MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SYSTEMÓW ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH W PROFILAKTYCE UPADKÓW OSÓB STARSZYCH

P25
MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA SYSTEMÓW ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH W PROFILAKTYCE UPADKÓW OSÓB STARSZYCH

Mętel S.1, Milert A.2

1 Zakład Fizjoterapii Instytutu Fizjoterapii WOZ UJ CM
2 Zakład Chorób Kości i Stawów Instytutu Fizjoterapii WOZ UJ CM

Słowa kluczowe: upadki, osoby starsze, techniki ćwiczeń ruchowych

Wstęp
Powszechnie znany jest związek pomiędzy osłabieniem siły mięśniowej i równowagi ciała, a zwiększonym ryzykiem upadków występujących szczególnie u osób w starszym wieku. W badaniach nad wdrożeniem metod profilaktyki ruchowej wykorzystywane są najczęściej programy treningowe polegające na wykonywaniu ćwiczeń oporowych, uzupełnianych ćwiczeniami rozciągającymi, koordynacyjnymi i równoważnymi. Skuteczność tych programów jest jednak słaba. Może to wynikać z ich ograniczonego oddziaływania na złożony system kontroli sensomotorycznej oraz niewielkiej różnorodności ćwiczeń izolowanych. W badaniach ostatniej dekady podkreśla się możliwość stosowania w rehabilitacji geriatrycznej alternatywnych metod ćwiczeń fizycznych nakierowanych na kompleksowe usprawnianie neurofizjologicznych mechanizmów odpowiedzialnych za wykonanie ruchu.
Cel pracy
Celem pracy jest prezentacja wybranych metod kinezyterapeutycznych, kompleksowo oddziałujących na układ nerwowo-mięśniowy, mających zastosowanie w profilaktyce upadków osób starszych.
PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation). Metoda PNF znajduje szerokie zastosowanie w kinezyterapii pacjentów z zaburzeniami przewodnictwa nerwowego-mięśniowego. Poza typowymi ćwiczeniami bazującymi na naturalnej pracy mięśni w oparciu o synergizmy i ruchy wielopłaszczyznowe, metoda ta uwzględnia szczegółową analizę poszczególnych faz chodu. Indywidualnie prowadzone tzw. ćwiczenia funkcjonalne pozwalają nie tylko na zwiększenie siły mięśni kończyn dolnych, ale także na wyeliminowanie typowego dla osób starszych „chodu szurającego”, zwiększającego ryzyko potknięcia i upadku.
Trening sensomotoryczny. Trening sensomotoryczny to ćwiczenia koordynacji mięśniowej i kontroli posturalnej. Jest nakierowany na stymulację i łączne usprawnianie funkcji sensorycznej i ruchowej. Obejmuje stopniowe zwiększanie wymagań systemom kontrolnym pod warunkiem uzyskiwania bezpiecznych i kontrolowanych reakcji równoważnych. W ćwiczeniach wykorzystuje się podłoże niestabilne, co w efekcie systematycznego treningu powoduje zwiększenie dynamicznej kontroli stawów oraz równowagi ciała. Jest to trening funkcjonalny, gdyż podobnie jak w codziennej aktywności ruchowej, na podłożu niestabilnym nie jest możliwe zaplanowanie strategii reakcji równoważnych (sposobu wykonania ruchu). Wyniki najnowszych badań wskazują, że trening sensomotoryczny poprzez zwiększenie kontroli posturalnej może ograniczyć ryzyko upadków osób starszych.
Tai Chi. Tai Chi to wywodząca się z Chin forma ćwiczeń fizycznych i duchowych, polegającą na wykonywaniu płynnych ruchów przy zachowaniu prawidłowej postawy ciała w połączeniu z koncentracją umysłu i oddechem. Aktywność fizyczna jest każdorazowo generowana od środka tułowia, a wykonywane harmonijne ruchy tworzą układ charakterystyczny dla danej formy. W przeprowadzonych niezależnie, kontrolowanych badaniach z udziałem starszych osób stwierdzono, że pod wpływem wykonywania ćwiczeń Tai Chi ich równowaga dynamiczna ulega zwiększeniu, a tym samym ryzyko upadków maleje.
Pilates. Metoda Pilates należy do grupy tzw. Body-Mind Exercises. Zakłada zwiększenie siły oraz elastyczności mięśni całego ciała poprzez świadomą aktywację głębokich struktur mięśniowo-więzadłowych. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne dla właściwej stabilizacji i koordynacji podczas ruchów złożonych, zwłaszcza chodu i czynności życia codziennego. Każdy ruch w tym systemie jest poprzedzony uzyskaniem tzw. cylindra stabilizacji mięśniowej wokół kręgosłupa, a wykonanie ćwiczenia jest skoordynowane z oddychaniem. Podkreśla się bezpieczeństwo stosowania tej metody, dodatkowo wynikające z prowadzenie ruchów w umiarkowanym tempie, w fizjologicznym i bezbolesnym zakresie. System ćwiczeń Pilates, bazując na nauce prawidłowej postawy i biomechaniki ciała, może być wykorzystywany w prewencji upadków osób starszych.

P25
POSSIBILITIES OF USING EXERCISE MOVEMENT TECHNIQUES IN PREVENTION OF FALLS OF ELDERY PEOPLE

Mętel S.1, Milert A.2

1 Department of Physiotherapy, Institute of Physiotherapy, Faculty of Health Care, Jagiellonian University Medical College
2 Department of Bone and Joint Diseases, Institute of Physiotherapy, Faculty of Health Care, Jagiellonian University, Medical College

Keywords: falls, elderly people, exercise movement techniques

Introduction
The relationship between muscle weakness and lower body balance and the increased risk of falls particularly among elderly people is commonly known. In the studies on implementation of inactivity prevention methods, training programs involving resistance exercises supplemented by stretching, coordinating and balancing exercises are most frequently applied. However, effectiveness of these programs is poor. This may result from their limited influence on complex sensory-motor control system and little diversity of isolated exercises. The studies conducted over the last decade underline the feasibility of alternative methods of exercises in rehabilitation of elderly people, focused on the complex improvement of neuro-physiological mechanisms responsible for movement.
Purpose of the study
The purpose of the study is presentation of selected kinezytherapeutic techniques, having complex influence on neuro-muscular system, used in prevention of falls of eldery people.
PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation). The PNF method is widely used in kinezytherapy of patients with disturbances of neuro-muscular function. Besides the typical movements based on the natural muscle work on the basis of synergy and multi-plane exercises, this method accounts for the detailed analysis of walk-phases. The so called functional exercises, carried out individually, work to not only improve the strength of lower limbs but also eliminate the „shuffle-walk” typical for elderly people which increases the risk of stumbles and falls.
Sensory-motor training. Sensory-motor training comprises exercises of muscle coordination and posture control. It is focused on stimulation and improvement both of sensory and kinetic function. It includes the gradual increase of effort in control systems to train safe and controlled balance reactions. In this method an unstable base is used, which as a result of regular training, develops an increase in a dynamic joints control and body balance. This is functional training since, as in daily living activities, planning the strategy of the balance reaction (way of movement) on the unstable surface is not possible. The results of the newest studies indicate that sensory-motor training, by increasing posture control, may limit the risk of falls of elderly people.
Tai Chi. Tai Chi, originating from China, is a form of physical and mental exercises, which involves smooth movements while preserving correct body posture allied to concentration and proper breathing. Each time a physical activity is generated from the trunk, harmonious movements create the characteristic of a given form. Independently performed, controlled studies with the participation of the eldery have demonstrated that Tai Chi exercises increase their dynamic balance, and therefore reduce the risk of falls.
Pilates. The Pilates method belongs to the so called Body-Mind Exercises. Its aim is to increase the strength and elasticity of all body muscles by purposeful activation of deep tenomuscular structures. Proper tenomuscular functioning is necessary for correct stabilization and coordination during complex movements, particularly walking and daily living activities. In this system each movement is preceded by generating a so called cylinder of muscle stability around the spine and the exercises are coordinated with breathing. This method is regarded as safe and uses a moderate pace of exercises conducted in a painless range of movement. The Pilates method comprises instructions of correct posture and body mechanics and can be used in the prevention of falls in elderly people.

JAKOŚĆ ŻYCIA PO OPERACYJNYM LECZENIU ZŁAMAŃ KOŃCA BLIŻSZEGO KOŚCI UDOWEJ U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

P26
JAKOŚĆ ŻYCIA PO OPERACYJNYM LECZENIU ZŁAMAŃ KOŃCA BLIŻSZEGO KOŚCI UDOWEJ U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

Ciesielczyk B., Chudy K., Rusek D.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Słowa kluczowe: złamanie końca bliższego kości udowej, osteoporoza, jakość życia

Wstęp
Celem pracy jest ocena jakości życia po operacyjnym leczeniu złamań końca bliższego kości udowej, w oparciu o własną komputerową skalę uwzględniającą wzajemną korelację między różnymi czynnikami i przyjmująca różną ważność dla poszczególnych cech jakości.
Materiał i metoda
W latach 2005 – 2006 operowano z powodu osteoporotycznych złamań końca bliższego kości udowej 164 chorych. Średni wiek operowanych wynosił 82 lata. Opracowano komputerową skalę jakości życia uwzględniającą: ból, ruchomość, chód, ocenę stanu psychicznego (MMSE), przygotowywanie posiłków, sprzątanie, mycie, ubieranie się, kontakty towarzyskie i ocenę zadowolenia z operacji. Skala uwzględnia wszystkie możliwe kombinacje korelacji pomiędzy poszczególnymi cechami oraz różną ich ważność.
Do badania kontrolnego w 3 do 18 miesięcy po operacji zgłosiło się 51 osób, które przebadano powyższym programem. Teoretyczna rozpiętość skali wynosi od 0 do 100 pkt.
Wyniki
Rozkład wyników był zbliżony do krzywej statystycznej, najniższy wynik jakości życia wynosił 5,83, a najwyższy 96,97. Średnia jakość życia wynosiła 48,79. Większość chorych po implantacji protez, zespoleniach DHS lub gamma gwoździem, miała jakość życia powyżej średniej; po zespoleniach sposobem Endera i śrubami kaniulowanymi poniżej średniej. Jakość życia po operacji zależała od jakości przed złamaniem, natomiast nie zależała od zaawansowania osteoporozy.
Wnioski
1. Przedstawiony program komputerowy jest przydatnym narzędziem do oceny jakości życia po operacyjnym leczeniu złamań końca bliższego kości udowej, ma dużą rozpiętość (0-100), jest czuły i przy poprawnym wprowadzeniu danych, pozwala zobiektywizować badania nad jakością życia.
2. Korzystny wynik leczenia w starszym wieku polega na zachowaniu niezależności od osób trzecich i uwolnienia od cierpienia.

P26
THE QUALITY OF LIFE AFTER THE SURGICAL TREATMENT OF HIP FRACTURES IN OSTEOPOROTIC PATIENTS

Ciesielczyk B., Chudy K., Rusek D.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Key words: hip fracture, osteoporosis, quality of life

Introduction
The aim of the paper is to evaluate the quality of life after the surgical treatment of hip fractures on the basis of an own scale allowing for the correlation between various factors and assuming different importance for individual quality elements.
Material and method
From 2005 to 2006 164 patients were operated on due to osteoporotic hip fractures. The average age of the patients was 82 years. A computer scale of the quality of life was developed, which allowed for: pain, mobility, walk, mental state examination (MMSE), preparation of meals, cleaning, washing, getting dressed, social contacts and an evaluation of satisfaction with the surgery. The scale allows for all possible combinations of correlations between various elements and their different importance.
Within 3 to 18 months after the surgery 51 patients turned up for a follow-up examination, during which the aforementioned program was applied. The theoretical span of the scale ranged from 0 to 100 points.
Results
The distribution of the results was close to a statistical curve. The lowest quality-of-life result was 5.83 and the highest was 96.97. The average quality of life was 48.79. Most of the patients after prosthesis implantations, DHS or gamma-nail fixations had the quality of life above average; after Ender’s fixations and canulated screw fixations – below average. The quality of life after the surgery depended on the quality before the fracture, but it did not depend on the progression of osteoporosis.
Conclusions
1. The presented computer program is a useful tool for evaluation of the quality of life after the surgical treatment of hip fractures, has a wide span (0-100), is sensitive and with correct data entrance it enables objectivity of an examination on the quality of life.
2. Positive result of treatment in geriatric age consists in keeping independence from other people and freeing from suffering.

ULTRASOUND DENSITOMETRY EVALUATION IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH COLLES’ FRACTURE

P28
ULTRASOUND DENSITOMETRY EVALUATION IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH COLLES’ FRACTURE

Povoroznyuk V. V., Vayda V. M.

Department of Clinical Physiology and Pathology of Locomotor Apparatus,
Institute of Gerontology AMSU, Vyshgorodskaya str. 67, Kiev, 04114, Ukraine

This research was aimed at studying the bone tissue state among women with Colles’ fracture with aid of the ultrasound densitometry method. The total of 34 healthy postmenopausal women 42–74 years old (62,1±7,5) having Colles’ fracture in their anamnesis (CF) were examined by ultrasound bone densitometer “Achilles+” (Lunar Corp., Madison, WI). The control group included postmenopausal women without any osteoporotic fractures in their anamnesis (WF), being standardized by age, BMI, etc. The speed of sound (SOS, m/s), broadband ultrasound attenuation (BUA, dB/MHz) and a calculated “Stiffness” index (SI, %) were measured. The main risk factors for the osteoporotic Colles’ fracture turned out to be a menarche after 15 years, an early and late menopause. 29,3% of patients with Colles’ fractures had a bone tissue stiffness index coinciding with the limit of fracture risk or under it.
There was no revealed relation between the age and the ultrasound densitometry indices among women of posmenopausal age without fractures. Only 12,5% of patients with Colles’ fractures were noticed to have a normal bone tissue.
The ultrasound parameters were veritably lower among postmenopausal women with CF than among WF (SOS: CF – 152428,4; WF – 154324,3, p < 0,05; BUA: CF – 10217,8; WF – 10912,0, p < 0,05; SI: CF – 7614,9; WF – 8513,5, p < 0,05; all values are the mean  SD). It is caused by the decrease of bone tissue mineral density, it’s accelerated aging, and the development of osteopaenia and osteoporosis.
The most tangible differences in these indices were noticed among the elderly patients. Colles’ fracture indicates osteopaenia and osteoporosis in postmenopausal period. In summary, ultrasound densitometry is an effective screening method to reveal the women of risk group having future osteoporotic Colles’ fracture in postmenopausal period.

OKOŁOOPERACYJNE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI W CHIRURGII ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1172.

P27
OKOŁOOPERACYJNE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI W CHIRURGII ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

Ciesielczyk B., Brzuzgo K., Skubiszewska D. M., Zagurska A.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Słowa kluczowe: delirium pooperacyjne, złamania osteoporotyczne, osteosynteza

Zaburzenia psychiczne są istotną przyczyną powikłań okołooperacyjnych i zgonów. Etiologia jest wieloczynnikowa: otępienie, niedotlenienie, hipoglikemia, niedokrwistość, niedostateczne lub nadmierne leczenie przeciwbólowe, niepożądane reakcje leków lub interakcje między nimi, ostra choroba mózgu, znalezienie się w obcym środowisku oraz wpływ znieczulenia i operacji.
Cel pracy
Celem pracy jest przedstawienie aktualnych poglądów na temat przyczyn i sposobów leczenia zaburzeń świadomości u chorych geriatrycznych w oparciu o piśmiennictwo światowe. Drugim celem pracy jest zbadanie wpływu różnych czynników na wystąpienie zaburzeń świadomości w materiale własnym.
Grupę badaną stanowi kolejnych 64 chorych w wieku powyżej 70 roku życia operowanych z powodu złamań osteoporotycznych w okresie od 1IV2006 do chwili obecnej. Z badań wykluczono chorych z urazem czaszkowo- mózgowym. Prowadzono badania prospektywne oceniając MMSE, ASA, BMI, czynniki związane z wywiadem, czynniki socjalne, przebyte choroby, badania laboratoryjne, zaburzenia w trakcie znieczulania, ból i jego leczenie oraz inne czynniki. Wystąpienie zaburzeń świadomości określano na podstawie raportów pielęgniarskich i lekarskich oraz badania podczas majaczenia.
Wyniki
Zaburzenia świadomości wystąpiły u 12 chorych (18,7%). Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu delirium pooperacyjnego były: BMI<18,5, MMSE<20, sprawność przedoperacyjna Zubrod 2 i wyżej, choroby neurodegeneracyjne, wady wzroku, wady słuchu, przyjmowanie leków w ilości przekraczającej 4 preparaty, hipotensja śródoperacyjna i niewłaściwa walka z bólem.
Wnioski
1. Określenie czynników sprzyjających wystąpieniu delirium pooperacyjnego pozwala wydzielić grupę ryzyka i tym samym modyfikować leczenie.
2. Farmakoterapia nie zapobiega skutecznie wystąpieniu zaburzeń świadomości.

OCENA MASY KOSTNEJ, STANU ODŻYWIENIA I SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI ŁÓDZKICH W WIEKU 9-13 LAT

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1173-174.

P29
OCENA MASY KOSTNEJ, STANU ODŻYWIENIA I SPOSOBU ŻYWIENIA DZIECI ŁÓDZKICH W WIEKU 9-13 LAT

Chlebna-Sokół D., Kiliańska A., Kulińska-Szukalska K., Frasunkiewicz J., Michałus I., Rusińska A.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź

Słowa kluczowe: badanie ultradźwiękowe kości piętowej, dzieci, żywienie

Celem badań było uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy struktura kości i gęstość mineralna, a tym samym masa kostna, zależy od stanu odżywienia i sposobu żywienia u dzieci w okresie intensywnego wzrastania.
Materiał i metody
W latach 2005-2006 zbadano łącznie 643 uczniów łódzkich szkół podstawowych w wieku 8,5-13,5 lat, uznanych za zdrowych; 384 dziewczynki i 259 chłopców. U wszystkich dzieci wykonano badanie ultradźwiękowe kości piętowej określające masę i strukturę tkanki kostnej; na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI w kg/m2) przeprowadzono ocenę stanu odżywienia oraz za pomocą metody trzydniowych zapisów całodziennych diet oszacowano średnie dzienne spożycie wybranych składników pokarmowych, w tym: energii, białka ogółem, sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu oraz witaminy D.
Wyniki
U 48,4% badanych (w tym u 50% uczennic oraz 43,6% uczniów) stwierdzono obniżenie wartości co najmniej jednego z parametrów badania ultradźwiękowego kości piętowej, co wskazuje na gorszą jakość tkanki kostnej oraz niską masę kostną u tych dzieci, a w przyszłości może być czynnikiem ryzyka wystąpienia osteoporozy. U 23,4% dziewczynek oraz 16% chłopców (łącznie u 20,5% badanych) rozpoznano nadmiar masy ciała; niedobór masy ciała obserwowano natomiast jedynie u 3,4% uczennic oraz 1,2% uczniów. Spośród nieprawidłowości dotyczących pokrycia zapotrzebowania na składniki pokarmowe mogące mieć wpływ na prawidłowy rozwój i gęstość mineralną szkieletu stwierdzono m.in.: znaczne niedobory witaminy D w diecie u większości badanych – dziewczynki spożywały średnio 25,48% zalecanych wartości, zaś chłopcy – 33,28% (niedobory wykazano u 96,7% uczennic oraz u 95,7% uczniów). Znaczne niedobory dotyczyły również spożycia wapnia – stwierdzono je u 92% dziewczynek (średnia dobowa konsumpcja na poziomie 59,24% zalecanych norm) oraz u 81,9% chłopców (66,24% zalecanych norm). U wszystkich badanych obserwowano natomiast znaczne przekroczenie spożycia sodu, a u większości także białka, potasu oraz fosforu. Niepokojący jest fakt niedoboru magnezu w diecie połowy badanych uczniów.
Wnioski
1. Obniżenie mineralizacji oraz jakości kości stwierdzone u ponad 48% badanych uczniów szkół łódzkich w wieku 9-13 lat może w przyszłości przyczynić się do uzyskania niskiej szczytowej masy kostnej, co stanowi ważny czynnik ryzyka osteopenii i osteoporozy.
2. W grupie dzieci w wieku szkolnym stwierdza się bardzo liczne nieprawidłowości dotyczące spożycia składników pokarmowych mogących wpływać na rozwój i mineralizację tkanki kostnej, w tym niedobory wapnia i witaminy D w diecie, a także nadmierną konsumpcję białka, sodu i fosforu w diecie.
3. Wydaje się, iż metoda ultradźwiękowa oceny masy kostnej u dzieci jest bardzo przydatna i może być skutecznie wykorzystywana jako badanie przesiewowe wśród uczniów w wieku 9-13 lat.
4. Uzyskane wyniki badań będą miały zastosowanie do przygotowania schematów pierwotnej profilaktyki osteoporozy, w tym podkreślenia wskazań do suplementacji witaminą D w różnych okresach rozwojowych oraz konieczności stosowania diety bogatowapniowej.

P29
BONE MASS, STATE OF NUTRITION AND NUTRITIONAL MANNERS IN CHILDREN FROM LODZ AGED 9 TO 13 YEARS

Chlebna-Sokół D., Kiliańska A., Kulińska-Szukalska K., Frasunkiewicz J., Michałus I., Rusińska A.

Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna St. 36/50, 91-738 Lodz, Poland

Key words: ultrasound examination of heel, children, nutrition

The aim of the study was to obtain the answer to the question whether bone structure and bone mineral density, regarded together as bone mass, depends on state of nutrition and nutrition manners in children in developmental period.
Patients and methods
In 2005-2006 643 healthy children, aged form 8,5-13,5 years, form elementary schools in Lodz were examined, including 384 girls and 259 boys. In all children ultrasound examination of the heel, evaluating mass and structure of bone tissue was performed; on the basis of the bone mass index (BMI in kg/m2) the state of nutrition was evaluated and by three all-day diet records, the mean daily intake of selected nutrients was estimated, including energy, proteins, sodium, potassium, calcium, phosphorus, magnesium and vitamin D.
Results
In 48,4% of examined children (including 50% schoolgirls and 43,6% schoolboys) the decrease of at least one of the parameters of ultrasound examination of the heel was revealed, that may indicate the worse quality of bone tissue and low bone mass in this children, and may be in the future the risk factor of osteoporosis. In 23,4% girls and 16% boys (in 20,5% of all examined children) the body mass excess was recognized; body mass deficiency was observed only in 3,4% schoolgirls and 1,2% schoolboys. Among abnormalities including coverage of nutrients’ requirement, which may have an impact on development and bone mineral density the following were observed: significant deficiency of vitamin D in diet in majority of examined children – girls consume mean 25,48% of recommended values, whereas boys – 33,28% (the deficiency was revealed in 96,7% of schoolgirls and in 95,7% of schoolboys). The significant deficiency was also recognized regarding calcium intake – it was observed in 92% girls (mean daily intake was 59,24% of recommended values) and in 81,9% boys (66,24% of recommended values). In all examined children the significant sodium intake exceed was observed, as well as the proteins, potassium and phosphorus. The deficiency of magnesium in diet of half of all children was also alarming.
Conclusions
1. Decrease of mineralization and bone quality in 48% of examined children from Lodz’ schools, aged from 9 to 13 may, in consequence, lead in the future to achieve low peak bone mass, what is recognized as an important risk factor of osteoporosis and osteopenia.
2. In the group of school-aged children abnormalities regarding nutrients intake in diet were revealed, including calcium and vitamin D deficiencies and excess intake of proteins, sodium and phosphorus, which may influence development and mineralization of bone tissue.
3. It seems that ultrasound method of evaluating bone mass in children is useful and may be successfully used as a screening examination among school-aged children from 9 13 years old.
4. Obtained results will be used to prepare primary osteoporosis prevention outlines, including indications for vitamin D supplementation in different developmental periods and necessity of diet rich in calcium.

POLIMORFIZM GENU KOLAGENU TYPU I ALFA1 (COLIA1) A GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U DZIECI LECZONYCH […]

P30
POLIMORFIZM GENU KOLAGENU TYPU I ALFA1 (COLIA1) A GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U DZIECI LECZONYCH Z POWODU OSTREJ BIAŁACZKI LIMFOBLASTYCZNEJ

Muszyńska-Rosłan K., Sawicka-Żukowska M., Panasiuk A., Krawczuk-Rybak M.

Klinika Onkologii dziecięcej Akademii Medycznej w Białymstoku

Słowa kluczowe: gęstość mineralna kości, kolagen typ I, ostra białaczka limfoblastyczna u dzieci

Czynniki genetyczne warunkują gęstość tkanki kostnej (BMD) w około 80%. Gen kodujący łańcuch alfa 1 kolagenu typu I (COLIA1), głównego białka kości, jest jednym z najważniejszych genów ocenianych w zaburzeniach tkanki kostnej.
Choroba nowotworowa występująca w dzieciństwie i jej leczenie mogą prowadzić do istotnych zaburzeń w osiągnięciu należnej masy kostnej i wczesnego rozwoju osteoporozy.
Celem badania była próba oceny wpływu czynnika genetycznego – polimorfizmu genu COLIA1 oraz czynników środowiskowych na BMD u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL).
Pacjenci
Badaniem objęto 75 dzieci z ALL w średnim wieku w momencie zachorowania 9,84 ±4,4 lat (47 chłopców).
Metody
U każdego dziecka wykonano badanie densytometryczne całego ciała (BMD total) oraz odcinka lędźwiowego kręgosłupa (BMD spine). Badania wykonywano w 4 punktach czasowych:1.przed rozpoczęciem, 2.w trakcie, 3. do 4 lat oraz 4.powyżej 4 lat po zakończeniu leczenia. Uzyskane wyniki wyrażone w Z score odniesiono do grupy kontrolnej utworzonej z 51 dzieci zdrowych dzieci z regionu północno-wschodniej Polski.
Polimorfizm genu COLIA1 oceniano za pomocą metody polimorfizmu fragmentów restrykcyjnych.
Wyniki
Analizując rozkład poszczególnych genotypów COLIA1 w grupie dzieci z ALL stwierdzono częstsze występowanie genotypu Ss (36%) w porównaniu do grupy kontrolnej (Ss=15%). W momencie rozpoznania gęstość tkanki kostnej całego ciała i odcinka lędźwiowego kręgosłupa u dzieci z ALL była istotnie niższa niż w grupie kontrolnej (p=0,017). W trakcie leczenia, jak i po jego zakończeniu nie wykazano podobnych różnic pomiędzy porównywanymi grupami. Na żadnym etapie badania nie stwierdzono zależności pomiędzy genotypem genu COLIA1 a gęstością tkanki kostnej zarówno u dzieci z ALL, jak i w grupie kontrolnej.
Wnioski
Obecność danego genotypu COLIA1 u dzieci leczonych z powodu ostrej białaczki limfoblastycznej nie wpływa istotnie na gęstość tkanki kostnej przed, w trakcie i po zakończeniu leczenia. Niską gęstość tkanki kostnej stwierdzaną u tych dzieci przed rozpoczęciem leczenia wiązać należy raczej z procesem zasadniczym, a nie określonym genotypem COLIA1. Remisja choroby wydaje się mieć związek z normalizacją gestości kości u dzieci z ALL.

P30
THE COLLAGEN TYPE I ALFA1 (COLIA1) GENE POLYMORPHISM AND BONE DENSITY IN CHILDREN TREATED FOR ACUTE LYMPHOBLASTIC LEUKEMIA

Muszynska-Roslan K., Sawicka-Zukowska M., Panasiuk A., Krawczuk-Rybak M.

Department of Pediatric Oncology Medical University of Bialystok, Poland

Key words: bone mineral density, collagen type I, childhood acute lymphoblastic leukemia

A candidate gene involved in the regulation of bone mass is the COLIA1 gene encoding type I collagen, the major protein of bone matrix. Disease per se, age of its onset, treatment options might have impact on bone mineralization in children treated for acute lymphoblastic leukemia.
Materials
We examined possible allelic influence of COLIA1 gene polymorphism on BMD spine and total body in 75 (47 boys) patients diagnosed with acute lymphoblastic leukemia (mean age 9.84 ±4,4 years).
Methods
COLIA1 gene polymorphism was analyzed according to RFLP method. Total BMD total and lumbar spine were measured using dual X-ray absorptiometry four times – at the moment of diagnosis, during treatment, and twice after treatment (<4 years and > 4 years after cessation of the therapy). The obtained results (expressed as Z- scores) we compared to 51 healthy peers.
Results
We found genotype Ss more often in examined (Ss=36%) than in control group (15%). At the moment of diagnosis we observed lower BMDs in children with ALL in comparison to controls (p<0.017). There were no similar differences in BMD total and spine Z- scores in patients examined during or after treatment. We did not observe any association between COLIA1 gene polymorphism and bone mineral density in either study or control group.
Conclusion
In children treated for ALL COLIA1 gene polymorphism does not influence bone mineral density before, during and after treatment. We suggest that low bone mass may be connected with disease per se. The remission of ALL seems to have positive relation with the „catch up” phenomenon of bone density in children.

STĘŻENIA METABOLITÓW WITAMINY D U DZIECI Z NISKĄ MASĄ KOSTNĄ PRZED I PO ROKU LECZENIA

P31
STĘŻENIA METABOLITÓW WITAMINY D U DZIECI Z NISKĄ MASĄ KOSTNĄ PRZED I PO ROKU LECZENIA

Frasunkiewicz J., Chlebna-Sokół D.

Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź

Słowa kluczowe: metabolity witaminy D, niska masa kostna, dzieci

Celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób suplementacja witaminą D wpływa na stężenie metabolitu wątrobowego i nerkowego w grupie dzieci z samoistnym obniżeniem gęstości mineralnej kości.
Materiał i metody
Badaniami objęto 48 dzieci w wieku od 6-19 lat; analizując objawy kliniczne, wyniki badań wskaźników biochemicznych gospodarki mineralnej oraz wyniki badania densytometrycznego kości, u 16 dzieci rozpoznano samoistną osteoporozę, a u 32 samoistną osteopenię. Dwukrotnie (przy pierwszej hospitalizacji oraz po roku leczenia) oceniano podstawowe wskaźniki gospodarki wapniowo-fosforanowej, przeprowadzono także dobową zbiórkę moczu. Poza badaniem densytometrycznym metodą DXA w programie Total body i spine, u każdego pacjenta wykonano badanie ultradźwiękowe kości piętowej. U wszystkich dzieci przy pierwszym pobycie w szpitalu oraz po roku leczenia oznaczane były: 25-hydroksycholekalcyferol metodą RIA i 1,25-dihydroksycholekalcyferol) metodą ELISA oraz parathormon. Pacjenci z rozpoznaną osteoporozą leczeni byli preparatami witaminy D w dawkach od 500 do 1500 jm/dobę i wapniem, natomiast pacjenci z samoistną osteopenią otrzymywali preparaty witaminy D w dawkach od 250 do 1000 jm. na dobę oraz wapń.
Wyniki
Średnie stężenie metabolitu wątrobowego u dzieci chorych na samoistną osteoporozę jak i osteopenię przed i po leczeniu nie różniły się istotnie. Porównując zmianę w zakresie średnich wartości metabolitu nerkowego przed i po roku leczenia obserwowano w obu grupach obniżenie się średniego stężenia 1-25-dihydroksycholekalcyferolu w surowicy. Dokonując indywidualnej oceny stężeń metabolitów witaminy D stwierdzono u 7/16 dzieci z osteoporozą obniżone stężenie metabolitu wątrobowego oraz u 12/32 u dzieci z osteopenią przed leczeniem, uzyskując poprawę u 6/16 dzieci z osteoporozą po roku leczenia i odpowiednio u 8/32 z osteopenią. U żadnego pacjenta nie stwierdzono nadmiernego stężenia parathormonu w surowicy. U dzieci z osteoporozą stwierdzono istotną statystycznie dodatnią korelację między stężeniem 25-hydroksycholekalcyferolu a aktywnością fizyczną oraz ujemną ze stężeniem wydalanego z moczem fosforu, oraz między stężeniem 1,25-dihydroksycholekalcyferolem i Spine BMD, jak również ujemną korelację z stężeniem wydalanego wapnia z moczem. W grupie dzieci z osteopenią stwierdzono istotną statystycznie zależność między 1,25-dihydroksycholekalcydferolem a wskaźnikami densytometrycznymi: Spine BMD i fat body mass, a także SOS w badaniu ultradźwiękowym kości. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic miedzy stężeniami metabolitów witaminy D przed i po roku leczenia. W obu grupach najwięcej istotnych statystycznie zmian po roku leczenia zaobserwowano w wynikach badania densytometrycznego, gdzie istotnej statystycznie poprawie uległy takie parametry jak: Spine BMD, Total body BMD, width, L2-L4 BMC, lean body mass, Fat body mass, TbCa oraz badania ultradźwiękowego kości piętowej Stifness i BUA .
Wnioski
1. Stężenie metabolitu nerkowego witaminy D uległo obniżeniu po leczeniu w obu grupach.
2. Zarówno u dzieci z samoistną osteoporozą i osteopenią nie stwierdzono istotnego wzrostu stężenia metabolitu wątrobowego po roku leczenia
3. Większość wskaźników badania densytometrycznego i ultradźwiękowego kości po leczeniu istotnie zwiększyło swoje wartości.

Praca finansowana z grantu Nr N406043/31/1352

P31
CONCENTRATIONS OF VITAMIN D METABOLITES IN CHILDREN WITH PRIMARY LOW BONE MASS BEFORE AND AFTER ONE YEAR TREATMENT

Frasunkiewicz J., Chlebna-Sokół D.

Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna St. 36/50, 91-738 Lodz, Poland

Key words: vitamin D metabolites, low bone mass, children

The aim of the study was to answer the question how suplementation with vitamin D influence on concentrations of metabolites of vitamin D in group of children with primary decrease of bone mineral density.
Material and methods
48 children aged from 6 to 19 years; by analyzing clinical symptoms, results of mineral metabolism indices and densitometric examinations, in 16 children the primary osteoporosis and in 32 primary osteopenia was recognized. During first hospitalization and after one year treatment indices of calcium-phosphorus metabolism were taken and 24-hour urine collection was also made. Except for densitometric examination by DXA in Total body and spine in each patient the ultrasound examination of heel was performed. In all children on the first admission to the hospital and after treatment the following tests were taken: 25-hydroxycholekalcyferol by RIA, 1,25-dihydroxycholekalcyferol by ELISA and parathormone. Patients with osteoporosis were treated with vitamin D in daily dose from 500 to 1500 IU with calcium, whereas patients with osteopenia were treated daily with 250 to 1000 IU and calcium.
Results
Mean concentration of 25-hydroxycholecalciferol in children with primary osteoporosis as well as with osteopenia before and after treatment did not different significantly. Comparison of change in mean values of 1,25-dihydroxycholecalciferol before and one year after treatment in both groups revealed the decrease in mean concentrations of this metabolite. Individual analysis of vitamin D metabolites concentrations revealed in 7 out of 16 children with osteoporosis and 12/32 children with osteopenia the decrease concentration of liver metabolite before treatment; with improvement in 6/16 patients with osteoporosis and 8/32 patients with osteopenia after one year of treatment. There was no increased concentration of PTH in all examined children. In children with osteoporosis statistically significant positive correlation between concentration of 25-hydroxycholecalciferol and physical activity and negative with concentration of phosphorus excretion in urine were observed; in this group positive correlation between concentration of 1,25-dihydroxycholecalciferol and spine BMD and negative with excretion of calcium in urine was revealed. In group with osteopenia statistically significant correlation between 1,25-dihydroxycholekalcydferol and densitometric indices: Spine BMD i fat body mass, and also SOS in ultrasound examination was observed. No statistically significant differences between concentrations of vitamin D metabolites before and after treatment were revealed. In both groups most of all observed statistically significant changes after treatment referred to results of densitometric examination, where statistically significant improvement was observed in: Spine BMD, Total body BMD, width, L2-L4 BMC, lean body mass, fat body mass, TbCa as well as the ultrasound examination – Stiffness and BUA parameters.
Conclusions
1. Concentration of 1,25- dihydroxycholecalciferol decreased during treatment in both groups.
2. Both in children with osteoporosis and osteopenia no statistically significant increase of 25-hydroxycholecalciferol was observed after one year treatment.
3. Most of densitometric and ultrasound examinations’ indices after treatment significantly increase in values in both groups of children.

The study is financed by grant No N406 043/31/1352.

ZMIENNOŚĆ GENU DLA RECEPTORA STEROIDOWEGO A PARAMETRY BADANIA DENSYTOMETRYCZNEGO U DZIECI […]

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s177-178.

P32
ZMIENNOŚĆ GENU DLA RECEPTORA STEROIDOWEGO A PARAMETRY BADANIA DENSYTOMETRYCZNEGO U DZIECI Z CHOROBAMI LIMFOPROLIFERACYJNYMI – DONIESIENIE WSTĘPNE

Jakubowska-Pietkiewicz E.1, Bulas M.2, Młynarski W.2

1 Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź
2 Klinika Chorób Dzieci I Katedry Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: receptor steroidowy, densytometria, dzieci

Badania densytometryczne wykonywane są w celu oceny mineralizacji kośćca zależnej zarówno od czynników środowiskowych jak i genetycznych. Wśród nich, w etiologii wtórnej niskiej masy kostnej brany jest pod uwagę udział genu kodującego dla receptora steroidowego.
Celem pracy była analiza zależności pomiędzy polimorfizmem genu kodującego receptor steroidowy, a wynikami badań densytometrycznych u dzieci z chorobami limfoproliferacyjnymi.
Pacjenci i metody
Badania przeprowadzono u 17 dzieci w wieku od 6 do 18 lat; u 14 spośród nich rozpoznano ostrą białaczkę limfoblastyczną, a u 3-chłoniaka nieziarniczego z linii T. U wszystkich dzieci oceniono częstość występowania genotypów i alleli polimorfizmu ER22/23EK genu NR3C1 kodującego receptor steroidowy metodą PCR-RFLP (Mnl I). Wykonano także badanie densytometryczne kośćca metodą DXA w programie total body i spine oraz ultradźwiękowe kości piętowej aparatem Achilles solo plus, w którym analizowano parametry SOS, BUA oraz Stiffness. Obniżenie gęstości mineralnej szkieletu rozpoznawano przy wartościach Z-score poniżej -1.0 w badaniu densytometrycznym oraz poniżej -2.0 w ultradźwiękowym kości piętowej. Analizę statystyczną przeprowadzono testem U Manna-Whitneya.
Wyniki
Analiza genetyczna wykazała u 15/17 dzieci obecność homozygot ER a u 2/17 –heterozygot ER/EK. Na podstawie badania densytometrycznego stwierdzono obniżenie gęstości mineralnej kości u 8/17 dzieci, przy czym u 6 wartości Z-score mieściły się poniżej -1.0 a u 2 poniżej -2.0. Także u 8 dzieci wystąpiło obniżenie wartości co najmniej jednego parametru badania ultradźwiękowego. Wyniki badań densytometrycznych u dzieci homozygotycznych (ER) mieściły się w zakresie wartości prawidłowych. Wykazano związek pomiędzy obecnością alleli EK a obniżeniem gęstości mineralnej szkieletu w programie spine oraz wskaźnikiem BUA badania ultradźwiękowego kości piętowej choć różnice nie osiągnęły istotności statystycznej z powodu małej liczebności grupy badanej (p=0,1).
Wniosek
Obecność allela EK w genie kodującym receptor steroidowy może wiązać się z niską masą kostną i gorszą strukturą tkanki kostnej u dzieci z chorobami limfoproliferacyjnymi.
Badania są kontynuowane.

Praca częściowo finansowana ze środków na naukę w latach 2006-2009 jako projekt badawczy Nr N406 050 31/1860 oraz jako praca własna Nr 502 11 434.

P32
POLYMORPHISM OF THE GLUCOCORTICOID RECEPTOR GENE AND PARAMETERS OF DENSYTOMETRIC EXAMINATIONS IN CHILDREN WITH LYMPHOPROLIPHERATIVE DISEASES –PRELIMINARY STUDY

Jakubowska-Pietkiewicz E.1, Bulas M.2, Młynarski W.2

1 Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna St. 36/50, 91-738 Lodz, Poland
2 Department of Children Diseases, Medical University, Lodz, Poland

Key words: steroid receptor, densitometry, children

Densitometric examinations are performed to estimate skeletal mineralization which conditioned by environmental, as well as genetic factors. Among them, in the etiology of secondary low bone mass the polymorphism of glucocorticoid eceptor gene is taken into consideration.
The aim of the study was to analyze the dependence between polymorphism of the glucocorticoid receptor gene and densitometric results in children with lymphoprolipherative diseases.
Patients and methods
The study comprised 17 children, aged from 6 to 18 years; there were 14 patients with acute lymphoblasic leukaemia and 3 with non-Hodgkin lymphoma (T-cells). In all the children the frequency of occurrence of ER22/23EK polymorphism in NR3C1glucocorticoid receptor gene by the PCR-RFLP method (polymerase chain reaction- restriction fragment leght polymorphism) (Mnl I) were made. Densitometric examination in total body and spine programmes by DXA method and ultrasound examination of the heel with the Achilles Solo plus (SOS, BUA and Stiffness parameters) apparatus were performed. Decrease of bone mineral density was diagnosed for Z-score DXA parameters below -1.0 and below -2.0 in the ultrasound examination of the heel. Statistical analysis was carried out with the use of U Mann-Whitney test.
Results
In 15/17 children homozygous ER and in 2/17 heterozygous ER/EK were presented.
On densitometric criteria the decrease of bone mineral density in 8/17 children was observed; in 6 of them Z-score <-1.0 and in 2 <-2.0. In 8/17 patients decrease of at least one of the ultrasound parameters were diagnosed. The results of densitometric examination in homozygous children (ER) were normal values. There was association between homozygous EK and decrease of bone mineral density in spine programme and BUA parameter of ultrasound examination, but differences were of statistical significance (number of children is too small – p=0.1)
Conclusion
The present of EK allele in the glucocorticoid receptor gene may be associated with low bone mass and worse structure of bone tissue in children with lymphoprolipherative disease.

The study are continuate.

The study was partly financed by Ministry of Science and Higher Education grant No N40605031/1860 and Medical University grant – 502 11 434.

MARKERY KOŚCIOTWORZENIA I RESORPCJI KOŚCI U DZIECI I MŁODZIEŻY Z MUKOWISCYDOZĄ

P33
MARKERY KOŚCIOTWORZENIA I RESORPCJI KOŚCI U DZIECI I MŁODZIEŻY Z MUKOWISCYDOZĄ

Ambroszkiewicz J.1, Gajewska J.1, Sands D.2, Milanowski A.2, Laskowska-Klita T.1

1 Zakład Biochemii Klinicznej Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie,
Kierownik: p/o dr n. biol. Joanna Gajewska
2 Klinika Pediatrii Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie,
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Andrzej Milanowski

Słowa kluczowe: markery kościotworzenia, markery resorpcji kości, mukowiscydoza, dzieci, młodzież

Wstęp
Mukowiscydoza (CF) jest wieloukładową chorobą uwarunkowaną genetycznie, dziedziczoną w sposób autosomalny recesywny. Z piśmiennictwa wynika, że u większości dorosłych pacjentów chorujących na mukowiscydozę dochodzi do obniżenia gęstości mineralnej kości i zwiększonej częstości złamań. Spowodowane jest to zaburzeniami w metabolizmie kostnym dotyczącymi przede wszystkim nadmiernej resorpcji kości w stosunku do kościotworzenia. Problem zaburzeń w układzie kostnym dotyczy nie tylko dorosłych pacjentów z mukowiscydozą, ale również dzieci. Jednakże doniesienia literaturowe są nieliczne, a wyniki niejednoznaczne.
Celem pracy była ocena tempa procesów kościotworzenia i resorpcji kości u dzieci i młodzieży chorych na mukowiscydozę z zastosowaniem wybranych markerów obrotu kostnego: osteokalcyny (OC), kostnej frakcji fosfatazy alkalicznej (BALP) i C-końcowego usieciowanego telopeptydu kolagenu typu I (CTX).
Materiał i metody
Badaniami objęto 55 pacjentów w wieku 2-20 lat z rozpoznaną i potwierdzoną mukowiscydozą leczonych w Poradni Mukowiscydozy Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Objawy niewydolności trzustki wykazywało 50 spośród badanych dzieci. Stężenie wapnia i fosforu w całej grupie badanej mieściły się w zakresie wartości referencyjnych. Spośród badanych wyodrębniono grupę 25 dzieci (13 dziewcząt, 12 chłopców) w wieku 2-10 lat (grupa I) oraz grupę 30 pacjentów (15 dziewcząt, 15 chłopców) w wieku 11-20 lat (grupa II). Grupę kontrolną stanowiło 56 zdrowych dzieci i młodzieży w tych samych przedziałach wiekowych, u których nie stwierdzono chorób związanych z metabolizmem kostnym. Oznaczenia markerów obrotu kostnego w surowicy krwi dzieci wykonano metodami immunoenzymatycznymi z wykorzystaniem wysokospecyficznych przeciwciał monoklonalnych.
Wyniki
W grupie dzieci z CF (grupa I) obserwowano wyższą aktywność BALP niż u dzieci zdrowych (131.8  25.1 vs 108.2  22.3 U/L, p<0.01), natomiast niższą wartość drugiego markera kościotworzenia – OC (71.5  29.2 vs 101.5  19.4 ng/mL, p<0.01). Średnie stężenie markera związanego z procesem resorpcji – CTX było niższe u dzieci chorych na CF w porównaniu do grupy dzieci zdrowych i wynosiło: 1729  441 ng/L vs 1970  299 ng/L (p<0.01). W grupie młodzieży (grupa II) stwierdzono utrzymywanie się wyższej aktywności BALP u pacjentów w porównaniu do zdrowych rówieśników (111.9  25.1 vs 79.3  22.3 U/L, p<0.01) oraz obniżonego poziomu OC (59.2  29.2 vs 91.7  19.4 ng/mL, p<0.01). Nieznacznie niższe było też stężenie CTX: 1619  441 ng/L vs 1714  299 ng/L (p<0.01).
Wnioski
Wstępne wyniki naszych badań sugerują, że zarówno u dzieci jak i młodzieży chorych na mukowiscydozę występują nieprawidłowości w metabolizmie kostnym dotyczące zarówno procesu kościotworzenia jak i resorpcji kości. Biochemiczne markery obrotu kostnego oznaczane czułymi i nieinwazyjnymi
metodami mogą być użyteczne we wczesnej diagnostyce zaburzeń metabolizmu kostnego u pacjentów z mukowiscydozą.

P33
BONE FORMATION AND RESORPTION MARKERS IN CHILDREN AND ADOLESCENTS WITH CYSTIC FIBROSIS

Ambroszkiewicz J.1, Gajewska J.1, Sands D.2, Milanowski A.2, Laskowska-Klita T.1

Key words: bone formation markers, bone resorption markers, cystic fibrosis, children, adolescents

Background
Cystic fibrosis (CF) is the most common lethal autosomal recessive genetic disease. Scientific studies show that adult patients with CF have bone metabolism disturbances mostly caused by increased bone resorption in relation to bone formation. This problem has not been sufficiently resolved in children with CF. There are little data and the results are ambiguous.
The aim of this study was to assess bone formation and resorption processes in children with cystic fibrosis with biochemical bone turnover markers: osteocalcin (OC), bone alkaline phosphatase (BALP), C-terminal cross-linked telopeptide of type I collagen (CTX) and osteoprotegerin (OPG).
Patients and methods
We examined 55 children with CF in age 2-10 years treated in the Institute of Mother and Child in Warsaw. The control group consisted of 28 healthy children in the same age range. Bone turnover markers were determined in serum using immunoenzymatic methods.
Results
In patients with CF we observed increased BALP activity compared to healthy children (133.5 ± 27.6 vs 108.4 ± 22.1 U/L, p<0.01) whereas the value of the second marker of bone formation – OC in this group was lower (62.6  26.5 vs 101.7  20.4 ng/mL, p<0.001). Mean concentration of markers related to bone resorption was lower in patients with CF in comparison to the group of healthy children and amounted to CTX: 1639  461 ng/L vs 1972  304 ng/L (p<0.01) and to OPG: 3.4  1.2 pmol/L vs 4.4  0.8 pmol/L (p<0.05, respectively.
Conclusion
Our preliminary results suggest that children with cystic fibrosis have bone demineralization and imbalance between formation as well as bone degradation process. However, to explain the pathomechanism of those abnormalities more thorough research on a larger group of patients is needed.

FEATURES OF ANTHROPOMETRIC INDEXES AND STATUS OF BONE TISSUE OF CHILDREN OF SOCIAL RISK GROUP

P34
FEATURES OF ANTHROPOMETRIC INDEXES AND STATUS OF BONE TISSUE OF CHILDREN OF SOCIAL RISK GROUP

Sirotchenko T., Bezkaravayny B., Akimochkina N.

State Medical Universities, Luhansk, Donetsk, Ukraine

Keywords: children, anthropometry, bone tissue, densitometry

Deterioration of the state of environment and some social factors have an impact on the functional state of the bone system (especially on the state of bone mineral density), namely on the possibility of development of osteopenia of the children of socially dangerous categories. The task of pediatrician consists in early diagnostics of these children’s disorders that gives possibility of conducting their adequate therapy and prophylaxis. Among main factors which can influence the development of bone tissue are smoking, disorders of nutrition, social factors – financial difficulties, asocial family, bad habits of parents, low physical activity, presence of chronic diseases of gastroenterology and cordially – vascular types are important. We have determined the high rating of factors, which represent the state of mouth cavity and disorders of bearing.
The estimation of bone mineral density was conducted with screening method (183 orphans – I group; 40 – children of asocial families – II group; 30 – students of general schools – control group). Densitometry was conducted in the area of heel bone, where spongy bone tissue predominates. We studied the parameters of speed of extension the ultrasonic wave in bone tissue – SOS (Speed of Sound), BUA (Broadband Ultrasound Attenuation) and index of bone quality (%) – BQI that determines elasticity and density of bone tissue. These indexes give the possibility to estimate the state of spongy bone tissue. Z-score is used for determination of degree of abnormality of the structural state of bone tissue. Value of Z – score to -1SD is a norm, value from-1SD to -2,5SD is possible to consider as osteopenia. We defined that children of I and II groups have a little higher indexes of SOS, BUA and BQI (relative to control group), but this difference was not reliable. Interest was caused only by the dynamics index of the Z-score as the index of the structural state of bone tissue of children. All indexes of Z-score were in an interval to -2, 0 SD, in other words, in the area of osteopenia, but we defined the dependence of Z-score index on the basic anthropometric indexes. It was clear to us, that the anthropometric indexes of the children with normal bone density were higher than those of children with osteopenia. Children (I and II groups) in 67,8% and 56,9% cases have signs of osteopenia. The indexes of Z-score for the children of the 1st group hesitated from -1,6 SD to -2,1SD on the average, and for the children of the 2nd group arrived at to -2,4SD. Children of control group had high indexes of Z-score only in 37,8% of the cases, but this index did not exceed -1,4SD for girls and -1,6SD for boys on the average. This results cause alarm, because they detect the disorders of plastic processes more than in the half of children from the group of social risk. Development of effective measures, directed on preservation and strengthening of health of the children of social risk group, is to be based not only on information about the common state of health of this contingent, but also on the individual features of physical development and state of bone tissue.

GŁĘBOKIE ZABURZENIA MINERALIZACJI TKANKI KOSTNEJ I ZŁAMANIA PATOLOGICZNE U PACJENTKI Z KWASICĄ […]

P35
GŁĘBOKIE ZABURZENIA MINERALIZACJI TKANKI KOSTNEJ I ZŁAMANIA PATOLOGICZNE U PACJENTKI Z KWASICĄ METABOLICZNĄ SPOWODOWANĄ STOSOWANIEM LECZENIA PRZECIWPADACZKOWEGO

Kołłątaj W., Szewczyk L.

Klinika Endokrynologii i Neurologii Dziecięcej AM w Lublinie

Słowa kluczowe: osteoporoza, Z-score, złamania patologiczne, padaczka, topiramate

Wstęp
Zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej spowodowane mogą być zarówno przyczynami genetycznymi, jak i zaburzeniami metabolicznymi wynikającymi z działania niekorzystnych czynników pochodzenia egzogennego lub/i endogennego. Wśród czynników egzogennych coraz większa rolę odgrywać zaczynają leki, w tym leki przeciwpadaczkowe.
Cel pracy
Celem pracy jest zwrócenie uwagi na niekorzystne efekty przewlekłej terapii przeciwdrgawkowej na stan mineralizacji tkanki kostnej.
Opis przypadku
O.F. 6-letnia dziewczynka, w wieku 4,5 lat przebyła ciężkie zapalenie opon i mózgu. W następstwie padaczka oraz ciężkie kalectwo ruchowe (niedowład spastyczny czterokończynowy) oraz padaczka wymagająca terapii wielolekowej. Pacjentka otrzymywała różne kombinacje leków przeciwpadaczkowych, w tym przez ponad 1 rok lek Topamax (topiramate). Pacjentka rehabilitowana – w trakcie rehabilitacji 3 krotne złamania patologiczne kości długich. Rtg kości długich – „poroza kości”. W bad DEXA BMD L2-L4 Z–score < -3.2 s.d. Analiza historii choroby dziecka pozwala zakładać, że zaburzenia mineralizacji mogły mieć związek zarówno z efektami ubocznymi stosowanego leku, niedoborem witaminy D, jak i wyraźnie obniżoną aktywnością ruchową – osteoporoza z unieruchomienia. W momencie ustalenia istoty schorzenia gazometria arterializowanej krwi włośniczkowej: pH 7.36, HCO3 akt 19.5 mmol/l (n.: 23-28), pCO2 34 mm Hg (skompensowana kwasica metaboliczna), kalcemie 2.22-2.24 mmol/l, PO4 1.48 mmol/l, ALP 263 U/l, 25OHD 17.3 ng/ml (n. 20-54), 1,25(OH)2D 117.3 pg/ml (n.15-70). II poranna porcja moczu Ca/cr 1.22-1.28 mmol/mmol. Po konsultacji, neurolog dokonał zmiany schematu leczenia. Efekty terapeutyczne są porównywalne z tymi, jakie uzyskano podczas leczenia prep. topiramate. Początkowo stan gospodarki Ca-P, a zwłaszcza tendencja do wysokich kalciurii (Ca/cr 1.0-1.28 mmol/mmol) były wskazaniem do zastosowania jedynie prep.: hydrochlorothiazide, preparatów witaminowych z grupy B oraz witaminy C i E. Dopiero po 3 tygodniach zaistniała możliwość (zmniejszenie kalciurii) do dodatkowego podawania cholecalciferolum, alphadiolum i niewielkich ilości soli wapniowych (rzędu ok. 30 mg Ca elementarnego na kg cc./dobę).
Już po 6 miesiącach leczenia mineralizacja tkanki kostnej (pomimo nadal małej aktywności ruchowej) uległa wyraźnej poprawie (DEXA BMD L2-L4 Z –score -2.4 s.d.). W tym czasie bez epizodów złamań patologicznych.
Wniosek
Leki indukujące kwasice metaboliczną należy stosować ostrożnie, gdyż tego typu terapia grozi bardzo poważnymi zaburzeniami mineralizacji tkanki kostnej i w efekcie złamaniami patologicznymi.

P35
SERIOUS BONE MINERALIZATION DISTURBANCES AND PATHOLOGIC FRACTURES IN THE GIRL WITH METABOLIC ACIDOSIS CAUSED BY ANTIEPILEPTIC THERAPY

Kołłątaj W., Szewczyk L.

Department of Endocrinology and Neurology, Medical University, Lublin, Poland

Key words: osteoporosis, Z-score, pathologic fractures, epilepsy, topiramate

Introduction
Bone mineral density disturbances are caused by some genetic factors as well as metabolic disorders being effects of endogenous and exogenous noxious acting on bone tissue. Among exogenous harmful factors, the very important role play drugs, especially those being applied as elements of long-term treatments. To quote examples to support this, antiepileptic drugs are usually mentioned.
Aim of the study
In this paper we want to present the possible harmful effects of long-term antiepileptic treatment on bone tissue mineralization.
Case report
O.F. the 6 years old girl, at the age of 4.5 she had been suffering from purulent meningoencephalitis. As a consequence serious physical disability (spastic tetraparesis) and epilepsy appeared. Among other antiepileptic drugs she has been taking Topamax (topiramate) – therapy lasted for more than a year.
In meantime in the course of rehabilitation procedures (carried out because of her physical disability) 3 episodes of pathologic fractures appeared.
X-ray examination: “osteoporosis” suggestions. DEXA BMD L2-L4 Z –score < -3.2 s.d.
The patient’s medical history suggests that the bone mineralization disturbances were caused by side effects of mentioned therapy, vitamin D insufficiency, as well as by hypoactivity (spastic tetraparesis)- immobilization osteoporosis.
When the diagnosis was settled, the following laboratory data were achieved: arterial blood gasometry- pH 7.36, HCO3 actual 19.5 mmol/l (n.: 23-28), pCO2 34 mm Hg (compensated metabolic acidosis), serum calcium 2.22-2.24 mmol/l, PO4 1.48 mmol/l, ALP 263 U/l, 25OHD 17.3 ng/ml (n.: 20-54), 1,25(OH)2D 117.3 pg/ml (n. (15-70). Fasting urinary calcium/creatynine ratio (UCa/creatynine ratio) 1.22-1.28 mmol/mmol (normal values up to 0.5).
Because of these problems, the neurologist changed scheme of antiepileptic therapy (topiramate became eliminated). Clinical neurological effects are much the same, as before. At first, because of high UCa/creatynine ratios the patient was cured with the help of hydrochlorothiazide and vitamins B, C and E. 3 weeks later, when the calciuria was normalized, cholecalciferolum, alphadiolum and not much calcium salts (up to 30 mg elementary calcium/kg body mass daily were given to this girl).
During 6 months of described therapy, bone mineralization (instead of unsatisfied motor activity) significantly increased (DEXA BMD L2-L4 Z –score -2.4 s.d.). In this time pathological fractures did not appeared.
Conclusion
The special attention must be paid to drugs inducing metabolic acidosis, because they cause serious bone mineral disturbances leading to pathological fractures.

EFFECTIVENESS OF COMPLEX GLUKOSAMIN SULPHATE SUBSTANCE IN TREATMENT OF PAIN SYNDROME UNDER KNEE […

P36
EFFECTIVENESS OF COMPLEX GLUKOSAMIN SULPHATE SUBSTANCE IN TREATMENT OF PAIN SYNDROME UNDER KNEE OSTEOARTHRITIS

Povoroznyuk V. V., Dzerovych N. I.

Department of Clinical Physiology and Pathology of Locomotor Apparatus, Institute of Gerontology AMS Ukraine, Kiev, Ukraine

The research was aimed at evaluating the effectiveness of complex glukosamin sulphate substance (A), (250 mg glucosamin sulphate, 200 mg chondroitin sulphate and 100 mg ibuprofen). The first group included 16 patients (aged 64,2±1,9 years) with knee osteoarthritis of II-III stages, according to Кеllgren-Lourenz. The control group included 16 patients with the same diagnosis (aged 63,9±1,7 years), who took other type of complex glukosamin sulphate substance (B) (500 mg glucosamin hydrochloride and 400 mg chondroitin sulphate). The following methods of study were used: Mc-Gill questionnaire, VAS, Leken index, Womac scales, determination of life quality by EuroQol 5D scale.
After two weeks of treatment, patients taking substance (A) observed a reliable decrease of pain syndrome by Womac scale (before treatment 58,5 ± 5,5; after two weeks 40,7 ± 5,9; t=2,38; р=0,037), decrease of constraint in movements (index before treatment 57,8 ± 6,5; after two weeks 36,7 ± 6,3; t=2,65; р=0,022), improvement of index of everyday activity (before treatment 64,6 ± 4,1; after a fortnight – 44,0 ± 6,1; t=2,82; р=0,017). Over a month intensity of pain in the knee lowered in the group taking substance (A), according to VAS scale (before treatment 55,0 ± 3,1; over a month 44,2 ± 4,9; t=2,32; р=0,041), according to Womac scale (before treatment 58,5 ± 5,5; over a month 38,7 ± 5,7; t=2,45; р=0,032). Constraint of movement also decreased, according to Womac scale (before treatment 57,8 ± 6,5; over a month 37,5 ± 7,2; t=2,96; р=0,013) and index of everyday activity improved (before treatment 64,6 ± 4,1; over a month 42,1 ± 5,4; t=3,51; р=0,005). A month after patients ceased taking the drug, intensity of pain remained lower in comparison with indexes before treatment: by VAS scale (before treatment 55,0 ± 3,1; over a month – 39,0 ± 4,1; t=2,26; р=0,049), by Womac scale (before treatment 58,5 ± 5,5; over a month -41,1 ± 5,5; t=1,40; р=0,20).
However, the given indexes were lower than before treatment (57,8 ± 6,5 and 64,6 ± 4,1, respectively). In the group taking substance (B), intensity of pain syndrome certainly decreased after two months of treatment, according to VAS scale (before treatment – 50,9 ± 3,9; after two months- 42,7 ± 4,6; t=3,1; р=0,011), Womac pain scale (before treatment – 47,0 ± 5,3; after two months- 30,4 ± 6,5; t=2,89; р=0,016).
Hence, complex glukosamin sulphate substance (A) is instrumental in rapid decrease of intensity of the pain syndrome (after two weeks) in patients with knee osteoarthritis. Over a month after cessation of preparation taking, positive effect remains: knee pain is significantly lower in comparison with indexes before treatment; constraint index increases and index of everyday activity aggravates. Herewith, the given indexes remain lower than before treatment. The analgesic effect after taking other type of complex glukosamin sulphate substance (B) becomes noticeable after two months when it is followed by the essential decrease of constraint index, improvement of index of everyday activity. Quality of life significantly improved in patients of both groups.

INFLUENCE OF DAILY PHISICAL ACTIVITY ON BONE MINERAL DENSITY IN POSTMENOPAUSAL WOMAN WITH COXARTHRIS

P37
INFLUENCE OF DAILY PHISICAL ACTIVITY ON BONE MINERAL DENSITY IN POSTMENOPAUSAL WOMAN WITH COXARTHRISIS

Milenovic N.1, Devecerski G.2, Popovic B.1, Vasic B.1

1 Institute for Rheumatology, High School of Medicine, University of Novi Sad, Serbia
2 Clinic for Medical Rehabilitation, High School of Medicine, University of Novi Sad, Serbia

Key words: osteoporosis, coxarthrosis, physical activity, postmenopausal woman

Introduction
One of common problem in postmenopausal woman is problem with reduced Bone Mineral Density (BMD). This could be more outstanding in patient with coxarthrosis, in who special way of living, which was cause on nature disease, could produce many problems in daily activity and also leave patient physically less active.
Aim
The aim of study was to establish how daily physical activity influence on BMD in postmenopausal woman with coxarthrtosis.
Material and methods
We examined 80 post-menopausal women (age 40-80) who were in post-menopause more than 12 months. All patients had coxarthrosis which was verified and now in grade II and III of Kellgren & Lawrence radiographic scale. Analysis of BMD was performed with „Sahara” ultrasound osteodesitometry. We used scale Body Mass Index (BMI), National Health Center Statistic Criteria and self-evaluation of health by patients.
Results
Average body mass was 73.125 kg (55.5-97.1) and body height was 1.56 cm (1.45-1.67) which was indicated that our patient was globally short female. Average BMI was 29.843 kg/m2 (23.32-37.89) which indicate that we had overweight patient (around 50% of our patient were belong in group of overweight patient). In 60% of our patient menopause started before 45 years old, and our entire patient were in post-menopause more than 12 months. Estimated BMD was 0.353g/cm2 (0.176-0.779). Average T-score was -2.25 (-3.6 till -0.2) which was indicated on osteopenia, which was also be in correlation with value of Z-score -1.485 (-2.7 till -0.1). We could find any statistically significant correlation between period of starting menopause and value of T and Z score. We found statistically significant correlation (r=0.447: p=0.0048) between BMI and estimated BMD which indicated that patient with higher value of BMI could have better BMD, which is in aggregation with fact that underweight could be risk factor for osteoporosis. Evaluating daily physical activity, according to walking more that 5 km per day, we found that 70% of our patient did not walk more than 5 km per day, which may be cause of their basic disease, and we did not find significant influence on BMD and T or Z score but in group of patient who daily practice static exercises, which was around 60% of our patients, we found statistically significant correlation between daily exercise and BMD (r=0.445, p=0.039) and T score (r=0.429; p=0.049) which indicated positive influence on BMD.
Conclusion
Daily practice of static exercises patient with coxarthrosis could positively influenced on increase BMD and bettering state of their bone which reduced many complications which is connected with basic disease.

OCENA WYNIKÓW ARTROSKOPOWEJ REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO […]

P38
OCENA WYNIKÓW ARTROSKOPOWEJ REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO Z UWZGLĘDNIENIEM ZASTOSOWANEJ TECHNIKI OPERACYJNEJ

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł1, Mitek T.1, Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: więzadło krzyżowe przednie, rekonstrukcja

Wstęp
Leczenie uszkodzeń więzadła krzyżowego przedniego stanowi istotny problem kliniczny. Dotyczy on osób młodych, czynnych zawodowo i uprawiających sport. Aktualnie stosowaną metodą leczenia jest artroskopowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego.
Materiał
Materiał stanowili pacjenci leczeni w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji
II Wydziału Lekarskiego od stycznia 2002 do września 2003 roku.
Wiek pacjentów wahał się od 17 do 51 roku życia. Wykonano 60 rekonstrukcji więzadła
krzyżowego przedniego, przebadano 43 pacjentów, u których zastosowano artroskopową rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego z zastosowaniem autologicznych przeszczepów z więzadła rzepki oraz ścięgna m. półścięgnistego i smukłego.
Metoda
Pacjentów podzielono na dwie grupy. Pierwszą grupę składającą się z 23 osób, poddano rekonstrukcji metodą więzadła rzepki. Drugą grupę liczącą 20 pacjentów poddano rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego za pomocą przeszczepu z ścięgien m. półścięgnistego i smukłego. W ocenie posłużono się skalą: Lysholma, IKDC oraz KOOS.
Wyniki
W skali Lysholma pacjenci, u których zastosowano rekonstrukcje WKP z użyciem pasma centralnego więzadła rzepki (podgrupa I) uzyskali 70,52 pkt, natomiast pacjenci, u których zastosowano rekonstrukcję WKP z użyciem ścięgien mięśnia półścięgnistego i smukłego (podgrupa II) uzyskali 74 pkt.
Pacjenci bez wcześniejszych urazów operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 69,9 pkt., podgrupa II 77 pkt.
Pacjenci z wcześniejszymi urazami operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 71,08 pkt., podgrupa II 70,33 pkt.
W skali IKDC pacjenci
z podgrupy I uzyskali średni wynik 76,12 pkt., natomiast pacjenci z podgrupy II 82,74 pkt.
Pacjenci bez wcześniejszych urazów operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 69,31 pkt., podgrupa II 79,22 pkt.
Pacjenci z wcześniejszymi urazami operowanego stawu kolanowego uzyskali odpowiednio: podgrupa I 82,37pkt., podgrupa II 86,65 pkt. w skali KOOS:
We wszystkich podskalach pacjenci uzyskali zadowalające wyniki.
Wnioski
Na podstawie analizy zebranych w badanej grupie pacjentów danych można wysnuć wniosek, że mimo iż rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego za pomocą pasma centralnego więzadła rzepki jest „złotym standardem” to pooperacyjne wyniki pacjentów, u których zastosowano rekonstrukcję przy użyciu autoprzeszczepu ze ścięgna mięśnia półścięgnistego i smukłego są bardzo zachęcające.

P38
THE COMPARISON OF TWO METHODS OF ARTHROSCOPIC ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT RECONSTRUCTION.

Stolarczyk A.1,2, Mitek T.1, Nagraba Ł.1, Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
Kierownik:Prof. dr hab. med. Jarosław Deszczyński
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
Kierownik: dr n. med. Artur Stolarczyk

Key words: anterior cruciate ligament, ACL, reconstruction

Introduction
Treatment of anterior cruciate ligament injuries is a major clinical problem. It concerns young, active and sport practicing people. Arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction is currently used surgical procedure.
Materials
The study included patients treated between January 2002 and September 2003 in Orthopedics and Rehabilitation Clinic of Bródnowski Hospital in Warsaw. The age of our patients ranged form 17 to 51 years.
60 anterior cruciate ligament reconstructions were performed and 43 of the patients, who underwent arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction with use of patellar ligament or semitendinosus and gracilis muscles tendons autografts, were evaluated.
Methods
The patients were divided into two groups. Group I consisted of 23 patients, underwent arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction using patellar tendon autograft. Group II consisted of 20 patients underwent arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction using semitendinosus and gracilis tendons autograft.
Lysholm, IKDC, KOOS scales were used to evaluate the function of the operated knees.
Results
Analysis of results aquired in all evaluation scales showed despite the fact that patellar tendon autograft reconstruction is a „gold standard”, postoperative results of patients who underwent reconstruction with semitendinosus and gracilis tendons autografts are encouraging.

CZAS OCZEKIWANIA JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA POOPERACYJNĄ JAKOŚĆ ŻYCIA PACJENTÓW PODDANYCH […]

P39
CZAS OCZEKIWANIA JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA POOPERACYJNĄ JAKOŚĆ ŻYCIA PACJENTÓW PODDANYCH PIERWOTNEJ ENDOPROTEZOPLASTYCE STAWU BIODROWEGO

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł.1, Mitek T.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Wstęp
Jak wynika z poruszającego ten temat piśmiennictwa światowego, ostateczny efekt kliniczny leczenia metoda protezoplastyki zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest czas od wystąpienia pierwszych objawów choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego do operacji.
Cel
Celem pracy jest ocena wpływu czasu oczekiwania na protezoplastykę od wystąpienia pierwszych objawów klinicznych choroby zwyrodnieniowej na pooperacyjną jakość życia.
Materiał metoda
Materiał pracy stanowili pacjenci poddani operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego w okresie od stycznia 2001 do maja 2006 roku.
Retrospektywna analiza objęła dokumentację medyczną pacjentów ze szczególnym uwzględnieniem chorób przewlekłych oraz BMI. Jakość życia ocenioną używając skali WOMAC
Pacjentów podzielono na grupy w zależności od czasu oczekiwania na THR
Grupa I – czas oczekiwania do 1 roku
Grupa II – czas oczekiwania od 1 do 2 lat
Grupa III – czas oczekiwania od 2 do 3 lat
Grupa IV – czas oczekiwania powyżej 3 lat
Wszystkie grupy były porównywalne co do wieku i BMI.
Wyniki
W skali oceny jakości życia Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index pacjenci z grupy I uzyskali lepsze średnie wyniki niż pacjenci z grup II, III i IV.
Wnioski
Długi czas oczekiwania pacjentów cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego na pierwotną protezoplastykę stawu biodrowego istotnie negatywnie wpływa na efekty kliniczne leczenia.

P39
WAITING TIME FOR ELECTIVE TOTAL HIP ARTHROPLASTY: INFLUENCE ON POSTOPERATIVE QUALITY OF LIFE AND PASSIVE RANGE OF MOTION IN HIP JOINT

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł.1, Mitek T.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie, Poland
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie, Poland

Introduction
The final clinical effect of total hip replacement is due to the time from occurrence of the first symptoms of degenerative joint disease of the hip to the operation and also a passive range of motion in hip joint. It is an objective element of evaluation measured during medical examination and complements the quality of life evaluation in global clinical effect assessment.
The aim of the study was to evaluate the influence of waiting time for elective total hip arthroplasty on patients’ postoperative quality of life and passive range of motion.
Materials
From January 2001 to May 2006 113 patients were included into study (67 females, 46 males) in the mean age 67 years (42-88).
Methods
Retrospective analysis included patients’ medical data with a special consideration of chronic diseases and BMI. Additional data was acquired through anamneses and surveys. Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index was used.
Patients were divided into groups according to waiting time for THR
Group I – waiting time up to 1 year
Group II – waiting time from 1 to 2 years
Group III – waiting time from 2 to 3 years
Group IV – waiting time above 3 years
Mean age and mean BMI of patients in all groups were comparable.
Results
In WOMAC scale patients of group I acquired better mean results than patients of groups II, III, and IV. In WOMAC scale evaluated pain intensity was higher when arthroplasty waiting time was longer than 1 year, but the difference in limb function in all groups did not show statistically significant.
Passive range of motion in hip joint evaluated by physical examination correlated with results acquired by patients in WOMAC index.
Conclusions
Prolonged waiting time for elective total hip arthroplasty has a negative influence on clinical effects of the treatment.
Waiting time for THR shorter than 1 year is a predictor of higher postoperative quality of life as well as better passive range of motion, whereas waiting time longer than 1 year is connected with worse clinical outcome. This is also true for waiting times of 1 to 2, 2 to 3 and above 3 years, what should be taken into consideration before the operation.