1

Wpływ aktywności ruchowej na gęstość tkanki kostnej u kobiet w wieku 50-77 lat

|

MEDICINA SPORTIVA Vol. 4 (Suppl. 1): S111 – S125, 2000

The influence of physical activity on bone mineral density in 50-77 years old women

Zbigniew Szyguła1, Dorota Kordiak-Drzał, Agnieszka Gujda

1Zakład Medycyny WF i Sportu, Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków

STRESZCZENIE

Celem pracy była ocena zależności pomiędzy gęstością mineralną kości (BMD) a aktywnością ruchową w różnych okresach życia. Badaniami objęto 198 kobiet w wieku 50-77 lat. Badania gęstości mineralnej kości przeprowadzono metodą absorpcjometrii wiązek promieniowania rtg o dwóch różnych energiach (DEXA). W zależności od miejsca pomiaru (kręgosłup, szyjka kości udowej – trójkąt Warda) badane podzielono na dwie grupy: grupę „kręgosłupy” – GR K (153 kobiety) i grupę „szyjki” – GR SZ (66 kobiet), a w obu grupach wyróżniono podgrupę kobiet z osteoporozą (K OP, SZ OP), podgrupę kobiet z osteopenią (K OSP, SZ OSP) i kobiety zdrowe (K N, SZ N). Znając aktualną wartość BMD wyznaczono także jej przewidywaną wielkość w 50 r.ż., czyli BMD50. Wśród pacjentek przeprowadzono ankietę na temat aktywności ruchowej w trzech przedziałach czasowych: przed 25 r.ż., między 25 a 50 r.ż. oraz po 50 r.ż. Jako wskaźnik obciążenia mechanicznego kośćca wzięto pod uwagę także BMI (Body Mass Index).

W niniejszych badaniach nie wykazano żadnego związku pomiędzy poziomem aktywności ruchowej przed 25 r.ż. a gęstością tkanki kostnej, zarówno w odniesieniu do aktualnego wyniku badania densytometrycznego, jak i przewidywanego BMD w 50 r.ż.. Zaobserwowano natomiast w grupie „szyjki” dodatnią i statystycznie istotną korelację pomiędzy aktywnością ruchową od 25 r.ż. do 50 r.ż. a BMD (r = 0,37; p = 0,002) i T-score (r = 0,36; p = 0,003). U badanych w grupie „kręgosłupy” zależności te były nieznaczne, ale statystycznie istotne (p < 0,05). Ponadto stwierdzono istotną zależność (p < 0,001) pomiędzy BMI a gęstością tkanki kostnej odcinka lędźwiowego kręgosłupa (r = 0,40) oraz szyjki kości udowej (r = 0,47).

W badaniach retrospektywnych występują bardzo duże trudności w ocenie aktywności ruchowej w przeszłości i być może dlatego nie udało się wykazać związku pomiędzy aktywnością ruchową przed 25 r.ż. a gęstością kości u badanych kobiet. Zanotowano natomiast małą, ale statystycznie istotną zależność pomiędzy aktywnością ruchową w okresie od 25 do 50 r.ż. a aktualną oraz przewidywaną w 50 r.ż. gęstością tkanki kostnej w trójkącie Warda u kobiet w grupie „szyjki”. Wyniki te mogą wskazywać na korzystny wpływ aktywności związanej z wykonywanym zawodem, jako dominującej w tym okresie aktywności ruchowej, na gęstość szyjki kości udowej.

 

Słowa kluczowe: gęstość kości, aktywność ruchowa, badania retrospektywne, badania ankietowe

 

ABSTRACT

The aim of the paper was to find out if there is any relationship between bone mineral density (BMD) and past physical activity in 153 women 50-77 years old. Measurements were obtained using dual-energy X-ray absorptiometry (DXA). Depending on the region being measured (lumbar spine or proximal femur – Ward’s triangle), all participants were divided to two group: “spine” group – K (n = 153) and “femoral neck” group – SZ (n = 66). Additionally both groups were subdivided according to BMD to separate normal healthy women (K N, SZ N) from those with osteoporosis (K OP, SZ OP) or osteopenia (K OSP, SZ OSP). Knowing present BMD we calculate expected bone mineral density at the age of 50 – BMD50. Physical activity before the age of 25, between age 25 and 50, as well as before the age of 50 was assessed by questionnaire. Body Mass Index (BMI) was calculated for all participants to account for the mechanical loading imposed on the skeleton.

            We found no relationship between the level of physical activity before age 25, and present (BMD) or expected bone mineral density at 50 years of age (BMD50). A positive and statistically significant correlation was found between the level of physical activity during the 25 to 50 year period and BMD (r = 0,37; p<0,002) and T-score (r = 0,36; p < 0,003) in the “femoral neck” group. Relationships for the “spine” group were weaker but still significant (p < 0,05). However, a significant (p < 0,001) correlation between BMI and BMD in the lumbar spine (r = 0,40) as well as Wadr’s triangle (r = 0,47) was found.

It is extremely difficult to assess the level of physical activity in a retrospective study, which may explain why we found no correlation between physical activity before the age of 25 and BMD. However, our results show a weak but statistically significant correlation between the level of physical activity during the 25 to 50 year period, and present (BMD) as well expected bone mineral density at age 50 (BMD50) in Ward’s triangle. The results also indicate positive role of occupational activity – activity dominating between the ages of 25 and 50 – on BMD in femoral neck region.

 

Key words: bone density, physical activity, retrospective study, questionnaire



L36 WYSTĘPOWANIE UPADKÓW I ICH WPŁYW NA AKTYWNOŚĆ RUCHOWĄ OSÓB PO 65 ROKU ŻYCIA ZAMIESZKAŁYCH NA WSI

|
III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:91-92.
 
 
 
L36
WYSTĘPOWANIE UPADKÓW I ICH WPŁYW NA AKTYWNOŚĆ RUCHOWĄ OSÓB PO 65 ROKU ŻYCIA ZAMIESZKAŁYCH NA WSI
 
Białoszewski D.1, Mosiołek A.2, Słupik A.1, Gotlib J.3, Lewczuk E.4  
1 Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego, Warszawski Uniwersytet Medyczny
2 Studenckie Koło Naukowe Fizjoterapii przy Zakładzie Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
3 Zakład Dydaktyki i Efektów Kształcenia Wydziału Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny
4Zakład Rehabilitacji Instytutu Reumatologii im. Prof. Eleonory Reicher, Warszawa
 
Słowa kluczowe: upadki, aktywność ruchowa, osoby starsze, populacja wiejska, osteoporoza
 
Wstęp. Obecnie na świecie żyje ponad 300 milionów osób powyżej 65 roku życia. Szacuje się, że liczba ta wzrośnie do 2050 roku do ponad 1,5 miliarda. Problem upadków dopiero od niedawna zaczął być postrzegany jako jeden z ważniejszych aspektów, mających znaczny wpływ na sprawność i samodzielność osób powyżej 65 roku życia. U źródeł prewencji upadków leży rozpoznanie skali ich występowania. Dość często pojawiają się publikacje opisujące to zjawisko wśród mieszkańców miast, dane dotyczące środowiska wiejskiego są fragmentaryczne. Celem pracy była ocena częstotliwości występowania upadków i ich konsekwencji wśród mieszkańców wsi.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród 161 mieszkańców wsi (109 kobiet i 46 mężczyzn) powyżej 65 r.ż. Do badania wykorzystano anonimową ankietę zawierającą pytania dotyczące wystąpienia upadku, złamania, lęku przed ponownym upadkiem oraz subiektywnej oceny aktywności ruchowej przed i po upadku. Analiza statystyczna wyników została oparta o statystyki podstawowe oraz testy: U Manna-Whitney’a, kolejności par Wilcoxona i McNemary. Za istotną statystycznie przyjęto wartość p<0.005.
Wyniki.W badanej grupie, w ciągu ostatnich trzech lat upadkowiuległo 138 osób, co stanowiło 85,7% badanych (94 kobiety i 40 mężczyzn). Miejscem, w którym najczęściej upadały osoby badane były: ogród/podwórko – 52 osoby (38%), dom – 36 osób (26%), ulica/droga – 34 osoby (25%). Złamanie wystąpiło u 83 osób (60%), które uległy upadkowi. Najczęściej złamanie dotyczyło nadgarstka – 36 osób (26%) oraz kości udowej – 32 osoby (23%). Schorzenia, które mogły mieć wpływ na wystąpienie upadku to: problemy z równowagą – 66 osób (52%), z chodzeniem – 63 osoby (50%), ze wzrokiem – 56 osób (41%), ze słuchem – 53 (38%) osoby. 15 osób (11%) nie zgłosiło żadnego z tych problemów. Środki uspokajające przyjmowało na stałe 30 osób (22%), a okazjonalnie 40 osób (29%).
W wyniku upadku istotnie obniżył się poziom aktywności fizycznej badanych osób ze średniej do małej. Najważniejszymi przyczynami obniżenia aktywności ruchowej zdaniem badanych były: uczucie osłabienia – 62 osoby (45%), strach przed ponownym upadkiem – 50 osób (36%), świadomość choroby – 31 osób (23%), ból – 21 osób (15%).
Wśród badanych 119 z nich (73%) obawiało się upadku, przy czym istotnie częściej lęk zgłaszały osoby, które uległy już upadkowi. Wśród osób, które upadły lęk przed ponownym upadkiem zgłosiło aż 114 osób (83%). Największy lęk wśród wszystkich badanych wywołuje poruszanie się po ulicy/drodze – 58 osób (42%), oraz chodzenie po schodach – 30 osób (22%). Wśród wszystkich badanych 34 osoby leczą się z powodu osteoporozy – 21%, z czego 29 osób to te, które uległy upadkowi (21% tych, którzy upadli czyli 18% wszystkich badanych).
Wnioski. 1. Występowanie upadków w badanej grupie było istotnym problemem i dotyczyło ok. 85,7% ankietowanych. 2. Groźną konsekwencją upadków były złamania, które wystąpiły średnio u 60% badanych osób. 3. Upadek w sposób istotny statystycznie zmniejszył aktywność ruchową badanych, ze średniej do małej. 4. Najczęstszą wymienianą przyczyną obniżenia aktywności ruchowej osób, które doznały już upadku był lęk przed jego ponownym wystąpieniem. 5. Wśród populacji osób starszych mieszkających na wsi, a zwłaszcza osób leczących się z powodu osteoporozy, należy pilnie upowszechniać programy zapobiegające upadkom.
 
 
 
L36
INCIDENCE OF FALLS AND THEIR EFFECT ON MOBILITY OF INDIVIDUALS OVER 65 YEARS OF AGE LIVING IN RURAL AREAS
 
Białoszewski D.1, Mosiołek A.2, Słupik A.1, Gotlib J.3, Lewczuk E.4  
1Division of Rehabilitation, Department of Physiotherapy, Second Faculty of Medicine, Warsaw Medical University
2Physiotherapy Students’ Scientific Society at the Division of Rehabilitation, Department of Physiotherapy, Second Faculty of Medicine, Warsaw Medical University
3Division of Teaching and Outcomes of Education, Faculty of Health, Warsaw Medical University
4Division of Rehabilitation, Prof. Eleonora Reicher Memorial Institute of Rheumatology, Warsaw
 
Key words: accidental falls, motor activity, aged, rural population, osteoporosis
 
Background. Nowadays, there are over 300 mln. people aged 65 years or more living in the world. It is estimated that the number will grow to more than 1.5 billion by 2050. The problem of falls has only recently been perceived as one of more significant aspects influencing the fitness and independence of individuals over 65. Identifying the scale of the incidence of falls is a prerequisite for initiating prevention activities. While papers concerned with falls in the urban population are rather numerous, data from rural areas are fragmentary. The aim of this study was to compare the incidence of falls and their consequences (including fractures and the reduction of physical activity) among persons over 65 years of age living in country.
Material and methods. The study enrolled 161 inhabitants of rural areas (109 females and 46 males) aged 65 or more, who were asked to complete an anonymous questionnaire composed of questions concerning the circumstances of a fall, fracture, fear of another fall and a subjective assessment of mobility before and after a fall. The statistical analysis of the data utilised basic statistical parameters and the following tests: the Mann-Whitney U test, the Wilcoxon signed-rank test and the McNemara test. The level of significance was set at p<0.005.
Results. As many as 138 respondents, or 85.7% of the study group (94 women and 40 men), have suffered a fall over the last three years. Most falls occurred in the garden/yard (52 respondents, 38%), at home (36 respondents, 26%), and on the street/road (34 respondents, 25%). Eighty-three respondents (60%) sustained fractures as a result of the fall. The most common fracture sites were the wrist in 36 respondents (26%) and the femur in 32 respondents (23%). Health conditions that possibly contributed to falls included balance disorders in 66 respondents (52%), gait problems in 63 respondents (50%), sight problems in 56 respondents (41%), and hearing problems in 53 respondents (38%). Fifteen respondents (11%) did not report any of these problems. Sedatives were taken regularly by 30 respondents (22%) and occasionally by 40 respondents (29%).
Falls led to a significant reduction in the respondents’ mobility level, from moderate to low. The respondents pointed to the following reasons for the reduction in mobility: feeling weak – 62 respondents (45%), fear of another fall – 50 respondents (36%), awareness of disease – 31 respondents (23%), pain – 21 respondents (15%).
Among the respondents, 119 (73%) were afraid of falling, with those who have experienced a fall reporting fear of falling significantly more frequently (as many as 114 respondents, or 83%). For the entire study population, the most severe fear was associated with walking along a street/road (58 respondents – 42%) and going up and down stairs (30 respondents – 22%). Thirty-four respondents (21%) were treated for osteoporosis, of whom 29 suffered a fall (21% of all fall sufferers, 18% of all respondents).
Conclusions. 1. The incidence of falls in the study group was an important problem concerning approx. 85.7% of the respondents. 2. Fractures, which occurred in about 60% of the respondents, were a dangerous consequence of falls. 3. A fall significantly reduced mobility of the respondents, from moderate to low. 4. The most commonly reported reason for the reduced mobility in fall sufferers was fear of another fall. 5. Fall prevention programmes need to be urgently implemented among elderly inhabitants of rural areas, particularly those receiving treatment for osteoporosis.