II Krakowskie Sympozjum – Osteoporoza w życiu, praktyce i teorii
Kraków 30.09 – 01.10.1995

Streszczenia:
Materiały kongresowe: REFERATY, s26.

OSTEOPOROZA JAKO MOŻLIWA PRZYCZYNA ZŁAMAŃ W ŚWIETLE DANYCH EPIDEMIOLOGICZNYCH

S. Maj
Okręgowy Szpital Kolejowy ul.Panewnicka 65 Katowice
Adres do korespondencji: Os.Dywizjonu 303 8/9 31-873 Kraków

W pracy przedstawiono wybrane dane epidemiologiczne dotyczące złamań po¬wstałych w wyniku upadku na tym samym poziomie, leczonych w szpitalach jednego województwa (katowickiego), w wybranych oddziałach (urazowo – ortopedycznych, urazowych i chirurgicznych), w ciągu jednego roku (1994). Dane pochodziły z bazy danych „Karta Statystyczna” funkcjonującej w oparciu o sieć komputerową łączącą szpitale i zawierającej informacje o wszystkich osobach leczonych szpitalnie. Z powo¬du ww. złamań leczono w badanym okresie, na terenie całego województwa, 4836 osób, w tym: 1005 – ze złamaniem kości piszczelowej i strzałkowej, 922 – ze złamaniem kości udowej (z wyjątkiem złamania szyjki udowej), 664 – ze złamaniem szyjki kości udowej, 615 – ze złamaniem kostek podudzia, 547 – ze złamaniem kości promieniowej i łokciowej, 417 – ze złamaniem kości ramiennej, 110 – ze złamaniem obojczyka i 101 – ze złamaniem kręgosłupa bez uszkodzenia rdzenia kręgowego. Grupy chorych z innymi złamaniami były mniej liczne (<100).
Następnie, ograniczając się do najliczniejszych, wymienionych wyżej grup, przedsta¬wiono częstość poszczególnych złamań (osobno u kobiet i u mężczyzn) w kolejnych dziesięcioletnich grupach wiekowych. Poszukując złamań, które mogły powstać w wyniku osteoporozy pominięto wszystkie istniejące zależności (pomiędzy rodzajem złamania a wiekiem lub płcią chorych) poza tymi, które dotyczyły osób powyżej 50 roku życia. Stwierdzono zwiększanie się zagrożenia złamaniami wraz z wiekiem w przypadku: złamań szyjki lub innych części kości udowej (u kobiet i mężczyzn), złamań kości ramiennej (u kobiet i mężczyzn), złamań kości promieniowej i łokciowej (u kobiet), złamań kości podudzia (u kobiet) oraz złamań kręgosłupa bez uszkodze¬nia rdzenia kręgowego (u kobiet i mężczyzn). Zależności takiej nie stwierdzono w przypadku złamań kości promieniowej i łokciowej (u mężczyzn), złamań kości podudzia (u mężczyzn) oraz w pozostałych wybranych grupach.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s104-105.

L12
IDENTYFIKACJA ZNIEKSZTAŁCEŃ TRZONÓW KRĘGOWYCH W POPULACJI POLSKIEJ PRZY UŻYCIU MORFOMETRII DENSYTOMETRYCZNEJ – WYNIKI BADAŃ PROGRAMU EPOLOS

Skowrońska-Jóźwiak E.1, Płudowski P.2, Kozdraj T.3, Karczmarewicz E.2, Lewiński A.1, Lorenc R.2

1 Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki Łódź, ul. Rzgowska 281/289
2 Zakład Biochemii, Instytut Zdrowia Dziecka, Warszawa
3 Zakład Technik Komputerowych i Statystyki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Słowa kluczowe: złamania trzonów kręgowych, zniekształcenia trzonów kręgowych morfometria densytometryczna

Celem badania było określenie częstości występowania bezobjawowych zniekształceń trzonów kręgowych u zdrowych osób populacji polskiej przy wykorzystaniu morfometrii densytometrycznej (MXA) i porównanie wyników z danymi z piśmiennictwa uzyskanymi innymi technikami.
Badaniu poddano 965 osób, w tym 616 kobiet i 349 mężczyzn w wieku od 18-79 roku życia, dotąd nieleczonych z powodu osteoporozy. Uwidoczniono kręgi od T4 do L4. Boczne skany kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego wykonano aparatem Expert-XL. Oznaczano sześć punktów w celu wyznaczenia przedniej (Ha), środkowej (Hc) i tylnej (Hp) wysokości trzonów kręgowych Th4-L4. Kręg uznawano za zniekształcony/złamany jeśli którakolwiek Komputerowych wartości Ha/Hp, Hc/Hp lub Hp/Hp kręgu następnego lub Hp/Hp kręgu poprzedniego była niższa niż 3 SD od średniej wartości referencyjnej.
Wyniki
Analizie poddano 9675 kręgów. 167 (1,75%) kręgów zostało ocenione jako zniekształcone, występowały one u 113 pacjentów (11,7 % badanych osób). U 81 osób (74% osób ze złamaniami; 8,4% populacji badanej) wykazano pojedyncze złamanie, a u 28 osób występowały mnogie deformacje. Złamania występowały u 108 kobiet (11,5% kobiet) i 42 mężczyzn (12,03% badanych mężczyzn). Dominowały zniekształcenia pierwszego stopnia. Częstość zniekształceń rosła z wiekiem; u kobiet 86 złamań wystąpiło w grupie powyżej 55 roku życia, 13 – grupie 18-45 lat i 9 w grupie 45-55 lat. U mężczyzn w grupie 18-45 lat stwierdzono 10 deformacji, w grupie 45-55 lat – 4, zaś w grupie powyżej 55 lat – 45. Najczęściej obserwowano deformacje kręgu Th8 i Th6.
Wnioski:
1. Bezobjawowe deformacje trzonów kręgowych występują w badanej populacji z częstością ok. 12%.
2. Dane te są zbliżone do wyników uzyskanych w badaniach morfometrii rentgenowskiej w badaniach EVOS.
3. Morfometria densytometryczna jako badanie nieinwazyjne może stać się przydatnym narzędziem w diagnostyce złamań trzonów kręgowych.

L12
IDENTIFICATION OF VERTEBRAL DEFORMITIES IN POLISH POPULATION ON MORPHOMETRIC X-RAY ABSORPTIOMETRY – RESULTS OF EPOLOS STUDY

Skowrońska-Jóźwiak E.1, Płudowski P.2, Kozdraj T.3, Karczmarewicz E.2, Lewiński A.1, Lorenc R.2

1 Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, The Medical University of Łódź, ul. Rzgowska 281/289, Poland
2 Department of Biochemistry, The Children’s Memorial Institute, Warsaw, Poland
3 Department of Computer Science and Medical Statistics, The Medical University of Łódź, Poland

Key words: vertebral deformities, vertebral fractures, morphometric x-ray absorptiometry

The goal of the study was determination of the incidence of asymptomatic vertebral deformities in healthy persons of the Polish population, based on morphometric x-ray absorptiometry (MXA) and comparison of results with data from literature, obtained by other techniques.
Patients and methods
The study involved 965 persons, including 616 women and 349 men at the age of 18-79 years, untreated for osteoporosis before. T4 to L4 vertebrae were revealed. Lateral scans of the thoracic-lumbar spine were made with an Expert-XL densitometer. Six point digitization were used to calculate the anterior (Ha), central (Hc), and posterior (Hp) height of the vertebral bodies Th4-L4. Vertebra were defined as having prevalent deformities when at least one ratio value (Ha/Hp, Hc/Hp, Hp/Hp up, or Hp/Hp low) fell 3 SD below or even more than the reference mean of that ratio at any vertebral level.
Results
The analysis was performed on 9675 vertebrae, where 167 (1.75%), evaluated as deformed, occurred in 113 patients (11.7 % of the examined patients). In 81 persons (74% patients with fractures; 8.4% of the studied population), single fractures were demonstrated, while in 28 persons, multiple deformities prevailed. Fractures occurred in 108 women (11.5% women) and 42 men (12.03% of the examined men). First degree deformities dominated. The incidence of deformities rose with age; in women 86 fractures were found in the group above the 55th year of life, 13 – in the group of patients at 18-45 and 9 in the group at the age of 45-55. In the group of male patients at the age of 18-45 years, 10 deformities were diagnosed, in the group of 45-55 years – 4 deformities, while 45 deformities were found in the age group above 55. Deformities of Th8 and Th6 vertebrae were most frequently observed.
Conclusions
1. Asymptomatic deformities of vertebrae occur in the studied population with the incidence rate of approximately 12%
2. The obtained results are close to the data demonstrated in x-ray morphometric studies within the EVOS Programme.
3. Densitometric morphometry, as a non-invasive technique, may turn out to be a useful tool in the diagnostics of vertebral fractures.

Current Osteoporosis Reports. 2004, 1(2), 17-23.

Rational Use of Bisphosphonates for the Treatment of Osteoporosis.
Mathoo J.M.R., Cranney A., Papaioannou A., Adachi J.

Autorzy w artykule piszą m.in., że wybór preparatu do leczenia osteoporozy powinien być indywidualnie dopasowany tak, aby zapobiegać utracie kości, optymalizować masę kostną i redukować występowanie złamań. Bisfosfoniany doustne są sprawdzoną, bezpieczną i efektywną grupą leków w zapobieganiu i leczeniu osteoporozy. Bisfosfoniany zawierające grupę azotanową – alendronian i rizedronian – mają niezaprzeczalną zdolność zwiększania BMD w szkielecie osiowym i w kościach kończyn oraz u osób leczonych znacząco redukują występowanie złamań kręgowych i pozakręgowych. Korzyści bisfosfonianów w zapobieganiu złamaniom kręgowym u osób z wysokim ryzykiem zostały udowodnione już w pierwszym roku terapii. Powinny one być stosowane w pierwszej kolejności u większości pacjentów z osteoporozą i osteopenią z klinicznymi czynnikami ryzyka. O ile to możliwe, powinny być podawane w schemacie 1 raz w tygodniu alendronian 75mg lub rizedronian 35mg tak by polepszyć regularność przyjmowania leku przez pacjentów i zminimalizować niepożądane efekty ze strony przewodu pokarmowego. Nie przeprowadzono jeszcze bezpośredniego badania ze złamaniem jako punktem granicznym dla ustalenia czy którykolwiek z bisfosfonianów jest bardziej korzystny od pozostałych. Etidronian, pomimo że bezpieczny i efektywny w zwiększeniu masy kostnej w kręgosłupie i redukcji złamań kręgowych, w świetle jego słabszego potencjału w zapobieganiu złamaniom pozakręgowym powinien być ogólnie uważany za nieodpowiedni w porównaniu do aminobisfosfonianów.

Osteoporosis Int (2003) 14, 9: 722 – 727

Śmiertelność i chorobowość związana z farmakologicznym leczeniem osteoporozy po złamaniach biodra
(Mortality and morbidity associated with osteoporosis drug treatment following hip fracture)
Marilyn W. Cree(1), Angela G. Juby (2) and Keumhee C. Carriere (1,3)

(1) Department of Mathematical and Statistical Sciences, University of Alberta, Edmonton, Alberta, Canada

(3) 632 Central Academic Building, Department of Mathematical and Statistical Sciences, University of Alberta, Edmonton, Alberta, T6G 2G1, Canada

Abstrakt: Nasze badanie oceniało farmakologiczne leczeniem osteoporozy po złamaniach biodra, z oceną jego zależności ze śmiertelnością i zachorowaniem pacjentów. Zgromadzono dane medyczne dotyczące grupy pacjentów powyżej 65 roku życia ze złamaniami biodra – dane dotyczyły okresu zarówno przed jak i po złamaniu biodra. Oceniano dane w okresie po złamaniu dotyczące stosowania przepisywanych lekarstw, korzystania z usług służby zdrowia. W trakcie badania dostępnych było 5 klas leków stosowanych w osteoporozie: hormonoterapia zastępcza (HTZ), bifosfoniany (BSP), kalcytonina, selektywni agoniści receptorów estrogenowych (SERM) i witamina D₃ (Rocaltrol). W okresie przed złamaniem 38 z 449 pacjentów (8 %) było leczonych lekami przeciw osteoporozie. W okresie po złamaniu 81 z 356 pacjentów (23 %) było leczonych lekami przeciw osteoporozie, z tej grupy 63 osoby przed złamaniem nie były leczone. Obie grupy, zarówno pacjentów leczonych jak i nieleczonych, cechowało podobne prawdopodobieństwo późniejszego złamania biodra (odpowiednio 6 % i 4 %) oraz złamania Colles’a (2%). Również odsetek hospitalizacji był podobny w obu grupach, dotyczyło to zarówno hospitalizacji krótkoterminowych (28 % – pacjenci leczeni, 27 % – pacjenci nieleczeni) jak i długoterminowych (odpowiednio 43 %, 37 %). Jednakże śmiertelność w grupie pacjentów leczonych była znacząco niższa. Niższa śmiertelność w grupie pacjentów leczonych oraz wiedza na temat redukcji złamań i wzroście gęstości mineralnej kości powodowanej przez leki antyresorpcyjne, skłania do przeprowadzenia randomizowanego badania celem potwierdzenia naszych przypuszczeń dotyczących celowości włączania leczenia antyresorpcyjnego pacjentom po złamaniu.

Słowa kluczowe: Osoby starsze, złamanie biodra, chorobowość, śmiertelność, osteoporoza, leczenie

Medicina Sportiva, Vol. 4, Suppl. No. 1, 2000

WYSIŁEK FIZYCZNY W PROFILAKTYCE I LECZENIU OSTEOPOROZY
Zbigniew Szyguła (red.)

Plik w załączniku

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W35
Andrzej Bednarek
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii AM w Lublinie 20-954 Lublin, ul. Jaczewskiego 8

Na podstawie własnego doświadczenia zebranego podczas przeprowadzonych w latach 1980-1999 165 protezoplastyk rewizyjnych analizowano najczęstsze zagrożenia, powikłania i niepowodzenia śródoperacyjne. Wskazano ich przyczyny i możliwości uniknięcia. .
1. Kwalifikacja i planowanie przedoperacyjne. Zbyt pobieżna ocena stanu ogólnego pacjenta i niewłaściwa ocena rozmiaru ubytków mogą spowodować zagrożenie zdrowia pacjentów i ponowne poprawne osadzenie protezy staje się niemożliwe. .
Dostęp operacyjny. Niewłaściwie zaplanowany lub zbyt oszczędny dostęp operacyjny sprzyja dodatkowym uszkodzeniom (n. kulszowy, n. udowy) i utrudnia prawidłowe osadzenie wszczepu. Właściwe instrumentarium rewizyjne i różnorodność implantów. Usuwanie mocno związanego z podłożem cementu lub wgojonych implantów bezcementowych są przyczyną zamierzonych lub niezamierzonych dodatkowych uszkodzeń kości. Niedostatki instrumentarium i odpowiednich implantów uniemożliwiają pomyślne zakończenie operacji.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s35-36.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s5-s6.

L11
Gęstość mineralna kości i ilościowa analiza cyfrowa obrazu rentgenowskiego jako odzwierciedlenie właściwości mechanicznych tkanki kostnej gąbczastej kości piętowej

Wojciech Glinkowski 1,2, Tomasz Jędral 2, Małgorzata Brzozowska 3, Maciej Kornacki 4, Zbigniew Nita 5
1Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
2Zakład Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej w Warszawie
3Zakład Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Warszawie
4Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego
5Instytut Mechaniki i Konstrukcji Politechnika Warszawska 02-005 Warszawa ul. Lindleya 4

Wyniki pochodzące z badań densytometrii i gęstości optycznej obrazu rentgenowskiego oceniano w celu uzyskania nowych informacji na temat potencjalnej roli analizy obrazu zdjęć rentgenowskich w przewidywaniu ryzyka złamań. Ocenialiśmy czy ilościowe badanie obrazu rentgenowskiego i zmienne uzyskane w badaniu densytometrycznym nieuszkodzonych kości piętowych są związane z właściwościami mechanicznymi tych kości. Pobraliśmy 15 nieuszkodzonych kości piętowych ze zwłok, od 14 mężczyzn i jednej kobiety do 48 godzin po zgonie. Średni wiek badanych wynosił 43,3 lata (w zakresie19-78 lat). Pobrane kości były prześwietlane w standardowym rzucie bocznym. Zdjęcia rentgenowskie cyfrowano przy pomocy kamery CCD dużej rozdzielczości i zapisywano w postaci plików obrazowych GIF89. Wyrażano je jako odsetek wzorca. Zmierzono także gęstość minerałów kostnych (BMD) kości piętowych. Sześcienne bloczki kostne wycięto z kości piętowej z miejsca w którym dokonywano pomiarów DXA i RODIA. Zmierzono także wartości współczynnika elastyczności kości przy ściskaniu z góry w dół. Stwierdzono, że gęstość minerałów kostnych (BMD) istotnie koreluje z właściwościami mechanicznymi kości gąbczastej w kości piętowej (r2 =0,83, p < 0.0001). Wartości pomiarów relatywnej gęstości optycznej radiogramów umiarkowanie korelowały z właściwościami mechanicznymi kości gąbczastej w kości piętowej (r2 =0,67, p < 0.0001). Stwierdzono również że względna gęstość optyczna radiogramów mocno korelowała z wartościami gęstości mineralnej (BMD) kości piętowych (r2 =0,88, p < 0.0001). Wartości denystometryczne uzyskane w wyniku bezpośredniego pomiaru lub względnej analizy obrazu cyfrowego są skorelowane z właściwościami mechanicznymi kości piętowej pod postacią współczynnika elastyczności kości gąbczastej. Uzyskane przez nas wyniki wskazują, że względna gęstość optyczna radiogramów nieuszkodzonej kości piętowej związana jest z jej własnościami mechanicznymi.

L11
BONE MINERAL DENSITY AND QUANTITATIVE DIGITIZED X-RAY IMAGE ANALYSIS REFLECTS THE MECHANICAL PROPERTIES OF CALCANEAL TRABECULAR BONE
Wojciech Glinkowski1,2, Tomasz Jedral2,Małgorzata Brzozowska3, Maciej Kornacki4, Zbigniew Nita5,
1Department of Orthopedics and Traumatology of Locomotor, Medical University Warsaw,
2Department of Anatomy, Medical University Warsaw,
3Department of Legal Medicine, Medical University Warsaw,
4Faculty of Biology, University of Warsaw,
5Institute of Mechanics and Construction, University of Technology Warsaw 02-005 Warszawa ul. Lindleya 4, Poland

Densitometric and optical density of radiograms variables were assessed to provide new information about the potential role of quantitative X-ray image analysis in fracture risk prediction. We assessed whether the quantitative X-ray image and densitometric variables derived from measurements of intact calcaneal bones were associated with their mechanical properties. We obtained 15 intact cadaveric calcanei, including 14 men and 1 women, of a mean age of 43,3 years (range 19-78 years). Harvested calcanei were X-rayed in a standard lateral view. Plain images were digitized with a high-resolution CCD camera and stored as GIF89 files. Relative optical density values were measured with the RODIA System and expressed as percent of density pattern. We measured the bone mineral density (BMD) of the calcaneal body using dual-energy X-ray absorptiometry. Cubes of trabecular bone were then removed from the calcaneus at approximately the same location as the DXA and RODIA measurements were obtained, and the elastic modulus of the trabecular bone specimens were measured by compressing them in the super-oinferior direction. We found that bone mineral density (BMD) variables were strongly correlated with the mechanical properties of calcaneal trabecular bone (r2 = 0,83, p< 0.0001). Relative optical density values variables were moderately correlated with the mechanical properties of calcaneal trabecular bone (r2 = 0,67, p< 0.0001). We found also that Relative optical density values were strongly correlated with the bone mineral density (BMD) variables of calcaneal trabecular bone (r2 = 0,88, p< 0.0001). Densitometric measurements obtained by direct densitometry or indirect by relative optical density image analysis of digitized X-ray were associated with elastic modulus of trabecular bone. Our results indicate that relative optical density value measurements of the intact heel are associated with the mechanical properties of calcaneal trabecular bone and, in some cases, provide informa¬tion similar to that provided by BMD measurements.

L16

CIERPLIWY LEKARZ – CIERPLIWY PACJENT

czyli:

JAK BUDOWAĆ SOJUSZ TERAPEUTYCZNY I ANGAŻOWAĆ PACJENTA PRZEWLEKLE CHOREGO W LECZENIE I TERAPIĘ  

Santorski J.^1,2, Frydecka D.³

¹GFD Values

²Laboratorium Psychologii Zdrowia

³Wroclawski Uniwersytet Medyczny

Słowa kluczowe: komunikacja, zaangażowanie, relacja lekarz – pacjent, adherencja terapeutyczna, współpraca.

Zarówno nasze doświadczenia kliniczne, jak i metaanalizy wielu badań pokazują, że zaangażowanie pacjentów i gotowość do współpracy i przestrzegania zaleceń zależą od jakości relacji lekarza i pacjenta. Mamy też szereg badań o znaczeniu komunikacji jako jednego z najważniejszych aspektów relacji pacjenta i lekarza, których wyniki wykorzystywane są w praktyce psychologii zdrowia. Najczęściej w tym kontekście koncentrujemy się na „dostrojeniu” lekarza do pacjenta w pierwszej fazie kontaktu oraz na trafności i prostocie zaleceń komunikowanych w finale spotkania. W naszym wystąpieniu skupimy się na mniej znanym aspekcie relacji i komunikacji lekarz – pacjent, jakim jest tryb podejmowania decyzji przez lekarza i pacjenta. Przedstawimy interesujące badania, z których wynika, że wbrew oczekiwaniom, nie zawsze tak zwane „partnerskie”, podmiotowe podejście lekarza do pacjenta w procesie decyzyjnym, generuje optymalne poczucie satysfakcji i motywacji pacjenta.

Kluczową rolę natomiast odgrywa dostosowanie lekarza do „stylu decyzyjnego” i oczekiwań pacjenta. Niektórzy chcą rozpatrywać kliniczne dylematy „po partnersku”, a niektórzy preferują lekarza, który decyduje arbitralnie i „prowadzi za rękę”. Przedstawimy wskazówki dla lekarzy uwzględniające badania nad funkcjonowaniem mózgu pacjenta i lekarza (procesy „podkorowe”/nieświadome). Wprowadzimy rozróżnienie w wymiarze „co robić?” (jak się komunikować?) i „JAK BYĆ?” z pacjentem, by jak najlepiej budować z nim sojusz terapeutyczny.

L16

PATIENT PHYSICIAN – PATIENT PATIENT

OR:

HOW TO BUILD THERAPEUTIC ALLIANCE AND HOW TO ENGAGE CHRONIC PATIENT INTO TREATMENT AND THERAPY

Santorski J.^1,2, Frydecka D.³

¹GFD Values

²Laboratorium Psychologii Zdrowia

³Wroclawski Uniwersytet Medyczny 

Key words: communication, patient’s engagement, relation, physician, patient, adherence, compliance, cooperation

          Our own clinical experience, as well as meta-analysis of many research results show, that patients’ engagement in any treatment process and their inner will to cooperate with physicians – which usually means following doctor’s recommendations – depend on the quality of doctor – patient relations. The results of our multiple research are used in the psychology of health – the quality of the doctor – patient relations depend on the communication, which is one of the most important aspects of their relation. In the context of communication, we mostly focus on the doctor’s skills of adaptation to the patient during their first meeting and the doctor’s recommendations, which should be easy to understand and accurate. During our speech we will focus on the less know aspect of the doctor – patient relations and their communication: the decisions made by the doctor and the patient. We will present interesting research results, which show that patients do not always expect „partnership” in their relations with the doctors, because it may make them feel unsatisfied and unmotivated. 

The key element, is the adaptation of the doctor to the patient’s expectations. Some patients prefer a doctor, who is a partner for them – they make decisions together. Others prefer a doctor who makes decision for them. We will present some clues for the doctors, which include research on brain functions of the patient and the doctor (subcortical processes). We will  diverse the aspects of „how to communicate with the patient?”, and „HOW TO BE?” with a patient in order to make with him the most effective therapeutic alliance.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 61

L16

LEKI PRZYSZŁOŚCI

Franek E.

Osteoporoza jest jedną z chorób cywilizacyjnych, będącą przyczyną większości występujących w wieku średnim i starszym złamań. Obecne leczenie osteoporozy skupia się na ich zapobieganiu. Jednak z uwagi na fakt, że liczba chorych jest bardzo duża, jak i na fakt, że dostępne leczenie zapobiega złamaniom jedynie u części chorych, cały czas poszukuje się nowych metod terapii.

Jedną z nich są inhibitory katepsyny K. Katepsyna K jest proteazą, której ekspresja zachodzi selektywnie w osteoklastach i która odpowiedzialna jest za degradację wielu składników macierzy kostnej, w tym kolagenu typu 1. W ciągu ostatnich lat dużo wysiłków poświęcono znalezieniu inhibitorów tego białka i chociaż nie są one jeszcze dopuszczone do leczenia, to przynajmniej trzy z nich, odanacatib, relacatib i balicatib, znajdują się w zaawansowanej fazie badań klinicznych.

I tak, dwuletnie leczenie odanacatibem spowodowało wzrost BMD u kobiet chorych na osteoporozę pomenopauzalną o 5,5% w kręgosłupie lędźwiowym i o 3,2% w biodrze (podczas gdy u kobiet leczonych placebo wartości te spadły odpowiednio o 0,2 i 0,9%). Równolegle obserwowano spadek stężeń markerów resorpcji kości.

W chwili obecnej toczy się badanie 3 fazy klinicznej, w którym zrandomizowano ponad 16000 pacjentów, a które ocenić ma skuteczność przeciwzłamaniową odanacatibu, podawanego ustnie w dawce 50 mg raz na tydzień, u chorych z osteoporozą pomenopauzalną.

Inne inhibitory katepsyny K, takie jak relacatib lub balicatib, nie są w tak zaawansowanej fazie badań. W chwili obecnej (wejście 23.05.2011) w bazie www.clinicaltrials.gov nie ma żadnych aktywnych badań tych cząsteczek.

Inną cząsteczką, która budzi zainteresowanie już nie tylko biochemików i badaczy przedklinicznych, ale i klinicystów, jest sklerostyna. Cząsteczka ta hamuje proces kościotworzenia na skutek wiązania się z LPR5 i LPR6, powodując zahamowanie szlaku sygnałowego WNT (być może także poprzez inne mechanizmy). Ekspresja sklerostyny zachodzi przede wszystkim w osteocytach. Obciążenie mechaniczne kości powoduje zahamowanie jej wydzielania i następową aktywację osteoblastów.

Opublikowano badanie oceniające bezpieczeństwo i tolerancję przeciwciała przeciw sklerostynie (AMG785). W niewielkiej grupie 72 zdrowych ochotników nie stwierdzono poważniejszych działań niepożądanych, a lek był dobrze tolerowany. Obserwowano także zachęcające wyniki polegające na zwiększeniu BMD i zwiększeniu stężeń markerów kościotworzenia.

Podsumowując, wydaje się, że w niedalekiej przyszłości na rynku mogą pojawić się nowe leki przeciwzłamaniowe, z których najlepsze wydaja się być inhibitory katepsyny K i przeciwciała przeciw sklerostynie.

L16

MEDICATIONS OF THE FUTURE

Franek E.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 54-55

L15

Leczenie osteoporozy – terapia szyta na miarę

Marcinowska-Suchowierska E.

Klinika Medycyny Rodzinnej, Chorób Wewnętrznych i Chorób Metabolicznych Kości Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie

Słowa kluczowe: leczenie farmakologiczne, skuteczność w hamowaniu złamań, objawy uboczne, przestrzeganie zasad leczenia, cena 

Do leczenia osteoporozy w Europie zarejestrowano leki (Kalcytonina, Alendronian, Risedronian, Ibandronian, Zoledronian, Ranelinian strontu, Raloksifen, Denosumab, Teriparatid). Leki te wykazały skuteczność w hamowaniu nowych złamań w próbie wieloośrodkowej, podwójnie ślepej, z losowo dobranymi pacjentami, pod kontrolą placebo, a wyniki zostały opublikowane w indeksowanym czasopiśmie.

Wybór leku ułatwia metaanaliza wystandaryzowanych prób klinicznych (uznanych za dowód o najwyższej wiarygodności) oceniających wpływ badanej interwencji na ryzyko złamań, którą przeprowadził Belgian Bone Club, a także wytyczne, które są opublikowane przez European Society for Clinical and Economic Evaluation of Osteoporosis and Osteoarthritis (ESCOO).

W dokonaniu wyboru leczenia osteoporozy u indywidualnego pacjenta pomaga nie tylko znajomość wyników prób klinicznych w których wykazano skuteczność przeciwzłamaniową leków w zróżnicowanych miejscach szkieletu, ale i w jakim wieku oraz po jakim czasie leczenia ujawnia się ich korzystne działanie. Należy uwzględnić także fakt, że każdy z leków zarejestrowanych do leczenia osteoporozy przejawia również określoną aktywność w innych tkankach, będąc przydatnym w leczeniu innych zagrożeń zdrowotnych, np. działa na gruczoł piersiowy (przeciwnowotworowo), na naczynia krwionośne (zapobiega skutkom miażdżycy), przeciwbólowo, itp. Mają one również działania uboczne (wczesne i późne), wykazują interakcje z innymi lekami, a ponadto niektóre z nich wymagają specjalnej dyscypliny w przyjmowaniu leku.

Osteoporoza jest chorobą przewlekłą wymagającą wieloletniego leczenia, dlatego jednym z najważniejszych kryteriów wyboru leku staje się akceptacja długotrwałej terapii i przestrzeganie zasad leczenia (adherence). Jako że osteoporoza często dotyka osoby starsze, schorowane, które z powodu współistniejących chorób przyjmują wiele leków, trudno im sprostać wymogom, jakie są stawiane przy przyjmowaniu bisfosfonianów doustnych. Zmniejszenie częstości dawkowania BS raz na tydzień lub miesiąc powoduje lepszą ciągłość leczenia niż przy codziennym podawaniu leku. Możliwość stosowania BS drogą pozajelitową raz co 3 miesiące (Ibandronian) lub raz na rok (Zolendronian), pozwala nie tylko na stosowanie BS przy przeciwwskazaniach do ich doustnego podania, ale zwiększa adherence. Zarejestrowanie do leczenia osteoporozy Denosumabu podawanego raz na pół roku podskórnie zapewnia ciągłość przewlekłej terapii.

Bardzo ważne w doborze terapii osteoporozy są indywidualne cechy pacjenta – jego osobowość, zdolność akceptacji choroby przewlekłej i wiedza na jej temat, uświadomienie ryzyka związanego z chorobą, a także monitorowanie chorych, co daje im świadomość ciągłości procesu leczenia. Powinno się także uwzględnić sytuację materialną pacjenta, współistniejące choroby i przyjmowane leki oraz wcześniejsze doświadczenia z pracownikami ochrony zdrowia.

Podsumowanie. W terapii osteoporozy lekarz wybiera leczenie farmakologiczne kierując się bezpieczeństwem, skutecznością w hamowaniu złamań, korzyściami w oddziaływaniu leczniczym na inne tkanki i narządy, tolerancją leku i akceptacją jego ceny przez pacjenta, przewidywaną dyscypliną i możliwościami przyjmowania, a także kontynuowania leczenia przez pacjenta.

L15

Treatment of osteoporosis: A custom-made therapy

Marcinowska-Suchowierska E.

Clinic of Family Medicine, Internal Diseases and Metabolic Bone Diseases: Postgraduate Medical Center, Warsaw

Keywords: pharmacological treatment, effectiveness in reducing fractures, side effects, adherence, price

In order to treat osteoporosis several medications have been approved in Europe (Calcitonin, Alendronate, Risedronante, Ibandrononate, Zoledronic acid, Strontium ranelate, Raloxifen, Denosumab, Teriparatide). These medications have been shown to reduce new fractures in multi-site double-blind randomized trials with placebo. Results have been published in peer-reviewed journals.

The choice of medication can be made easier based on the metaanalysis of standardized clinical trials (research with strongest degree of evidence) evaluating the influence of a given intervention on the risk of fractures. This metaanalysis has been done by the Belgian Bone Club and published by ESCOO.

When making a choice regarding the treatment of an individual patient it is important to know not only the results of clinical trials showing effectiveness of a given drug on fractures in different parts of the skeleton, but also at what age and after how much time the beneficial effects can be observed. It has to be taken into consideration that each medication which has been approved for treatment of osteoporosis is also active in other parts of tissues, thus being beneficial for alleviating other health risks (e.g., anti-tumorous effects on the breast gland, the prevention of sclerosis, pain reduction). They also have side effects (immediate and delayed), show interactions with other drugs, and some of them require discipline in administering.

Osteoporosis is a chronic disease, which require long-term treatment and thus, one of the most important criterion for choosing an appropriate medication is acceptance of long-term therapy and adherence to the therapeutic recommendations. Since osteoporosis affects mostly the elderly persons who take other medications as well, it is often hard for them to stick to the regiment of taking oral bisphosphonates (BS). Reducing the frequency of taking BS to once a week or once a month is related to a better adherence than when the drug has to be taken daily. The possibility of taking BS via parenteral injection once every three months (Ibadronian) or once a year (Zolendronian) enables to use BS when the recommendation is not to take the drug orally and it increases adherence as well. Denosunab, which is to be administered subcutaneously twice a year, has been registered for use and it positively influences the continuation of therapy.

The individual characteristics of a patient are very important when making a choice regarding treatment. One has to take into consideration the patient’s personality, acceptance of chronic disease and knowledge related to the condition and its risks, as well monitoring of the patients which increases their realization of the continuity of treatment. Socio-economic status of the patient should also be taken into consideration as well as comorbid diseases, other medications that are taken and previous experiences with medical staff.

Conclusion. In the treatment of osteoporosis doctors choose pharmacological treatment based on the decision regarding safety, effectiveness, beneficial effects, tolerance of the drug and its acceptance by the patient, predicted discipline in adherence and likelihood of continuation of the treatment.

X Sympozjum Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
IV Krakowskie Sympozjum Osteoporozy

Streszczenia opublikowano:
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA PRAC – ABSTRACTS, s21-23.

R1
ZAAWANSOWANE METODY OBRAZOWANIA MAKRO I MIKROSKOPOWEJ STRUKTURY KOŚCI

Harry K Genant, Christofer Gordon, Yebin Jiang, Thomas F Lang, Thomas M. Link, Sharmila Majumdar
University of California San Francisko
Westfaliche Wilhelms-Universitat.
Harry K Genant, MD, University of California San Francisko, San Francisko, CA 94143-0628, USA

W ostatnim dziesięcioleciu doszło do znaczącego rozwoju metod mających na celu ocenę szkieletu metodami nieinwazyjnymi. Pozwoliło to na wczesne rozpoznawanie osteoporozy, monitorowanie leczenia lub postępu procesu chorobowego oraz wiarygodną ocenę ryzyka złamań.
Gęstość mineralna kości (Bone Mineral Density- BMD) całego szkieletu, szkieletu obwodowego i centralnego oraz części beleczkowatej i korowej, może być oceniona z dużą dokładnością. Z dużą precyzją można również ocenić wytrzymałość kości i ich skłonność do złamań.
Techniki nieinwazyjne są niezwykle pomocne w uzyskiwaniu informacji na temat makro- i mikroskopowej budowy kości i wykazują wyższość w stosunku do zwykłych technik densytometrycznych. Podczas gdy te drugie dostarczają ważnych informacji na temat ryzyka złamań na podłożu osteoporozy, liczne badania wskazują na to, że wytrzymałość kości jest nie tylko funkcją BMD.
Ilościowa ocena makrostruktury kości w sensie np. geometrii, czy cech mikrostruktury jak np. objętość beleczek kostnych, przestrzenie miedzy nimi oraz wzajemne połączenia, mogą być niezwykle pomocne w oszacowywaniu wytrzymałości kości. Metody osiągalne dla ilościowej oceny makrostruktury kostnej zawierają (za wyjątkiem konwencjonalnych radiogramów, które tu nie są omawiane) tomografię komputerową, a w szczególności objętościowo-ilościową tomografię komputerową (volumetric quantitative computed tomography – vQCT).
Metody nieinwazyjne zajmujące się oceną mikrostruktury kości beleczkowatej zawierają tomografię komputerową wysokiej rozdzielczości (high resolution computed tomography-hrCT), tomografię komputerową mikro (micro-computed tomography-*CT), rezonans magnetyczny wysokiej rozdzielczości (hrMR) i rezonans magnetyczny mikro (*MR).
VQct, hrCT i hrMR stosujemy przede wszystkim in vivo, podczas gdy *CT i *MR stosowane są głównie in vitro.
Z perspektywy klinicznej stawiamy sobie większe wymagania co do obrazowania kości stanowiącego równowagę pomiędzy relatywną przewagą prostej densytometrii kości nad bardziej skomplikowanymi badaniami, które zaspokoją głębsze oczekiwania i szersze potrzeby kliniczne. Znaczące różnice biologiczne pomiędzy szkieletem obwodowym i szkieletem osiowym pozostają przedmiotem dalszych badań.
Na końcu należy podkreślić, iż względne zasługi wyszukanych technik obrazowania muszą być wyważone względem ich zastosowania jako procedur diagnostycznych wymagających wysokiej dokładności i wiarygodności względem ich zastosowania w monitoringu wymagającego wysokiej precyzji i powtarzalności.

R1
ADVANCED IMAGING OF BONE MACRO AND MICRO STRUCTURE

Harry K Genant1 , Christopher Gordon1 Yebin Jiang1, Thomas F Lang1, Thomas M Link2, Sharmila Majumdar1
1University of California San Francisco
2Westfalische Wilhelms-Universitat.Harry K Genant,MD,
Univerity of California San Francisco,San Francisco,CA 94143-0628,USA

In the past decade , considerable progress has been made in the devlopement of methods for assessing the skeleton noninvasively so that osteoporosis can be detectedearly, its progression and response to therapy carefully monitored , or the risk of fracture effectively ascertained. Bone mineral density (BMD) of the peripheral, central or entire skeleton as well as the trabecular or cortical bone envelopes, can be evaluated with a high degree of accuracy and precision and the strength of bone and the propensity to fracture can be reliably estimated.
Noninvasive and/or nondestructive techniques are capable of providing macro or micro structural information about bone, beyond simple bone densitometry. While the latter provides important information about osteoporotic fracture risk, numerous studies indicate that bone strength is only partially explained by BMD. Quantitative assessment of macrostructural characteristics such as geometry , and microstructural features such as relative trabecular volume, trabecular spacing and connectivity may improve our ability to estimate bone strength.
The methods available for quantitatively assessing macrostructure include (besides conventional radiographs, which are not considered here)computed tomography and particularly volumetric quantitative computed tomography (vQCT). Methods for assessing microstructure of trabecular bone noninvasively and/or nondestructively include high resolution computed tomography (hrCT), micro computed tomography (*CT), high resolution magnetic resonance (hrMR), and micro magnetic resonance *MR. Volumetric QCT,hrCT and hrMR are generally applicable in vivo, and *CT and *MR are principally applicable in vitro.
From a clinical perspective, the challenges for bone imaging include balancing the relative advantages of simple bone densitometry versus the more complex architectural features of bone or similarly the deeper research requirements versus the broader clinical needs. The considerable potential biological differences between the peripheral appendicular skeleton versus the central axial skeleton have to be further addressed.
Finally, the relative merits of these sophisticated imaging techniques have to be weighed with respect to their applications as diagnostic procedures requiring high accuracy or reliability versus their monitoring applications requiring high precision or reproducibility.

II Krakowskie Sympozjum – Osteoporoza w życiu, praktyce i teorii
Kraków 30.09 – 01.10.1995

Streszczenia:
Materiały kongresowe: REFERATY, s27-28.

METODY BADANIA WłASNOŚCI MECHANICZNYCH TKANKI KOSTNEJ

S. Mazurkiewicz
Instytut Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn, Politechnika Krakowska,
Al. Jana Pawła II 19a, 31-864 Kraków,

System szkieletowy, składający się u dorosłego człowieka z 206 elementów kostnych ma za zadanie, z mechanicznego punktu widzenia, przenoszenie sił i momentów jakie występują podczas normalnego funkcjonowania człowieka. Zakłócenie tych funkcji manifestuje się zmianami własności mechanicznych tkanki kostnej, zatem ich ocena może być pożytecznym deskryptorem stanów chorobowych czy patologicznych. Metodyka badań własności mechanicznych tkanki biologicznej, w tym również kości -wymaga uwzględnienia specyfiki badanej materii, silnej anizotropii tych własności i wrażliwości na warunki przeprowadzanych badań. Jest to bowiem materiał Teolo¬giczny, o wyraźnych lepkosprężystych cechach.
Omówiono paradagmat modelu w biomechanice kości z jego specyfiką i uwarunko¬waniami. Teoretyczny opis mechaniki kości podają równania konstytutywne na¬wiązujące do tzw. funkcjonalnej adaptacji Wolfa wraz z późniejszymi jej modyfikacja¬mi, uwzględniającymi również rolę czynnika chemicznego [1], [2], Jeśli model izotopowy okazuje się niewystarczający, przyjmuje się do opisu strukturę ortotropową (9 stałych niezależnych) czy izotropię poprzeczną (5 stałych). Grupa modeli strukturalnych zakłada, iż kość jest materiałem dwufazowym (faza mineralna i kologenowa) wykorzystując np. liniową regułę mieszanin. Inna koncepcja przyjmuje model ciała sprężystego porowatego o zmieniającej się gęstości, geometrii i macierzy efektywnych modułów sprężystości [3].
Rozwijane są prace nad modelowaniem geometrii i struktury kości metodami MES. Tak opracowane dyskretne modele pozwalają na symulację stanów obciążeń i bada¬nia stanów graficznych [4].
Do oceny własności wytrzymałościowych zastosowano prawa mechaniki pękania, uzyskując min. dobre korelacje między wartością wskaźnika korowo-trzonowego WKT a wytrzymałością mechaniczną. Może to być interesująca propozycja przy ocenie zmian chorobowych np, w osteoporozie [5], [6].
Omówiono inne metody stosowane w diagnostyce ortosyntezy jak metoda drgań ultradźwiękowych, pomiary zmian sztywności itp.

Przedstawiono przykład badań zmierzających do ochrony okolicy barku przed skut¬kami bocznego uderzenia – np. w wypadkach samochodowych. Dokonany przegląd wskazuje, iż badania dotyczące mechaniki kości, rozwijane w ostatnich latach w licznych ośrodkach naukowych, pozwalają na głębsze zrozu¬mienie związku jaki zachodzi pomiędzy jej własnościami wytrzymałościowymi a sta¬nami chorobowymi i zmianami zachodzącymi wraz z wiekiem biologicznym.