V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 125-126

P22

OCENA WPŁYWU WSKAŹNIKÓW STANU ODŻYWIENIA NA PREDYKCYJNOŚĆ MARKERÓW METABOLIZMU KOSTNEGO WZGLĘDEM MINERALNEJ GĘSTOŚCI KOŚCI U CHORYCH LECZONYCH POWTARZANĄ HEMODIALIZĄ

Młot-Michalska M., Grzegorzewska A.

Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: hemodializa, markery metabolizmu kostnego, mineralna gęstość kości, stan odżywienia

Wstęp. Mineralna gęstość kości (BMD) wykazuje powiązanie z markerami metabolizmu kostnego, jak i stanu odżywienia. Wpływ powiązań obu grup markerów na predykcyjność markerów metabolizmu kostnego w odniesieniu do BMD nie jest jasny.

Cel. Celem pracy była ocena potencjalnego wpływu powiązań markerów metabolizmu kostnego i odżywienia na predykcyjność markerów kostnych względem BMD u chorych leczonych powtarzaną hemodializą (HD).

Materiał i metody. Badanie przeprowadzono u 60 chorych leczonych HD (26 kobiet, 34 mężczyzn, wiek 54,8 ± 15,3 lat, długość dializowania 36,9; 6,1-279,6 miesięcy). BMD zmierzono metodą podwójnego promieniowania rentgenowskiego w szyjce kości udowej (FN) i odcinku L2-L4 kręgosłupa (LS). Oznaczono markery metabolizmu kostnego (parathormon- PTH, fosfataza alkaliczna- ALP, izoenzym kostny ALP- BALP, fragmenty powstałe z degradacji C-telopeptydu łańcucha alpha kolagenu typu I- CTx, izoenzym 5b winianoopornej kwaśnej fosfatazy 5b- TRAP5b, osteoprotegeryna- OPG i jej ligand- OPGL), antropometryczne i biochemiczne parametry stanu odżywienia oraz wskaźniki z nim związane.

Wyniki. Analiza korelacji ujawniła liczne powiązania między markerami metabolizmu kostnego a parametrami stanu odżywienia oraz wskaźnikami z nim związanymi: PTH korelował ujemnie (-) z leptyną; ALP- dodatnio (+) z homocysteiną (Hcy) i adiponektyną (ADPN), (-) z całkowitą zdolnością wiązania żelaza (TIBC); BALP- (+) z ADPN, (-) z TIBC; OPGL- (-) z beztłuszczową masą ciała (LBM); CTx- (+) z kreatyniną, Hcy, (-) z obwodem bioder, wskaźnikiem talia/wzrost i masy ciała (BMI), leptyną; TRAP5b- (+) z Hcy, ADPN, (-) z LBM, obwodem talii i bioder, BMI, leptyną. W analizie regresji przeprowadzonej dla każdego markera metabolizmu kostnego oddzielnie dla PTH (-) predyktorem była leptyna, dla ALP- (+) Hcy, dla BALP- (+) kreatynina i ADPN, dla TRAP5b- (+) Hcy, (-) BMI, dla CTx- (+) Hcy, dla OC- (+) Hcy, dla OPG- (+) kreatynina, (-) albuminy i wskaźnik talia/biodra, dla OPGL- (+) Hcy i amylina. Korelacje z parametrami FN BMD wykazano tylko w przypadku ALP (ze wskaźnikiem Z i BMD jako % normy wiekowej- BMD%AM) i BALP (dodatkowo z BMD g/cm2, wskaźnikiem T i BMD jako % szczytowej masy kostnej) oraz OPG (z BMD g/cm2) i były one ujemne. Tylko OPG wykazała (+) korelacje z parametrami LS BMD (wskaźnik Z i BMD%AM). W najlepszym modelu regresji dla FN BMD (skor. R2 = 0,723) (-) predyktorami były BALP i OPGL. W niewiele gorszych modelach występowały pozostałe markery metabolizmu kostnego jako (-) predyktory. Nie zbudowano porównywalnej wartości modelu dla LS BMD. W najlepszym modelu dla LS BMD (skor. R2 = 0,354) nie występowały markery metabolizmu kostnego. W niewiele gorszych modelach obecne były: OC (skor. R2 = 0,341), BALP (skor. R2 = 0,323) lub PTH (skor. R2 = 0,314) również jako (-) predyktory.

Wnioski. U chorych leczonych HD powiązania między markerami metabolizmu kostnego a parametrami stanu odżywienia i/lub związanymi z nimi wskaźnikami mogą ujemnie lub dodatnio wpływać na predykcyjność większości markerów metabolizmu kostnego dla FN i LS BMD.

P22

EVALUATION OF THE INFLUENCE OF NUTRITIONAL STATE INDICES ON BONE METABOLISM SEROMARKERS PREDICTABILITY OF BONE MINERAL DENSITY IN PATIENTS TREATED WITH HEMODIALYSIS

Młot-Michalska M., Grzegorzewska A.

Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Keywords: bone metabolism markers, bone mineral density, hemodialysis, nutritional state

Objectives. Both bone metabolism and nutritional state markers are associated with bone mineral density (BMD), but the influence of association between mentioned groups of parameters on bone metabolism markers predictability of BMD is not clear.

Aim. The aim of our study was to assess the possible influence of connection between bone metabolism and nutritional state markers on bone seromarkers predictability of BMD in patients treated with hemodialysis (HD).

Materials and methods. The study was performed in 60 HD treated patients (26 women, 34 men, age 54.8 ± 15.3 years, time on dialysis 36.9, 6.1-279.6 months). BMD was measured in the femoral neck (FN) and L2-L4 lumbar spine (LS) using areal dual-energy x-ray absorptiometry. Intact parathyroid hormone (PTH), total alkaline phosphatase (ALP), bone alkaline phosphatase (BALP), C-terminal cross-linking telopeptide of type I collagen (CTx), tartrate-resistant acid phosphatase 5b (TRAP5b), osteocalcin (OC), osteoprotegerin (OPG) and its ligand (OPGL) were measured as bone metabolism seromarkers. Anthropometric and biochemical markers of nutritional state and indices connected with nutritional state were also evaluated.

Results. Correlations of bone metabolism seromarkers with nutritional state parameters and indices connected with nutritional state were as follows: PTH- negative (-) with leptin; ALP- positive (+) with homocysteine (Hcy), adiponectin (ADPN) and (-) with total iron binding capacity (TIBC); BALP- (+) with ADPN and (-) with TIBC; OPGL- (-) with lean body mass (LBM); CTx- (+) with creatinine, Hcy and (-) with hip circumference, waist to height ratio, body mass index (BMI), leptin; TRAP5b- (+) with Hcy, ADPN and (-) with LBM, waist and hip circumferences, BMI, leptin. In the regression analysis for bone metabolism seromarkers performed one by one, leptin was a (-) predictor for PTH, for ALP- Hcy (+), for BALP- creatinine and ADPN (+), for TRAP5b- Hcy (+), BMI (-), for CTx- Hcy (+), for OC- Hcy (+), for OPG- creatinine (+), albumin and waist to hip ratio (-), for OPGL- Hcy and amylin (+). Correlations with parameters of FN BMD were disclosed only for ALP (with Z score, BMD as % of age matched – BMD%AM), BALP (additionally with BMD g/cm2, T score and BMD as % of young adults) and OPG (with BMD g/cm2), and they were negative. Only OPG correlated (+) with LS BMD parameters (Z score and BMD%AM). BALP and OPGL were (-) predictors in the best regression model (corr. R2 = 0.723) for FN BMD. The remaining seromarkers of bone metabolism were also (-) predictors of FN BMD in a little worse models. There was no comparable regression model for LS BMD. In the best one (corr. R2 = 0.354) seromarkers of bone metabolism did not appear. OC (corr. R2 = 0.341), BALP (corr. R2 = 0.323) or PTH (corr. R2 = 0.314) were (-) predictors in a little worse models for LS BMD.

Conclusions. In patients treated with HD, associations between bone metabolism seromarkers and parameters of nutritional state and/or connected with nutritional state indices may in a positive or negative way influence predictability of the majority of bone metabolism seromarkers in respect to FN and LS BMD.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 130-131

P30

WPŁYW METFORMINY NA PARAMETRY HISTOMORFOMETRYCZNE KOŚCI SZCZURÓW OWARIEKTOMIZOWANYCH I NIEOWARIEKTOMIZOWANYCH

Fronczek-Sokół J., Pytlik M.

Katedra i Zakład Farmakologii, Wydział Farmaceutyczny SUM, Katowice

Słowa kluczowe: metformina, kości, szczury, osteopenia, przebudowa kości

Wstęp. Cukrzyca typu 2 uważana jest za czynnik ryzyka rozwoju osteoporozy wtórnej, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. „Złotym standardem” leczenia rozpoznanej cukrzycy typu 2 jest pochodna biguanidu – metformina. Dane dotyczące wpływu metforminy na tkankę kostną są rozbieżne.

Cel. Celem pracy było zbadanie wpływu metforminy na wzrost i przebudowę kości szczurów owariektomizowanych i nieowariektomizowanych.

Materiał i metody. Badania przeprowadzono na 3-miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 6 grup (n=10): I (NOVX) – szczury kontrolne nieowariektomizowane,

II (NOVX+M1) – szczury nieowariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 50 mg/kg po, III (NOVX+M2) – szczury nieowariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 100 mg/kg po, IV (OVX) – szczury kontrolne owariektomizowane, V (OVX+M1) szczury owariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 50 mg/kg po, VI (OVX+M2) – szczury owariektomizowane otrzymujące metforminę w dawce 100 mg/kg po. Obustronna owariektomia była wykonana w znieczuleniu ogólnym ketaminą z ksylazyną 7 dni przed rozpoczęciem eksperymentu. Metforminę podawano raz dziennie przez 28 dni.

Wzrost i przebudowę tkanki kostnej po stosowaniu metforminy oceniano w oparciu o badania makrometryczne (długość i średnica w połowie długości kości piszczelowej i udowej), parametry histomorfometryczne w kości piszczelowej (osteoid i przyrost kości na grubość od strony okostnej i śródkostnej) oraz udowej (szerokość beleczek w nasadzie i przynasadzie dalszej). Oceniano także masę kości, masę substancji mineralnych oraz zawartość wapnia i fosforu w zmineralizowanych kościach piszczelowych, udowych i w kręgach L-4, a także poziom estrogenów, osteokalcyny i RatLaps w surowicy.

Wyniki. Uzyskane wyniki wykazały, że niedobór estrogenów u szczurów obustronnie owariektomizowanych spowodował znaczący wzrost obrotu kostnego oraz zaburzenie mineralizacji. Metformina podawana szczurom z fizjologicznym poziomem estrogenów w dawce 50 mg/kg nie wykazywała istotnego wpływu na tkankę kostną, natomiast w dawce 100 mg/kg pogarszała strukturę tkanki kostnej w wyniku nasilenia resorpcji. Metformina w dawce 50 mg/kg silniej niż w dawce 100 mg/kg zapobiegała rozwojowi osteopenii wywołanej niedoborem estrogenów w wyniku nasilenia procesów kościotworzenia.

Wnioski. Metformina w dawce 50 mg/kg w terapii cukrzycy typu 2 u kobiet po menopauzie może wykazywać korzystny wpływ na przebudowę kości i redukować ryzyko rozwoju osteoporozy.

P30

EFFECT OF METFORMIN ON BONE HISTOMORPHOMETRIC PARAMETERS IN OVARIECTOMIZED AND NON-OVARIECTOMIZED RATS

Fronczek-Sokół J., Pytlik M.

Katedra i Zakład Farmakologii, Wydział Farmaceutyczny SUM

Keywords: metformin, bones, rats, osteopenia, bone remodeling

Objectives. Diabetes mellitus type 2 is considered as one of the risk factors responsible for the oneset of secondary osteoporosis, especially in postmenopausal women. The “Gold standard” for treating diagnosed diabetes type 2 is a biguanide derivative – metformin. Data concerning the effect of metfomin on bone tissue are contradictory.

Aim. The aim of the study was to determine the effect of metformin on the growth and remodeling of bone tissue in ovariectomized and non-ovariectomized rats.

Materials and methods. The experiments were carried out on the three-month-old female Wistar rats divided into 6 groups (n=10). I (NOVX) – non-ovariectomized control rats,

II (NOVX+M1) – non-ovariectomized rats receiving metformin 50 mg/kg po, III (NOVX+M2) – non-ovariectomized rats receiving metformin 100 mg/kg po, IV (OVX) – ovariectomized control rats, V (OVX+M1) – ovariectomized rats receiving metformin 50 mg/kg po, VI (OVX+M2) – ovariectomized rats receiving metformin 100 mg/kg po. Bilateral ovariectomy was performed 7 days before the start of the experiment. Metformin was administered once daily for 28 days.

Bone growth and remodeling after the use of metformin was assessed based on macrometric parameters (the length and diameter in the mid-length of the tibia and femur), and histomorphometric parameters in the tibia (endosteal and periosteal transverse growth and osteoid, transverse cross-section area of the cortical bone and marrow cavity) and femur (width of the trabeculae in the epiphysis and metaphysis). Bone mass, bone mineral mass, calcium and phosphorus content in the femur, tibia and L-4 vertebra, as well as serum estradiol, osteocalcin and RatLaps level were also studied.

Results. The results indicate that estrogen deficiency in ovariectomized rats caused significant increase in bone turnover and impairment of mineralization. Metformin in non-ovariectomized rats, in dose of 50 mg/kg did not show any effect on bone tissue, whereas in dose of 100 mg/kg, a deterioration in bone structure, mediated by the intensification of bone resorption, was observed. Metformin administered to ovariectomized rats prevented the development of osteopenia induced by estrogen deficiency due to an increase in bone formation, much more in dose of 50 mg/kg than 100 mg/kg.

Conclusions. Metformin at a dose of 50 mg/kg, in the therapy of diabetes mellitus type 2 in postmenopausal women, may have a beneficial effect on bone remodeling and may reduce the risk of osteoporosis development.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s102.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23.

P020
WPŁYW NIESYMETRYCZNEGO OBCIĄŻANIA KOŃCZYN DOLNYCH NA ZMIANY GĘSTOŚCI TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z CHOROBĄ ZWYRODNIENIOWĄ STAWU BIODROWEGO

Dariusz Chmielewski, Andrzej Górecki, Marcin Zgoda, Paweł Gidziński, Paweł Nosarzewski,
z Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Górecki
Adres do korespondencji: 02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Trudności w ocenie stanu tkanki kostnej u osób z zaawansowaną, jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego są powodem wielu mylnych wniosków diagnostycznych i terapeutycznych.
Celem pracy była analiza, jaki wpływ na gęstość tkanki kostnej ma okres i charakter odciążania biodra zajętego procesem zwyrodnieniowym poprzez używanie kul łokciowych. Do badania włączono 124 pacjentów z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych (91 kobiet w wieku 52 – 68 lat i 33 mężczyzn w wieku 61 – 72 lat), zakwalifikowanych do endoprotezoplastyki. Oceniano charakter i przyczyny procesu chorobowego w obrębie biodra oraz czynniki ryzyka zaniku kostnego. Charakter odciążania ustalano na podstawie kwestionariusza z uwzględnieniem okresu używania kul łokciowych, charakteru odciążania (nacisku na kończyny) oraz aktywności ruchowej w życiu codziennym. Badania gęstości tkanki kostnej wykonywano metodą DEXA na aparacie DPX-IQ firmy Lunar w obrębie końców bliższych obu kości udowych i kręgosłupa L2-L4. Wyniki opracowano metodą wieloskładnikowej analizy krzyżowej dla oceny korelacji poszczególnych czynników i ich wzajemnego wpływu na częstość występowania innych. Wykazano, że gęstość tkanki kostnej w obrębie końca bliższego kości udowej strony przeciwnej do zajętej procesem zwyrodnieniowym rośnie wprost proporcjonalnie do czasu odciążania. Powyżej 3 lat stosowania kul łokciowych gęstość tkanki kostnej BMD pola szyjki kości udowej przekracza średnią wartość BMD segmentu L2-L4.
Wyniki pracy pozwalają lepiej oceniać dane z badań densytometrycznych i uściślić kryteria diagnostyczne zaniku kostnego u osób z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych.

P020
INFLUENCE OF ASYMETRIC LOWER EXTREMITY LOADING ON CHANGES IN BONE DENSITY IN PATIENTS WITH COXARTHROSIS
Dariusz Chmielewski, Andrzej Gorecki, Marcin Zgoda, Pawel Gidziiiski, Pawet Nosarzewski,
Department of Orthopaedics and Traumatology of the Locomotor System, Medical University of Warsaw, Poland

Difficulties in evaluation of bone density in patients with unilateral, advanced coxarthrosis lead to incorrect diagnostic and ther¬apeutic conclusions.
The aim of the study was to analyze the influence of the duration and character of hip loading limitation on bone density. 124 patients with unilateral coxarthrosis (91 women aged 52-68 years and 33 men aged 61-72 years), who qualified for total hip replacement, were evaluated. Causes and stages of the arthrotic process and bone loss risk factors were analyzed. Character of hip loading limitation was evaluated with the aid of a ques¬tionnaire considering the duration of crutch use, foot pressure and mobility in daily activity. Bone density measurement by the DEXA method was performed on the DPX-IQ (Lunar Corp.) in both proximal femur and lumbar spine. The results were evaluated with multielement cross-link analysis for the determination of different factor correlation.
As was revealed, proximal femur bone density in the contralateral (to arthrotic one) hip rises in response to the duration of load limitation. Femoral neck BMD exceeds the mean L2-L4 BMD when crutches are used for at least 3 years.
The results helps to evaluate the densitometric data and to clarify the diagnostic criteria of bone loss in patients with unilateral coxarthrosis.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s152-153.

P28
GĘSTOŚĆ MINERALNA KOŚCI, STAN ODŻYWIENIA I SKŁAD CIAŁA DZIECI Z OSTEOPENIĄ I OSTEOPOROZĄ

Rusińska A.,1 Chlebna-Sokół D.,1 Lewiński A.,2 Frasunkiewicz J.,1 Zygmunt A.2
1 Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, SP ZOZ USK nr 4 im. M. Konopnickiej w Łodzi, ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź
2 Katedra Endokrynologii i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Słowa kluczowe: gęstość mineralna kości, stan odżywienia, skład ciała, dzieci

Celem pracy jest ocena zależności pomiędzy stanem odżywienia i składem ciała a wskaźnikami gospodarki mineralnej u dzieci.
Pacjenci i metody
Badaniami objęto 324 dzieci w wieku 5-18 lat (185 chłopców i 139 dziewcząt). Były to dzieci z grup ryzyka osteoporozy, jak również bez obciążającego wywiadu, ale z obecnością objawów mogących sugerować zaburzenia mineralizacji kośćca. Wykonano badanie densytometryczne metodą absorpcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA), w projekcji Total body i Spine. Analizowano całkowitą zawartość wapnia w kośćcu (TBCa), zawartość minerałów w kośćcu (BMC), powierzchniową gęstość mineralną kośćca (BMD) i wskaźniki Z-score dla BMD w Total body i Spine oraz wyliczoną ze wzoru Krogera i wsp. objętościową gęstość mineralną kręgosłupa lędźwiowego (vBMD L2-L4 = BMD x 4/( π x w); gdzie w – średnia szerokość kręgów L2-L4); ponadto oceniono całkowitą zawartość tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej. Równocześnie przeprowadzono pomiary antropometryczne z uwzględnieniem wysokości i masy ciała, obwodu klatki piersiowej, talii, biodra, ramienia, uda i 4 fałdów skórno-tłuszczowych. Wyliczono wskaźnik masy ciała (BMI), współczynnik masy ciała (BMCoeff) oraz wskaźnik talia/biodro (WHR).
Wyniki
Zarówno u dzieci z prawidłową (n=127), jak i z obniżoną masą kostną (n=197; w tym 83 z osteoporozą i 114 z osteopenią), stwierdzono istotną statystycznie zależność pomiędzy wskaźnikami gospodarki mineralnej a pomiarami antropometrycznymi, najwyższe współczynniki korelacji (R=0,78-0,91) wykazano dla wysokości i masy ciała oraz obwodu klatki piersiowej i ramienia. U dzieci z niską masą kostną, w odróżnieniu od tych z prawidłową, nie obserwowano takich zależności dla wskaźnika Z-score. Spośród wyliczonych wskaźników odżywienia najsilniejszą dodatnią korelację ze stanem mineralizacji wykazywał współczynnik masy ciała. Beztłuszczowa masa ciała korelowała bardzo silnie z zawartością minerałów w kośćcu (zwłaszcza u chłopców), natomiast masa tłuszczowa korelowała słabiej (silniej u dziewcząt aniżeli u chłopców).
Wnioski
• Stan odżywienia i skład ciała są istotnymi modyfikatorami mineralizacji szkieletu u dzieci.
• Brak zależności pomiędzy wskaźnikami Z-score gęstości mineralnej kośćca a parametrami antropometrycznymi u dzieci z obniżoną masą kostną sugeruje obecność czynników zaburzających fizjologiczne mechanizmy regulacji uwapnienia szkieletu u tych pacjentów.
Praca częściowo finansowana ze środków budżetowych Ministerstwa Nauki i Informatyzacji jako projekt badawczy nr 3 P05E 05624.

P28
BONE MINERAL DENSITY, STATE OF NUTRITION AND BODY COMPOSITION IN CHILDREN WITH OSTEOPENIA AND OSTEOPOROSIS

Rusińska A.,1 Chlebna-Sokół D.,1 Lewiński A.,2 Frasunkiewicz J.,1 Zygmunt A.2
1 Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Sporna 36/50, 91-738 Lodz, Poland
2 Department of Endocrinology and Metabolic Diseases, Medical University of Lodz, Poland

Keywords: bone mineral density, state of nutrition, body composition, children

The aim of the study was to evaluate the dependence between the nutrition state and body composition and the indices of mineral metabolism in children.
Patients and methods
The study included 324 children aged from 5 to 18 years (185 boys and 139 girls.) These were children from the osteoporosis risk group as well as children without any previous history of this disease but with symptoms suggesting mineralization disorders. Densitometric examination was performed by dual energy X–ray absorptiometry (DXA) in Total body and Spine. The study analyzed total bone calcium content (TBCa), bone mineral content (BMC), surface bone mineral density (BMD), the Z-score indices for BMD in Total body and Spine modes, and calculated volumetric bone mineral density of lumbar spine according to Kroger et al.(vBMD L2-L4 = BMD x 4/( π x w); where w – mean vertebrae L2-L4 width). Furthermore, total fat and fat-free content were also estimated. Anthropometric measurements were also carried out, including height, weight, chest circumference, waistline, hip circumference, arm and thigh circumference and 4 skin folds. Body mass index (BMI), body mass coefficient (BMCoeff) and waist-hip-ratio (WHR) were measured as well.
Results
Both in children with normal (n=127) and decreased bone mineralization (n=197; 83 patients with osteoporosis and 114 with osteopenia) statistically significant correlation between the indices of mineral metabolism and anthropometric measurements was observed; the highest correlation coefficient (R=0,78-0,91) was for weight, height and chest and arm circumference. In children with low bone mass, contrary to children with normal bone mass, this correlation for the Z-score index was not observed. Among all the calculated indices of nutritional state the body mass coefficient showed the strongest positive correlation with the mineralization state. Fat-free body mass correlated very strongly with mineral bone content, whereas fat body mass correlated less strongly.
Conclusions
• The nutrition state and body composition are important skeletal mineralization modifiers in children.
• There is no correlation between Z-score indices of bone mineral density and anthropometric parameters in children with decreased bone mass, suggesting the presence of factors disturbing physiological regulation mechanisms of skeletal calcification in these patients.
Acknowledgements
Tthe study was partly financed by Ministry of Science and Computerization, grant No 3P05E 05624.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1172-173.

P28
ULTRASOUND DENSITOMETRY EVALUATION IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH COLLES’ FRACTURE

Povoroznyuk V. V., Vayda V. M.

Department of Clinical Physiology and Pathology of Locomotor Apparatus,
Institute of Gerontology AMSU, Vyshgorodskaya str. 67, Kiev, 04114, Ukraine

This research was aimed at studying the bone tissue state among women with Colles’ fracture with aid of the ultrasound densitometry method. The total of 34 healthy postmenopausal women 42–74 years old (62,1±7,5) having Colles’ fracture in their anamnesis (CF) were examined by ultrasound bone densitometer “Achilles+” (Lunar Corp., Madison, WI). The control group included postmenopausal women without any osteoporotic fractures in their anamnesis (WF), being standardized by age, BMI, etc. The speed of sound (SOS, m/s), broadband ultrasound attenuation (BUA, dB/MHz) and a calculated “Stiffness” index (SI, %) were measured. The main risk factors for the osteoporotic Colles’ fracture turned out to be a menarche after 15 years, an early and late menopause. 29,3% of patients with Colles’ fractures had a bone tissue stiffness index coinciding with the limit of fracture risk or under it.
There was no revealed relation between the age and the ultrasound densitometry indices among women of posmenopausal age without fractures. Only 12,5% of patients with Colles’ fractures were noticed to have a normal bone tissue.
The ultrasound parameters were veritably lower among postmenopausal women with CF than among WF (SOS: CF – 152428,4; WF – 154324,3, p < 0,05; BUA: CF – 10217,8; WF – 10912,0, p < 0,05; SI: CF – 7614,9; WF – 8513,5, p < 0,05; all values are the mean  SD). It is caused by the decrease of bone tissue mineral density, it’s accelerated aging, and the development of osteopaenia and osteoporosis.
The most tangible differences in these indices were noticed among the elderly patients. Colles’ fracture indicates osteopaenia and osteoporosis in postmenopausal period. In summary, ultrasound densitometry is an effective screening method to reveal the women of risk group having future osteoporotic Colles’ fracture in postmenopausal period.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W39
Andrzej Gusta
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii PAM Szczecin

Dane statystyczne rodzajów i częstości uszkodzenia urazowego stawu kolanowego opracowałem w oparciu o ankiety, przesłane z 41 ośrodków ortopedyczno-urazowych z całej Polski. Trudnością przygotowania materiału było uzyskanie statystycznych wartości średnich uwzględniając różnorodność ośrodków przesyłających ankiety. .
W oparciu o statystyczne dane dotyczące 1995 do 1999 roku ustaliłem, że w tym okresie w 41 ośrodkach było leczone 94 880 chorych z urazem narządu ruchu. W skali rocznej liczba chorych wzrastała systematycznie od 16 733 w roku 1995 do 20 884 w 1999. .
Urazy stawu kolanowego stanowiły4,22% ogólnej liczby chorych, w tym złamania dalszej części kości udowej wynosiły 1,56%, bliższej części goleni 2,63% i obu składowych stawu kolanowego 0,3%..
Najczęstszą przyczyną urazu był wypadek komunikacyjny 53,4%, u 17,2% chorych do urazu doszło po upadku na jednym poziomie, w następstwie uprawiania sportu i zabaw sportowych urazu doznało 11,2% osób, po upadku z wysokości 11,2% i w następstwie innych urazów 3,9%..
Pojedynczego uszkodzenia stawu kolanowego doznało 57,8% hospitalizowanych, urazów wielomiejscowych 25,5%, urazu stawu kolanowego w uszkodzeniach wielonarządowych 16,7%. Klasyfikację złamań kości stanowiących staw kolanowy według AO przedstawia tabela 1. W leczeniu omawianych uszkodzeń u 27,4% chorych zastosowano opatrunek gipsowy, czynnościowe leczenie na wyciągu prowadzono u 21,8%. Operacyjnie leczono 50,8% osób, w tym zespolenie stabilne wykonano u 23,6% chorych, „szew kostny” u 9,7%, a „szew kostny” w połączeniu z leczeniem czynnościowym zastosowano u 4,9% hospitalizowanych. Powikłania wymagające dodatkowej interwencji operacyjnej rozpoznano u 118 chorych co stanowiło 3,15%..
Szczegółowe omówienie poszczególnych zestawień statystycznych oraz najczęściej stosowane klasyfikacje złamań będą przedstawione w referacie.

P23

DIAGNOSTICS OF THE HETEROTOPIC OSSIFICATION IN PATIENTS WITH SPINAL CORD INJURY

Povoroznyuk V., Bystrytska M.

D.F. Chebotarev Institute of gerontology NAMS Ukraine, Kyiv, Ukraine

Key words: heterotopic ossification, spinal cord injury, bone

Aim. The aim of the study was to define the peculiarities of bone remodeling and identify specific parameters to development to heterotopic ossification.

Methods. Markers of bone formation (Osteocalcin, serum type 1 procollagen (N-terminal) (tP1NP)) and bone resorption (serum collagen type 1 cross-linked C-telopeptide (β-CTx)) were determined by the electrochemiluminiscence immunoassay “ECLIA” for Elecsys user cobas immunoassay analyzer.

In the study were included 23 patients with spinal cord injury – first group (average age 26.8 ± 3.9 years, duration of spinal cord injury from 3 to 12 months) and 23 healthy people’s appropriate age and gender (average age 30.6 ± 6.0, years). In the first group included 11 patients with spinal cord injury with the presence of heterotopic ossification – subgroup I and 12 patients with spinal cord injury without heterotopic ossification – subgroup II.

Results. The results of examination showed that patients of first group had significantly higher bone markers than control group: P1NP (256.7±48.2 ng/ml vs 49.3±5.1 ng/ml, p<0.001), serum β-CTx (1.47±0.23 ng/ml vs 0.45±0.04 ng/ml, p<0.0001), osteocalcin (52.2±9.8 ng/ml vs 24.9±2.08 ng/ml, p<0.001). There were obtained that levels of bone remodeling markers in patients with HO were significantly higher in comparison with patients without HO: P1NP (404.9±84.9 ng/ml vs 133.2±15.7 ng/ml, p<0.001), serum β-CTx (1.75±0.23 ng/ml vs 0.28±0.14 ng/ml, p<0.0001), osteocalcin (87.1±18.9 ng/ml vs 29.4±3.7 ng/ml, p<0.001).

Conclusion. The bone formation and bone resorption markers in patient of first group were significantly higher than in healthy individuals of appropriate age. The rate of bone turnover markers in patient with HO was considerably higher than in patient without HO and the process of formation dominated over the resorption in patient with HO.

P23

DIAGNOSTYKA KOSTNIENIA HETEROTOPOWEGO U PACJENTÓW PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO

Povoroznyuk V., Bystrytska M.

D.F. Chebotarev Institute of gerontology NAMS Ukraine, Kyiv, Ukraine

Słowa kluczowe: kostnienie heterotopowe, uraz rdzenia kręgowego, kość

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 29.09-1.10.2011

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2011, vol 13 (Suppl. 1). str 126-128

P23

AKTYWNOŚĆ REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW A MARKERY METABOLIZMU KOSTNEGO

Matuszewska A.¹, Gruszecka K.², Świerkot J.², Nowak B.¹

¹Katedra i Zakład Farmakologii AM we Wrocławiu

²Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM we Wrocławiu

Słowa kluczowe: reumatoidalne zapalenie stawów, osteoporoza, metabolizm kostny

Wstęp. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą zapalną, która charakteryzuje się destrukcyjnym zapaleniem stawów z deformacjami i upośledzeniem funkcji narządu ruchu. U osób z RZS obserwuje się postępujący ubytek masy kostnej, a następnie rozwój osteoporozy wtórnej. Patogeneza osteoporozy w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów nie została do końca wyjaśniona. Stwierdzono, że ważną rolę w jej rozwoju odgrywają cytokiny prozapalne, w tym interleukina 1 (IL-1), które są wspólnymi mediatorami procesów zapalenia i remodelingu kostnego.

  Markery metabolizmu kostnego są fragmentami elementów strukturalnych kości, enzymami lub białkami uwalnianymi do krążenia w trakcie aktywności osteoklastów i osteoblastów. Ich oznaczenie umożliwia więc ocenę aktualnego nasilenia procesów tworzenia i resorpcji kostnej.

Cel. Celem pracy była ocena wpływu aktywności zapalenia na stężenie markerów metabolizmu kostnego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów.

Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 36 kobiet chorych na RZS wg kryteriów ACR w wieku 35-77 lat (średnia 58,2±10,9; mediana 56). Grupę kontrolną stanowiło 45 zdrowych kobiet w wieku 34-78 lat (średnia 56,4±10,3; mediana 58). Porównywane grupy kobiet (badana i kontrolna) były jednorodne pod względem wieku, co zweryfikowano parametrycznym testem t-studenta.

  Celem oceny aktualnego nasilenia reumatoidalnego zapalenia stawów posługiwano się wskaźnikiem DAS28 określanym na podstawie liczby bolesnych i obrzękniętych stawów, wartości OB oraz oceny ogólnego stanu zdrowia. Ponieważ o wysokiej aktywności reumatoidalnego zapalenia stawów świadczy wartość DAS28 powyżej 5,1 – tą wartość przyjęto za graniczną. Podczas badania oznaczano stężenie IL-1 (Quantikine Human IL-1β Immunoassay, R&D Systems Inc, MN, USA) oraz markerów tworzenia – osteokalcyny (hOST EASIA Kit KAP 1381, BioSource)) i resorpcji tkanki kostnej – NTX. Celem oceny zmian w układzie kostnym wykonywano również radiogram rąk i badania densytometryczne szyjki kości udowej i kręgosłupa.

Wyniki. Zaobserwowano częstsze występowanie osteoporozy u osób z wieloletnim przebiegiem reumatoidalnego zapalenia stawów. Dłuższy czas trwania RZS korelował z wyższym 10-letnim ryzykiem złamań (p=0,019), niższymi wartościami standaryzowanego BMD w densytometrii szyjki kości udowej (p=0,002). Stwierdzono statystycznie istotną różnicę (na poziomie p<0,0001) między stężeniem osteokalcyny w obu podgrupach chorych na RZS (DAS28 5,1 oraz DAS28 > 5,1) (średnie odpowiednio 2,52±0,20 i 2,49±0,23; mediany 2,53 i 2,51), a grupą kontrolną (średnia 19,72±13,21; mediana 16,28). Nie zaobserwowano natomiast różnic pomiędzy podgrupami chorych. Stwierdzono wyższe wartości NTX w surowicy chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (średnia 14,99±5,75; mediana 15,08), niż w grupie kontrolnej (średnia 9,84±1,10; mediana 9,75). Stężenie IL-1 w grupie badanej, niezależnie od wartości wskaźnika DAS28, było wyższe niż w grupie kontrolnej (p<0,0001). Zaobserwowano, że w podgrupie o wyższej aktywności RZS (DAS28 > 5,1) częściej stwierdzano seropozytywną postać reumatoidalnego zapalenia stawów. Potwierdzają to dane z piśmiennictwa, w których wysokie miano czynnika reumatoidalnego koreluje z szybką destrukcją stawów w RZS. Pozostałe analizowane cechy (wiek, liczba kobiet po menopauzie, długość trwania RZS, stopień zaawansowania RZS wg rtg, 10-letnie ryzyko złamania) w zależności od DAS28 były na podobnym poziomie (p>0,05).

Wnioski. Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie zaburzeń metabolizmu kostnego u pacjentów chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów. Przewlekły proces zapalny jest czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu osteoporozy u chorych na RZS.

P23

THE ACTIVITY OF RHEUMATOID ARTHRITIS AND MARKERS OF BONE METABOLISM.

Matuszewska A.¹, Gruszecka K.², Świerkot J.², Nowak B.¹

¹Katedra i Zakład Farmakologii AM we Wrocławiu

²Katedra i Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych AM we Wrocławiu

Keywords: rheumatoid arthritis, osteoporosis, bone metabolism

Objectives. Rheumatoid arthritis (RA) is a chronic inflammatory disease that is characterized with destructive arthritis leading to joint deformity and function impairment. In patients with RA we observe the progressing diminishing of bone mass that leads to the development of secondary osteoporosis. Pro-inflammatory cytokines, esp. IL-1 (interleukin 1), play an important role in this process and they seem to be common markers of active inflammation and bone remodeling.

Bone markers are fragments of bone structure, enzymes or proteins released to the blood by active osteoblasts or osteoclasts. Measurement of bone markers allows to assess the activity of bone resorption and formation.

Aim. The aim of the study was to assess the influence of inflammation on concentration of bone markers in patients with rheumatoid arthritis.

Materials and methods. 36 females with rheumatoid arthritis fulfilling ACR criteria for RA aged 35-77 years (mean age 58.2±10.9 years; median 56 years) entered the study. 54 matched healthy volunteers aged 34-78 years (mean age 56.4±10.3 years; median 58 years) entered the study as a control group. The activity of rheumatoid arthritis was measured with DAS28 (Disease Activity Score 28) based on number of tender and swollen joints, ESR (erythrocyte sedimentation rate) and VAS (visual analogue scale) of patient’s global disease activity. Very active RA was defined as DAS28>5.1. Serum concentration of IL-1, one marker of bone formation (osteocalcin) and one marker of bone resorption (NTX) were measured using comercial ELISA tests. Hand RTX and hip and lumbar spine DXA were also performed.

Results. Osteoporosis was more frequently diagnosed in patients with longstanding RA. Longer RA was also connected with higher 10-years fracture risk (p=0.019) and lower standardized hip BMD (p=0.002). There was statistically significant difference of osteocalcin serum concentration between patients with RA and control group (p<0.0001). There was no statistically significant difference of osteocalcin serum concentration between patients with very active (DAS28>5.1) and less active (DAS28≤5.1) RA. NTX serum concentration was higher in RA group than in control group. IL-1 serum concentration was also higher in RA group than in control group (p<0.0001). In the subgroup with very active RA ESR was higher and RF (rheumatoid factor) was more frequently present than in patients with less active RA. It supports the data from literature that higher serum RF concentration correlates with more destructive RA. There was no significant difference between both RA group in age, number of postmenopausal women, disease duration, joint destruction in RTX, 10-year fracture risk.

Conclusions. Our results support the hypothesis of higher activity of bone turnover in patients with RA. Chronic inflammatory process seems to be a risk factor of osteoporosis in RA patients.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 131-132

P31

ZMIANY W MIKROARCHITEKTURZE NASAD KOŚCI DŁUGICH I CHRZĄSTKI SZKLISTEJ STAWOWEJ W PRZEBIEGU DOŚWIADCZALNIE WYWOŁANEJ OSTEOPOROZY U OWIEC

Piątek A., Kiełbowicz Z.

Katedra i Klinika Chirurgii, Medycyna Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Słowa kluczowe: owca, osteoporoza, glikokortykosteroidy

Wstęp. Osteoporoza jest chorobą metaboliczną kości, która należy do grupy najpoważniejszych i najkosztowniejszych w leczeniu problemów zdrowotnych świata. 25-30% osób starszych ze złamaniami szyjki kości udowej umiera przed upływem roku od złamania na skutek powikłań. W krajach wysoko rozwiniętych co czwarta kobieta powyżej 65. roku życia ma zaawansowaną osteoporozę wymagającą intensywnego leczenia. W Polsce żyje 3-5 milionów osób o podwyższonym ryzyku złamań spowodowanych odwapnieniem kości.

Osteoporoza jest niejednolitym schorzeniem, którego istotą jest postępujący ubytek masy kostnej i dezorganizacja mikroarchitektury szkieletu kostnego, czego konsekwencją mogą być złamania kości.

Cel. Celem badania jest poznanie osteoporotycznej struktury nasad kości długich i ich powierzchni stawowych, wybranie najskuteczniejszych metod diagnozowania schorzenia, obserwacja postępujących zmian osteoporotycznych na podstawie oznaczania markerów obrotu kostnego oraz zmian w obrazie histologicznym i ultrastrukturalnym kości.

Materiał i metody. Ze względu na fakt, iż osteoporoza nie występuje w warunkach naturalnych u zwierząt, u owiec musiała ona zostać indukowana. Badanie przeprowadzono na 35 owcach rasy merynos, które zostały podzielone na 3 grupy badawcze. Pierwszą grupę stanowiło 25 owiec, u których została wywołana osteoporoza poprzez zastosowanie diety ubogiej w białko i składniki mineralne, ograniczony ruch, ograniczony dostęp do światła słonecznego, owariektomię oraz podawanie leków z grupy glikokortykosterydowej. Drugą grupę stanowiło 5 owiec (próby pozytywne), u których zastosowano dietę ubogą w białko i składniki mineralne, ograniczony ruch, ograniczony dostęp do światła słonecznego, owariektomię. Trzecia grupa 5 owiec (grupa negatywna) stanowiła grupę kontrolną. Przed przystąpieniem do badania oraz na zakończenie doświadczenia wszystkie zwierzęta zostały zważone, pobrano od nich krew do badań morfologicznych, biochemicznych, hormonalnych, markerów obrotu kostnego. Do badań QCT oraz badań histologicznych pobrano słupki kostne z lewego (początek doświadczenia) i prawego (koniec doświadczenia) talerza biodrowego.

W grupie pierwszej glikokortykosteroidy były podawane co 20 dni czterokrotnie w dawce 150 mg/owcę. Podawanie rozpoczęto miesiąc po zabiegu owariektomii. Eutanazja została wykonano po miesiącu czasu od zakończenia podawania glikokortykosteroidów. Od zwierząt pobrano kości kończyn piersiowych i miednicznych oraz miednicę do badań wytrzymałościowych kości i ich powierzchni stawowych. Dodatkowym badaniem było badanie artroskopowe zdrowego stawu kolanowego owcy oraz owcy po wywołaniu osteoporozy.

Wyniki. Wyniki i omówienie. Wstępne wyniki wykazały u owiec w grupie pierwszej uzyskanie osteoporozy na poziomie 30%. Analiza pQCT słupków kostnych wykazała zmniejszenie gęstości kości i zmiany w ich mikroarchitekturze.

P31

CHANGES IN THE MICROARCHITECTURE OF EPIPHYSIS OF LONG BONES AND THE ARTICULAR HYALINE CARTILAGE IN THE COURSE OF EXPERIMENTALLY INDUCED OSTEOPOROSIS IN SHEEP

Piątek A., Kiełbowicz Z.

Katedra i Klinika Chirurgii, Medycyna Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Keywords: sheep, osteoporosis, glucocorticoids

Objectives. Osteoporosis is a metabolic bone disease, which belongs to the most serious and most valuable in the treatment of health problems in the world. 25-30% of older people with hip fracture die within a year of fracture as a result of complications. In developed countries, one in four women over age 65 have severe osteoporosis requiring intensive treatment. In Poland, 3-5 million people living with increased risk of fractures due to bone decalcification.

Osteoporosis is a patchy disease, which essence is the progressive loss of bone mass and skeletal microarchitecture disorganization, which can result in broken bones.

Aim. The aim of the study is to understand the structure of osteoporotic epiphyseal and articular surfaces, selecting the most effective methods of diagnosing disease, monitoring of progressive osteoporotic changes based on markers of bone turnover and changes in histological and ultrastructural bone.

Materials and methods. Due to the fact that osteoporosis not occur naturally in animals, in sheep it had to be induced.

The study was conducted on 35 merino sheep, which were divided into three study groups. The first group consisted of 25 sheep, in which osteoporosis is caused by a diet low in protein and minerals, limited movement, limited access to sunlight, ovariectomy and administration with glucocorticoids. The second group consisted of five sheep (positive control group), which used a diet low in protein and minerals, limited movement, limited access to sunlight, ovariectomy. A third group of five sheep (negative control group) was a control group. Before the test, and at the end of the experiment, all animals were weighed, blood was collected for morphological, biochemical, hormonal and markers of bone turnover tests. For QCT and histology test the bone sample were taken from the left the iliac crest (the beginning of the experiment) and right (end of the experiment). In the first group corticosteroids were administered four times every 20 days at 150 mg / sheep. Administration began one month after ovariectomy. Euthanasia was performed after a month of time after the end of the therapy. From animals bones from thoracic and pelvic limbs with their articular surfaces and pelvis bone were collected for strength tests. In addition, exploratory arthroscopy of healthy sheep knee and knee of sheep with osteoporosis were performered.

Results. Results and Discussion. Preliminary results demonstrated that sheep in the first group got osteoporosis at 30%. QCT analysis of bone biopsies showed bone loss and changes in the microarchitecture.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s103.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23-24.

P021
TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNE STANU TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z OSTEOCHONDRODYSPLAZJĄ

Dariusz Chmielewski, Jan Świątkowski, Marcin Zgoda
z Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Górecki
Adres do korespondencji:02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Osteochondrodysplazje, będące jednym z pierwotnych zaburzeń tworzenia tkanki kostnej, są przez wielu zaliczana do grupy chorób metabolicznych tkanki kostnej. Do pełni obrazu klinicznego zalicza się niski wzrost, zmiany kształtu okolic nasadowych kości długich, deformacje trzonów kręgowych oraz zaburzenia formowania odcinkowego narządu ruchu (np. krótkie kciuki). Wielu pacjentów z osteochondrodysplazjami jest objętych stałą opieką i obserwacją przez zespół Kliniki. Corocznie dołączamy 5-7 nowych przypadków. Od 1998 roku obserwujemy prawidłowość – większość osób u których ostatecznie rozpoznajemy tą jednostkę trafia do diagnostyki z niską masą kostną i podejrzeniem osteoporozy.
Celem pracy jest przedstawienie obrazu klinicznego choroby 11 diagnozowanych pierwotnie przypadków osteochondrodysplazji wraz z obrazem radiologicznym, wynikiem badania densytometrycznego DEXA L2L4 oraz końców bliższych obu kości udowych, parametrów metabolizmu wapniowo – fosforanowego i witaminy D oraz wybranych markerów obrotu kostnego. Oceną objęto 6 mężczyzn w wieku 21 – 47 lat i 5 kobiet ( 35 – 55 lat ). U wszystkich badanych parametr Z-score wynosił mniej niż –1 SD. Nie stwierdzono żadnych zaburzeń w zakresie gospodarki wapniowo – fosforanowej.
Na podstawie oceny wyników badania gęstości tkanki kostnej ustalono, że jest ona obniżona we wszystkich przypadkach osteochondrodysplazji. Wielkość niedoboru gęstości tkanki kostnej nie koreluje z ekspozycją objawów radiologicznych tej jednostki. Uznano zatem konieczność bardzo wnikliwej analizy wyników badań densytometrycznych u młodych osób z niskim wzrostem (poniżej 160 cm) z uwagi na możliwość występowania zmian o typie osteochondrodysplazji.

P021
DIAGNOSTIC PROBLEMS IN BONE DENSITY EVALUATION IN PATIENTS WITH OSTEOCHONDRODYSPLASIAS

Dariusz Chmielewski, Jan Swiatkowski, Marcin Zgoda,
Department of Orthopaedics and Traumatology of the Locomotor System, Medical University of Warsaw, Poland

Osteochondrodysplasias, primary bone formation disorders, are included to the group of metabolic bone diseases. Decreased height, deformations of long bone epiphysis, vertebral deforma¬tion and disturbances of segmental formation of the locomotor system (i.e. shortened thumbs) are typical clinical symptoms of this disease.
There are 5-7 new patients with osteochondrodysplasias yearly attached to the group observed in the Department. We found a regularity beginning from 1998 where most of the patients, finally diagnosed as osteochondrodysplasia, are referred for diagnosis with low bone mass and a suspicion of osteoporosis.
The aim of the study was to present the clinical manifestation of 11 cases of osteochondrodysplasias, including radiological findings, dual-hip and lumbar spine BMD, parameters of calcium – phosphorus and vitamin D metabolism and selected markers of bone turnover. 6 men age 21-47 years and 5 women (35-55 years) were evaluated. Z-score parameter exceeded -1 SD in all patients. No abnormalities in calcium – phosphorus metabolism were found.
Based upon the bone density analysis we found a decreased BMD in all patients diagnosed as osteochondordysplasia. There is no positive correlation between the grade of osteopenia and exposition of radiological findings of this disease.
There is a need for specific analysis of densitometry in young patients with decreased height (less than 160 cm), because of possible presence of disorders suggesting osteochondrodysplasia.

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s154-155.

P29
WPŁYW KORTYZOLU NA PRZEMIANĘ KOSTNĄ I HOMEOSTAZĘ WAPNIOWO-FOSFORANOWĄ U DZIEWCZĄT Z JADŁOWSTRĘTEM PSYCHICZNYM

Roztoczyńska D.,1 Dziatkowiak H.,1 Starzyk J.,1 Czerwiński E.2
1 Klinika Endokrynologii Dzieci i Młodzieży Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii CMUJ, Wielicka 265, 30-663 Kraków
2 Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Kraków

Słowa kluczowe: anorexia nervosa, osteoporoza, kortyzol

Celem pracy jest ocena wpływu kortyzolu na gęstość mineralną kości oraz na przemianę kostną i wapniowo-fosforanową u dziewcząt z J.P. Materiał. 36 dziewcząt z J.P. w wieku średnio 15.3 lat, ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) średnio 15.95 kg/m2. W chwili rozpoczęcia obserwacji jedna z dziewcząt miesiączkowała pomimo utraty masy ciała, u 8 nie wystąpiła pierwsza miesiączka, u pozostałych 27 rozpoznano wtórny brak miesiączki trwający średnio 11.14 miesięcy. Trzyletni okres obserwacji zakończyły 33 dziewczęta.
Metody
U wszystkich chorych przed leczeniem oraz co 6 miesięcy wykonywano badanie przedmiotowe, ocenę BMI, pobierano krew w celu wykonania badań hormonalnych, biochemicznych oraz dla oznaczenia markerów kostnych. W surowicy oznaczono stężenie estradiolu. LH, FSH, PTH, IGF-1 oraz kortyzolu, w moczu dobowym stężenie kortyzolu. Parametry przemiany wapniowo-fosforanowej oceniano na podstawie stężenia wapnia całkowitego i zjonizowanego, fosforu, fosfatazy alkalicznej oraz białka całkowitego w surowicy, a w dobowej zbiórce moczu oceniono wydalanie wapnia i kreatyniny. Jednocześnie pobierano krew do oznaczeń markerów kostnych: N-MID-Osteokalcyny oraz Serum Cross Laps. Co 12 miesięcy oceniono gęstość mineralną kręgosłupa lędźwiowego w odcinku L2-L4, w projekcji AP, metodą DEXA (Lunar DPX-IQ), analizowano wskaźniki BMD, BMC, BMD i Z score.
Wyniki
Przed rozpoczęciem leczenia pacjentek wykazano znamienną statystycznie ujemną korelację pomiędzy stężeniem kortyzolu w moczu dobowym, a stężeniem estradiolu, LH, FSH, IGF-1 oraz wartością BMI i dodatnią korelację pomiędzy stężeniem kortyzolu w surowicy i w moczu, a stężeniem Serum Cross Laps. Po zakończeniu leczenia stwierdzono obniżenie poziomu kortyzolu w surowicy krwi oraz wysoce znamienne zmniejszenie stężenia kortyzolu w moczu dobowym. W okresie trzech lat leczenia nie wykazano znamiennej statystycznie korealcji pomiędzy stężeniem kortyzolu w moczu dobowym i surowicy, a wartością Z score, BMD, BMC i BMAD, natomiast wartości kortyzolu w surowicy krwi i w moczu korelowały ujemnie z wartością BMI oraz ze stężeniem estradiolu, IGF-1, LH i FSH w surowicy krwi. Stwierdzono także ujemną korelację pomiędzy stężeniem kortyzolu w dobowej zbiórce moczu a stężeniem wapnia całkowitego, fosfatazy alkalicznej i osteokalcyny w surowicy krwi.
Wnioski
Związana z wyniszczeniem hiperkortyzolemia u dziewcząt z J. P. wywiera negatywny wpływ na oś podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalną, przemianę wapniową i syntezę kostną, jak również powoduje nasilenie resorpcji kości w tej grupie chorych.

P29
THE EFFECT OF CORTISOL ON BONE AND CALCIUM – PHOSPHATE METABOLISM IN GIRLS IN ANOREXIA NERVOSA

Roztoczyńska D.,1Dziatkowiak H.,1 Starzyk J.,1 Czerwiński E.2
1 Department of Pediatric Endocriynology Polish-American Children Hospital Jagiellonian University CMUJ, Wielicka 265, 30-663 Krakow, Poland
2 Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland

Keywords: anorexia nervosa, osteoporosis, crtisol

The goal of the study is the analysis of the effect of cortisol on bone and calcium – phosphate metabolism in girls in anorexia nervosa.
Material
The analysis included 36 anorectic girls at the mean age of 15.3 years and with the mean duration of the disease of 12.02 months. Of this group, at the beginning of the observation period, one patient still menstruated despite her body mass loss, eight girls were pre-menarche, and the remaining 27 patients had secondary amenorrhea of the mean duration of 11.14 months. The mean body mass index was 15.95 kg/m2. The mean follow-up was 34.66 months; the 3-year observation period was accomplished in 33 girls.
Methods
Physical examination for BMI evaluation, laboratory and hormonal tests was performed every 6 months. Calcium-phosphate and bone metabolism were also assessed in all the patients based on the analysis of PTH and alkaline phosphatase levels, serum calcium and phosphorus, 24-hour calciuria, as well as the values of osteogenesis ( N-Mid-Osteocalcin) and bone resorption markers Serum Cross Laps). Hormonal testes included: estradiol, LH, FSH, IGFI and cortisol serum levels, and cortisol in 24 urine collection. Bone mineral density was determined in all the girls prior to follow-up and during the 3-year therapy. Spine densitometry in the AP projection was performed every 12 months, using a Lunar unit. The following indices were assessed: BMC, BMD, BMAD and Z score.
Results
In the initial period of the follow – up, a highly significant negative correlation was noted between serum and urine cortisol levels and Serum Cross Laps values. After the three-year treatment period, the serum cortisol levels decreased, and the 24-hour urine cortisol values decreased significantly. Within the 3year follow-up, no significant correlation was observed between serum and urine cortisol levels and: Z score, BMD, BMAD and BMC indices. On the other hand, while a significant negative correlation was demonstrated between serum and urine cortisol levels and: serum estradiol, LH, FSH, IGF-I and BMI values. A significant negative correlation was noted between 24-urine collection and calcium, alkaline phosphatase and N-Mid Osteocalcin levels.
Conclusions
Hipercortisolemia in anorectic patients is associated with low body mass, and has a negative effect on the hypothalamic-hypophyseal-gonadal axis and on osteogenesis, as well on intensification on bone resorption.

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1172.

P27
OKOŁOOPERACYJNE ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI W CHIRURGII ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

Ciesielczyk B., Brzuzgo K., Skubiszewska D. M., Zagurska A.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Słowa kluczowe: delirium pooperacyjne, złamania osteoporotyczne, osteosynteza

Zaburzenia psychiczne są istotną przyczyną powikłań okołooperacyjnych i zgonów. Etiologia jest wieloczynnikowa: otępienie, niedotlenienie, hipoglikemia, niedokrwistość, niedostateczne lub nadmierne leczenie przeciwbólowe, niepożądane reakcje leków lub interakcje między nimi, ostra choroba mózgu, znalezienie się w obcym środowisku oraz wpływ znieczulenia i operacji.
Cel pracy
Celem pracy jest przedstawienie aktualnych poglądów na temat przyczyn i sposobów leczenia zaburzeń świadomości u chorych geriatrycznych w oparciu o piśmiennictwo światowe. Drugim celem pracy jest zbadanie wpływu różnych czynników na wystąpienie zaburzeń świadomości w materiale własnym.
Grupę badaną stanowi kolejnych 64 chorych w wieku powyżej 70 roku życia operowanych z powodu złamań osteoporotycznych w okresie od 1IV2006 do chwili obecnej. Z badań wykluczono chorych z urazem czaszkowo- mózgowym. Prowadzono badania prospektywne oceniając MMSE, ASA, BMI, czynniki związane z wywiadem, czynniki socjalne, przebyte choroby, badania laboratoryjne, zaburzenia w trakcie znieczulania, ból i jego leczenie oraz inne czynniki. Wystąpienie zaburzeń świadomości określano na podstawie raportów pielęgniarskich i lekarskich oraz badania podczas majaczenia.
Wyniki
Zaburzenia świadomości wystąpiły u 12 chorych (18,7%). Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu delirium pooperacyjnego były: BMI<18,5, MMSE<20, sprawność przedoperacyjna Zubrod 2 i wyżej, choroby neurodegeneracyjne, wady wzroku, wady słuchu, przyjmowanie leków w ilości przekraczającej 4 preparaty, hipotensja śródoperacyjna i niewłaściwa walka z bólem.
Wnioski
1. Określenie czynników sprzyjających wystąpieniu delirium pooperacyjnego pozwala wydzielić grupę ryzyka i tym samym modyfikować leczenie.
2. Farmakoterapia nie zapobiega skutecznie wystąpieniu zaburzeń świadomości.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W40
Jan Skowroński
Klinika Ortopedii i Traumatologii AM w Białymstoku Klinika Ortopedii i Traumatologii 15–276 Białystok ul. M.Skłodowskiej–Curie 24a

Autor przedstawia patomechanizmy złamań dalszej nasady kości udowej, rzepki i bliższej nasady piszczeli. .
W patomechanizmach złamań dystalnej części k. udowej omówione są tzw. „słabe punkty” (weaknees points) oraz ich rolę w urazach bezpośrednich i pośrednich. Siły deformujące to wypadkowa siły urazowej oraz „nierównowagi” działających sił mięśniowych podczas urazu. Biomechaniczny rezultat działania tych sił to deformacja „koślawiąca” rzadziej „szpotawiąca” i zagięcie kątowe odłamów do tyłu. Na bazie przedstawionej patomechaniki autor omawia klasyfikację w/w złamań wg AO, Neer’a i Seinsheimera. .
W patomechanice złamań rzepki omówiono dwa główne mechanizmy urazu bezpośredni i pośredni oraz mieszany, gdzie wzajemne proporcje sił i stopień zgięcia kolana warunkuje typy złamań. Podstawowe typy omawianych złamań to: poprzeczne złamanie rzepki, złamanie szczytu rzepki, poprzeczne z rozkawałkowaniem, wieloodłamowe rzepki oraz najrzadsze złamania podłużne. W złamaniach bliższej nasady piszczeli siły kompresyjne , valgizujące lub obie w rozmaitych proporcjach są najczęstszą przyczyną złamań. W abdukcyjnym mechanizmie urazu osią obrotu i „zawiasem” jest przyśrodkowe więzadło oboczne („nutcracker theory”). Stopień zgięcia kolana oraz proporcje sił kompresji do sił działających w płaszczyźnie czołowej powoduje rozmaite typy złamań: rozszczepienne, rozszczepienno–kompresyjne i kompresyjne. Autor omawia je w klasyfikacjach AO, Rasmussena i Schatzkera i Hohla.