V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 91-92

L48

PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE W OCENIE JAKOŚCI TKANKI KOSTNEJ W OKRESIE NOWORODKOWYM (W TYM U DZIECI URODZONYCH PRZEDWCZEŚNIE)

Michałus I.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Słowa kluczowe: ilościowe badanie ultradźwiękowe, noworodki, wcześniactwo
 

Wstęp. W ostatnich latach coraz częściej prowadzone są badania dotyczące metabolizmu i mineralizacji tkanki kostnej już w okresie prenatalnym, a w literaturze światowej pojawiła się hipoteza, iż ryzyko rozwoju osteoporozy może być zdeterminowane jeszcze przed porodem, przez wpływ środowiska na płód. Noworodki urodzone przedwcześnie stanowią grupę dzieci, w której wśród szeregu wczesnych i późnych powikłań wcześniactwa zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej zajmują szczególne miejsce. Zagrożenie wystąpieniem choroby metabolicznej kości wcześniaków spowodowane jest przedwczesnym zakończeniem ciąży w wyniku czego nie dochodzi do optymalnego zgromadzenia odpowiedniej ilości wapnia i fosforu przez płód.

Materiał i metody. Do pełnej oceny metabolizmu kostnego i jakości kości wykorzystuje się badania biochemiczne (w tym markery obrotu kostnego) i ultradźwiękowe, a badanie radiologiczne tylko w przypadku podejrzenia wystąpienia złamania kości. Wśród badań obrazowych poszukuje się metod nieinwazyjnych, umożliwiających ocenę jakości kości od momentu urodzenia, wyodrębnienie grupy ryzyka niskiej masy kostnej, a w przypadku konieczności, po włączeniu leczenia – monitorowanie jego skuteczności. W połączeniu z badaniami wskaźników metabolizmu kostnego pozwala także na ocenę zasobów składników mineralnych i witaminy D u noworodków, także tych urodzonych przedwcześnie. Nową nieinwazyjną metodą pozwalającą na ocenę jakości kości jest ilościowe badanie ultradźwiękowe (QUS – quantitative ultrasound), od wielu lat stosowane jest jako metoda przesiewowa pomocna w diagnostyce zaburzeń mineralizacji kośćca u dorosłych i dzieci.

Wyniki. Wyniki badań prowadzonych w Klinice Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości wskazują na potrzebę zintensyfikowania profilaktyki zaburzeń mineralizacji kości u dzieci urodzonych przedwcześnie, z uwzględnieniem wskaźników dojrzałości noworodka. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej i mineralizacji kośćca występują istotnie częściej u dzieci urodzonych przedwcześnie w porównaniu do noworodków donoszonych, a badanie ultradźwiękowe kości piętowej istotnie koreluje z dojrzałością noworodka i może być wykorzystywane w ocenie jakości kośćca u noworodków donoszonych i urodzonych przedwcześnie

Praca częściowo finansowana ze środków statutowych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi nr 503/01-090-02/503-01

L48

DIAGNOSTIC ISSUES IN THE ASSESSMENT OF BONE QUALITY IN THE NEONATAL PERIOD (INCLUDING CHILDREN BORN PRETERM)

Michałus I.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości

Keywords: quantitive ultrasounds, neonates, prematurity

Objectives. In recent years studies of bone metabolism and mineralization in the prenatal period have been widely conducted, and a hypothesis appeared in the literature, that the risk of osteoporosis could be determined still before delivery because of environmental factors affecting the fetus. Neonates born prematurely are a group where, among numerous early and late risks of prematurity, calcium-phosphate disorders take a special place. Newborns born prematurely are at a risk of osteopenia, because no optimal accumulation of calcium and phosphate in the fetus takes place in the case of premature delivery.

Materials and methods. Biochemical tests (among them bone metabolism markers) and ultrasound examinations are used to evaluate bone metabolism and also radiological – in case of bone fracture suspicion. Among the imaging tests noninvasive methods are being searched, to evaluate bone quality from birth, to separate a low bone density risk group, and after beginning treatment – to monitor its effectiveness. In combination with bone metabolism indices it could provide the assessment of mineral content and vitamin D resources in neonates, also premature. New noninvasive method enabling the assessment of bone quality is the quantitative ultrasound study (QUS – Quantitative Ultrasound), it has been used for many years as a screening method in diagnosing bone mineralization disorders in adults and children.

Results. Results of study performed in Department of Propedeutic Paediatrics and Bone Metabolic Diseases indicate the need to intensify prevention of bone mineralization disorders in children born prematurely with regard to the newborn’s maturity. Calcium-phosphate metabolism and bone mineralization disorders are significantly more frequent in preterm compared with full-term infants, and ultrasound indices significantly correlate with newborn’s maturity; it can be used for bone quality evaluating in full-term and preterm infants.

The study was supported by the statutory activity of Medical University of Lodz No 503/01-090-02/503-01

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 92-93

L49

PRAKTYCZNE ASPEKTY NISKIEJ MASY SZKIELETOWEJ I ZŁAMAŃ KOŚCI W OKRESIE ROZWOJOWYM

Konstantynowicz J.

Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny, ul. Waszyngtona 17, 15-274 Białystok

         Masa kostna, utożsamiana zazwyczaj z gęstością mineralną kości (BMD) w pomiarze densytometrycznym stanowi zaledwie jedną spośród kilku mierzalnych komponent/ cech szkieletu, przy czym nie badanie DXA daje możliwości oceny struktury tkanki kostnej. W praktyce idealne byłoby rutynowe identyfikowanie cech jakościowych, geometrii i wytrzymałości tkanki kostnej, a także wskaźników obrotu kostnego, prowadzące do ustalenia ryzyka złamania w okresie wzrostu, lecz ich przydatność w pediatrii jest ograniczona albo ze względu na inwazyjność (QCT) i małą dostępność (MRI) albo trudności interpretacyjne (ilościowe techniki ultradźwiękowe QUS; markery resorpcji i kościotworzenia). Zgodnie z wytycznymi ISCD niska masa kostna (low bone mass) w densytometrii dzieci i młodzieży określana jest jako wartość pomiaru odpowiadająca wskaźnikowi Z-score poniżej -2,0 w standardowych lokalizacjach: kręgach L1-L4 i/lub całym szkielecie, lecz wynik taki w znacznym stopniu zależy od cech antropometrycznych i stopnia dojrzałości płciowej, a zatem nie przesądza o rozpoznaniu osteoporozy w wieku rozwojowym. Złamania w pierwszych dwóch dekadach życia, zwłaszcza w okresie okołopokwitaniowym, wynikają przede wszystkim z dużej aktywności sportowej, przez co są często uznawane za zjawisko niegroźne lub niemal „fizjologiczne”, a z pewnością nie nasuwają skojarzenia z przyczyną chorobową. Nie opublikowano dotychczas ani metody oceny ryzyka złamań, ani skutecznego modelu predykcyjnego dla dzieci i młodzieży. Ponadto, podobnie jak u osób dorosłych, znaczna część populacji wieku rozwojowego doświadcza złamań niskoenergetycznych mimo prawidłowej BMD, a więc mieszczącej się w przedziale wyższym niż -2,0 SD. Jednak z drugiej strony, zarówno same złamania jak i sama niska BMD (Z-score <-2,0) mogą stanowić maskę schorzeń przewlekłych, mogą niezależnie sugerować obecność ogólnoustrojowych przyczyn metabolicznych, endokrynnych, gastroenterologicznych, niedoborów, specyficznych i rzadkich chorób genetycznych. Rozpoznanie osteoporozy u dzieci powinno zatem opierać się na łącznej ocenie klinicznych czynników ryzyka: tj. liczby i okoliczności złamań niskoenergetycznych, potencjalnych lub jawnych przyczyn chorobowych i jatrogennych (osteoporoz wtórnych), cech fenotypowych oraz elementów stylu życia, w połączeniu z badaniem DXA. Powtarzające się złamania istotne klinicznie (każdy powtórny epizod złamania u dziecka) nie mogą być traktowane jako zjawisko przejściowe i fizjologiczne, lecz – po niezbędnym zaopatrzeniu ortopedycznym – powinny skłaniać do podjęcia diagnostyki metabolicznej i prewencji nowych złamań. Szczególnej zaś uwagi klinicystów wymaga współistnienie u dzieci i młodzieży złamań wielokrotnych z obniżoną BMD w regionie L1-L4. Standard postępowania w takich przypadkach powinien obejmować: ocenę gospodarki wapniowo-fosforanowej i dobowej kalciurii, stężenie 25-OH-D, aktywność fosfatazy alkalicznej (ALP) i PTH, skrining w kierunku celiakii, hipogonadyzmu i zaburzeń hormonalnych, a następnie działania interwencyjne, czyli korektę niedoborów pokarmowych (energia, wapń), systematyczne wyrównywanie deficytu wit. D, promocję bezpiecznej aktywności ruchowej oraz monitorowanie dynamiki przyrostu masy kostnej metodą DXA w odstępach zależnych od tempa wzrastania (lecz nie rzadziej niż raz na rok).

L49

PRACTICAL APPROACH TO LOW BONE MASS AND BONE FRAGILITY IN CHILDREN

Konstantynowicz J.

Departament of Pediatrics and Developmental Disorders, Medical University of Białystok, Children’s Teaching Hospital In Bialystok, ul. Waszyngtona 17, 15-274 Białystok, Poland
 

         Densitometric measurement of Bone Mineral Density (BMD) is regarded as one of the routine methods for the assessment of skeletal health, however DXA scans do not allow insight into bone structure or quality. Clinical use of a variety of diagnostic methods would considerably improve the evaluation of bone metabolism and the risk of fragility in pediatric population, but most of the sophisticated techniques have never been implemented in routine management of children due to high radiation exposure (QCT), unavailability (MRI) or other limitations and difficulties in interpretation (QUS, bone turnover markers). The official position statement of the International Society for Clinical Densitometry (ISCD) does clearly define low bone mineral density (BMD) obtained from DXA standard locations in pediatric subjects scan as an individual Z-score below -2.0. Noticeably, there is a strong association between body size, anthropometric features and pubertal stage and the BMD during growth, therefore, even a decreased lumbar or total BMD in children and adolescents does not predestinate the diagnosis of osteoporosis. So far, no uniform and effective assessment method has been developed for predicting the risk of pediatric fractures. Fractures during the first two life decades are common and, particularly in the peripubertal period, are result of an extensive activity and sport-related injury, and are usually regarded minor and insignificant events reflecting trivial fragility. Furthermore, majority of fractures in pediatric population occur in individuals whose BMD remains within normal range (i.e. in those with Z-score higher than -2.0 for age and sex). On the other hand, fragility fractures alone or low bone mass alone (Z-score <-2.0) may independently suggest general metabolic disorder or may mask undetected chronic diseases (endocrine, gastrointestinal, specific nutritional deficits, rare genetic disorders). The diagnosis of osteoporosis in pediatrics should always include combined evaluation of both clinical risk factors (phenotype, occurrence of low-energy fractures, apparent or subclinical chronic conditions, life style and iatrogenic factors leading to secondary osteoporosis) and the comprehensive interpretation of DXA results. Repeated clinically significant fractures during growth (each new fracture in a child) should never be neglected or regarded as a transient/ irrelevant condition. Re-fracture following appropriate orthopedic care should stimulate clinicians to undertake further diagnostic steps and prevention. A special consideration should be made in case of repeated fractures coincident with extremely low lumbar spine BMD in children and adolescents. The proposal of standard management may include: routine laboratory investigation of calcium/ phosphate metabolism, 24-h calciuria, 25-hydroxyvitamin D level, alkaline phosphatase and PTH concentrations, screening onto celiac disease, eating disorders, hypogonadism and endocrine disorders and next, subsequent targeted intervention focused on nutritional habits (management of energy and calcium deficits), continuous correction of vit. D deficiency – if needed, promotion of systematic and safe physical activity, and individualized monitoring of BMD accrual using serial DXA scans according to growth velocity (at least once a year).

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 93-95

L50

POWIKŁANIA KOSTNE W TRAKCIE I PO LECZENIU W DZIECIŃSTWIE CHOROBY NOWOTWOROWEJ – CZY MOŻNA IM PRZECIWDZIAŁAĆ?

Muszyńska-Rosłan K.

Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Słowa kluczowe: powikłania, układ kostny, profilaktyka, choroba nowotworowa, dzieci

Wstęp. Istotna poprawa wyników leczenia nowotworów wieku dziecięcego spowodowała znaczące zwiększenie odsetka dzieci osiągających wiek dorosły. Nowoczesne protokoły lecznicze, łączące wszystkie dostępne w medycynie metody leczenia (chemio- i megachemioterapię, steroidoterapię, immunoterapię, leczenie biologiczne, udoskonalone techniki chirurgiczne, nowoczesną radioterapię) przyczyniły się do poprawy efektywności leczenia, stały się jednak odpowiedzialne za występowanie (zależnych od rodzaju i agresywności stosowanej w dzieciństwie terapii) wczesnych i późnych działań niepożądanych.

Cel. Przegląd literatury, obserwacje własne wskazują, że powikłania ze strony układu kostnego stanowić mogą poważny problem, zarówno w czasie intensywnej terapii, jak i wiele lat po zakończeniu leczenia. Wypracowanie i rozpowszechnienie zasad profilaktyki stają się bardzo istotnym zadaniem.

Materiał i metody. Przegląd piśmiennictwa, dane z międzynarodowych grup roboczych, doświadczenia własne jako polskiego ośrodka referencyjnego dla powikłań leczenia przeciwnowotworowego, stosowanego w dzieciństwie.

Wyniki. Z kompleksową terapią związane są zaburzenia odżywienia i wzrastania u dzieci, mielosupresja, uogólnione ostre i przewlekłe infekcje, nasilenie procesów katabolicznych ustroju, uszkodzenie śluzówek przewodu pokarmowego, zaburzenia wchłaniania i wiele innych zaburzeń, mogących mieć znaczenie w patogenezie zaburzeń układu kostnego.

W trakcie leczenia przeciwnowotworowego obserwowane złamania patologiczne, złamania niskoenergetyczne, będące konsekwencją choroby zasadniczej i/lub przewlekłego unieruchomienia, czy istotnego zmniejszenia aktywności fizycznej. Skojarzenie steroidoterapii z lekami alkilującymi może być przyczyną martwicy jałowej kości, obserwowanej już w trakcie intensywnego leczenia.

Martwicę jałową kości opisuje się również wiele lat po zakończonym leczeniu. Zmniejszenie lub zwolnienie przyrostu masy kostnej w dzieciństwie często nie manifestuje się klinicznie, może mieć jednak wpływ na wystąpienie objawowej osteoporozy w wieku dojrzałym.

Doniesienia autorów bywają sprzeczne, część opisuje niską masę kostną u 8 do 70% pacjentów leczonych w dzieciństwie z powodu choroby nowotworowej, inni obserwują osiąganie prawidłowej szczytowej masy kostnej w tej populacji. Mało jest obserwacji dotyczących złamań, jednak dostępne dane wskazują, że częstość złamań w tej grupie pacjentów nie jest skorelowana z niską masą kostną.

Przegląd aktualnych doniesień nie potwierdza jednoznacznie genetycznego podłoża zaburzeń mineralizacji u pacjentów po leczeniu w dzieciństwie choroby nowotworowej. Badania licznych polimorfizmów genów, uznanych za istotne w procesach wzrastania, dojrzewania i funkcjonowania układu kostnego oraz próby ich korelacji z przebytą w dzieciństwie chorobą nowotworową nie pozwoliły do chwili obecnej na wyodrębnienie populacji zwiększonego ryzyka. Jednocześnie w wielu krajach prowadzone są specjalne rejestry pacjentów i ozdrowieńców, których zadaniem jest oprócz notowania zaburzeń analiza mająca na celu wypracowanie metod prewencji opisanych wyżej zaburzeń. Przegląd piśmiennictwa i doświadczenia własne w tym zakresie są obiecujące i pozwalają na wypracowanie standardu postępowania zapobiegającego lub minimalizującego występowanie powikłań kostnych. Co istotne profilaktyka powinna obejmować pacjentów w trakcie, bezpośrednio po leczeniu, jak i dorosłych ozdrowieńców.

Wnioski. Problem zaburzeń kostnych w tej populacji pacjentów wydaje się stanowić istotny problem praktyczny. Możliwości profilaktyki oprócz zastosowania najnowszych zdobyczy medycyny, powinny uwzględnić rodzaj choroby nowotworowej, zastosowanego leczenia, wiek dziecka, jego historię „kostną”, wywiad rodzinny. Bardzo istotnym jest znajomość wypracowanych standardów nie tylko przez lekarzy onkologów dziecięcych, ale szczególnie przez pediatrów, lekarzy rodzinnych.

L50

BONE COMPLICATIONS DURING AND AFTER CHILDHOOD MALIGNANCY COULD WE PREVENT THEM?

Muszyńska-Rosłan K.

Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Keywords: complications, bone, prevention, malignancy, children

Objectives. Published data show that increasing number of survivors of childhood cancer is now reaching adulthood. This population represent a specific group at risk for many health problems. Some, but not all, studies demonstrated that skeletal complications and osteoporosis are permanent sequelae during and after childhood cancer treatment.

Aim. Review of literature and own experiences showed that skeletal abnormalities could be the important problem in patients both during and after treatment. Specific guidelines for this selected group of patients should be made.

Materials and methods. Review of literature, data from international cooperation groups, own data from the work as a national reference center of adverse effects of childhood cancer treatment.

Results. The most frequently reported adverse effects in childhood cancer patients are fractures, avascular necrosis and low bone mass.

However, there have been inconsistencies in studies evaluating the effect of childhood cancer and its treatment on BMD during and after therapy. Different authors demonstrated BMD lower than 1-2 standard deviations (SD) below age-matched controls in range from 8 to 70%, others have shown no difference in BMD in childhood cancer survivors. There are some patients treated for childhood cancer with higher prevalence of fracture, interestingly the higher fracture rate seems to be not associated with low bone mass.

Review of the literature don’t confirm the relations between chosen gene polymorphisms and low bone mass in childhood cancer survivors. The environmental factors (disease, therapy, life style) seem to be of more importance but the question – are these patients at increased risk for osteoporosis or bone fractures? is continuously open. Are there methods to avoid them?

In many countries are leading national registers including patients and survivors of childhood cancer. An attempt should be made to create standards of prevention of bone complications in this population according to the collected data.

Conclusions. The prevention should include both patients during and after childhood cancer treatment, additionally it should contain the type of the disease, used therapy, age of treatment, “bone” history. The knowledge of this standard seems to be very important point for pediatricians and general practitioners.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 95-96

L51

SKŁAD TKANEK MIĘKKICH I ZALEŻNOŚĆ MIĘSIEŃ-KOŚĆ U DZIECI Z CHOROBAMI CYWILIZACYJNYMI

Jaworski M.¹, Płudowski P.¹, Litwin M.¹, Wierzbicka E.², Szalecki M.¹, Socha P.¹, Janczyk W.¹, Neuhoff-Murawska J.¹, Wierzbicka A.¹

¹Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, Warszawa

²Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

        Obecnie wiadomo, że dla zachowania zdrowia, istotna jest prawidłowa wartość wskaźnika masy ciała (BMI) z zachowaniem właściwego stosunku ilościowego tkanki tłuszczowej do tkanki mięśniowej. Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej, zwłaszcza trzewnej, ma udowodnione znaczenie w powstawaniu insulinooporności. Zaburzenia funkcji czynnika transkrypcyjnego PPAR-gamma (peroxisome proliferator activated receptor gamma), interleukin 1 oraz 6, adiponektyny, leptyny, rezystyny i angiotensynogenu powodują zmniejszenie zależnego od insuliny wychwytu glukozy przez tkanki obwodowe i wtórną hiperinsulinemię. Również tkanka mięśniowa pełni nie tylko funkcję motoryczną, ale także endokrynną i parakrynną. Wydzielane przez tkankę mięśniową, zwłaszcza podczas wysiłku, miokiny takie jak IL-6, IL-8, IL-15 i musclin, a także czynniki wzrostowe takie jak IGF-1 i FGF-2 wpływają na gospodarkę węglowodanową i tłuszczową organizmu, działają antagonistycznie w stosunku do czynników związanych z zapaleniem o niskim nasileniu, insulinoopornością i hiperlipidemią, wpływają także na proliferację i różnicowanie komórek kościotwórczych. Tkanka mięśniowa jest także głównym źródłem sił działających na kość. W myśl teorii mechanostatu kość adaptuje się do obciążeń generowanych ze strony mięśni, zatem wytrzymałość kości powinna być adekwatna do działających na nią sił. Jako miarę funkcjonalnej zależności mięsień-kość stosuje się tzw. względny indeks wytrzymałości kości, czyli stosunek masy kostnej do masy tkanki mięśniowej.

       Metoda DXA jest złotym standardem w pomiarach gęstości kości, umożliwia również pomiary masy tkanki tłuszczowej i masy tkanki mięśniowej. Możliwe jest również określenie składu tkanek miękkich w poszczególnych rejonach ciała, w tym pomiar tkanki tłuszczowej androidalnej i gynoidalnej. Istotnym uzupełnieniem są pomiary tkanki kostnej, tłuszczowej i mięśniowej metodą obwodowej tomografii komputerowej (pQCT). Umożliwia ona pomiar rzeczywistej gęstości kości, a także pomiary mas tkanki mięśniowej i tłuszczowej w poszczególnych przekrojach kończyny górnej i dolnej.

Istotnym zagadnieniem jest także sprawność układu mięśniowego. Pomiary na platformie diagnostycznej umożliwiają ocenę siły, mocy i koordynacji ruchowej. Parametry te odzwierciedlają zwyczaje dotyczące uprawiania sportu.

Generalnie, u dzieci z chorobami cywilizacyjnymi stwierdza się obniżoną ilość tkanki mięśniowej i podniesioną ilość tkanki tłuszczowej. W niektórych przypadkach zaburzenia składu tkanek miękkich są maskowane przez prawidłową wartość BMI.

Zależność mięsień-kość jest często zaburzona u dzieci z chorobami cywilizacyjnymi, tak samo jak sprawność układu mięśniowego.

      Zakup aparatu Stratec XCT 2000L oraz platformy diagnostycznej Leonardo został sfinansowany z projektu nr POIG.02.01.00-14-059/09-00 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

L51

BODY COMPOSITION AND BONE-MUSCLE RELATIONSHIP IN CHILDREN WITH CIVILIZATION DISEASES

Jaworski M.¹, Pludowski P.¹, Litwin M.¹, Wierzbicka E.², Szalecki M.¹, Socha P.¹, Janczyk W.¹, Neuhoff-Murawska J.¹, Wierzbicka A.¹

¹The Children’s Memorial Health Institute, Warsaw

²Warsaw University of Life Sciences, Warsaw

      Disturbed body composition, reduced physical activity rate and increased BMI values are considered as risk factors for overall health. Excessive fat stores, especially abdominal obesity (visceral fat), are among important risk factors for development of insulin resistance. Functional disorders of the PPAR-gamma (peroxisome proliferator activated receptor gamma) transcription factor, interleukins 1 and 6, adiponectin, leptin, resistin and angiotensinogen lead to a reduced insulin-dependent glucose uptake by peripheral tissues and secondary hyperinsulinemia. In contrast, muscle tissue, in addition to its motor function, reveals endocrine and paracrine functions. The myokines secreted by the muscles (especially during exercise) such as IL-6, IL-8, IL-15 and musclin, as well as growth factors such as IGF-1 and FGF-2, were shown to affect carbohydrate and fat metabolism, resulting in antagonistic (to fat tissue) effects on low-grade inflammation-related factors, insulin resistance and hyperlipidemia. Furthermore, skeletal muscles are the principal source of forces acting on bones leading to proliferation and differentiation of osteoblasts. According to the mechanostat theory, the bone adapts to loads generated by muscles; therefore, the strength of bones should correspond to forces exerted on them from muscles. The so-called bone strength index (the ratio of bone mass to muscle tissue mass) is a measure of the functional muscle-bone relationship.

      DXA is a gold standard in bone mineral density determination. It allows also measurement of fat and muscle masses in total body as well as in sub-regions, including android and gynoid regions as estimators of abdominal obesity. Additionally, “true” bone density and fat mass as well as muscle mass could be evaluated by peripheral quantitative computed tomography (pQCT), however, pQCT measurements are limited to legs and arms regions.

      Another important issue is physical fitness. Ground reaction force platform allows to measure force, power and efficiency of musculoskeletal system. These outcomes are considered to reflect long-term physical activity rate.

      In general, in children with civilization diseases a disturbed body composition is observed with decreased muscle mass and increased fat stores. In some cases, disturbed relation between fat and muscles may be masked by normal body mass index values.

      It is also suggested, that bone-muscle functional relationship may be disturbed as well as physical fitness.

      Acquiring of Stratec XCT 2000L and Leonardo ground reaction force platform was co-financed by ERDF (EU Structural Funds) project POIG.02.01.00-14-059/09.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 97-98

P01

PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE MIĘDZY MATKAMI I CÓRKAMI W WYSTĘPOWANIU CZYNNIKÓW RYZYKA ZŁAMANIA KOŚCI I OSTEOPOROZY

Sobaś K.¹, Wądołowska L.¹, Słowińska M.¹, Szczepańska J.¹, Człapka-Matyasik M.², Niedźwiedzka E.¹

¹Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

²Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Słowa kluczowe: czynniki ryzyka złamania, BMD, osteoporoza, rodzina, kobiety, dziewczęta

Wstęp. Matka odgrywa istotną rolę w kształtowaniu zachowań żywieniowych dzieci. Przekazywanie nawyków żywieniowych z matki na córkę może warunkować postawy prozdrowotne dziewcząt i określać pokoleniowe wpływy na ich zdrowie. Relacja między występowaniem czynników ryzyka złamania kości i osteoporozy w parach rodzinnych matka-córka jest słabo poznana.

Cel. Wskazanie podobieństw i różnic między matkami i córkami dotyczących relacji między czynnikami ryzyka złamania kości i osteoporozy oraz statusem tkanki kostnej.

Materiał i metody. Badania żywieniowe wykonano u 712 par rodzinnych matka-córka. U 170 par rodzinnych matka-córka, w wieku odpowiednio od 32 do 59 i od 12 do 21 lat, zmierzono gęstość mineralną tkanki kostnej i zebrano informacje o występowaniu czynników ryzyka złamania kości i osteoporozy. Gęstość mineralną kości (BMD) zmierzono metodą dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (DXA). Indywidualne 10-letnie zagrożenie złamaniem kości (RB-10) określono według kryteriów WHO i IOF (2007).

Wyniki. Matki w porównaniu z córkami miały większe BMD (średnio o 42 mg/cm²), T-score BMD (o 0,59), Z-score BMD (o 0,77) i BMC (o 268 mg/cm). Prawidłowy BMD (≥-1 SD) miało więcej matek (93%) niż córek (86%). U matek najczęściej występującymi czynnikami zwiększającymi ryzyko złamania kości były kolejno: bóle kostne (75%), palenie papierosów (25%) i przebyte złamania (24%), a u córek: bóle kostne (56%), mała aktywność fizyczna (29%) i przebyte złamania (25%). Występowanie czynników ryzyka złamania kości u matek i córek było wysoko skorelowane. Współczynnik korelacji uszeregowania żywieniowych czynników ryzyka wynosił 0,90, a współczynnik korelacji uszeregowania nieżywieniowych czynników ryzyka wynosił 0,77. Matki w porównaniu z córkami były bardziej obciążone czynnikami zwiększającymi ryzyko złamania kości, lecz miały więcej korzystnych zwyczajów żywieniowych obniżających ryzyko złamania kości. Wpływało to na mniejsze zagrożenie osteoporozą matek niż córek. W analizie wielowymiarowej stwierdzono, że niższym wskaźnikom statusu tkanki kostnej matek towarzyszyły niższe wskaźniki statusu tkanki kostnej córek, zaś lepszym wskaźnikom matek – lepsze wskaźniki córek.

Wnioski. Uzyskane wyniki potwierdzają rolę środowiska rodzinnego w kształtowaniu prawidłowego statusu tkanki kostnej i znaczący wpływ czynników obniżających ryzyko złamania kości.

P01

SIMILARITIES AND DIFFERENCES BETWEEN MOTHERS AND DAUGHTERS REGARDING RISK FACTORS FOR BONE FRACTURES AND OSTEOPOROSIS

Sobaś K.¹, Wądołowska L.¹, Słowińska M.¹, Szczepańska J.¹, Człapka-Matyasik M.², Niedźwiedzka E.¹

¹Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

²Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Keywords: fracture risk factors, BMD, osteoporosis, family, women, girls

Objectives. Mother plays important role in creation of dietary behaviour in children. Passing down of dietary behaviour from mother to daughter may determine pro-healthy attitudes of girls and generational impact on their health. A relation between presence of risk factors for bone fractures and osteoporosis in family pairs mother-daughter is weakly known.

Aim. To demonstrate similarities and differences between mothers and daughters regarding risk factors for bone fractures and osteoporosis.

Material and methods. The nutritional studies were carried out with 712 mothers and daughters family pairs. In 170 mother-daughter family pairs, aged between 32 and 59 and between 12 and 21, respectively, bone mineral density was measured and risk factors of bone fractures and osteoporosis was collected. Bone mineral density (BMD) was measured by dual-energy x-ray absorptiometry (DXA). A 10-year risk of bone fracture (RB-10) was diagnosed according to the WHO and IOF criteria (2007).

Results. In comparison to daughters, mothers revealed higher values of BMD (by 42 mg/cm2 on average), T-score BMD (by 0.59), Z-score BMD (by 0.77) and BMC (by 268 mg/cm). Regular BMD (≥-1SD) was found for more mothers (93%) than daughters (86%). The most common factors increasing the risk of bone fracture in mothers included, in order of frequency: bone pains (75%), smoking (25%) and previous fractures (24%), and in daughters: bone pains (56%), low physical activity (29%) and previous fractures (25%). The presence of risk factors for bone fractures in mothers and daughters was highly correlated. Correlation coefficient for dietry risk factors ranking was 0.90 and correlation coefficient for non-dietry risk factors ranking was 0.77. In comparison to daughters, mothers were more burdened with factors increasing bone fracture risk, but they revealed more favourable dietary habits reducing the risk of bone fractures. This led to a lower risk of osteoporosis in mothers than in daughters. The multidimensional analysis demonstrated that lower indices of bone tissue status in mothers corresponded to lower indices of bone tissue status in daughters, while higher indices in mothers corresponded to higher indices in daughters.

Conclusions. Our results confirm the role of the family environment in the development of the proper bone tissue status, and a significant effect of factors reducing the bone fracture risk.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 98-99

P02

ZaleŻność pomiędzy 10-letnim ryzykiem zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych oraz 10-letnim ryzykiem złamań kości u pacjentek z osteoporozą w okresie postmenopauzalnym

Kawińska A.¹, Kawiński A.², Sewerynek E.¹

¹Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet Medyczny, Łódź

²Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Słowa kluczowe: osteoporoza, złamania, ryzyko zgonu, choroby sercowo-naczyniowe

Wstęp. Osteoporoza (O) jest powszechnym schorzeniem na świecie – 200 mln ludzi jest nią dotkniętych, ze wskazaniem na kobiety w okresie postmenopauzalnym (30-40%). Choroba wieńcowa (CAD), nadciśnienie (HA), oraz inne choroby sercowo naczyniowe (CVD) współistnieją z O. Zarówno O jak i CVD są związane z wiekiem i ze znaczącą śmiertelnością. U ich podłoża leżą podobne czynniki ryzyka i markery zapalne (CRP, IL6, TNF-α), co sugeruje podobną patofizjologię.

Cel. Ocena 10-letniego ryzyka zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych oraz 10-letniego ryzyka złamań kości u pacjentów z osteoporozą.

Materiał i metody. 79 pacjentów z Regionalnego Ośrodka Menopauzy i Osteoporozy Uniwersyteckiego Szpitala im. WAM w Łodzi w wieku 54-93 lat, konsultowanych pod kątem osteoporozy, podzielonych na 2 grupy: z osteoporozą (O) i bez osteoporozy (wO). Uzyskano następujące informacje: wywiad medyczny, BMI, EKG; za pomocą kwestionariusza: czynniki ryzyka osteoporozy, wywiad w kierunku udaru, MI, CAD, HA, DM, wywiadu rodzinnego w kierunku tych schorzeń. DXA kręgosłupa i/lub szyjki kości udowej użyto do oceny BMD. Oznaczono TC, RR, GLU.

Wyniki. Ryzyko Fatal CVD oceniono przy pomocy skali Euro HeartScore (EHS) dla populacji polskiej. 80% pacjentów (32/40) z osteoporozą uzyskało HeartScore >=5%, podczas gdy w grupie pacjentów bez osteoporozy wynik taki uzyskano u około połowy (20/39). Występuje różnica pomiędzy poziomem EHS=2,33% na niekorzyść pacjentów z O (istotne statystycznie, α=0,043). Ryzyko złamań oceniono przy pomocy skali FRAX dla całkowitego ryzyka złamań (Major Osteoporotic – MO), oraz ryzyka złamań kości udowej (Hip Fractures – HF). EHS koreluje z ryzykiem MO (p=0,001) i ryzykiem HF (p=0,0002) u wszystkich pacjentów. Występuje też korelacja pomiędzy EHS i ryzykiem MO (p=0,03) i ryzykiem HF (p=0,008) w grupie pacjentów z osteoporozą.

Wnioski. Występuje wyższe ryzyko Fatal CVD u pacjentów z osteoporozą (p=0,0001) niż bez osteoporozy (p=0,02) przy tej samej ilości schorzeń kardiologicznych. Pacjenci z osteoporozą mają mniej obciążający kardiologiczny wywiad rodzinny, pomimo tego ryzyko Fatal CVD u nich jest wyższe wg EHS (Współczynnik korelacji Pearsona = 0,198). Osteoporoza koreluje z podwyższonych poziomem TC (α=0,00013), mimo że średnie BMI jest niższe w tej grupie (α=0,00011). 10-letnie ryzyko zgonu z powodów sercowo-naczyniowych koreluje z 10-letnim ryzykiem złamań. To może pomóc w identyfikacji grupy pacjentów wymagających poszerzenia leczenia kardiologicznego.

P02

The correlation between 10-year risk of death from cardiovascular diseases and 10-year risk of bone fractures in postmenopausal women with osteoporosis

Kawińska A.¹, Kawiński A.², Sewerynek E.¹

¹Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet Medyczny, Łódź

²Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Keywords: osteoporosis, fractures, risk of death, cardiovascular diseases

Objectives. Osteoporosis (O) is common factor worldwide – 200 mln people suffer for it, with prevalence postmenopausal women (30-40%). Coronary artery disease (CAD), hypertension (HA) and other cardiovascular diseases (CVD) coexist with O. Both O and CVD are age-related and associated with significant morbidity and mortality. Both share common risk factors and inflammatory markers (CRP, IL6, TNF-α) what suggest similar pathophysiology.

Aim. Evaluation of the 10-year risk of death from CVD and 10-year risk of fractures in pts with osteoporosis.

Materials and methods. 79 pts from the Regional Centre of Menopause and Osteoporosis at WAM University Hospital in Lodz aged 54-93, consulted in terms of osteoporosis, divided into 2 groups: osteoporosis (O) and without osteoporosis (wO). The collected data: medical history, BMI, ECG; data from questionnaire: risk factors of osteoporosis, history of stroke, MI, CAD, HA, DM, family history of these diseases. DXA of the spine and/or neck of femur used to evaluate the BMD. TC, RR, GLU were measured.

Results. The risk of fatal CVD evaluated with a Euro HeartScore (EHS) scale adjusted for a polish population. 80% pts (32/40) with osteoporosis have Heart Score >=5%, while in pts without osteoporosis it was approximately half of them (20/39). There is difference between EHS=2.33% with disadvantage in O pts (statistic significance α=0.043). The risk of fractures evaluated with a Frax Score for Major Osteoporotic (MO) risk of fractures and for only Hip Fractures (HF) risk. EHS correlates with MO risk (p=0.001) and HF risk (p=0.0002) in all patients. There is also correlation between EHS and MO risk (p=0.03) and HF risk (p=0.008) in group of osteoporosis patients.

Conclusions. Higher risk of fatal CVD in osteoporosis pts (p=0.0001) than without osteoporosis (p=0.02), while there is equal number of cardiological diseases. Pts with osteoporosis have “better” cardiological family history, although their risk of fatal CVD is higher according to EHS (Pearson correlation factor = 0.198). Osteoporosis correlates with increased level of TC (α=0.00013) although average BMI is lower in this group (α=0.00011). 10-year risk of fatal CVD correlates with 10-year risk of bone fractures. This may help identify groups of pts requiring wider evaluation and determination of further cardiological treatment.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 99-100

P03

Wartość predykcyjna złamań osteoporotycznych metody FRAX vs. Garvan w obserwacji 10-letniej

Czerwiński E.^1,2,3, Kumorek A.^2,3,4, Broniewicz A.², Amarowicz J.²

¹Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

²Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

³Polskie Towarzystwo Osteoartrologii, Kopernika 32, 31-501 Kraków

⁴Instytut Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Słowa kluczowe: osteoporoza, ryzyko złamania, FRAX, BMD, BMI, czynniki ryzyka

Wstęp. Złamania od wielu lat pozostają najistotniejszym problemem osteoporozy. Identyfikacja chorych, którym zagraża złamanie, a zatem wymagają leczenia jest kluczowym zagadnieniem. Stosowane w tym celu badanie densytometryczne okazało się niewystarczające, jako że większość złamań występuje u osób nie spełniających densytometrycznego kryterium osteoporozy. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat powstało kilka narzędzi pozwalających obliczyć ryzyko złamania danej osoby w populacji. Wśród tych narzędzi na szczególną uwagę zasługuje kalkulator FRAX (rekomendowany przez WHO) oraz Garvan nomogram (uwzględniający upadki z ostatniego roku). Metoda FRAX umożliwia obliczanie ryzyka złamania w oparciu o BMI lub BMD i kliniczne czynniki ryzyka. Kalkulator stworzony przez Instytut Garvan nie wymaga tylu szczegółowych danych co FRAX.

Biorąc pod uwagę znaczne różnice zachodzące pomiędzy różnymi populacjami uznaliśmy za celowe weryfikację zastosowania tej metody w próbie populacji małopolskiej oraz porównanie jej z wynikami metody Garvan nomogram. Celem pracy była ocena skuteczności metod FRAX i Garvan w prognozowaniu złamania na podstawie 10-letniej obserwacji pacjentów w materiale własnym.

Materiał i metoda. W grupie ok. 100 000 pacjentów Krakowskiego Centrum Medycznego (KCM) wylosowano 6010 kobiet w wieku powyżej 50 r.ż., które w latach 2003-2007 zgłosiły się do KCM celem wykonania badania densytometrycznego. Podczas wizyty u lekarza pacjentki zostały przebadane oraz zebrano od nich szczegółowy wywiad chorobowy. Ostateczną grupę zrandomizowaną do badania stanowiło 239 pacjentek, u których przeprowadzono badania ankietowe poprzez wywiad telefoniczny z uwzględnieniem wystąpienia nowego złamania w 10-letnim okresie od czasu pierwszej wizyty w Krakowskim Centrum Medycznym. U wszystkich zrandomizowanych pacjentek obliczono 10-letnie ryzyko złamania za pomocą narzędzi FRAX i Garvan w oparciu o wstępny wywiad chorobowy zebrany przez lekarzy specjalistów.

Wyniki. Średni wiek badanej grupy – 69,2 lat (53-91 lat, SD 6,2). Przebyte złamanie osteoporotyczne zgłosiło 16 osób. W badanym materiale 5-letnie ryzyko złamania bkk udowej wyniosło średnio 3,57%, 10-letnie – 6,74%, natomiast 5-letnie ryzyko jakiegokolwiek złamania osteoporotycznego – 11,09%, a 10-letnie – 21,5%. Obserwując średnie wartości Garvana w stosunku do złamań osteoporotycznych, które wystąpiły po 5 latach w badanej grupie oceniono występowanie różnic istotnych statystycznie w średnich wartościach. Obliczone metodą FRAX 10-letnie ryzyko głównego (major) złamania osteoporotycznego na podstawie BMI u wszystkich badanych wyniosło śr. 7,56% (od 2,3% do 31%, SD 4,29) i dla bkk udowej (hip) śr. 2,66 % (od 0,3% do 23%, SD 2,8). U 215 kobiet, u których dysponowano danymi BMD T-score szyjki k. udowej, średni FRAX major określono na poziomie 6,5% (2% – 36%, SD 4,09), a dla FRAX hip 1,87% (0,0% do 28%, SD 2,8).

Po średnio 5 latach obserwacji średnia wieku wyniosła 76,5 lat (61-99 lat, SD 6,2). Wystąpiło 216 złamań w okresie obserwacji. W grupie osób z nowym złamaniem wartości Garvan 5 years hip 7,79%, Garvan 10 years hip 14,41%, Garvan 5 years 18,14%, Garvan 10 years 33,21% w porównaniu do wartości w grupie bez nowych złamań: Garvan 5 years hip 3,28%, Garvan 10 years hip 6,21%, Garvan 5 years 10,61%, Garvan 10 years 20,69%. Wartości FRAX w grupie złamanych (N=224) FRAX PL bez BMD złamanie Maior 10,68%, FRAX PL bez BMD złamanie szyjki 4,71%, FRAX PL z BMD mg złamanie Maior 9,13%, FRAX PL z BMD mg złamanie szyjki 3,67%, FRAX PL BMD T-score złamanie Maior 9,59%, FRAX PL BMD T-score złamanie szyjki 4,0%. Odpowiednio wyniki FRAX w grupie bez nowych złamań FRAX PL bez BMD złamanie Maior 7,34% FRAX PL bez BMD złamanie szyjki 2,52%, FRAX PL z BMD mg złamanie Maior 6,07%, FRAX PL z BMD mg złamanie szyjki 1,60% , FRAX PL BMD T-score złamanie Maior 6,24%, FRAX PL BMD T-score złamanie szyjki 1,72%.

P03

The predictive value of FRAX and Garvan methods for osteoporotic fractures: a 10-year-old observation

Czerwiński E.^1,2,3, Kumorek A.^2,3,4, Broniewicz A.², Amarowicz J.²

¹Krakowskie Centrum Medyczne, Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

²Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

³Polskie Towarzystwo Osteoartrologii, Kopernika 32, 31-501 Kraków

⁴Instytut Zdrowia Publicznego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Keywords: osteoporosis, fracture risk, FRAX, BMD, BMI, risk factors

         Introduction. Fractures for many years have been considered the most important problem of osteoporosis. Identifying patients who are at risk of a fracture, and therefore require treatment, is the key issue. Densitometric examination that has been used for this purpose proved insufficient as majority of fractures occur in individuals not meeting the densitometric criterion for osteoporosis. Over the past several years several tools has been designed to calculate the fracture risk. Among these tools, a particular focus should be placed on the FRAX calculator (recommended by WHO) and Garvan nomogram (taking into account falls occurring in the last 12 months). FRAX calculates the risk of fracture by means of BMI or BMD and clinical risk factors. The Garvan calculator does not require as many details as FRAX. Taking into consideration significant differences between various populations we decided to analyse validity of both methods in a sample population of Lesser Poland. The purpose of this study was to evaluate the efficacy of the FRAX and Garvan tools in forecasting a fracture based on our own 10-year observational material.

            Materials and methods. From the group of about 100,000 patients Krakowskie Centrum Medyczne (KCM) we randomly selected a sample of 6010 women aged over 50 who in 2003-2007 had a densitometric examination performed in KCM. During a doctor  appointment patients were examined and a detailed medical history was obtained. The final randomised group of 239 patients were surveyed by telephone with a special focus on occurrence of new fractures in the 10-year period since the first visit in KCM. In all randomized patients had the 10-year fracture risk calculated by means of FRAX and Garvan tools based on the initial medical history compiled by specializing physicians.

            Results. The mean age of the study group was 69.2 years (53-91, SD 6.2). A prevalent osteoporotic fracture was reported by 16 patients. The 5-year hip fracture risk averaged 3.57%, the 10-year-old risk – 6.74%, while the 5-year risk of any osteoporotic fracture amounted to 11.09%, and the 10-year-old risk was 21.5%. The occurrence of statistically significant differences in average values was evaluated by means of comparing the average Garvan values against osteoporotic fractures that occurred in the 5-year observational period in the study group. The average value of FRAX 10-year risk of major osteoporotic fracture based on BMI in all patients was 7.56% (2.3%-31%, SD 4.29) and of hip 2.66% (0.3%-23%, SD 2.8). For 215 subjects for whom hip BMD T-score values were available the average FRAX major amounted to 6.5% (2%-36%, SD 4.09) and the FRAX for hip 1.87% (0,0%-28%, SD 2.8).

After an average of 5 years the average age of the subjects was 76.5 (61-99, SD 6.2). 216 fractures occurred during the observation period. In the group of patients with a new fracture the following values were recoded: 5-year hip Garvan 7.79%; 10-year hip Garvan 14.41%; 5-year Garvan 18.14%; 10-year Garvan 33.21% compared to the values in the group without new fractures: 5-year hip Garvan 3.28% hip; 10-year hip Garvan 6.21%; 5-year Garvan 10.61%; 10-year Garvan 20.69%. FRAX values in the group with a past fracture (N=224): major FRAX PL without BMD 10.68%, hip FRAX PL without BMD 4.71%, major BMD FRAX PL 9.13%, hip BMD FRAX PL 3.67%, major FRAX PL with BMD T-score 9.59%, hip FRAX PL with BMD T-score 4.0%. FRAX scores in the group with no new fractures: major FRAX PL without BMD 7.34%; hip FRAX PL without BMD 2.52%; major FRAX PL with BMD 6.07%; hip FRAX PL with BMD 1.60%; major FRAX PL with BMD T-score 6.24%; hip FRAX PL with BMD T-score of 1.72%.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 101-102

P04

JAKOŚĆ ŻYCIA PACJENTÓW ZE ZŁAMANIEM KOMPRESYJNYM KRĘGOSŁUPA NA TLE OSTEOPOROTYCZNYM

Szymura K.

Wydział Wychowania Fizycznego i Sportu, AWF w Krakowie

Słowa kluczowe: osteoporoza, kompresyjne złamanie trzonów kręgów, kwestionariusz GFS

Wstęp. Amerykański Narodowy Instytut Zdrowia definiuje osteoporozę jako chorobę szkieletu, ze zwiększonym ryzykiem złamań kości w następstwie zmniejszenia ich odporności mechanicznej. Wspomniana odporność mechaniczna kości jest uwarunkowana gęstością mineralną kości i jakością tkanki kostnej. W przypadku jej zmniejszenia, kości stają się bardziej kruche i częściej mogą ulec złamaniom, nawet po pozornie niegroźnym upadku czy urazie. Najczęściej dotyczą szyjki kości udowej, dalszego końca kości promieniowej i trzonów kręgów. Na skutek takiego złamania pacjent odczuwa dolegliwości bólowe, co powoduje obniżenie sprawności i zaburzenia w funkcjonowaniu w życiu codziennym, a w rezultacie wpływa na jakość jego życia.

Cel. Celem pracy było wykazanie korzystnego wpływu zaopatrzenia ortopedycznego w postaci wysokiej sznurówki półsztywnej z podpaszkami, refundowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 25 pacjentów, w tym 22 kobiety i 3 mężczyzn, leczonych w Centrum Medycznym „Kol-Med” w Tarnowie. Przedział wiekowy wynosił 65-84 lata. Zastosowano kwestionariusz oceny niesprawności fizycznej pacjentów z bólami kręgosłupa (GFS – The General Function Score) oraz wzrokowo – analogową skalę oceny bólu (VAS 0-10). Badania wykonano dwukrotnie, bad.I w momencie założenia wysokiej sznurówki półsztywnej z podpaszkami i bad.II po trzymiesięcznym okresie stosowania zaopatrzenia ortopedycznego. Ocenie podlegały takie parametry jak: wchodzenie po schodach, siedzenie dłużej niż 30 minut, chodzenie dłużej niż 30 minut, stanie dłużej niż 30 minut, dźwiganie ponad 10 kg, pochylanie się nad umywalką, noszenie torby z artykułami spożywczymi, ubieranie się i słanie łóżka. Zaleceniem dla pacjentów było noszenie sznurówki nie dłużej jak trzy godziny dziennie.

Wyniki. Pomiędzy bad.I i bad.II stwierdzono zmniejszenie dolegliwości bólowych kręgosłupa spowodowanych złamaniem kompresyjnym na tle osteoporotycznym poprzez zastosowanie wskazanego zaopatrzenia ortopedycznego. Szczególnie korzystne zmiany odczuwalne były w trakcie chodzenia, co wzmagało poczucie bezpieczeństwa. Najmniej istotne statystycznie okazały się czynności ubierania się oraz słania łóżka. Wyniki samooceny bólu według skali VAS wykazały zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Wnioski. Otrzymane wyniki mogą być pomocne w dyskusji nad celowością stosowania wysokiej sznurówki półsztywnej w złamaniach kompresyjnych kręgów na tle osteoporotycznym. Przy optymalnym czasie noszenia, jakim są trzy godziny dziennie, uzasadnione jest użycie sznurówki celem łagodzenia dolegliwości bólowych, a tym samym poprawę jakości życia i utrzymanie zdolności chorego do samodzielnego wykonywania podstawowych czynności życiowych.

P04

QUALITY OF LIFE OF PATIENTS WITH SPINAL COMPRESSION FRACTURE OF THE SPINE AGAINST OSTEOPOROTIC

Szymura K.

Wydział Wychowania Fizycznego i Sportu, AWF w Krakowie

Keywords: osteoporosis, vertebral compression fracture, GFS Questionnaire

Objectives. American National Institute of Health defines osteoporosis as a skeletal disease, with an increased risk of bone fractures as a result of reducing their mechanical resistance. The mechanical resistance of bone is determined by bone mineral density and bone quality. In the case of the reduction, the bones become more fragile and more likely to suffer fractures, even after a seemingly harmless fall or injury. The fractures are usually the femoral neck, distal radius and the vertebral bodies. As a result of such breach the patient experiences pain, causing loss of performance and disturbance in the functioning of everyday life, and consequently affect the quality of life.

Aim. The aim of this study was to show the beneficial effects of orthopedic as high lace semi-rigid, reimbursed by the National Health Fund.

Material and methods. The study involved 25 patients, including 22 women and 3 men who were treated at the Medical Centre „Kol-Med” in Tarnow. The age range was 65-84 years. The questionnaire assessing physical disability in patients with back pain (GFS – The General Function Score) and visual analog scale pain scores (VAS 0-10). The study was performed twice bad.I when creating high lace semi-rigid and bad.II after a three-month period of application of orthopedic. The survey compares the parameters such as climbing stairs, sitting for longer than 30 minutes, walking for more than 30 minutes, it will no longer than 30 minutes, lifting more than 10 kg, leaning over the sink, carrying bags with food, dressing and turndown service. Recommendation for patients was no longer wearing the laces as three hours a day.

Results. Between bad.I and bad.II been found to reduce pain caused by spinal compression fractures in osteoporotic background through the use of orthopedic indicated. Especially beneficial changes could be felt while walking, which encouraged a sense of security. The least significant statistically proven steps dress and nightly turndown. Results of self-assessment of pain according to VAS showed a reduction in pain.

Conclusions. The results may be helpful to discuss the advisability of the use of high lace semi-rigid vertebral compression fractures in osteoporotic background. The optimal time wear, which is three hours per day, it is reasonable to use the laces to relieve pain, and thereby improve the quality of life and maintaining the patient’s ability to independently perform basic life functions.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 102-103

P05

WYBRANE ELEMENTY OBRAZU KLINICZNEGO OSTEOPOROZY W JAMIE USTNEJ

Piątek D., Bachanek T.

Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Słowa kluczowe: osteoporoza, jama ustna, ślina, lekarze stomatolodzy

Wstęp. Osteoporoza jest chorobą cywilizacyjną, latami przebiegającą bez ewidentnych objawów, której pierwszym symptomem, będącym zarazem powikłaniem, są często złamania kości. Istnieją przesłanki mówiące o tym, że obserwacja pacjenta przez lekarza dentystę podczas kontroli stomatologicznej może pomagać w ocenie ryzyka osteoporozy.

Cel. Celem pracy było ustalenie zależności pomiędzy stanem klinicznym jamy ustnej i wynikami badań biochemicznych, a występowaniem obecnie lub możliwością wystąpienia w przyszłości znacznej utraty masy kostnej prowadzącej do osteoporozy.

Materiał i metody. Badaniami objęto 112 kobiet w wieku od 45 do 74 lat. Za zgodą Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w grupie badanych kobiet dokonano pomiaru gęstości mineralnej kości metodą DXA w odcinku L2-L4 kręgosłupa, obliczono wskaźnik BMI, przeprowadzono badanie podmiotowe za pomocą kwestionariusza osobowego, badanie stomatologiczne stanu zdrowia jamy ustnej oraz badania biochemiczne śliny. W ślinie określono aktywność fosfatazy alkalicznej całkowitej (ALP) oraz stężenie sialoproteiny kostnej (BSP). Na podstawie badania densytometrycznego uwzględniając kryteria WHO wyodrębniono trzy grupy pacjentek: z osteoporozą GRBD II (T-score ≤2,5), z osteopenią GRBD I (T-score -1,0 do -2,5) oraz grupę kontrolną GRKN (T-score ≥-1,0).

Wyniki. W badanej populacji kobiet na podstawie badania ankietowego stwierdzono, że grupa osób z osteoporozą charakteryzowała się znacznym odsetkiem pozytywnych odpowiedzi (2 lub więcej odpowiedzi: „tak”) na pytania testu ryzyka osteoporozy (66,7% GRBDII vs. 30,4% GRKN; p=0,009), najdłuższym średnim czasem w latach jaki upłynął od menopauzy (11,6 roku GRBDII vs. 5,7 roku GRKN; p=0,0008) oraz najniższą przeciętną wartością wskaźnika BMI (średnio: 24,64 dla GRBD II, 26,03 dla GRBD I oraz 27,89 dla GRKN; p=0,0007). Różnice te były istotne statystycznie.

Istotne statystycznie lub bliskie istotności statystycznej różnice pomiędzy badanymi grupami zaobserwowano w zakresie parametrów charakteryzujących narząd żucia. Badaną grupę kobiet z obniżoną gęstością mineralną kości charakteryzowała mniejsza liczba zębów obecnych w jamie ustnej (średnio 14,43 w GRBD II vs. 19,35 w GRKN; p=0,02), najwyższa wartość średniej liczby PUW (średnio 25,39 dla GRBD II vs. 22,52 dla GRKN; p=0,03), obecność patologicznego starcia zębów (92,16% dla GRBD II vs. 78,26% dla GRKN; p=0,09). W GRBD II zaobserwowano większy odsetek osób z klinicznie stwierdzonym przynajmniej jednym ruchomym zębem niż w GRKN (45,10% dla GRBD II vs. 13,04% dla GRKN; p=0,02).

Zaobserwowano istotne statystycznie zmniejszenie aktywności fosfatazy alkalicznej (ALP) w grupie osób z osteoporozą (28,98 UI/l) w porównaniu do grup: kontrolnej i osób z osteopenią (42,98UI/l).

Najwyższe przeciętne stężenie sialoproteiny kostnej (BSP) zaobserwowano w grupie kontrolnej (średnio 5,66 ng/ml). W grupach GRBD I i GRBD II odnotowano niższe wartości tego markera (odpowiednio 3,09 ng/ml i 4,60 ng/ml). Różnice te były bliskie istotności statystycznej.

Wnioski. Przeprowadzona analiza wykazuje, że badanie jamy ustnej uzupełnione o oznaczenie stężenia markerów obrotu kostnego, wartość wskaźnika BMI i wywiad lekarski, zawierający pytania testu ryzyka osteoporozy oraz pytanie o czas jaki upłynął od menopauzy, mogą być pomocnym narzędziem do wstępnego kwalifikowania przez lekarza dentystę kobiet zagrożonych wystąpieniem osteoporozy.

P05

SELECTED ELEMENTS OF THE CLINICAL MANIFESTATION OF OSTEOPOROSIS IN THE ORAL CAVITY

Piątek D., Bachanek T.

Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Keywords: osteoporosis, mouth, saliva, dentists

            Introduction: Osteoporosis is a civilization disease, having a course without obvious symptoms for years, with breaking of bones as the first symptom, which is often a complication. There are indications saying that the monitoring of the patient by the dentist during dental care may help in assessing the risk of osteoporosis.

            Aim. The aim of the study was to determine the relationship between the clinical condition in the oral cavity and the results of biochemical tests, and the significant loss of bone density leading to osteoporosis presently or in future.

            Materials and methods: The study included 112 women aged 45 to 74 years. With the approval of the Bioethics Committee of the Medical University of Lublin in the group of examined women bone mineral density was measured using DXA method in the L2-L4 of the spine, BMI was calculated, physical examination was performed using a personal questionnaire, and there were carried out examinations of oral health and biochemical tests of saliva. In the saliva, the total alkaline phosphatase (ALP) and concentration of bone sialoprotein (BSP) were determined. Based on densitometric examination taking into account the WHO criteria, there were determined three groups of patients: with osteoporosis GRBD II (T-score ≤2.5), with osteopenia GRBD I (T-score of -1.0 to -2.5) and a control group GRKN (T -score ≥-1.0).

            Results: On the basis of the survey in the study population of women it was found that a group of people with osteoporosis was characterized by a high percentage of positive responses (two or more responses: „yes”) to questions on osteoporosis risk test (66.7% GRBDII vs. 30.4% GRKN; p=0.009), the longest average time in years which elapsed since menopause (11.6 years GRBDII vs. 5.7 years GRKN, p=0.0008) and the lowest average BMI (mean: 24.64 for GRBD II 26.03 for GRBD I and 27.89 for GRKN, p=0.0007). These differences were statistically significant.

Statistically significant or close to statistically significant differences between the groups were observed in the parameters characterizing the masticatory system. The study group of women with low bone mineral density was characterized by a smaller number of teeth present in the oral cavity (an average of 14.43 in GRBD II vs. 19.35 in GRKN, p=0.02), the highest value of the average number of PUW(mean 25.39 for GRBD II vs. 22.52 for GRKN, p=0.03), the presence of pathological tooth wear (92.16% for GRBD II vs. 78.26% for GRKN, p=0.09). In the GRBD II a higher percentage of patients with clinically identified at least one movable tooth than in GRKN (45.10% for GRBD II vs. 13.04% for GRKN, p=0.02) was observed.

A statistically significant decrease in alkaline phosphatase (ALP) was observed in patients with osteoporosis (28.98 UI/l) compared to the groups: control and those with osteopenia (42.98 UI/l).

The highest average levels of bone sialoprotein (BSP) were observed in the control group (mean 5.66 ng/ml). In groups GRBD I and GRBD II, lower values of this marker were observed (3.09 ng/ml and 4.60 ng/ml respectively). These differences were close to statistical significance.

            Conclusions: The analysis shows that the oral examination supplemented by determination of biochemical markers of bone turnover, BMI and medical history, including test questions on osteoporosis risk and the questions on the elapsed time since menopause, may be a useful tool for pre-qualification by the dentist of women at risk of osteoporosis.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 103-104

P06

PROBLEMY POLSKIEGO SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ BĘDĄCE BARIERĄ DLA PROFILAKTYKI I LECZENIA OSTEOPOROZY

Żołnierczuk-Kieliszek D., Kulik T., Janiszewska M., Stefanowicz A., Pacian J. 

Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Katedra Zdrowia Publicznego, ul. Chodźki 1, 20-093 Lublin

Słowa kluczowe: osteoporoza, system opieki zdrowotnej, kolejki oczekujących na świadczenia, rozwiązywanie problemów

Wstęp. Osteoporoza stanowi ważny i stale narastający problem zdrowia publicznego. Jest chorobą społeczną o ogromnym wpływie na stan zdrowia populacji.

Cel. Celem pracy jest ukazanie problemów i patologii polskiego systemu ochrony zdrowia będących barierą dla profilaktyki i leczenia osteoporozy.

Materiał i metody. Metodą badawczą była analiza wybranych pozycji piśmiennictwa i aktualnych aktów prawnych.

Wyniki. System opieki zdrowotnej w Polsce od wielu lat przeżywa poważne trudności, które utrudniają profilaktykę i leczenie osteoporozy.

Jako zasadnicze problemy polskiego systemu opieki zdrowotnej można wymienić następujące:

1.  Monopolistyczna pozycja publicznego płatnika (NFZ). NFZ, nie mając konkurencji, zaniża ceny za świadczenia zdrowotne.

2.  Utrudniony jest dostęp do lecznictwa specjalistycznego (w szczególności szpitalnego). Istnieją długie kolejki oczekujących na świadczenia. Brakuje jednoznacznych kryteriów kolejności udzielania świadczeń, co w sytuacji trwałego ich deficytu prowadzi do korupcji. Czas oczekiwania na niektóre zabiegi medyczne sięga kilku lat i często rośnie.

3.  Narasta zadłużanie się publicznych zakładów opieki zdrowotnej, szczególnie szpitali (na koniec 2012r. długi polskich szpitali wyniosły 10,5 mld zł). Narasta handel długami szpitali (długi skupują głównie firmy Magellan, MW Trade i Electus).

4.  Nepotyzm i kumoterstwo w publicznych placówkach służby zdrowia powodują przerost zatrudnienia (zwłaszcza w działach administracyjnych) sięgający 20%.

5.  Niskie płace w sektorze opieki zdrowotnej powodują masową emigrację specjalistycznych kadr medycznych do pozostałych krajów Unii Europejskiej.

6.  Brakuje sprawnego, zintegrowanego systemu informatycznego w opiece zdrowotnej.

7.  Nałożony na lekarzy obowiązek prowadzenia dokumentacji pozamedycznej powoduje zbiurokratyzowanie ich pracy.

8.  NFZ nakłada na lekarzy ogromne kary finansowe za nienależną zdaniem NFZ refundację, co ogranicza dostęp pacjentów do refundowanych leków stosowanych w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. NFZ nakłada również inne kary umowne na świadczeniodawców.

9.  Chaosu dopełni przekształcanie szpitali w spółki prawa handlowego bez zmiany sposobu i wielkości finansowania szpitali.

Wnioski. Zasadniczym problemem polskiego systemu ochrony zdrowia jest dramatyczna nierównowaga miedzy nakładami publicznymi na ochronę zdrowia a formalnie gwarantowanym zakresem bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Nierównowaga ta będzie pogłębiać się ze względu na malejące przychody NFZ (spadek wpływów ze składki zdrowotnej z powodu kryzysu gospodarczego – spadek poziomu wynagrodzeń, wzrost bezrobocia i emigracji zarobkowej młodych Polaków za granicę) oraz z powodu aktualnych trendów demograficznych – starzenia się społeczeństwa polskiego.

Skutecznym sposobem rozwiązania tego problemu może być ustalenie priorytetów finansowania ochrony zdrowia ze środków publicznych (dziedziny finansowania, grupy społeczne), wprowadzenie współpłacenia pacjentów za usługi medyczne, wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych, wprowadzenie konkurencyjnych ubezpieczycieli.

P06

PROBLEMS OF POLISH HEALTHCARE SYSTEM BEING A BARRIER FOR PROPHYLAXIS AND TREATMENT OF OSTEOPOROSIS

Żołnierczuk-Kieliszek D., Kulik T., Janiszewska M., Stefanowicz A., Pacian J.

Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Katedra Zdrowia Publicznego, ul. Chodźki 1, 20-093 Lublin

Keywords: osteoporosis, health care system, waiting lists, problem solving

Objectives. Osteoporosis constitutes important and topical problem of public health. It is a social disease with the intense influence on the medical condition of the whole population.

Aim. Portraying problems and social pathologies of the Polish system of healthcare as a barrier for the prevention and the treatment of osteoporosis is a purpose of the work

Materials and methods. Analysis of chosen positions of literature and valid legal documents was a research method.

Results. The system of healthcare in Poland for many years has been experiencing major difficulties which are hampering the prevention and the treatment of osteoporosis.

It is possible to enumerate fundamental problems of the Polish system of healthcare as follows:

1.   Monopolistic position of the public payer (National Health Fund). National Health Fund, not experiencing competition, underprices health benefits.

2.   Access to the specialist healthcare is hampered (in particular in hospitals). There are long waiting lists of patients waiting for service. An order of granting services lacks explicit criteria, which in the long-lasting situation leads to their deficit and corruption. The waiting time for some medical treatments is a few years and often more than that.

3.   Debt of public healthcare centers is growing; particularly of hospitals (at the end of 2012 yr debts of Polish hospitals amounted to 10.5 bln PLN). Procedure of debt trading of hospitals is growing (mainly companies as Magellan, MW Trade and Electus).

4.   The nepotism and the ‘old-boy networking’ in public medical facilities cause the overmanning (especially in administrative departments) reaching 20%.

5.   Low pays in the sector of the health care cause the mass emigration of specialist medical staffs to remaining countries of the European Union.

6.   Efficient, integrated computer system of healthcare is missing.

7.   Duty imposed on doctors of the record-keeping makes their work bureaucratic.

8.   National Health Fund imposes huge financial penalties on doctors for undue refunds with National Health Fund which limits the access of patients to refunded medicines applied in the prevention and the treatment of osteoporosis. National Health Fund is imposing also other contractual penalties on service providers.

9.   Converting hospitals into commercial partnerships or companies will complement the chaos without the change of the way and the size of financing hospitals.

Conclusions. Dramatic imbalance of the baulk is a fundamental problem of public expenditure on the health care in the Polish system of healthcare with and the formally guaranteed range of health benefits as free of charge.

This imbalance will be deepening on account of the income tailing of National Health Fund (decrease in finances from the health insurance for reason of an economic crisis – fall in the level of the remuneration, a rise in unemployment and of emigration for economic reasons of young Poles abroad) and due to current demographic – trends of the ageing of the Polish people.

Establishing priorities of financing the health care from public means can be an effective way of solving this problem (fields of financing, social groups), implementing co-paying patients for medical services, enforcing health additional insurances, leading competing insurers.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 105-106

P07

PROFILAKTYKA OSTEOPOROZY W SYSTEMIE ZDROWIA PUBLICZNEGO

Kulik T.

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Słowa kluczowe: osteoporoza, zdrowie publiczne, edukacja zdrowotna, prewencja
 

Wstęp. Zdrowie Publiczne jako dziedzina wiedzy i profilaktyki zajmuje ważną pozycję w systemie ochrony zdrowia obejmuje szeroki obszar działań dotyczących wszystkich aspektów zdrowia. Wpływa na kształt profilaktyki społecznej i zdrowotnej państwa.

Cel. W pracy zostanie przedstawiona realizacja profilaktyki osteoporozy jako kluczowego zadania systemu ochrony zdrowia publicznego.

Materiał i metody. Metodą badawczą była analiza wybranych pozycji piśmiennictwa.

Wyniki. Metodami oddziaływań na zdrowie są szeroko pojęta profilaktyka, promocja zdrowia, wychowanie zdrowotne i edukacja zdrowotna. Międzyobszarowe umiejscowienie zdrowia publicznego w medycynie i naukach społecznych pozwala na przygotowanie profesjonalistów, którzy posiadają wiedzę i umiejętności niezbędne do podejmowania różnorodnych działań na rzecz prewencji chorób w tym osteoporozy.

Wnioski. Profilaktyka osteoporozy w systemie zdrowia publicznego może i powinna być realizowana na wielu poziomach i w wielu obszarach. Podstawowym jest poziom krajowy, związany z monitoringiem czynników ryzyka oraz przygotowaniem kadry medycznej. Drugi to poziom lokalny; odpowiedzialny za programy edukacyjne dla wszystkich grup społecznych: dzieci, młodzieży i osób dorosłych w zakresie kształtowania stylów życia, prawidłowych wzorców żywieniowych i aktywności fizycznej.

P07

PROPHYLAXIS OF OSTEOPOROSIS IN THE PUBLIC HEALTH SYSTEM

Kulik T.

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Keywords: public health, prophylaxis, education

Objectives. Public health, as a field of knowledge and prophylaxis, fulfills the important position in the system of the healthcare and covers wide area of action concerning all aspects of health. It influences the shape of the social prophylaxis and health prophylaxis of the state

Aim. This study will describe execution of the prophylaxis of osteoporosis as crucial task in the system of the public health.

Materials and methods. Analysis of chosen positions of literature and valid legal documents was a research method.

Results. A widely comprehended prevention, promotion of health, health education and a health up-bringing are methods of creating an impact on health. Multi-branch situating of the public health in medicine and the social science allows for preparing professionals who possess knowledge and skills essential to take diverse action for the prevention of illnesses including osteoporosis.

Conclusions. Prevention of osteoporosis in the system of public health can and should be carried out on many levels and in many areas. A national level, associated with the monitoring of risk factors and preparing the medical staff is basic. Secondly – acting at a local level; being responsible for educational programmes of all social groups: children, young people and adults about wanted dietary models, correct lifestyles and physical activity.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 106

P08

SKUTECZNOŚĆ LECZENIA DENOSUMABEM W ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA 25 OH D W SUROWICY

Wawrzyniak A.¹, Marcinkowska M.¹, Michalak M.², Ignaszak-Szczepaniak M.¹

¹Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

²Katedra i Zakład Informatyki i Statystyki UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: osteoporoza, skuteczność leczenia

Wstęp. Warunkiem skuteczności i bezpieczeństwa terapii przeciwosteoporotycznych jest wyrównanie gospodarki wapniowej możliwe przez zapewnienie leczonym optymalnych stężeń aktywnych metabolitów witaminy D. Za takie uznaje się stężenia 25 OH D w surowicy krwi wyższe od 30 ng/ml.

Cel. Celem pracy była ocena skuteczności leczenia osteoporozy denosumabem w zależności od stężenia 25 OH D.

Materiał i metody. W grupie 64 kobiet w wieku 45-88 lat (średnio 73,5) leczonych z powodu osteoporozy denosumabem analizowano roczną zmianę BMD w obrębie BKKU i L1-L4 mierzoną metodą DXA przy pomocy aparatu Lunar oraz występowanie złamań niskoenergetycznych w trakcie terapii w podgrupach zależnych od zmierzonego w surowicy krwi stężenia witaminy 25 OH D. Pacjentki podzielono w zależności od poziomu witaminy 25 OH D na podgrupy: 25 OH D <9 ng/ml, 10-19 ng/ml, 20-29 ng/ml oraz ≥30 ng/ml.

Wyniki. Podgrupy nie różniły się istotnie pod względem wieku, wagi, wzrostu, BMI ani ∆BMD. Z powodu niskiej liczebności (3 osoby) pierwszej podgrupy połączono ją z drugą (25 OH D <19 ng/ml). Poziom witaminy 25 OH D <19 ng/ml obserwowano u 20 osób, 20-29 ng/ml u 31, ≥30 ng/ml u 15 leczonych. W podgrupach tych wystąpiło odpowiednio: 1, 7 i 3 złamania.

Wnioski. 1. W badanej grupie nie było różnic w skuteczności terapii denosumabem (∆BMD L1-L4, BKKU ani w liczbie nowych złamań) zależnych od poziomu 25 OH D.

2. Jedyną zmienną różnicującą pacjentki ze złamaniami i bez nich w trakcie terapii była BMD w BKKU.

P08

THE EFFICACY AND TREATMENT WITH DENOSUMAB DEPENDING ON 25 OH D LEVEL

Wawrzyniak A.¹, Marcinkowska M.¹, Michalak M.², Ignaszak-Szczepaniak M.¹

¹Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

²Katedra i Zakład Informatyki i Statystyki UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Keywords: osteoporosis, treatment efficacy
 

         Calcium and vitamin D are essential for efficacy and safety in osteoporosis treatment. 25 OH D is regarded as the optimal level if it’s above 30 ng/ml.

         Aim. The aim of this paper is to assess if the efficacy of denosumab varies according to 25 OH D level.

         Material and Methods. The changes of BMD (hip and L1-L4) and new fractures were analyzed in group of 64 osteoporotic women aged 45-88 years (mean 73.5) treated with denosumab after one-year therapy. The subjects were divided into three sub-groups according to 25 OH D level

         Results. The sub-groups didn’t differ in terms of age, weight, height, BMI and BMD.

25 OH D ≤19 ng/ml was observed in 20 patients, 20-29 ng/ml in 31 patients and ≥30 ng/ml in 15 patients. 1, 7 and 3 new fractures occurred in the sub-groups respectively.

         Conclusions 1. There were no differences in the efficacy (Δ BMD hip, L1-L4 number of new fractures) during 1 year denosumab treatment, according to 25 OH D level in the analyzed group.

         2. There are no significant differences between the participants with fractures and those without, apart from BMD in hip.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 107

P09

Ocena ekspresji genów OPG/RANK/RANKL w komórkach jednojądrzastych krwi oraz zmian produktów genów OPG i RANKL po terapii ranelinianem strontu i ibandronianem u pacjentek z osteoporozą pomenopauzalną

Stuss M.¹, Rieske P.², Cegłowska A.¹, Stępień-Kłos W.¹, Liberski P.², Sewerynek E.¹

¹Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet Medyczny, Łódź

²Zakład Patologii Molekularnej i Neuropatologii, Uniwersytet Medyczny, Łódź

Słowa kluczowe: osteoprotegeryna, rankl, bisfosfoniany, ranelinian strontu, osteoporoza
 

Cel. Celem pracy była ocena ekspresji genów układu OPG/RANK/RANKL w komórkach jednojądrzastych krwi obwodowej (ang. peripheral blood mononuclear cells, PBMC) oraz zmian ilościowych produktów białkowych genów OPG i RANKL w trakcie terapii preparatem ranelinianu strontu i ibandronianu u pacjentek z osteoporozą pomenopauzalną.

Materiał i metody. Do badania zostało włączonych 68 pacjentek: 29 przyjmowało doustnie ibandronian sodu/miesiąc, 24 kobiety otrzymywały ranelinian strontu doustnie/dobę, a pozostałe 15 chorych, przez okres 6 miesięcy przyjmowało jedynie preparat wapnia oraz witaminy D3. Pacjentki zakwalifikowane do badania odbywały wizyty co 3 miesiące na których oznaczano C-terminalny telopeptyd kolagenu typu 1, osteokalcynę, RANKL, osteoprotegerynę i fosfatazę zasadową w surowicy oraz ekspresję RNA w komórkach PBMC. Ponadto u każdej z pacjentek dwukrotnie wykonywano badanie densytometryczne.

Wyniki. Różnice ekspresji genów dla RANKL i OPG były nieznamienne w czasie oraz nie różniły się pomiędzy poszczególnymi grupami w sposób istotny statystycznie. W PBMC pacjentek wszystkich badanych grup nie stwierdzono ekspresji genu OPG w żadnym z punktów czasowych. W żadnej z 3 grup nie obserwowano znamiennych różnic w stężeniach osteoprotegeryny oraz białka RANKL w surowicy w trakcie trwania badania. W grupie chorych zażywających ranelinian strontu stwierdziłem obecność ujemnych, istotnych statystycznie związków pomiędzy początkowym stężeniem OPG a różnicami gęstości mineralnej Total Hip oraz BMD odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Przedstawione wyniki są jedną z pierwszych prób oceny wpływu terapii ranelinianem strontu oraz jedną z nielicznych oceny wpływu ibandronianu na zmiany ekspresji genów układu OPG/RANK/RANKL oraz stężenia produktów białkowych genów OPG i RANKL w surowicy, w warunkach in vivo, u kobiet z osteoporozą pomenopauzalną.

P09

Evaluation of OPG/RANK/RANKL gene expression in blood mononuclear cells and OPG and RANKL gene products changes after therapy with strontium and ibandronate in postmenopausal osteoporosis patients

Stuss M.¹, Rieske P.², Cegłowska A.¹, Stępień-Kłos W.¹, Liberski P.², Sewerynek E.¹

¹Zakład Zaburzeń Endokrynnych i Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet Medyczny, Łódź

²Zakład Patologii Molekularnej i Neuropatologii, Uniwersytet Medyczny, Łódź

Keywords: osteoprotegerin, rankl, bisphosphonates, strontium ranelate, osteoporosis

         Aim. The aim of this study was to assess gene expression of the OPG/RANK/RANKL system in peripheral blood mononuclear cells and evaluate quantitative changes in protein products of genes OPG and RANKL after treatment with strontium ranelate and ibandronate in patients with postmenopausal osteoporosis.

         Materials and methods. Sixty-eight patients completed the study: 29 received oral ibandronate sodium/month, 24 participants received strontium ranelate orally/daily. Fifteen patients of the control group received only calcium and vitamin D3 supplements. The patients’ visits were repeated every 3 months. Measurements of b-CTX (C-terminal Telopeptide of type 1 Collagene), osteocalcin, RANKL, OPG, alkaline phosphatase concentrations in serum, RNA expression in PBMC cells, as well as total, 24-hour calcium and phosphate levels in serum and urine were carried out in material collected at baseline and after 3 and 6 months of therapy. Densitometry of the left hip and the lumbar spine was done twice.

         Results. The differences in gene expression of RANKL and OPG were not significant during the study period and did not differ between the groups in a statistically significant manner. No OPG gene expression was observed in PBMCs of patients in all the studied groups at any of the time points. In none of the three groups were any significant differences noted in the concentrations of osteoprotegerin and RANKL serum protein levels during the study period. In the group of patients on strontium ranelate, negative, statistically significant relationships were found between the initial concentration of OPG and the differences in total hip BMD and bone mineral density of the lumbar spine. The presented study is one of the first attempts to evaluate the effects of strontium ranelate therapy and one of the few endeavors to assess ibandronate impact on gene expression changes in the OPG/RANK/RANKL system and in vivo serum concentrations of OPG and RANKL gene protein products in women with postmenopausal osteoporosis.

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 108

P10

DIAGNOSTICS OF GENETIC PREDISPOSITION TO OSTEOPOROSIS IN BELARUSSIAN POSTMENOPAUSAL WOMEN

Marozik P.¹, Mosse I.¹, Rudenka E.², Samakhavets V.², Ameliyanovich M.¹, Zhur K.¹

¹Institute of Genetics & Cytology NAS Belarus, Minsk, Belarus

²Belarussian Medical Academy of Post-Graduate Education, Minsk, Belarus

Keywords: osteoporosis, genetic predisposition, VDR gene, LCT gene, COL1A1 gene

Objectives. The evaluation of the molecular and genetic causes of osteoporosis is quite an actual task. Variations of osteoporosis in the population are associated with the interaction between genotype and environment. Development of diagnostics system of genetic markers testing may enable early identification of risk groups to perform preventive measures.

Aim. The aim of the study was to analyze the association of polymorphisms of Vitamin D receptor (VDR) gene, type I collagen gene (COL1A1) and lactase gene (LCT) with severe postmenopausal osteoporosis and with bone mineral density.

Materials and methods. A total of 54 women with severe postmenopausal osteoporosis (average age 58.3±6.2 years) were included in this study. Control group consisted of 77 Caucasian patients recruited from City Center of Osteoporosis Prevention (Minsk, Belarus) without osteoporosis, corresponding to the main group by sex and age (all women, average age 56.7±7.42 years, the difference is non-significant). The data of medical histories were obtained and anthropometrical measurements (body weight, height) were performed. Dual-energy X-ray absorptiometry (iDXA, GE Lunar) was used to measure bone mineral density (BMD) and bone mineral content (BMC). DNA was extracted from bloodspots dried on special NucleoSafe cards (Macherey-Nagel, Germany). Polymorphic sites in osteoporosis predisposition genes (ApaI, BsmI, TaqI and Cdx2 polymorphisms of VDR gene, G2046T polymorphism of COL1A1 gene and T-13910C polymorphism of LCT gene) were determined using polymerase chain reaction (PCR) analysis using specially designed primers. Statistical analysis was performed using STATISTICA 10 for Windows.

Results. The data shows that VDR ApaI, BsmI and LCT T-13910C polymorphisms are likely to influence the risk of postmenopausal osteoporosis and make the greatest contribution to its development in Belarusian population. For the bearers of AA-genotype of VDR ApaI gene polymorphism, the risk of bone fracture was 3.3 times higher, and for B-allele bearers of VDR BsmI, the risk of osteoporotic fractures was 2.6 times higher if compared to controls. A statistically significant correlation between VDR ApaI and VDR TaqI risk genotypes and BMD level was observed.

Conclusions. The findings of this study suggest that at least VDR ApaI, BsmI and TaqI and LCT T-13910C polymorphisms are likely to influence the risk of postmenopausal osteoporosis and make the greatest contribution to its development in Belarusian population. At the same time, polymorphisms of the VDR Cdx2 and COL1A1 G2046T demonstrated non-significant association with osteoporosis, and further molecular and genetic analysis is required. Screening of these genetic markers may enable early identification of risk groups to perform preventive measures. Physicians of various specialties, for their successful practice, must have complete knowledge about the influence of the polymorphisms in human genes on the development of pathological processes.

P10

DIAGNOSTYKA W KIERUNKU PREDYSPOZYCJI GENETYCZNYCH DO OSTEOPOROZY U BIAŁORUSKICH KOBIET W WIEKU POMENOPAUZALNYM

Marozik P.¹, Mosse I.¹, Rudenka E.², Samakhavets V.², Ameliyanovich M.¹, Zhur K.¹

¹Institute of Genetics & Cytology NAS Belarus, Minsk, Belarus

²Belarussian Medical Academy of Post-Graduate Education, Minsk, Belarus

V Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 20-21.09.2013

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2013, vol 15 (Suppl. 2).str 108-109

P11

COMPARATIVE BONE DENSITOMETRY AND ANTHROPOMETRY OF THE INDIAN AND NIGERIAN STUDENTS

Luzin V., Stklyanina L., Ignatyev A.

¹SE Lugansk State Medical University, Ukraine

²SE Odessa National Medical University, Ukraine

Keywords: anthropometry, fat percentage, lean muscular mass, somatotypes, densitometry

Introduction. Ethnoterritorial differences in anthropometric parameters still not define because the phenotypes in modern populations undergone the significant changes. Aim of the study: to find out is there any correlations between the body composition and bone mineral mass in young female of the different ethnoterritorial groups.

Material and methods. The routine anthropometric procedure (weight, mid-arm and mid-calf circumferences, triceps, biceps, suprailiac and calf skinfolds measurements, measurements of the calcaneal bone mineral density (BMD, g/cm²) and bone mineral content (BMC, g), estimated on ALOKA-5.0 DXA machine among Indian (n=58) and Nigerian (n=72) female students (18-21 years) were done. Total body fat percentage was calculated by the Durnin J., Womersley J. equation (1974), total body muscular mass by the Kuczmarski R.J, Flegal K.M. equation (2000). Correlation analysis was done between the obtained data.

Results. The Indian one have more proportional bodies due to the presence of the significant correlations between the lengths of their extremities (length of the forearm-to the length of the hand r_x/y 0.68, length of the hand- to the total upper limb length r_x/y 0.88, length of the foot – to the total lower limb length r_x/y 0.63). In Nigerian females certain disproportions between the length and width of the extremities were found (width dominates at the upper limbs, length – at the lower limbs). Indian students were shorter (in average) than the Nigerians up to the 7.58 cm. In Indians the less body weight, but greater total body fat (12.00% while the Nigerians have 11.19%) which strongly correlates (r_x/y 0.74-0.81) with the bicipital skinfold and BMD. Nigerians expose more muscular Total muscular body mass in Nigerians is more than in Indians up to the 3.49 kg. This parameter in Nigerians strongly positively correlates (r_x/y 0.67-0.71) with the BMD and BMC and negatively (r_x/y -0.56) correlates with the body fat and skinfolds’ thickness. In average Indian female accumulate body fat at the upper body (triceps skin folds thicker than in Nigerians in 0.26 cm. In Nigerians more subcutaneous fat occurs on the calf, where the skinfolds thicker than in Indians up to the 0.5 cm. BMD and BMC in Indians were significally (p<0.001) more than in Nigerians (BMD 0.98±0.02, BMC 77.31±2.16 in Indians; 0.75±0.06 and 53.88±4.94 – in Nigerians).

Conclusions. Total muscular body mass in Nigerians is more than in Indians. Muscular body mass and fat percentage determines the BMD and BMC dependently with the racial features of the body composition. In average Indian female accumulate body fat at the upper body. In Nigerians more subcutaneous fat occurs on the calf.

P11

PORÓWNAWCZA ANTROPOMETRIA I DENSYTOMETRIA KOSTNA INDYJSKICH I NIGERYJSKICH STUDENTÓW

Luzin V., Stklyanina L., Ignatyev A.

¹SE Lugansk State Medical University, Ukraine

²SE Odessa National Medical University, Ukraine

Słowa kluczowe: antropometria, procent tłuszczu, beztłuszczowa masa mięśni, somatotypy, densytometria