprapatelar recessus and Baker’s cyst was significant (r= 0,264, p=0,027; r=0,316 p=0,008), as well as correlation between VAS and findings of synovitis in suprapatelar recessus and Baker’s cyst (p<0,01). Correlation was not found between BMI and parameters mentioned above.
Conclusion
considering the fact that synovitis was more often found by US evaluation than by clinical examination, we made a conclusion that subclinical synovitis is more common in patients with KO than usually expected. Our results demonstrated that synovitis correlates with disease duration, VAS and cartilage reduction.

P42
ZAPALENIE BŁONY MAZIOWEJ W CHOROBIE ZWYRODNIENIOWEJ STAWU KOLANOWEGO – BADANIE ULTRASONOGRAFICZNE I KLINICZNE

Milutinovic S.R., Zlatkovic-Svenda M.I.
Institute of Rheumatology, Belgrad, Serbia i Czarnogóra

Cele
1. Określenie częstości klinicznego zapalenia błony maziowej i zapalenia błony maziowej rozpoznawanego przy użyciu obrazowania metodą ultrasonograficzną u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. 2. Skorelowanie wyników ultrasonograficznego badania zapalenia błony maziowej z długością choroby, grubością chrząstki w USG, wizualnej analogowej skali bólu (VAS) oraz indeksu masy ciała (BMI) u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych.
Metoda
Pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych (70 stawów) zostało poddanych gruntownej ocenie klinicznej przeprowadzonej przez 2 reumatologów oraz badaniu USG, w którym ocenione zostało zapalenie błony maziowej zachyłka nadrzepkowego oraz cysty Bakera, jak również grubość chrząstki. Patologiczne wyniki badania USG zapalenia błony maziowej zostały sklasyfikowane jako: wysięk z hipertrofią maziówkową oraz wysięk bez hipertrofii maziówkowej. Grubość chrząstki oceniono jako normalną lub zmniejszoną. Do obliczeń użyto komputerowego programu statystycznego SPSS 10.0 (test Wilcoxona i korelacja Spearmana).
Wyniki
W badaniu udział wzięło 55 kobiet i 15 mężczyzn w średnim wieku 60,56± 13,01 lat. Średni czas trwania choroby wynosił 7,42 lata. Kliniczne zapalenie błony maziowej stwierdzono w 19 (27,14 %) stawach. Badanie ultrasonograficzne wykazało zapalenie błony maziowej w 59 (84,28 %) stawach bez hipertrofii maziówkowej, podczas gdy hipertrofia maziówkowa obecna była w 4 (5,71 %) przypadkach. Powiększenie cysty Bakera stwierdzono klinicznie w 7 (10%) przypadkach. Badanie USG zweryfikowało powiększenie cysty Bakera bez hipertrofii maziówkowej w 32 (45,7 %), a z hipertrofią maziówkową w 9 (12,86 %) stawach, zaś pęknięcie cysty stwierdzono w 1 (1,4 %) stawie, co czyni statystycznie znamienną różnicę pomiędzy wynikami (p<0,01). Korelacja pomiędzy długością choroby a wynikami badania USG wysięku w zachyłku nadrzepkowym była statystycznie znamienna ( r=0,189 p=0,117). Korelacja pomiędzy wynikami redukcji chrząstki w USG oraz wynikami badania USG zapalenia błony maziowej w zachyłku nadrzepkowym i cyscie Bakera była znamienna (r= 0,264, p=0,027; r=0,316 p=0,008), jak również korelacja pomiędzy wizualną analogową skala bólu (VAS) oraz wynikami badania USG zapalenia błony maziowej w zachyłku nadrzepkowym i cyście Bakera (p<0,01). Nie stwierdzono korelacji pomiędzy indeksem masy ciała (BMI) a powyższymi parametrami.
Wnioski
Biorąc pod uwagę fakt, ze zapalenie błony maziowej jest częściej stwierdzane w badaniu ultrasonograficznym niż w ocenie klinicznej wnioskujemy, że subkliniczne zapalenie błony maziowej jest częstsze u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów niż się zazwyczaj przewiduje. Nasze badania wskazują na to, że zapalenie błony maziowej jest skorelowane z długością choroby, skalą VAS oraz redukcją chrząstki.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s171-173.

P44
OBRAZOWANIE ZMIAN ZAPALNYCH STAWÓW Z WYKORZYSTANIEM METODY SCYNTYGRAFICZNEJ I TERMOGRAFICZNEJ

Stepień A.,1 Pawlus J.,1 Nowak E.,2 Kulka J.,2 Giełżecki J.,3 Kraft O.,4 Puto T.,5 Klauz G.,6 Cymerys P.5
1 Zakład Medycyny Nuklearnej, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny, Kraków
2 Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
3 Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
4 Zakład Medycyny Nuklearnej, Szpital Uniwersytecki, Ostrawa, Republika Czeska
5 Zakład Radiologii, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny, Kraków
6 Klinika Ortopedii, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny, Kraków

Słowa kluczowe: zapalenie stawów, scyntygrafia, termografia

Wprowadzenie
W odniesieniu do stanów zapalnych stawów i kości w większości przypadków badanie rentgenowskie, ultrasonograficzne i laboratoryjne, w oparciu o stan kliniczny, są wystarczające do postawienia rozpoznania. Jednak w niektórych przypadkach konieczne jest rozszerzenie procesu diagnostycznego o inne techniki obrazowe, takie jak scyntygrafia, czy termografia. Scyntygrafia jednofazowa wnosi niewiele informacji na temat dynamiki procesu chorobowego i jego charakteru. Stosując technikę trójfazową uzyskujemy zwiększenie stopnia swoistości i zdolności różnicowania zapalenia tkanki kostnej od tkanek miękkich. Pierwsza faza (0-60 s) jest miarą przepływu krwi, druga faza (1-3 min) – tkankowej przestrzeni naczyniowej, zaś trzecia (2-4 godz.) – nasileniem procesów metabolicznych tkanki kostnej. W trójfazowym badaniu izotopowym aktywnego procesu zapalnego układu kostno-stawowego widoczny jest zwiększony przepływ krwi w fazie tętniczej (I faza), lokalne przekrwienie w fazie włośniczkowej (II faza) i zwiększone gromadzenie w fazie statycznej (III faza). Cenne uzupełnienie metody scyntygraficznej może stanowić nieinwazyjna technika jaką jest termografia. Termogramy odzwierciedlają procesy patofizjologiczne zachodzące wewnątrz organizmu, gdyż zmiany temperatury narządów lub tkanek są jednym z pierwszych czynników rozpoczynającego się lub trwającego procesu chorobowego. Celem pracy było porównanie obrazowania zapaleń stawów z wykorzystaniem scyntygrafii techniką dynamiczną i termografii.
Materiał i metoda
Scyntygrafię osteotropową oraz termografię wykonano u 32 chorych (17 kobiet i 15 mężczyzn), średnia wieku 49 lata z podejrzeniem zapalenia stawów. Trójfazowa scyntygrafia: Obrazowanie wykonywano bezpośrednio (I i II faza) oraz po 2 godzinach (III faza) od dożylnego podania 99mTc-Medronate II Agent (Amersham) z wykorzystaniem cyfrowej gamma kamery X Ring (Mediso). Termografia: Użyto kamerę ThermaCAM S60 (FLIR SYSTEM). Detektor promieniowania termicznego stanowiła matryca 320×240 niechłodzonych mikrobolometrów, rozdzielczość termiczna 0.08 0C (dla 30 0C). Zastosowano automatyczną korekcje temperatury i współczynnika emisyjności. Badania prowadzano w porównywalnych warunkach.
Wyniki
Scyntygrafia wykazała nieprawidłowe gromadzenie znacznika w układzie kostno-stawowym u wszystkich badanych. W termografii nieprawidłowości obserwowano u 91% pacjentów. Podwyższoną temperaturę w regionie procesu chorobowego stwierdzono u pacjentów, których zaburzenia scyntygraficzne były widoczne we wszystkich fazach badania (87%). Zmiany hypotermiczne stwierdzono u chorych, u których podwyższoną aktywność radioznacznika zaobserwowano tylko w późnej fazie badania scyntygraficznego (13%).
Wnioski
Scyntygrafia osteotropowa i termografia wykazały wysoką czułość w obrazowaniu procesu zapalnego w układzie kostno- stawowym. Zaburzenia hypertermiczne odpowiadały zmianom, które na podstawie badania scyntygraficznego oceniono jako aktywny-czynny proces zapalny. Z kolei zaburzenia hypotermiczne charakteryzowały zmiany, które w badaniu scyntygraficznym oceniono, jako przewlekły proces zapalny. Pomiar temperatury tkanek objętych procesem zapalnym może posłużyć do oceny aktywności i monitorowania procesu zapalnego. Brak szczegółów anatomicznych i płaszczyznowe odwzorowanie obrazu termograficznego nie pozwalają na różnicowanie zakresu tkanek objętych procesem zapalnym. Stwarza to konieczność stosowania jej łącznie z innymi technikami obrazowymi i traktowania jako badania komplementarnego.

P44
VISUALIZATION JOINTS INFLAMMATION USING SCINTIGRAPHY AND THERMOGRAPHY

Stepien A.1, Pawlus J.1, Nowak E.2, Kulka J.2, Gielzecki J.3, Kraft O.4, Puto T.5, Klauz G.6, Cymerys P.5
1 5th Clinical Military Hospital, Department of Nuclear Medicine, Cracow Poland
2 AGH University of Science and Technology, Faculty of Physics and Applied Computer Science, Cracow Poland
3 AGH University of Science and Technology, Faculty of Metallurgy
4 University Hospital, Department of Nuclear Medicine, Ostrava Czech Republic
5 5th Clinical Military Hospital, Department of Radiology, Cracow Poland; 6 5th Clinical Military Hospital, Department of Orthopedics, Cracow Poland

Keywords: joints inflammation, scintigraphy, thermography

Introduction
In the majority cases of the joint and bone inflammation such examinations as standard radiography, ultrasonography and laboratory investigation are sufficient to diagnosis establishing. However some cases need to widen of diagnostic process for other imaging techniques like scintigraphy or thermography. One-phase scintigraphy give not enough information of dynamics and character of pathological process and three-phase scintigraphy offers higher specificity and possibility of differentiation between bone and soft tissue inflammation. The first phase (0-60 s) reflects blood flow, the second phase (1-3min) – tissue vascular space, and the third phase (2-4 h) – increased metabolic processes of bone tissue. Three-phase scintigraphy of active bone-joint system inflammatory process reveals increased blood flow in arterial phase (I phase), local hyperaemia in capillary phase (II phase) and increased accumulation in static phase (III phase).
Valuable complement for scintigraphic method could constitute non-invasive thermography. Thermograms reflect pathophysiological processes occurring in organism because temperature changes of organs and tissues are one of the first factors of beginning or endless disease process.
The aim of this study was to compare imaging of joints inflammation using dynamic scintigraphy and thermography.
Materials and methods
Osteothrophic scintigraphy and thermography performed in 32 patients (17 females, 15 males, mean age 49) suspected of joints inflammation.
Three-phase scintigraphy: Imaging was obtained immediately and after 2 hours post-intravenous injection of 99mTc-Medronate II Agent (Amersham) using digital gamma camera X Ring (Mediso). Thermography: Visualization using camera ThermaCAM S60 (FLIR SYSTEM) was performed. Detector of infrared radiation was array 320 x 240 uncooled microbolometers with thermal resolution 0.08 0C (for 30 0C). Automatic correction of background temperature and emissivity was applied. Examinations were taken in the same conditions.
Results
In all patients scintigraphy was showed disorders in accumulation of the tracer in joint-bone system. In thermography abnormality of temperature distribution in 91% patients were observed.
Increased temperature in region of disease process was observed together with scintigraphic disorders visible in all phases this examination (87%). Hypothermic lesions were observed together with increased radiotracer accumulation visible in third phase of study (13%) only.
Conclusions
Osteothrophic scintigraphy and thermography were showed high sensitivity in joint-bone system inflammation imaging. Hyperthermic disorders were responded changes, which according to scintigraphy were evaluated as active inflammatory process. Hypothermic disorders were showed lesions, which in scitigraphy were evaluated as chronic inflammation.
Temperature distributions on a skin surface in inflammatory process allow to assess and monitoring of inflammation. Lack of anatomical details and two-dimensional imaging do not allow to differentiate the range of tissue involved inflammatory process. This is why thermography is complementary method and should be use together with other diagnostic techniques.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s173-174.

P45
ODLEGŁE WYNIKI BEZCEMENTOWEJ ALLOPLASTYKI STAWU BIODROWEGO W KOKSARTROZIE DYSPLASTYCZNEJ

Drobniewski M., Synder M.
Klinika Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej II Katedry Ortopedii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Wojewódzkie Centrum Ortopedii i Rehabilitacji Narządu Ruchu im. dr Z. Radlińskiego ul. Drewnowska 75, 91 – 002 Łódź

Słowa kluczowe: rozwojowa dysplazja stawu biodrowego, koksartroza dysplastyczna, alloplastyka stawu biodrowego

Wstęp
Jedną z najczęstszych przyczyn powstawania wtórnych zmian zwyrodnieniowych stawów biodrowych jest rozwojowa dysplazja stawu biodrowego. W chwili obecnej, leczeniem z wyboru zaawansowanych postaci koksartrozy dysplastycznej jest zabieg chirurgiczny – endoprotezoplastyka.
Cel badań
Celem pracy jest ocena wyników leczenia zaawansowanej koksartrozy dysplastycznej metodą całkowitej bezcementowej alloplastyki stawu biodrowego wykonanej u chorych w wieku do 50 roku życia.
Materiał i metody badań
Analizie poddano 177 chorych, u których wykonano alloplastykę bezcementową w 220 dysplastycznych stawach biodrowych. Grupę kontrolną stanowiło 208 pacjentów, u których wykonano bezcementową alloplastykę stawu biodrowego o etiologii innej niż dysplazja. Średni wiek pacjentów w grupie badanej wynosił 38,3 lat, a w grupie kontrolnej 41,8 lat. Chorych w obu grupach oceniano na podstawia badania klinicznego i radiologicznego.
Wyniki badań
W grupie badanej uzyskano w 11,8% przypadków wynik bardzo dobry, w 27,7% wynik dobry, w 42,7% wynik dostateczny i w 17,8% przypadków wynik zły. W grupie kontrolnej wyniki te przedstawiały się odpowiednio: 43,0%, 31,1%, 15,9% i 10%. W 16,8% operowanych bioder w grupie badanej konieczne były zabiegi rewizyjne ( w grupie kontrolnej w 15,1% przypadków).
Wnioski
Koksartroza dysplastyczna jest trudną do leczenia chorobą stawu biodrowego i wymaga dużego doświadczenia od leczącego. Z tego powodu zabiegi operacyjne powinny być wykonywane w wyspecjalizowanych ośrodkach ortopedycznych. Przystępując do leczenia należy liczyć się z możliwością wystąpienia szeregu powikłań.

P45
LONG – TERM RESULTS OF UNCEMENTED TOTAL HIP ARTHROPALSTY IN DYSPLASTIC COXARTHROSIS

Drobniewski M., Synder M.
Klinika Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej II Katedry Ortopedii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Wojewódzkie Centrum Ortopedii i Rehabilitacji Narządu Ruchu im. dr Z. Radlińskiego ul. Drewnowska 75, Łódź 91 – 002

Aims: The purpose of the study was to evaluate the long-term results of uncemented total hip arthroplasty (THA) in young patients (below 50 years of age) with dysplastic coxarthrosis.
Material and Methods: In the last twenty years, 862 primary uncemented total hip arthroplasty (THR), were implanted in our Institution. This surgery was performed in 459 patients. From this group 220 hips in 177 patients (167 women and 10 men), who had dysplastic coxarthrosis, were included in our study. The left hip was operated in 66 and the right one in 68 patients. Bilateral surgery was performed in 43 cases. The means age at the time of hip surgery was 38, 3 years (range from 18 to 49 years). The mean follow-up was 9, 3 years (range from 2 years to 18, 6 years). In 167 (75, 8%) patients the operative treatment of DDH was performed during the early childhood (Colonna-Zahradnicek procedures, Dega, Pemberton and Salter pelvic osteotomies). Only 39 (17, 7%) patients were treated in the childhood conservatively by means of overhead extension, Frejka pillow or Pavlik harness. All patients were evaluated clinically and radiological. For clinical evaluation the classification system proposed by Merle d’Aubigne and Postel with Charnley modification was used. For radiological evaluation of the steam implantation the classification system proposed by De Lee and Charnley was used and for the cup implantation the system by Gruen and Moreland. The femoral head displacement prior to THA surgery was classified according to Crowe at all. classification.
Results: Based on above mentioned criteria in 26 hips (11,8%) the final result was graded as very good, in 61 cases (27,7%) as good, in 94 hips (42,7%) as satisfactory and in the remaining 39 cases (17,8%) the final result was poor. We observed a very strong correlation between clinical and radiological results. According to Crowe and all. classification, in class I we noted 19 (61,3%) very good , 11 (35,5%) good, 1 (3,2%) satisfactory results. In class II in 5 cases (6,6%) the results was very good, 25 (32,9%) good and in 39 (51,3%) satisfactory results. In class III only in 2 cases the final result was graded as very good, and good in 23 hips (25,8%). In class IV there was no very good result, and we observed 19 (21,4%) poor results. In analyzed group in 37 (16,8%) patients the revision hip surgery was necessary because of aseptic prosthesis loosening.
Conclusions: The treatment of dysplastic coxarthrosis by means of THA is difficult. The high level of experience is necessary to perform this type of surgery. This type of THA should be performed only in selected orthopaedic centers. Starting the surgery one has to think about complications.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s174-175.

P46
MANAGEMENT OF PATIENTS WITH CONCOMITANT OSTEOARTHROSIS AND OSTEOPOROSIS: A DENSITOMETRIC STUDY

Smiyan S.I., Savochkina N.L., Barladyn O.R., Slaba U.S., Hrymalyuk N.V.
2nd Department of Internal Medicine, Ternopil Medical University, Ukraine

Keywords: osteoporosis, osteoarthritis, calcium, vitamin D3

Until recently it has been considered that osteoarthritis (OA) and osteoporosis (OP) do not coexist. Now there is an increasing number of data, according to which the prevalence of OP in OA ranges from 36.4 to 43.4 %.
Our purpose was (1) to establish risk factors of OP in patients with OA, (2) to study the diagnostic value of bone mineral density (BMD) assessment in lumbar spine and femoral bone, and (3) to evaluate the efficacy of chondroitin sulfate, glucosamine, and calcium – vitamin D3 supplements in complex management of OA.
A total of 196 patients with OA were screened for OP by means of dual photon X-ray densitometry (Lunar, Corp.). Thirty patients with osteodeficiency were given a modified therapy with calcium and vitamin D3 supplements. A cohort of 30 patients who were not taking calcium and vitamin D3 supplements represented a control group.
Osteodeficiency was diagnosed in 42.7 % of patients with OA. Of them, 64.4 % of patients had a reduction of BMD in lumbar spine and 100 % had a reduced femoral BMD. Patients with normal BMD at L1-L4 level had signs of spondyloarthritis. The risk factors for OP were reduced body mass index and postmenopausal state in women. In patients with OA whose body mass index was above 20, no signs of osteoporosis were revealed.
After 6 months follow-up, the use of calcium and vitamin D3 supplements resulted in a 2.9±0.3 % BMD increase in patients with osteopenia, and a 1.2±0.4 % BMD increase in patients with osteoporosis. In patients with osteopenia treated with chondroitin sulfate and glucosamine, BMD did not change significantly, and decreased by 3.1±0.2 % in patients with osteoporosis.
Thus, the revealed prevalence of OP in patients with OA implies the need for the early diagnosis and adequate therapy of this condition. In all patients with spondyloarthritis, femoral BMD should be measured. Low body mass index and postmenopausal state are significant risk factors of OP in patients with OA. Overweight seems to play an osteoprotective role in patients with OA. Calcium and vitamin D3 supplements proved to be effective in patients with OA and osteopenia, while in patients with OA and osteoporosis the efficacy of these supplements was insufficient, implying the need for more potent osteoprotective agents.

P46
POSTĘPOWANIE U PACJENTÓW ZE WSPÓŁISTNIEJĄCĄ OSTEOPOROZĄ I ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI: BADANIA DENSYTOMETRYCZNE

Smiyan S.I., Savochkina N.L., Barladyn O.R., Slaba U.S., Hrymalyuk N.V.
2nd Department of Internal Medicine, Ternopil Medical University, Ukraina

Słowa kluczowe: osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów, wapno, witamina D3

Do niedawna uważano, ze choroba zwyrodnieniowa (OA) i osteoporoza (OP) nie współistnieją. Obecnie wzrasta ilość danych, według których występowanie OP i OA wynosi 36.4 – 43.4%.
Naszym celem było (1) ustalić czynniki ryzyka OP u pacjentów z OA, (2) zbadać wartość diagnostyczną oceny BMD w kręgosłupie lędźwiowym i kości udowej oraz (3) ocenić skuteczność siarczanu chondroityny, glukozaminy oraz suplementacji wapnia i witaminy D3 w kompleksowym leczeniu OA.
Przebadano 196 pacjentów z OA w kierunku OP metodą densytometrii rentgenowskiej podwójnej wiązki (Lunar Corp.). 30 pacjentów z obniżoną gęstością mineralną otrzymało modyfikowaną terapię z suplementami wapnia i witaminy D3. Kohorta 30 pacjentów, którzy nie przyjmowali suplementacji stanowiła grupę kontrolną.
Obniżenie gęstości mineralnej kości zdiagnozowano u 42.7% pacjentów z OA. 64.4% z nich miało obniżone BMD w kręgosłupie lędźwiowym, zaś 100% miało obniżone BMD w bliższym końcu kości udowej.
Pacjenci z prawidłowym BMD w odcinku L1-L4 mieli oznaki choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Czynnikami ryzyka OP było obniżone BMI oraz okres pomenopauzalny u kobiet. U pacjentów z OA z BMI ponad 20 nie wykazano objawów osteoporozy.
Po 6 miesiącach obserwacji zażywanie suplementacji wapnia i witaminy D3 spowodowało wzrost BMD u pacjentów z osteopenią o 2.9±0.3 % oraz u pacjentów z osteoporozą o 1.2±0.4 %. U pacjentów z osteopenią leczonych siarczanem chondroityny i glukozaminy BMD nie zmieniło się znacząco, zaś zmniejszyło się o 3.1±0.2 % u pacjentów z osteoporozą.
Wykazane przez nas występowanie OP u pacjentów z OA stanowi potrzebę wczesnej diagnostyki i odpowiedniej terapii tego stanu. U wszystkich pacjentów ze spondyloartrozą należy dokonać pomiaru BMD w bliższym końcu kości udowej. Niskie BMI oraz menopauza są istotnymi czynnikami ryzyka OP u pacjentów z OA. Nadwaga zdaje sie chronić ptrzed osteoporozą pacjentów z OA. Udowodniono, że suplemantacja wapnia i witaminy D3 jest efektywna u pacjentów z OA i osteopenią, podczas gdy jest niedostateczna u pacjentów z OA i osteoporozą, co implikuje użycie silniejszych leków przeciwosteoporotycznych.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s175-176.

P47
KINEZYTERAPIA W OSTEOPOROZIE

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Klinika Fizjoterapii, Reumatologii i Rehabilitacji, Poznań

Słowa kluczowe: osteoporoza, kinezyterapia, aktywność fizyczna, ćwiczenia fizyczne, masa kostna, siła mięśni

Czynności obciążające stanowią najważniejszy dla rozwoju i przebudowy kości czynnik egzogenny, przy braku których nie występują mechaniczne naprężenia działające na kość oraz nie działają mięśnie przeciwstawiające się sile grawitacji. Do związanych z małą aktywnością fizyczną czynników sprzyjających osteoporozie należy tym samym długotrwałe unieruchomienie (zarówno miejscowe, jak ogólne, w tym spowodowane innymi chorobami). Pomimo braku jednoznacznych dowodów aktywność fizyczna przynosi wymierne korzyści
w postaci zwiększenia masy kostnej i poprawy siły mięśni, jak również poprawę samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia. Analogicznie konsekwencją unieruchomienia jest spadek masy kostnej, czemu zapobiec może codzienna mobilizacja.
Celem kinezyterapii jest poprawa bądź utrzymanie w optymalnym stanie: struktury kości, funkcji mięśni, koordynacji i zakresu ruchów w obrębie stawów, jak również wpływ na stan układu krążeniowo-oddechowego. Ćwiczenia zarówno indywidualne, jak grupowe, korygujące postawę ciała, koordynacyjne, oporowe, w odciążeniu oraz oddechowe pozwalają te cele osiągnąć.

P47
KINETIC THERAPY IN OSTEOPOROSIS

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Clinical Departament of Physiotherapy, Rheumatology i Rehabilitation, Poznań, Poland

Keywords: ostheoporosis, kinetic therapy, physical activity, exercises, body mass, muscle strengh

The ballasting actions are the most important exogenous factor influencing the development and proper structure of the bone. The lack of this factor causes no mechanical tension in the bone and no muscles opposition against gravitation. Another factor associated with low activity that favors ostheoporosis is long lasting immobilization (local, general, caused by other diseases). Even though we don’t have unambiguous proves physical activity brings measurable advantages such as increase of the bone mass and improvement of muscle strength, as well as better feeling and general condition. By analogy the consequence of immobilization is decrease of the bone mass, which can be prevented by everyday mobilization.
The aim of kinetic therapy is an improvement or keeping of an optimal state: the structure of the bone, muscle function, coordination and the range of the movement of joints as well as the influence on cardio-pulmonary system. Exercises both individual and in the group, body posture correcting, body posture co-ordinating, resistance exercises, exercises in relieve and respiratory exercises allow to achieve these aims

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s176.

P48
ROLA FIZJOTERAPII W LECZENIU OSTEOPOROZY

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Klinika Fizjoterapii Reumatologii i Rehabilitacji, Poznań

Słowa kluczowe: osteoporoza, fizjoterapia, metody uzupełniające

Fizjoterapia – dział medycyny klinicznej, wykorzystujący uznane przez naukę metody przyrodolecznictwa do rehabilitacji oraz leczenia uzupełniającego farmakoterapię i leczenie operacyjne. Działanie jego polega na wywoływaniu fizjologicznych reakcji tkanek za pomocą bodźców fizycznych. Metody fizjoterapeutyczne to m.in.: mechanoterapia, elektroterapia, magnetoterapia, termoterapia, IR, parafinoterapia, krioterapia, fototerapia, aerozoloterapia, klimatoterapia, balneoterapia, leczeniei rehabilitacja uzdrowiskowa.
Metody fizjoterapii stosowane w leczeniu osteoporozy to: krioterapia, magnetoterapia, fitoterapia, krenoterapia, kąpiele lecznicze, jontoforeza, elektroterapia, laseroterapia, masaże, kinezyterapia – leczenie ruchem. Celem powyższych działań fizjoterapeutycznych jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawa ukrwienia tkanek, działanie przeciwzapalne, rozluźniające mięśnie, wzmacniające układ kostno – stawowy.

P48
THE ROLE OF PHYSIOTHERAPY IN THE TREATMENT OF OSTEOPOROSIS

Atarowska M., Samborski W., Sobieska M., Gajewska E.
Clinical Departament of Physiotherapy, Rheumatology i Rehabilitation, Poznań, Poland

Keywords: ostheoporosis, physiotherapy, completing methods

Physiotherapy is a branch of clinical medicine, which uses recognized by science methods of natural treatment for rehabilitation and as an addition to pharmacotherapy and surgery. Its effectiveness is based on physiological reactions of tissues by the mean of physical stimulus. Physiotherapeutic methods are: mechanotherapy, electrotherapy, magnetotherapy, termotherapy, IR, paraffinotherapy, cryotherapy, phototherapy, aerosolotherapy, climatotherapy, balneotherapy, health resort treatment and rehabilitation.
The methods of physiotherapy applied in ostheoporosis treatment are: cryotherapy, magnetotherapy, phytotherapy, crenotherapy, spa baths, ionthophoresis, electrotherapy, laserotherapy, massages, kinetic therapy – treatment by the means of movement. All these methods aim to reduce pain, improve tissue nutrition, anti-inflammatory effect, muscles relaxation, getting stronger bones and articles joints.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s177-178.

P49
METODY WYZNACZANIA ANIZOTROPII KOŚCI BELECZKOWEJ NA PODSTAWIE OBRAZÓW W SKALI SZAROŚCI

Tabor Z.
Zakład Biofizyki, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński ul.Grzegórzecka 16a, 31-531 Kraków
e-mail: tabor@alphas.if.uj.edu.pl

Słowa kluczowe: anizotropia, architektura kości beleczkowej, analiza obrazu.

Wstęp
Mechaniczne i strukturalne własności kości beleczkowej są anizotropowe, t.j. zależą od kierunku, w którym są wyznaczane. Parametry opisujące anizotropię nie korelują z gęstością kości beleczkowej, mogą więc być potencjalnie użyte do poprawy skuteczności oceny ryzyka złamań osteoporotycznych. Anizotropia kości beleczkowej jest typowo mierzona na obrazach binarnych. Jednakże proces akwizycji obrazu kości beleczkowej, przeprowadzony w warunkach in vivo narzuca ograniczenia na dostępną ilość informacji o architekturze kości beleczkowej. Segmentacja prowadzi do dalszej degradacji jakości tej informacji.
Cel pracy
Chociaż metody analizy orientacji tekstur zapisanych w pełnej skali szarości są standardowym narzędziem analizy obrazów, to nie były dotychczas stosowane do ilościowego opisu anizotropii kości beleczkowej na podstawie danych otrzymanych w warunkach pomiaru in vivo. W pracy przedstawiono przykłady analizy orientacji beleczek kostnych na podstawie obrazów w skali szarości.
Materiały i metody
Osiowe szlify kości beleczkowej o grubości 200m otrzymano z kręgów lędźwiowych L3 16 mężczyzn. Przy pomocy kamery CCD sprzężonej z mikroskopem uzyskano obrazy wysokiej rozdzielczości preparatów. Stworzono program do symulacji procesu akwizycji obrazów w pomiarze tomograficznym. Program ten użyto do otrzymania obrazów niskiej rozdzielczości preparatów.
Anizotropię mierzono na obrazach niskiej i wysokiej rozdzielczości przy użyciu metod: mean-intercept length (MIL), volume orientation (VO), gray-level structure tensor (GST) oraz interaction maps (IM). Wyznaczono główny kierunek anizotropii i współczynnik anizotropii. W celu oceny powtarzalności pomiarów parametrów anizotropii wyliczono również standaryzowany współczynnik zmienności StdCV.
Wyniki
Zbadano korelację pomiędzy wynikami otrzymanymi dla obrazów niskiej i wysokiej rozdzielczości dla różnych poziomów szumu. Współczynnik korelacji dla współczynika anizotropii wynosił 62%, 62%, 87% oraz 6% dla metod MIL, VO, GST i IM. Współczynnik korelacji dla głównego kierunku anizotropii wynosił 81%, 94%, 90% oraz 75% dla metod MIL, VO, GST i IM. Współczynnik zmienności pomiaru współczynnika anizotropii wyznaczonego na obrazach niskiej rozdzielczości wynosił 210%, 66%, 38% i 72% dla MIL, VO, GST i IM. Współczynnik zmienności pomiaru głównego kierunku anizotropii wyznaczonego na obrazach niskiej rozdzielczości wynosił 122%, 66%, 43% oraz 45% dla MIL, VO, GST i IM.
Wnioski
W pracy pokazano, że pomiary anizotropii przeprowadzone na obrazach niskiej rozdzielczości zapisane w pełnej 256 stopniowej skali szarości dają zasadniczo lepsze wyniki niż pomiary przeprowadzone w oparciu o obrazy binarne. Najlepsze wyniki otrzymano dla metody opartej na pomiarze gradientu intensywności. Słaba powtarzalność i słaba korelacja z danymi uzyskanymi dla obrazów wysokiej rozdzielczości ograniczają zastosowanie metod opartych na obrazach binarnych do analizy anizotropii kości beleczkowej.

P49
QUANTIFYING TRABECULAR BONE ANISOTROPY FROM GREY-LEVEL IMAGES

Tabor Z.
Department of Biophysics, Collegium Medicum, Jagiellonian University
Grzegorzecka 16a, 31-531 Cracow, Poland
e-mail: tabor@alphas.if.uj.edu.pl

Keywords: anisotropy, trabecular architecture, image analysis

Introduction
Mechanical and structural properties of trabecular bone are anisotropic, i.e. they depend on the test direction. The anisotropy of trabecular bone structure provides information, which is independent of bone density and may be used to improve evaluation of bone strength. Numerous methods of quantifying anisotropy have been introduced and used to the analysis of only segmented images of trabecular bone. However degradation of image if the process of in vivo acquisition followed by segmentation may lead to serious reduction of the diagnostic power of architectural parameters. For example it is known that estimates of histomorphometric measures based on low-resolution segmented images of trabecular bone correlate only mildly with estimates based on high-resolution images. It would be thus plausible to derive structural information should directly from grey-level images.
Aim of the work
Although methods of analysis of texture orientation exist in image processing science, there was only little effort to apply them to the field of trabecular bone research. We discuss possible approaches to the analysis of anisotropy of trabecular bone directly from gray-level images.
Materials and methods
Axial trabecular bone sections with thickness of 200m were obtained from L3 vertebral bodies of 16 men. High-resolution images of the specimens were acquired using CCD camera connected to a microscope. A process of CT examination was simulated and low-resolution images of the sections were obtained.
Anisotropy of both low- and high-resolution images was computed using methods based on mean-intercept length (MIL), volume orientation (VO), gray-level structure tensor (GST) and interaction maps (IM). Main anisotropy direction and anisotropy ratio were computed. Reproducibility (standardized coefficient of variation StdCV) of the anisotropy measures was also estimated.
Results
We examined correlation between the low-and high-resolution estimates of anisotropy measures for signal-to-noise ratio ranging from 1 to 2 to reproduce in vivo acquisition circumstances. The correlation coefficient between low- and high resolution estimates of anisotropy ratio was equal to 62%, 62%, 87% and 6% for MIL, VO, GST and IM, respectively. The correlation coefficient between low- and high resolution estimates of the main anisotropy direction was equal to 81%, 94%, 90% and 75% for MIL, VO, GST and IM, respectively. Reproducibility of low-resolution estimate of anisotropy ratio was equal to 210%, 66%, 38% and 72% for MIL, VO, GST and IM, respectively. Reproducibility of low-resolution estimate of the main anisotropy direction was equal to 122%, 66%, 43% and 45% for MIL, VO, GST and IM, respectively.
Conclusion
It has been shown in the study that gray-level-based description of anisotropy is substantially better then binary image-based description. We have found that gradient of intensity describes best orientation of trabeculae. The application of binary image-based methods to the description of trabecular anisotropy is limited because of poor reproducibility and mild correlation with high-resolution data.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s178-179.

P50
OKOŁODOBOWE OSCYLACJE INSULINOPODOBNEGO CZYNNIKA WZROSTU-I, OSTEOPROTEGERYNY I JEJ ROZPUSZCZALNEGO LIGANDU SRANKL A METABOLIZM KOSTNY U OTYŁYCH KOBIET PO MENOPAUZIE

Ostrowska Z.1, Kos-Kudła B.2, Marek B.3, Kajdaniuk D.3, Głogowska-Szeląg J.3, Kobielski A.4, Szapska B.1, Swiętochowska E.1, Wołkowska K.1, Górski J.1
1 Zakład Biochemii Klinicznej
2 Klinika Endokrynologii
3 Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii
4 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Operacyjnego Leczenia Otyłości, Śląska Akademia Medyczna, Zabrze

Słowa kluczowe: IGF-I; OPG; sRANKL; metabolizm kostny; otyłość; menopauza

Wstęp
Badania doświadczalne i kliniczne wskazują, że insulinopodobny czynnik wzrostu-I (IGF-I) może wpływać na remodeling kości stymulując zarówno tworzenie tkanki kostnej jak i jej resorpcję; ten ostatni efekt jest realizowany najprawdopodobniej za pośrednictwem systemu RANKL/RANK/OPG.
Cel pracy
Celem pracy było wyjaśnienie czy istnieje związek pomiędzy zmianami w okołodobowych oscylacjach IGF-I, osteoprotegeryny (OPG) i jej rozpuszczalnego ligandu (sRANKL) oraz wybranych markerów metabolizmu kostnego (osteokalcyny – OC i C-końcowego usieciowanego telopeptydu łańcucha alfa1 kolagenu typu I – CTx) u otyłych kobiet po menopauzie.
Materiał i metody
Badaniami objęto 17 kobiet po menopauzie z wartościami wskaźnika masy ciała – BMI > 35 kg/m2 i talia-biodra > 0,8 oraz 15 kobiet zdrowych z należną masą ciała w porównywalnym wieku. Krew pobierano w odstępach 3-godzinnych w ciągu doby, a w otrzymanej po odwirowaniu krwi surowicy oznaczono stężenia IGF-I, OPG, sRANKL, OC i CTx metodą ELISA.
Wyniki
Średnie dobowe stężenia OPG, sRANKL, OC i CTx były znamiennie obniżone u otyłych kobiet po menopauzie w odniesieniu do grupy kontrolnej. Stwierdzono również znaczne zmiany w wartościach amplitudy rytmów IGF-I, OPG, sRANKL i markerów kostnych. Wykazano znamienną korelację pomiędzy średnimi dobowymi stężeniami IGF-I a średnimi dobowymi stężeniami OPG, sRANKL, CTx oraz wskaźnikiem OPG/sRANKL.
Wniosek
Wyniki naszych badań potwierdzają hipotezę, że zaburzenia w okołodobowej sekrecji IGF-I mogą mieć znaczenie w regulacji metabolizmu kostnego u otyłych kobiet po menopauzie, a istotną rolę w tym mechanizmie wydają się odgrywać zmiany w relacji OPG/sRANKL.

P50
DAILY OSCILLATIONS OF INSULIN-LIKE GROWTH FACTOR-I, OSTEOPROTEGERIN AND ITS SOLUBLE LIGAND SRANKL AND BONE METABOLISM IN POSTMENOPAUSAL OBESE WOMEN

Ostrowska Z.1, Kos-Kudła B.2, Marek B.3, Kajdaniuk D.3, Głogowska-Szeląg J.3, Kobielski A.4, Szapska B.1, Swiętochowska E.1, Wołkowska K.1, Górski J.1
1 Division of Clinical Biochemistry,
2 Clinic of Endocrinology
3 Division Pathophysiology, Deparment Pathophysiology and Endocrinology
4 Department and Clinic of General Surgery, Silesian Medical University, Zabrze, Poland

Keywords: IGF-I; OPG; sRANKL; Bone metabolism; Obesity; Menopause

Introduction
Few experimental and clinical studies show insulin-like growth factor-I (IGF-I) may act as a coupling factor in bone remodeling by activating both bone formation and resorption; the latter effect appear to be mediated through the RANKL/RANK/OPG system.
Aim
The study was to prove if there was any connection between changes in daily oscillations of IGF-I, osteoprotegerin (OPG), its soluble ligand (sRANKL) and chosen bone metabolism markers (osteocalcin – OC and C-terminal telopeptide of type I collagen – CTx) in postmenopausal obese women.
Materials and methods
The study was performed in 17 postmenopausal women with body mass index – BMI > 35 kg/m2 and waist to hip ratio – WHR > 0,8 and in 15 healthy age-matched control subjects with proper body weight. Blood were collected every 3 hours within a day. IGF-I, OPG, sRANKL, osteocalcin (OC) and C-terminal telopeptide (CTx) were determined in serum with the use of ELISA method.
Results
Mean daily concentrations of OPG, sRANKL OC and CTx were significantly lower in postmenopausal obese women versus age-matched control group. Marked changes in the values of amplitude of IGF-I, OPG, sRANKL and bone metabolism markers were also found in these patients. Significant correlation in obese women was found between mean 24-hour concentrations of IGF-I and daily values of OPG, sRANKL, CTx and OPG/sRANKL ratio.
Conclusion
Our results confirm hypothesis that disturbances of IGF-I secretion could be of importance to regulate bone metabolism in postmenopausal obese women and in mechanism of this dependence changes in OPG/RANKL ratio seem to play an important role.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s179-180.

P51
TORBIEL BLIŻSZEJ PRZYNASADY KOŚCI UDOWEJ U CHOREJ Z JAWNĄ OSTEOPOROZĄ ZE ZŁAMANIAMI KRĘGÓW (OPIS NIEZWYKŁEGO PRZYPADKU)

Sawicki A.Z.
Centrum Medyczne OSTEOMED ul. Białobrzeska 40A, 02-341 Warszawa

Słowa kluczowe: torbiel kostna, osteoporoza, złamania kości udowej

Ogniskowe ubytki tkanki kostnej n.p. torbiele, dysplazja włóknista, strefy Loosera-Milkmana, szpiczak mnogi, nowotwory pierwotne kości lub przerzuty do kości zwiększają ryzyko złamań kości długich. Złamania tego typu występują częściej u młodych ludzi, wcześniej niż osteoporotyczne u osób w wieku późniejszym. Torbiele kostne kości długich, szczególnie związane z pierwotną nadczynnością przytarczyc, mogą prowadzić do złamań patologicznych u chorych bez osteoporozy. Wyjątkowo niebezpieczną lokalizacją jest okolica bliższej przynasady kości udowej, ze względu na zwiększone ryzyko złamania kości udowej, szczególnie u chorych z osteoporozą.
Opis przypadku. Kobieta lat 75, lekarz, po raz pierwszy zgłosiła się do Centrum w 1993 roku w wieku 63 lat z powodu bólów kręgosłupa. Wcześniej przebyła osteoporotyczne złamania prawego przedramienia, podudzia prawego i czterech żeber. Stwierdzono obniżenie wzrostu o 8 cm w porównaniu ze wzrostem w 20 r.ż. a w Rtg złamania trzech kręgów (Th7,12 i L4) oraz osteoporozę w badaniu DXA. Przez następne lata pacjentka była leczona kolejno lub łącznie: HLZ, Bonefos, alendronian ( przerwano z powodu objawy z górnego odcinka przewodu pokarmowego), Miacalcic (nietolerancja), Calcitar, Calsynar, Livial, Actonel, tiazydy, 1αOH-wit.D3, sole wapnia. Uzyskano poprawę kliniczną i BMD oraz chora nie miała nowych złamań, w tym kości udowej. W 2003 roku z powodu podejrzenia kamicy nerkowej wykonano zdjęcie Rtg jamy brzusznej ocenione jako prawidłowe. Podczas konsultacji w Centrum zaobserwowano, że w dolnym rogu zdjęcia znajduje się prawa kość udowa, której niewielka widoczna część ma nieprawidłową budowę. Zdjęcia Rtg celowane na kość udową wykazały bardzo dużą torbiel śródkostną w okolicy krętarza większego ze zwapnieniami w jej świetle. Obraz torbieli był również widoczny w skanie DXA prawej kości udowej, w której szyjce stwierdzono BMD=0,518 g/cm2, T-score= -3,77 (58%). Badanie QCT ujawniło dużą torbiel w kości gąbczastej bez destrukcji kości korowej oraz bez odczynów okostnowych. Chora nie wyraziła zgody na zabieg chirurgiczny lub na przezskórny autogeniczny wszczep szpiku kostnego oraz kontynuuje leczenie antyresorpcyjne
Niezwykłość przypadku związana jest z ciężką osteoporozą ze złamaniami wielu kości oraz wielką torbielą bliższej przynasady kości udowej bez jej złamania.

P51
LARGE FEMORAL CYST IN PATIENT WITH ESTABLISHED OSTEOPOROSIS AND MULTIPLE BONE FRACTURES (UNUSUAL CASE)

Sawicki A.Z.
Centrum Medyczne Osteomed, Bialobrzeska str 40A, 02-341 Warszawa, www.osteomed.pl, mail: sawicki@osteomed.pl

Keywords: osteoporosis, bone fractures, femur cyst

We present a case of solitary large bone cyst of femur. A 75-year-old lady (physician) presented with a history of established and severe osteoporosis with multiple osteoporotic fracture of vertebras, forearm and ribs. Patient was successfully treated until 1993 without new fractures. In 2003 year abdomen X-ray was performed and in the proximal part of right femur large cyst was found. BMD of right femur neck shows BMD = 0,518 g/cm2 and T-score= – 3,77 ( 58%). In QCT of right femur – without resorption of tubular bone or periosteal reaction.
Patient never had right or left femur fracture. She refused any surgical procedure or percutaneous autogeneic bone marrow injection to the cyst and continue antiresorptive treatment.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s180-181.

P52
USZTYWNIAJĄCA HYPEROSTOZA SZKIELETU W PRZEBIEGU TOKSYCZNEGO DZIAŁANIA WITAMINY A. OPIS PRZYPADKU

Goździk J.,1 Gburek Z.,1 Kotyla P.,2 Rakoczy J.3
1 Katedra i Klinika Rehabilitacji Śląskiej Akademii Medycznej
2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Śląskiej Akademii Medycznej
3 Zakład Radiologii Szpitala Klinicznego nr 7 Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach

Slowa kluczowe: Samoistna hyperostoza usztywniająca szkieletu, witamina A

Rozlana samoistna hyperostoza szkieletu jest niezapalnym schorzeniem szkieletu osiowego. Radiologicznym wskaźnikiem choroby jest tworzenie się masywnych osteofitów, wykazujących tendencje do zlewania się, rozprzestrzeniania się głównie w przednich częściach trzonów kręgów i typowo po ich prawej stronie. W przebiegu schorzenia nigdy nie dochodzi do zajęcia stawów krzyżowo-biodrowych, co stanowi ważny element w różnicowaniu z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa. W ciągu ostatnich lat, podnosi się w piśmiennictwie, znaczenie witaminy A i jej metabolitów jako możliwego czynnika sprawczego hyperostotycznych zmian w szkielecie osiowym. Przedstawiamy opis mężczyzny, u którego doszło do wystąpienia zmian o typie hypereostozy szkieletu w przebiegu przewlekłego przyjmowania preparatów witaminy A. 63-letni mężczyzna, z zawodu technik budowlany, od 10 lat rencista, skarżył się na postępujące od ok. 20 lat ograniczenie ruchomości kręgosłupa, zwłaszcza w szyjnym odcinku, ze znacznym nasileniem dolegliwości w ciągu ostatnich 5 lat. Pacjent leczony farmakologicznie z powodu nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca i hipercholesterolemii – (Cilazapril, Metoprolol, Doxazosin, Chlortalidon, Acidum Acetylosalicylicum). Ponadto zażywał od ok. 5 lat preparaty witamin A i E w dawce dobowej 30000 tys. j. retinolu i 70 mg tokoferolu. Badaniem fizykalnym stwierdzono: chód na ugiętych kolanach, lordoza lędźwiowa 180 kyfoza piersiowa 320, ruchomość lędźwiowego odcinka kręgosłupa (metodą SFTR) – w płaszczyźnie strzałkowej 120-00-720, w płaszczyźnie czołowej 120-00-180, ruchomość szyjnego odcinka kręgosłupa – w płaszczyźnie strzałkowej 180-00-180, w płaszczyźnie czołowej 80-00-120, rotacja 220-00-280. W wykonanych badaniach dodatkowych ( OB, morfologia, aminotransferaza alaninowa i asparginowa, fosfataza alkaliczna, gammaglutamylotranspeptydaza, proteinogram, bilirubina, glukoza, kreatynina, kwas moczowy, parametry gospodarki wapniowo-fosforanowej) poza podwyższonym stężeniem frakcji LDL cholesterolu – 142 mg/dl nie stwierdzono istotnych odchyleń od normy, parametry zapalne oraz odczyny serologiczne, w tym odczyn Waalera-Rose oraz lateksowy były ujemne. Antygeny HLA B7 i HLA B 7 ujemne. Stwierdzono również podwyższone stężenia w surowicy witaminy A- 1036,3 ng/ml (norma.: 300-800) oraz witaminy E – 43,4 ug/ml ( norma:5-20). Badaniem radiologicznym kręgosłupa szyjnego stwierdzono masywne zwapnienia w więzadle podłużnym przednim i otaczających tkankach miękkich, a w kręgosłupie lędźwiowym masywne osteofity na przednich i bocznych, zwłaszcza po prawej stronie, krawędziach trzonów kręgowych, tworzące mosty kostne na poziomie TH12 – L2. W badaniu TK stawów krzyżowo-biodrowych cech zapalenia nie uwidoczniono. Na podstawie wykonanych badań i całości obrazu klinicznego rozpoznano samoistną usztywniającą hiperostozę szkieletu w przebiegu przedawkowania witaminy A.

P52
DIFFUSE IDIOPATHIC SKELETAL HYPEROSTOSIS IN THE COURSE OF A CHRONIC VITAMIN A INTOXICATION. A CASE REPORT

Goździk J.,1 Gburek Z.,1 Kotyla P.,2 Rakoczy J.3
1 Department of Rehabilitation Medical University of Silesia
2 Department of Internal Medicine and Rheumatology Medical University of Silesia 3 Department of Radiology University Hospital No 7 Medical University of Silesia

Keywords: diffuse idiopathic skeletal hyperostosis, vit. A

Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis is non-inflammatory skeletal disease. The principal radiological manifestations of the disease are formation of osteophytes, that leads sometimes to their fusion and ligamentous ossification of anterolateral aspect of spinal column, presented typically on the right side. Sacroiliac joints are usually spared, that is the important sign in differentiation with ankylosing spondylitis. Recently in the literature, there are some reports linking skeletal hyperostsosis to vitamin A metabolism abnormality. We presented a report of a man who developed the skeletal hyperostosis in the course of vitamin A overuse. 63 yrs old men, constructing technician, for last 10 years pensioner, presented with spinal rigidity, most prominent in cervical part. First symptoms appeared about 20 yrs ago and were aggravated during last 5 years. He was on antihypertesitive treatment as well as received drugs for coronary heart disease and cholesterol lowering drugs (cilazapril, metoprolol, doxazosine, chlorthalidone, acetylosalicylic acid and statin). Additionally from last 5 yrs he received a combination of vit A and vit E ( 30000 iu. retinol and 70 mg tocoferol respectively). On physical examination he showed: walking on banded knees, lumbar lordosis 180, thoracic kyphosis 320. Lumbar spine mobility measured with use of SFTR method- in saggital plane 120-00-720 in frontal plane 120-00-180 and mobility of cervical part of spine 180-00-180 and 80-00-120, with rotation 220-00-280 respectively. Laboratory tests (ESR, hematological analysis, GOT, ALT, gammagluthamyltranspepetidase, protein analysis, bilirubin, creatinine, uric acid levels, calcium and phosphorus concentrations) were in normal limits. We showed only mild elevation of LDL cholesterol level (142mg/dl). C-reactive protein was in normal range. Rheumatoid factor was negative as well as HLA B27 and HLA B7 antigens. We showed the very high level of vitamin A 1036,3 ng/ml (normal range 300-800ng/ml) as well as vit.E level 43,4 ug/ml (normal range 5-20). Plane X-rays examination of cervical part of spine showed ossification of anterior ligament and surrounding soft tissues. On lumbar X-ray, we revealed additionally exuberant ostephytes on anterior and lateral surfaces of lumbar vertebra bodies, more prominent on the right side, with tendency to format osteophyte bridges on the level TH12-L2. CT scan of sacroiliac joints excluded inflammation in this region. Based on clinical picture and laboratory tests we made a diagnosis of diffuse idiopathic skeletal hyperostosis evoked by overload of vitamin A.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s181-182.

P53
OKOŁODOBOWE STĘŻENIA LEPTYNY I JEJ ROZPUSZCZALNEGO RECEPTORA A UKŁAD RANKL/RANK/OPG U KOBIET PO MENOPAUZIE Z OTYŁOŚCIĄ OLBRZYMIĄ

Ostrowska Z.1, Szapska B.1, Kos-Kudła B.2, Głogowska-Szeląg J.3, Marek B.3, Kajdaniuk D.3, Wołkowska K.1, Kobielski A.4, Świętochowska E.1
1 Zakład Biochemii Klinicznej,
2 Klinika Endokrynologii
3 Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii
4 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Operacyjnego Leczenia Otyłości, Śląska Akademia Medyczna, Zabrze

Słowa kluczowe: Leptyna; sOB-R; OPG; sRANKL; Otyłość; Menopauza

Wstęp
Leptyna (LP), która odgrywa istotną rolę w regulacji apetytu i wydatkowania energii, może być potencjalnym mediatorem ochronnego wpływu tkanki tłuszczowej na tkankę kostną. Pomimo niejednoznacznych wyników badań uważa się, że LP może hamować tworzenie tkanki kostnej działając za pośrednictwem ośrodkowego układu nerwowego. Hormon ten, działając obwodowo, może także bezpośrednio stymulować zarówno tworzenie tkanki kostnej jak i jej resorpcję; ten ostatni efekt jest najprawdopodobniej realizowany za pośrednictwem systemu RANKL/RANK/OPG. Rezultat działania LP na tkankę kostną jest wypadkową, ośrodkowego (negatywnego) i obwodowego (pozytywnego) wpływu hormonu i zależy od stężenia LP we krwi oraz przepuszczalności bariery krew-mózg. Korzystny obwodowy efekt działania LP przeważa wówczas, gdy występuje ośrodkowa oporność na insulinę; stan taki stwierdza się w przypadku otyłości.
Cel pracy
Celem pracy było wykazanie, czy u kobiet po menopauzie z otyłością olbrzymią istnieje związek pomiędzy okołodobowymi stężeniami LP i jej rozpuszczalnego receptora (sOB-R) a osteoprotegeryną (OPG), jej rozpuszczalnym ligandem (sRANKL) oraz wskaźnikiem OPG/sRANKL.
Materiał i metody
Badaniami objęto 27 kobiet po menopauzie, w tym 12 z otyłością olbrzymią (BMI > 40 kg/m2) i 15 zdrowych z należną masą ciała (BMI 20 do 25 kg/m2).
Krew do oznaczeń stężenia LP, sOB-R, OPG i sRANKL pobierano w odstępach 3-godzinnych w ciągu doby. Oznaczenia wykonano w surowicy krwi metodą ELISA
Wyniki
U kobiet po menopauzie z otyłością olbrzymią wykazano istotny wzrost średniego dobowego stężenia LP oraz zmniejszenie okołodobowego stężenia sOB-R, OPG i sRANKL w porównaniu z grupą kontrolną. Obserwowano również istotne zmiany w wartościach amplitudy rytmów LP, OPG i sRANKL oraz stłumienie rytmu sOB-R. Zmianom tym towarzyszył istotny wzrost średniej wartości wskaźnika OPG/sRANKL. Okołodobowe stężenia LP korelowały ujemnie ze średnimi dobowymi stężeniami sOB-R i sRANKL a dodatnio z wskaźnikiem OPG/sRANKL. Natomiast okołodobowe stężenia sOB-R korelowały ujemnie z OPG i wskaźnikiem OPG/sRANKL
Wniosek
Wyniki naszych badań u kobiet po menopauzie z otyłością olbrzymią potwierdzają hipotezę, że leptyna może zmniejszać resorpcję kości i obrót kostny poprzez modulowanie układu OPG/sRANKL.

P53
CIRCADIAN CONCENTRATIONS OF LEPTIN AND ITS SOLUBLE RECEPTOR AND RANKL/RANK/OPG SYSTEM IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH EXTREME OBESITY

Ostrowska Z.1, Szapska B.1, Kos-Kudła B.2, Głogowska-Szeląg J.3, Marek B.3, Kajdaniuk D.3, Wołkowska K.1, Kobielski A.4, Swiętochowska E.1
1 Division of Clinical Biochemistry
2 Clinic of Endocrinology
3 Division of Pathophysiology, Deparment of Pathophysiology and Endocrinology
4 Department and Clinic of General Surgery, Silesian Medical University, Zabrze, Poland

Keywords: Leptin; sOB-R; OPG; sRANKL; Obesity; Menopause

Introduction
Leptin (LP), which is known to regulate appetite and energy expenditures, may also contribute to mediate the effects of fat mass on bone tissue. Although reported data are somewhat conflicting, there some evidence that LP may decrease bone formation via a central nervous effect and may stimulate both bone formation and bone resorption via direct peripheral effects; the latter effect appear to be mediated through the RANKL/RANK/OPG system. The result of these central (negative) and peripheral (positive) effects may depend on serum LP levels and blood-brain barrier permeability. The two pathways could counterbalance each other, with the peripheral and positive effects being predominant when LP central resistance occurs with obesity onset.
Aim
The aim of the study was to prove if there were any connection between, changes in 24-h profile of LP, sOB-R and OPG, sRANKL serum concentrations and OPG/sRANKL ratio in postmenopausal women with extreme obesity.
Materials and methods
Studies were performed in 27 postmenopausal women (12 with morbid obesity – BMI > 40 kg/m2 and 15 healthy volunteers with correct body mass – BMI
20 to 25 kg/m2). Blood were collected every 3 hours within a day. LP, sOB-R, OPG and sRANKL were determined in serum with the use of ELISA method.
Results
Mean 24-hour concentration of LP was significantly higher in postmenopausal women with extreme obesity versus age-matched control group, while mean daily concentrations of sOB-R, OPG and sRANKL were significantly lower. Significant changes in the values of amplitude of LP, OPG and sRANKL rhythms were also found in obese women. Moreover, the abolition of circadian rhythm of sOB-R was observed. Daily concentrations of LP in obese women were negatively correlated with sOB-R and sRANKL and positively with OPG/sRANKL ratios. However, 24-hour levels of sOB-R were negatively correlated with OPG and OPG/sRANKL ratios.
Conclusion
Our results in postmenopausal women with extreme obesity confirm hypothesis that leptin may reduce bone resorption and slow bone turnover by regulating OPG/sRANKL system.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s183-184.

P54
OCENA GOSPODARKI WAPNIOWEJ I MASY KOSTNEJ U OSÓB Z OTYŁOŚCIĄ OLBRZYMIĄ

Czerwińska E.,1 Walicka M.,1 Tałałaj M.,1 Marcinowska-Suchowierska E.,1 Wasiak D.,2 Wierzbicki Z.,2 Rowiński W.2
1 Klinika Medycyny Rodzinnej i Chorób Wewnętrznych CMKP w Warszawie, ul. Czerniakowska 231
2Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej AM w Warszawie, ul. Nowogrodzka 59

Słowa kluczowe: homeostaza wapniowa, masa kostna, otyłość olbrzymia

Wprowadzenie
Osoby otyłe są predysponowane do rozwoju zaburzeń homeostazy wapniowej i zmian masy kostnej z powodu spożywania niezbilansowanej diety, unikania ekspozycji na słońce i małej aktywności fizycznej. Ustalono, że osoby z nadwagą mają większą masę kostną w porównaniu z osobami szczupłymi, natomiast wpływ otyłości, a zwłaszcza otyłości olbrzymiej na homeostazę wapniową i masę kostną nie jest jednoznaczny.
Cel pracy
ocena homeostazy wapniowej, zaopatrzenia organizmu w witaminę D, masy kostnej i przemian kostnych u osób z otyłością olbrzymią.
Materiał
Pacjenci z otyłością olbrzymią (BMI ≥ 40kg/m2) zakwalifikowani do operacji bariatrycznej z powodu braku redukcji masy ciała podczas leczenia zachowawczego otyłości. U osób tych wykluczono choroby nerek, wątroby, przyjmowanie leków wpływających na przebudowę tkanki kostnej. Badaniami objęto 56 osób (w tym 47 kobiet i 9 mężczyzn), średnia wieku wynosiła 35.7 lat, a średnia wartość BMI = 45.8 kg/m2.
Metody
U pacjentów wykonywano następujące badania: 1. stężenie w surowicy krwi: wapnia, biochemicznych markerów obrotu kostnego czyli wiązań sieciujących kolagen β-CrossLaps jako wskaźnika resorpcji kości oraz osteokalcyny jako wskaźnika kościotworzenia, 25(OH)witaminy D jako wykładnika zaopatrzenia organizmu w witaminę D i parathormonu jako wykładnika czynności przytarczyc 2. stężenie wapnia i kreatyniny w II porannej porcji moczu oraz wyliczono wskaźnik kalciurii (iloraz wapń / kreatynina – FUCa/Cr) 3. badanie densytometryczne z zastosowaniem dwuenergetycznej densytometrii DXA (Hologic Delphi 70620); określano masę tkanki tłuszczowej (FM) i jej procentową zawartość w organizmie (FM%), masę beztłuszczową (LM), zawartość składników mineralnych w kości (BMC) oraz gęstość mineralną kości (BMD) w obrębie kręgosłupa lędźwiowego, szyjki kości udowej i całego szkieletu (total body). Na podstawie ankiet żywieniowych oceniano spożycie wapnia.
Wyniki badań
U osób z otyłością olbrzymią stwierdzono (w nawiasach średnia ±SD oraz zakres normy):
1. prawidłowe stężenie wapnia w surowicy (9.00 ±0.68, N 8.5-10.5 mg/dl)
2. podwyższone stężenie PTH w surowicy (84.6 ±60.2, N 12-65 pg/dl), które dodatnio koreluje z BMI
3. obniżone stężenie 25(OH)D w surowicy (4.8 ±3.4, N 15-45 ng/ml)
4. prawidłowe stężenie β-CrossLaps (0.343 ±0.163, N 0.137-0.573 ng/ml)
5. obniżone stężenie osteokalcyny (13.5 ±5.8, N 15-46 ng/ml)
6. gęstość mineralna kości (BMD) i zawartość składników mineralnych w kości (BMC) w granicach normy ustalonej dla rasy, płci i wieku: średnia BMD w kręgosłupie lędźwiowym 1.02g/cm2 ±0.13, w szyjce kości udowej 1.14g/cm2 ±0.13, w całym szkielecie 1.18g/cm2 ±0.09
7. prawidłowy wskaźnik FUCa/Cr (0.09 ±0.06, N 0.04-0.12)
8. spożycie wapnia w diecie poniżej zalecanej dawki dziennej (śr 700 mg/dobę, RDA 1000 mg)
Wnioski
1. Otyłość olbrzymia sprzyja rozwojowi wtórnej nadczynności przytarczyc oraz ogólnoustrojowym niedoborom witaminy D,
2. Gęstość mineralna kości mieści się w granicach norm referencyjnych dla płci i wieku.
3. Osoby z otyłością olbrzymią powinny być suplementowane solami wapnia i preparatami witaminy D.

P54
CALCIUM HOMEOSTASIS AND BONE MASS IN PATIENTS WITH MORBID OBESITY

Czerwińska E.,1 Walicka M.,1 Tałałaj M.,1 Marcinowska-Suchowierska E.,1 Wasiak D.,2 Wierzbicki Z.,2 Rowiński W.2
1Department of Family and Internal Medicine, Postgraduate Medical School
2 Department of General and Transplant Surgery, The Medical University of Warsaw; Poland

Keywords: calcium homeostasis, bone mass, morbid obesity

Introduction
Because of unbalanced diet, decreased sun exposure and low levels of physical activity, morbidly obese patients are known to have abnormal calcium metabolism, which might be detrimental to bone density. In contrast, small degree of overweight is reported to have positive influence on the skeleton through increased mechanical load, but data concerning influence of morbid obesity on bone mass are conflicting.
Aim
To determine calcium homeostasis, vitamin D supply, bone mass and bone turnover in patients with morbid obesity (BMI ≥ 40kg/m2).
Subjects
56 patients (47 women, 9 men) with morbid obesity, selected for the bariatric procedure of the stomach because of ineffectiveness of dietetic and pharmacological treatment of obesity, with mean age 35.7y and mean BMI 45.8kg/m2. Renal and hepatic diseases were excluded, as well as drug therapy which might influence bone metabolism.
Methods
Serum calcium, biochemical bone turnover markers (β-CrossLaps as a marker of bone resorption, osteocalcin as a marker of bone formation), 25(OH)D as a marker of vitamin D supply and PTH as a marker of parathyroid glands activity as well as urine Ca/Cr ratio (FUCa/Cr) were studied. Bone mineral density (BMD) of lumbar spine, proximal femur and total skeleton, bone mineral content (BMC), fat mass (FM), FM%, lean body mass (LM) were measured by dual energy X-ray absorptiometry (DXA) (Hologic Delphi 70620). Daily calcium intake was assesed based on information from a food questionnaire completed by each patient.
Results
In morbidly obese patients we found (mean ±SD and normal range):
1. normal serum calcium concentration (9.00± 0.68, N 8.5-10.5 mg/dl)
2. increased serum PTH concentration (84.6 ±60.2, N 12-65 pg/dl), with positive correlation to BMI
3. decreased serum 25(OH)D concentration (4.8 ±3.4, N 15-45 ng/ml)
4. normal serum β-CrossLaps concentration (0.343 ±0.163, N 0.137-0.573 ng/ml)
5. decreased serum osteocalcin concentration (13.5 ±5.8, N 15-46 ng/ml)
6. BMD and BMC within normal range for age and gender; BMD of lumbar spine 1.02g/cm2 ±0.13, proximal femur 1.14g/cm2 ±0.13, total skeleton 1.18g/cm2 ±0.09
7. FUCa/Cr within normal range (0.09 ±0.06, N 0.04-0.12)
8. calcium intake below recommended daily dose (700mg/day, RDA 1000mg)
Conclusions
1. Morbid obesity is accompanied by secondary hyperparathyroidism and vitamin D deficiency.
2. Bone mineral density in the morbidly obese is within normal range for age and gender.
3. Morbidly obese patients should be supplemented with calcium and vitamin D.