XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s100.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s22-23.

P018
MATEMATYCZNA ANALIZA MIKROSTRUKTURY KOSTNEJ PACJENTÓW Z PODEJRZENIEM OSTEOPOROZY; ZASTOSOWANIE ANALIZY FOURIEROWSKIEJ I FRAKTALNEJ DO CELÓW KLASYFIKACJI PRZY UŻYCIU ANALIZY DYSKRYMINACYJNEJ

Sławomir Chaberek
Zakład Diagnostyki Obrazowej, SPSK, Konarskiego 13, 05-400 Otwock,

Wstęp: Dostępne metody pomiaru zaniku struktury kostnej nie opisują faktycznego stanu mikrostruktury kostnej. Dzięki zastosowaniu algorytmów cyfrowego przetwarzania obrazów rentgenowskich możliwe jest opracowanie metod pozwalających na ocenę stanu mikrostruktury kostnej oraz automatyczną klasyfikację ze względu na rodzaj występujących zmian chorobowych.
Cel pracy: Celem pracy jest dokonanie automatycznej klasyfikacji mikrostruktury kostnej przy pomocy algorytmów analizy dyskryminacyjnej. Klasyfikacja będzie dokonywana w oparciu o zdefiniowany wektor cech obrazu mikrostruktury zawierający parametry wyznaczone na podstawie analizy widma FFT, analizy fraktalnej oraz histogramu obrazów makroradiograficznych.
Materiał i metoda: Analizie poddano grupę 170 pacjentów z podejrzeniem występowania osteoporozy oraz grupę kontrolną składającą się z 70 pacjentów (27 norma, 34 osteopenia, 10 osteoporoza). Wszystkim badanym wykonano zdjęcia makroradiograficzne obszaru szyjki kości udowej. Otrzymany obraz rentgenowski przetwarzano do postaci cyfrowej przy użyciu skanera. Jako obszar zainteresowania wybierano region trójkąta Warda. Każdy pacjent miał wykonane badanie densytometryczne metodą DXA umożliwiające dokonanie weryfikacji otrzymanych wyników analizy.
Wyniki: Zdefiniowane parametry opisujące mikrostrukturę kostną posłużyły do wyznaczenia współczynników funkcji klasyfikacyjnej na podstawie analizy grupy kontrolnej składającej się z trzech podgrup: normy, osteopenii i osteoporozy. Wyniki klasyfikacji nieznanych przypadków przedstawiono w postaci macierzy klasyfikacyjnej na podstawie której stwierdzono: 93% poprawnych klasyfikacji w grupie normy, 94% poprawnych klasyfikacji w grupie osteopenii oraz 93% poprawnych klasyfikacji w grupie osteoporozy. Całkowity procent poprawnych klasyfikacji wynosił 93% (p<0,05).
Podsumowanie: Przeprowadzone analizy potwierdzają możliwość dokonania dokładnej analizy oraz automatycznej klasyfikacji mikrostruktury kostnej na podstawie matematycznej oceny obrazu rentgenowskiego szyjki kości udowej.

P018
MATHEMATICAL ANALYSIS OF BONE MICROSTRUCTURE OF PATIENTS WITH CLINICALLY SUSPICIOUS OSTEOPOROSIS USING FAST FOURIER TRANSFORMATION ANALYSIS AND FRACTAL DIMENSION
Slawomir Chaberek,
Department of Radiology, SPSK, Konarskiego 13, 05-400 Otwock, Poland

Introduction: Current methods that measure bone mass alone show a substantial overlap of the measurements of osteoporotic patients who fracture with those that do not. Algorithms of digital image processing used for X-ray image analysis provides additional diagnostic and prognostic factors of bone structure which are responsible for development of osteoporosis. Mathe¬ matical analysis could implement automatic analysis of the screening process to select patients to naturally occurring groups.
Purpose: This study was performed to evaluate osteoporotic changes using the 2D fast- Fourier Transformation spectrum analyses, image histogram analyses and morphological fractal dimension of planar macro-radiography examination.
Method and Materials: This study consisted of 170 patients with a clinical suspicion of osteoporosis and 70 patients as control; (this group consists of: normal 27, osteopenia 34, osteoporosis 10). All had macro-radiography (magnification 3x) planar X-ray study of both hips. All data were digitised and further analyses-selected region of interest that covered Ward’s triangle of the femoral neck was performed in each case. All patients had clinical suspicions verified using conventional densitometry (DXA).
The groups considered 'Neck’ T-score (WHO criteria of osteoporosis), making up the first group where T-score >1.5 (27 patients), second -2.5<-1.5 osteopenic (34 patients) and third T-score <-2.5 osteoporosis (10 patients).
Results: All parameters were evaluated using discriminant function analyses which select patients into three different groups: normal, osteopenic and osteoporotic. Classification matrix of selected groups was as follows: correct classification of the normal group 93%, osteopenic group 94% and osteoporo¬tic group 93%. Overall diagnostic accuracy of the test was 93%. Differences between groups of subjects were significant (chi test p< 0.05).
Conclusions: This study confirmed that quality analyses of trabecular bone structure of the hip described using digital image processing to analyses planar X-ray examination provides correct information about osteoporotic changes within the bone.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s101.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23.

P019
KORELACJA POMIĘDZY PARAMETRAMI TRANSFORMATY FOURIERA OBRAZU RENTGENOWSKIEGO MIKROSTRUKTURY KOŚCI GĄBCZASTEJ A WARTOŚCIĄ BMD

Sławomir Chaberek
Zakład Diagnostyki Obrazowej, SPSK, Konarskiego 13, 05-400 Otwock

Cel pracy: Celem pracy jest przedstawienie parametrów mikrostruktury kostnej wyznaczonych w oparciu o dwuwymiarową transformatę Fouriera obrazu rentgenowskiego, wymiar fraktalny i analizę histogramu mikroradiograficznych obrazów struktury kości gąbczastej. Wyznaczone parametry zostały porównane z wartością BMD badanych próbek kostnych przy użyciu współczynnika liniowej korelacji Pearsona.
Materiał i Metoda: Analizie poddano 40 obrazów mikroradiograficznych próbek kostnych główki kości udowej. Wszystkie próbki pochodziły z ujednoliconego anatomicznie obszaru główki kości udowej. Próbki miały kształt cylindra o średnicy 10mm i wysokości 12mm. Obraz mikroradiograficzny badanej struktury rejestrowano na filmach mammograficznych. Do obrazowania wykorzystano mikrorogniskową lampę rentgenowską o ognisku 13m. Powiększenie obrazu mikroradiograficznego wynosiło 5x, przy rozdzielczości geometrycznej 40pl/mm. Dla każdego preparatu wyznaczono parametry obrazu w oparciu o analizę widma dwuwymiarowej transformaty Fouriera, analizę fraktalną obrazu oraz histogram. Dla poszczególnych parametrów wyznaczone zostały wartości średnie oraz odchylenia standardowe. Przy użyciu aparatu LUNAR DPXL, stosując oprogramowanie „small animals”, dokonano metodą DEXA pomiarów densytometrycznych badanych próbek
Wyniki: Otrzymano wysokie korelacje pomiędzy parametrami zdefiniowanymi na podstawie widma energetycznego FFT a wartością BMD – |r|=0.880 (p<0,01). Korelacja pomiędzy wartością wymiaru fraktalnego a BMD wynosiła: |r|=0.822 (p<0.01). W analizie rozkładu histogramu najwyższe korelacje otrzymano pomiędzy wartością gradientu intensywności a wartością BMD – |r|=0.867 (p<0.01), najniższy współczynnik korelacji zanotowano dla wartości odchylenia standardowego histogramu – |r|=0.734 (p<0.01).
Podsumowanie: Praca wykazała, że prezentowane analizy struktury kości gąbczastej pozwalają na opis jej stanu klinicznego. Matematyczna analiza może okazać się bardzo dobrą metodą szybkiej oceny mikrostruktury kostnej. Przedstawione parametry są podstawą do zdefiniowania wektora cech obrazu mikrostruktury kostnej.

P019
CORRELATION BETWEEN FAST FOURIER TRANSFORMATION PARAMETERS OF RADIOGRAPHIC IMAGES OF TRABECULAR BONE MICROSTRUCTURE AND BMD
Slawomir Chaberek,
Department of Radiology SPSK; Konarskiego 13, 05-400 Otwock; Poland

Purpose: The aim of this study was to present parameters of bone microstructure. The method was based on the: 2 dimensional FFT analysis, fractal dimension and analysis dis¬tribution histogram of intensity microradiographic image of trabecular bone microstructure. We compared all parameters with BMD using correlation analysis (Pearson’s linear correlation coefficient).
Materials and Methods: We analysed 40 microradiograms of femoral head trabecular bone obtained from 40 patients. All samples were obtained from the same area of the femoral head. The samples were cylinders with a 10 mm diameter and a height of 12 mm, they were extracted by a trepan. Microradiograms were registered on mammographic films. For imaging we used a microfocal X-ray tube (focus diameter 13mm, 25kV). Magnification microradiograms was 5x and spatial resolution 40 pl/mm. Image parameters was evaluated in each case and used: 23 – 2D FFT parameters; fractal dimension; image histogram parameters: mean, energy, entropy, gradient, skews, kurtosis, standard deviation. For all parameters were computed mean and standard deviation. All samples had standard DEXA technique studies using 'small animals’ software on the LUNAR DPXL.
Results: We obtained high correlation between parameters of bone microstructure described by FFT energy spectrum and BMD – Irl=0.880 (p < 0,01). Correlation between fractal dimension and BMD was lrl=0.822 (p<0.01). In the analysis distribution histogram of intensity a high correlation was found between gradient intensity and BMD – lrl=0.867 (p<0.01), a small correlation between standard deviation intensity and BMD – lrl=0.734 (p<0.01) was also found.
Conclusion: The study shows that the presented analysis of trabecular bone microstructure described morphological trabe- cular bone fractures. There is great necessity of a method of non¬destructive investigation of bone microstructure. The presented image parameters were treated as the image descriptors and were set into the feature vector for discriminant analysis.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s102.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23.

P020
WPŁYW NIESYMETRYCZNEGO OBCIĄŻANIA KOŃCZYN DOLNYCH NA ZMIANY GĘSTOŚCI TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z CHOROBĄ ZWYRODNIENIOWĄ STAWU BIODROWEGO

Dariusz Chmielewski, Andrzej Górecki, Marcin Zgoda, Paweł Gidziński, Paweł Nosarzewski,
z Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Górecki
Adres do korespondencji: 02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Trudności w ocenie stanu tkanki kostnej u osób z zaawansowaną, jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego są powodem wielu mylnych wniosków diagnostycznych i terapeutycznych.
Celem pracy była analiza, jaki wpływ na gęstość tkanki kostnej ma okres i charakter odciążania biodra zajętego procesem zwyrodnieniowym poprzez używanie kul łokciowych. Do badania włączono 124 pacjentów z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych (91 kobiet w wieku 52 – 68 lat i 33 mężczyzn w wieku 61 – 72 lat), zakwalifikowanych do endoprotezoplastyki. Oceniano charakter i przyczyny procesu chorobowego w obrębie biodra oraz czynniki ryzyka zaniku kostnego. Charakter odciążania ustalano na podstawie kwestionariusza z uwzględnieniem okresu używania kul łokciowych, charakteru odciążania (nacisku na kończyny) oraz aktywności ruchowej w życiu codziennym. Badania gęstości tkanki kostnej wykonywano metodą DEXA na aparacie DPX-IQ firmy Lunar w obrębie końców bliższych obu kości udowych i kręgosłupa L2-L4. Wyniki opracowano metodą wieloskładnikowej analizy krzyżowej dla oceny korelacji poszczególnych czynników i ich wzajemnego wpływu na częstość występowania innych. Wykazano, że gęstość tkanki kostnej w obrębie końca bliższego kości udowej strony przeciwnej do zajętej procesem zwyrodnieniowym rośnie wprost proporcjonalnie do czasu odciążania. Powyżej 3 lat stosowania kul łokciowych gęstość tkanki kostnej BMD pola szyjki kości udowej przekracza średnią wartość BMD segmentu L2-L4.
Wyniki pracy pozwalają lepiej oceniać dane z badań densytometrycznych i uściślić kryteria diagnostyczne zaniku kostnego u osób z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych.

P020
INFLUENCE OF ASYMETRIC LOWER EXTREMITY LOADING ON CHANGES IN BONE DENSITY IN PATIENTS WITH COXARTHROSIS
Dariusz Chmielewski, Andrzej Gorecki, Marcin Zgoda, Pawel Gidziiiski, Pawet Nosarzewski,
Department of Orthopaedics and Traumatology of the Locomotor System, Medical University of Warsaw, Poland

Difficulties in evaluation of bone density in patients with unilateral, advanced coxarthrosis lead to incorrect diagnostic and ther¬apeutic conclusions.
The aim of the study was to analyze the influence of the duration and character of hip loading limitation on bone density. 124 patients with unilateral coxarthrosis (91 women aged 52-68 years and 33 men aged 61-72 years), who qualified for total hip replacement, were evaluated. Causes and stages of the arthrotic process and bone loss risk factors were analyzed. Character of hip loading limitation was evaluated with the aid of a ques¬tionnaire considering the duration of crutch use, foot pressure and mobility in daily activity. Bone density measurement by the DEXA method was performed on the DPX-IQ (Lunar Corp.) in both proximal femur and lumbar spine. The results were evaluated with multielement cross-link analysis for the determination of different factor correlation.
As was revealed, proximal femur bone density in the contralateral (to arthrotic one) hip rises in response to the duration of load limitation. Femoral neck BMD exceeds the mean L2-L4 BMD when crutches are used for at least 3 years.
The results helps to evaluate the densitometric data and to clarify the diagnostic criteria of bone loss in patients with unilateral coxarthrosis.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s103.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s23-24.

P021
TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNE STANU TKANKI KOSTNEJ U OSÓB Z OSTEOCHONDRODYSPLAZJĄ

Dariusz Chmielewski, Jan Świątkowski, Marcin Zgoda
z Katedry i Kliniki Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik: Prof. dr hab. med. Andrzej Górecki
Adres do korespondencji:02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Osteochondrodysplazje, będące jednym z pierwotnych zaburzeń tworzenia tkanki kostnej, są przez wielu zaliczana do grupy chorób metabolicznych tkanki kostnej. Do pełni obrazu klinicznego zalicza się niski wzrost, zmiany kształtu okolic nasadowych kości długich, deformacje trzonów kręgowych oraz zaburzenia formowania odcinkowego narządu ruchu (np. krótkie kciuki). Wielu pacjentów z osteochondrodysplazjami jest objętych stałą opieką i obserwacją przez zespół Kliniki. Corocznie dołączamy 5-7 nowych przypadków. Od 1998 roku obserwujemy prawidłowość – większość osób u których ostatecznie rozpoznajemy tą jednostkę trafia do diagnostyki z niską masą kostną i podejrzeniem osteoporozy.
Celem pracy jest przedstawienie obrazu klinicznego choroby 11 diagnozowanych pierwotnie przypadków osteochondrodysplazji wraz z obrazem radiologicznym, wynikiem badania densytometrycznego DEXA L2L4 oraz końców bliższych obu kości udowych, parametrów metabolizmu wapniowo – fosforanowego i witaminy D oraz wybranych markerów obrotu kostnego. Oceną objęto 6 mężczyzn w wieku 21 – 47 lat i 5 kobiet ( 35 – 55 lat ). U wszystkich badanych parametr Z-score wynosił mniej niż –1 SD. Nie stwierdzono żadnych zaburzeń w zakresie gospodarki wapniowo – fosforanowej.
Na podstawie oceny wyników badania gęstości tkanki kostnej ustalono, że jest ona obniżona we wszystkich przypadkach osteochondrodysplazji. Wielkość niedoboru gęstości tkanki kostnej nie koreluje z ekspozycją objawów radiologicznych tej jednostki. Uznano zatem konieczność bardzo wnikliwej analizy wyników badań densytometrycznych u młodych osób z niskim wzrostem (poniżej 160 cm) z uwagi na możliwość występowania zmian o typie osteochondrodysplazji.

P021
DIAGNOSTIC PROBLEMS IN BONE DENSITY EVALUATION IN PATIENTS WITH OSTEOCHONDRODYSPLASIAS

Dariusz Chmielewski, Jan Swiatkowski, Marcin Zgoda,
Department of Orthopaedics and Traumatology of the Locomotor System, Medical University of Warsaw, Poland

Osteochondrodysplasias, primary bone formation disorders, are included to the group of metabolic bone diseases. Decreased height, deformations of long bone epiphysis, vertebral deforma¬tion and disturbances of segmental formation of the locomotor system (i.e. shortened thumbs) are typical clinical symptoms of this disease.
There are 5-7 new patients with osteochondrodysplasias yearly attached to the group observed in the Department. We found a regularity beginning from 1998 where most of the patients, finally diagnosed as osteochondrodysplasia, are referred for diagnosis with low bone mass and a suspicion of osteoporosis.
The aim of the study was to present the clinical manifestation of 11 cases of osteochondrodysplasias, including radiological findings, dual-hip and lumbar spine BMD, parameters of calcium – phosphorus and vitamin D metabolism and selected markers of bone turnover. 6 men age 21-47 years and 5 women (35-55 years) were evaluated. Z-score parameter exceeded -1 SD in all patients. No abnormalities in calcium – phosphorus metabolism were found.
Based upon the bone density analysis we found a decreased BMD in all patients diagnosed as osteochondordysplasia. There is no positive correlation between the grade of osteopenia and exposition of radiological findings of this disease.
There is a need for specific analysis of densitometry in young patients with decreased height (less than 160 cm), because of possible presence of disorders suggesting osteochondrodysplasia.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s104.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s24.

P022
PORÓWNANIE WYNIKÓW BADAŃ KOŚĆCA METODĄ ULTRADŹWIĘKOWĄ I DENSYTOMETRYCZNĄ

1M. Kasprzyk, 2K. Lipiński, 1E. Czerwiński,
1Klinika Ortopedii CM UJ, ul. Kopernika 19, 31-501 Kraków;
2Krakowskie Centrum Osteoporozy i Menop. ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków

Począwszy od końca lat 80 – tych wzrasta rola ilościowego badania ultradźwiękowego (QUS) jako metody alternatywnej do absorpcji promieniowania rentgenowskiego w diagnostyce osteoporozy. W ostatniej dekadzie opublikowano wiele badań naukowych, w których ryzyko wystąpienia złamania osteoporotycznego określano na podstawie parametrów ultradźwiękowych tj: BUA (szerokopasmowe tłumienie ultradźwięków) oraz SOS (prędkość ultradźwięków). Przedstawiono również dość wysokie korelacje pomiędzy wynikami pomiarów ultradźwiękowych a pomiarami DXA kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej. Jednakże istnieją również doniesienia kwestionujące przydatność metod ultradźwiękowych w diagnostyce osteoporozy.
Celem pracy jest analiza wartości badań ultradźwiękowych: kości piętowej, paliczka proksymalnego palca III ręki oraz dystalnego końca kości promieniowej w diagnostyce osteoporozy oraz porównanie ich do wyników badań densytometrycznych kregosłupa lędźwiowego i bliższego końca kości udowej.
Materiał: grupa badana składała się z 112 osób, które do badania wylosowano i zaproszono listownie. W tej grupie było 58 kobiet w wieku od 21do77 rż (średnio 48.6 lat) oraz 54 mężczyzn w wieku od 21 do 81 rż (średnio 51.04 lat). Po zebraniu wywiadu lekarskiego i kwestionariusza u wszystkich wykonano równocześnie badania ultradźwiękowe oraz DXA. Do badań ultradźwiękowych wykorzystano aparat Omnisense – Sunlight, mierząc SOS dystalnego końca kości promieniowej, SOS paliczka proksymalnego III ręki; aparat Achilles Plus – Lunar mierząc SOS oraz BUA kości piętowej. Do badań densytometrycznych kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej wykorzystano aparat DTX IQ -Lunar. Stwierdzono najniższe korelacje pomiędzy pomiarami SOS radius aparatu Omnisense a BMD neck wartość R²=0,023, SOS phalanx aparatu Omnisense a BMD neck wartość R²=0,052, a najwyższe pomiędzy BMD neck a BMD spine L2-L4 wartość R²=0,46 oraz BMD neck a BUA aparatu Achilles wartość R²=0,22. Wnioski: stwierdzono mierne korelacje pomiędzy wynikami pomiarów ultradźwiękowych a pomiarami densytometrycznymi.

P022
COMPARISON OF RESULTS OBTAINED BY QUANTITATIVE ULTRASOUND AND DENSITOMETRIC MEASUREMENT OF THE SKELETON
M. Kasprzyk, K. Lipinski, E. Czerwinski
Department of Orthopaedics, Coll. Med. Jagiellonian University, 31-501 Krakow, ul. Kopernika 19, Poland

From the beginning of the 80’s the role of quantitative ultrasound examinations (QUS) as an alternative method to X-ray absorptio¬metry in the diagnosis of osteoporosis has been on the rise. During the last decade there have been many publications in which risk of osteoporotic fracture has been determined based on ultrasound parameters e.g. BUA (broadband ultrasound attenuation) and SOS (speed of sound). A high correlation between US results and spinal and hip DXA have been shown. There are however, reports questioning the usefulness of ultrasound methods in the diagnosis of osteoporosis.
The aim of our study was to analyze the value of the ultrasound examination of the heel, proximal III phalanx of the hand and distal radius in the diagnosis of osteoporosis and also to compare these results to densitometry of the spine and proximal femur.
Material: The studied group comprised 112 subjects who were invited by letter into the study. There were 58 females aged 21-77 years (av. 48.6) and 54 males aged 21-81 years (av. 51.04). After taking a medical history and physical examination all patients underwent the ultrasound and DXA examinations. For the ultrasound the Omnisense – Sunlight apparatus was used to measure SOS of the distal radius, SOS of the III proximal phalanx of the hand. The Lunar Achilles Plus apparatus evaluated SOS and BUA of the heel. For densitometry of the spine and proximal femur the Lunar DPX-IQ densitometer was used.
Results: We found the lowest correlation between the SOS of the radius and BMD of the neck R2=0,023 and the SOS of the phalanx and BMD of the neck R2=0,052. The highest correlation was found between the BMD of the neck and BMD of the L2-L4 region of the spine (R2=0,46) and BMD of the neck and BUA of the heel (R2=0,22).
Conclusions: A weak correlation was observed between ultrasound and densitometric evaluation.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s107.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s24-25.

P025
ANALIZA PROPAGACJI FALI ULTRADŹWIĘKOWEJ DO OCENY MODELU ZROSTU KOSTNEGO ZŁAMAŃ KOŚCI DŁUGICH IN VITRO

Wojciech Glinkowski 1,2, Maciej Kornacki3, Tomasz Jędral 2 , Antoni Latuszek 4
1Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu AM w Warszawie
2Zakład Anatomii Prawidłowej AM w Warszawie
3Wydział Biologii UW 4Pracownia Ultradźwięków Politechnika Warszawska 02-005 Warszawa ul. Lindleya 4

Ilościowe badanie zrostu kostnego zyskuje coraz większe zainteresowanie w dziedzinie biologii tkanki kostnej. Ocena parametryczna powinna przynosić więcej danych obiektywnych dotyczących postępu gojenia się złamania. Analiza propagacji fali ultradźwiękowej uznana została jako nieinwazyjna technika oceny właściwości mechanicznych kości i przebiegu gojenia się złamań. Opracowano model fizyczny gojenia się złamania w celu przeprowadzenia testu ilościowego pomiaru ultrasonometrycznego. Nieinwazyjne badanie metodą kontaktową przeprowadzono przy użyciu ultradźwiękowego testera tkanki kostnej. Dwadzieścia cztery preparaty, macerowanych kości piszczelowych badano przed i po przecięciu. Fragmenty kostne zamontowano na statywie tak że zachowywano kontakt między nimi. Świeżo przygotowany cement kostny w stanie półpłynnym wprowadzno w szczelinę międzyfragmentami. Przetworniki ultradźwiękowe (100 kHz) umiejscawiano bezpośrednio na fragmentach kostnych i oceniano proces ich twardnienia jako symulacji mineralizacji kostniny. Przetworniki umieszczano na przednio-przyśrodkowej powierzchni piszczeli dokładnie przylegające do kości i badanie przeprowadzono z użyciem ultrasonograficznego żelu sprzęgającego. Pomiary przeprowadzano przy wyśrodkowaniu pozycji szczeliny między przetwornikami. Przeprowadzono co najmniej 145 pomiarów w każdym przypadku, co 5 sekund. Mierzono czas propagacji ultradźwięków przez szczelinę złamania i archiwizowano. Uzyskane wyniki w formie plików DAT przenoszono do pamięci komputera przez łącze i oprogramowanie UMT-LINK, a następnie przeliczano wartość czasu transmisji na prędkość propagacji fali przy pomocy oprogramowania TMS2ASCI. Zmienne pomiarowe analizowano i wykreślano krzywe twardnienia cementu kostnego. Prędkość propagacji fali ultradźwiękowej kości po osteotomii była istotnie (p<0,0001) niższa i wyniosła średnio 1995,61 m s-1 (std 525,55 ), a istotny wzrost (p<0,0001) zaobserwowano po zakończeniu twardnienia cementu 3086,7 m s-1 ( std 515,97). Najważniejszym warunkiem dla przeprowadzenia odpowiedniego pomiaru było zlokalizowanie przetworników po obu stronach szczeliny złamania. Wyniki analizy wykazały tendencję do poprawy powtarzalności wyników po symetrycznym ustawieniu głowic w jednakowej odległości od szczeliny złamania. W dobrze zdefiniowanych warunkach badań in vitro potwierdzono potencjał diagnostyczny techniki ultradźwiękowego, nieinwazyjnego badania gojenia się złamań w praktyce klinicznej.

P025
ULTRASONIC WAVE PROPAGATION ANALYSIS FOR ASSESSMENT OF LONG BONE FRACTURE HEALING MODEL IN VITRO

Wojciech Glinkowski1,2, Maciej Kornacki3, Tomasz Jedral2, Antoni Latuszek4,
1Department of Orthopedics and Traumatology of Locomotor, Medical University Warsaw,
2Department of Anatomy, Medical University Warsaw,
3Faculty of Biology, University of Warsaw, 4University of Technology Warsaw, Poland

Quantitative determination of fracture healing has gained great interest in the field of bone biology. Parametric assessment should bring more objective data concerning the fracture healing progress. Ultrasonic wave propagation analysis was evaluated as a noninvasive technique for the assessment of bone mechanical properties and fracture healing. We have developed a physical model of fracture healing to test quantitative ultrasonometric measurement. Noninvasive, contact testing was performed with the ultrasonic bone tester. Twenty four dry, macerated tibias were osteotomized. Fragments were mounted in contact with them¬selves on stable bone holder. Bone cement was mixed and in its semiliquid form inserted between the bone fragments. Ultrasonic transducers (100 kHz) were located directly on both fragments and the process of bone cement hardening was assessed to simulate callus mineralization. Transducers were placed on the antero-medial surface of the tibia and fit closely to both sides of the ultrasonographic probe with the use of coupling gel for ultrasonography. Measurement was performed when the fracture gap centered between transducers. At least 145 measurements per case were performed, every 5 seconds. Propagation time across the fracture gap and its amplitude were measured and archived. Achieved data was transmitted into the PC via interface using UMT-LINK software. Further calculation of speed of sound was performed with TMS2ASCI software. Measurement variables were analyzed and bone cement hardening curves were drawn. The ultrasound velocity in osteotomized tibiae was significantly (p < 0,0001) low (1995,61 m s-1, std 525,55 ), but had significantly (p < 0,0001) increased after bone cement hardening (3086,7 m s-1, std 515,97). The most important condition for proper measure¬ment was transducer location on both sides of fracture gap. Result analysis showed a tendency for better repeatability of measurement with symmetric distance of probes to the fracture gap. In vitro studies under well-defined conditions confirmed the potential of this technique for the non-invasive assessment of bone fracture healing in clinical practice.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s108.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s25.

P026
ILOŚCIOWE MONITOROWANIE PRZEBIEGU GOJENIA ZŁAMAŃ Z ZASTOSOWANIEM SYSTEMU RODIA. METODA ROZSZERZENIA ZASTOSOWANIA DENSYTOMETRII RENTGENOWSKIEJ
Wojciech Glinkowski1,2, Maciej Kornacki 3

1Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie;
2Zakład Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej w Warszawie;
3Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii
02-005 Warszawa ul. Lindleya 4

System RODIA wykorzystywany do ilościowej analizy ocyfrowanych radiogramów zastosowano do rozszerzenia możliwości ilościowego badania densytometrycznego. Badanie umożliwia monitorowanie przebiegu gojenia złamań trzonów kości długich wykorzystując porównania wartości względnych gęstości optycznych.
Opisana metoda pozwala też na wskazanie prognozy zakończenia gojenia złamania. Istnieje możliwość prowadzenia badań prospektywnych, w których analizowane są obrazy cyfrowe kości pacjentów poddanych badaniu densytometrycznemu aparatem wykorzystującym wiązkę wachlarzowatą. Badanie przeprowadzane jest dwutorowo. Po pierwsze polega ono na: analizie indywidualnej i oznaczeniu wartości BMD powyżej, poniżej i w szczelinie złamania, a po drugie analizie towarzyszącego badaniu obrazu cyfrowego kości. Obrazy graficzne zapisywane w formacie TIFF konwertowane są do plików w formacie GIF89 przy zastosowaniu bezstratnej kompresji. Wykorzystanie do badań wyników badań densytometrycznych wyrażonych w g/cm2 daje możliwość standaryzacji warunków wykonania badania i zamianę podejścia z relatywnego na nierelatywne. Dane wejściowe dla systemu RODIA w postaci pliku graficznego konwertowane są do dwuwymiarowej macierzy współrzędnych i wartości gęstości optycznej piksela. Zastosowanie systemu RODIA do obrazów TIFF pochodzących z densytometrii pozwala na obserwowanie charakterystyki przebiegu krzywych tempa zrostu, a porównanie do wyników densytometrii umożliwia ilościowe oznaczenia gęstości minerałów powstającej kostniny co zwiększyć może zakres możliwości badawczych densytometrii.

P026
APPLICATION OF THE RODIA SYSTEM FOR MONITORING OF QUANTITATIVE FRACTURE HEALING – A METHOD OF X-RAY DENSITOMETRY ENHANCEMENT
Wojciech Glinkowski1,2, Maciej Kornacki3,

1Department of Orthopedics and Traumatology of Locomotor, Medical University Warsaw,
2Department of Anatomy, Medical University Warsaw,
3Faculty of Biology, University of Warsaw, 02-005 Warszawa ul. Lindleya 4, Poland

The RODIA System used for quantitative analysis of digitalized radiograms was used to enhance quantitative densitometric examination. Evaluation allows to monitor the progress of fracture healing of long bones employing a comparison of relative values of optical density. The described method gives an opportunity to predict the end of fracture healing. There is a possibility to lead prospective studies, where digital images of patient bones evaluated with densitometry by a fan beam device. Evaluation is performed in two ways. At first the image of the fractured bone is custom analyzed. An evaluation of BMD is performed at a level above, below and within the fracture gap. Next a graphic file attached to bone scan is assessed. The graphic files are saved in the TIFF format and than converted into GIF89 lossy compression file.
Use of the densitometric examination expressed in g/cm2 allows to standardize the examination and change the relative approach to irrelative. Input data into the RODIA system as an image file was converted into a two-dimensional matrix of coordinates and each pixel represented a value of optical density. Application of RODIA System to TIFF files from densitometry allows to assess quantitatively the course characteristics of fracture healing. Comparing the results of densitometry allows to present quantitatively bone mineral density to enhance bone densitometry.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s109.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s25.

P027
ZAWARTOŚĆ TRANSFORMUJĄCEGO CZYNNIKA WZROSTU ß-1 W BIOPTATACH KOSTNYCH U CHORYCH ZE ZŁAMANIEM SZYJKI KOŚCI UDOWEJ

Marcin Zgoda, Dariusz Chmielewski
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie.02-005 Warszawa, ul. Lindley’a 4

Celem pracy jest ocena stężenia TGF-ß1 w bioptatach bliższego końca kości udowej u chorych ze złamaniem szyjki kości udowej.
Materiał stanowią bioptaty kości gąbczastej pobrane z okolicy szyjki kości udowej od 24 pacjentów ze złamaniem szyjki kości udowej, w czasie operacji alloplastyki połowiczej (22 chorych) lub totalnej (2 osoby) stawu biodrowego. Grupę kontrolną stanowi 13 analogicznych próbek pobranych w czasie operacji alloplastyki totalnej stawu biodrowego u 13 chorych z idiopatyczną chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego. Wszyscy chorzy wyrazili świadomą zgodę na udział w badaniu, zgodnie z protokołem zatwierdzonym przez Komisję do Badań na Ludziach przy Akademii Medycznej w Warszawie. Średni wiek chorych z grupy badanej wynosił 78,2 lat (od 63 do 95 lat). Średni okres od urazu do pobrania próbek wynosił 7,6 dnia (od 0 do 28 dni). Po homogenizacji bioptatów oznaczone zostało stężenie TGF-ß1 metodą ELISA z wykorzystaniem testu Quantikine Human TGF- ß1 Immunoassay (R&D Systems, Minneapolis, USA), oraz białka całkowitego przy użyciu testu BCA-Protein Assay Reagent (Pierce, Beijerland, Holandia), jednoczasowo w grupie badanej i kontrolnej.
Średnia zawartość TGF-ß1 w bioptatach kostnych w grupie badanej była wyższa w porównaniu z grupą kontrolną i wynosiła odpowiednio: 2,405 pg/µg białka (od 1,025 do 3,925) i 1,095 pg/µg białka (od 0,468 do 1,580). Zaobserwowano spadek zawartości TGF-ß1 w bioptatach wraz z wydłużeniem okresu unieruchomienia chorych od urazu do operacji. Nie zauważono istotnych zmian w zawartości TGF-ß1 w zależności od wieku pacjentów.

P027
CONTENT OF TRANSFORMING GROWTH FACTOR B-1 IN BONE SAMPLES OBTAINED FROM PATIENTS WITH FEMORAL NECK FRACTURES

Marcin Zgoda, Dariusz Chmielewski,
Department of Orthopaedics and Traumatology, The Medical University of Warsaw, 02-005 Warsaw, ul. Lindley’a 4, Poland

The aim of this study is to determine the skeletal content of TGF- B1 in bone samples of the proximal femur obtained from patients following a femoral neck fracture.
Material consists of 24 samples of cancellous bone from the proximal femur collected during hemiarthroplasty (22 cases) or total hip replacement (2 cases) from 24 patients with femoral neck fracture. 13 samples of cancellous bone from patients with idiopathic osteoarthritis of the hip harvested during total hip replacement serve as a control. All patients gave informed consent to participate in the study, according to the protocol approved by the Human Subjects Review Group of the Medical University of Warsaw. The average age of the patients with fracture was 78,2 years ( from 64 to 95). The mean time from the fracture occurrence to the collection of the samples was 7,3 days (range 0 to 28 days). After homogenisation the TGF-B1 concentration was measured using Quantikine Human TGF-B1 Immunoassay (R&D Systems, Minneapolis, USA) and total protein content with BCA-Protein Assay Reagent (Pierce, Beijerland, Holland) in both groups simultaneously.
The content of TGF-B1 in bone samples of patients with femoral neck fractures was higher than in the control group: 2,405 pg/mg protein (from 1,025 to 3,925) versus 1,095 pg/mg protein (from 0,468 to 1,580) respectively. We observed the decrease of TGF-B1 content with prolonged immobilisation after injury. No significant differences in TGF-B1 content in relation to age of the patients were observed.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s110.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s25-26.

P028
ZMIANY METABOLIZMU TKANKI KOSTNEJ U KOBIET PO HISTEREKTOMII Z PRZYDATKAMI

Tomasz Opala (1), Maciej Wilczak (2), Stefan Sajdak (3), Dorota Rabiega (1), Jakub Woźniak (1), Tomasz Olejniczak (1)
1. Oddział Diagnostryczno–Obserwacyjny, Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny AM w Poznaniu Ul. Polna 33, 60-535 Poznań
2. Klinika Ginekologii Operacyjnej, Ginekologiczno-Połozniczy Szpital Kliniczny AM w Poznaniu
3. Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu, Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny AM w Poznaniu

W pracy dokonano analizy zmian w metabolizmie tkanki kostnej u kobiet, u których wykonano wycięcie macicy z przydatkami przed wystąpieniem fizjologicznej menopauzy. Wykazano, że 50 ug etynyloestradiolu chroni tkankę kostną przed wzrostem resorpcji kostnej, charakterystycznej dla okresu postmenopauzy. Niedobór estrogenów związanych z fizjologiczną menopauzą lub wywołany sztucznie (hysterektomia z przydatkami) powoduje gwałtowny wzrost metabolizmu kostnego. Następstwem szybkiego tempa przebudowy jest utrata masy kostnej oraz wzrost ryzyka osteoporozy. Szybki wzrost markerów resorpcji kości rzędu 102% (dezoksypirydynolina) i 131% (usieciowany C-telopeptyd) po 6 miesiącach i odpowiednio 88% i 113% po 12 miesiącach wyprzedza o kilka miesięcy wzrost markerów kościotworzenia rzędu 25% (osteokalcyna) i 51% (izoenzym kostny fosfatazy zasadowej). Podczas pierwszego roku po hysterektomii z przydatkami proporcja między markerami kościotworzenia i resorpcji jest niestała z przewagą resorpcji kostnej. Markery kostne wskazują zatem na zachodzący w tkance kostnej mniej lub bardziej dynamiczny metabolizm. Nie pozwalają jednak wyrokować o wartości masy kostnej, a co za tym idzie nie mogą stać się podstawą do postawienia rozpoznania “osteoporoza”. Wartości BMD u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą świadczą, że substytucja hormonalna pozwala na utrzymanie prawidłowej masy kostnej lub znaczne zahamowanie jej utraty. WNIOSKI KOŃCOWE Niedobór estrogenów związany z fizjologiczną bądź wywołaną sztucznie menopauzą powoduje szybki wzrost tempa przebudowykości z przewaga resorpcji kostnej. Markery resorpcji wzrastają szybciej i wyprzedzają o kilka miesięcy wzrost markerów kościotworzenia u kobiet po hysterktomii z przydatkami. Markery przebudowy kostnej nie pozwalają wyrokować o wartości masy kostnej.

P028
CHANGES IN BONE METABOLISM IN WOMEN AFTER HYSTERECTOMY WITH ADNEXECTOMY

Tomasz Opala1, Maciej Wilczak2, Stefan Sajdak3, Dorota Rabiega1, Jakub WoZniak1, Tomasz Olejniczak1,
1. Oddział Diagnostryczno -Obserwacyjny, Ginekologiczno-Potozniczy Szp.Kliniczny AM w Poznaniu,
2. Klinika Ginekologii Operacyjnej, Ginekologiczno-Potozniczy Szp.Kliniczny AM w Poznaniu,
3. Klinika Niep-todnosci i Endokrynologii Rozrodu, Ginekologiczno- Potozniczy Szp.Kliniczny AM w Poznaniu Oddział

Diagnostyczno-Obserwacyjny, Ginekologiczno-Ptozniczy Szpital Kliniczny AM Ul. Polna 33, 60-535 Poznan, Poland
The paper presents the analysis of changes in bone tissue metabolism in women who underwent hysterectomy with adnexectomy prior to the occurrence of physiological meno¬pause. The authors show that the administration of 50 mg of ethynyloestradiole proves effective for bone tissue protection against an increase in bone resorption which is characteristic in the post-menopausal period. Estrogen deficiency related to the physiological or artificially induced menopause (hysterectomy with adnexectomy) causes a dramatic increase in bone metabo¬lism. The consequence of this rapid rebuilding is the loss of bony substance and increased likelihood of osteoporosis. A rapid increase in bone resorption markers of 102 % (deoxypyridinoline) and 131% (CTX) after 6 months, and of 88 % and 113 % – respectively – after 12 months anticipates the increase in bone formation markers of 25 % (osteocalcin) and 51 % (bone specific alkaline phosphatase) for a few months. During the first year following hysterectomy with adnexectomy the proportion of formation/resorption markers is variable, with bone resorption being predominant.
Bone markers therefore indicate the degree of metabolic dynamics occurring in bone tissue. However, they cannot be indicative of bone substance quality and – consequently – cannot be the sole basis for establishing a firm diagnosis of osteoporo¬ sis. BMD values in women on hormone replacement therapy show that hormonal substitution allows to maintain proper bone substance or to significantly inhibit its loss.
Conclusions:
1. Estrogen deficiency related to physiological or induced menopause causes rapid bone rebuilding with a prevalence of bone resorption.
2. Resorption markers rise faster in the first few months and anticipate the rise in formation markers in women undergoing hysterectomy with adnexectomy.
3. Bone markers do not indicate the quality of bone substance.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s111.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s26.

P029
OCENA GĘSTOŚCI MINERALNEJ TKANKI KOSTNEJ U KOBIET LECZONYCH ANALOGAMI GNRH Z POWODU ENDOMETRIOZY MIEDNICY MNIEJSZEJ

Tomasz Opala1, Maciej Wilczak2, Stefan Sajdak3, Tomasz Olejniczak1, Jakub Woźniak1, Dorota Rabiega1,
1 Oddział Diagnostyczno-Obserwacyjny Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego AM w Poznaniu
2 Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego AM w Poznaniu
3 Klinika Ginekologii Operacyjnej Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego AM w Poznaniu
Oddział Diagnostyczno-Obserwacyjny, Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny AM im. Karola Marcinkowskiego, Ul. Polna 33, 60-535 Poznań

Autorzy przedstawili ocenę gęstości mineralnej tkanki kostnej u kobiet leczonych analogami GnRH (goserelin) w dawce 3,6 mg w odstępach 28-dniowych z powodu endometriozy miednicy mniejszej przez 24 tygodnie. Gęstość kości w odcinku L1-L4 kręgosłupa badano metodą DEXA. Po 24 tygodniach stwierdzono spadek gęstości mineralnej tkanki kostnej o 6,8%. W 36 tygodniu obserwacji zanotowano wzrost gęstości kości o 1,8% do poziomu –5,0%. Każde z oznaczeń było istotne statystycznie różne od poprzedniego. Wyciągnięto następujące wnioski:
1. Stosowanie analogów GnRH w leczeniu endometriozy wywołuje istotny statystycznie ubytek masy kostnej.
2. W celu monitorowania spadku gęstości masy kostnej należy wykonać badania densytometryczne zarówno przed, jak i po leczeniu.
3. Stosowanie analogów GnRH wymaga terapii uzupełniającej “ add back” po zakończeniu leczenia.
4. Należy rozważyć substytucję preparatami wapnia, witaminy D3 oraz A+E, oraz wprowadzenie leczenia kalcytoniną łososiową czy bisfosfonianami.

P029
EVALUATION OF BONY TISSUE MINERAL DENSITY IN WOMEN TREATED WITH GNRH ANALOGUES (GOSERELIN) FOR ENDOMETRIOSIS OF PELVIS MINOR

Tomasz Opala1, Maciej Wilczak2, Stefan Sajdak3, Tomasz Olejniczak1, Jakub Wozniak1, Dorota Rabiega1,
1. Oddział Diagnostyczno-Obserwacyjny Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego AM w Poznaniu,
2. Klinika Nieplodnosci i Endokrynologii Rozrodu Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego AM w Poznaniu, 3. Klinika Ginekologii Operacyjnej Ginekologiczno-Potozniczego Szpitala Klinicznego AM w Poznaniu; Oddział Diagnostyczno-Obserwacyjny, Ginekologiczno-Potozniczy Szpital Kliniczny AM im. Karola Marcinkowskiego, Ul. Polna 33, 60-535 Poznan, Poland

The authors present bone mineral density in women with endometriosis within the small pelvis treated with GnRH analogues (Zoladex) in a dose of 3.6 mg in 28-day intervals for 24 weeks. Bone density in the L1-L4 spinal segment was evaluated by the DEXA method. After 24 weeks a fall of 6.8 % in bone mineral density was noted. In the 36th week a rise of 1.8 % was observed – up to the level of 5 %. All the determinations were statistically significantly different. The research allowed the following conclusions:
1. Application of GnRH analogues – Zoladex in the treatment of endometriosis caused a statistically significant loss of bone substance
2. To monitor the decrease in bone density densitometry should be performed both prior to and following treatment.
3. The application of GnRM analogues – Zoladex requires the 'add back’ replacement therapy after termination of treatment.
4. Calcium, vitamins D3 and vitamin A+E supplements should be considered as substitution therapy as well as the initiation of treatment with salmon calcitonin or biphosphonates.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s112.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s26.

P030
OCENA ZMIAN FOSFATAZY ALKALICZNEJ-FRAKCJI KOSTNEJ ORAZ USIECIOWANEGO KARBOKSYTEMINALNEGO TELOPEPTYDU ŁAŃCUCHA 1 KOLAGENU TYPU I U CHORYCH NA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW LECZONYCH GLIKOKORTYKOSTEROIDAMI

Izabela Korczowska, Piotr Leszczyński, Jan K. Łącki
Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej AM w Poznaniu
Kierownik Kliniki: dr hab. med. Jan K. Łącki
Adres do korespondencji: Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej AM, ul Winogrady 144, 61-626 Poznan

Celem pracy była ocena metabolizmu tkanki kostnej na podstawie zmian fosfatazy zasadowej – frakcji kostnej (AP-B) i usieciowanego karboksyteminalnego telopeptydu łańcucha 1 kolagenu typu I (CTx) u chorych na r.z.s. leczonych glikokortykosteroidami (gks) około 1 roku. Fosfataza zasadowa – frakcja kostna należy do markerów tworzenia, a usieciowany karboksyteminalny telopeptyd łańcucha 1 kolagenu typu I do markerów degradacji tkanki kostnej. Aktywność procesu zapalnego oceniono oznaczając cytokiny prozapalne IL-6 i TNF- .
Badania przeprowadzono u 19 chorych na r.z.s. u których po pierwszym badaniu włączono leczenie gks (wiek: 52,5  12,4 lata; czas trwania choroby: 115  114 miesiące; całkowita dawka gks w przeliczeniu na prednizon: 1,0  0,9 g).
Podczas leczenia gks największą utratę masy kostnej odnotowuje się podczas pierwszych 6-12 miesięcy leczenia, jednocześnie nie można nie docenić przeciwzapalnego wpływu gks i ich wpływu na zmniejszenie stężenia cytokin prozapalnych, będących istotnym czynnikiem indukującym utratę masy kostnej. Podczas 12 miesięcy obserwacji w badanej grupie chorych stwierdzono 50 % spadek aktywności IL-6. Jednocześni stwierdzono znamienne obniżenie stężenia AP-B i CTx, co może sugerować zmniejszenie obrotu kostnego, a tym samym zmniejszenie tempa utraty masy kostnej. Prawdopodobnie krótkotrwałe leczenie dobrze dobranymi dawkami gks wykazuje silny wpływ przeciwzapalny, co w krótkim okresie czasu może nawet powstrzymać utratę masy kostnej.

P030
ALKALINE PHOSPHATASE – BONE FORMATION AND TYPE I CARBOXYTERMINAL TELOPEPTIDE COLLAGEN LEVELS IN PATIENTS WITH RHEUMATOID ARTHRITIS TREATED WITH GLUCOCORTICOSTERIODES
Izabela Korczowska, Piotr Leszczynski, Jan K. Lacki,
Klinika Reumatologii i Immunologii Klinicznej AM, ul Winogrady 144, 61¬626 Poznain, Poland

The present study has been undertaken in order to evaluate bone turn-over in rheumatoid arthritis patients treated with glucocortycosteriodes (gcs). The bone formation marker – bone-specific alkaline phosphatase (AP-B) and bone resorption marker – carboxyterminal telopeptides of type I collagen (CTx) and two proinflammatory cytokines IL-6 and TNF-a has been determined.
Nineteen patients with established RA have been invited to the study (age 52,5 ± 12,4 years, disease duration: 115 ± 114 months; total dose of gcs, equivalent to prednisone: 1,0 ± 0,9 g). After the first visit they started receiving gcs treatment. The second visit took place after 12 months.
There is evidence to suggest that after initiation of gcs the largest bone loss occurs rapidly within the first months from the beginning of therapy. On the other hand anti-inflammatory effects of gcs may balance their direct effect on bone loss. Our data showed a 50% decrease in IL-6. Biochemical markers of osteoporosis (AP-B, CTx) also decreased within 12 months. It is concluded that short term gcs treatment shows a strong anti- inflammatory effect which may balance the bone loss caused by these drugs.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s113.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s26.

P031
WARTOŚĆ BADANIA LASEROWO – DOPPLEROWSKIEGO W DIAGNOSTYCE RÓŻNICOWEJ CHOROBY SUDECKA Z MIEJSCOWĄ OSTEOPOROZĄ PO ZŁAMANIACH GOLENI

Grzegorz Grys, Stanisław Pomianowski, Jan Orłowski
Klinika Traumatologii CMKP, SPSK 2 Otwock
Adres do korespondencji: 05-400 Otwock ul. Konarskiego 13.

Po złamaniach goleni rozpoczyna się proces demineralizacji kości, który trwa nawet przez 5 miesięcy. Proces ten jest zwiększany przez unieruchomienie i wyłączenie obciążania kończyny. W kontrolnych badaniach rentgenowskich stwierdza się odwapnienie i miejscową osteoporozę, która jest szczególnie nasilona w zespole Sudecka. Zazwyczaj diagnozę zespołu Sudecka ustala się na podstawie zdjęcia radiologicznego. Rozpoznanie to często nie pokrywa się z klinicznymi objawami zespołu, którego najbardziej charakterystyczną cechą jest ból i zaburzenia krążenia w chorej kończynie. Celem pracy jest ocena częstości występowania zespołu Sudecka i pourazowej osteoporozy odcinkowej po złamaniach goleni oraz ocena wartości badania mikrokrążenia metodą laserowo-dopplerowską w diagnostyce różnicowej pomiędzy nimi.
Analizie poddano złamania trzonów kości piszczelowej u 302 chorych. Stopień odwapnienia w obrazie radiologicznym oceniano w porównaniu do kończyny zdrowej. Zanik kostny stwierdzono u 60,6% chorych. Kliniczny obraz zespołu Sudecka stwierdzono u 11,25% chorych. Badanie laserowo-dopplerowskie wykonano u 120 chorych. Stosowano standardowo trzypunktowy pomiar przepływu: szczyt palucha, zgięcie grzbietowe stopy, przyśrodkowa strona podudzia w ½ długości. Badanie wykonywane było porównawczo na obydwu kończynach. Stosowane w okluzji ciśnienie przekraczało o 100 mmHg ciśnienie na tętnicy ramiennej. Stwierdzono szybszą i o większej amplitudzie pookluzyjną reakcję przekrwienną w chorej kończynie w grupie chorych z klinicznie rozpoznanym zespołem Sudecka w okresie wczesnym.. Wynik jest znamienny statystycznie. Laserowo-dopplerowski pomiar mikrokrążenia jest metodą nową i wyciąganie kategorycznych wniosków jest ryzykowne. Jednak uzyskane wyniki zachęcają do prowadzenia dalszych badań.

P031
THE VALUE OF THE LASER-DOPPLER EXAMINATION IN THE DIFFERENT DIAGNOSIS OF THE SUDECK SYNDROME WITH THE LOCAL OSTEOPOROSIS AFTER TIBIA FRACTURE
G. Grys, S. Pomianowski, J. Ortowski,
Department of Traumatology Post-Graduate Medical Center State Clinical Hospital Otwock

After tibial fracture a process of osteoporosis which may last up to 5 months begins. This process is intensified by immobilization and the elimination of weight bearing. In the follow-up X-ray examinations demineralization and local osteoporosis are found, which are intensified particularly in Sudeck’s syndrome. Usually, a diagnosis of Sudeck syndrome is made based on radiological examination. This diagnosis is very often not agreeable with the clinical symptoms of this syndrome, where the most character¬istic signs are pain and poor blood circulation in the affected limb. The aim of this study was to estimate the sequence of the Sudeck syndrome and posttraumatic local osteoporosis after fracture of the tibia and also an estimation of the value of the microcircula¬tion examination using the Laser-Doppler method in the differential diagnosis between the two states.
Fractures of the shaft of the tibia were analyzed in 302 cases. The level of osteoporosis in the radiological examination was assessed in comparison to the healthy limb. Osteoporosis was recorded in 60,6% of cases. The clinical symptoms of the Sudeck syndrome was recorded in 11,25% of cases. The Laser-Doppler examination was carried out in 120 cases. A standard 3 point measurement was employed: the apex of the toe, dorsiflexion of the foot, and the medial aspect at half tibial length. The examination was endertaken comparatively on both limbs. The pressure used for occlusion was 100 mm Hg higher than blood pressure in the brachial artery. A faster and higher amplitude postocclusion circulation reaction in the affected limb, in patients with the early stage of clinically diagnosed Sudeck syndrome had been recorded. The outcome is statistically significant. The Laser- Doppler measurement of the microcirculation is a new method and definite conclusions must be draw with caution. However, these results encourage further research.