Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:99-100.

 

Jabłoński M. 

Klinika Ortopedii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

 

Najczęściej nie udaje się ustalić przyczyny zmian zwyrodnieniowych stawów, które szczególnie często lokalizują się w przedziale przyśrodkowym kolan kobiet po menopauzie. Stwierdzone w tych stanach niekorzystne zmiany właściwości reologicznych płynu stawowego m.in. wskutek zmniejszenia zawartości kwasu hialuronowego stały się przyczyną klinicznych prób zmniejszenia lub odwrócenia tych zaburzeń przez dostawowe podanie jego preparatów. Zmniejszenie objawów dysfunkcji po wstrzyknięciach dostawowych preparatów kwasu hialuronowego sprawiło, że tę metodę leczenia, zwaną wiskosuplementacją, stosuje się w lekarskiej praktyce reumatologicznej i ortopedycznej często. Jej uzasadnieniem są także wyniki randomizowanych prospektywnych badań wykazujących skuteczność takiego postępowania w stosunku do placebo w odniesieniu do stawu kolanowego. Innym sposobem próby modyfikacji przebiegu naturalnego choroby zwyrodnieniowej stawów są dostawowe wstrzyknięcia preparatów glikokortykosteroidów w zawiesinie mikrokrystalicznej o przedłużonym działaniu. Okres zmniejszenia dolegliwości bólowych w porównaniu z wiskosuplementacją podczas takiego leczenia zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego jest krótszy, a wielu autorów wskazuje na zagrożenia związane z katabolicznym wpływem glikokortykosterydów na tkanki łączne, w tym chrząstkę stawową. Wydaje się, że zjawiska występujące w innych dużych stawach uzasadniają ekstrapolację wyników badań nad stawami kolanowymi na inne.

 

 

Klinika Ortopedii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

 

Degenerative joint disease usually remains idiopathic. The typical example of this pathology occurs in medial compartment of the knee joint of postmenopausal women. The rheological properties of the synovial fluid decline in joint degeneration and presumably are related to decrease of hyaluronic acid content. So treatment with intraarticular injections of this substance seems to be justified. The early results, confirmed later by randomized controlled studies, encouraged clinicians of rheumatology and orthopedics to widely use this method of alleviating symptoms of pain and joint stiffness. Intraarticular injections of glicocorticosteroids, predominantly as microcrystalline suspension, are definitely less effective and carry burden of potentially serious local and general side-effects. Needles to say such treatments could be applied to other joints.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:100.

Filipowicz-Sosnowska A. 

Klinika i Poliklinika Reumatologii Instytutu Reumatologii im.Prof.E.Reicher w Warszawie

 

Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) jest najczęściej występującą chorobą stawów, istotną przyczyną niepełnosprawności i poważnym problemem społeczno-ekonomicznym. Głównymi szybko działającymi lekami, zalecanymi w rekomendacjach leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów są leki przeciwbólowe (acetaminofen) oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Leki wolnodziałające dzielą się na leki: modyfikujące objawy choroby i modyfikujące przebieg choroby wpływające prospektywnie na zahamowanie progresji zmian radiologicznych. Doniesienie jest przeglądem literaturowym ostatnich badań nad skutecznością nowych terapii stosowanych w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. Aktualne badania nad stosowaniem siarczanu glukozaminy (GUIDE Study) wykazały istotnie większą jego skuteczność w eliminacji objawów choroby w porównaniu z acetaminofenem i placebo. Siarczan glukozaminy stosowany w tym badaniu był lekiem przepisywanym na recepty, mimo że wiele preparatów glukozaminy jak chlorowodorek glukozaminy są traktowane jako suplement diety, posiadają inny skład i inny sposób dawkowania. Wyniki badań nad innymi preparatami glukozaminy, przeprowadzone zostały na małych grupach chorych i na ogół nie są powtarzalne, co wiąże się z różnicami farmaceutycznymi i farmakologicznymi.

W randomizowanych, międzynarodowych, podwójnie zaślepionych badaniach klinicznych wykazano, że diacereina wykazała dużą skuteczność jako lek modyfikujący objawy choroby u chorych z nasiloną bolesnością stawów kolanowych. W innym badaniu (STOPP Study) wykazano, znamienną redukcję minimalnego zwężenia szerokości szpary stawowej w grupie chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych, otrzymujących siarczan chondroityny w porównaniu z chorymi otrzymującymi placebo (0<0,0001). Odsetek chorych z progresją radiologiczną był istotnie mniejszy w grupie otrzymującej siarczan chondroityny w porównaniu z grupą otrzymującą placebo (28% vs 41%). Nasilenie bólu zmniejszyło się istotnie u chorych leczonych siarczanem chondroityny w porównaniu z grupą przyjmującą placebo ( p<0,01). Wyniki tych badań wskazują, że długotrwały efekt stosowania siarczanu chondroityny jest skuteczny jako lek modyfikujący objawy choroby i modyfikujący strukturę chrząstki. Szereg badań podnosi rolę zapalenia w destrukcji stawów u chorych na chorobę zwyrodnieniową. Interleukina 1 (IL-1) odgrywa istotną rolę w progresji zmian stawowych. Antagonista receptora IL-1 (IL-1Ra), anakinra okazała się skuteczna w leczeniu zmian zapalnych i destrukcji stawów u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (rzs). Ostatnio przeprowadzono szereg badań nad skutecznością dostawowego stosowania anakinry u chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych, jednak wyniki tych badań są kontrowersyjne. Inne doniesienia wskazują, że kolejnym kandydatem do leczenia choroby zwyrodnieniowej rąk jest dipiridamol stosowany w skojarzeniu z małymi dawkami prednisolonu (CRX-102). Preparat ten wykazał statystycznie istotną przewagę w zmniejszeniu bólu i zapalenia w osteoporozie rąk w porównaniu z placebo. Kolejne badania nad nowymi cząsteczkami mogą przynieść znaczący przełom w leczeniu tej ciężkiej prowadzącej do niepełnosprawności choroby.

Klinika i Poliklinika Reumatologii Instytutu Reumatologii im.Prof.E.Reicher w Warszawie

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:101.

Gaciong Z. 

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii

Warszawski Uniwersytet Medyczny, 02-097 Warszawa, ul. Banacha 1a

 

 

            Szacuje się, że kilka procent hospitalizacji wynika z działań niepożądanych leków, wśród których prawie 1/3 stanowią niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Większość działań niepożądanych wynika z podstawowego mechanizmu działania, czyli z hamowania aktywności cyklooksygenazy dlatego trudno jest wybrać najbezpieczniejszego przedstawiciela tej grupy. Do najczęstszych powikłań należą uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego (górnego i dolnego odcinka), spadek przesączania kłębuszkowego i niewielki wzrost ciśnienia tętniczego lecz niekorzystne następstwa stosowania NLPZ mogą dotyczyć wszystkich układów i narządów. Wprowadzenie selektywnych inhibitorów COX-2 wiąże się z mniejszym zagrożeniem powikłaniami ze strony przewodu pokarmowego lecz niesie ze sobą znaczące ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Ponadto, u pacjentów mających wskazania do wtórnej prewencji przy użyciu kwasu acetylosalicylowego NLPZ stosowane NLPZ podane przed dawką aspiryny mogą wywołać oporność na ten lek.

Ryzyko wystąpienia objawów toksycznych zależy od współistniejących schorzeń, dawki leku i czasu podawania oraz równoczasowego stosowania innych leków (doustne antykoagulanty, glikokortykosteroidy, SIRS). Należy pamiętać, że przewlekłe podawanie inhibitorów pompy protonowej celem redukcji ryzyka krwawień zwiększa zagrożenie zakażeń bakteryjnych jelit oraz złamań kości.

NLPZ pozostają nadal podstawowymi środkami w terapii bólu i objawów stanu zapalenia, pojawiają się także nowe wskazania dla tej grupy jak prewencja nowotworów jelita grubego. Toczące się badani pozwolą ocenić zagrożenie najgroźniejszymi powikłaniami ze strony układu krążenia.

Gaciong Z. 

Department of Internal Medicine, Hypertension and Vascular Diseases

Warsaw Medical University, 1a Banacha Street, 02-097 Warsaw, Poland.

 

 

Risk of developing toxicity depends on dose and duration of treatment, concomitant diseases and associated therapy (particularly glicocorticosteroids, anticoagulants, SIRS). It should be emphasized that prophylaxysis with proton pump inhibitors reduces the number of GI bleedings but increases the risk of intestinal bacterial infections and bone fractures.

NSAIDs still remain the major theraputic group in patients with pain of various origin and clinical manfestations of inflammatory reaction. Ongoing clinical trials in the group with high cardiovascular risk allow to their safety and toxicity. 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:102.

 

Introduction. Double-blind clinical trials and other open label randomized studies were conducted in the USA, Canada, France, Italy and Germany, to determine the effectiveness of a specific pulsed electromagnetic field called Pulsed Signal Therapy (PST) which consists of a pulsed DC magnetic field: 0.28 W., max. 20 gauss; 5-24 Hz; quasi-rectangular wave-form, for the treatment of osteoarthritis of the knee, hip, lower back and cervical spine. Previous studies had shown that changes in placebo groups had less statistical significance at the end of treatment, and had lost statistical significance for most variables at the one-month follow-up. In contrast, treatment groups consistently demonstrated statistical significant and sustained benefits.

Material, Methods. Controlled double-blind and observational open label studies were undertaken byDrs. David H. Trock and Alfred J. Bollet at Danbury Hospital, Conn. USA (Teaching Affiliate of Yale University School of Medicine); Cecil Herschler, University of Vancouver, Canada; Prof. Menkes, Cochin Hospital, Paris, France; Prof. E. Radaelli, Ospedale Niguarda – Ca Granda, Milan, Italy; Prof. Fhr. Von Gumppenberg, University School of Medicine , Munich, Germany; Prof. Rainer Breul, Ludwigs Maximillian University School of Medicine, Munich, Germany; Prof. D. Schuppan, University of Erlangen, Germany; Prof. M. Faensen, Auguste-Victoria Teaching Hospital, Berlin, Germany; Prof. M. Sittinger, Humboldt University, Berlin, Germany; Drs. F. Nerucci, A. Fioravanti, C. Tofi, K. Riegeschi and Prof. R. Marcolongo, Institute of Rheumatology, University of Siena, Siena, Italy. The LMU, Munich, Germany two year multi-center clinical study produced data from >30,000 patients.

Results. Initially, 18 half-hour treatments and then a 9 one-hour treatment program, (active or placebo in the double-blind and active in the open label studies) were conducted in seventy thousand patients over a ten year period in the USA, Canada and Europe. Pain was evaluated using WOMAC and later OMERACT III validated instruments of outcome measures. Functionality was measured using WOMAC and modified Ritchie scales, as well as global evaluations of improvement by the patient and examining physician.

Matched pair tests and other statistical analysis showed extremely significant changes from baseline for the treated patients irrespective of the joint treated. The changes in the placebo patients showed lesser degrees of statistical significance at the end of treatment, and had lost significance for most variables at the one month follow up. The open label analysis and results were consistent with the double-blind results.

Conclusion. Pulsed Signal Therapy treatment provides significant improvement in pain and limitation of motion, the two major complaints of patients suffering from osteoarthritis of the knee, hip, lower back and cervical spine. It is not associated with any discomfort or side effects and long-term follow-up evaluation has confirmed its safety and sustained improvement. PST is a patented, non-invasive treatment that should not be confused with other approaches or devices frequently described or referred to as Pulsed Electromagnetic Field Therapy.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:102-105.

¹ Zakład Chorób Kości i Stawów, WOZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

 

 

Wstęp. Bisfosfoniany należą do leków najczęściej stosowanych w osteoporozie. Problemem jest jednak uciążliwy sposób przyjmowania wynikający z ich bardzo słabego wchłaniania się oraz ryzyka wystąpienia powikłań ze strony przewodu pokarmowego. Powoduje to, że terapię codzienną po roku kontynuuje tylko 31,7% a tygodniową 44,2% (alendronian, risedronian). Wysoka skuteczność terapeutyczna ibandronianu pozwala na podawanie dawki raz w miesiącu doustnie jak i raz na kwartał dożylnie. Wprowadzenie tego typu dawkowania oparto na pozytywnych wynikach badania dawki codziennej ibandronianu (BONE).

W badaniu BONE (Oral Ibandronate Osteoporosis vertebral fracture trial in North America and Europe)wykazano skuteczność przeciwzłamaniową ibandronianu. Było to badanie 3-letnie, wieloośrodkowe, podwójnie zaślepione, randomizowane, kontrolowane placebo. Badanie przeprowadzono w 73 ośrodkach w Europie (w tym w 5 w Polsce) i Ameryce Północnej. Do badania włączono 2.946 kobiet będących 5 lat po menopauzie w średnim wieku 69 lat (55-80), które w badaniu densytometrycznym miały T-score < –2,0 do -5,0 w co najmniej jednym kręgu L1-L4 oraz 1-4 złamania kręgowe w odcinku Th4-L4. Głównym celem badania było wykazanie zmniejszenia ryzyka nowych złamań kręgów po 3 latach oraz ocena bezpieczeństwa terapii doustnej 2,5 mg codziennie. Po okresie 3 lat stwierdzono wzrost BMD kręgosłupa o 6,5% i o 2,8% w bliższym końcu kości udowej (szyjka). Zmniejszenie ryzyka złamania kręgów wynosiło 62% (9,6% w grupie placebo i 4,7% w grupie leczonych). Ryzyko złamań pozakręgowych u osób z BMD bliższego końca kości udowej T-score <–3,0 było obniżone o69% (grupa placebo 18%, grupa leczona 6%). Wykazano znamienny wpływ ibandronianu na obniżenie poziomu markerów obrotu kostnego: C-telopeptyd łańcucha alfa kolagenu typu 1 (sCTX) zmniejszył się o 65,3%, zaś osteokalcyna o 35,8%. Częstość zdarzeń niepożądanych nie różniła się znamiennie statystycznie pomiędzy grupą leczonych, a placebo. Najczęstszymi objawami niepożądanymi w obu grupach były: niestrawność, nudności, ból w przewodzie pokarmowym, wymioty.

Bezpieczeństwo i skuteczność dawki stosowanej raz w miesiącu i raz na kwartał wykazano na zasadzie koncepcji pomostowej. Oparta jest ona na fakcie, że efekt przeciwzłamaniowy zależy przede wszystkim od wzrostu BMD i obniżenia resorpcji kości udokumentowanej zmniejszonym poziomem markerów obrotu kostnego. Przyjmuje się zatem że, jeżeli pewna dawka tego samego leku podawana w sposób przerywany (np. raz w tygodniu) ma podobny wpływ na gęstość mineralną kości i na poziom markerów obrotu kostnego jak dawka codzienna, której skuteczność przeciwzłamaniowa jest udowodniona, to można przyjąć, że skuteczność dawki przerywanej będzie podobna.

            Skuteczność lecznicza dawki ibandronianu stosowanego doustnie raz w miesiącu oceniono w badaniu MOBILE (Monthly Oral IBandronate in LadiEs), w którym wzięło udział 1.609 kobiet w wieku 68 lat (55-80 lat), ze średnim BMD w L2-L4 wskaźnik T<-2,5 do-5,0. Kryteriami wyłączeniowymi były tylko ciężkie zaburzenia żołądkowo-jelitowe tj. wymagające hospitalizacji lub transfuzji, zaś udziału w badaniu nie wykluczały obecne słabo nasilone zaburzenia żołądkowe np. niestrawność opanowane leczeniem lub wygojone owrzodzenie Porównano wynik leczenia w grupach chorych przyjmujących dawki 100 mg i 150 mg raz w miesiącu do grupy otrzymującej 2,5 mg codziennie. Po uzyskaniu satysfakcjonujących wyników po dwóch latach badanie przedłużono do 5 lat w grupach otrzymujących 100 i 150 mg. Względny wzrost BMD kręgosłupa w grupie otrzymującej 150 mg wynosił po 2 latach 6,4% po 3 latach 7,4 po 5 latach 8,4%. W szyjce kości udowej wzrost wynosił odpowiednio 2,7%; 3,5%, 3,2 %. Częstość zdarzeń niepożądanych była podobna i nie różniła się znamiennie między dwoma grupami.

Skuteczność terapeutyczna dawki i.v. 2 mg co 2 miesiące lub 3 mg co 3 miesiące porównano do wyników leczenia w dawce codziennej p.o. 2,5 mg. w badaniu DIVA (Dosing IntraVenous Administration) w którym wzięło udział 1.395 osób. W grupie osób, które otrzymywały dawkę 3 mg wzrost BMD w kręgosłupie lędźwiowym po 2 latach wyniósł– 6,3%, po 3 latach 7%, a po 5 latach 8,1%. W szyjce kości udowej wzrost ten wynosił po 2 latach – 2,8%, po 3 latach – 3,3%, po 5 latach 3,4%.

            Porównanie skuteczności ibandronianu raz w miesiącu do bisfosfonianów raz w tygodniu

W retrospektywnym badaniu VIBE (eValuation of Ibandronate Efficacy) porównano wyniki leczenia ibandronianem raz w miesiącu do bisfosfonianu (alendronian, risedronian) raz w tygodniu. Populacja leczonych ibandronianem raz w miesiącu wynosiła 7.345, natomiast bisfosfonianem raz w tygodniu 56.832. Częstość złamań bliższego końca kości udowej i pozakręgowych u chorych leczonych ibandronianem nie różniła się od osób leczonych alendronianem co tydzień. Natomiast częstość złamań kręgosłupa była znamiennie niższa w przypadku ibandronianu raz w miesiącu w porównaniu do bisfosfonianów raz w tygodniu.

            Podsumowanie. Leczenie ibandronianem zmniejsza o 62% względne ryzyko złamań kręgowych w porównaniu do placebo. Redukcja złamań pozakręgowych w grupie podwyższonego ryzyka wyniosła 69%. Dawka doustna raz w miesiącu (150 mg) wykazała podobny wzrost BMD w kręgosłupie i szyjce kości udowej w porównaniu do dawki dziennej a dawka dożylna raz na kwartał (3.0mg) powodowała nawet wyższy wzrost BMD niż dawka dzienna. Redukcja poziomu markerów obrotu kostnego była podobna we wszystkich grupach. W okresie 5 lat leczenia dawka miesięczną oraz kwartalna obserwowano stały wzrost BMD we wszystkich lokalizacjach. W badaniu prospektywny udokumentowano brak różnicy w częstości złamań bliższego końca kości udowej i niższą częstość złamań kręgowych w grupie pacjentek leczonych ibandronianem raz miesiącu w porównaniu z bisfosfonianem raz w tygodniu.

 
 

 

¹ Department of Bone and Joint Diseases, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland, www.kcm.pl

 

 

Introduction. Bisphosphonates belong to the medications most often prescribed to treat osteoporosis. The problem however is the inconvenient method of administration due to their very low absorption and risk of gastrointestinal complications. This causes that daily therapy after a year continues only 31.7% and weekly 44.2% of patients (alendronate, risendronate). High therapeutic efficacy of ibandronate allows to administer it once monthly p.o. as well as once quarterly p.o. Introduction of this method of dosing was based on the positive results of the study of daily ibandronate (BONE).

Antifracture efficacy of ibandronate was proved in BONE study (Oral Ibandronate Osteoporosis vertebral fracture trial in North America and Europe). This was a 3-year, multi-centered, double blind, randomized, placebo controlled study. The study was carried out in 73 centers in Europe (including 5 in Poland) and North America. Enrolled were 2,946 women after menopause of average age 69 years (55-80), whose densitometry measurements showed T-score <-2,0 to -5.0 in at least one vertebra L1-L4 and had from 1 to 4 vertebral fractures in section Th4-L4. The main aim of the study was to prove a decrease in risk of spinal fractures after 3 years and estimation of safety of oral therapy 2.5 mg daily. After 3-year period of treatment it was stated that there was an increase of BMD in spine by 6.5% and by 2.8% in proximal femur (neck). A decrease of vertebra fracture risk was 62% (9,6% in placebo group and 4,7% in treatment group). The risk of non-vertebral fractures in persons with BMD in proximal femur T-score <-3.0 was reduced by 69% (placebo group 18%, treatment group 6%). A significant effect of ibandronate on a decrease of bone turnover marker levels was shown. C-telopeptide of alpha collagen type 1 chain (sCTX) was reduced by 65.3%, and osteocalcin by 35.8%. The frequency of adverse events was not characteristically statistically different between the treatment and placebo groups. The most frequent adverse events in both these groups were: indigestion, nausea, pain in gastrointestinal track, vomiting.

Evaluation of efficacy and safety of once monthly and once quarterly dose was proved on the basis of bridging concept. It is based on the fact that antifracture efficacy depends mostly on an increase of BMD and a decrease of bone resorption documented by a reduced lever of bone turnover markers. It is assumed that if a certain those of the same medication administered in an intermittent way (e.g. once weekly) has a similar effect on bone mineral density and on a level of bone turnover markers as a daily dose, which antifracture efficacy is proved, it can be accepted that the efficacy of intermittent dose will be similar.

Therapeutic efficacy of dose i.v. 2 mg every 2 months or 3 mg every 3 months was compared to the results of treatment with daily oral p.o. dose 2.5 mg in DIVA (Dosing IntraVenous Administration) study in which participated 1,395 persons. In a group of persons who received 3 mg dose the increase of BMD in lumbar spine after 2 years was 6.3%, after 3 years 7% and after 5 years 8.1%. In the femoral neck this increase was after 2 years – 2.8%, 3 years – 3.3%, after 5 years 3.4%.

In the retrospective VIBE study (eValuation of Ibandronate Efficacy) the results of treatment with ibandronate once monthly to bisphosphonate (alendronate, risedronate) once weekly was compared. The population treated with ibandronate once weekly was 7345 and with bisphosphonate once weekly – 56832. The incidence of proximal femur fractures and non-vertebral fractures in patients treated with ibandronate did not differ from patients treated with alendronate every week. However, the incidence of vertebral fractures was significantly lower in the case of ibandronate once monthly, as compared to bisphosphonates once weekly.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:105.

 

Sewerynek E. 

Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

 

Osteoporoza jest poważnym medycznym problemem starzejącego się społeczeństwa. Niewłaściwie prowadzona prewencja i leczenie prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań i zwiększenia śmiertelności. Długoterminowa terapia wymaga zaangażowania w proces terapeutyczny zarówno lekarza, jak i pacjenta oraz wskazana jest ich edukacja. Poprawa relacji pacjent-lekarz znajduje odzwierciedlenie w poprawie przestrzegania zasad terapii co przekłada się na poprawę gęstości mineralnej kości i poprawę jakości życia pacjentów z osteoporozą.

            Wykazano, iż wygoda i rzadsze podawanie leku poprawia przestrzeganie terapii. Zmiana formy bisfosfonianów z codziennej, na cotygodniową, czy cotygodniowej na comiesięczną poprawia zarówno systematyczność, jak i wytrwałość w przyjmowaniu leku. Zmniejszeniu ulegają także objawy niepożądane. Istotną rolę odgrywa także preferencja i współdecydowanie pacjentów o formie leczenia, a także właściwe monitorowanie przebiegu choroby. Wykazano, iż pacjenci preferują bardziej formę comiesięczną (ibandronian) nad ich postacią cotygodniową (alendronian).

            Na podstawie przeprowadzonych przez nas obserwacji wykazaliśmy, iż pacjenci przyjmujący ibandronian dożylnie co 3 miesiące najlepiej przestrzegają terapii. Potwierdzają to obserwacje innych autorów. Stwierdzono, iż pacjenci biorący udział w programach, otrzymujący lek w trakcie hospitalizacji są lepiej monitorowani i motywowani do utrzymania leczenia. Wyniki naszych wcześniejszych prac podkreślają, iż terapia doustna cotygodniowa jest lepiej przestrzegana w porównaniu do codziennego przyjmowania leku, zwłaszcza w przypadku dobrego monitorowania. Ponadto, sposób komunikowania lekarza z pacjentem oraz akceptacja choroby i zasad leczenia przez pacjenta poprawia przestrzeganie terapii.

 
 

 

 

 

Sewerynek E. 

Department of Endocrine Disorders and Bone Metabolism, Medical University of Łódź

 

Osteoporosis is a serious medical problem of ageing population. Inappropriate prevention and therapy lead to higher fracture risks and increased mortality rates. Long-term therapy demands an active involvement of both physician and patient in the therapeutic process, together with properly targeted educational support. An improved patient-physician relation is reflected in better adherence to therapeutic recommendations, eventually resulting in improved bone mineral density and superior life quality of patients with osteoporosis.

            It has been demonstrated that the comfort of less frequent drug administration improves the adherence to therapy. The transition from daily to weekly or from weekly to monthly regimen of bisphosphonate administration improves both compliance and persistence. The account of patient’s preferences and shared decisions of patient and physician, regarding the form of treatment, together with effective monitoring of the course of disease play very important roles for compliance and favourable therapy outcome. It has been proven that patients prefer the monthly bisposphonate regimen (ibandronate) to weekly regimen (alendronate).

            Following our observations, we have shown that the patients, who receive i.v. ibandronate therapy every three months, reveal the best compliance scores; it has also been confirmed in reports of other authors. It has been observed that the patients who participate in therapeutic programmes and receive drugs during hospitalisation are better monitored and motivated to therapy continuation. The results of our earlier studies underline the fact that weekly oral regimen is better perceived than daily regimen, especially in case of proper disease monitoring. Moreover, physician’s good communication skills on one hand, while patient’s acceptance of the disease and of therapy principles on the other, are very important for successful therapeutic outcome.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:106-107.

Epstein S.  

Mt Sinai School of Medicine, New York, USA

 

Background: Osteoporosis is a common, chronic condition in elderly women, associated with decreased bone strength and an increased risk of fractures.As the incidence of osteoporosis fractures continues to rise, it is imperative that health care professionals consider all therapies effective in reducing the risk of fracture for patients and the burden for healthcare resources.   

The bisphosphonates provide the largest anti-resorptive efficacy of all therapeutic options for the treatment of osteoporosis, with some bisphosphonates providing BMD increases of 7–8% and bone marker suppression in the order of 60–70%. In addition, bisphosphonates can reduce the rate of new vertebral fractures by 50–62%.

Ibandronate (Boniva) is a potent and effective n-containing bisphosphonate which is approved in many countries for the treatment of osteoporosis. Extensive preclinical studies in vitro and in animals demonstrated its efficacy and potency in inhibiting bone resorption and preserving and restoring bone mass at all sites both in trabecular and cortical bone. It acts like other N-containing bisphosphonates on the Mevalonic acid pathway inhibiting key enzymes such as farnesyl diphosphatase which in turn induces osteoclast apoptosis and disrupting the cytoskeletal structure of osteoclasts. Ibandronate because of its potency and bioavailability can be administered either daily weekly or monthly and even intravenously.

The phase 1 and 2 trials demonstrated safety and tolerability but it was the pivotal BONE trial in post menopausal women with osteoporosis that allowed approval by regulatory authorities. This trial conducted internationally used oral 2.5 mg daily ibandronate against a placebo. Both groups received calcium and vitamin D supplements. The primary endpoint of significant fracture reduction was met with ibandronate reducing fracture rates by 52-62 % in the spine. The trial was not designed to reduce hip or non vertebral fracture reduction and the placebo group in fact had a very low incidence of incident fractures especially when compared to other trials. However a post hoc analysis in those patients at high risk in the BONE trial demonstrated an approximately 60% reduction of non vertebral fractures when the T score was below -3 SD’s. The drug was also shown to be safe and well tolerated.

Previously the FDA and other authorities had allowed the process of “bridging“ to be used for converting daily to weekly dosing for other bisphosphonates, alendronate and risedronate provided bioequivalence could be shown with the adjusted dosing . Likewise bridging was employed in the MOBILE trial to convert the daily dosing of 2.5 mgs daily to 150 mgs/monthly orally with a 1 hour waiting interval before eating. BMD gains and bone marker reductions were compared and shown to be equivalent and in fact were significant better than the daily dosing in the 2 and 3 year extension studies.There are now 5year extension data showing the continous increase of BMD with both the oral and IV dosing regimens This was the first time that it was shown that a bisphosphonate could be administered with such an extended dosing interval and still demonstrate efficacy. Safety and tolerability was similar between daily and monthly except for flu like reactions with the monthly which did not influence the drop out rate and was transient. Recently an IV preparation was also approved based on BMD and bone marker reductions compared to the monthly and this dose is 3mg/3 monthly given IV over 20 seconds. This drug is of great benefit to those patients on a multitude of drugs or who for some reason cannot tolerate or are excluded because of oesophageal/upper GI problems from taking the drug orally. A head to head comparison trial MOTION comparing alendronate 70mgs1x weekly against ibandronate 1x monthly showed non inferiority as compared to alendronate in BMD increases and bone turnover marker reductions. A recent meta analysis comparing high dose (>10.8mgs annual exposure)ibandronate vs low dose provided significant (38%) non vertebral fracture reduction.

 This in summary physicians and patients now have the option of choosing a convenient, effective, safe and well tolerated drug given at extended dose intervals either 1x monthly orally or 3 monthly intravenously for treating osteoporosis.

Conclusions: Bisphosphonates are the first line therapy for patients with osteoporosis; development of intermittent regimens with the newer bisphosphonates appear to be a promising alternative to daily or weekly treatment.

 

 

Epstein S.  

Mt Sinai School of Medicine, New York, USA

 

Wprowadzenie: Osteoporoza jest częstą, przewlekłą dolegliwością u starszych kobiet, związaną z obniżoną wytrzymałością kości i zwiększonym ryzykiem złamań. Ponieważ częstość złamań osteoporotycznych cięgle wzrasta, bardzo istotnym jest by osoby zatrudnione w służbie zdrowia uwzględniali wszystkie terapie skutecznie zmniejszające ryzyko złamania u pacjentów oraz obciążenia budżetowe z tym związane.

Bisfosfoniany zapewniają największą skuteczność antyresorpcyjną we wszystkich opcjach leczenia osteoporozy, zwiększającymi w przypadku niektórych bisfosfonianów BMD o 7-8% oraz supresję markerów kostnych w zakresie 60-70%. Dodatkowo, bisfosfoniany mogą redukować częstość nowych złamań kręgowych o 50-62%.

Ibandronian (Bonviva) jest silnie i efektywnie działającym n-bisfosfonianem akceptowanym w leczeniu osteoporozy w wielu krajach. Rozległe badania przedkliniczne in vitro oraz na zwierzętach prezentują jego skuteczność i potencjał w hamowaniu resorpcji kości oraz w ochronie i zachowywaniu masy kostnej zarówno w kości korowej jak i gąbczastej. Jego działanie polega, jak w przypadku innych n-bisfosfonianów, na hamowaniu kluczowych enzymów w ścieżce kwasu mewalonowego takich jak dwufosfataza farnesylu, która indukuje apoptozy osteoklastów oraz niszczy strukturę ich cytoszkieletu. Ze względu na swój potencjał oraz biodostępność, ibandronian może być podawany zarówno dziennie, tygodniowo, miesięcznie a nawet dożylnie.

Fazy 1 i 2 badań pokazały bezpieczeństwo i tolerowalność ale przede wszystkim badanie BONE było kluczowym badaniem u kobiet z osteoporozą pomenopauzalną umożliwiające aprobatę przez autorytety. W tym międzynarodowym badaniu stosowano dzienną dawkę doustną  2,5 mgibandronianu przeciw placebo. Obie grupy otrzymywały suplementy wapnia i witaminy D. Pierwszym objawem znacznego obniżenia częstości złamań była spowodowana ibandronianem redukcja wskaźnika złamań w kręgosłupie o 52-62%. Badanie nie miało w zamiarze redukcji złamań biodra lub pozakręgowych i grupa placebo faktycznie miała bardzo niską częstość złamań incydentalnych, zwłaszcza w porównaniu do innych badań. Jakkolwiek jednak analiza wielokrotnych porównań u pacjentów z wysokim ryzykiem w badaniu BONE wykazała około 60% redukcję złamań pozakręgowych podczas gdy wskaźnik T-score był poniżej – 3 SD. Lek poza tym okazał się bezpieczny i dobrze tolerowany.

            Poprzednio FDA oraz inne autorytety zezwoliły na proces „mostkowania” w celu przekonwertowania dawkowania dziennego na tygodniowe dla pozostałych bisfosfonianów, wykazano biorównoważność alendronianu oraz rizendronianu widoczną przy zastosowaniu odpowiedniego dawkowania.

Podobnie mostkowanie zostało wprowadzone w badaniu MOBILE by przekonwertować dzienną dawkę. Zyski BMD oraz redukcja markerów kostnych zostały porównane i okazały się być równorzędne oraz znacząco lepsze niż w przypadku dawkowania dziennego w 2 i 3-letnich przedłużeniach badań. Obecnie 5-letnie rozszerzenie badań pokazało ciągły wzrost BMD w dawkowaniu doustnym oraz dożylnym. Był to pierwszy przypadek ukazujący, że bisfosfonian może być podawany z taką przerwą i wciąż efektywnie działać. Bezpieczeństwo i tolerowalność była podobna przy dawkowaniu dziennym i miesięcznym z wyjątkiem reakcji grypopochodnych w dawkowaniu miesięcznym, które nie eliminowały z badani i miały charakter przejściowy. Ostatnio dawkowanie dożylne również zostało zaaprobowane na podstawie wzrostu BMD i redukcji markerów kostnych w porównaniu do dawkowania miesięcznego i dawka ta wynosi 3mg/3miesiące podawana dożylnie przez ponad 20 sekund. Lek ten jest korzystny u pacjentów zażywających dużo innych leków lub też u tych, którzy nie tolerują lub, z powodu problemów z przełykiem czy górnym odcinkiem przewodu pokarmowego, są wykluczeni z podawania doustnego. Bezpośrednie porównanie w badaniu MOTION 70mg alendronianu 1 x na tydzień z ibandronianem 1 x miesięcznie pokazało nie gorszą skuteczność w porównaniu do alendronianu we wzroście BMD oraz redukcji obrotu kostnego. Ostatnia meta-analiza porównująca wysoką dawkę ibandronianu (>10,8mg rocznie) z niską dawką ukazała znaczące obniżenie częstości złamań pozakręgowych. Podsumowując, lekarze oraz pacjenci leczeni na osteoporozę mogą wybrać wygodne, efektywne, bezpieczne i dobrze tolerowane lekarstwo podawane w rozszerzonych odstępach czasu zarówno 1x miesięcznie lub dożylnie raz na 3 miesiące.

Wnioski: Bisfosfoniany są terapią pierwszorzędową dla pacjentów z osteoporozą, rozwinięcie okresowego dawkowania nowszych bisfosfonianów wydaje się obiecującą alternatywą dla terapii dziennej lub tygodniowej.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:108-109.

 

 

Przedlacki J. 

Krajowe Centrum Osteoporozy, Warszawa

 

 

Wprowadzenie przez WHO w 2008 roku metody FRAX® miało na celu dostarczenie narzędzia diagnostycznego umożliwiającego w różnych krajach zastosowanie tych samych procedur przy podejmowaniu decyzji medycznych w osteoporozie. Metoda ta pozwala wyliczyć w procentach 10-letnie ryzyko złamania kości, oddzielnie głównych kości i biodra. Pozwala ocenić ryzyko złamania przy jednoczesnym występowaniu kilku czynników ryzyka. Przyjęcie odpowiednich progów ryzyka złamania dla danego kraju umożliwia podjęcie decyzji kwalifikujących do badania i leczenia farmakologicznego osteoporozy z uwzględnieniem aspektu ekonomicznego.

Metoda FRAX® nie pojawiła się w próżni. Istniały wcześniej procedury medyczne na podstawie, których podejmowano decyzje lecznicze, które również uwzględniały obecność kilku czynników ryzyka złamania kości.

W związku z pojawieniem się nowej metody postawiono pytania:

1.                  Czy metoda jakościowa stosowana w Krajowym Centrum Osteoporozy (KCO) wiarygodnie ocenia ryzyko złamania kości i odpowiednio kwalifikuje do dalszych procedur?

2.                  Czy metoda ta może być nadal stosowana?

Odpowiedzi na powyższe pytania odnoszą się do poszczególnych faz postępowania w osteoporozie. W dyskusji wykorzystano metodę jakościową stosowaną w KCO od 2006 roku i wyniki programu POMOST. Metoda oparta jest głównie na metodzie zaproponowanej przez autorów kanadyjskich (CMAJ, 2002) i była okresowo modyfikowana.

Podstawowe pytania w osteoporozie:

1.         Kogo kwalifikować do badania w kierunku osteoporozy?

A. Proponuje się, aby na podstawie metody FRAX® do dalszych badań kwalifikować osoby, których ryzyko złamania głównych kości przekracza średnie ryzyko populacyjne (wg danych polskich >11% dla kobiet). Metoda uwzględnia wybrane czynniki kliniczne.

B. Według metody jakościowej do badania kwalifikują się osoby, u których występują wybrane kliniczne czynniki ryzyka złamania (w mniejszej liczbie niż w metodzie FRAX®; przebyte złamanie osteoporotyczne kości, złamanie biodra u rodziców, przewlekłe leczenie sterydami, odpowiedni wiek).

Analiza obu metod (Reumatologia, 2008) wykazała dużą ich zgodność.

2.         Kogo kwalifikować do leczenia farmakologicznego osteoporozy?

A. Proponuje się, aby na podstawie metody FRAX® do leczenia farmakologicznego kwalifikować osoby z 10-letnim ryzykiem złamania głównych kości >20%.

B. Do leczenia, wg metody jakościowej, kwalifikują się osoby, u których występują określone czynniki ryzyka złamania i odpowiedni wynik badania DXA (www.osteoporoza.drukarz.net).

Analiza obu metod (ECCEO, 2009) wykazała dużą ich zgodność.

3.         Który lek wybrać do leczenia osteoporozy?

A. Metoda FRAX® nie jest w tym przydatna.

B. W metodzie jakościowej ocena wyniku badania DXA (T-score) pozwala wskazać na preferowany lek z uwzględnieniem warunków jego skuteczności.

4.         Jak ocenić skuteczność leczenia farmakologicznego?

A. Metoda FRAX® nie służy ocenie skuteczności leczenia.

B. W metodzie jakościowej wykorzystywana jest ocena zmian BMD w badaniu DXA.

Uwagi:

1.                  Metoda FRAX® wymaga dostępu do internetu (przy korzystaniu z kalkulatora) lub korzystania z tabel (przy dużym ryzyku trudności z interpretacją wyników).

2.                  Metoda FRAX® pozwala uwiarygodnić stosowanie metody jakościowej.

3.                  Metoda FRAX® jest narzędziem diagnostycznym w osteoporozie, które aby mogło być wiarygodnie zastosowane w codziennej praktyce, musi być odpowiednio skalibrowane.

Wnioski:

1.                  Stosowana w KCO metoda jakościowa wiarygodnie ocenia ryzyko złamania kości i właściwie kwalifikuje pacjentów do procedur diagnostyczno-leczniczych w osteoporozie.

2.                  Stosowana w KCO metoda jakościowa może być nadal używana, przynajmniej do czasu powszechnej akceptacji metody FRAX® w Polsce. Wymaga okresowej oceny i ewentualnej modyfikacji.

 

 

Przedlacki J. 

National Centre of Osteoporosis, Warsaw, Poland

 

 

The aim of the introducing by WHO in 2008 the FRAX® tool was to propose to use the same diagnostic method in different countries for medical decisions in osteoporosis. This method allows the calculation of the 10-year bone fracture risk, separately for main bones and hip. It allows the calculation the risk in the presence of concomitant different risk factors. Assuming the appropriate border values of the risk allows making diagnostic and therapeutic decisions in osteoporosis in particular country with the consideration of the economical aspects. FRAX® method did not arise in the void. There were previously some different methods on the basis of which we were able to make medical decisions in osteoporosis, in the presence of concomitant several risk factors also.

The new method is the reason of questions:

1.                  Is the qualitative method used in National Centre of Osteoporosis (KCO, Warsaw) reliable in evaluation of the risk of bone fracture and properly qualifies for medical procedures?

2.                  Can this method be still used?

The answers took in account the particular steps in osteoporotic procedures. Qualitative method used in KCO since 2006 and the results of the POMOST study were the basis for discussion. Our method was based on the study of Canadian authors (CMAJ, 2002) mainly and was modified periodically.

The most important questions in osteoporosis:

1.      Who ought to be qualified for diagnostic procedures in osteoporosis?

A. It is proposed, on the basis of FRAX® method, to qualify the patients for diagnostic procedures when the 10-year risk of main bones fracture exceeds medium population fracture risk (>11% in Poland). This method takes into consideration some clinical risk factor.

B. In accordance to qualitative method, the patients with some clinical risk factors (less number of the risk factors than in FRAX^Ò tool) and suitable DXA results are qualified for diagnostic procedures. The clinical risk factors are: osteoporotic bone fracture, parental hip fracture, chronic steroids use and suitable age.

The analysis of both methods (Reumatologia, 2008) pointed out the high conformity.

2.      Who ought to be pharmacologically treated?

A. It is proposed, on the basis of FRAX® method, to qualify for the treatment the patients with 10-year fracture risk of the main bone when it exceeds 20%.

B. The patients with suitable clinical risk factors and suitable DXA result are treated in accordance to qualitative method (www.osteoporoza.drukarz.net).

The analysis of both methods (ECCEO, 2009) pointed out the high conformity.

3.      Which medicines ought to be used in osteoporosis?

A. The FRAX® method is not valid in making this decision.

B. The evaluation of the BMD result (T-score) is used in qualitative method to show the most valuable medicine with the consideration of its field of efficacy.

4.      How to assess the efficacy of pharmacological therapy?

A. The FRAX® method is not useful.

B. Evaluation of DXA BMD changes is useful in qualitative method.

Comments:

1.      There is a need to have access to internet in FRAX® method (with the use of calculator). The paper charts can be used also, however there is a difficulty with the reading the data in the case of high fractures risk.

2.      The FRAX® method lets credence to qualitative method.

3.      The FRAX® method must be calibrated to be reliable in everyday practice.

Conclusion:

1.      Qualitative method used in KCO is reliable method in assessing the fracture risk and in qualifying patients for diagnostic and therapeutic procedures in osteoporosis.

2.      Qualitative method used in KCO can still be used until the general acceptance of FRAX® method in Poland. Qualitative method needs periodical modification.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:110.

 

 
 

 ¹ Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA, Warszawa

² Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej, CSK MSWiA, Warszawa

³ Katedra Ekonometrii i Statystyki Wydziału Zastosowań Informatyki i Matematyki, SGGW, Warszawa

⁴ Zespół Badawczo-Leczniczy Endokrynologii, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN, Warszawa

 

 

Wstęp: Jak do tej pory opublikowano bardzo niewiele prac, oceniających stężenie witaminy D u starszych kobiet w Polsce. Badanie niniejsze miało na celu ocenę częstości występowania niedoborów witaminy D i czynników z nimi stowarzyszonych w populacji kobiet w wieku 60-90 lat w naszym kraju.

Osoby badane i metodyka: Do badania włączono 319 kobiet z populacji ogólnej (średni wiek 69.3±5.7 lat, BMI 29.0±4.7 kg/m2, stężenie kreatyniny w surowicy 0.72±0.15 mg/dl), nieleczonych glikokortykoidami, bisfosfonianami ani innymi lekami przeciwzłamaniowymi, bez suplementacji wapnia i witaminy D. Badanie przeprowadzono w okresie zimowym. Oceniano stężenie witaminy D w surowicy i czynniki, które mogły być stowarzyszone z jej niedoborem.

Wyniki: Średnie stężenie witaminy D w badanej populacji wynosiło 13.5 ng/dl. Stężenie przekraczające 30 ng/ml stwierdzono jedynie u 3.8% badanych. Stężenie pomiędzy 20-30 ng/dl występowało u 12.8%, natomiast stężenie poniżej 20 ng/ml u 83.4% badanych. Nie stwierdzono znamiennej różnicy wartości stężeń witaminy D w poszczególnych dekadach życia. Stężenie cholekalcyferolu było niższe u osób, które podawały w wywiadzie nietolerancję mleka, nie stwierdzono natomiast korelacji z wiekiem, BMI, czynnością nerek, ani stężeniem PTH.

Wniosek: Częstość występowania niedoborów witaminy D u starszych kobiet w naszym kraju jest bardzo duża. Niskie stężenia witaminy D stowarzyszone są z niespożywaniem przez chorych mleka. 

 

 
 

 

¹ Department of Internal Diseases, Endocrinology and Diabetology, Central Clinical Hospital MSWiA

² Central Laboratory, Central Clinical Hospital MSWiA,

³ Department of Applied Statistics and Bioinformatics, Warsaw University of Life Sciences

⁴ Department of Endocrinology, Medical Research Center, Polish Academy of Sciences, Warszawa, Poland

 

 

Introduction: Up to date only scarce data regarding serum vitamin D concentration in elderly women in Poland were published. Therefore, this study aimed to assess a prevalence of vitamin D deficiency and factors associated with it in a population of women in the age between 60 and 90 years in Poland.

Subjects and Methods: Three hundred nineteen women from the general population were included (mean age 69.3±5.7 years, BMI 29.0±4.7 kg/m2, serum creatinine concentration 0.72±0.15 mg/dl), who had not been treated with glucocorticoids, bisphosphonates or other antifracture drugs, or supplemented with vitamin D and/or calcium. The study was conducted in the wintertime. Serum vitamin D was measured and factors that potentially may be associated with low vitamin D level were assessed.

Results: The mean vitamin D concentration of 13.5 ng/dl has been found in the whole examined population. Vitamin D level greater than 30 ng/ml was found only in 3.8% of subjects. Vitamin D insufficiency (20-30 ng/dl) was found in 12.8%, and deficiency (below 20 ng/ml) in 83.4% of subjects. Vitamin D concentration in the particular life decades did not differ significantly. It was lower in subjects who reported no milk consumption, but no association with age, BMI, kidney function or PTH was found.

Conclusion: The prevalence of low vitamin D concentration in elderly women in Poland is very high. Lower vitamin D levels were associated with lower reported milk consumption.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:111-112.

 

¹ Zakład Diagnostyki Katedry Biochemii Klinicznej,

² Katedra i Klinika Nefrologii,

³ Instytut Kardiologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

 

 

Wstęp: Osteokalcyna jest zależnym od witaminy K białkiem wiążącym wapń. W swojej strukturze posiada trzy reszty kwasu gamma-karboksy-glutaminowego, które determinują jej silne wiązanie do hydroksyapatytu w tkance kostnej. W niedoborach witaminy K i/lub we wzroście resorpcji kostnej we krwi pojawia się nie w pełni karboksylowana cząsteczka osteoklacyny (Glu-OC). Osteoporoza, a w szczególności uogólniona postać osteodystrofii nerkowej jest zaburzeniem degeneracyjnym, powszechnym w populacji pacjentów z przewlekłą chorobą nerek w stadium ich schyłkowej niewydolności. W licznych badaniach epidemiologicznych zaobserwowano, że utrata masy kostnej często współistnieje ze zwapnieniami naczyń tętniczych. Sugeruje się zatem związek przyczynowy pomiędzy utratą minerału kostnego a pojawieniem się zwapnień pozakostnych zarówno w populacji ogólnej jaki i u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Mechanizm proponowanych współzależności pozostaje niewyjaśniony.

Celem badania było wykazanie istnienia związku pomiędzy stopniem dokarboksylowania osteokalcyny, a gestością minerału kostnego i natężeniem zwapnień w tętnicach wieńcowych u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek w stadium schyłkowej niewydolności.

Materiał i Metody:Badaniami objęto 68 chorych (29 K i 39 M) w wieku 60,3 12,3 lat leczonych powtarzanymi hemodializami (HD) przez okres 24,5 4,8 miesięcy, z użyciem reutylizowanych dializatorów polisulfonowych, dwuwęglanowego płynu dializacyjnego i heparyny niskocząsteczkowej jako czynnika przeciwkrzepliwego. Grupę kontrolną stanowiło 35 zdrowych ochotników porównywalnych pod względem wieku i płci. Z badań wykluczono chorych z adynamiczną chorobą kości. CaSc oceniano wielorzędową spiralną tomografią komputerową (MSCT), natomiast gęstość minerału kostnego (BMD) oceniano metodą DEXA. Stężenia w pełni karboksylowanej osteokalcyny (Gla-OC) oraz niedokarboksylowanecj osteokalcyny (Glu-OC) oznaczano metodą ELISA.

Wyniki: wykazano znamienny wzrost stężeń zarówno w pełni karboksylowanej jak i niedokarboksylowanej formy osteokalcyny u pacjentów hemodializowanych w porównaniu z kontrolą (odpowiednio: 116,37 i 93,72 ng/ml vs kontrola 19,5 and 4,88 ng/ml). Zaobserwowano negatywną korelację pomiędzy stężeniem GluOC (ale nie GlaOC) oraz BMD szyjki kości udowej u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek w stadium schyłkowej niewydolności (r=-0,34, p<0,009). Ponadto GluOC dodatnio koreluje z CaSc (wyrażonym w skali Agatstona) (r=0,41, p<0,002).

Wnioski: 1. U chorych z przewlekłą chorobą nerek leczonych HD występuje 6 krotny wzrost GlaOC i prawie 20 krotny GluOC w stosunku do grupy kontrolnej osób zdrowych. Może to wynikać ze zwiększonego remodelingu kostnego i/lub spadku zdolności wiązania Glu-OC do hydroksyapatytu wskutek zmniejszonej gamma-karboksylacji tego białka. 2. Wykazano istnienie statystycznie znamiennego związku pomiędzy GluOC oraz BMD szyjki kości udowej oraz CaSc wyrażonym w skali Agatstona. 3. Powyższe obserwacje mogą wskazywać na istnienie związku pomiędzy metabolizmem kostnym a nasileniem mikrokalcyfikacji naczyń wieńcowych u chorych pozostających w schyłkowym stadium przewlekłej choroby nerek.

 

 

 

¹ Department of Clinical Biochemistry, Jagiellonian University, Cracow,

² Department of Nephrology, Jagiellonian University, Cracow,

³ Institute of Cardiology, Jagiellonian University, Cracow

 

 

Bacground: Osteocalcin is vitamin K dependent calcium-binding protein containing three gamma-carboxylated glutamic acid residues (Gla) which determine strong binding to hydroxyapatite. In vitamin K deficiency or/and increased bone resorption undercarboxylated osteocalcin (Glu-OC) appears in blood. Osteoporosis (renal osteodystrophy) is degenerative disorder, common in population of ESRD patients. In numerous epidemiological studies it has been found that the bone mass (bone lost) is often concurrently seen with vascular calcifications. This suggest a relationship between those states but mechanism of this relationship has not been clarified

The aim of the study was to assess the relationship between the levels of Glu-OC in respect of bone mineral density (BMD) and its relation to coronary artery calcifications in patients with ESRD.

Methods: Studied group: 68 maintenance hemodialysis patients (29 F, 39 M) aged 60.3 12.3 yrs, dialysed 3 times weekly for 24,5 4,8 months, based on reprocessed polysulphone dialysers, bicarbonate fluid and low molecular weight heparin as an antithrombotic agent. Patients with adynamic bone disease were excluded. Control group: 35 healthy individuals matched for sex and age. Parameters studied: fully carboxylated osteocalcin (Gla-OC) and undercarboxylated osteocalcin (Glu-OC) were measured by ELISA method. Calcium scoring (CaSc) was assessed by multi-slice spiral computed tomography (MSCT) and BMD measured by DEXA method.

Results: The levels of GlaOC and GluOC significantly rises in ESRD patients (respectively: 116,37 and 93,72 ng/ml vs control 19,5 and 4,88 ng/ml). We observed a negative correlation between the level of GluOC (but not GlaOC) and BMD of femoral neck in patients with ESRD (r=-0,34, p<0,009). Also, GluOC positively correlates with CaSc (expressed in Agatston scale) (r=0,41, p<0,002).

Conclusions: 1. There is about 6-fold increase in Gla-OC and almost 20-fold increase in Glu-OC in ESRD patients vs. controls. This may be due to increased bone remodeling and decreased binding affinity of Glu-OC to hydroxyapatite in ESRD. 2. There is a significant correlation between Glu-OC and BMD of femoral neck and CaSc expressed in Agatston scale. 3. Our observations confirm relation between bone metabolism and intravascular calcifications expressed as CaSc.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:112.

 

University of Medicine and Pharmacy “Victor Babes” Timisoara, Romania

Backround: Hypogonadism is associated with low bone mass, in men and women. ESRD is associated with a lot of hormonal effects on the hypothalamic-hypophisis-gonadic axes. We studied the relationship between hypogonadism and BMD, bone turnover and bone loss in patients with ESRD.

Methods Material: The study group comprised patients, diagnosed with secondary hyperparathyroidism, form all of the chronic hemodialised patients treated in the Haemodialysis and Renal Transplantation Center form the County Hospital nr.1. We diagnosed secondary hyperparathyroidism by means of repeated iPTH values (> 3xUNL), increased bone turnover markers. We also measured LH,FSH,PRL, Total testosterone and estradiol levels. Gynecological and urological evaluation were also done. BMD was meassured with DXA (anteroposterior technique, Delphi W device, Hologic Inc.).

Results: From the total of 66 (36 men, 30 women) cases with secondary hyperparathyroidism, with a mean age 44,32 years, beeing in the hemodialisis treatment for a perioad of 49,6 ± 43,72 months, 31 (46,9%) had hypononadism. 39% of men had secondary partial testosteron deficiency, 26,6% of the females had secondary amenoreea due to hyperprolactinemia and uremia, and 9 women were in natural menopause.

The risc of having bone demineralisation is higher in hypogonadal patientsal spine level (OR =1,038) or osteoporosis (OR = 3,98) compared with hip level (osteopenia: OR = 1,3, osteoporosis OR= 1,904)

Conclusion: Physiological or secondary hypogonadism impaires BMD in patients with secondary hyperparathyroidism. The effect is independent of age of the subject, BMI, or lenghts of hemodialisis.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:113.

 
 

 

Institute of Gerontology AMS Ukraine

Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis

Kyiv, Ukraine

 

Thisresearch isaimed at studying the bone mineral density among postmenopausal women with osteoporotic fractures.

Object. The total of 160 postmenopausal women 45–79 years old (average age – 63,4±0,7 years; average duration of postmenopausal period – 14,4±0,7 years) were examined. Patients were divided into two groups: group A – women (n=100, average age – 63,2±0,9 years) without osteoporoticfractures, group B – women (n=60, average age – 65,5±1,2 years) with osteoporoticfractures in their anamnesis.

         Methods. The questionnaire; measurement of anthropometrical characteristics (height, mass, body mass index); bone mineral density (BMD), T- and Z-scores of the spine (L1–L4), hip (femoral neck, trochanter and total femur), and forearm (ultradistal, midforearm) were determined by means of Dual-energy X-ray absorptiometer „Prodigy” (GE Medical systems, 2005).

         Results. All indexes of different skeletal areas measured by DXA in postmenopausal women with osteoporotic fractures were significantly lower (р<0,001) compared with the data of women without osteoporotic fractures: total body – BMD: 0,999±0,015 g/cm² and 1,097±0,010g/cm², Т-score: -1,59±0,18 and -0,34±0,12, Z-score: -0,81±0,15 and -0,06±0,09; spine (L1–L4) – BMD: 0,909±0,023 g/cm² and 1,094±0,017 g/cm², Т-score: -2,26±0,20 and -0,78±0,14, Z-score: -1,18±0,18 and -0,02±0,13; femoral neck – BMD: 0,780±0,016 g/cm² and 0,886±0,014 g/cm², Т-score: -1,88±0,11 and -1,09±0,01, Z-score: -0,59±0,10 and -0,05±0,09; trochanter – BMD: 0,696±0,017 g/cm² and 0,819±0,016 g/cm², Т-score: -1,35±0,15 and -0,36±0,12, Z-score: -0,42±0,14 and 0,33±0,11; total femur – BMD: 0,839±0,019 g/cm² and 0,968±0,016 g/cm², Т-score: -1,29±0,16 and -0,27±0,12, Z-score: -0,33±0,13 and 0,45±0,11; ultradistal forearm– BMD: 0,299±0,008 g/cm² and 0,352±0,08 g/cm², Т-score: -2,12±0,20 and -0,77±0,19, Z-score: -0,74±0,21 and 0,39±0,18; midforearm – BMD: 0,562±0,013 g/cm² and 0,648±0,010 g/cm², Т-score: -2,13±0,18 and -0,96±0,12, Z-score: -0,69±0,16 and 0,18±0,12, accordingly.

Conclusion. Lowbone mineral density of different skeletal areas is a significant predictor of osteoporoticfracturesin postmenopausal women.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:113-114.

 

Bryl N.¹, Horst-Sikorska W.¹, Michalak M.², Stuss M.³, Sewerynek E.³ 

¹ Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

² Katedra Informatyki i Statystyki, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

³ Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

 

 

Wstęp: Znaczna część pacjentów chorujących na osteoporozę nie przestrzega zaleceń terapeutycznych. Efektywna współpraca z pacjentem chorującym na osteoporozę stanowi podstawę dla leczenia tej choroby. Wypracowanie optymalnego modelu współpracy jest zatem ważnym zadaniem dla lekarzy.

Cel pracy: Celem tej pracy jest poszukiwanie czynników wpływających na efektywną współpracę pacjenta z lekarzem.

Materiał i Metody: Badana grupa składała się z 638 pacjentek, w wieku 30-80 lat (średnia wieku 67). Zbadano wytrwałość pacjentek oraz ich nastawienie do leczenia i choroby, w odniesieniu do kompetencji społecznych lekarzy. Dla każdej pacjentki zaplanowano 7 wizyt w 2 miesięcznych odstępach Pacjentki podzielono na 2 podgrupy, pod względem ilości odbytych wizyt w trakcie trwania badania (niska frekwencja- poniżej 5 wizyt vs wysoka frekwencja – min. 5 wizyt). Wszystkie badane stosowały alendronian 70 mg. Kompetencje społeczne lekarzy zbadano Kwestionariuszem Kompetencji Społecznych (KKS) zawierającym 3 podskale: Intymność (I), Ekspozycja Społeczna (ES), Asertywność (A), oraz skalę łączną.

Wyniki: Pacjentki wykazały dużą wytrwałość, 85% badanych odbyło wszystkie zaplanowane wizyty. Zaobserwowano różnice międzygrupowe w zakresie akceptacji i zrozumienia choroby (znacząco wyższa u pacjentek o dobrej współpracy). Lekarze pacjentek lepiej współpracujących wykazali się istotnie wyższą efektywnością w sytuacjach wymagających bliskiego kontaktu emocjonalnego (I), oraz społecznej ekspozycji. Z kolei asertywność lekarzy, która w wykorzystanym kwestionariuszu silnie koreluje z dyrektywnością, była znacząco wyższa w grupie o gorszej wytrwałości. Badanie nie wykazało różnic w poziomie wykształcenia, długości trwania choroby, czy występowania wcześniejszych złamań u pacjentek w obu grupach.

Wnioski: 1. Kompetencje społeczne lekarza wpływają dodatnio na wytrwałość pacjenta w terapii. 2. Dyrektywność lekarza może obniżać jakość współpracy z pacjentem w terapii chorób przewlekłych. 3. Akceptacja choroby i zasad leczenia podnosi wytrwałość pacjent.

 

 

Bryl N.¹, Horst-Sikorska W.¹, Michalak M.², Stuss M.³, Sewerynek E.³ 

¹ Family Medicine Department, University of Medical Sciences, Poznań

² Department of Informatics and Statistics, University of Medical Sciences, Poznań

³ Department of Endocrine Disorders and Bone Metabolizmu, University of Medical Sciences, Łódz

 

Background: The active doctor-patient cooperation appears to be crucial for effective osteoporosis treatment. The great part of patients doesn’t obey long term therapy regime. To develop an effective model of cooperation is the most important aim for successful therapy.

Objectives: The objective of this study was to explore doctor’s social competence and patient’s attitude towards treatment as significant factors influencing patients’ adherence to therapy.

Material and Methods: The study group contained 636 females aged 30-89 (mean 67). Patients’ persistence and attitude towards disease and treatment was analyzed in relation to doctors’ social skills. Patients were divided into 2 groups (good vs. poor persistence). All were given Alendronian 70 mg. Doctors’ social competence was measured by Social Competence Questionnaire on 3 dimensions: Social Exposure, Intimacy, Assertiveness.

Results: High patient’s persistence revealed; 85% of them attended all planned visits. Doctor’s competence in situations demanding close interpersonal contact (intimacy) was higher in group with good persistence (p=0,0046), as well as their effectiveness in situations of social exposition ( p=00006). Doctor’s assertiveness was higher in the group with poor persistence (p=00000). Patients with good persistence more often reported acceptation and understanding of the disease. Differences in patient’s education level, endurance of disease and former fractures was found insignificant

Conclusions: 1. Doctor’s social competence influences patient’s adherence to therapy. 2. Doctor’s directivity interferes with effective cooperation during long term treatment. 3. The acceptation of the disease, and the treatment influences on patient’s endurance.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:115.

 

¹ Caritas Archidiecezji Katowickiej, Ośrodek Święta Elżbieta, Ruda Śląska

² Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Studia Doktoranckie

³ Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katedra Fizjoterapii Układu Nerwowego i Narządu Ruchu

⁴ Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach

Wstęp: Osteoproza przez lata w sposób bezobjawowy okrada szkielet, aż w pewnym momencie okazuje się, iż kość jest już tak słaba, że nie może podołać normalnemu obciążeniu, wtedy zaczynają pojawiać się objawy choroby m.in. zmiany w postawie ciała dotyczące ukształtowania kręgosłupa oraz ból.

Celem badań jest wykazanie czy sylwetka osteoporotyczna ma związek z charakterystycznym bólem pleców związanym z osteoporozą oraz wykazanie czy sylwetka osteoporotyczna jest związana z gęstością kości.

Materiał i metoda: Badania przeprowadzono w Ośrodku Święta Elżbieta w Rudzie Śląskiej, gdzie objęto badaniem 30 kobiet z osteoporozą potwierdzoną densytometrycznie. Średni wiek badanych 78 lat, średni wskaźnik BMI 25,21, średni wynik T-score 3,97, średni wynik oceny punktowej Kasperczyka 18,47. W badaniu różnicowym odrzucono osoby z zapalnym, korzeniowym, wtórnym bólem pleców oraz ze zmianami rozwojowymi. Do badań wybrano tylko takie osoby, które w ankiecie opisywały ból pleców charakterystyczny dla osteoporozy. Na podstawie stratyfikacji, podzielono badanych na dwie grupy. Stworzono dwie piętnastoosobowe grupy- Grupę 1 z lepszą sylwetką (<18,47 pkt wg. oceny Kasperczyka) oraz Grupę 2 z sylwetką gorszą (>18,47 pkt wg. oceny Kasperczyka). Do oceny bólu zastosowano skalę numeryczną NRS oraz ankietę składającą się z 10 pytań dotyczących lokalizacji, nasilenia bólu w różnych pozycjach, czynnościach oraz przy skrajnych ruchach kręgosłupa, do oceny postawy ciała zastosowano metodę punktową Kasperczyka, w której to dokonuje się bezpośrednio obserwacji wybranych elementów budowy i postawy ciała. Za każdy element przypisuje się określoną ilość punktów. W badaniu uzyskać można od 0-35pkt. Im większa liczba punktów, tym gorsza postawa.

            Wyniki: Osoby z Grupy 1 odczuwały ból pleców średnio na 3,1 wg. skali NRS. Najwięcej osób- 53% z tej grupy zaznaczyło 2 na skali bólu. Osoby z Grupy 2 odczuwały ból pleców średnio na 6,3 wg skali NRS. Najwięcej osób z tej grupy-33% zaznaczyło 6 na skali bólu. Współczynnik korelacji pomiędzy postawą ciała a bólem pleców wyniósł 0,8. Badania wykazały, iż średnio o 0,7 T- score różniła się gęstość kości pomiędzy osobami z Grupy 2 a osobami z Grupy 1. Współczynnik korelacji pomiędzy T-score a postawą ciała wyniósł 0,4.

Wnioski: 1. Zauważono związek pomiędzy postawą ciała a bólem pleców charakterystycznym dla osteoporozy- osoby z gorszą postawą ciała odczuwały silniejszy ból w stosunku do osób z lepszą postawą ciała. 2. Nie zauważono znaczącego związku pomiędzy postawą ciała a gęstością kości.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:115-116.

 

 

¹Zakład Chorób Metabolicznych Kości ŚUM

²Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich

³Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 4 w Bytomiu

 

 

 

Celem pracy było oszacowanie ilości złamań bliższego końca kości udowej u mężczyzn i kobiet w populacji powiatu tarnogórskiego w latach 2002 – 2007 oraz trendów ich występowania w przyszłości.

Materiał. Badaniem objęto 129 mężczyzn i 411 kobiet z powiatu tarnogórskiego i miasta Piekary Śląskie w wieku 50 – 101 lat (średni wiek kobiet: 78,0 +/-9,0 lat, średni wiek mężczyzn 73,7 +/- 11,4 lat) leczonych z powodu niskoenergetycznego złamania bliższego końca kości udowej (szyjki, przezkrętarzowe oraz podkrętarzowe, oznaczonego kodami ICD – 10: S72.0, S72.1, S72.2). Badani reprezentowali praktycznie wszystkie złamania mające miejsce w latach 2002-2007, w populacji liczącej 64200 osób w wieku powyżej 50 lat (35200 kobiet i 28450 mężczyzn w podanej grupie wiekowej).

Metoda. Z historii chorób w/w chorych leczonych w Wojewódzkim Szpitalu Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich uzyskano dane na temat stanu demograficznego i klinicznego oraz daty i okoliczności wystąpienia złamania. Obliczono współczynniki występowania złamań w przeliczeniu na 100000 osób w wieku powyżej 50 roku życia, z uwzględnieniem roku zdarzenia i płci. Oszacowano wielkość zmiany w zakresie analizowanych współczynników w wymienionym okresie, a stosując technikę regresji oszacowano prawdopodobny wymiar zjawiska w przyszłości.

Wyniki. W badanej populacji latach 2002 – 2007 było 554 złamań bliższego końca kości udowej (2002 r.: 78, 2003 r.: 82, 2004 r.: 89, 2005 r.: 99, 2006 r.: 90, 2007 r.: 116). Oszacowana częstość występowania złamań wyniosła, wśród mężczyzn 49/100000 w 2002 r. i 116/100000 w 207 r., a wśród kobiet 212/100000 w 2002 r. i 236/100000 w 2007 r. Obserwowany trend (dla mężczyzn i kobiet razem) kształtował się na poziomie 48%, a wyniki ekstrapolowania trendu na następne lata wskazują na ryzyko dalszego zwiększania liczby złamań.

Wnioski. W zbadanej populacji (mężczyźni i kobiety w wieku powyżej 50 lat) obserwuje się wyraźne zwiększenie występowania niskoenergetycznego złamania bliższego końca kości udowej w latach 2002-2007. Złamania te są około dwukrotnie częstsze u kobiet niż u mężczyzn. Wynik analizy rocznych współczynników sugeruje, że nie można wykluczyć kontynuacji obserwowanego trendu kolejnych latach.

 

 

¹Metabolic Bone Diseases Unit, Medical University of Silesia

² Dr J. Daab Regional Hospital of Trauma Surgery, Piekary Śląskie, Poland

³ Regional Specialist Hospital no. 4, Bytom, Poland

 

 

The aim of this study was to estimate the incidence and future trends of a hip fracture in the female and male population of the district of Tarnowskie Góry and the city Piekary Śląskie for a period of 2002 – 2007.

Material. 129 men and 411 women from the district of Tarnowskie Góry and city Piekary Śląskie, aged 50-101 years (women mean age 78,0 +/-9,0 years, men mean age 73,8 +/-11,5 years) that were treated because of low energy hip fracture (Femoral Neck, Intertrochanteric and Subtrochanteric fracture) at the Regional Hospital of Trauma Surgery in Piekary Śląskie for the years 2002 – 2007. A total number inhabitants in the over -50-year old population of the district of Tarnowskie Góry and city Piekary Śląskie during this period was about 64200 (females – 35800, males – 28450)

Patients with fracture were identified from the ICD – 10 code : S72.0, S72.1, S72.2.

Methods. The case histories of the patients from the Regional Hospital of Trauma Surgery in Piekary Śląskie revealed the demographic and clinical conditions, the date and the fracture circumstances of each case. Taking into account the date and the sex of each event, there were the ‘fracture frequency coefficients’ estimated per 100000 people aged over 50 years. In the range of those coefficients we have evaluated the changes which appeared among the population. Using regression analyses the probable future range of the considered phenomenon has been estimated.

Results. In the population for the years 2002 – 2007 there were 554 hip fractures noticed (2002: 78, 2003: 82, 2004: 89, 2005: 99, 2006: 90, 2007: 116). We have estimated the fracture incidence up to the mark: 49/100000 in 2002 and 116/100000 in 2007 for male, and 212/100000 in 2002 and 236/100000 in 2007 for female. This trend (for male and for female together) reached about 48 percent and after the extrapolation of the current results for the following years we will be observe further upward tendency among discussed fractures.