STRESZCZENIA: I Środkowo Europejski Kongres OP i OA, 6-8.10.05, Kraków

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy
XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
Kraków, 6-8 października 2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (suppl 1).

Streszczenia w załączniku

103_I_kongres_streszczenia.pdf Download

STRESZCZENIA: III Środkowo Europejski Kongres OP i OA, 24-26.09.09, Kraków

Streszczenia referatów i plakatów III Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy (Kraków 24-26.09.2009)
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, vol. 11, suppl. 2, 2009.

Program i streszczenia do pobrania w pliku pdf.

1109_OTR_programme_abstracts_III_Congress_2009.pdf Download

Sprawozdanie z kongresu

III ŚRODKOWO EUROPEJSKI KONGRES OSTEOPOROZY I OSTEOARTROZY
Kraków, 24-26.09.2009

Sprawozdanie w załączniku

Sprawozdanie_III_Kongres_PTOA.pdf Download

Program naukowy i streszczenia prac

Streszczenia referatów i plakatów II Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy, Kraków 11-13.10.07 opublikowano w czasopiśmie „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja” vol. 9. suppl. 2.2007.

Program i streszczenia do pobrania w pliku pdf.

II_Kongres_2007-Program-Streszczenia Download

Program naukowy i streszczenia prac

Streszczenia referatów i plakatów III Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy (Kraków 24-26.09.2009)
opublikowane zostały w czasopiśmie „Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” vol. 11, suppl. 2, 2009.

Program i streszczenia do pobrania w pliku pdf.

OTR_programme_abstracts_III_Congress_2009.pdf Download

Sprawozdanie z II Kongresu OP i OA

Sprawozdania z II Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy, Kraków 11-13.10.07

Plik do pobrania w załączeniu

Sprawozdanie_3_II-PTOA_2007.10.22.pdf Download

STRESZCZENIA: II Środkowo Europejski Kongres OP i OA, 11-13.10.2007, Kraków

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy
XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy
Kraków, 11-13 października 2007

Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007
vol 9, suppl 2, s87-198

streszczenia w załączniku

Streszczenia_2007-10-29.pdf Download

SPRAWOZDANIE: II Środkowo Europejski Kongres OP i OA, 11-13.10.2007, Kraków

Sprawozdanie z II Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy, Kraków 11-13.10.07

Plik do pobrania w załączeniu

097_Sprawozdanie_3_II-PTOA_2007.10.22.pdf Download

Program naukowy i streszczenia prac

Program naukowy i streszczenia prac I Kongresu Osteoporozy i Osteoartrozy, Kraków 6-8.10.05 opublikowano w prestiżowym czasopiśmie „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja” vol. 7. suppl. 1.2005.

Plik do pobrania w załączeniu

I_Kongres_2005-Program-Streszczenia Download

Sprawozdanie z I Kongresu OP i OA

W dniach 6-8.10.2005 w Krakowie odbył się I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy.

Honorowy Patronat nad kongresem objął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski. W Kongresie uczestniczyło 821 lekarzy, w tym 106 uczestników zagranicznych z 15 krajów. Na Uroczystym Otwarciu w dn. 6.10.05 gościliśmy przedstawicieli władz państwowych, samorządowych i uniwersyteckich, m.in. Wicedyrektor Biura ds Społecznych w Kancelarii Prezydenta RP Panią Barbarę Sendłak, Przedstawiciela Ministra Zdrowia prof. Romana Danielewicza, Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. Karola Musioła, Dziekana Wydziału Lekarskiego CM UJ Prof. Wojciecha Nowaka, Dziekan Wydziału Ochrony Zdrowia CM UJ Prof. Jolantę Jaworek, a także Wicemarszałka Województwa Małopolskiego Andrzeja Sasułę oraz Wicedyrektora ds Społecznych w Urzędzie Miasta Krakowa Andrzeja Bohosiewicza. Kongres oficjalnie otworzył przedstawiciel International Osteoporosis Foundation Prof. Peter Burckhardt. W części naukowej Uroczystego Otwarcia Prof. John Kanis (Wielka Brytania) przedstawił wykład “Nowe wyzwania w leczeniu osteoporozy”. Część artystyczną uświetnił koncert symfoniczny znakomitej krakowskiej orkiestry Capelli Cracoviensis.

Obrady tegorocznego Kongresu miały wyjątkowy charakter. W ciągu ostatnich lat nastąpił zasadniczy postęp w zrozumieniu patogenezy osteoporozy i przyczyn związanych z nią złamań. Pojawiły się nowe możliwości leczenia farmakologicznego, które są już dostępne dla pacjentów oraz zapowiedzi dalszych, radykalnych innowacji terapeutycznych. Trwa również kontrowersyjna dyskusja nad właściwymi kryteriami diagnostycznymi osteoporozy w aspekcie zapobiegania złamaniom. Program naukowy zawierał najistotniejsze aspekty współczesnej wiedzy o osteoporozie tworząc równocześnie platformę do dyskusji nad standardami rozpoznawania i leczenia osteoporozy w Polsce.

Na Kongresie przedstawiono 125 doniesień naukowych, w tym 52 referaty i 73 plakaty. Do przedstawienia wykładów programowych zaproszeni zostali najznakomitsi naukowcy z kraju i zagranicy. Tradycyjne formy prezentacji wzbogacono w tym roku o „Spotkania z ekspertem” oraz „Dyskusję okrągłego stołu”. Streszczenia prac opublikowano w prestiżowym czasopiśmie „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja” vol. 7. suppl. 1.2005. Wydawnictwo to jest również dostępne w portalu www.osteoporoza.pl.

Uczestnicy i goście zaproszeni podkreślali niezwykle wysoki poziom naukowy jak i bardzo dobrą organizację Kongresu. Średnia ocen wszystkich referatów obliczona na podstawie anonimowych kwestionariuszy wypełnionych przez uczestników w skali 1-5 wyniosła aż 4,31 punkty. Uczestnicy chętnie korzystali z Polskiego Portalu Osteoporozy www.osteoporoza.pl, w którym rejestrujemy już ponad 100 000 odwiedzin miesięcznie.

Uczestnicy Walnego Zebrania PTOA podtrzymując tradycję uchwalili, że kolejny II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Kongres PTOA i PFO odbędzie się w Krakowie w dniach 11-13.10.2007. Więcej informacji o II Kongresie w portalu www.kongres.osteoporoza.pl.

Wzrost BMD niekoniecznie jest wyznacznikiem niższego ryzyka złamania

WCO, Rio de Janeiro, Brazylia, 14-18.05.2004

Jednym ze sposobów odwrócenia lub zahamowania procesu osteoporotycznego spadku BMD jest zażywanie bisfosfonianów.

Manhart doszedł do tego wniosku analizując dane z 3 badań klinicznych (VERT-MN, VERT-NA i HIP), do których włączonych było 2 000 kobiet po menopauzie z osteoporozą. Uczestniczki badania otrzymywały placebo oraz 2,5 mg i 5 mg rizedronianu dziennie przez 3 lata. Wyniki wykazały, że pacjentki zażywające rizedronian, które miały wzrost BMD miały również zredukowane ryzyko złamań niskoenergetycznych. Natomiast pacjentki z relatywnie dużym wzrostem BMD nie miały lepszych wyników niż te z relatywnie niewielkim wzrostem.

L04 NISKIE WYDALANIE CYTRYNIANÓW Z MOCZEM JAKO POTENCJALNY CZYNNIK RYZYKA ŁAMLIWOŚCI KOŚCI […]

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:52-53.

L04

NISKIE WYDALANIE CYTRYNIANÓW Z MOCZEM JAKO POTENCJALNY CZYNNIK RYZYKA ŁAMLIWOŚCI KOŚCI U DZIECI I MŁODZIEŻY Z HIPERKALCIURIĄ

Konstantynowicz J.¹, Porowski T.², Abramowicz P.¹, Bialokoz-Kalinowska I.¹, Piotrowska-Jastrzebska J.¹, Kaczmarski M.³

¹Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży,

²Klinika Pediatrii i Nefrologii,

³Klinika Pediatrii Gastroenterologii i Alergologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Słowa kluczowe: BMD, cytryniany, hiperkalciuria, pediatria, zaburzenia metaboliczne, złamania

Wstęp. Z danych opublikowanych opartych na badaniach w populacjach ludzi dorosłych wynika, że hiperkalciuria idiomatyczna może być związana nie tylko z ryzykiem kamicy nerkowej lecz również z obniżeniem gęstości mineralnej kości (BMD). Jednakże bardzo niewiele wiadomo na temat powiązań między hiperkalciuria, kamieniami układu moczowego, szczawianami w moczu, cytrynianami w moczu a ryzykiem złamań w okresie rozwojowym. Celem tego przekrojowego badania było zbadanie zależności między powyższymi parametrami metabolicznymi, BMD i występowaniem złamań u dzieci i młodzieży z hiperkalciurią.

Materiał i metody: Badania ankietowe, wywiad i dokumentację medyczną zastosowano w celu ustalenia ilości i okoliczności złamań u 40 dzieci i młodzieży (26 chłopców, 14 dziewcząt) w wieku 3,5-18lat (średnia ± SD: 14,9 ± 3,3) z hiperkalciurią i/lub obecnością kamieni układu moczowego (87,5% grupy badanej). Pod uwagę wzięto jedynie złamania potwierdzone badaniem RTG. Przeprowadzono badania antropometryczne oraz pomiary densytometryczne metodą DXA (dual energy X-ray absorptiometry) w celu oceny składowych ciała (body composition), zawartości minerału szkieletowego (bone mineral content, BMC) oraz BMD w zakresie całego ciała i trzonów kręgów L1-L4. Kamicę diagnozowano w oparciu o wysokorozdzielcze techniki USG. Wydalanie Ca, fosforanów, kwasu moczowego, oxalurię (szczawianurię) oraz cytraturię oceniano w 24-godzinnej zbiórce moczu (DZM).

Wyniki: Średnia wartość Z-score dla BMD kręgów wynosiła -1,08 ± 1,09. Obniżoną BMD (Z-score poniżej -2,0) stwierdzono u 9 osób (22% grupy). Spośród wszystkich badanych dzieci 13 (32,5%; chłopcy/dziewczęta: 10/3) doznało w sumie 20 złamań niskoenergetycznych z lokalizacją w szkielecie obwodowym (przedramię, nadgarstek, piszczel, łokieć). Osoby ze złamaniami wykazywały znamiennie niższą cytraturię (467 ± 296 mg/g kreatyniny / dobę) w porównaniu z osobami bez złamań (484 ± 266 mg/g; p = 0,02). Wydalanie moczowe cytrynianów korelowało dodatnio z BMD (również po normalizacji na lean mass i cechy antropometryczne) jednak tylko u dzieci i młodzieży ze złamaniami w wywiadzie (r = 0,76 p = 0,04). Nie zaobserwowano takiej zależności u dzieci bez złamań. W całej grupie nie stwierdzono związków między kalciurią, oxalurią, urikozurią, fosfaturią a masą kostną lub złamaniami.

Wnioski: Obniżona gęstość mineralna kości u dzieci z hiperkalciurią nie jest związana ani z kalciurią ani z wydalaniem szczawianów, chociaż mała liczebność grupy badanej ogranicza uniwersalność tych wniosków. Uzyskane wyniki wskazują natomiast, że hipocytraturia może stanowić, przynajmniej częściowo, ciekawy niezależny metaboliczny czynnik ryzyka zarówno zmniejszonej szczytowej masy kostnej jak i nadmiernej łamliwości kości w okresie rozwojowym.

L04

POTENTIAL ROLE OF URINARY CITRATE AND CALCIUM EXCRETION IN THE PATHOGENESIS OF FRAGILITY FRACTURES AMONG CHILDREN AND ADOLESCENTS

Konstantynowicz J.¹, Porowski T.², Abramowicz P.¹, Bialokoz-Kalinowska I.¹, Piotrowska-Jastrzebska J.¹, Kaczmarski M.³

¹Department of Pediatrics and Auxology,

²Department of Pediatric Nephrology,

³Department of Pediatric Gastroenterology and Allergology – Bone Densitometry Unit, Medical University of Bialystok, Bialystok, Poland

Key words: BMD, children, citrarturia, fractures, hypercalciuria, oxalate, urinary excretion

Introduction. Published data suggest that idiopathic hypercalciuria may infer not only an increased risk of nephrolithiasis but also may be associated with reduced bone mineral density (BMD) in adults. However, little is known about relationships between hypercalciuria, urinary calculi, urinary oxalate, citraturia, and fracture risk in children. The aim of this cross-sectional study was to evaluate associations between hypercalciuria, urinary oxalate and citrate, BMD and fractures in hypercalciuric children.

Methods: A questionnaire and medical records were studied to evaluate history of fractures, which were documented by X-ray examination (radiographs). Bone densitometry based on dual energy X-ray absorptiometry (DXA) was used to assess body composition, bone mineral content (BMC) and BMD in the total body and lumbar spine L1-L4 in 40 children and adolescents (26 boys, 14 girls) aged 3.5-18years (mean±SD: 14.9±3.3) with hypercalciuria and/or urinary calcium oxalate stones (87.5% of the sample). Urolithiasis was diagnosed using high resolution ultrasound examination. Urinary calcium, phosphate, uric acid excretion, oxaluria, citraturia were invetsigated in the 24-hour urine collections.

Results: Mean Z-score for spine BMD was -1.08 ±1.09. Decreased BMD (Z-score below -2.0) was found in 9 subjects (22.5% of the sample). Of all studied children, 13 (32.5%; boys/girls: 10/3) sustained 20 low-energy fractures located in the peripheral skeletal sites (forearm, wrist, tibia, ankle). Subjects with fractures had significantly lower citraturia rate (467 ± 296 mg/g creatinine/24h) compared with those fracture-free (484 ± 266 mg/g creatinine/24h) (p=0.02). Urinary citrate excretion was positively correlated with BMD (adjusted for age, anthropometry and lean body mass) only in the fractured children (r=0.76 p=0.04), however, no such correlation was observed in children without fractures. No associations were found between calciuria, oxaluria, uricosuria, phosphaturia and bone mass or fractures.

Conclusions: Deficits in BMD among hypercalciuric children and adolescents are common although not associated with calciuria or oxaluria. Small sample size in this study, however, limits inferences that could be drawn. Our findings suggest that prolonged hypocitraturia may be, at least partly, an independent risk factor of both reduced peak bone mass and an increased fragility during growth. Whether the life-long risk of osteoporotic fractures attributable to low citrates will be sustained in these patients is not clear.

Efekt terapii łączonej raloksyfenem z monofluorofosforanem w porównaniu z monoterapią (…)

Osteoporosis Int (2003) 14, 9: 741 – 749

Efekt terapii łączonej raloksyfenem z monofluorofosforanem w porównaniu z monoterapią monofluorofosforanem u kobiet w okresie pomenopauzalnym z niską masą kostną: badanie randomizowane, kontrolowane.
(Effect of raloxifene combined with monofluorophosphate as compared with monofluorophosphate alone in postmenopausal women with low bone mass: a randomized, controlled trial)
Jean Yves Reginster (1, 8) , Dieter Felsenberg (2), Imre Pavo (3), Jan Stepan (4), Juraj Payer (5), Heinrich Resch (6), Claus C. Glüer (7), Dieter Mühlenbacher (3), Deborah Quail (3), Henry Schmitt (3) and Thomas Nickelsen (3)

(1) Bone and Cartilage Metabolism Research Unit, University of Liege, Liege, Belgium

(2) Centre of Muscle and Bone Research, University Hospital Benjamin Franklin, Free University Berlin, Germany

(3) Lilly Research Laboratories, Eli Lilly and Company, Indianapolis, Ind., USA

(4) Department of Internal Medicine 3, Charles University Faculty of Medicine, Prague, Czech Republic

(5) First Clinic of Internal Medicine, Faculty of Medicine, Comenius University, Bratislava, Slovakia

(6) Department of Internal Medicine, St Vincent Hospital, Vienna, Austria

(7) Department of Radiology, University Hospital, Kiel, Germany

(8) WHO Collaborating Center for Public Health Aspects of Rheumatic Diseases, CHO Centre Ville, 45 Quai Godefroid Kurth, 4020 Liege, Belgium

Abstrakt: Raloksyfen efektywnie zmniejsza częstość złamań kręgów u pacjentek z osteoporozą pomenopazualną. Ostatnie badania sugerują, iż niskie dawki monoflurofosforanów (MFP) z dodatkiem wapnia obniżają częstość złamań kręgów u kobiet w okresie pomenopauzalnym z umiarkowaną osteoporozą. Celem badania było ocena terapii raloksyfenem i MFP u pacjentek w okresie pomenopauzalnym z osteopenią, osteoporozą oraz osteoporozą o znacznym nasileniu. Randomizowano 596 pacjentek w okresie pomenopauzalnym z osteopenią, osteoporozą oraz osteoporozą o znacznym nasileniu (średni T-score szyjki kości udowej -2,87 SD) podając jednej grupie 60 mg/dobę raloksyfenu i 20 mg/dobę MFP, drugiej 20 mg/dobę fluorku i placebo przez 18 miesięcy. Wszystkie pacjentki otrzymywały wapń (1000 mg/dobę) i witaminę D (500 IU/dobę). Po zakończeniu badania oceniano jako cel pierwszy zmiany w gęstości mineralnej kości (BMD) i jako drugi częstość złamań osteoporotycznych oraz poziom markerów biochemicznych. W grupie leczonej raloksyfenem i MFP w porównaniu do grupy leczonej MFP stwierdzono znacząco większą średnią wzrostu wartości BMD szyjki kości udowej (1,37 % w stosunku do 0,33 %; P=0,004), biodra (0,89 % w stosunku do -0,42 %; P<0,001) i kręgosłupa lędźwiowego (8,8 % w stosunku do 5,47 %; P<0,001). W grupie pacjentek leczonych raloksyfenem plus MFP doszło do 17 złamań osteoporotycznych u 16 osób, w porównaniu z 34 złamaniami u 22 pacjentek w grupie leczonej MFP (P=0,313). U jednej pacjentki leczonej raloksyfenem plus MFP doszło do wielokrotnych złamań osteoporotycznych, w grupie leczonej MFP takich złamań było osiem (P=0,020). Monoterapia MFP znacząca podnosiła poziom fosfatazy alkalicznej we krwi (ALP kostna) i C-końcowego telopeptydu kolagenu w moczu (U-CTX). Dodanie do terapii raloksyfenu osłabiało wzrost poziomu kostnej fosfatazy alkalicznej (nie mniej jednak pozostawał znaczący jak i również osłabiało wzrost U-CTX. Terapia raloksyfen plus MFP była generalnie dobrze tolerowana. Nasze badanie pokazało, iż u pacjentek w okresie pomenopauzalnym z osteopenią, osteoporozą oraz osteoporozą o znacznym nasileniu, terapia raloksyfen plus MFP w porównaniu do monoterapii MFP, poprawiała BMD, syntezę kostną, równowagę resorpcyjną i mogła obniżyć ryzyko wielokrotnych złamań osteoporotycznych.

Słowa kluczowe: raloksyfen, fluorki, BMD, markery kostne, złamania, osteoporoza

L21 OCENA SKUTECZNOŚCI IDENTYFIKACJI RYZYKA ZŁAMANIA METODĄ FRAX® W 10-CIO LETNIEJ OBSERWACJI

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:72-74.

L21

OCENA SKUTECZNOŚCI IDENTYFIKACJI RYZYKA ZŁAMANIA METODĄ FRAX^® W 10-CIO LETNIEJ OBSERWACJI

Czerwiński E.^1,2, Osieleniec J.², Kumorek A.², Milert A.¹, Górkiewicz M.³, Barłowska M.¹, Domagała M.¹, Górna A.¹, Jewiarz J.¹, Jurgiełan A.¹, Król D.¹

¹Zakład Chorób Kości i Stawów, WNZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

²Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Kraków, www.kcm.pl

³Instytut Zdrowia Publicznego, WNZ, Coll. Med. Uniwersytetu Jagiellońskiego

Słowa kluczowe: osteoporoza, ryzyko złamania, FRAX^®, BMD, BMI

Wstęp: Złamania są najistotniejszym problem osteoporozy zatem identyfikacja zagrożonych pacjentów jest zagadnieniem priorytetowym. Niestety popularne nadal badanie densytometryczne okazało się narzędziem mało skuteczny, jako że większość złamań występuje się u osób nie spełniających densytometrycznego kryterium osteoporozy. Współcześnie opracowano metodę FRAX^® umożliwiającą obliczanie ryzyka złamania w oparciu o BMI lub BMD i kliniczne czynniki ryzyka. Biorąc pod uwagę znaczne różnice zachodzące pomiędzy różnymi populacjami uznaliśmy za celowe weryfikację zastosowania tej metody w próbie populacji polskiej. Celem pracy była ocena skuteczności metody FRAX^® w 10 letniej obserwacji pacjentów w materiale własnym.

Materiał i metoda: W grupie 90.000 pacjentów, którzy zgłosili się na badanie densytometryczne do Krakowskiego Centrum Medycznego od 1994 roku wyodrębniono 2043 kobiet w wieku od 50 rż, które były badanie średnio przed 11 laty (od 9-12 lat, SD 1.01) oraz nie przekroczyły wieku 85 lat w 2009 roku. W latach 1997-2000 u wszystkich badanych przeprowadzona ankietę zawierającą informacje o klinicznych czynnikach ryzyka złamania oraz badanie densytometryczne kręgosłupa lub/i szyjki kości udowej. U 501 kobiet z powyższej grupy przeprowadzono ankietę telefoniczną zwracając szczególna uwagę na wystąpienie nowego złamania w badanym okresie. Dla każdej osoby obliczyliśmy również 10 letnie ryzyko złamania stosując FRAX^® (http://www.shef.ac.uk/FRAX) dla populacji angielskiej opierając się na wartości BMI oraz BMD dla szyjki kości udowej (T-score i BMD). Dysponując informacjami o złamaniach, które nastąpiły po 11 latach przeprowadziliśmy analizy na ile skuteczne było prognozowanie ryzyka złamania oraz jaki był ewentualny udział poszczególnych czynników ryzyka. Zweryfikowaliśmy również dodatkowe hipotezy jak: czy istnieją różnice w obliczanie ryzyka wg BMI v. BMD; zależność ryzyka od BMD szyjki kości udowej v. BMD kręgosłupa; zależność ryzyka złamania od obniżenia wzrostu podawanego przez chorych oraz palenie obecnie v/ paczkolat palenia.

Wyniki: Po średnio 11 latach przeprowadziliśmy ankietę u 501 pacjentek, które podczas I-go badania były w wieku śr. 61 lat (50-73 lat, SD 5,86). BMD T-score kręgosłupa wynosiło śr. -2,13 (-5,9 do 2,0; SD 1,43), BMD T-score szyjki śr. -1,27 (-3,9 do 1,7: SD 1,11). Pacjentki miały BMI śr. 26,9 (od 21,0 do 45, SD 4,2). Przebyte złamanie zgłaszało 29,4% pacjentek (n=147).

Obliczone metodą FRAX^® 10 letnie ryzyko zasadniczego złamania osteoporotycznego obliczone na podstawie BMI u wszystkich badanych wyniosło śr. 8,0% (od 7 – do 61%, SD 6,14) i dla bkk udowej śr. 1,4 % (1 – 35%, SD 2,4). U 384 kobiet wyniki z BMD T-score szyjki k. udowej wynosiły dla złamania zasadniczego śr. 10% (2 – 56%, SD 8,3) i dla bkk udowej śr. 2 (0,1 do 26%, SD 0,9).

Po śr. 11 latach w 2009 średnia wieku osiągnęła 71,8 lat (od 58 do 83, SD 5,65). Nowe złamania wystąpiły u 20,9% pacjentek (n=105), w tym ponowne u 40 pacjentek (27,4% w grupie z przebytym złamaniem). Liczba chorych z co najmniej jednym złamaniem wzrosła do 42% a całkowita liczba złamań z 190 do 319. Przeprowadziliśmy analizy zależności wystąpienia nowego złamania od wieku, BMD, BMI oraz klinicznych czynników ryzyka złamania. Częstość nowych złamań w grupie 45-55 lat wynosiła 17,7 % v 22,8 % w grupie 66-75 lat, ale dla całego materiału nie stwierdzono znamienności statystycznej pomiędzy wiekiem a ryzykiem złamania. Indywidualna analiza poszczególnych czynników ryzyka złamania wykazała znamienną zależność ryzyka wystąpienia złamania u chorych z przebytym złamaniem (p<0.01) oraz ze złamaniem bbk udowej u matki (p<0.03). Pozostałe czynniki nie wykazały znamiennej zależności (p): BMD (0,43), wiek (0,17), RZS (0,65), sterydy (0,37), palenie (0,34), alkohol (0,38), osteoporozy wtórne (0,45). Ryzyko złamania nie było związane z liczbą paczkolat ani podawanego przez chorego obniżenia wzrostu. Ryzyko złamania było większe u osób, które przebyły więcej niż jedno złamanie. Ryzyko nowego złamania u tych osób zależało od wieku i BMD.

Wartość FRAX^® wg BMD T-score dla zasadniczego złamania w grupie osób, które nie doznały nowego złamania wynosiła 9,7% (2,4 – 56%, SD 6,9) a u osób, które doznały złamania 12,3% (3,5 – 34%, SD 6,9). Skuteczność metody FRAX^® oceniono wg analiz wielu zmiennych ROC (receiver operating characterstic) oceniając obliczone prawdopodobieństwo wystąpienia złamania u osoby u której złamanie nastąpiło i vice versa. Powierzchnia AUC (area under the curve) wynosiła dla ryzyka zasadniczego złamania wg BMI 0,643 (p 0,003) a BMD 0,667 (p 0,002). Średnia różnica wartości FRAX^® dla zasadniczego złamania obliczone wg BMI v. BMD była nieistotna wynosiła -0.58.

Podsumowanie: Na podstawie 11 letniej obserwacji możemy stwierdzić, że najsilniejszym czynnikiem ryzyka złamania jest przebyte złamanie i złamanie u matki. Inne kliniczne czynniki ryzyka wraz z BMD analizowane indywidualnie nie wykazały znamiennej zależności z ryzykiem złamania. Ryzyko złamania jest wyższe u osób z większą liczbą przebytych złamań.

Wartości ryzyka złamania obliczone metodą FRAX^® (BMI i BMD) dla złamań zasadniczych i złamań szyjki kości udowej różniły się znamiennie w grupie osób, które doznały lub nie doznały złamania w okresie obserwacji. Średnia wartość ryzyka złamania obliczona metodą FRAX^® w grupie, która doznała złamania była 2 krotnie wyższa w porównaniu do osób, które nie doznały złamania. Analiza ROC wykazał również, że FRAX^® jest wartościową metoda identyfikacji chorych z ryzykiem złamania.

L21

Evaluation of efficacy in identification of fracture risk using FRAX^® method in 10-yearobservation

Czerwiński E.^1,2, Osieleniec J.², Kumorek A.², Milert A.¹, Górkiewicz M.³, Barłowska M.¹, Domagała M.¹, Górna A.¹, Jewiarz J.¹, Jurgiełan A.¹, Król D.¹

¹ Department of Bone and Joint Diseases, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland

² Krakowskie Centrum Medyczne, ul. Kopernika 32, 31-501 Krakow, Poland, www.kcm.pl

³Institute of Public Health, Jagiellonian University Medical College, Krakow, Poland

Key words: osteoporosis, fracture risk, FRAX^Ò, BMD, BMI

Introduction: Fractures are the most important problem in osteoporosis and thus the identification of patients at risk is a priority. Unfortunately the efficacy of the densitometric examination, which continues to be a popular tool, is low as majority of fractures occur in subjects who do not fulfil the densitometric criterion of osteoporosis. The currently developed FRAX^® method makes it possible to calculate the fracture risk based on BMI or BMD and the clinical risk factors. Taking into consideration significant differences between various populations, we found it purposeful to verify the use of the method on a sample of the Polish population. The aim of the work was to evaluate the efficacy of the FRAX^Ò method in 10-year observation of patients in our own material.

Material and method: In the group of 90 000 patients who had a densitometric examination performed in Krakowskie Centrum Medyczne since 1994, a selection was made of 2043 women under 50 years of age who were examined on average 11 years ago (between 9 and 12 years, SD 1.01), and in 2009 were not older than 75 yrs. Between 1997 and 2000 a questionnaire was conducted among all examined patients, which included information about the clinical risk factors for fracture and a densitometric examination of the spine and/or femoral neck. In 501 women from the above mentioned group a telephone survey was conducted with particular attention given to the incidence of a new fracture in the follow-up period.

We also calculated the 10-year fracture risk using FRAX^® (http://www.shef.ac.uk/FRAX) for the English population based on the value of BMI and BMD of femoral neck (T-score and BMD). Having at our disposal the information about fractures which occurred after 11 years we conducted analyses of the efficacy of the prognosis of fracture risk and the possible contribution of individual risk factors. We also verified additional hypotheses such as: possible differences in calculating risk acc. to BMI vs BMD; dependency of risk on the BMD of femoral neck vs BMD of the spine; relation between the fracture and reduction of height reported by patients and current smoking vs pack years of smoking.

Results: After the average of 11 years we conducted a survey with 501 patients who during the first examination were at the mean age of 61 (50-73 yrs old, SD 5.86). The mean BMD T-score of the spine was -2,13 (-5,9 to 2,0; SD 1,43), mean BMD T-score of femoral neck: -1,27 (-3,9 to 1,7: SD 1,11). Patients’ mean BMI was 26,9 (21,0 to 45, SD 4,2). 29.4% of patients (n=147) reported a history of fracture.

10-year risk of osteoporotic fracture evaluated with the use of the FRAX^Ò method based on BMI in all examined persons amounted to the average of 8,0% (from 7 – to 61%, SD 6,14) and for the hip fracture risk the mean 1,4 % (1 – 35%, SD 2,4). In case of 384 women the mean results from BMD T-score of the femoral neck for major fracture was 10% (2 – 56%, SD 8.3) and the mean for hip fracture risk 2% (0.1 to 26%, SD 0.9).

In 2009, after the average of 11 years, the mean age was 71.8 years (from 58 to 83, SD 5.65). New fractures occurred in 20.9% patients (n-105), including subsequent fractures in 40 patients (27.4% in the group with the history of fracture). The number of patients with at least one fracture increased to 42% and the total number of fractures from 190 to 319.

We conducted analyses of the relation between the incidence of a new fracture and age, BMD, BMI and the clinical risk factors for fracture. The incidence of new fractures in the group aged 45-55 amounted to 17.7% vs 22.8% in the group aged 66-75, but for the whole data no statistical significance was established between age and fracture risk. Separate analysis of individual risk factors shows a significant relation between fracture risk in patients with the history of fracture (p<0.01) and mother’s hip fracture (p<0.03). The remaining factors did not show a significant relation (p): BMD (0,43), age (0,17), RZS (0,65), steroids (0,37), smoking (0,34), alcohol (0,38), secondary osteoporosis (0,45). Fracture risk was not connected with the number of pack years of smoking or the decrease in height reported by the patient. Fracture risk was greater in persons who experienced more than one fracture. The risk of a new fracture in this group depended on their age and BMD.

The value of FRAX^® acc. to BMD T-score for the major fracture in the group of people who did not suffer from a new fracture was 9.7% (2.4 – 56%, SD 6.9), and in persons who suffered from a fracture 12.3% (3.5 – 34%, SD 6.9). The efficacy of FRAX^® was estimated acc. to ROC (receiver operating characterstic) multiple variable analyses assessing the calculated probability of the incidence of fracture in case of a person who already suffered from a fracture and vice versa. The AUC area (area under the curve) for the fracture risk acc. to BMI was 0.643 (p 0.003) and BMD 0.667 (p 0.002). The mean difference of the value of FRAX^® for fracture estimated acc. to BMI vs BMD was insignificant and amounted to -0.58.

Summary: On the basis of 11-year observation it may be stated that the strongest risk factor for fracture is the history of fracture or mother’s fracture. Other clinical risk factors along with BMD analysed on an individual basis did not show significant relation to fracture risk. Fracture risk increases in people with a greater number of fractures suffered in the past.

The value of fracture risk calculated with the use of the FRAX^® (BMI and BMD) method for major fractures and hip fractures differed significantly in groups of patients who sustained or not a fracture within the observation period. The mean value of fracture risk calculated with the FRAX^® method in the group with a fracture was twice as big as the one calculated for people without a fracture. The ROC analysis proved as well that FRAX^® is a valuable method of identification of patients at a risk of fracture.

TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM […]

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s129-130.

P10
TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM WIEKU 62 LAT I Z OSTEOPENIĄ

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku

Słowa kluczowe: suplementacja wapnia., osteopenia , BMD
Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

Hamująca złamania kości suplementacja wapniem i witaminą D3 w osteoporozie starczej jest udokumentowana i powszechnie stosowana. Połowa jednak złamań niskoenergetycznych ma miejsce w osteopenii i u kobiet w wieku 55-70 lat, gdzie skuteczność w/w składników nie jest oczywiste, zaś większość leków p/resorpcyjnych w tym zakresie masy kostnej (BMD) nie hamuje złamań. Nie dysponujemy polskimi obserwacjami w tym segmencie pacjentek.
Celem badania była ocena zasadności stosowania i skuteczności trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 w hamowaniu utraty masy kostnej u kobiet w średnim wieku i z niskim spożyciem wapnia i z już rozpoznaną osteopenią wg kryteriów WHO/IOF. Poddaliśmy obserwacji pacjentki leczone w naszym ośrodku w okresie od 1999 do 2004 roku. Ze względów etycznych nie tworzyliśmy grupy kontrolnej, nie otrzymującej żadnego leczenia.
Próbę stanowiło121 kobiet, w średnim wieku 62 lat, którym po badaniu BMD (mierzonej aparatem DXA Hologic QDR4500SL w sz.k.u. i w kręgosłupie L1-L4 i z T-score pomiędzy –1.0 i –2.5) zalecono suplementację Ca + D , i które zobowiązały się do uczestnictwa w trzyletnim programie. Nie odnotowano u nich w wstępnym badaniu rtg kręgosłupa złamań kręgów, a w wywiadzie przebytych złamań i chorób osteopenizujących. Dzienną podaż wapnia w diecie ustalono na podstawie kwestionariusza. Tym paniom, które spożywały poniżej 400 mg wapnia, podawano 2 x 1 saszetkę preparatu Calcium 500D Polfy Łódź (zawierającego 500 mg wapnia elementarnego, 250 I.U. wit. D3 i 60 mg wit. C), tym zaś, które spożywały powyżej 400, ale mniej niż 800 mg wapnia, podawano 1 saszetkę + 1 kroplę wit. D3, zawierającą ok. 400 I.U. Ocenę w/w suplementacji oparto o badanie BMD sz.k.u. i kręgosłupa L1-L4, wykonywanych przed i po 12, 24 i po 36 miesiącach leczenia oraz na obrazie rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego. Z uczestnictwa w badaniu zrezygnowało 39 pań, 22 z osobistych, poza medycznych powodów, 5 nie tolerujących musującego preparatu, i 12 z powodu zaparć. Trzyletni program ukończyły 82 panie.
Wyniki: Średnie wartości BMD kręgosłupa L1-L4, wynoszące przed leczeniem 0.917 g/cm2 (T-score –1.18) SD ± 0.10, i po trzyletnim leczeniu – 0.904 g/cm 2 (T-score –1.30) SD ± 0.12, jak i BMD sz.k.u. przed leczeniem 0.758g/cm2 (T-score-1,37) SD ± 0.07 i po leczeniu 0.748g/cm 2 (T-score-1.37), SD ± 0.07, nie wykazały statystycznie znamiennych różnic.
W ponownym badaniu rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego po 36 miesiącach nie stwierdzono ani jednego złamania.
Wnioski. W czasie trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 u 82 kobiet w średnim wieku 62 lat, nie stwierdzono spadku BMD ani złamań klinicznych i w obrazie rtg kręgosłupa. Może to przemawiać za skutecznością, a więc i za celowością tego rodzaju leczenia w zapobieganiu spadkowi masy kostnej i złamań u kobiet z osteopenią w średnim wieku.

P10
THREE YEARS CALCIUM AND VIT. D3 SUPPLEMENTATION PREVENTS BONE LOSS IN OSTEOPENIC WOMEN IN AVERAGE AGE OF 62

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok, Poland
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku, Poland

Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

(The English version of the abstract not submitted)