XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s146.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s36.

P063
NISKOROSŁOŚĆ I ZABURZENIA MINERALIZACJI TKANKI KOSTNEJ WIODĄCYMI OBJAWAMI PÓŹNO ROZPOZNANEJ PIERWOTNEJ KWASICY CEWKOWEJ U 5 LETNIEGO CHŁOPCA

Witold Kołłątaj, Leszek Szewczyk.
Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Neurologii AM w Lublinie.
Adres do korespondencji: Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Neurologii AM, Dziecięcy Szpital Kliniczny ul. Chodźki 2, 20-093 Lublin.

Kwasice cewkowe dystalne są stosunkowo rzadkimi zaburzeniami metabolicznymi, a ponieważ przez długi czas przebiegać mogą bez istotnych dolegliwości, bywają rozpoznawane bądź przypadkowo, bądź dopiero wtedy, gdy pojawią się dramatyczne objawy kliniczne (krwiomocz lub dolegliwości bólowe towarzyszące kamicy nerkowej). Kwasice cewkowe dystalne charakteryzują się niezdolnością nerek do obniżania pH moczu poniżej 5.5 pomimo występowania kwasicy ogólnoustrojowej. Cechą charakterystyczną są: kwasica metaboliczna, hiperchloremia oraz nadmierna utrata Na, K, Ca i HCO3 z moczem. Wśród mechanizmów związanych z kompensacją kwasicy są między innymi zmniejszenie tempa mineralizacji kośćca oraz upośledzenie tempa wzrastania. Przedstawiamy przypadek 5 letniego dziecka, które od 2 lat diagnozowane było przez wielu lekarzy z powodu niskorosłości, spowolnienia rozwoju psychoruchowego oraz opóźnienia mineralizacji tkanki kostnej. W wieku 5 lat dziecko osiągnęło 95 cm wysokości i 12 kg masy ciała (parametry znacznie poniżej 3 centyla; –wartości typowe dla dziecka około 3 letniego). Wiek kostny około 3 lat. Dokładna analiza stanu metabolicznego ustroju pozwoliła na rozpoznanie skompensowanej pierwotnej kwasicy cewkowej dystalnej. Wdrożenie typowego leczenia i normalizacja parametrów metabolicznych spowodowała szybką zmianę parametrów antropometrycznych (przyrost wysokości w tempie 1 cm/2 mies.) oraz poprawę mineralizacji tkanki kostnej.

P063
SHORT STATURE AND LOWERED BONE MINERALIZATION – THE LEADING SYMPTOM OF LATELY DIAGNOSED DISTAL RENAL TUBULAR ACIDOSIS IN A 5 YEARS OLD BOY

Witold Kołłątaj, Leszek Szewczyk,
Department of Paediatrics, Endocrinology and Neurology, Medical Academy, Lublin, Poland

Renal tubular acidosis (RTA) is a rare clinical syndrome. The syndrome can include many clinical conditions. In some cases RTA can be almost symptomless. This kind of RTA is diagnosed accidentally or not before late complications (such as haematuria and pains caused by urolithiasis) present.
Distal RTA is caused by an abnormal renal acidification process and is characterized by an inability to decrease urine pH (below 5.5) in spite of the presence of a metabolic acidosis. Metabolic acidosis, hyperchloraemia, excessive renal loss of Na, K, Ca and HCO3- are typical of distal RTA. The compensatory mechanisms result in improper bone mineralization and growth retardation.
We present a case of a 5 year old boy who had been diagnosed because of improper bone mineralization and growth retardation for 2 years. At the age of 5 years, his body height achieved 95 cm, body weight – 12 kg (these parameters being typical for a 3 year old boy). At this time – the skeletal age was estimated at 3 years.
The analysis of metabolic parameters of this boy made it possible to diagnose distal RTA. The correction of metabolic disturbances gave a very good clinical effect – an increase of body height (1 cm/2 months) and the acceleration of bone tissue mineralization.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s147.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s36.

P064
UWAPNIENIE KOŚĆCA U CHORYCH Z CELIAKIĄ: WPŁYW DIETY BEZGLUTENOWEJ

Z.Grzenda-Adamek1, E.Piątkowska2, J.Strzępek3, K.Przybyszewska1 M.Kruszewska1,
1Klinika Pediatrii Gastroenterologii i Żywienia,
2Pracownia antropometryczna, Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii CMUJ,
3Katedra i Klinika Ortopedii CMUJ, Kraków. 30-663 Kraków ul Wielicka 265

Celem pracy była ocena gęstości mineralnej kości (BMD) u chorych z celiakią w zależności od stopnia przestrzegania diety bezglutenowej.
Materiał i metoda: 59 pacjentów (40 dziewcząt, 19 chłopców) w wieku od 10 do 20 lat, z celiakią, rozpoznaną zgodnie z kryteriami ESPGAN. Chorych podzielono na 3 grupy: 1- dieta bezglutenowa ściśle przestrzegana, 2- błąd dietetyczny 1-2 razy w tygodniu, 3- dieta nie przestrzegana. Określono dzienne spożycie wapnia (Ca) oraz aktywność fizyczną (AF). Pomiary BMD kręgosłupa lędźwiowego L2-L4 wykonano metodą absorpcjometrii podwójnej energii promieniowania X (LUNAR DPX-IQ). Wyniki porównywano do średniej odpowiedniej dla płci i wieku (Z-score). Oceniono rozwój fizyczny (wzrost, masa ciała). Wyniki: Dietę bezglutenową ściśle przestrzegało tylko 16 (27%) chorych (grupa 1), do 2 grupy zaliczono 23 (39%) chorych. Dieta nie była przestrzegana przez 20 (34%) chorych. U 35 (59%) chorych spożycie Ca było niskie, w każdej grupie stanowili oni ponad połowę chorych. Wysoką aktywność fizyczną deklarowało 35 (59%) chorych. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic pomiędzy BMD w grupie 1 i 2 (średnia Z-score w grupie 1= -0.18, w grupie 2= -0.14). BMD było obniżone w grupie 3 (Z-score= -1.57) w porównaniu z grupą 1 (p=0,01) oraz grupą 2 (p=0,003). Stwierdzono wyższą BMD u chorych z wysokim spożyciem Ca (p=0.002). Nie stwierdzono istotnego wpływu AF na BMD u badanych chorych. W parametrach rozwoju fizycznego nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami. Wnioski: BMD było obniżone u chorych nie przestrzegających diety bezglutenowej, popełnianie sporadycznych błędów w diecie nie miało wpływu na BMD. Tylko niewielu chorych ściśle przestrzegało dietę bezglutenową.

P064
BONE MINERAL STATUS IN PATIENTS WITH CELIAC DISEASE: INFLUENCE OF GLUTEN FREE DIET

Z. Grzenda-Adamek1, E. Piątkowska2, J. Strzepek3, K. Przybyszewska1 M. Kruszewska1,
1Klinika Pediatrii Gastroenterologii i Żywienia,
2Pracownia Antropometryczna, Polsko-Amerykanski Instytut Pediatrii CMUJ,
3Katedra i Klinika Ortopedii CMUJ, Krakow. Krakow 30-663 ul. Wielicka 256, Poland

Aim: The aim of the study was the assessment of bone mineral density (BMD) in patients with celiac disease depending on gluten free diet compliance.
Materials & Methods: 59 patients (40 girls, 19 boys) aged 10-20 years with celiac disease, diagnosed according to the ESPGAN criteria. Patients were divided into 3 groups: 1- strict gluten free diet, 2-not entirely compliant i.e. faults in gluten free diet 1-2 times per week 3- gluten free diet not followed. Daily calcium (Ca) intake and physical activity was assessed. BMD of the lumbar spine L2- L4 was measured by dual-energy-X-ray absorptiometry with the LUNAR DPX-IQ. Physical development was assessed by anthro¬pometric measurements: growth and weight.
Results: Gluten free diet was strictly followed by 16 (27%) patients (group 1), group 2 consisted of 23 (39%) patients. Diet was not followed by 20 (34%) patients. 35 (59%) patients had a low Ca intake and in every group they made up the majority of patients. High physical activity was declared by 35 (59%) patents. No statistically significant differences in BMD were found between group 1 and 2 (mean Z-score in group 1 = -0.18, group 2 = -0.14). BMD was lower in group 3 (Z-score = -1.57) in comparison with group 1 (p = 0,01) and group 2 (p = 0,003). BMD was higher in patients with a high Ca intake (p = 0,002). Physical activity had no significant influence on BMD. There was no statistically significant difference in physical development be¬tween the groups.
Conclusions: BMD was lower in patients who were not compliant to the gluten free diet, occasional faults in the diet had no influence on the BMD. Only few patients with celiac disease strictly followed the gluten free diet.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s148.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s35.

P065
MASA KOSTNA, AKTYWNOŚĆ MARKERÓW OBROTU KOSTNEGO ORAZ GOSPODARKA WAPNIOWO – FOSFORANOWO–MAGNEZOWA U DZIECI Z OSTRĄ BIAŁACZKĄ LIMFOBLASTYCZNĄ

Violetta Świątkiewicz1, Anna Balcar-Boroń1, Grażyna Odrowąż-Sypniewska2, Andrzej Kołtan2, Sławomir Manysiak2, Katarzyna Dylewska1
1 Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii AM w Bydgoszczy
2 Katedra i Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej w Bydgoszczy
Katedra i Klinika Pediatrii, Hemat. i Onkologii ul.Chodkiewicza 44 Bydgoszcz

Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) oraz stosowana terapia mogą niekorzystnie wpływać na wzrost, dojrzewanie i rozwój kośćca.
Celem pracy jest ocena masy kostnej u dzieci z ALL przed i po zakończeniu intensywnej chemioterapii oraz próba oceny ewentualnych czynników wpływających na mineralizację układu kostnego.
U 27 dzieci leczonych z powodu ALL dwukrotnie oceniono: stopień mineralizacji kości przedramienia stosując metodę dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej, aktywność markerów obrotu kostnego: izoenzymu kostnego fosfatazy zasadowej (ALP-b) i C-końcowego telopeptydu kolagenu typu I (CTX) w surowicy oraz stężenie wapnia całkowitego, fosforu, magnezu w surowicy i ich dobowe wydalanie w moczu.
Spośród 27 nowo zdiagnozowanych dzieci u 51,9% wykazano obniżenie gęstości mineralnej kości (BMD), u 44,4% obniżenie całkowitej zawartości minerałów w kośćcu (BMC). Po zakończeniu intensywnej chemioterapii liczba chorych z nieprawidłowymi BMD i BMC znamiennie wzrosła. W momencie rozpoznania stwierdzono niższą, niż po leczeniu, aktywność ALP-b , wydalanie jonów wapnia i fosforu w górnych granicach norm oraz stężenie jonów w surowicy w dolnych granicach norm populacyjnych. Wzrost aktywności ALP-b, po intensywnej chemioterapii, mógł być przyczyną zmniejszenia wydalania wapnia i fosforu w moczu oraz wzrostu poziomów jonów w surowicy. Wzrost poziomu CTX w trakcie leczenia korelował z utratą masy kostnej wykazaną densytometrycznie.
Podsumowanie: Zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej stwierdzono u prawie połowy dzieci już w momencie rozpoznania ALL W trakcie leczenia liczba chorych z nieprawidłową masą kostną zwiększyła się, a niedobory pogłębiły się. Wydaje się, że przyczynami zaburzeń są: zwolnione kościotworzenie i zwiększona resorpcja.

P065
BONE MASS, BONE TURNOVER MARKERS, CALCIUM, PHOSPHORUS AND MAGNESIUM METABOLISM IN CHILDREN TREATED FOR ACUTE LYMPHOBLASTIC LEUKEMIA

Violetta Świątkiewicz1, Anna Balcar-Boroń1, Grażyna Odrowąż-Syp-niewska2, Andrzej Kołtan2, Sławomir Manysiak2, Katarzyna Dylewska1

1Department of Pediatrics, Hematology and Oncology ul.Chodkiewicza 44 85-667 Bydgoszcz, Poland, Medical University, Bydgoszcz, Poland,
2Laboratory Department, Medical University, Bydgoszcz, Poland

The putative cause of osteoporosis and osteopenia in children with acute lymphoblastic leukemia (ALL) before and after intensive chemotherapy has led us to assess mineral status.
In a cohort of 27 children treated for ALL: Bone Mineral Content (BMC) and Bone Mineral Density (BMD) of the upper extremity were measured by dual energy X-ray absorptiometry before and after the completion of intensive therapy. Blood and urine samples for calcium, phosphorus and magnesium concentration and blood samples for alkaline phosphatase bone-isoenzyme activity (ALP-b) and serum levels of type I carboxy-terminal collagen telopeptides (CTX) were collected.
At the time of diagnosis 51.9% of children showed a reduction in BMD and a 44.4% reduction in BMC. Before therapy hypocalcemia (9/27), hypomagnesemia (10/27) hypophosphate¬mia (7/27) and CTX content below age-matched ranges were observed. After intensive therapy the number of patients with abnormal BMD and BMC values rose significantly. Additionally plasma ALP-b activity rose compared with initial values. Urinary excretion of calcium, phosphorus within the upper population ranges and plasma electrolytes within the lower population ranges were evaluated. Reduced postchemotherapy CTX content correlated significantly with bone mass loss detected by densitometry. Almost 50% of children who participated in the study displayed bone mineral mass deficiency when first examined. This study indicates that the above alterations could originate from slower bone formation and faster bone resorption. These complex mechanisms at present, remain unclear but appear to be multifactorial and therefore, further examinations are required.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s149.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s36-37.

P066
ZABURZENIA GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFOROWEJ ORAZ ZMIANY GĘSTOŚCI KOŚCI U DZIECI LECZONYCH LEKAMI PRZECIWPADACZKOWYMI

W.Ostoja-Chrząstowski, K.Sidor, A.Horvath
Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Akademii Medycznej w Warszawie

Cel pracy: Ocena wpływu najczęściej stosowanych leków przeciwpadaczkowych na wybrane parametry gospodarki wapniowo-fosforanowej, metabolizm witaminy D oraz układ kostny u dzieci i młodzieży oraz znalezienie korelacji pomiędzy parametrami, których oznaczenie jest powszechnie dostępne, a parametrami które są oznaczane jedynie w dużych specjalistycznych ośrodkach.
Pacjenci i metody: Grupę badaną stanowiło 50 pacjentów leczonych ambulatoryjnie z powodu padaczki, w wieku 8-23 lat (śr.14). W grupie było 26 chłopców (mężczyzn) i 24 dziewczynki (kobiety). Co do rodzaju przyjmowanego leku pacjentów podzielono na 3 grupy: 1. przyjmujący wyłącznie kwas walproinowy (bądź jego pochodne)- 17 dzieci; 2. przyjmujący wyłącznie karbamazepinę- 20 dzieci; 3. przyjmujący więcej niż jeden lek w tym kwas walproinowy i/lub karbamazepinę (politerapia)-13 dzieci. W surowicy pacjentów oceniano stężenie wapnia zjonizowanego, wapnia całkowitego, fosforu, (aktywność) fosfatazy alkalicznej oraz stężenie 25-hydroksywitaminy D i parathormonu, oraz przeprowadzono densytometryczną ocenę układu kostnego (cały kościec-TB oraz odcinek L2-L4 kręgosłupa). Wyniki badań porównywano z normami laboratoryjnymi pracowni, w których wykonywano oznaczenia
Wyniki: W całej grupie a także w trakcie analizy wszystkich trzech podgrup stwierdzono statystycznie znamienne obniżenie stężenia wapnia zjonizowanego, fosfatazy alkalicznej, 25OHD i parathormonu. Pozostałe parametry biochemiczne oraz badania densytometryczne nie wykazywały statystycznie istotnych różnic w stosunku do normy. Dodatkowo w grupie przyjmującej więcej niż jeden lek przeciwpadaczkowy stwierdzono obniżenie gęstości kości odcinka L2-L4 kręgosłupa oraz obniżenie aktywności fosfatazy alkalicznej.
Stwierdzono statystycznie znamienną korelację pomiędzy stężeniem wapnia zjonizowanego a stężeniem 25 OHD.

P066
CALCIUM-PHOSPHORUS METABOLISM AND BONE MINERAL DENSITY DISTURBANCES IN CHILDREN ON ANTIEPILEPTIC THERAPY

W. Ostoja-Chrzastowski, K. Sidor, A. Horwath,
Dept. of Pediatric Gastroenterology & Nutrition Warsaw University Medical School, Poland

Aim: To evaluate the long term effect of commonly used antiepileptic therapy on the selected parameters of calcium- phosphorus metabolism, 25-OHD metabolism and BMD in children and young adults with epilepsy. Furthermore, to estimate the correlation between generally measured parameters and ones reached only in scientific laboratories.
Patients and Methods: The study group comprised 50 patients – 26 male and 24 female, at a mean age of 14 y. (8-23 y), treated with antiepileptic drugs in the out-patient clinic. The group was divided in three subgroups: Group 1:17 subjects treated only with valproate (VPA), group II, 20 subjects treated only with carbamazepine (CBZ), group III, treated with more than one antiepileptic drug, including VPA and/or CBZ. In all patients serum levels of ionized calcium, total calcium, phosphorous, alkaline phosphatase, 25OHD and parathormone were measured. Additionally, total body and lumbar (L2-L4) spine BMD were measured. All results obtained were compared to laboratory norms.
Results: We observed a significant decrease in ionized calcium, alkaline phosphatase, 25OHD and parathormone level in each of the analyzed subgroups. Moreover we have found a significantly reduced lumbar spine BMD (L2-L4) and decreased level of alkaline phosphatase in the third analyzed subgroup. There was a significant correlation between ionized calcium and the 25 OHD level.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s150.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s37.

P067
CZY TERAPIA LEWOTYROKSYNĄ (L-TX) MOŻE ZMNIEJSZAĆ GĘSTOŚĆ MINERALNĄ TKANKI KOSTNEJ (BMD) U DZIEWCZĄT Z WOLEM PROSTYM ?

Paweł Matusik1, Ewa Małecka – Tendera1, Edward Franek2
Katedra i Zakład Patofizjologii Śląskiej AM w Katowicach1
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii Śląskiej AM w Katowicach2
Adres: Katedra i Zakład Patofizjologii, Medyków 14, 40-752 Katowice

Wpływ hormonów tarczycy na mineralizację i metabolizm tkanki kostnej jest bezsporny. Sugeruje się, że długotrwała terapia L-TX może zmniejszać BMD i nasilać metabolizm tkanki kostnej. Celem pracy była ocena wpływu rocznej terapii L-TX na mineralizację i metabolizm tkanki kostnej u młodych dziewcząt. Grupę badaną (GB) stanowiło 21 dziewcząt z wolem prostym w wieku śr. 14,2 +-  1,8 lat. Przed i po roku skojarzonej terapii L-TX i preparatem jodu (100mg/d) oceniano następujące parametry: BMD oraz BMC całego ciała i w odcinku lędźwiowym kręgosłupa metodą DEXA. Poziomy w surowicy PTH, osteokalcyny (OC), hydroksyproliny (HP), frakcji kostnej fosfatazy zasadowej (bAPh), witaminy D3, Ca i P oraz poziomy Ca i P w moczu dobowym. Początkowa dawka L-TX (100g/d) utrzymywała TSH na dolnej granicy normy i FT4 na górnej granicy normy. Grupa kontrolna (GK) dobrana co do wieku, BMI oraz stopnia dojrzewania liczyła 22 dziewczęta leczone tylko preparatem jodu. Poziomy TSH i FT4 w GK mieściły się w granicach normy podczas badania. Lumbar BMD zwiększyła się znamiennie (p<0,001) w GB (1,01 +- 0,2 g/cm2 do 1,06 +- 0,16 g/cm2) i w GK (p< 0,01) (1,05 +- 0,15 g/cm2 do 1,1 +-  0,13 g/cm2). Total BMC zmniejszyła się znamiennie (p<0,001) w GB i GK (2296  +- 506 g do 2161 +-  403 g i odpowiednio 2335 +- 427 g do 2177 +-  340 g). Zmiany parametrów metabolizmu tkanki kostnej były podobne w obu grupach. Znamiennie wzrósł poziom PTH, znamiennie obniżyły się poziomy OC, wit. D3 i P. Poziomy pozostałych parametrów nie zmieniły się znamiennie. Nie stwierdzono znamiennych różnic w ocenianych parametrach miedzy GB a GK. Wniosek: Roczne leczenie L-TX nie wpływa niekorzystnie na mineralizację i metabolizm tk. kostnej u dziewcząt z wolem prostym.

P067
DOES LEVOTHYROXINE (L-TX) TREATMENT REDUCE BONE MINERAL DENSITY (BMD) IN ADOLESCENT GIRLS WITH EUTHYROID GOITER?

Pawet Matusik1, Ewa Matecka-Tendera1, Edward Franek2,
1Dept of Pathophysiology,
2Dept of Nephrology, Endocrinology and Metabolic Diseases, Silesian University School of Medicine, Katowice, Poland

Bone and mineral metabolism is influenced by thyroid hormones. It has been suggested that long term L-TX treatment may reduce BMD and increased bone turnover. The purpose of this study was to assess the influence of L-TX treatment on bone mineralization and metabolism in adolescent girls. The effect of one year of L-TX treatment was studied in a group of 21 adolescent girls (SG) with euthyroid goiter (e.g.) at a mean age of 14,2 ± 1,8 years. Lumbar and whole body BMD (Lunar DEXA), Serum PTH, osteocalcin (OC), hydroxyproline (HP), bone alkaline phosphatase (bAPh), vitamin D3, Ca and P and urinary excretion of Ca and P were measured before and after one year of combined L-TX and iodine (100 mg/d) treatment. The initial L-TX dose (100 mg/d) was adjusted to keep TSH in normal-low and FT4 in the normal-high level. Results were compared to a control group (CG) of 22 girls matched for age, BMI and maturation status, treated with iodine only, in whom TSH and FT4 levels were normal during the whole study. Lumbar BMD increased significantly (p<0,001) in SG (1,01 ± 0,2 g/cm2 to 1,06 ± 0,16 g/cm2) and in CG (p< 0,01) (1,05 ±0,15 g/cm2 to 1,1 ± 0,13 g/cm ). Total BMC decreased significantly (p< 0,001) in the SG and CG (from 2296 ± 506 g to 2161 ± 403 g and from 2335 ± 427 g to 2177 ± 340 g respectively). Markers of bone turnover changed in a similar manner in both groups. In all girls there was a significant increase in PTH and significant decrease in OC, Vitamin D3 and P and no change in HP, Ca, bAPh serum levels as well as Ca and P urinary excretion. There was no significant difference between the SG and CG in respect to all the measured parameters. Conclusion: One year L-TX treatment of adolescent girls with no-toxic goiter does not have a negative impact on their bone mineralization and metabolism and their bone turnover is similar to girls treated with iodine only.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s151.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s37.

P068
OPIS ZMIAN ARCHITEKTURY KOŚCI BELECZKOWEJ WYWOŁANYCH PROCESEM STARZENIA

Zbisław Tabor, Eugeniusz Rokita.
Zakład Biofizyki Katedry Fizjologii CMUJ, ul. Grzegórzecka 16a, 31 531 Kraków

Celem przedstawionych badań było porównanie obecnie stosowanych metod opisu architektury kości beleczkowej. W badaniach skoncentrowano się na opisie dwuwymiarowych obrazów preparatów histologicznych pobranych z trzeciego kręgu lędźwiowego dziesięciu młodych (średnia wieku 28.1 lat, przedział wieku 25-33 lata) i dziesięciu starszych osób (średnia wieku 73.4 lata, przedział wieku 70-77 lat). Porównywano następujące metody opisu architektury kości beleczkowej: analiza histomorfometryczna (średnia długość beleczek, asymetria, BV/TV, powierzchnia jam szpikowych), charakterystyka Eulera, odległość dwupunktowa, prawdopodobieństwo dyskoneksji (bezpośrednio wyznaczone przez ilość i wielkość rozłącznych części struktury). Pokazano, że parametry opisujące architekturę kości silnie korelują z BMD. Aby ocenić czułość wyżej wymienionych parametrów na zmiany wywołane procesem starzenia skonstruowano algorytm symulacji procesów przebudowy kości. Pokazano, że dla młodych osób parametrem najczulej reagującym na zmiany architektury kości jest BV/TV. Dla osób starszych (około 55-60 lat) gdy w wyniku procesu starzenia istotne stają się zmiany polegająca na perforacji beleczek najczulsze stają się parametry opisujące wielkość przestrzeni międzybeleczkowej. Dla osób najstarszych (powyżej 65 roku życia), gdy w wyniku procesu starzenia i utraty masy kości dochodzi do przerwania ciągłości beleczek najczulszym parametrem staje się prawdopodobieństwo dyskoneksji.

P068
THE ASSESSMENT OF THE AGE-RELATED CHANGES OF THE TRABECULAR BONE
Zbistaw Tabor, Eugeniusz Rokita,
Department of Biophysics Med. Coll. Jagiellonian University, ul. Grzegorzecka 16a, 31-531 Krakow, Poland

In this study different parameters currently applied to the description of trabecular bone architecture are compared. Histological sections collected from ten young (mean age 28.1 years, range 25 7 33 years) and ten older (mean age 73.4 years, range 70 7 77 years) individuals. The following methods of the descriptions of trabecular bone architecture were considered: histomorphometric analysis (BV/TV, asymmetry, mean trabeculae length), Euler characteristics, star volume of the marrow cavity, the mean distance between two points of the trabecular network and the probability of disconnection (is directly connected to the number of separated parts of the network). Highly significant correlations were demonstrated between bone density (BMD, BV/ TV) and trabecular architecture (SV/GV, probability of disconnec¬tion). To quantify the sensitivity of the aforementioned parameters to the age-related changes the stochastic algorithm of trabecular bone remodelling was constructed. It was shown that for the young bone the density reacts most sensitively to the trabecular bone changes. For elder individuals (typically the 55-60 year old patient) the mean ratio of the star volume of marrow cavity to the geometrical volume of marrow cavity becomes the most sensitive parameter. For the oldest bone (patients older than 65 years) the disconnection probability reacts most sensitively to the age related changes.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s154.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s38.

P071
BADANIE WSPÓŁZALEŻNOŚCI POMIĘDZY TYPEM BUDOWY KOSTNEJ CIAŁA A WYBRANYMI WSKAŹNIKAMI ANTROPOMETRYCZNYMI OCENY STANU ODŻYWIENIA MŁODYCH OSÓB DOROSŁYCH

Katarzyna Przybyłowicz, Roman Cichon, Lidia Wądołowska
Instytut Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski,
10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Cel: określenie wpływu typu budowy ciała wyznaczonego na podstawie pomiaru szerokości nasady nadgarstkowej na wartość wybranych wskaźników antropometrycznych oceny stanu odżywienia młodych osób dorosłych celem dokładniejszej oceny występowania otyłości jako czynnika sprzyjającego osteoporozie. Materiał i metodyka: badaniami objęto 2847 osób w wieku 19-26 lat. Przeprowadzone pomiary antropometryczne obejmowały określenie masy i wysokości ciała, szerokości nasady nadgarstkowej oraz grubości czterech fałdów skórno-tłuszczowych, z których wyznaczono zawartość tłuszczu w ciele wg Durnina i Wormsley’a i obliczono BMI. Za podstawę zróżnicowania kategorii budowy ciała przyjęto szerokość nasady nadgarstkowej. Utworzono trzy kategorie budowy ciała w stosunku do których przebadano współzależność z wartościami BMI i wybranymi parametrami antropometrycznymi. Wyniki: przeprowadzona analiza statystyczna wykazała znaczne zróżnicowanie w wartościach podstawowych parametrów antropometrycznych oraz wskaźnika BMI wśród osób należących do odmiennej kategorii budowy ciała. Po dokonanym podziale na trzy kategorie budowy ciała zanotowano wzrost współczynnika korelacji pomiędzy BMI a parametrami szacującymi skład ciała. Wnioski: przeprowadzone badania wykazały wpływ typu budowy kostnej na wartość wybranych wskaźników antropometrycznych oceny stanu odżywienia młodych osób dorosłych, co pozwala na dokładniejszą ocenę występowania otyłości w kontekście zagrożenia osteoporozą.

P071
EXAMINATION OF INTER DEPENDENCE BETWEEN TYPES OF BONE BODY STRUCTURE AND THE CHOSEN ANTROPOMETRIC INDICATORS OF NUTRITIONAL STATE ASSESSMENT

Katarzyna Przybyłowicz, Roman Cichon, Lidia Wądołowska,
Instytut Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Purpose: to estimate the influence of the body bone frame on the value of chosen anthropometric indicators, which enables a more detailed assessment of obesity in the context of the threat of osteoporosis.
Subjects: Participants included: males (n = 1441) and females (n = 1406), 19-28 years of age.
Methods: anthropometric measurements carried out defined body weight, height, wrist width, sum of skin folds, according to which fat content in body was described according to Durnina & Wormsley and indicated BMI. The base of body build diversity was a wrist width diameter. Three categories of bone body frame size were created ( small, medium, large) to which a correlation to BMI values and chosen anthropometric parameters was exam¬ined.
Results: statistic analysis carried out has shown a significant diversity in basic values of basic anthropometric parameters and BMI among people of varied body frame categories. After the three categories of body build were devised the elevation of correlation index between BMI and body consistence estimation parameters was noticed.
Conclusions: the conducted examination has shown the influence of body bone frame on the value of the chosen anthropometric indicators, which enables a more detailed assessment of obesity in the context of the threat of osteoporosis.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s155.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s38.

P072
PRZYDATNOŚĆ TESTU DIAGNOSTYCZNEGO DO OCENY SPOŻYCIA WAPNIA

Lidia Wądołowska, Ewa Joanna Nienartowicz, Roman Cichon
Instytut Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

Nieodpowiednie spożycie wapnia w dzieciństwie i okresie młodzieńczym utrudnia osiągnięcie szczytowej masy kostnej i stanowi jeden z czynników sprzyjających rozwojowi osteoporozy. Dostępne, precyzyjne metody oceny spożycia składników odżywczych, w tym wapnia, są zazwyczaj pracochłonne i kosztowne.
Z tego względu za celowe uznano opracowanie łatwego, taniego i precyzyjnego testu diagnostycznego – jako narzędzia do ilościowej oceny spożycia wapnia, przeznaczonego do zastosowania w badaniach epidemiologicznych. W pracy określono zgodność oceny spożycia wapnia uzyskanej za pomocą testu diagnostycznego z oceną uzyskaną metodą wywiadu 24-godzinnego, wielokrotnego – z 7 kolejnych dni.
Badania przeprowadzono wśród 21 osób w wieku 21-22 lata, studentów UWM w Olsztynie. W oparciu o pytania zawarte w teście diagnostycznym, dotyczące ilości i częstości spożycia 11 produktów mlecznych w ciągu tygodnia oraz przyjęte wskaźniki częstości spożycia, określono średnie spożycie Ca/osobę/dzień. Do porównań wykorzystano średnie spożycie wapnia z produktów mlecznych, uzyskane z 7-krotnego wywiadu 24-godzinnego. Analizę statystyczną prowadzono na podstawie testu T dla prób zależnych oraz współczynnika korelacji liniowej (r), przy p0,05.
Nie wykazano różnic pomiędzy średnim spożyciem wapnia ocenionym testem diagnostycznym oraz ocenionym za pomocą 7-dniowego wywiadu 24-godzinnego (kobiety p=0.156; mężczyźni p=0.684). Średnie spożycie Ca ocenione testem diagnostycznym w porównaniu do obliczonego z wywiadu 24-godzinnego było wyższe u mężczyzn o 4% (1023±255.4mg vs. 982±310.4mg; r=0.74), a u kobiet o 23% (664±322.6mg vs. 538±226.8mg; r=0.28).
Uzyskane wyniki pozwalają na pozytywną ocenę opracowanego testu diagnostycznego jako prostego narzędzia do ilościowej oceny spożycia wapnia i zachęcają do kontynuowania badań w tym zakresie.

P072
THE USE OF A DIAGNOSTIC QUESTIONNAIRE IN ASSESSMENT OF CALCIUM INTAKE

Lidia Wądołowska, Ewa Joanna Nienartowicz, Roman Cichon,
Institute of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44A

The inadequate consumption of calcium in childhood and the adolescent period deems it difficult to attain peak bone mass and is one of the factors favouring the development of osteoporosis. Accessible, precise methods of estimation of consumption of nutrients, including calcium, are usually labour-consuming and expensive.
Therefore, the aim of this study was to find an easy, inexpensive and satisfactorily precise diagnostic test as a tool to quantitatively estimate the consumption of calcium, intended to be use in epidemiological research. In our research there was agreement in the estimation of consumption of calcium obtained by means of our diagnostic test compared with the 24-h recall method, repeated in 7 successive days.
The study was carried out among 21 subjects, university students in Olsztyn, aged 21-22 years. Data obtained from diagnostic test, relating to quantity and weekly frequency of consumption of 11 milk products, and accepted indices of consumption frequency, led to the assessment of average consumption of calcium/person/day. In comparison the average consumption of calcium from milk products, obtained by the 24-h recall method was used. The T test and coefficient of linear correlation (r) at p 4 0.05 in statistical analysis was used.
There were no differences in consumption of calcium between the data from the diagnostic test and the 24-h recall method (women p=0.156; men p=0.684). Average consumption of calcium in the diagnostic test in comparison to that of 24-h recall method was higher in males by about 4% (1023±255.4mg vs. 982±310.4mg; r=0.74), and in females about 23% (664±322.6mg vs. 538±226.8mg; r=0.28).
The results show the satisfactory use of the diagnostic test as a straight tool to quantitatively estimate calcium consumption and encourage further investigation in this area.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s156.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s38-s39.

P073
OCENA ZWIĄZKU POMIĘDZY WYDZIELANIEM MELATONINY A METABOLIZMEM TKANKI KOSTNEJ U OTYŁYCH KOBIET PRZED I PO MENOPAUZIE

Zofia Ostrowska1, Beata Kos-Kudła2, Bogdan Marek2
1Zakład Biochemii Klinicznej,
2Katedra Patofizjologii i Endokrynologii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Pl. Traugutta 2, 41-800 Zabrze

Ostatnio pojawiły się sugestie, że zmieniona u otyłych kobiet sekrecja melatoniny (Mel) mogłaby mieć znaczenie w regulacji ubytku masy kostnej po menopauzie. Celem podjętych badań było wykazanie czy i w jakim stopniu zmiany w nocnych stężeniach Mel u otyłych kobiet w wieku przed- i pomenopauzalnym wpływają na metabolizm tkanki kostnej, oceniany na podstawie oznaczeń stężenia we krwi (surowicy lub osoczu) uznanych markerów obrotu kostnego, tj. ALP, BGP, PICP i ICTP. Badaniami objęto 29 kobiet w wieku rozrodczym, w tym 16 otyłych (BMI 42  6,12 kg/m2; WHR 0.88  0,05) i 13 z prawidłową masą ciała oraz 30 kobiet po menopauzie, w tym 18 otyłych (BMI 45  7,03 kg/m2; WHR 0,86  0,06) i 12 z należną masą ciała. U wszystkich otyłych kobiet wykazano istotne obniżenie nocnych stężeń Mel w porównaniu do odpowiednich grup kontrolnych; zmianom tym towarzyszył znaczny wzrost stężeń badanych markerów metabolizmu kostnego. Był on bardziej nasilony w odniesieniu do markerów resorpcji. Stwierdzono ponadto istotną odwrotnie proporcjonalną zależność pomiędzy nocnymi stężeniami Mel a wartościami badanych markerów metabolizmu kostnego. Zmiany w nocnych stężeniach Mel były mniej nasilone u otyłych kobiet po menopauzie, niż u otyłych w wieku rozrodczym; towarzyszyły im mniejsze nieprawidłowości w stężeniach badanych markerów obrotu kostnego, a zwłaszcza resorpcji kości. Wykazana u pomenopauzalnych otyłych kobiet wyższa korelacja pomiędzy zmianami w nocnych stężeniach Mel a wartościami ALP, BGP, PICP i ICTP, niż u otyłych w wieku rozrodczym, nasuwa przypuszczenie, iż zmiany w stężeniach Mel mogą mieć prawdopodobnie ochronne znaczenie przed utratą masy kostnej po menopauzie.

P073
ASSESSMENT OF RELATIONSHIP BETWEEN MELATONIN SECRETION AND BONE TISSUE METABOLISM IN OBESE PRE AND POST MENOPAUSAL WOMEN

Zofia Ostrowska1, Beata Kos-Kudta2, Bogdan Marek2,
1 Department of Clinical Biochemistry,
2Department of Pathophysiology and Endocrinology Silesian Medical Academy. Pl. Traugutta 2, 41-800 Zabrze

It has been recently suggested that changes in secretion of melatonin (Mel) seen in obese women may be of importance in regulating bone mass loss following menopause. The purpose of the undertaken study was to investigate whether, and to what degree, changes in nocturnal levels of Mel in obese women of pre- and postmenopausal age influence bone tissue metabolism as assessed by serum/plasma level of recognized markers of bone turnover (ALP, BGP, PICP and ICTP). The study comprised 29 women of childbearing age, including 16 obese (BMI 42 ± 6.12 kg/m2; WHR 0.88 ± 0.05) and 13 with normal body mass, and 30 post menopausal women, among them 18 were obese (BMI 45 ± 7.03 kg/m2; WHR 0.86 ± 0.06) and 12 with normal body mass. A significant lowering of the nocturnal level of Mel was demon¬strated for all obese women, as compared to appropriate controls. This change was accompanied by a considerable increase in the level of the investigated markers of bone metabolism. The increase was more pronounced in the case of resorption markers. A statistically significant, inversely propor¬tional relationship was found between nocturnal levels of Mel and those of investigated markers. Changes in the nocturnal levels of Mel were less pronounced in obese women post menopause than in obese women of childbearing age; the changes were accompanied by less abnormalities in the level of investigated markers of bone turnover, especially those of bone resorption. A stronger correlation of changes in nocturnal levels of Mel and values of ALP, BGP, PICP and ICTP demonstrated for post¬menopausal obese women, as compared to obese women of childbearing age, suggests that changes in the Mel level may have a protective effect against bone mass loss following menopause.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s157.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s39.

P074
INDEKS MASY CIAŁA, STĘŻENIE INSULINOPODOBNEGO CZYNNIKA WZROSTU PIERWSZEGO I GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U KOBIET W OKRESIE POSTMENOPAUZALNYM

Krzysztof Hadaś, Alina Warenik – Szymankiewicz,
Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej A.M.
im K. Marcinkowskiego w Poznaniu ul.: Polna 33, 60-535 Poznań.

Insulinopodobny czynnik wzrostu pierwszy (IGF 1) posiada bezpośredni wpływ na efekt działania jednostki remodelującej tkankę kostną, bierze więc aktywny udział w regulacji metabolizmu tkanki kostnej. Wyższe wartości indeksu masy ciała (BMI) działają ochronnie na gęstość tkanki kostnej (BMD). Celem pracy była ocena zależności między BMD, BMI i stężeniem IGF 1 u kobiet w okresie postmenopauzalnym.
Badaniu poddano grupę 38 kobiet w okresie postmenopauzalnym i oznaczono stężenie IGF 1 w surowicy krwi, oznaczono gęstość tkanki kostnej w kręgosłupie lędźwiowym metodą DEXA.
Zbadano korelację pomiędzy BMD, stężeniem IGF 1, BMI i ilością lat od ostatniej miesiączki.
Stwierdzono, że wraz z upływem lat po menopauzie następuje obniżenie BMD (p<0,05), występuje wprost proporcjonalna zależność między IGF 1 a BMD ( p<0,05). Nie stwierdzono znamiennej zależności między BMD a BMI (p=0,053).
Wnioski: wraz z upływem lat od menopauzy zmniejsza się gęstość tkanki kostnej, stwierdzenie niskiego stężenia IGF 1 pozwala przewidywać niższą gęstość tkanki kostnej i ma większą wartość w przewidywaniu niskiej gęstości tkanki kostnej niż BMI.

P074
BODY MASS INDEX, CONCENTRATION OF INSULIN LIKE GROWTH FACTOR -1 AND BONE MINERAL DENSITY IN WOMEN IN THE POSTMENOPAUSAL PERIOD

Krzysztof Hadas, Alina Warenik-Szymankiewicz,
Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej A.M. im, K. Marcinkowskiego w Poznaniu ul.: Polna 33, 60-535 Poznan, Poland

Insulin like growth factor -1 (IGF -1) possess a direct influence on the bone remodelling unit, therefore it takes part in the regulation of bone metabolism. A higher body mass index (BMI) is considered a bone protective factor. The aim of the study was to evaluate the correlation between bone mineral density (BMD), serum IGF 1 level and BMI in postmenopausal women.
38 women were admitted to the study. The concentration of serum IGF 1 was evaluated. BMD was evaluated by the DEXA method in the lumbar spine. We assessed the correlation between BMD, concentration of IGF 1 and time after menopause.
There was a positive correlation between time after menopause and bone mineral density (p. <0,05) and a positive correlation between the serum IGF 1 level and BMD ( p<0,05). There was no correlation between BMD and BMI (p=0,053).
Conclusions: After menopause BMD decreases, lowered level of IGF 1 is correlated with lower BMD and poses a more prognostic value in predicting lower bone mineral density.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s156.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s39.

P076
MONITOROWANIE GĘSTOŚCI MINERALNEJ KOŚCI ORAZ PROGRESJI NOWOTWORU U PACJENTÓW Z ZAAWANSOWANYM RAKIEM STERCZA LECZONYCH 1-OH WITAMINĄ D3 I KLODRONIANEM

Marek Tałałaj1, Barbara Malinowska1, Alojzy Witeska2, Robert Jarema2, Ewa Marcinowska-Suchowierska1.
1. Klinika Chorób Wewnętrznych CMKP, Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
2. Oddział Urologiczny CSK MSWiA, Warszawa.

Całkowita blokada androgenowa stosowana w terapii zaawansowanego raka stercza może powodować ubytek tkanki kostnej i zwiększenie liczby złamań patologicznych szkieletu. Wykazano, że aktywne metabolity witaminy D hamują proliferację komórek nowotworowych oraz, stymulowaną przez nie, angiogenezę. Bisfosfoniany mogą spowalniać rozwój zmian przerzutowych w szkielecie poprzez hamowanie resorpcji tkanki kostnej i ograniczenie uwalniania z niej czynników wzrostowych.
Celem pracy była ocena skuteczności 1-OH witaminy D3 i klodronianu w hamowaniu progresji raka gruczołu krokowego oraz zmian kostnych wywoływanych przez całkowitą blokadę androgenową.
12 miesięczne badania objęły 73 pacjentów z zaawansowanym rakiem stercza, z przerzutami do układu kostnego, leczonych orchidektomią z następowym podawaniem flutamidu. 26 chorych otrzymywało dodatkowo 1-OHD3 w dawce 0,5 g/d oraz CaCO3 w dawce 1 g/d, a 22 pacjentów powyższe leki oraz klodronian w dawce 1600 mg/d. Stopień zaawansowania nowotworu oceniany był badaniem USG, metodami biochemicznymi (PSA, fosfataza kwaśna, PAP) oraz scyntygrafią szkieletu, BMD przy pomocy DXA, a przebudowa szkieletu w oparciu o pomiary biochemicznych markerów resorpcji i tworzenia kości.
Wykazano, że podawanie 1-OHD3 wraz z CaCO3 hamuje ubytek masy kostnej w kręgosłupie i bliższej nasadzie kości udowej, zaś klodronian powoduje wzrost BMD w ocenianych obszarach szkieletu. Stężenia Ca i P w surowicy krwi, poczynając od 6 miesiąca terapii, były wyższe u pacjentów leczonych 1-OHD3 i CaCO3 w porównaniu z dwiema pozostałymi grupami pacjentów. Aktywność fosfatazy zasadowej w surowicy krwi obniżała się szybko we wszystkich grupach chorych, natomiast wydalanie wapnia z moczem, które wzrosło u pacjentów z całkowitą blokadą androgenową, było hamowane przez klodronian. Aktywność fosfatazy kwaśnej, jej frakcji sterczowej oraz poziom PSA w surowicy krwi ulegały szybkiemu obniżeniu we wszystkich grupach pacjentów, wskazując na ograniczenie szybkości wzrostu nowotworu przez stosowaną terapię.

P076
EVALUATION OF BONE MINARAL DENSITY AND NEOPLASM PROGRESSION AND IN PATIENTS WITH ADVANCED PROSTATIC CARCINOMA TREATED WITH 1-a VITAMIN D3 AND CLODRONATE

Barbara Malinowska1, Marek Talataj1, Alojzy Witeska2, Robert Jarema2, E. Marcinowska-Suchowierska1, 1.Department of Internal Medicine, Postgraduate Medical Education Centre, Czerniakowska 231, 00-416 Warsaw and 2.Dept. of Urology, Hospital of Min. of Int.Aff.&Administration, Warsaw, Poland

A complete androgenic blockade used in the treatment of advanced prostate carcinoma may result in bone mass loss and an increased number of bone fractures. Active metabolites of vitamin D inhibit the proliferation of neoplastic cells and restrain angiogenesis. Bisphosphonates, inhibiting bone resorption and reducing the release of growth factors from bone tissue, can retard the development of bone metastases.
The purpose of the study was to assess whether 1 a-OH vitamin D3 and clodronate are able to retard the progression of prostate carcinoma and bone changes induced by androgenic blockade.
73 patients with advanced prostate carcinoma, with skeletal metastases, treated with orchidectomy and flutamide were examined for at least 12 months. 26 of the patients were additionally given 1a-OHD3 in a dose of 0,5 mg/d and CaCO3 in a dose of 1g daily, while 22 patients were treated with the same drugs and clodronate in a dose of 1600 mg daily. Carcinoma extent was determined with USG, biochemical analyses (PSA, acid phosphatase, PAP) and with skeletal scintigraphy. BMD was measured by means of DXA and bone turnover with biochemical markers of bone resorption and formation processes.
It was found that treatment with 1 a-OHD3 and CaCO3 decreased the loss of bone mass in the lumbar spine and proximal femur, while therapy with clodronate resulted in an increase in BMD in the evaluated regions of the skeleton. Starting from the 6th month of therapy serum Ca and P concentrations were higher in patients treated with 1 a-OHD3 and CaCO3 compared to other groups of patients. Serum alkaline phospha- tase activity decreased in all groups of patients, while urine calcium that increased in patients with a complete androgenic blockade was reduced by clodronate therapy. Serum acid phosphatase, PAP and PSA decreased promptly in all groups of patients indicating inhibition of neoplasm progression with the treatment used.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
V Krakowskie Sympozjum Osteoporozy
Kraków 27-29.09.2001

Streszczenia:
wersja polska
Materiały kongresowe: STRESZCZENIA, s160.
Druk: Drukarnia Skinder, ISBN – 83-904008-5-5

wersja angielska
Osteoporosis International 2001; vol. 12 (Suppl 1), s39-s40.

P077
WPŁYW GĘSTOŚCI MINERALNEJ I MIKROSTRUKTURY TKANKI KOSTNEJ NA WYTRZYMAŁOŚĆ TRZONÓW KRĘGOWYCH NA ŚCISKANIE

Artur Gądek1, Leszek Wojnar2, Edward Czerwiński1.
1Klinika Ortopedii CMUJ ul. Kopernika 19A, 31-501 Kraków,
2Instytut Materiałoznawstwa i Technologii Metali PK

Wytrzymałość na ściskanie trzonów kręgowych ma istotne znaczenie dla spełniania przez nie podstawowej funkcji podpórczej. Określenie tej wytrzymałości pozwala na ustalenie zagrożenia typowymi dla osteoporozy złamaniami kompresyjnymi kręgów. Pośrednio wytrzymałość trzonów określa się poprzez badanie ich gęstości mineralnej (BMD).
Jakkolwiek badania densytometryczne pozwalają określić zagrożenie złamaniem kości, to niektóre obserwacje kliniczne złamań kręgosłupa nie potwierdzają w pełni ich wyników. Podnoszona jest natomiast coraz częściej rola oceny struktury tkanki kostnej w prognozowaniu złamań. Szerokie informacje o niej uzyskujemy dzięki histomorfometrii. Ocena możliwości obu metod w aspekcie diagnostyki wytrzymałości tkanki kostnej była głównym celem niniejszej pracy.
Aby ustalić, która z wymienionych powyżej metod w sposób bardziej wiarygodny pozwala oszacować rzeczywistą wytrzymałość tkanki kostnej i określić jej podatność na złamania, przeprowadzono serię badań densytometrycznych i histomorfometrycznych izolowanych trzonów kręgowych, analizując wyniki obu tych badań w aspekcie oceny wytrzymałości tych kręgów. Potwierdzono istotny wpływ mikrostruktury beleczek kostnych na wytrzymałość trzonów kręgów na ściskanie. Szczególnie wysoka korelacja z wytrzymałością wystąpiła w przypadku długości gałęzi i zawartości belek (R=0,90), podczas gdy dla BMD była ona znacząco mniejsza (R=0,48)

P077
EFFECT OF BONE MINERAL DENSITY AND MICROSTRUCTURE OF LUMBAL VERTEBRAL BODIES ON THEIR COMPRESSIVE STRENGTH

A. Gadek1, L. Wojnar2, E. Czerwinski1,
1. Department of Orthopaedics, Med. Col. Jagielloniam University, ul. Kopernika 19A, 31-501 Krakow,
2. Institute of Materials Science Kracow University of Technology, Poland

Prediction of vertebral body compressive strength is very important for determination of fracture risk in the spine. Bone mineral density is widely used as an indirect method for estimation of this parameter.
However, some clinical observations indicate a rather poor relation between BMD and occurrence of compression vertebral fractures. Similarly, bone micro-structure, especially its trabe- cular configuration, is postulated to be one of the decisive factors for determining its mechanical properties. The main goal of this study has been the comparison of compression strength estimated using both methods described above with the apparent compression strength determined on cadaveric vertebral bodies. An especially high correlation with bone compressive strength was for length of branches and trabecular bone volume (R=0,90). This correlation for BMD was indeed lower (R=0,48).