Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W50)

J. Lorkowski, W. Gołda, J. Marchewczyk
Klinika Ortopedii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Adres: Kopernika 19 a, 31-501 Kraków

W latach 1986-1999 w Klinice Ortopedii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie hospitalizowano 57 chorych (16 kobiet i 41 mężczyzn) ze złamaniem rzepki, w wieku od 17 do 87 lat (średnio 52,6). Badaniem radiologicznym i śródoperacyjnym rzepki stwierdzano jej złamanie poprzeczne u 13 chorych, złamanie kilkuodłamowe u 22 chorych i złamanie wieloodłamowe (rozkawałkowanie) u 6 chorych. Najczęściej stosowanym sposobem leczenia było zespolenie z użyciem popręgu Webera (32 chorych). U pozostałych chorych usunięto zniszczony fragment rzepki (7 osób), zespolono rzepkę metodą cerclage (2 osoby), zastosowano inne metody operacyjne (13 osób) lub leczenie zachowawcze (3 osoby). Do odległego badania kontrolnego zgłosiło się 21 osób (7 kobiet i 14 mężczyzn). Okres obserwacji wynosił od 1 do 12 lat (średnio 6,6). Wszyscy pacjenci ocenili odległy wynik leczenia jako dobry lub bardzo dobry. Dolegliwości bólowe nie występowały lub występowały okresowo u 15 osób, u 4 pacjentów pojawiały się podczas chodzenia po schodach, u pozostałych 2 występowały w sposób ciągły, były jednak mało nasilone. Zakres ruchu zgięcia w stawie kolanowym wynosił od 80 do 155 stopni (średnio 141,4). Śladowy przykurcz zgięciowy stawu kolanowego stwierdzono w 1 przypadku. Porównując kończyny po złamaniu rzepki z kończynami zdrowymi stwierdzono zmniejszenie obwodu w połowie długości uda maksymalnie o 5 cm (średnio 1 cm). Całkowicie sprawny chód stwierdzano u 19 badanych osób. W badaniu radiologicznym stawu kolanowego stwierdzono zaawansowane pourazowe zmiany zwyrodnieniowe u 10 pacjentów, średnio zaawansowane u 8, prawie całkowity brak zmian zwyrodnieniowych u 3 badanych osób. Wniosek: Powstające po złamaniu rzepki pourazowe zmiany jej kształtu widoczne w badaniu radiologicznym są niewspółmiernie duże w stosunku do obrazu klinicznego.

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W51)

Prof. dr hab. med. Stanisław Mazurkiewicz
Katedra i Klinika Ortopedii AM, ul. Nowe Ogrody 4/6 80-803 Gdańsk

Najczęstszym powikłaniem po leczeniu złamań śródstawowych stawu kolanowego jest ograniczenie ruchomości. Za wszelką cenę należy uzyskać pełny wyprost i dążyć do uzyskania jak największego zakresu zgięcia stawu kolanowego. Omówiono sposoby leczenia i między innymi z wykorzystaniem chirurgii artroskopowej oraz aparatu CPM. .
Przyczyną występowania wczesnych zmian zwyrodnieniowych jest najczęściej niepełne odtworzenie powierzchni stawowej w czasie repozycji złamań śródstawowych. Przedstawiono możliwości oceny powierzchni stawowych z wykorzystaniem techniki artroskopowej. Podkreślono konieczność stosowania przeszczepów w przypadkach dużej kompresji odłamów, umożliwiającej pełne odtworzenie kształtu powierzchni stawowej. Zwrócono uwagę na nowoczesne metody zespolenia odłamów, które umożliwiają stosowanie wczesnego ruchu. Natomiast zbyt wczesne obciążanie prowadzić może do wtórnych przemieszczeń, które w istotny sposób mogą wpłynąć na ostateczny niekorzystny wynik leczenia. W leczeniu złamań śródstawowych kolana należy pamiętać o możliwościach uszkodzeń dużych naczyń krwionośnych w obrębie dołu podkolanowego oraz nerwu strzałkowego. .
Przedstawiono również sposoby operacyjnego leczenia utrwalonych powikłań po leczeniu złamań śródstawowych ze szczególnym uwzględnieniem osteotomii korekcyjnych, alloplastyki stawu kolanowego oraz usztywnienia stawu kolanowego. .
Przy okazji usuwania materiałów zespalających u chorych po leczeniu złamań śródstawowych powinno wykonywać się artroskopię, która umożliwia ocenę powierzchni stawowej oraz wykonanie „debridement” stawu kolanowego.

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W52)

Piotr Zakrzewski1, Jan Orłowski1, Jacek Laskowski1, Magda Żabicka2.
1. SPSK nr 2 im. Prof. A. Grucy; Otwock.
    Klinika Chirurgii Urazowej CMKP; Warszawa.
    Kierownik Kliniki: Doc. dr hab. Jan Orłowski.
2. CSW WAM Warszawa Zakład Radiologii.
    Kierownik Zakładu: dr n. med. Paweł Twarkowski.

Adres do korespondencji: .
Piotr Zakrzewski 05-420 Józefów k/Otwocka ul. Słowicza 13 .

Złamaniom bliższej nasady kości piszczelowej często towarzyszą uszkodzenia aparatu amortyzującego i więzadłowego kolana. Te współistniejące uszkodzenia tkanek miękkich w znaczący sposób pogarszają późne wyniki leczenia zarówno zachowawczego jak i operacyjnego. Ocena tych uszkodzeń bezpośrednie po urazie jest trudna ponieważ badanie kliniczne jest niewykonalne bez znieczulenia, a w przypadkach operowanych śródoperacyjna próba oceny stabilności stawu może spowodować destabilizacje zespolonych odłamków kostnych. .
Nierozpoznane i niewłaściwe leczone współistniejące uszkodzenia więzadłowe prowadzą do powstania przewlekłej niestabilności stawu, co jest przyczyną wstąpienia późnych zmian zwyrodnieniowych kolana, które przesądzą o złym wyniku leczenia. Ocena oraz częstość spotykanych uszkodzeń aparatu więzadłowego wywołuje najwięcej sprzeczności. Wprowadzenie nowoczesnych metod diagnostycznych, głównie MRI, spowodowało, że coraz częściej podkreśla się znaczenie tych powikłań, a ich rozpoznawalność znacznie wzrosła. .
W materiale własnym (16 pacjentów) każdy chory ze złamaniem b.n.p. miał w badaniu MRI rozpoznane dodatkowo uszkodzenie któregoś z więzadeł pobocznych lub łękotki, rzadziej innych struktur. .
Autorzy przedstawili wyniki badań 52 osób po przebytym złamaniu b.n.p.. Wśród nich kobiety stanowiły 25, mężczyźni 27 osób. Średni wiek badanych 48 lat, średni czas obserwacji 4,5 roku. Większość stanowiły złamania z grupy B(82%), pozostałe – z grupy C(18%). Każdy pacjent, u którego po badaniu przedmiotowym podejrzewano niestabilność kolana (u 22 pacjentów stwierdzono dodatni jeden z testów: przywiedzeniowy, odwiedzeniowy, szufladkowy przedni lub tylny) miał wykonane dynamiczne badanie RTG na aparacie Scheuba, u części pacjentów wykonano MRI. We wnioskach autorzy podają, że 30% pacjentów po przebytym złamaniu b.n.p. zgłasza niepewność chodu związaną z brakiem pełnej stabilności kolana. Niestabilność kolana potwierdzona testami klinicznymi występuje rzadziej (u ok. 15% chorych), jest nieduża (2 – 6mm) i nie wymaga wtórnych rekonstrukcji aparatu więzadłowego. Nie udało się znaleźć związku między typem złamania a rodzajem uszkodzeń więzadłowych.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W41
P. J. Biliński
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii AM w Bydgoszczy.

Złamania dalszego końca kości udowej są zwykle wynikiem wypadków drogowych lub upadków z dużej wysokości. U osób starszych, ze zmianami osteoporotycznymi złamania te mogą wystąpić na skutek pozornie niegroźnego urazu. Konfiguracja złamania jest wynikiem działania dużych sił nacisku osiowego i rotacji. Złamania te w klasyfikacji AO dzieli się na trzy grupy, każda z trzema podgrupami: A – złamania nadkłykciowe, nie penetrujące do wewnątrz stawu kolanowego, B – złamania kłykci i C – złamania nadkłykciowe obejmujące staw. .
Leczenie złamań przynasady typu A. Leczenie zachowawcze stosuje się w przypadkach gdy ryzyko powikłań po operacji jest bardzo wysokie. U osób starszych nastawienie złamania umożliwiające częściową mobilizację jest bardziej korzystne niż dłuższe unieruchomienie pacjenta. Nie zaleca się stosowania opatrunku gipsowego. Stosuje się natomiast wyciąg szkieletowy za guzowatość piszczeli przy kolanie lekko zgiętym przez okres 8-10 tygodni. Leczenie operacyjne polega na zastosowaniu wstecznie, od strony stawu kolanowego wprowadzanych gwoździ śródszpikowych lub płyt kątowych. Zastosowanie gwoździ poprzez dół międzykłykciowy zapewnia wystarczającą stabilność umożliwiającą wczesną mobilizację chorego. Stosuje się także kątową dynamiczną śrubę kłykciową. Niektóre złamania wymagają zastosowania przeszczepów kości. Stabilizatory zewnętrzne stosuje się w przypadkach złamań otwartych i u pacjentów z wieloma obrażeniami. .
Złamania nasady dalszej typu B. W tych przypadkach rzadko stosuje się leczenie zachowawcze. Leczenie operacyjne polega na repozycji otwartej i stabilizacji przemieszczonego kłykcia uda z użyciem śrub gąbczastych zapewniających stosunkowo szybką mobilizację ruchową stawu kolanowego. Złamania złożone nasady i przynasady kości udowej typu C. Leczenie zachowawcze jest podobne jak w przypadku złamań typu A. Najlepsze wyniki uzyskuje się poprzez otwartą repozycję złamania uzupełnioną przeszczepem kostnym. Optymalną metodą stabilizacji złamania jest użycie sztywnej płyty kątowej lub kłykciowej płyty z wieloma otworami dla śrub gąbczastych i korowych. Zaleca się stosowanie stabilizatorów zewnętrznych zamiast wyciągu, szczególnie przy złamaniach otwartych. W przypadku złamań wieloodłamowych istotne jest uzyskanie prawidłowego zrostu części kłykciowej umożliwiające późniejsze wszczepienie protezy stawu kolanowego.