1

Osteoporoza w prognostyce niepełnosprawności u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s92-94.

 
L02
OSTEOPOROZA W PROGNOSTYCE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U CHORYCH NA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

Rupiński R.1, Zielińska A.1, Lewandowski Z.2, Filipowicz-Sosnowska A.1

1 Klinika Reumatologii, Instytut Reumatologii im. Eleonory Reicher w Warszawie,
ul. Spartańska 1, 02-637 Warszawa
2 Zakład Epidemiologii, Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: osteoporoza, reumatoidalne zapalenie stawów, niepełnosprawność, jakość życia, HAQ, SF-36

Wstęp
Poszukiwanie predyktorów rozwoju niepełnosprawności ma szczególne znaczenie dla poprawy jakości życia chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (rzs). Rozpoznanie wtórnej osteoporozy ze względu na jej bezpośrednie powiązanie z wiekiem pacjenta, czasem trwania i aktywnością rzs, może dostarczać dodatkowych informacji o zwiększonym ryzyku zagrożenia chorego niepełnosprawnością.
Cel pracy
Celem pracy było określenie znaczenia rozpoznania osteoporozy w prognostyce niepełnosprawności u chorych na rzs.
Materiał i metody
Badaną grupę stanowiło 443 chorych z rozpoznaniem rzs (ACR 1987) hospitalizowanych w Klinice Reumatologii Instytutu Reumatologii im. Eleonory Reicher w Warszawie w okresie od stycznia 2001 do marca 2006. W ocenie niepełnosprawności oraz jakości życia uwzględniono kwestionariusze HAQ-DI (wskaźnik niepełnosprawności Kwestionariusza Oceny Zdrowia) i SF-36 (Kwestionariusz Oceny Jakości Życia SF-36). Analizę rozwoju niepełnosprawności przeprowadzono w grupach wyróżnionych ze względu na czas trwania choroby (do 2 lat – wczesne rzs, od 3 do 10 lat, powyżej 10 lat) oraz poziom niepełnosprawności (niski – HAQ-DI poniżej 1, średni – HAQ-DI od 1 do 2, wysoki – powyżej 2). Określono wpływ rozpoznania osteoporozy na ryzyko znalezienia się w grupie chorych ze średnim stopniem niepełnosprawności (w porównaniu z niskimi wartościami HAQ-DI) oraz w grupie z wysokim poziomem niesprawności (w stosunku do średnich wartości HAQ-DI), stosując analizę logistycznej regresji (System SAS). Ryzyko przedstawione w postaci ilorazu szans (OR) wyrażało siłę związku pomiędzy osteoporozą i zwiększonym ryzykiem znalezienia się grupie pacjentów o wyższym stopniu niepełnosprawności.
Wyniki
W badanej grupie 84,9% stanowiły kobiety. Średnie dla wieku, czasu trwania choroby, bólu (VAS), wskaźnika niepełnosprawności (HAQ-DI) i aktywności rzs (DAS28) oraz skali wydolności funkcjonalnej kwestionariusza SF-36, wynosiły odpowiednio: 57.0 lat, 10.8 roku, 56 mm, 1.6, 5.5 oraz 29.6. Osteoporozę rozpoznano u 127 chorych (28.7%). Osteoporoza okazała się być istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju niepełnosprawności u chorych z wyższym stopniem niepełnosprawności oraz średnim (OR=6.7, p<0.0001) i długim (OR=2.9, p<0.01) czasem trwania choroby. Osteoporoza nie była istotnym statystycznie predyktorem niepełnosprawności u pacjentów z niższym poziomem wydolności funkcjonalnej oraz krótkim (OR=2.7, p=0.39), średnim (OR=1.9, p=0.20), i długim (OR=0.7, p=0.58) czasem trwania rzs a także u chorych z wyższym poziomem niepełnosprawności i krótkim czasem trwania choroby (OR=2.5, p=0.20).
Wnioski
Uzyskanie informacji dotyczącej współistnienia osteoporozy w pewnych grupach chorych na rzs może być cennym narzędziem prognostycznym niepełnosprawności. Wydaje się, że diagnostyka osteoporozy w przypadku aktywnego rzs trwającego powyżej 2 lat może przynieść dodatkowe korzyści związane nie tylko z oceną stanu metabolicznego tkanki kostnej. Wczesna selekcja pacjentów, u których osteoporoza jako jeden z wykładników stale utrzymującej się wysokiej aktywności choroby prowadzi w konsekwencji do szybszego obniżenia jakości życia, może być istotnym czynnikiem poprawy wyników leczenia rzs.


L02
OSTEOPOROSIS IN THE PREDICTION OF DISABILITY IN RHEUMATOID ARTHRITIS PATIENTS

Rupiński R.1, Zielińska A.1, Lewandowski Z.2, Filipowicz-Sosnowska A.1

1 Department of Rheumatology, Prof. Eleonora Reicher Institute of Rheumatology in Warsaw
Spartańska 1, 02-637 Warsaw, Poland
2 Department of Epidemiology, Warsaw Medical Academy

Key words: osteoporosis, rheumatoid arthritis, disability, quality of life, HAQ, SF-36

Background
Seeking the predictors of disability in rheumatoid arthritis (RA) play a crucial role in the improvement of the patients’ quality of life. Diagnosis of the secondary osteoporosis, because of its connection with age, disease duration and activity, could bring some additional information about the increased risk of the disability.
Objective
The aim of the study was to assess the value of osteoporosis for the prediction of disability in RA patients.
Methods
443 patients hospitalized in the Department of Rheumatology of the Prof. Eleonora Reicher Institute of Rheumatology in Warsaw between January 2001 and March 2006 with the diagnosis of RA based on ACR 1987 criteria were included in a cross-sectional, observational study. HAQ-DI (Health Assessment Questionnaire – Disability Index) and SF-36 (Medical Outcome Study Short Form 36) questionnaires were the main diagnostic tools of the disability and quality of life. Separate multivariate logistic regression analyses (SAS-System) were conducted to assess osteoporosis as the risk factor of the disability progression in the groups of patients divided according to disease duration (less or equal than 2 years – early RA, between 3 and 10 years, more then 10 years) and the level of disability (lower – HAQ-DI less than 1, medium, high – HAQ-DI more than 2). Odds ratio (OR) was the measure of the relationship between osteoporosis and the risk of the higher disability level.
Results
The analysis comprised 443 patients (84.9% women, mean age – 57 years, disease duration – 10.8 years, VAS for pain – 56 mm, HAQ-DI – 1.6, DAS28 – 5.5 and Physical Functioning scale of the SF-36 – 29.6). Osteoporosis was diagnosed in 127 patients (28.7%). Osteoporosis turned out to be statistically significant risk factor of the disability development in RA patients with higher disability level and medium (OR=6.7, p<0.0001) or long (OR=2.9, p<0.01) duration of the disease. In four other groups – lower baseline disability level with short (OR=2.7, p=0.39), medium (OR=1.9, p=0.20) and long disease duration and higher disability level (OR=2.5, p=0.20) with short disease duration, no similar relationships were observed.
Conclusions
Diagnosis of the osteoporosis in some RA patients could play important role in the prediction of disability development. It is of special importance to pay attention to patients with active disease of more than 2 years in which the osteoporosis could be the prediction factor of the decreasing quality of life. The aim of such selection is to improve the disease outcome in RA.




JAKOŚĆ ŻYCIA U CHORYCH PO ZŁAMANIU SZYJKI KOŚCI UDOWEJ (SZKU)

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s92-94.


L33
JAKOŚĆ ŻYCIA U CHORYCH PO ZŁAMANIU SZYJKI KOŚCI UDOWEJ (SZKU)

Wanda Horst- Sikorska
Zakład Medycyny Rodzinnej AM w Poznaniu, ul. Dąbrowskiego 79, 60-529 Poznań

Słowa kluczowe: jakość życia, osteoporoza, złamanie szyjki kości udowej

Jakość życia wg definicji WHO jest postrzeganiem przez jednostki ich pozycji w życiu, w kontekście kultury i systemu wartości, w jakich żyje oraz w związku z ich indywidualnymi celami, oczekiwaniami i zainteresowaniami. Inna definicja mówi, że jakość życia jest miarą fizycznego i społecznego funkcjonowania oraz odzwierciedleniem jego fizycznego i psychicznego samopoznania. Zdrowie staje się najcenniejszą wartością i jest jednocześnie uznawane za najważniejszy składnik jakości życia.
W przypadku niekorzystnego zdarzenia losowego, jakim jest złamanie szyjki kości udowej pacjent nagle z dnia na dzień traci swoją niezależność. Złamanie najczęściej dotyka osoby starsze, ale często wcześniej sprawne, samodzielne.
Uważa się, że długotrwałe unieruchomienie po złamaniu jest przyczyną większości powikłań takich jak: zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie płuc, powstawanie odleżyn, itp. Stąd oczekiwanie, że operacyjne leczenie da większe szanse na powrót sprawności i zmniejszy powikłania.
Konsekwencją złamań może być śmierć pacjentów z powodu powikłań. Dane epidemiologiczne dotyczące częstości zgonów po złamaniu szyjki kości udowej w zależności od kraju, z którego pochodzą są bardzo różne i wynoszą od 14 do 49% po dwóch latach od zdarzenia [1,2,3].
Dane z piśmiennictwa dowodzą, że pacjenci po złamaniu biodra odczuwają wyraźną utratę samodzielności i niezależności. Złamanie, hospitalizacja, rehabilitacja wiążą się z pogorszeniem sytuacji materialnej pacjenta, są źródłem lęku o przyszłość, o powrót samodzielności, sprawności, możliwości dalszego pełnienia wcześniejszej funkcji w rodzinie i pracy. Chorzy zgłaszają, że złamania wiążą się z ograniczeniem swobody i przestrzeni osobistej oraz obniżeniem poczucia własnej wartości [4].
Wyniki własnych badań przeprowadzonych wśród pacjentów przyjętych na oddział chirurgiczny szpitala im. F. Raszei w Poznaniu ze złamaniami niskoenergetycznymi szku wskazują, że pomimo natychmiastowego leczenia operacyjnego istnieje duże ryzyko zgonu oraz, że ich jakość życia uległa pogorszeniu.
Pacjenci podawali ból za najbardziej uciążliwe następstwo złamania.
W przypadku badanej grupy nie stwierdzano ewidentnych konsekwencji ekonomicznych złamania, przy czym nawet względna utrata samodzielności była ustawiana w hierarchii pacjentów jako mniejszy wyznacznik deklarowanego pogorszenia jakości życia, niż dolegliwości bólowe.
Poza bólem, dla większości osób najbardziej negatywna była informacja, że choroba, na którą cierpią należy do schorzeń przewlekłych.
Ocena jakości życia stanowi ważny parametr skuteczności stosowanej terapii. Odpowiedź, co w życiu pacjenta podlega największym zaburzeniom, jakich zmian musi on dokonać, pozwala ukierunkować zadania i działania terapuetyczno-rehabilitacyjne lub wręcz zmienić dotychczasowe postępowanie lecznicze. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że 12-miesięczne wskaźniki zgonu po złamaniu szku uzyskane we własnych obserwacjach (40,5%) należą do jednych z najwyższych spotykanych w literaturze
Biorąc pod uwagę całkowite ryzyko i konsekwencje złamania, w tym szku, u chorych z osteoporozą należy zwrócić większą uwagę na działania profilaktyczno-edukacyjne skierowane do osób szczególnie zagrożonych. Obok intensywnej farmakoterapii ważna jest edukacja w zakresie zapobiegania urazom (sposób chodzenia, upadania, stosowanie odpowiedniego obuwia). U osób, u których już doszło do złamania, ogólne usprawnianie fizyczne i rehabilitacja mają zapobiegac powikłaniom, w tym także śmierci.

Literatura:
1. Wiling R i wsp. Mortality and quality of life after trocheanteric hip fracture. Public Health. 2001 Sep;115(5):323-7.
2. Ooi L. i wsp. Hip fractures in nonagenarians – a study on operative and non-operative management. Injury. 2005 Jan;36 (1):142-7.
3. Bovy P i wsp. Results of rehabilitation on quality of walking and outcome in elderly patients following femoral neck fracture. Development after one year. Ann Readapt Med Phys. 2002 Jan;45(1):19-25
4. Empana J i wsp. Effect of hip fracture on mortality in elderly women: the EPIDOS prospective study. Geriat. Soc.2004 May;52(5):685-90

L33
QUALITY OF LIFE IN PATIENTS WITH HIP BONE FRACTURES

Wanda Horst-Sikorska
Department of Family Medicine, University of Medical Sciences, ul. Dąbrowskiego 79, 60-529 Poznan, Poland

Key words: quality of life, osteoporosis, hip fracture

According to WHO definition, quality of life is a specific ones perception of his position in life, in the context of culture, system of values in connection with individual goals, expectations and interests. Other definition states that quality of life is a measure of physical and social functioning of human and it reflects his physical and psychological self-cognition. Health becomes the most precious value and it is recognized as a most important component of quality of life.
In case of fracture of hip bone patient loses his independence overnight. Fractures affect elderly in most cases, but those patients were fit and self-reliant before fracture has occurred.
It is considered that long lasting immobilization after fracture is a cause of majority of complications such as: pneumonia, bedsores, thrombophlebitis. Thus, surgery is recognized as a best way of avoiding complications and bringing patients independence back.
Complications as a result of bone fractures can lead to decease. Epidemiological data concerning death frequency after fracture of hip bone differ depending on the country of data origin and they state that 14% to 49% of patients who suffered from bone fracture will die by 2 years [1,2,3].
The literature analysis proves that hip bone fracture brings patients to feel less independent and self-reliant. The bone fracture, hospitalization and rehabilitation involve expenses but what is probably more important they cause increase of patients’ anxiety over future, independence and fitness recovery, fulfilling previous life roles. Patients often state that bone fracture ruined their self-esteem and limited their freedom [4].
The results of our study conducted in surgery ward in Raszeja’s City Hospital in Poznań, among patients with low energy bone fractures show that despite immediate surgery intervention patients’ quality of life decrease significantly and there is always a high risk of decease. In opinion of majority of patients pain was most intolerable consequence of bone fracture. Patients were asked to set a hierarchy of bone fracture consequences that influence their quality of life. As it turned out economical expenses and relative loss of independence were considered as less significant than pain. Moreover, majority of patients found information of chronic disease almost as negative as pain. At last it is worth to point out that in our study the death frequency in 12 month observation amounted 40,5% (one of the highest indexes among reported).
The quality of life is important sign of treatment efficacy. Recognition of most important harmful changes in patients’ life enables doctor to propose best fitted treatment and rehabilitation.
If we consider total risk and consequences of bone fracture, we should attach more importance to prevention and education among patients of higher risk. Beside intensive pharmacotherapy education of patient is highly important (How can patient can protect himself from falls?). In case of patients who already suffer from bone fracture, intensive rehabilitation prevents as many consequences as possible, including decease.




Jakość życia w osteoporozie

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s140-141.

 

L43
JAKOŚĆ ŻYCIA W OSTEOPOROZIE

Horst – Sikorska W.
Zakład Medycyny Rodzinnej, Akademia Medyczna, Poznań

Rozwój medycyny, a zwłaszcza nowoczesne strategie diagnostyczne i terapeutyczne przyczyniły się do znacznego wydłużenia życia. Wzrost liczebności populacji osób starszych w społeczeństwach krajów rozwiniętych stanowi o pojawieniu się nowych lub zmiany skali występujących dotąd problemów medycznych. Leczenie schorzeń, dotyczących tej grupy wiekowej, oprócz skutecznych metod diagnostyki i terapii powinno łączyć się z zapewnieniem jak najwyższej jakości życia. Za efektywną terapię można uznać taką, w rezultacie, której wydłużenie życia będzie przebiegać równolegle z zapewnieniem jego wysokiej jakości.
Wśród licznych chorób dotykających populację osób starszych szczególnie często występuje osteoporoza. Dla przebiegu choroby duże znaczenie ma wczesne rozpoznanie i wprowadzenie optymalnego leczenia. Wg definicji IOF osteoporoza to uogólniona choroba szkieletu, charakteryzująca się zaburzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej, zarówno w sensie ilościowym i jakościowym, zwiększająca ryzyko złamań kości. Liczne obserwacje kliniczne wskazują, że często pierwszym objawem osteoporozy jest wystąpienie niskoenergetycznego złamania kości. Szczególnie narażenie na takie złamanie, do którego dochodzi po zadziałania niewielkiej siły, np. upadek z własnej wysokości lub pod wpływem własnego ciężaru powoduje, że chory często nie identyfikuje poziomu ryzyka. Pacjenci z osteoporozą po prostu nie zdają sobie sprawy, że do złamania może dojść we własnym domu.
Według WHO jakość życia to optymalny poziom zdolności fizycznych, psychicznych i intelektualnych, pełnionych ról i funkcjonowania społecznego, percepcji stanu zdrowia, satysfakcji z życia oraz ogólnego dobrego samopoczucia u osoby z określoną chorobą. Osteoporoza jest chorobą przewlekłą, zmieniającą styl życia, a jej pojawienie zwiększa ryzyko złamania kości. W sposób bardzo wyraźny pogarsza jakość życia chorych. Ocena jakości życia wymaga holistycznego spojrzenia na stan pacjenta, które uwzględnia obok jego stanu fizycznego także stan psychiczny. Takie podejście do problemów medycznych jest nierozerwalnie związane z zasadami obowiązującymi w medycynie rodzinnej.
W ocenie jakości życia uwzględnia się aktualny poziom tej jakości w danym momencie choroby oraz monitorowanie, w jaki sposób zalecane postępowanie lekarskie przygotowuje pacjenta i jego rodzinę na prawdopodobne następstwa choroby i jej leczenia. Wartość własnej oceny jakości życia może mieć pozytywny lub negatywny wpływ na rokowanie w przypadku choroby.
Na jakość życia mają wpływ wszystkie zmiany dotyczące zdrowia, stanu fizycznego, psychicznego oraz możliwości realizowania własnych zamierzeń. W postrzeganiu jakości życia szczególne znaczenie ma odczuwanie bólu.
Złamanie kości w następstwie osteoporozy powoduje ból i może stać się przyczyną zaburzenia postawy, ograniczenia lub upośledzenia aktywności fizycznej. Stan taki utrudnia wykonywanie codziennych czynności i powoduje często uzależnienie chorego od pomocy ze strony rodziny lub innych osób. Niekorzystne objawy somatyczne mogą stać się przyczyną obniżonego nastroju, depresji, lęków oraz utraty energii życiowej. Ograniczenia aktywności lub konieczność korzystania z pomocy osób trzecich często są powodem niskiej samooceny pacjenta, obniżenia poczucia własnej wartości. Stan taki może doprowadzić do izolacji społecznej. Negatywne postrzeganie jakości życia w ocenia pacjenta, chorującego na osteoporozę ma wpływ na zwiększone ryzyko zgonu. Taka zależność została wykazana w doniesieniach różnych autorów oraz w badaniach własnych, dotyczących grupy chorych ze złamaniem niskoenergetycznym np. trzonów kręgowych lub bliższego końca kości udowej [Liliana Celczyńska-Bajew, Wanda Horst-Sikorska, Izabela Warmuz-Stangierska, Sebastian Dąbrowski. Jakość życia u kobiet z osteoporozą pomenopauzalną. Geriatr. Pol. 2006 T. 2 nr 3 s. 190-197].
Każde złamanie jest traumatycznym przeżyciem dla chorego, wiąże się bowiem z dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem aktywności życiowej, długotrwałą i żmudną rehabilitacją. Jak wykazano każda lokalizacja osteoporotycznych złamań, poza złamaniem typu Colles’a, jest potencjalnie niebezpieczna nawet dla życia poszkodowanych.
Dla poprawy rokowania wśród chorych z osteoporozą ważne jest dokonywanie bieżącej oceny jakości życia. Wykazano, że pogorszenie tej wartości jest związane z niepełnosprawnością, koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz ograniczeniem dotychczasowej aktywności życiowej.
Ocenie jakości życia służą temu liczne kwestionariusze. Mogą to być ankiety ogólne, oceniające samopoczucie chorego, wpływ choroby na jego funkcjonowanie, niezależnie od stopnia jej zaawansowania czy czynników demograficznych oraz społeczno – kulturowych. Bardziej szczegółowych informacji dostarczają kwestionariusze swoiste, opracowane dla poszczególnych jednostek chorobowych. Uwzględniają one najróżniejsze przejawy choroby oraz jej wpływ na poszczególne aspekty życia pacjenta. Dla oceny wpływu osteoporozy na jakość życia pacjenta służy polecany przez IOF kwestionariusz Qualeffo.
W ocenie jakości życia przez pacjenta, obok nagłego zdarzenia, jakim jest złamanie kości ważne znaczenie ma rodzaj terapii, a w zasadzie jej komfort lub uciążliwość. Leczenie złamania kości wiąże się z unieruchomieniem. Obarczone jest ono możliwością wystąpienia powikłań takich jak infekcje, odleżyny, powikłania zatorowo – zakrzepowe oraz zaniki mięśniowe. Załamanie kości zaopatrzone chirurgicznie skraca czas hospitalizacji chorego, a więc zmniejsza ryzyko tych niekorzystnych powikłań. Jednak chirurgiczne metody leczenia złamań również mogą stanowić dodatkowe źródło bólu, który wiąże się z zabiegiem operacyjnym czy gojeniem się rany. Zakres rehabilitacji po złamaniu kości, jak również ćwiczenia fizyczne wykonywane przez chorych po operacji mogą być źle odbierane z powodu nasilenia dolegliwości bólowych.
Pacjenci z dolegliwościami bólowymi, jak wspomniano wcześniej są grupą o wyraźnie zaniżonej ocenie jakości życia z wszystkimi konsekwencjami tego faktu. Jest to wskazówką, że leczenie przeciwbólowe obok leków zmniejszających ryzyko złamań powinno znajdować się w standardach postępowania u chorych z osteoporozą.
Leczenie osteoporozy powinno być prowadzone do końca życia. Dla pacjenta istotna jest prostota terapii, pozbawiona w miarę możliwości uciążliwości i ryzyka działań ubocznych. Dla utrzymania ciągłości leczenia niezbędna jest współpraca z lekarzem leczącym. Jest on dla pacjenta źródłem informacji o leczeniu, możliwych powikłaniach oraz działaniach niepożądanych leków. Poprawna komunikacja lekarz – pacjent, przebiegająca w atmosferze wzajemnego zaufania, przyczynia się do zrozumienia przez pacjenta celowości terapii osteoporozy. Polega ona na wspieraniu chorego w długoletnim leczeniu, poprzez wybór właściwej drogi motywacji. Jak wynika z badań przeprowadzonych wśród lekarzy rodzinnych w 5 krajach Europy (Wielka Brytania, Niemcy, Włochy, Hiszpania i Francja) 60% pacjentów leczonych bisfosfonianami przerywa terapię po pierwszym roku leczenia. Większość z lekarzy nie zna przyczyn przerywania przez ich pacjentów leczenia. Chorzy uważają, że najskuteczniejszym sposobem motywacji jest strategia podkreślania korzyści wynikających z proponowanej terapii. Niestety, jak wykazują badania lekarze raczej preferują „straszenie” powikłaniami choroby.
Poprawa wyników leczenia osteoporozy ma zatem większe szanse na powodzenie, o ile uda się włączyć do standardów terapii choroby zaleceń dotyczących badania stopnia jakości życia chorych, obowiązkowej analizy przyczyn jego niskiej oceny i podejmowania próby poprawy sytuacji dostępnymi metodami farmakologicznymi i niefarmakologicznymi.





FUNKCJONOWANIE I JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET Z OSTEOPOROZĄ W OKRESIE POMENOPAUZALNYM

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1152-154.

P08
FUNKCJONOWANIE I JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET Z OSTEOPOROZĄ W OKRESIE POMENOPAUZALNYM

Bączyk G.¹, Opala T.², Bartosik W.¹

¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: funkcjonowanie, jakość życia, osteoporoza pomenopauzalna, Qualeffo 41

Osteoporoza jest chorobą społeczną , badania epidemiologiczne wskazują, że w Polsce dotkniętych osteoporozą jest około 4 mln osób. W kraju do tej pory przeprowadzono kilka badań w zakresie jakości życia kobiet z osteoporozą , jednakże badania te nie udzieliły wyczerpujących odpowiedzi na szereg istotnych pytań. Z uwagi na bardzo skromny stan rodzimych opracowań na temat wpływu osteoporozy na jakość życia, co uniemożliwia ocenę sytuacji z jednej strony, z drugiej natomiast zachęca do podjęcia badań, które ocenią funkcjonowanie i jakość życia tych kobiet. Być może wyniki badań przyczynią się do konstruowania programów profilaktyczno-edukacyjnych
Celem badań była wstępna ocena funkcjonowania i jakości życia kobiet z osteoporozą w okresie pomenopauzalnym bez złamań osteoporotycznych leczonych w Poradni Osteoporozy w Turku woj. Wielkopolskie.
Postawiono następujące pytanie badawcze; Jakie jest funkcjonowanie i jakość życia kobiet z osteoporozą? Czy funkcjonowanie i jakość życia kobiet z osteoporozą zależy od wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania w porównaniu z grupą kontrolną? Czy narzędzie użyte w badaniach – Qualeffo 41 spełnia oczekiwania badaczy w Polsce?
Materiał i metoda
Do oceny funkcjonowania i jakości życia kobiet z osteoporozą w wieku pomenopauzalnym wykorzystano polska wersję skali Qualeffo 41. Skala ta zawiera dziedziny: ból, funkcjonowanie fizyczne ( codzienne zajęcia, prace domowe, możliwość poruszania się), funkcjonowanie społeczne (spędzanie wolnego czasu), funkcjonowanie psychiczne( nastrój), percepcję stanu zdrowia. Ponadto skala pozwala ocenić globalne funkcjonowanie i jakość życia badanych. Oceny dokonuje się obliczając średnie wartości według opracowanego przez autorów algorytmu, przy czym, im wyższa wartość średnia tym gorsze oceny funkcjonowania i jakości życia badanych. Mineralną gęstość kości oceniano na podstawie badania densytometrycznego metodą DEXA okolicy lędźwiowej kręgosłupa oraz bliższej nasady kości udowej (BMD T- score)
Grupę badaną stanowiło 41 kobiet z osteoporozą ( bez złamań)- grupa I, 28 kobiet z osteopenią – grupa II oraz 21 kobiet bez osteopenii i bez osteoporozy- grupa III. Badane kobiety były w wieku 50 lat i więcej. Kobiety z grupy I w wieku 50-64 stanowiły 21,4%, natomiast powyżej 65 r.ż – 78,9 %.W II grupie kobiet w wieku 50-64 było 53,6% badanych, 46,4% to kobiety w przedziale wiekowym 65 i więcej. III grupa – 61,9 % kobiet w wieku 50-64oraz 38,1% to kobiety starsze.
Wyniki
Analiza wyników badań wskazuje, że oceny funkcjonowania i jakości życia badanych oscylują wokół wartości w przedziale średnim. Dla I grupy wartość średnia wynosiła 40.81± 3.82, dla grupy II – 37.79± 3.37 oraz dla grupy III – 37.43± 2.81. Pomiędzy I i III grupą stwierdzono różnicę statystycznie istotną, gdzie p<0.001.
Grupa I: Ból – 49.73±13.77, funkcjonowanie fizyczne – 54.76 ± 15.57, funkcjonowanie społeczne – 63.84 ± 11.87, funkcjonowanie psychiczne – 41.73 ± 9.98 oraz ogólny stan zdrowia – 58.92 ±12.67
Grupa II: Ból – 55.74± 12.30, funkcjonowanie fizyczne – 45.47± 15.57, funkcjonowanie społeczne – 43.80± 9.16, funkcjonowanie psychiczne – 43.05 ± 5.52, oraz ogólny stan zdrowia – 69.04 ± 6.74.
Grupa III: Ból – 42.5± 10.67, funkcjonowanie fizyczne – 35.84±14.51, funkcjonowanie społeczne – 58.22± 9.16, funkcjonowanie psychiczne – 51.05 ± 8.62, oraz ogólny stan zdrowia – 65.07 ± 11.06. Stwierdzono różnicę statystycznie istotną p<0.001 w zakresie funkcjonowania fizycznego, społecznego ( kobiety z grupy III uzyskały lepsze oceny funkcjonowania) oraz w zakresie funkcjonowania psychicznego ( badane z grupy III uzyskały gorsze wyniki ). Test Manna-Whitneya wykazał zależność wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania na funkcjonowanie i jakość życia kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Wnioski
Przeprowadzone badania stanowią wstępne informacje w zakresie funkcjonowania i jakości życia kobiet w okresie pomenopauzalnym. Kontynuowane badania powinny uwzględnić grupę kobiet ze złamaniami trzonów kręgów i inne złamania osteoporotyczne. Zastosowana skala Qualeffo 41 wydaje się być przydatnym narzędziem do oceny tej grupy badanych.

P08
FUNCTIONING AND QUALITY OF LIFE OF WOMEN WITH OSTEOPOROSIS IN POST- MENOPAUSAL PERIOD

Bączyk G.¹, Opala T.², Bartosik W.¹

¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poland
² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poland

Key words: functioning, quality of life, post-menopausal osteoporosis, Qualeffo 41

Osteoporosis is a social disease, in Poland there are four million people with osteoporosis according to epidemiological examinations. Till now, there have been carried out several studies about quality of women’s life with osteoporosis, but they haven’t answered string essential questions. Taking modest state native studies about osteoporosis impact on life – quality into account, on the one hand it makes impossible to estimate situation, on the other hand, encourage to attempt examinations, which will estimate functioning and life – quality of these women. Perhaps, the results of examinations will make contribution to construct preventive and education programs.
The purpose of these examinations was to evaluate preliminarily functioning and quality of life in post – menopausal women with osteoporosis without fractures, treated in Osteoporosis clinic in Turek (province – Wielkopolska).
There have been set a subsequent research question: What is functioning and quality of life women with osteoporosis? Does functioning and quality of life women with osteoporosis depend to age, education, place of living in comparison with control group? Does instrument used in study – Qualeffo 41 realize expectations of researchers in Poland?
Material and method
To evaluate functioning and quality of life in post – menopausal women with osteoporosis there have been used polish version of Qualeffo 41 scale. That scale includes such a domains as: pain, physical function (ADL), social function (spending free time), mental function, general health perception. Furthermore Qualeffo 41 allows to evaluate global functioning and quality of life examined people. The evaluation is made by calculating medium value, according to algorithm elaborated by authors. The higher medium values the worse evaluations of functioning and quality of life. Mineral bone density was evaluated on the basis of densitometry examination using DEXA method in lumbar spine and closer epiphysidysis of femoral bone ( BMD T – score).
Examined group consisted of 41 women with osteoporosis (without fractures) – first group, 28 women with osteopenia – second group, and 21 women without osteopenia and without osteoporosis –third group.
The examined women were in the age of 50 and more. Women from group I in the age of 50- 64 were 21, 4 %, whereas women over 65 years old- 78, 9%.
In II group in the age of 50-, 64 were 53, 6%, 46, 4% those were the women in the age of 65 and more. Group III- 61, 9 % women in the age of 50- 64 and 38, 1 % those were elder women.
Results
The analysis of results shows that evaluations of functioning and life – quality oscillate around medium bracket. For the first group medium value made 40, 81 ± 3,82; for the second group – 37,79 ± 3,37 and for the third group 37,43 ±2,81.
The difference between the first and the third group is statistically essential ( where p<0.001).
First group: pain – 49, 73 ±13,77; physical functioning – 54,76 ±15.57; social functioning – 63,84 ± 11,87; psychical functioning – 41,73 ± 9,98; general health perception – 69, 04 ± 6,74.
Second group: pain- 42,5 ± 10,67; physical functioning 35,84 ± 14,51; social functioning – 58,22 ± 9.16; psychical functioning –51, 05 ± 8,62 and general health perception 65,07 ±11,06. There have been found out statistically essential difference p<0,001 in functioning – physical and social ( women in third group have obtained better evaluations of functioning) and in psychical functioning ( women in third group have had worse results). Mann – Whitney’s test have demonstrated that functioning and life- quality in post- menopausal women is dependent on age, education level and place of living.
Conclusions
Examinations carried out constitute preliminary information in functioning and quality of life in post- menopausal women. Continued examinations should consider group of women with vertebral fractures and other osteoporosis fractures. Qualeffo 41 scale, used in that research seems to be useful instrument to evaluate that group of patients.




P14 DEPRESJA I JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET Z OSTEOPOROZĄ POMENOPAUZALNĄ

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:125-126.
 
 
P14
DEPRESJA I JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET Z OSTEOPOROZĄ POMENOPAUZALNĄ
 
Bączyk G.¹, Opala T.², Kleka P.³
 
¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
³ Zakład Psychologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Jerzy Brzeziński
 
Adres do korespondencji:
Grażyna Bączyk,
Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Medyczny im K. Marcinkowskiego
Smoluchowskiego 11, 60-179 Poznań
 
Słowa kluczowe: depresja, jakość życia, osteoporoza pomenopauzalna, Qualeffo 41, HADS
 
Wstęp. Ocena jakości życia chorych z osteoporozą dotyczy następujących dziedzin jakości życia: fizycznej, emocjonalnej, społecznej, bólu. Jakość życia mierzona może być w celu porównania różnych metod leczenia. Ocena jakości życia może być również użyteczna w badaniach epidemiologicznych w celu ustalenia obciążenia chorobą oraz w celu oceny efektywności leczenia. Głównym zadaniem opieki zdrowotnej jest utrzymanie niezależności tych chorych oraz zabezpieczenie przed pogorszeniem się jakości życia.
Cel. Celem badań była ocena poziomu depresji i jakości życia kobiet z osteoporozą pomenopauzalną.
Socjodemograficzne zmienne zbierano przy użyciu opracowanego kwestionariusza. Poziom depresji oceniano z wykorzystaniem polskiej skali HADS, natomiast jakość życia uwarunkowanej stanem zdrowia oceniano przy pomocy polskiej skali Qualeffo 41. Skala ta zawiera dziedziny: ból, funkcjonowanie fizyczne (codzienne zajęcia, prace domowe, możliwość poruszania się), funkcjonowanie społeczne (spędzanie wolnego czasu), funkcjonowanie psychiczne( nastrój), percepcję stanu zdrowia. Ponadto skala pozwala ocenić ogólną jakość życia badanych. Oceny dokonuje się obliczając średnie wartości według opracowanego przez autorów algorytmu, przy czym, im wyższa wartość średnia tym gorsze oceny funkcjonowania i jakości życia badanych.
Wyniki. badań wykazały wyższy poziom depresji i lęku oraz wyższe wartości średnie w poszczególnych podskalach Qualeffo 41 dla kobiet z osteoporozą w porównaniu z grupą kontrolną. Poziom bólu skali Qualeffo 41 był również wyższy u kobiet z osteoporozą niż u kobiet z grupy kontrolnej. Poziom depresji i lęku korelował z bólem pleców, funkcjonowaniem fizycznym oraz funkcjonowaniem emocjonalnym( p<0.01; p< 0.05)).
Stan emocjonalny może być wyznacznikiem zaburzeń funkcjonowania kobiet z osteoporozą. Kobiety z osteoporozą wymagają wsparcia emocjonalnego, co należałoby uwzględnić w planowaniu opieki środowiskowej nad tymi kobietami.
 
 
P14
DEPRESSION AND QUALITY OF LIFE IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH OSTEOPOROSIS
 
Bączyk G.¹, Opala T.², Kleka P.³
 
¹ Katedra Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
² Katedra Zdrowia Matki i Dziecka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
³ Zakład Psychologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Jerzy Brzeziński
 
Key words: depression, quality of life, postmenopausal osteoporosis, Qualeffo 41, HADS
 
Introduction. Evaluation of quality of life of patients with osteoporosis concerns three domains: physical, emotional, social and pain. Quality of life can be measured to compare the effect of different treatments in patients osteoporosis. The assessment of quality of life is also useful in epidemiology studies to estimate the burden of disease and to evaluate the effectiveness of different treatment. The principal goals of health care for patients with joint disorders are to maintain independence and preserve good quality of life.          
Purpose. This study was evaluated depression level and quality of life in postmenopausal women with osteoporosis.
Methods. Sociodemographic characteristics were gathered using a sociodemographic questionnaire. The depression level was evaluated by polish version of HADS, health related quality of life was evaluated by polish version of Qualeffo 41. That scale includes such a domains as: pain, physical function ( ADL), social function ( spending free time), mental function, general health perception. Furthermore Qualeffo 41 allows to evaluate global functioning and quality of life examined people. The evaluation is made by calculating medium value, according to algorithm elaborated by authors. The higher medium values the worse evaluations of functioning and quality of life.
Results. Results showed that HADS, pain level and Qualeffo 41 scores were higher in patients with osteoporosis than in control group. HADS scores correlated with pain, physical function and emotional function(p<0.01; p< 0.05)
Conclusion. Emotional status may be impaired in osteoporosis. Postmenopausal women need psychological support.




JAKOŚĆ ŻYCIA PO OPERACYJNYM LECZENIU ZŁAMAŃ KOŃCA BLIŻSZEGO KOŚCI UDOWEJ U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s171-172.

P26
JAKOŚĆ ŻYCIA PO OPERACYJNYM LECZENIU ZŁAMAŃ KOŃCA BLIŻSZEGO KOŚCI UDOWEJ U CHORYCH Z OSTEOPOROZĄ

Ciesielczyk B., Chudy K., Rusek D.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Słowa kluczowe: złamanie końca bliższego kości udowej, osteoporoza, jakość życia

Wstęp
Celem pracy jest ocena jakości życia po operacyjnym leczeniu złamań końca bliższego kości udowej, w oparciu o własną komputerową skalę uwzględniającą wzajemną korelację między różnymi czynnikami i przyjmująca różną ważność dla poszczególnych cech jakości.
Materiał i metoda
W latach 2005 – 2006 operowano z powodu osteoporotycznych złamań końca bliższego kości udowej 164 chorych. Średni wiek operowanych wynosił 82 lata. Opracowano komputerową skalę jakości życia uwzględniającą: ból, ruchomość, chód, ocenę stanu psychicznego (MMSE), przygotowywanie posiłków, sprzątanie, mycie, ubieranie się, kontakty towarzyskie i ocenę zadowolenia z operacji. Skala uwzględnia wszystkie możliwe kombinacje korelacji pomiędzy poszczególnymi cechami oraz różną ich ważność.
Do badania kontrolnego w 3 do 18 miesięcy po operacji zgłosiło się 51 osób, które przebadano powyższym programem. Teoretyczna rozpiętość skali wynosi od 0 do 100 pkt.
Wyniki
Rozkład wyników był zbliżony do krzywej statystycznej, najniższy wynik jakości życia wynosił 5,83, a najwyższy 96,97. Średnia jakość życia wynosiła 48,79. Większość chorych po implantacji protez, zespoleniach DHS lub gamma gwoździem, miała jakość życia powyżej średniej; po zespoleniach sposobem Endera i śrubami kaniulowanymi poniżej średniej. Jakość życia po operacji zależała od jakości przed złamaniem, natomiast nie zależała od zaawansowania osteoporozy.
Wnioski
1. Przedstawiony program komputerowy jest przydatnym narzędziem do oceny jakości życia po operacyjnym leczeniu złamań końca bliższego kości udowej, ma dużą rozpiętość (0-100), jest czuły i przy poprawnym wprowadzeniu danych, pozwala zobiektywizować badania nad jakością życia.
2. Korzystny wynik leczenia w starszym wieku polega na zachowaniu niezależności od osób trzecich i uwolnienia od cierpienia.

P26
THE QUALITY OF LIFE AFTER THE SURGICAL TREATMENT OF HIP FRACTURES IN OSTEOPOROTIC PATIENTS

Ciesielczyk B., Chudy K., Rusek D.

Szpital im. Franciszka Raszei w Poznaniu, ul. Mickiewicza 2, 60-834 Poznań

Key words: hip fracture, osteoporosis, quality of life

Introduction
The aim of the paper is to evaluate the quality of life after the surgical treatment of hip fractures on the basis of an own scale allowing for the correlation between various factors and assuming different importance for individual quality elements.
Material and method
From 2005 to 2006 164 patients were operated on due to osteoporotic hip fractures. The average age of the patients was 82 years. A computer scale of the quality of life was developed, which allowed for: pain, mobility, walk, mental state examination (MMSE), preparation of meals, cleaning, washing, getting dressed, social contacts and an evaluation of satisfaction with the surgery. The scale allows for all possible combinations of correlations between various elements and their different importance.
Within 3 to 18 months after the surgery 51 patients turned up for a follow-up examination, during which the aforementioned program was applied. The theoretical span of the scale ranged from 0 to 100 points.
Results
The distribution of the results was close to a statistical curve. The lowest quality-of-life result was 5.83 and the highest was 96.97. The average quality of life was 48.79. Most of the patients after prosthesis implantations, DHS or gamma-nail fixations had the quality of life above average; after Ender’s fixations and canulated screw fixations – below average. The quality of life after the surgery depended on the quality before the fracture, but it did not depend on the progression of osteoporosis.
Conclusions
1. The presented computer program is a useful tool for evaluation of the quality of life after the surgical treatment of hip fractures, has a wide span (0-100), is sensitive and with correct data entrance it enables objectivity of an examination on the quality of life.
2. Positive result of treatment in geriatric age consists in keeping independence from other people and freeing from suffering.




CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA SKOSTNIEŃ POZASZKIELETOWYCH PO OPERACJI TOTALNEJ PROTEZOPLASTYKI STAWU […]

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s187-188.

P42
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA SKOSTNIEŃ POZASZKIELETOWYCH PO OPERACJI TOTALNEJ PROTEZOPLASTYKI STAWU BIODROWEGO. WPŁYW SKOSTNIEŃ POZASZKIELETOWYCH W KLASYFIKACJI BROOKER’A NA ZAKRES RUCHU BIERNEGO W STAWIE BIODROWYM ORAZ NA POOPERACYJNĄ JAKOŚĆ ŻYCIA PACJENTÓW

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł.1, Mitek T1,Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Słowa kluczowe: Skostnienia pozaszkieletowe, skala Brookera, jakość życia

Wstęp
Skostnienia pozaszkieletowe to łagodne niefizjologiczne obszary tworzenia tkanki kostnej w tkankach miękkich. Nasilenie objawów klinicznych związanych z występowaniem skostnień zależy od wielkości, ilości oraz miejsca ich występowania. Etiologia skostnień jest nadal nie do końca wyjaśniona. Przypuszcza się, że w procesie tym mogą brać udział czynniki genetyczne, śródoperacyjne niedokrwienie oraz reperfuzja krwi po operacji, traumatyzacja tkanek czy też urazy nerwów obwodowych. Nowsza teoria powstawania skostnień pozaszkieletowych opiera się na hipotezie nieprawidłowej indukcji komórek osteoprogenitorowych spowodowanej zaburzeniem równowagi stężeń czynników wzrostu.
W Polsce tematyka skostnień pozaszkieletowych powstających po totalnej protezoplastyce stawu biodrowego pozostaje nadal problemem niedostatecznie dostrzeżonym, mimo że wiele doniesień pochodzących z różnych ośrodków z całego świata określa częstość występowania skostnień u pacjentów po protezoplastyce stawu biodrowego na poziomie od 30 do 50%.
Cel pracy
Ocena częstości występowania skostnień pozaszkieletowych po zabiegu totalnej protezoplastyki stawu biodrowego.
Wpływ skostnień pozaszkieletowych w klasyfikacji Brooker’a na zakres ruchu biernego w stawie biodrowym oraz na pooperacyjną jakość życia.
Materiał i metoda
Materiał pracy stanowili pacjenci poddani operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji II Wydz. Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie w okresie od stycznia 2001 do maja 2006 roku. Do pracy zakwalifikowano 113 osób w tym 67 kobiet oraz 46 mężczyzn. Wiek wahał się od 42 do 88 lat, średni wiek wyniósł 67 lat.
Dostępne dane pacjentów jak i wpisy do książek operacyjnych zostały retrospektywnie przeanalizowane. Do oceny skostnień pozaszkieletowych posłużyły zdjęcia przedoperacyjne oraz porównawcze zdjęcia pooperacyjne wykonane w 2007 roku. Aby badanie było bardziej miarodajne zastosowano klasyfikację Brooker’a.
Zakres ruchu biernego badanej kończyny w stawie biodrowym zmierzono za pomocą standartowego goniometru podczas badania kontrolnego.
Pooperacyjna jakość życia została oceniona za pomocą jednej z najczęściej używanych i najbardziej uznanych skal – skali WOMAC Global Index.
Wyniki
Najwięcej skostnień pozaszkieletowych zakwalifikowano do stopnia I oraz II. Pacjenci z III i IV stopniem skostnienia wg Brooker’a osiągali mniejszy zakres ruchu biernego w stawie biodrowym niż pacjenci z niższymi stopniami w tej klasyfikacji. Pacjenci bez skostnień szkieletowych oraz ze skostnieniami stopnia I i II ocenili swoją jakość życia lepiej niż pacjenci ze skostnieniami stopnia II i IV.

Wnioski
Skostnienia pozaszkieletowe są istotnym problemem klinicznym, ponieważ występują u znacznego odsetka pacjentów poddanych operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego. Skostnienia pozaszkieletowe tworzące się po operacji totalnej protezoplastyki stawu biodrowego mają wpływ na jakość życia oraz funkcję poddanego operacji stawu biodrowego. Ograniczenie ruchomości oraz pogorszenie jakości życia zależy od stopnia skostnień pozaszkieletowych.

P42
POSTOPERATIVE QUALITY OF LIFE IN THE PATIENTS WITH HETEROTOPIC OSSIFICATION AFTER TOTAL HIP REPLACEMENT

Stolarczyk A.1,2, Nagraba Ł.1, Mitek T.1,Kołodziejski P.1

1 Klinika Ortopedii i Rehabilitacji II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie
2 Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii II Wydział Lekarski Akademia Medyczna w Warszawie

Key words: heterotopic ossification, Brooker classification, quality of life

Introduction: The issue of heterotopic ossification after total hip arthroplasty isn’t satisfactory in Poland, meanwhile reports from the world’s health service centers describe it as high as 30 to 50%.
The main aim of the total hip replacement is the best final clinical effect of the treatment which is not only correct prosthesis implantation but also patients’optimal postoperative quality of life. For this reason clinicists should determine these factors with negative influence on operated patients’ life quality in order to eliminate them in the treatment process.
Aim of the study: To evaluate the incidence of heterotopic ossification after total hip arthroplasty and the influence of heterotopic ossification in Brooker classification on the range of hip passive motion and postoperative quality of life.
Materials and methods: From January 2001 to May 2006 113 patients (67 female and 46 male) in the mean age 67 (42 -88) were included into the study. Retrospective analysis included patients’ available medical and surgical procedure data. Preoperative radiological pictures and postoperative radiograms taken in 2007 were used to assess heterotopic evaluation. Brooker classification was used.
The range of hip passive motion was measured with use of standard goniometer during a control examination.Postoperative quality of life was evaluated in WOMAC Global Index.
Results: Initial study showed 36% incidence of heterotopic ossification after total hip replacement. The most cases of heterotopic ossification qualified grade I and II. Patients with III and IV grade of ossification according to Brooker acquired shorter range of passive motion than patients with lower grades. Patients without heterotopic ossification and patients with ossifications of grade I and II evaluated the quality of life higher than patients with grade III and IV.
Conclusions: Occurring in a significant percentage of patients who underwent total hip arthroplasty heterotopic ossification is a major clinical issue. Heterotopic ossification following total hip replacement procedure influence the quality of life and impair function of the operated hip joint.
Limitation of movement range as well as lowering of life’s quality depends on heterotopic ossification grade.