Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:117.

 

 

 

Klinika Ortopedii i Ortopedii Dziecięcej

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

 

 

Złamania niskoenergetyczne są często pierwszym objawem osteoporozy i stanowią bardzo poważny problem kliniczny i społeczny. Najczęstsze lokalizacje złamań to: bliższy koniec kości udowej, dalsza nasada kości promieniowej, trzony kręgów w odcinku piersiowo-lędźwiowym oraz bliższy koniec kości ramiennej. 

Celem pracy jest przedstawienie doświadczeń Kliniki Ortopedii UM w Łodzi w diagnostyce i leczeniu pacjentów po przebytym złamaniu, w oparciu o podejrzenie u nich osteoporozy.

W latach 2006-2008 w ramach „ostrych dyżurów” zaopatrywaliśmy 2652 pacjentów w tym 248 ze złamaniami niskoenergetycznymi (9.4%). Wszyscy chorzy po zaopatrzeniu złamania (zarówno zachowawczym jak i operacyjnym) zostali skierowani do Przyklinicznej Poradni Leczenia Osteoporozy. Ostatecznie ocenie densytometrycznej bliższego końca kości udowej lub kręgosłupa lędźwiowego poddano 125 pacjentów (50.4%). Wcześniejszą diagnostykę densytometryczną miały 72 osoby (57,6%): 58 osób ( DXA obwodowa) i 14 osób (DXA osiowa).

Większa część chorych z tej grupy przed złamaniem nie przyjmowała lub przyjmowała nieregularnie leki antyresorbcyjne.

Osteoporozę w badaniu DXA (wg kryteriów WHO; T-score <-2,5) stwierdzono u 78 osób (62,4%). U 32 osób wynik badania był w normie (T-score >-1,1) U wszystkich kontrolowanych w Poradni pacjentów (125 osób) włączono leczenie antyresorbcyjne (alendronian w dawce 70 mg / tydzień ).

Wnioski: Większość pacjentów z dokonanym złamaniem niskoenergetycznym nie była wcześniej prawidłowo diagnozowana i leczona z powodu osteoporozy. Wynik badania DXA T-score < -2,5 nie zawsze koreluje z klinicznymi objawami osteoporozy.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:117-118.

 

 

 

Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego, Poznań, Polska

 

 

Celem pracy była ocena BMD u chorych leczonych dializą otrzewnową (DO) w powiązaniu z parametrami klinicznymi i laboratoryjnymi.

BMD zmierzono w szyjce kości udowej (N) i odcinku lędźwiowym kręgosłupa L2-L4 (L) u 26 leczonych DO (15 kobiet, wiek: 55,7±17,7 lat, długość dializoterapii: 21,3±13,1 miesięcy). Siedmiu chorych regularnie piło kawę (>2 filiżanki/dobę), 8 chorowało na cukrzycę. U wszystkich wykonano pomiary ciśnienia tętniczego oraz antropometryczne do oceny wskaźników stanu odżywienia oraz rutynowo oznaczane parametry laboratoryjne. Analizę korelacji wykonano dla wszystkich parametrów BMD, analizę regresji przeprowadzono dla BMD.

Parametry BMD mierzonej w N: BMD 0,842±0,137 g/cm², T -1.28 (-3.39 – 2,37), BMD jako % szczytowej masy kostnej (BMD%YA) 85,7±17,7%, Z -0,57 (-2,36 – 2,97), BMD jako % normy wiekowej (BMD%AM) 95,0±18,2%. Dwunastu chorych miało BMD w zakresie normy, 10– osteopenii, a 4– osteoporozy. Parametry BMD mierzonej w L: BMD 1,123±0,244 g/cm², T -0,69 (-3.95 – 4,07), BMD%YA 94,6±18,8%, Z -0,41 (-4,41 – 4,49), BMD%AM 100,4±19,5%. Parametry mierzone w N: BMD (r=-0,421, p=0,033), T (r=-0,421, p=0,032) i BMD%YA (r=-0,407, p=0,039) oraz BMD%AM zmierzona w L (r=0,393, p=0,047) korelowały z wiekiem. Ciśnienie rozkurczowe wykazało korelację ze wskaźnikiem T (r=0,456, p=0,019) oraz BMD%YA (r=0,436, p=0,026). Istotne korelacje stwierdzono również pomiędzy stężeniem Na w surowicy a parametrami mierzonymi w N: T (r=0,511, p=0,008), BMD%YA (r=0,488, p=0,011), Z (r=0,467, p=0,016) i BMD%AM (r=0,488, p=0,013) oraz parametrami zmierzonymi w L: T (r=0,453, p=0,020) i BMD%YA (r=0,397, p=0,045). Wskaźnik talia/wzrost korelował z BMD dla N (r=-0,468, p=0,016), HDL-cholesterol jako % cholesterolu całkowitego – z BMD%YA dla N (r=0,407, p=0,039). Stężenie fosfatazy alkalicznej korelowało ze wskaźnikiem Z dla N (r=-0,402, p=0,041) i BMD%AM dla L (r=-0,398, p=0,044). Stężenie parathormonu wykazało korelację ze wskaźnikiem Z (r=-0,417, p=0,034) i BMD%AM dla L (r=-0,422, p=0,032). BMD zmierzona w L wykazała korelację z białkiem C-reaktywnym (CRP) (r=0,432, p=0,027), a wskaźnik Z – ze stężeniem ferrytyny (r=0,415, p=0,035) i albumin (r=-0,418, p=0,034). Z tymi ostatnimi korelowała również BMD%AM dla L (r=-0,436, p=0,026). W analizie regresji krokowej wstecznej, uwzględniającej w/w parametry korelujące ze wskaźnikami BMD, istotnymi czynnikami wpływającymi na BMD dla N było stężenie Na (beta=1,21, p=0,000) i wiek (beta=-0,233, p=0,022), a na BMD dla L tylko stężenie Na (beta=0,979, p=0,000). Gdy w analizie regresji uwzględniono dane z wywiadu, czynnikami wpływającymi na BMD dla N był wiek (beta=-0,419, p=0,033), a na BMD dla L picie kawy (beta=-0,639, p=0,002).

U chorych dializowanych otrzewnowo wiek i picie kawy istotnie wpływają na BMD. Zmianami zwyrodnieniowymi, a także ewentualnymi zwapnieniami w naczyniach można tłumaczyć dodatnie korelacje parametrów BMD mierzonych w L z wiekiem, ferrytyną i CRP, a ujemne z albuminami. Zwraca uwagę brak zależności między płcią a BMD w tej grupie chorych. Korelacje wskaźników BMD ze stężeniem Na mogą stanowić łączność pomiędzy BMD a ciśnieniem tętniczym. U chorych dializowanych otrzewnowo wydaje się istnieć odwrócona zależność między tymi parametrami a BMD niż w populacji osób niedializowanych.

 

 

Chair and Department of Nephrology, Transplantology and Internal Diseases, University of Medical Sciences, Poznań, Poland

 

 

The aim of this study was estimation of BMD in patients treated with peritoneal dialysis (PD) in connection with clinical and laboratory parameters.

BMD was measured in femoral neck (N) and lumbar spine L2-L4 (L) in 26 patients treated with PD (15 women, age: 55.7±177 years, dialysis vintage: 21.3±13.1 months). Seven patients regularly drank coffee (>2 cups/day), 8 had diabetes mellitus. Blood pressure and anthropometric measurements assessing nutritional state, and also routinely measured laboratory parameters were estimated in all dialyzed patients. Correlation analysis was performed for all examined parameters of BMD. Regression analysis was analyzed for BMD only.

Parameters of BMD measured in N: BMD 0.842±0.137 g/cm², T -1.28 (-3.39 – 2.37), BMD as % young adults (BMD%YA) 85.7±17.7%, Z -0.57 (-2.36 – 2.97), BMD as % age matched (BMD%AM) 95.0±18.2%. Twelve patients had normal BMD, 10 was osteopenic and 4 had osteoporosis. Parameters of BMD measured in L: BMD 1.123±0.244 g/cm², T -0.69 (-3.95 – 4.07), BMD%YA 94.6±18.8%, Z -0.41 (-4.41 – 4.49), BMD%AM 100.4±19.5%. Parameters measured in N: BMD (r=-0.421, p=0.033), T (r=-0.421, p=0.032) and BMD%YA (r=-0.407, p=0.039), and BMD%AM measured in L (r=0.393, p=0.047) correlated with age. Diastolic blood pressure correlated with N T-score (r=0.456, p=0.019) and BMD%YA (r=0.436, p=0.026). Significant correlations were displayed between serum Na concentration and parameters measured in N: T (r=0.511, p=0.008), BMD%YA (r=0.488, p=0.011), Z (r=0.467, p=0.016) and BMD%AM (r=0.488, p=0.013), and measured in L: T (r=0.453, p=0.020), BMD%YA (r=0.397, p=0.045). Waist to height ratio correlated with N BMD (r=-0.468, p=0.016), HDL-cholesterol as % of total cholesterol – with N BMD%YA (r=0.407, p=0.039). Alkaline phosphatase concentration displayed correlation with N Z-score (r=-0.402, p=0.041) and L BMD%AM (r=-0.398, p=0.044). Parathyroid hormone correlated with L Z-score (r=-0.417, p=0.034) and L BMD%AM (r=-0.422, p=0.032). L BMD displayed correlation with C-reactive protein (CRP) (r=0.432, p=0.027), and Z-score – with ferritin (r=0.415, p=0.035) and albumin level (r=-0.418, p=0.034). The latter 2 parameters correlated also with L BMD%AM (r=-0.436, p=0.026). In backward stepwise regression analysis taking into consideration above-mentioned parameters correlating with BMD indices, parameters influencing BMD for N included Na concentration (beta=1.21, p=0.000) and age (beta=-0.233, p=0.022), and for L- coffee drinking (beta=-0.639, p=0.002).

Age and coffee drinking significantly influence BMD in PD patients. Spondyloarthrosis and presence of vessel calcification may explain positive correlation of L BMD indices with ferritin, CRP and negative with albumin level. Stroking is lack of connection between gender and BMD in this group of patients. Correlation of BMD indices with Na level may be a link between BMD and blood pressure. In PD patients, between the latter parameters and BMD seems to exist inversed dependence than observed in general population.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:119.

 

 

Institute of Gerontology AMS Ukraine,

Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis,

Kyiv, Ukraine.

 

Objective. The aim of this study were: to determine spine, femoral and radial BMD for a representative sample of healthy women of Ukrainian female descent, to determine the effect of age, height and weight on BMD, and to compare these results with those from a large USA/Northern Europe and US/European reference sample

Materials and methods. The research was conducted at the Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis, and included 353 women aged 20-79 years. Conventional BMD measurements of the spine (L1-L4 in the anterior-posterior position), proximal femur (neck, Ward’s triangle and trochanter regions) and radial shaft (33% site) were determined by DXA using a densitometer Prodigy (GE Medical systems).

Results. Age-related changes in BMD were similar in form to those of USA/ Northern Europe and US/European reference data. However, BMD of spine for subjects of 50-59 years in our sample were lower than published values. Regression analyses showed that weight was a significant predictor of female spine and femur BMD for both the premenopausal and postmenopausal decades. Age was a significant predictor of female spine BMD in the 50-79 year age. The prevalence of osteoporosis and osteopenia for female subjects was 11% at the femur neck, and 20% and 24% at the spine and radial shaft respectively. Substantially lower prevalence of osteoporosis of lumbar spine in Ukrainian population, based on the WHO criteria, was established in comparison with US/European reference values.

Conclusion.Thus, standardizing of BMD measurements by DXA through the appropriate use of population-specific reference values is recommended to improve the quality of medical care provided in relation to the prevention and treatment of female subjects who are at risk as for osteoporosis or are already osteoporotic.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:119.

 

 

Institute of Gerontology AMS Ukraine,

Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis,

Kyiv, Ukraine

The aim of the study was to determine the relationship of hormonal status and bone state in men.

Materials and methods. We have examined96 men aged from 30 to 79 years (M±m): age – 54,4±1,3 years; height – 1,75 ± 0,01 m; weight – 84,9 ± 1,5 kg), divided them into age dependent subgroups 30-49 (n=36; age – 41,2±1,2 years)  and 50-79 years (n=60; age – 64,4±1,1 years). Levels of testosteron (Test, nmol\l) and sex hormone-binding globulin (SHBG, nmol\l) were determined by means ofchemiluminescent immunoanalysis method. The bone mineral density (BMD, g/cm²) was evaluated for the total body, spine (L₁-L₄), femur (neck, trochanter and total) and radius (ultradistal, 33% and total) using dual energy x-ray absorptiometry by the Prodigy instrument (GE Medical systems, 2005).

Results. The correlation analysis of age dependent sub-groups: in the group of 30-49 years there is a positive correlation between Test and BMD ultradistal radius (r=0,49, p < 0,05), along with the negative correlation between SHBG and Total body in the group of 50-79 years (r=-0,31, p < 0,05). In the group of 60-79 years (n=38; age – 69,7±1,0 years) we have found a negative correlation between SHBG and Total body (r=- 0,60, p < 0,001), SHBG and trochanter (r=- 0,47, p < 0,05), SHBG and Total femur (r=- 0,48, p < 0,05).

Patients of 50-79 year age group with normal bone, osteopenia and osteoporosis were chosen in correspondence to the WHO criteria. For analysis’ sake, we have joint the osteopenia and osteoporosis patients. Normal mineral density of lumbar spine was found in 83,3%, osteopenia and osteoporosis  – 17,7%, while in total femur – 75% и 25% respectively. SHBG in normal femur BMD subgroup (41,1 ± 2,6) was considerably lower than in osteopenia and osteoporosis subgroup (54,4 ± 5,6, p < 0,05).

Conclusion. We have revealed a positive correlation between testosterone levels and ultradistal radius BMD and negative correlation between SHBG and total body BMD in patients of 50 – 79 year age group, trochanter and total femur in patients of 60 – 79 year age group.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:120.

 

 

Institute of Gerontology AMS Ukraine,

Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis, Kyiv, Ukraine

 

 

This research aimed at evaluating the bone mineral density according to answer IOF’s one-minute osteoporosis risk test.

Materials and methods. The study included two stages. Test was translated into Ukrainian. At the first stage, structural-functional state of bone was evaluated by means of an ultrasound bone densitometer (“Achilles+”). We’ve examined 147 postmenopausal women aged 50-69 years (mean age 59,8 ±0,7). The speed of sound (SOS, m/s), broadband ultrasound attenuation (BUA, dB/MHz) and “Stiffness” index (SI,%) were measured.

Results. Parameters of ultrasound densitometry at patients who have answered positively on ІІ (Have you broken a bone after a minor bump or fall), ІІІ (Have you ever taken corticosteroid tablets for more than 3 consecutive months) and ІV (Have you lost more than 3 cm in height) questions, were significantly less in comparison with the patients who have answered negatively. SI at patients with the positive answer to the on ІІ the question has made 74,0±1,7%, with negative – 81,2±1,3%, р = 0,002; on ІІІ – 67,1±3,9% and 79,9±1,1%, р = 0,0013; on ІV – 71,6±1,7% and 82±1,2%, р <0,00001. Rate of osteoporosis depending on the positive answer to the following questions has been made: to the on ІІ question – 46,67%, to the on ІІІ – 81,82 %, to the on ІV – 58,1 %. At the second stage of BMD, T and Z-score of the spine, femoral neck were determined by DXA using a densitometer Prodigy (GE Medical systems). We’ve examined 73 postmenopausal women aged 50-69 years (mean age 63,9±0,9). Significant correlation between the answer to the on ІІ a question and BMD spine (r =-0,29; p=0,012) and BMD femoral neck (r =-0,32; p=0,005); between the answer to the on ІV a question and BMD spine (r=0,29; p=0,047) was found.

Conclusion. Application of IOF’s one-minute osteoporosis risk test gives an opportunity to determine structural-functional changes of bone.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:120-121.

 

 

 

Institute of Gerontology AMS Ukraine,

Ukrainian Scientific-Medical Centre for the Problems of Osteoporosis,

Kyiv, Ukraine

 

This work aimed to study medico-social implications of the osteoporotic proximal hip bone fractures and their efficient treatment by various methods. 193 patients with a given trauma and being treated in emergency hospital unit during 1996-2001-year period were examined.

Materials and methods. For treating hip bone neck medial fractures, the operational methods (osteosynthesis with screws and one-sided noncement endoprosthesing of the hip joint) were used. In the presence of contraindications (psychic disorders, decompensated cardiovascular and respiratory diseases, malignant tumors, etc.), an instantaneous fracture repositioning and an immobilisation by Whitman’s derotational plaster boot were performed. For treatment of fractures in the trochanter area, the skeletal traction or osteosynthesis with a bone plate were used. The effect of treatment was assessed according to clinical scale.

Results. 20% patients of total number died within study time, 87% of whom died during first year. Followings were the causes of deaths: 42% myocardial infarction; 42% hypostatic complications; 5% malignancy; 11% other causes. All of above patients presented medial fractures of femoral neck. Of them, 80% were treated by conservative methods (immobilisation by derotational plaster boot), 20% by means of an osteosynthesis with screws and one-sided noncement endoprosthesing of the hip joint.

Among 155 patients, 20 subjects with medial fractures of femoral neck were treated by conservative methods. Of them, 80% were 70-79-old subjects, 20% were persons aged 80 and over. The majority in this group were women (80%). Good results were observed in 5%, satisfactory in 15% and unsatisfactory in 80% of patients. The patients treated by an osteosynthesis with screws made 25%. Good results of treatment were found in 42%, satisfactory in 22%, and unsatisfactory in 36% of patients. Of note, the highest percentage of positive results of treatment was seen in the group of 50-49-year olds (75%), the lowest in the group of patients beyond 70 (nearly 50%). The group of patients with one-sided noncement hip joint (fracture) endoprosthesing was composed of 44 patients: 16 men (36%) and 28 women (64%). The patients were ascribed to following age groups: 50-59 years – 5 pts; 60-69 years – 11 pts. Good results of treatment were found in 37%, satisfactory in 48%, and unsatisfactory in 15%. In age group 50-59 years, the satisfactory and good results were found in 2 and 3 patients, respectively. In the group of 60-69-year olds there were good results in 2 pts, satisfactory in 6 pts and unsatisfactory in 3 pts. In age group 70-79 years, good results of treatment were found in 9 pts, satisfactory in 12 pts, and unsatisfactory in 4 pts. The group with fractures in the trochanter area included 45 patients, who were treated operationally and conservatively. When performing an osteosynthesis with a bone plate, the good results were seen in 81% and satisfactory in 19 %; while with a skeletal traction there were good results in 73% and satisfactory results in 27 %.

In conclusion, the findings of study indicate serious medico-social implications of the osteoporosis ands gravest complications – the proximal hip fractures. When choosing proper therapy tactics, one should take into account the patient’s age, type of fracture, overall health condition as well as the pronouncement of bone tissue structural-functional state disturbances.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:121-122.

 

¹ Wydział Wychowania Fizycznego i Turystyki, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce

² Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn

³ Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań

 

 

Wstęp: Postawiono hipotezę, że istnieje podobieństwo pomiędzy matkami i córkami dotyczące relacji pomiędzy statusem tkanki kostnej, stylem życia i spożyciem produktów mlecznych i wapnia.

Cel: Analiza zróżnicowania gęstości mineralnej tkanki kostnej u par rodzinnych matka-córka w relacji do aktywności fizycznej i spożycia produktów mlecznych i wapnia.

Metodyka: Badaniami objęto 39 par rodzinnych matka-córka, w wieku odpowiednio 44.3+/-5.3 lat i 17.0+/-2.5 lat. Metodą częstotliwości spożycia żywności (kwestionariusz ADOS-Ca) określono zwyczajowe spożycie wapnia z produktów mlecznych, a następnie z dziennej racji pokarmowej (CRP, mg/osobę/dzień). Dla każdej osoby obliczono z-wartości indywidualnego spożycia wapnia i oceniono indywidualne ryzyko nieodpowiedniego spożycia wapnia z CRP (z-wartość<–1). Gęstość mineralną tkanki kostnej (BMD) i zawartość minerału kostnego (BMC) oznaczono metodą dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (DXA). Aktywność fizyczną określono w MET-minutach/dzień używając kwestionariusza IPAQ. Pary rodzinne matka-córka podzielono na 3 podgrupy (T1, T2, T3) wg zakresów tercylowych BMD matek/córek (odpowiednio matki: T1:<358 mg/cm²; T2:358,5¸401,4 mg/cm²;
T3:> 401,4 mg/cm²; córki: T1:<303,6 mg/cm²; T2:303,6¸362,8 mg/cm²; T3:>362,8 mg/cm²).

Wyniki:Nie stwierdzono korelacji między matkami i córkami w spożyciu produktów mlecznych i wapnia, BMC, BMD i aktywności fizycznej. Nieodpowiednie spożycie wapnia z CRP (z-wartość<–1) miało 90% matek i 80% córek. Matki T3 i T2 spożywały istotnie więcej wapnia niż matki T1 (odpowiednio 858 i 711 vs. 217 mg/day), lecz nie różniły się poziomem aktywności fizycznej (średnio 2149 Met-minut/dzień). U matek wzrost gęstości mineralnej kości był związany z istotnym wzrostem (p trendu <0,05) spożycia sera dojrzewającego, jogurtu naturalnego, mleka w postaci napojów. Dwukrotnie więcej matek T3 niż matek T1 deklarowało codzienne spożywanie produktów mlecznych w wieku szkolnym (odpowiednio 85% vs. 42%). Córki T3 miały istotnie większą aktywność fizyczną niż córki T1 (odpowiednio 1969 vs. 1151 MET-minut/dzień), lecz u córek nie stwierdzono różnic w spożyciu wapnia z CRP (T1: 720 mg/dzień; T2: 1054 mg/dzień; T3: 655 mg/dzień). Małą aktywność fizyczną (<600 MET-minut/dzień) miało prawie 2 razy więcej córek niż matek (odpowiednio 23% i 13%), zaś ponad 3 razy więcej córek niż matek spożywało produkty wzbogacone w wapń (odpowiednio 69% vs. 18%).

Podsumowanie: Pomiędzy matkami i córkami nie stwierdzono podobieństwa w spożyciu produktów mlecznych i wapnia, aktywności fizycznej i statusie tkanki kostnej. Wyższej BMD matek sprzyjało większe spożycie produktów mlecznych i wapnia aktualnie i w przeszłości, zaś wyższej BMD córek – większy poziom aktywności fizycznej. Stwierdzone trendy wymagają potwierdzenia w próbie o większej liczebności.

Badania realizowano w ramach projektu MODAF (Nr N N312 2862 33) finansowanego przez MNiSW.

 

 

¹Faculty of Physical Education and Tourism, Holy Cross University of Kielce, Kielce, Poland

²Department of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury, Olsztyn, Poland

³Department of Human Nutrition and Hygiene, Poznan University of Life Sciences, Poznań, Poland

 

Rationale: A hypothesis of similarity between mothers and daughters as regards relations between the status of bone tissue, lifestyle and consumption of dairy product and calcium was put forward.

Objectives: The analysis of the diversity concerning bone mineral density in mother-daughter family pairs in relation to their physical activity and consumption of dairy products and calcium.

Methods: The research involved examination of 39 mother-daughter family pairs, aged 44.3+/-5.3 and 17.0+/-2.5, respectively. Using the food consumption frequency method (ADOS-Ca questionnaire), the customary intake of calcium in dairy products and subsequently, in a daily diet (DD, mg/person/day) was established. For each person the z-score of the calcium intake was calculated and then the personal risk of inadequate calcium intake from DD (z-score<–1) was assessed. Bone mineral density (BMD) and bone mineral content (BMC) was determined by dual-energy x-ray absorptiometry (DXA). Physical activity was expressed in MET-minutes/day, on the basis of the IPAQ questionnaire. The mother-daughter family pairs were divided into 3 groups (T1, T2, T3) according to tercile ranges of mothers’/daughters’ BMD (mothers: T1:<358 mg/cm²; T2:358.5¸401.4 mg/cm²; T3:>401.4 mg/cm²; daughters: T1:<303.6 mg/cm²; T2:303.6¸362.8 mg/cm²; T3:>362.8 mg/cm², respectively).

Results: There were no correlations between mothers and daughters in dairy products and calcium intake, BMC, BMD and physical activity. The inadequate calcium intake from DD (z-score<–1) was found in 90% of mothers and 80% of daughters. T3 and T2 mothers consumed significantly more calcium than T1 mothers (858 and 711 vs. 217 mg/day, respectively), but they did not differ in physical activity level (2149 MET-minutes/day on average). Among mothers the BMD increase was connected to the significant increase (p trend <0.05) of cheese, natural yoghurt and drank milk. Twice more T3 mothers than T1 mothers declared daily dairy products consumption in school age (85% vs. 42%, respectively).T3 daughters had a significantly higher level of physical activity than T1 daughters (1969 vs. 1151 MET-minutes/day, respectively), but no differences in daily calcium intake were found in daughters (T1: 720; T2: 1054; T3: 655 mg/day). Low physical activity (<600 MET-minutes/day) was demonstrated by almost twice as many daughters as mothers (23% and 13%, respectively) and calcium-fortified foods were consumed by over 3 times more daughters than mothers (69% vs. 18%, respectively).

Conclusions: There was no similarity between mothers and daughters in dairy products and calcium intake, physical activity and bone tissue status. Higher BMD of mothers was favoured by higher consumption of dairy products and calcium, while higher BMD of daughters – by a higher level of physical activity.These trends require a confirmation on a bigger sample.

The study was completed under the MODAF project (No. N N312 2862 33) and funded by the Polish Ministry of Science and Higher Education.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:122-123.

University of Medicine and Pharmacy “Victor Babes” Timisoara, Romania

Backgound: ESRD is associated with reduce bone mineral density compared with aged-matched healthy controls. DXA is the standard noninvasive method to asses BMD. QUS is inexpensive, mobile, easy to perform, radiation free, recognize for screening abilities and risk fracture prediction in normal population. This study assessed the ability of QUS versus DXA in determine low bone mass in haemodialised population.

Methods Material Patients in the evidence of the Haemodialysis and Renal Transplantation Center form the County Hospital nr.1, performed DXA (anteroposterior technique, Delphi W device, Hologic Inc.), and also QUS (Sahara device, Hologic Inc.). Correlation between DXA and QUS parameters were performed. Receiver operator characteristic curves (ROC) were plotted for BUA, SOS and QUI and used to define cut-off values for best sensitivities and specificities for all parameter. WHO T score diagnosis of osteoporosis and osteopenia were used. We also used the UK NOS strategy to define the interval of the best QUS diagnostic parameter, to identify with 90% sensitivity and 90% specificity different degrees of bone demineralization.

Results: We analised 131 patients (63 females and 68 males), mean age 47,776±12, 32 years, being in haemodialysis for a mean period of mean 51,488±4,686 months. BUA (r = 0,613/0,447) and QUI (r = 0,613/0,502) seem to be the parameters of choice when considering BMD at cortical level. Areas under ROC for BUA and SOS in diagnosis of osteoporosis and osteopenia, have a sensibility of 76, 1%- 76, 1%, respectively a specificity of 72, 5%-77, 8%. The values for osteoporosis are even better, for 77% and 84%. The identified cutoff levels for QUI are 76,1 (osteopenia) and 69,6 (osteoporosis). The diagnostic value of QUS )when reporting QUI= are even higher when we did define the proper interval.

Conclusion: DXA and QUS parameters correlate significantly. The best QUS diagnostic parameter comoared to DXA is QUI. It has the ability to identify low bone mass (sensitivity of 60/80%), but also can discriminate very well the “healthy bone” subjects (specificity of 75%). Using the 90-90 approach, we identify the precise interval for QUI values that allows the best diagnostic of bone demineralization.

 

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:122-123.

 

 

Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

 

 

52-letnia pacjentka została skierowana do Kliniki Endokrynologii z podejrzeniem niedoczynności przysadki. Przed 8 laty przebyła złamanie szyjki kości udowej. We wstępnym badaniu zwróciła uwagę niskorosłość: 116 cm wzrostu i niska masa ciała (19 kg), osłabienie, blada, sucha, zimna, łuszczącą się skórę, przerzedzone włosy na głowie, brak owłosienia pachowego oraz łonowego. W badaniach dodatkowych stwierdzono niedokrwistość, hiponatremię, hiperlipidemię. Po przeprowadzeniu szczegółowa diagnostyki endokrynologicznej stwierdzono wielohormonalną niedoczynność przysadki oraz wtórną nadczynność przytarczyc, prawdopodobnie na tle niedoboru wapnia i witaminy D3. Jakkolwiek badania densytometryczne ujawniły wybitnie obniżoną BMD, to jednak powstaje pytanie czy wyniki należy odnieść do wieku metrykalnego (52 lata) czy wieku kostnego (13 lat) pacjentki. Terapia substytucyjna chorej nie jest prowadzona klasycznie, chora otrzymuje tyroksynę i hydrokortyzon, nie wdrożono leczenia estrogenowego (brak zgody), ani hormonu wzrostu (tego typu terapia u osób dorosłych w Polsce nie jest refundowane). Ponadto zastosowano leczenie wapniem i witaminą D. Uzyskano wyraźną poprawę kliniczną i densytometryczną. Wdrożono leczenie alendronianem w dawce 70 mg co 14 dni.

Wrodzona niedoczynność przysadki jest bardzo rzadkim schorzeniem, większość przypadków jest diagnozowana i leczona od wczesnego dzieciństwa. Wskutek opóźnionego rozpoznania i leczenia doszło u pacjentki do rozwoju osteoporozy wtórnej o wieloczynnikowej etiopatogenezie (niedobór estrogenów, niedobór hormonu wzrostu – a tym mechanizmie- nieosiągnięcie szczytowej masy kostnej, a także wtórna nadczynność przytarczyc oraz palenie papierosów i przewlekły brak wysiłku fizycznego). Przedstawiony przypadek stanowi przykład poważnych konsekwencji opóźnionego rozpoznania i wdrożenia leczenia.

 

 

 

 

Clinic of Endocrinology and Metabolic Diseases, Medical University in Lodz

 

 

A 52-years, female old patient was referred to the Department of Endocrinology with suspected hypopituitarism. In 2001, she had femoral bone fracture. Her short stature (116 cm) drew attention during preliminary examination on admission. Other features, observed during physical examination, included low body weight (19 kg), weakness, pale, dry, cold and exfoliating skin, thinned hair on the head, while complete lack of any axillary or pubic hair. Laboratory tests revealed anaemia, hyponatraemia and hypercholesterolemia. Following detailed endocrine diagnostics, multihormonal hypopituitarism and secondary hyperparathyroidism were demonstrated (probably due to deficiency of calcium and vitamin D₃). Despite the fact that densitometric examination revealed significantly decreased BMD, a question arises, whether the obtained results should be referred to the patient’s calendar age (52 years) or bone age (13 years). The replacement therapy, received by the patient, is not administered according to the classical mode; the patient receives thyroxin and hydrocortisone, while neither oestrogen therapy (patient’s refusal) nor GH therapy (this therapy, when applied in adult patients, is not reimbursed in Poland) has been implemented. Additionally, a combined therapy calcium and vitamin D has been administered. A clear clinical and densitometric improvement was obtained. Alendronate treatment was administered in dose of 70 mg per fortnight.

Congenital hypopituitarism is a very rare disease, the majority of its cases being diagnosed and treated from early childhood This case is an example of secondary osteoporosis with multifactorial pathogenesis (oestrogen deficiency, GH deficiency and – in this mechanism – suboptimal peak bone mass, as well as secondary hyperparathyroidism, smoking and chronic lack of physical activity). The reported case is an example of serious consequences resulting from delayed diagnosis and treatment.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:124-125.

 

 

Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Podwzgórzowy brak miesiączki o charakterze czynnościowym spowodowany jest dysregulacją wydzielania GnRH i w konsekwencji zaburzeniem funkcjonowania osi podwzgórzowo – przysadkowo – jajnikowej. Jedną z głównych przyczyn wystąpienia czynnościowych zaburzeń podwzgórza jest ujemny bilans energetyczny, wynikający ze znacznej utraty masy ciała, nadmierny wysiłek fizyczny lub stres. Obserwowany u tych pacjentek brak miesiączki wiąże się z odległymi konsekwencjami niedoboru estrogenów takimi jak zaburzenie funkcji rozrodczej, niepłodność oraz może prowadzić do obniżenia gęstości tkanki kostnej szczególnie w obrębie kręgosłupa. Zmiany w obrębie kręgosłupa o charakterze osteopenii czy osteoporozy zwiększają ryzyko złamań osteoporotycznych.

Cel pracy. Ocena gęstości tkanki kostnej u pacjentek z rozpoznanym czynnościowym podwzgórzowym brakiem miesiączki.

Materiał. 30 pacjentek w wieku 17-32 lat z rozpoznaniem czynnościowego podwzgórzowego braku miesiączki. Kobiety spełniały następujące kryteria:

– rozpoznanie wtórnego braku miesiączki, określanego jako brak miesiączki przez okres dłuższy niż 90 dni, niezwiązany z ciążą,

– obniżone stężenie LH w surowicy krwi – (poniżej 5 jm./ml),

– obniżone stężenie FSH w surowicy krwi (poniżej 5 jm./ml).

Metodyka. Ocena stężenia hormonu folikulotropowego (FSH), hormonu luteinizującego (LH), estradiolu (E₂) w surowicy krwi. Ocena gęstości tkanki kostnej odcinka lędźwiowego kręgosłupa za pomocą badania densytometrycznego.

Wyniki. Pacjentki z rozpoznanym czynnościowym podwzgórzowym brakiem miesiączki charakteryzują się gęstością tkanki kostnej w odcinku L₁– L₄ kręgosłupa lędźwiowego średnio Z-score –1,16 g/cm³. Przytoczone wyniki świadczą o zmianach o charakterze osteopenii odcinka lędźwiowego kręgosłupa u tych pacjentek.

Wnioski. Stany związane z hipoestrogenizmem takie jak niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa prowadzą do istotnego obniżenia gęstości tkanki kostnej.Istotne znaczenie w zapobieganiu takich powikłań jak osteoporoza ma wykonywanie badań densytometrycznych odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Pozwala to na wczesne wykrycie zaburzeń w zakresie gęstości tkanki kostnej i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

 

 

 

 

Department of Gynaecological Endocrinology Karol Marcinkowski University of Medical Sciencies in Poznań, Poland

Introduction. Functional hypothalamic amenorrhea is caused by dysregulation of GnRH secretion and leads to dysfunction of hypothalamic-pituitary-ovarian axis. One of the main causes of functional hypothalamic disorders is negative energy balance, due to significant weight loss, and also excessive exercise or severe stress. Functional hypothalamic amenorrhea in these patients is related to further consequences of hypoestrogenism such as reproduction dysfunction, infertility and can lead to bone density decrease mainly in the vertebral column. Changes in the vertebral column such as osteopenia or osteoporosis can increase the risk of osteoporotic fractures occurrence.

The aim of the study. The estimation of bone mass density in patients with functional hypothalamic amenorrhea.

Material. 30 patients in the age of 17-32 with functional hypothalamic amenorrhea. Women meet the following requirements:

– at least a 3 months history of amenorrhea not due to pregnancy,

– at least one documented less then 5 U/ml serum LH levels,

– one documented less then 5 U/ml serum FSH levels

Methods. The concentration of serum folliculotrophin (FSH), lutropin (LH) and estradiol (E₂) by radioimmunoassay (RIA). The estimation of lumbar spine bone mass density by densitometry (DEXA).

Results. Patients suffering from functional hypothalamic amenorrhea are characterized by decreased lumbar spine (L₁-L₄) bone density average Z-score: – 1,16 g/cm³.

Conclusions. Conditions related to hypoestrogenism such as of hypothalamus and pituitary insufficiency lead to essential decrease of bone density. Performing densitometry has a crucial meaning in prevention of lumbar spine osteopenia and osteoporosis. The densitometry provides bone density disorders detection and enables introduction of appropriate treatment.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:125-126.

 

¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

³ Zakład Psychologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Jerzy Brzeziński

 

 

 

Wstęp. Ocena jakości życia chorych z osteoporozą dotyczy następujących dziedzin jakości życia: fizycznej, emocjonalnej, społecznej, bólu. Jakość życia mierzona może być w celu porównania różnych metod leczenia. Ocena jakości życia może być również użyteczna w badaniach epidemiologicznych w celu ustalenia obciążenia chorobą oraz w celu oceny efektywności leczenia. Głównym zadaniem opieki zdrowotnej jest utrzymanie niezależności tych chorych oraz zabezpieczenie przed pogorszeniem się jakości życia.

Socjodemograficzne zmienne zbierano przy użyciu opracowanego kwestionariusza. Poziom depresji oceniano z wykorzystaniem polskiej skali HADS, natomiast jakość życia uwarunkowanej stanem zdrowia oceniano przy pomocy polskiej skali Qualeffo 41. Skala ta zawiera dziedziny: ból, funkcjonowanie fizyczne (codzienne zajęcia, prace domowe, możliwość poruszania się), funkcjonowanie społeczne (spędzanie wolnego czasu), funkcjonowanie psychiczne( nastrój), percepcję stanu zdrowia. Ponadto skala pozwala ocenić ogólną jakość życia badanych. Oceny dokonuje się obliczając średnie wartości według opracowanego przez autorów algorytmu, przy czym, im wyższa wartość średnia tym gorsze oceny funkcjonowania i jakości życia badanych.

Wyniki. badań wykazały wyższy poziom depresji i lęku oraz wyższe wartości średnie w poszczególnych podskalach Qualeffo 41 dla kobiet z osteoporozą w porównaniu z grupą kontrolną. Poziom bólu skali Qualeffo 41 był również wyższy u kobiet z osteoporozą niż u kobiet z grupy kontrolnej. Poziom depresji i lęku korelował z bólem pleców, funkcjonowaniem fizycznym oraz funkcjonowaniem emocjonalnym( p<0.01; p< 0.05)).

 

 

 

 

¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

³ Zakład Psychologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Jerzy Brzeziński

 

 

Methods. Sociodemographic characteristics were gathered using a sociodemographic questionnaire. The depression level was evaluated by polish version of HADS, health related quality of life was evaluated by polish version of Qualeffo 41. That scale includes such a domains as: pain, physical function ( ADL), social function ( spending free time), mental function, general health perception. Furthermore Qualeffo 41 allows to evaluate global functioning and quality of life examined people. The evaluation is made by calculating medium value, according to algorithm elaborated by authors. The higher medium values the worse evaluations of functioning and quality of life.

Results. Results showed that HADS, pain level and Qualeffo 41 scores were higher in patients with osteoporosis than in control group. HADS scores correlated with pain, physical function and emotional function(p<0.01; p< 0.05)

Conclusion. Emotional status may be impaired in osteoporosis. Postmenopausal women need psychological support.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:126.

 

 

Oddział Chirurgiczno-Ortopedyczny, Szpital Hammerfest, Norwegia

 

 

Osteoporoza stanowi poważny problem medyczny, ekonomiczny, społeczny i psychologiczny. Chorobę charakteryzują zmiany w kości polegające na jej zmniejszonej wytrzymałości zwiększającej ryzyko złamań. Złamania bliższego końca kości udowej są jej najpoważniejszym powikłaniem. Po przebytym złamaniu w ciągu roku umiera 20% kobiet i 30% mężczyzn, 25% osób wymaga długotrwałego leczenia, a 50% staje się niepełnosprawna.

Celem pracy była ocena poziomu wiedzy pacjentów cierpiących na osteoporozę.

Materiał i metody: badaniem objęto 180 osób (90 mężczyzn i 90 kobiet) w wieku 60-78 lat leczonych w tutejszym szpitalu z powodu osteoporozy w latach 2007-8. pacjenci wypełniali autorską anonimową ankietę. Udział w badaniu był dobrowolny.

Wyniki: 86% chorych nie było w pełni zorientowanych w swoim stanie zdrowia, 65% czerpało wiedze na temat choroby od znajomych i rodziny, 96% uważało, że schorzenie niesie ograniczenia w życiu codziennym, 84% nie widziało potrzeby zwiększenia swojej aktywności fizycznej, 76% uważało, iż jedyną możliwość leczenia stanowi farmakoterapia, 98% obawiało się upadków.

Wnioski: chorzy z uwagi na wiek i wykształcenie w różnym stopniu interesują się swoją chorobą. Wiadomości uzyskane z ankiety przyczynią się w sposób istotny do zrozumienia problemów dotykających pacjentów i wypracowania kompleksowego modelu postępowania.

 

 

Surgical & Orthopedic Ward, Hammerfest Hospital, Norway

 

 

Osteoporosis is a serious medical, economic, social, and psychological problem. The disease is characterized by lesions in bones consisting in its reduced strength, increasing the risk of fractures. The most important complications are the fractures in the closer ends of femoral bones. After past fractures 20% females and 30% males, 25% persons require long time treatment and 50% become handicapped.

The purpose of this paper was evaluating the scope of knowledge of patients suffering from osteoporosis.

Material and methods: studies were performed on 180 persons (90 women and 90 men) at the age of 60 to 78 years, treated in our hospital for osteoporotic fractures in the period from 2000 to 2007. The patients filled an author’s anonymous survey. Participation in the study was voluntary.

Results: 86% patients were not fully aware about their health condition. 65% were informed about their disease by families and friends, 96% believed that their disease causes restrictions in everyday life, 84% did not see any need of increasing their physical activities, 76% believed that the only chance of treatment is in pharmacotherapy, 96% were afraid of falls.

Conclusions: the patients due to their age and education standards are interested in various degrees in their disease. Information obtained from the survey contributes to better understanding of the problems of patients’ concern and to elaborating a comprehensive model of procedures.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:127.

 

 

Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie, Katedra Żywienia Człowieka,

ul. Słoneczna 44A, 10-718 Olsztyn

 

 

Celem pracy była analiza niezależnych czynników ryzyka złamania w powiązaniu ze stanem odżywienia osób starszych.

Badania przeprowadzono na przełomie 2007 i 2008 roku u 211 osób (134 kobiet i 77 mężczyzn) w wieku od 68 do 88 lat (średnio 77,6±4,3) zamieszkałych w Olsztynie. Stan odżywienia określono za pomocą międzynarodowego kwestionariusza do badania minimalnej oceny stanu odżywienia (MNA). Według zaleceń WHO i IOF 2007 przyjęto niezależne czynniki ryzyka złamania i wyliczono 10-letnie bezwzględne ryzyko złamania (RB-10). Wśród osób o różnym stanie odżywienia porównano wartości RB-10 i częstość występowania niezależnych czynników ryzyka złamania. Analizę prowadzono programem STATISTICA v8.0 przy p≤0,05.

Ryzyko niedożywienia stwierdzono u 28% próby, a niedożywienie u dwóch osób (1% próby). Ryzyko niedożywienia częściej dotyczyło kobiet niż mężczyzn (34% wobec 17%). Średnio RB-10 wynosiło 28,1 i było istotnie wyższe u kobiet niż mężczyzn (34,6 wobec 16,7). Nie odnotowano współzależności pomiędzy częstością występowania niezależnych czynników ryzyka złamania a stanem odżywienia, za wyjątkiem palenia papierosów. Osoby z ryzykiem niedożywienia niemal 9-krotnie częściej paliły papierosy niż osoby dobrze odżywione.

Badana próba osób starszych charakteryzowała się wysokim ryzykiem niedożywienia i 10-letnim bezwzględnym ryzykiem złamania. Niezależne czynniki ryzyka złamania były w większym stopniu związane z płcią niż stanem odżywienia badanych osób starszych.

 

 

University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Departament of Human Nutrition, Poland

 

 

The aim of the paper was to analyse independent factors of the risk of fracture in relation to the nutritional status of elderly persons.

The research was conducted in 2007 and 2008 on 211 persons (134 women and 77 men) at the age of 68-88 (77.6±4.3 on average), living in Olsztyn. Nutritional status was determined by means of an international questionnaire for conducting a mini-nutritional assessment (MNA). Independent factors of fracture risk were assumed according to WHO and IOF 2007 recommendations and 10-year absolute risk of fracture was calculated (RB-10). The values of RB-10 and frequency of varied factors of fracture risk were compared among persons with varied nutritional status. Statistical analysis was conducted using STATISTICA v8.0 software, at p≤0.05.

Risk of malnutrition was found in 28% of the sample, and malnutrition was found in the case of two persons (1% of the sample). Risk of malnutrition more frequently concerned women than men (34% as compared with 17%). On average, RB-10 amounted to 28.1 and was significantly higher in women than in men (34.6 as compared with 16.7). No relations between the frequency of the occurrence of independent factors of the risk of fracture and the nutritional status were observed, apart from smoking. Persons at risk of malnutrition smoked almost nine times more frequently than well-nourished persons.

The examined sample of the elderly was characterized by a high risk of malnutrition and a high 10-year absolute risk of fracture. Independent factors of fracture risk were to a higher extent related to the gender than to the nutritional status of the elderly persons examined.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:128-129.

 

 

¹ Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

 

Wstęp: Najważniejszymi następstwami osteoporozy są złamania. Mogą one skutkować utratą samodzielności osoby starszej, obciążeniem opiekuńczym rodziny i dużymi wydatkami dla budżetu państwa. Identyfikacja czynników ryzyka złamań oraz częstości ich występowania ma podstawowe znaczenie w zapobieganiu złamaniom u osób starszych. Dostępny on-line kalkulator ryzyka złamania FRAX^® oparto na wynikach badań populacji z 9 krajów, jednakże dla Polski takie badania nie istnieją. Z tego powodu jego stosowanie dla osób starszych w Polsce ma pewne ograniczenia.

Celem pracy jest określenie częstotliwości występowania poszczególnych czynników ryzyk złamań osteoporotycznych w populacji kobiet po 50 roku życia.

Materiał i metody: Wśród 2075 kobiet pow. 50 roku życia, które zgłosiły się do Krakowskiego Centrum Medycznego przed 9-12 laty w celu wykonania badania densytometrycznego, przeprowadzono standardową ankietę, zawierającą pytania dotyczące m.in. czynników ryzyka złamania wymienianych we FRAX^®.

W okresie od stycznia do marca 2009 roku ponownie przeprowadzono telefonicznie tą samą ankietę. Ostatecznie grupę badawczą stanowiło 501 kobiet w wieku 50-83 lata (śr. 64,2, SD 6,9). Dane uzyskane w obydwu badaniach poddano podstawowej analizie statystycznej.

Wyniki: Analizie statystycznej poddano częstość występowania czynników ryzyka osteoporotycznego, wykorzystywanych we FRAX^®.

Przebyte jakiekolwiek złamanie włączając kręgosłup objawowy wystąpiło w I badaniu u 150 badanych (29,9%), natomiast w okresie między badaniami wystąpiły nowe złamania u 107 osób (21,4%). Złamanie szyjki kości udowej u rodziców w I badaniu miało miejsce u 46 osób (9,2%), w II u 48 osób (9,6%). I badaniu 69 osób (13,8%) paliło papierosy, obecnie pali 37 badanych (7,4%). Pice alkoholu w ilości przynajmniej 3 lub więcej jednostki na dobę zgłaszała w I i II badaniu 1 osoba (0,2%). 13 osób (2,6%) w I badaniu zażywało glikokortykosterydy (GKS) w II badaniu 32 osoby (6,4%). Na RZS (Reumatoidalne Zapalenie Stawów) w I badaniu chorowało 12 ankietowanych (2,4%), w II badaniu 21 osób (4,2%). Osteoporozę wtórną stwierdzono u 66 osób (13,2%) w I badaniu oraz u 107 osób (21,4%) w II badaniu.

Z powyższych badań wynika, iż najczęstszymi czynnikami ryzyka występującymi w populacji krakowskiej są: przebyte w przeszłości złamanie niskoenergetyczne oraz występowanie osteoporozy wtórnej. Na przestrzeni okresu obserwacji o 8,2% wzrosło występowanie osteoporozy wtórnej, o 3,8% zażywanie glikokortystrydów a o 1,8% występowanie RZS. Nie zmieniła się częstość picia alkoholu, natomiast o 6,4% zmniejszyła się liczba kobiet palących papierosy.

Porównanie uzyskanych wyników badań własnych do innych badań populacyjnych na terenie Polski (PWP-OS, BOS-2) wskazuje na zbliżone wartości odsetka kobiet u których wystąpiło złamanie (29,9% w badaniach własnych vs 27% BOS-2), natomiast złamanie u rodziców wystąpiło dwa razy częściej (PWP-OS). W badaniach własnych znacznie mniej kobiet pali papierosy (13,8% w I badniu i 7,4% w II badaniu vs 20,6% badanie PWP-OS).

Wnioski: 1. Wyniki badań własnych, prowadzonych w populacji krakowskiej, wskazują na różnice w częstości występowania poszczególnych czynników ryzyka w porównaniu z wynikami badań prowadzonych w północno-wschodniej Polsce. 2. Na przestrzeni 9-12 lat obserwacji zaobserwowano wzrost częstości występowania większości czynników ryzyka złamania osteoporotycznego, czego przyczyną mogą być fizjologiczne procesy starzenia się. 3. Znaczący wzrost częstości występowania osteoporozy wtórnej oraz przyjmowanie leków sterydowych może być spowodowany występowaniem schorzeń współistniejących w badanej populacji. 4. Problematyczne wydaje się pytanie o picie alkoholu w ilości przekraczającej 3 jednostki na dobę, ponieważ w całej badanej populacji tylko jedna osoba zgłosiła ten fakt, co jak wynika z doświadczeń autorów może być mało wiarygodne.

 

 

¹ Department of Bone and Joint Diseases, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland, www.kcm.pl

 

 

Introduction: Fractures are the main consequences of osteoporosis. They may result in the loss of patient’s independency, need for the family to provide additional care and large expenses for the state budget. Identification of risk factors and the frequency of fractures is of main importance in the prevention of fractures among elderly people. The FRAX^® fracture risk calculator, available online, is based on the results of research conducted on populations from 9 countries; however, there is no such research for Poland. Thus the use of the tool in case of elderly people in Poland is somewhat limited.

The aim of the work is to determine the incidence of individual risk factors for osteoporotic fractures in the population of women above 50 years of age.

Data and methods: A standard questionnaire was conducted, which included questions referring among others to the risk factors listed in FRAX^®, among 2075 women above 50 years of age who made an appointment in Krakowskie Centrum Medyczne to perform a densitometric examination 9-12 years ago.

Between January and March 2009 the same questionnaire was once again completed on the phone. The final study group consisted of 501 women aged 50 to 83 (average: 64.2 years old; SD 6.9). Data obtained from both surveys was subjected to basic statistical analysis.

Results: A statistical analysis of the incidence of risk factors for osteoporotic fractures used in FRAX^® was performed.

A fracture, including symptomatic spinal fracture, occurred in study I in 150 examined persons (29.9%), and in the period between studies new fractures occurred in 107 persons (21.4%). In study I, femoral neck fracture in parents occurred in 46 persons (9.2%), and in study II – 48 persons (9.6%). In study I, 69 persons (13.8%) smoked cigarettes, at present 37 examined persons are smokers (7.4%). Drinking alcohol in the amount of 3 or more units per 24 hours was reported by 1 person both in study I and II (0.2%). 13 persons (2.6%) in study I took glucocorticoids (GC) and in study II – 32 persons (6.4%). 12 examined persons (2.4%) in study I and 21 persons in study II (4.2%) suffered from rheumatoid arthritis (RA). Secondary osteoporosis was diagnosed in 66 persons (13.2%) in study I and 107 persons (21.4%) in study II.

            The results of the above mentioned studies suggest that the most common risk factors in the population of Krakow are: the history of low-energy fractures and secondary osteoporosis. During the study period the incidence of secondary osteoporosis increased by 8.2%, the intake of glucocorticoids by 3.8%, and the incidence of rheumatoid arthritis by 1.8%. There is no change in the incidence of hip fractures in parents as well as alcohol intake, but the number of women who smoke cigarettes decreased by 6.4%.

Conclusions: 1. Results of the own study performed on the Krakow population show differences in the incidence of particular risk factors, as compared to the results of studies conducted in the north-east Poland. 2. The incidence of most risk factors for osteoporotic fractures increased in the period of 9-12 year observation, which may be the result of the physiological processes of ageing. 3. The significant increase in the incidence of secondary osteoporosis and the intake of steroids may be caused by the incidence of concomitant conditions in the examined population. 4. The question referring to the amount of alcohol intake grater than 3 units per 24 hours appears to be problematic, because only one person in the whole study group reported this fact, which may not be reliable, according to authors’ experience.

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:129-130.

 

 

Belarusian Medical Academy of Postgraduate Training.

The center of prophylaxis of osteoporosis, Minsk.

 

 

Economical efficacy of the early diagnosis of osteoporosis is increased with the use of interactive testing. In 2008 on the basis of the City centre of osteoporosis (Minsk, Belarus) the Belarusian Study of the Clinical Picture of Osteoporosis (BLESK) was performed.

The aim of the study was to define the prognostic importance of the questions ofthe One-Minute Osteoporosis Risk Test for an estimation of risk of osteoporosis.

152 women at the age 51,6 ± 6 years were tested. At the first step of the screening the questioning was performed by means of the new IOF One-Minute Osteoporosis Risk Test for an estimation of risk of osteoporosis for women, consisting of 18 questions. Test was considered to be positive when there were 3 or more positive answers.

The second step of the study included carrying out the dual energy X-ray absorptiometry. According to the data of DXA among 152 examined women 88 individuals (58 %) had normal BMD, osteopenia was observed in 40 persons (26 %) and osteoporosis – in 24 (16 %).

For the evaluation of the prognostic importance of the questions ofthe screening test the obtained data were statistically analyzed. Reliability of distinction of average values of quantitative signs was estimated by means of t-criterion of Student, for an estimation of reliability of two alternative distributions criterion χ2 was used. There were also used methods of variation statistics for the definition of the average values of examined signs and indicators of variation.

As a result of statistical analyzes there was revealed the greatest prognostic importance of the questions № 2, 5, 6, 11, 12, 16 and 17.

Conclusion: the analysis of the IOF One-Minute Osteoporosis Risk Test for women revealed the greatest prognostic importance of the 2, 5, 6, 11, 12, 16 and 17 questions for the subsequent decision about the direction of patients to x-ray densitometry.