Wpływ gimnastyki rekreacyjnej na kobiety po menopauzie na jakość tkanki kostnej i wybrane (…)

MEDICINA SPORTIVA Vol. 3 (Suppl. 2): S73 – S78, 1999

Wpływ gimnastyki rekreacyjnej na kobiety po menopauzie na jakość tkanki kostnej i wybrane komponenty ciała.

Influence of recreation gimnastic training on bone quality and selected body components of postmenopauzal women

1, 6Wojciech Glinkowski, 2, 5Anna Czajkowska, 3Bożena Wit, 4Barbara Andrzejewska

1Oddział Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej, Szpital Praski, Warszawa,

2Zakład Biologii, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa,

3Zakład Fizjologii, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa,

4Zakład Higieny, Akademia Wychowania Fizycznego, Warszawa,

5Zakład Biochemii, Instytut Sportu , Warszawa

STRESZCZENIE

Przypuszcza się, że jednym z czynników zapobiegających obniżaniu się poziomu masy kostnej, a nawet wywierającym korzystny wpływ jest właściwy poziom aktywności fizycznej. Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu gimnastyki rekreacyjnej na jakość tkanki kostnej i wybrane komponenty ciała u 36 kobiet w wieku 50-65 lat. Część kobiet (n=19) aktywnie od wielu lat uczestniczyła co najmniej dwa razy w tygodniu w zajęciach gimnastyki rekreacyjnej, a pozostałe (n=17) kobiety były nieaktywne ruchowo. Jakość tkanki kostnej określano na podstawie badania ultrasonometrycznego kości piętowej (SOS – m/s, BUA – dB/MHz i współczynnika sztywności – STIFFNESS). Oceny komponentów ciała dokonano metodą bioelektrycznej impedancji (BIA). Oceniano zawartość masy ciała beztłuszczowego LBM (kg i %), zawartość tkanki tłuszczowej FAT (kg i %), zawartość wody H2O (kg i %), wskaźnik LBM/FAT oraz wskaźnik wagowo-wzrostowy BMI (kg/m2).

Najwyższe wartości parametrów SOS, BUA i STIFFNESS odnotowano w grupie ćwiczącej. Uzyskane różnice w parametrach BUA i STIFFNESS były statystyczne istotne (p < 0.05). Różnice pomiędzy grupą kobiet ćwiczących a grupą nieaktywną fizycznie wynosiły dla SOS – 18 m/s, BUA – 8 dB/MHz oraz STIFFNESS 10%. Nie zaobserwowano różnic w wynikach pomiędzy piętą prawą i lewą.

Aktywność fizyczna u kobiet w wieku 50-65 lat wpływała istotnie na wzrost masy kostnej kości piętowej powodując wzrost jej współczynnika sztywności nawet o 10%. Wszystkie wartości pomiarów ultradźwiękowych, uzyskane w grupie kobiet ćwiczących, były wyższe od wartości referencyjnych stwierdzonych u kobiet prowadzących siedzący tryb życia. Można więc wnioskować, że uprawianie gimnastyki rekreacyjnej jest zapobiega osteoporozie pomenopauzalnej. Obserwowane wyższe wartości charakteryzujące kość u kobiet spożywających dużo wapnia i ćwiczących mogą sugerować, że aktywność fizyczna może wpływać na przyswajanie przez tkankę kostną tego pierwiastka podawanego w pożywieniu. W badanej grupie nie wykazano istotnego wpływu stosowania hormonalnej terapii zastępczej na jakość tkanki kostnej u badanych kobiet, co może być związane z małą liczebnością badanej grupy.

Słowa kluczowe: kobiety po menopauzie, aktywność fizyczna, ultrasonometria, kość piętowa, skład ciała

ABSTRACT

Proper physical activity is suspected in playing role in the prevention of bone loss. The aim of this study was to determine the influence that recreational gymnastics had on bone quality and body composition in 36 woman aged 50-65 years. The active group attended recreational gymnastics classes (n=19) twice a week for many years while the rest (n=17) were sedentary. Bone quality was tested by ultrasonometry (SOS – m/s, BUA – dB/MHz and stiffness), while body composition was examined using the bioelectric impedance method (BIA). Lean body mass (LBM – kg and %), fat tissue content (FAT – kg and %), water content (H2O – kg and %), index (LBM/FAT) and BMI (kg/m2) were examined. The highest values of SOS, BUA and STIFFNESS were found in active group. BUA and STIFFNESS values for the two groups were found to be statistically significant (p < 0.05). Differences between active and sedentary group were as follows: SOS – 18 m/s, BUA – 8 dB/MHz and STIFFNESS 10%. Lateralization of bone values was not detected.

We found that physical activity significantly influenced the bone mass of calcaneus in woman aged 50-65, achieving STIFFNESS values up to 10%. All values of ultrasonometry detected for active woman were higher than reference data for age matched sedentary group.

It may be concluded that attending recreational gymnastics plays a preventive role in postmenopausal osteoporosis. Higher values of bone ultrasonometry observed in the heel bones of woman with high calcium intake may suggest that physical activity influence calcium uptake. The significant influence of hormonal replacement therapy was not confirmed in this study, however this may have been influenced by the relatively small number of participants that were involved.

Key words: postmenopausal woman, physical activity, ultrasonometry, calcaneus, body composition

Wybrane biochemiczne czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca u kobiet w okresie menopauzy

Terapia 2/2004. Zdrowie Kobiety

Dr biol. med. Hanna Bukowska, prof. dr hab. farm. Marek Naruszewicz
Regionalne Centrum Badań nad Miażdżycą Pomorska AM w Szczecinie
Kierownik: prof. dr hab. farm. Marek Naruszewicz

U podstaw etiopatogenezy chorób układu krążenia leży przede wszystkim dysfunkcja śródbłonka naczyniowego, która prowadzi do rozwoju miażdżycy tętnic. Kobiety przed menopauzą mają istotnie mniejsze ryzyko chorób naczyniowych niż mężczyźni i zawdzięczają to ochronnej roli estrogenów.

Natomiast okres menopauzy na ogół łączy się ze wzrostem ryzyka progresji miażdżycy i to nie tylko na skutek niekorzystnych zmian w profilu lipidowym czy w układzie krzepnięcia, ale także ze względu na zanik bezpośredniego protekcyjnego działania estrogenów na śródbłonek naczyniowy. W tym okresie mogą się ujawniać predyspozycje genetyczne do chorób układu krążenia i może się zwiększać podatność na przewlekłe stany zapalne w obrębie błony wewnętrznej tętnic. Nie wykluczone jest także, że na istniejące już, a poprzednio nie wykryte czynniki ryzyka zaczynają dodatkowo wywierać niekorzystny wpływ niektóre leki stosowane w ramach hormonalnej terapii zastępczej. To wszystko sprawia, że u niektórych kobiet następuje wyjątkowo szybka progresja zmian miażdżycowych, stymulowana także przez zaburzenia metaboliczne będące pochodną otyłości, takie jak oporność tkankowa na insulinę, nadciśnienie czy też dyslipidemia. Systematyczna analiza badań międzynarodowych dotyczących zmian w zakresie biochemicznych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca u kobiet w okresie menopauzy jest niezwykle trudna ze względu na fakt, że badania te były przeprowadzone w populacjach różniących się w znacznym stopniu pochodzeniem etnicznym i kulturowym (1,2). To zmusza do daleko posuniętej ostrożności w interpretacji wyników oraz skłania do zastanowienia, na ile obserwowane zmiany w okresie menopauzy są jej bezpośrednim skutkiem, a na ile wynikiem wpływu czynników środowiskowych. Częściową odpowiedzią na powyższe wątpliwości mogą być badania z zastosowaniem hormonalnej terapii zastępczej, jeśli oczywiście zostały przeprowadzone według prawidłowych reguł i technik badawczych.

W opinii Międzynarodowego Zespołu Roboczego ds. Zapobiegania Chorobie Niedokrwiennej Serca (ChNS) (http://www.ptbnm.pl) u każdej osoby, w tym u kobiet w okresie menopauzy, należy ocenić stopień globalnego ryzyka ChNS. Jego podstawowymi składnikami są: wiek, stężenia cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu we frakcji LDL i HDL, triglicerydy, skurczowe ciśnienie tętnicze, występowanie cukrzycy, przedwczesny zawał mięśnia sercowego w wywiadzie rodzinnym i palenie tytoniu. Wynika z tego, że wiek kobiety, a nie występowanie menopauzy jest jednym z pierwszoplanowych czynników wpływających na tzw. ryzyko dziesięcioletnie, które nie powinno przekraczać 10%. W przypadku zwiększonego ryzyka należy wdrożyć terapeutyczny styl życia i monitorować zmiany ryzyka w regularnych odstępach czasowych (co najmniej raz do roku). Gdy ryzyko rośnie lub utrzymuje się na niezmienionym poziomie, lekarz powinien podjąć decyzję o farmakoterapii, uwzględniając także możliwości finansowe pacjenta. Należy bowiem pamiętać, że przerwy w leczeniu statynami czy lekami hipotensyjnymi wiążą się czasem z większym ryzykiem dla pacjenta niż zaniechanie leczenia w ogóle.

W naszym opracowaniu skupiliśmy się na zagadnieniach gorzej znanych w środowisku medycznym w Polsce, a odnoszących się do specyficznych biochemicznych czynników ryzyka ChNS, takich jak frakcja lipoprotein Lp(a), homocysteina oraz białko C-reaktywne. Nie można już bowiem dzisiaj ignorować tych parametrów, które w sposób zasadniczy mogą wpływać na dalsze losy pacjentów, a ich modyfikacja nie musi wymagać kosztownego leczenia.

Artykuł w pełnej wersji do pobrania w pliku pdf

03_Biochem_czynniki_ryzyka_ch_niedokrwiennej.pdf Download

Odrębność choroby wieńcowej u kobiet

Terapia 2/2004. Zdrowie Kobiety

Prof. dr hab. med. Zdzisława Kornacewicz-Jach, lek. med. Małgorzata Czechowska, lek. med. Irmina Kossuth
Klinika Kardiologii PAM w Szczecinie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Zdzisława Kornacewicz-Jach

Zasadniczym problemem dotyczącym choroby wieńcowej u kobiet jest panujące przekonanie, że występuje ona głównie u mężczyzn, a jej przebieg u kobiet jest znacznie łagodniejszy i charakteryzuje się lepszym rokowaniem. Nie ma bardziej błędnej opinii.

Mimo, że kobiety rzadziej zapadają na chorobę niedokrwienną serca, rokowanie u nich, w przypadku wystąpienia choroby, jest gorsze niż u mężczyzn. Z badań epidemiologicznych wynika, że kobiety z rozpoznaną chorobą wieńcową są obarczone większą śmiertelnością niż mężczyźni. Statystyki z 1996 r. wskazują na wysoką śmiertelność z powodu chorób układu krążenia u kobiet, sięgającą 57% w porównaniu z 48% u mężczyzn (1). Manifestacja pierwszych objawów choroby wieńcowej u kobiet występuje 10 lat później, natomiast pierwszy zawał serca – 20 lat później niż u mężczyzn. Fakt ten ma ogromne znaczenie dla przebiegu choroby wieńcowej. Grupa kobiet charakteryzuje się wyższą śmiertelnością w pierwszym miesiącu po zawale w porównaniu ze śmiertelnością wśród mężczyzn [16% w porównaniu z 8,8% (2) i 13,1% w porównaniu z 4,8% (3)].

W zależności od płci pojawiają się różnice dotyczące nie tylko przebiegu choroby wieńcowej, ale również jej epidemiologii, czynników ryzyka, manifestacji objawów klinicznych i wpływu układu hormonalnego. Celem tego artykułu jest zwrócenie uwagi czytelników na odrębności dotyczące choroby niedokrwiennej serca u kobiet i na związane z nimi decyzje, dotyczące postępowania diagnostycznego i terapeutycznego.

Rozważmy hipotetyczną sytuację, kiedy to do naszego gabinetu przychodzi kobieta skarżąca się na bóle w klatce piersiowej. Musimy odpowiedzieć na pytanie, co jest przyczyną tych dolegliwości, a przede wszystkim, czy nie są to objawy choroby niedokrwiennej serca. Dokładnie zebrany wywiad pozwoli nam nieco przybliżyć rozpoznanie. Ważne jest, by ocenić stan hormonalny pacjentki (wiek), obciążenie rodzinne, charakter dolegliwości – typowość bólu, obecność czynników ryzyka.

Artykuł w pełnej wersji do pobrania w pliku pdf.

02_Odrebnosc_choroby_wiencowej_u_kobiet.pdf Download

Zdrowe kości i zapobieganie osteoporozie u zawodniczek oraz kobiet ćwiczących rekreacyjnie

MEDICINA SPORTIVA Vol. 4 (Suppl. 1): S49 – S63, 2000

Zdrowe kości i zapobieganie osteoporozie u zawodniczek oraz kobiet ćwiczących rekreacyjnie
(Bone health and prevention of osteoporosis in active and athletic women)
Christine M. Snow-Harter
Department of Exercise and Sport Science, Bone Reserch Laboratory, Oregon State University, Corvalls, Oregon

STRESZCZENIE

W większości badań stwierdza się niższą masę kostną u kobiet z indukowanym ćwiczeniami zaburzeniem o typie oligomenorrhea, w porównaniu z grupą kontrolną kobiet oraz zawodniczek bez tych zaburzeń. Wyniki tych badań wskazują na zwiększone ryzyko złamań zmęczeniowych oraz przedwczesnej osteoporozy. Kobiety aktywne oraz zawodniczki powinny być uświadamiane i zachęcane do dokładnego zapisywania cykli miesiączkowych, a jakiekolwiek odstępstwa od normy powinny być zanotowane i zgłaszane. U kobiet, które mają zaburzenia cyklu miesiączkowego należy zbadać gęstość mineralną kości w celu oceny stanu szkieletu. Na badaniu tym częściowo opierać się będzie sposób leczenia, a kolejne kontrolne badania densytometryczne pozwolą ocenić efektywność leczenia. Dla zawodniczek z zaburzeniami miesiączkowania oraz niską masą wskazane będzie zmniejszenie intensywności treningu, zwiększenie ilości kalorii w posiłkach i dawki samego wapnia (1200-1500 mg). Dzienna dawka wapnia może być uzupełniona 3 szklankami odtłuszczonego mleka (skim milk). Zaplanowany trening, mający na celu wzrost masy i siły mięśniowej u zawodniczek, może także poprawić stan ich kośćca, jak również chronić przed urazami tkanek miękkich. Wreszcie, hormonalna terapia estrogenowa może być wskazana u tych kobiet, które nie będą chciały zmienić swoich dotychczasowych nawyków. Mimo że do tej pory nie zostały przeprowadzone kontrolowane badania, które oceniałyby efektywność hormonalnej terapii zastępczej w leczeniu kobiet uprawiających sport wyczynowo, generalnie uznaje się, że dawki stosowane przez kobiety w okresie pomenopauzalnym są wystarczające w leczeniu zapobiegającym utracie masy kostnej u zawodniczek z zaburzeniami typu amenorrhea. Ważne jest, aby u tych kobiet wykonywano kontrolne badania gęstości kości oraz badania surowicy w celu oceny efektywności hormonalnej terapii zastępczej.

Słowa kluczowe: kobiety, aktywność fizyczna, cykle miesiączkowe, badania densytometryczne, osteoporoza, zalecenia

*Przedruk z czasopisma Clinics in Sports Medicine vol. 13, nr 2, kwiecień 1994, s. 389-404, za zgodą WB Saunders Co

*Translated and reprinted from Clinics in Sports Medicine Vol. 13, No. 2, April 1994, pp. 389-404, with kind permission from WB Saunders Co

Porównanie wskaźnika ryzyka klinicznego i ilościowej ultrasonografii kości celem identyfikacji (…)

Osteoporosis Int (2003) 14, 9 716 – 721

Porównanie wskaźnika ryzyka klinicznego i ilościowej ultrasonografii kości celem identyfikacji kobiet ze wzmożonym ryzykiem wystąpienia osteoporozy.
(Comparison of a simple clinical risk index and quantitative bone ultrasound for identifying women at increased risk of osteoporosis)

Qing-Yang Huang (1, 2, 3), Robert R. Recker (2) and Hong-Wen Deng (1, 2, 3)

(1) Laboratory of Molecular and Statistical Genetics, College of Life Sciences, Hunan Normal University, 410081 ChangSha, Hunan, People”s Republic of China

(2) Osteoporosis Research Center, Creighton University, 601 N. 30th Street, Suite 6787, Omaha, NE 68131, USA

(3) Department of Biomedical Sciences, Creighton University, 601 N. 30th Street, Suite 6787, Omaha, NE 68131, USA

Osteoporoza jest obecnie narastającym problemem w krajach Azji, wczesna identyfikacja czynników ryzyka jest najbardziej efektywną metodą walki z tą chorobą w krajach rozwijających się. Pacjenci z obniżoną wartością BMD (gęstości mineralnej kości) cechuje wzrost ryzyka złamania kości. Jednakże w wielu regionach Azji dostęp do badań densytometrycznych jest ograniczony, metody, które charakteryzowałyby się niskim kosztem byłyby bardzo ważne w diagnostyce osteoporozy. Dokonaliśmy porównania dwóch metod: oceny ryzyka klinicznego (według OSTA- Osteoporosis Self-assessment Tool for Asians) oraz ilościowej ultrasonografii kości (QUS) celem identyfikacji pacjentów z niskim BMD – oceniono 722, pochodzące z południowych Chin, kobiety w okresie pomenopauzalnym, zamieszkujące Hong-Kongu. Do identyfikacji pacjentów z BMD szyjki kości udowej T-score ≤ –2,5 wykorzystywano osoby z wartością testu OSTA poniżej -1, czułość i swoistość takiej korelacji wynosiła odpowiednio 88 % i 54 %.

Przy optymalnym, T-score -2,35 dla QUS czułość i swoistość wynosiła odpowiednio 81 % i 65 %.

AUC dla QUS wynosił 0,78 i nie był znacząco odmienny od wartości 0,8 otrzymanej dla OSTA. Zarówno OSTA jak i QUS korelowało znacząco z BMD szyjki kości udowej (odpowiednio 0,62 i 0,36, P<0,001). Przy zastosowaniu progów diagnostycznych, jak powyżej opisano, celem identyfikacji BMD T-score ≤ –2,5 dla kręgów lub szyjki kości udowej osiągnięto czułość i swoistość odpowiednio 79 % i 60 % dla OSTA oraz 69 % i 70 % dla QUS. Wykorzystanie jednocześnie OSTA oraz QUS pozwalało osiągnąć czułość wynoszącą 91 %, natomiast swoistość obniżyła się do wartości 44 %. Podsumowując, uważamy, iż OSTA jest tanią i efektywną metodą identyfikacji pacjentów ze wzmożonym ryzykiem wystąpienia osteoporozy w krajach rozwijających się, jego użycie ułatwi wybór pacjentów, którym należy wykonać densytometrię.

Słowa kluczowe:

Azja, ultrasonografia kości, wskaźnik ryzyka klinicznego

L15 ZGODNOŚĆ MIĘDZY METODĄ FRAX® I NOMOGRAMEM WG NGUYEN ET AL. W OCENIE 10-CIOLETNIEGO RYZYKA ZŁAMAŃ

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:64-65.

L15

ZGODNOŚĆ MIĘDZY METODĄ FRAX^® I NOMOGRAMEM WG NGUYEN ET AL. W OCENIE 10-CIOLETNIEGO RYZYKA ZŁAMAŃ

Pluskiewicz W.¹, Adamczyk P.¹, Franek E.², Leszczynski P.^3,4, Sewerynek E.⁵, Wichrowska H.², Napiorkowska L.² , Kostyk T.³, Stuss M.⁵, Stepien-Klos W.⁵, Drozdzowska B.¹

¹Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice,

²Klinika Chorób Wewnętrznych., Endokrynologii i Diabetologii, CSK MSWiA, Warszawa

³ Pracownia Osteoporozy, Szpital J. Strusia, Poznań,

⁴Oddział Reumatologii i Immunologii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny, Poznań,

⁵Klinika Endokrynologii i Zaburzeń Metabolizmu Kostnego, Uniwersytet Medyczny, Łódź,

Słowa kluczowe: złamanie osteoporotyczne, ryzyko złamań, kobiety

Celem badań była ocena zgodności diagnostycznej 10-cioletniego ryzyka złamań w przebiegu osteoporozy przy pomocy metody FRAX^® (1) i nomogramu zaproponowanego przez Nguyen i wsp. (2).

Materiał i Metody. Badaniom poddano 1705 kobiet po menopauzie w wieku 55-90 lat z Zabrza, Warszawy, Łodzi i Poznania (średni wiek 68.8 +/-7.8 lat, masa ciała 68.7+/-12.4 kg, wzrost 156.6+/-6.5 cm). W ocenie wg FRAX^® zastosowano model dla białej populacji amerykańskiej. W modelu FRAX^® ocena ryzyka złamań opiera się na: wieku, BMI, informacji o przebytym złamaniu osteoporotycznym, złamaniu biodra u rodziców, stosowaniu glikokortykosteroidów, obecności RZS, nadużywaniu alkoholu, przyczynach osteoporozy wtórnej oraz wartości pomiaru densytometrycznego kości udowej. Nomogram Nguyena i wsp. bierze pod uwagę wiek, liczbę złamań osteoporotycznych, liczbę upadków w ciągu ostatniego roku oraz T-score BMD szyjki kości udowej. Zgodność diagnostyczną określano dla złamań ryzyka kości udowej dla progu ≤3% i >3%, a dla jakiegokolwiek złamania dla progów <10%, 10-20% oraz >20%. W badanej grupie u 606 kobiet wystąpiło 967 złamań osteoporotycznych: 428 przedramienia, 275 kręgów, 103 podudzia, 70 żeber, 50 ramienia, 38 kości udowej oraz 4 stopy.

Wyniki. Średnie, 10-cioletnie ryzyko dla kości udowej i jakiegokolwiek złamania (kość udowa, kręgi, przedramię lub ramię) wyniosło odpowiednio 5.62+/-7.0% i 23.0+/-12.3% dla FRAX^® oraz 12.2+/-17.1 i 27.7+/-18.9% dla Nguyen. Średnia zgodność rozpoznawcza wyniosła 79.5% dla jakiegokolwiek złamania i 79.2% dla kości udowej. Wraz z wiekiem ryzyko złamań wzrastało dla obu metod; w przypadku FRAX^® zanotowano 2-krotny wzrost ryzyka dla jakiegokolwiek złamania oraz 3-krotny wzrost ryzyka dla złamania kości udowej, a dla Nguyen 3-krotny wzrost ryzyka dla jakiegokolwiek złamania oraz 7-krotny wzrost ryzyka dla złamania kości udowej.

Wnioski. Obie metody podobnie oceniają ryzyko złamań. FRAX^® niedoszacowuje ryzyko złamań u kobiet z licznymi złamaniami i częstymi i upadkami, natomiast nomogram Nguyen zaniża ryzyko złamań w przypadku obecności dodatkowych czynników ryzyka.

1. Kanis JA. et al. FRAX™ and the assessment of fracture probability in men and women from the UK. Osteoporos Int 2008;19:385-397.

2. Nguyen ND. et al. Development of prognostic nomograms for individualizing 5-year and 10-year fracture risks. Osteoporos Int 2008;19:1431-1444.

L15

CONFORMITY BETWEEN 10-YEAR PROBABILITY OF OSTEOPOROTIC FRACTURE ASSESSED BY FRAX^Ò AND NOMOGRAM BY NGUYEN ET AL.

Pluskiewicz W.¹, Adamczyk P.¹, Franek E.², Leszczynski P.^3,4, Sewerynek E.⁵, Wichrowska H.², Napiorkowska L.² , Kostyk T.³, Stuss M.⁵, Stepien-Klos W.⁵, Drozdzowska B.¹

¹Medical University of Silesia, Katowice, Poland

²Dept. of Internal Dis., Endocrinology and Diabetology, CSK MSWiA, Warszawa, Poland

³Dept. of Rheumatology and Osteoporosis, Hospital J. Strusia, Poznan, Poland

⁴Dept. of Rheumatology and Clinical Immunology, Medical University, Poznan, Poland

⁵Dept. of Endocrine Disorders and Bone Metabolism, University, Lodz, Poland

Key words: osteoporotic fracture, fracture probability, females.

Objective. The aim of the study was to establish the conformity between 10-year probability of osteoporotic fracture (fx) assessed by FRAX^® (1) and nomogram proposed by Nguyen at al. (2).

Material and Methods. 1705 postmenopausal women aged 55-90 y. from four centers were studied (mean age 68.8 +/-7.8y., weight 68.7+/-12.4 kg, height 156.6+/-6.5 cm). Fx risk by FRAX^® was assessed using US Caucasian population. Fx probability by FRAX^® was based on age, BMI, prior fx, hip fx in parents, steroid use, rheumatoid arthritis, alcohol use, secondary osteoporosis and femoral neck T-score. Fx probability by Nguyen was based on age, number of prior fx, number of falls in last year and femoral neck T-score. The conformity using 10-year fx risk thresholds was established for ≤3% and >3% for hip and for any fx. <10%, 10-20% and >20%. In 606 women occured 967 fractures: 428 forearm, 275 spine, 103 ankle, 70 ribs, 50 humerus, 38 hip and 4 feet.

Results. The mean fx risk for hip and any fx. (hip, spine, forearm or humerus) were 5.62+/-7.0% and 23.0+/-12.3% by FRAX^Ò and 12.2+/-17.1 and 27.7+/-18.9% by Nguyen, respectively. The mean conformity was 79.5% for any fracture and 79.2S% for hip fracture.

With advancing age fx risk increased for both methods. In case of FRAX^® 2-fold increase for any fracture risk and 3-fold increase for hip fracture risk was noted. In case of Nguyen 3-fold increase for any fracture risk and 7-fold increase for hip fracture risk was shown.

Conclusion. Generally both methods comparably estimate fx risk. FRAX^®underestimates fx risk in subjects with multiple fractures and frequent falls, and Nguyen underestimates fx risk in subjects with frequent additional factors of osteoporosis.

1. Kanis JA. et al. FRAX™ and the assessment of fracture probability in men and women from the UK. Osteoporos Int 2008;19:385-397.

2. Nguyen ND. et al. Development of prognostic nomograms for individualizing 5-year and 10-year fracture risks. Osteoporos Int 2008;19:1431-1444.

ULTRADŹWIĘKOWA OCENA PALICZKÓW RĄK U KOBIET ĆWICZĄCYCH TAI CHI

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s117.

L51
ULTRADŹWIĘKOWA OCENA PALICZKÓW RĄK U KOBIET ĆWICZĄCYCH TAI CHI

Bolanowski M.,1 Pluskiewicz W.,2 Adamczyk P.,3 Bolanowski J.4
1 Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami, A.M. Wrocław
2 Zakład Chorób Metabolicznych Kości, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii, ŚAM Katowice
3 Katedra i Klinika Nefrologii i Endokrynologii Pediatrycznej, ŚAM Katowice
4 Katedra Fizjoterapii, AWF Wrocław

Słowa kluczowe: osteoporoza, paliczki, ilościowa ultrasonografia, ćwiczenia Tai Chi, kobiety

Celem pracy była ocena właściwości szkieletu u kobiet ćwiczących Tai Chi. Wyniki badania USG paliczków 115 kobiet w wieku 55.94 ± 10.23 lat porównano z wynikami 1030 kobiet odpowiednio dobranych względem wieku, budowy ciała i statusu menopauzalnego. Grupa kontrolna nie uprawiała regularnej aktywności fizycznej. Czas trwania ćwiczeń nie różnił się zależnie od wieku ćwiczących. Badanie wykonano przy pomocy metody USG aparatem DBM Sonic 1200 (IGEA, Włochy). Zależna od amplitudy szybkość przechodzenia fali ultradźwięków (Ad-SoS) przez paliczki rąk wykazywała większe wartości w całej grupie ćwiczących niż w grupie kontrolnej (2013 ± 77.3 vs. 1981 ± 81.8 m/s, p = 0.00009). U premenopauzalnych ćwiczących Ad-SoS nie różniła się od grupy kontrolnej, lecz taka różnica widoczna była u kobiet postmenopauzalnych (1946 ± 60.8 vs. 1975 ± 59.4 m/s). Stwierdzono statystycznie istotną korelację Ad-SoS i czasu trwania ćwiczeń w całej grupie i wśród kobiet postmenopauzalnych (r = 0.24, p= 0.01 oraz r = 0.29, p = 0.01, odpowiednio). Intensywność ćwiczeń nie wpływała na wartość Ad-SoS. Wiek wpływał na Ad-SoS istotnie słabiej u kobiet ćwiczących niż w grupie kontrolnej (r = -0.64 i -0.74, odpowiednio). Analiza regresji wykazała ujemny wpływ wieku oraz dodatni wpływ czasu ćwiczeń na wartość Ad-SoS.
Wniosek: ćwiczenia Tai Chi z racji korzystnego wpływu na szkielet mogą być polecane w profilaktyce osteoporozy postmenopauzalnej.

L51
QUANTITATIVE ULTRASOUND AT THE HAND PHALANGES IN WOMEN EXERCISING TAI CHI

Bolanowski M.,1 Pluskiewicz W.,2 Adamczyk P.,3 Bolanowski J.4
1 Department of Endocrinology, Diabetology and Isotope Therapy, Wrocław Medical University, Wroclaw, Poland
2 Metabolic Bone Diseases Unit, Department of Internal Diseases, Diabetology and Nephrology, Silesian School of Medicine, Katowice, Poland
3 Department and Clinic of Pediatrics, Pediatric Nephrology and Endocrinology, Silesian School of Medicine, Katowice, Poland
4 Department of Physiotherapy, University of Physical Education, Wrocław, Poland

Keywords: osteoporosis, phalanges, quantitative ultrasound, Tai Chi exercises, women

The aim of the study was assessment of skeletal status in women exercising Tai Chi program. A group of 115 women at mean age 55.94 ± 10.23 y. was compared with a control group of 1030 women matched for age, body size and menopausal status. The controls did not report any regular physical activity. Duration of exercises did not differ in regard to age of exercising women. Skeletal status was evaluated using quantitative ultrasound (QUS) measurements performed with DBM Sonic 1200 (IGEA, Italy). Amplitude-dependent Speed of Sound (Ad-SoS) at hand phalanges had greater values in a whole group of exercising subjects than in controls (2013 ± 77.3 vs. 1981 ± 81.8 m/s, p = 0.00009). In premenopausal women Ad-SoS did not differ in comparison to controls, but in postmenopausal women Ad-SoS differed versus value of Ad-SoS in controls (1946 ± 60.8 vs. 1975 ± 59.4 m/s). There was a statistically significant correlation between Ad-SoS and exercise duration in whole group and postmenopausal women (r = 0.24, p= 0.01 and r = 0.29, p = 0.01, respectively). Intensity of exercises did not influence Ad-SoS values. Age affected Ad-SoS significantly weaker in exercising women than in controls (r = -0.64 and -0.74, respectively). A stepwise, multiple regression analysis showed that age had negative influence on Ad-SoS and duration of the use of Tai Chi exercises remained a protective factor.
In conclusion, due to its beneficial effect on skeletal status, Tai Chi exercises may be recommended in the prevention of postmenopausal osteoporosis.

GOSPODARKA WAPNIOWA A STĘŻENIE HORMONÓW KALCIOTROPOWYCH W SUROWICY KOBIET NAŁOGOWO PALĄCYCH PAPIEROS

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s1121-122.

P03
GOSPODARKA WAPNIOWA A STĘŻENIE HORMONÓW KALCIOTROPOWYCH W SUROWICY KOBIET NAŁOGOWO PALĄCYCH PAPIEROSY

Brzóska M.M.,* Rogalska J., Roszczenko A., Gałażyn-Sidorczuk M., Moniuszko-Jakoniuk J.
Zakład Toksykologii, Akademia Medyczna w Białymstoku, ul. Mickiewicza 2C, 15-222 Białystok, Polska
*mmbr@poczta.onet.pl

Słowa kluczowe: wapń, hormony kalciotropowe, palenie papierosów, kobiety

Nałogowe palenie papierosów stanowi czynnik ryzyka osteoporozy, zwłaszcza u kobiet w zaawansowanym wieku. Uważa się, iż jednym z potencjalnych mechanizmów, na drodze których palenie może przyczyniać się do rozwoju schorzeń kostnych jest wpływ składników dymu tytoniowego na metabolizm witaminy D i gospodarkę wapniową. Mechanizmy te nie są jednak wystarczająco poznane.
Celem niniejszej pracy była ocena wpływu nałogowego palenia papierosów na stężenie hormonów kalciotropowych i gospodarkę wapniową u kobiet. Hormony te odgrywają bowiem kluczową rolę w regulacji gospodarki wapniowej i metabolizmu tkanki kostnej.
Badania przeprowadzono u kobiet w wieku 35 – 50 lat, mieszkanek Białegostoku. Kobiety palące (n = 30) wypalały nie mniej niż 20 papierosów dziennie, przez co najmniej 10 lat. Grupę kontrolną (n = 23) stanowiły kobiety nigdy niepalące i nienarażone biernie na dym tytoniowy. W surowicy krwi oznaczono stężenie 25-hydroksywitaminy D (25OHD; zestawem ELISA, Biomedica), 1,25-dihydroksywitaminy D (1,25(OH)2D; zestawem ELISA, Immundiagnostic), parathormonu (PTH; zestawem EIA, Immundiagnostic) i kalcytoniny (CT; zestawem ELISA, Biomerica). Ponadto, w surowicy i moczu oznaczono stężenie wapnia (Ca; metodą spektrometrii atomowo – absorpcyjnej, Hitachi Z-5000) i kreatyniny (zestawem diagnostycznym POCh) oraz obliczono frakcjonowane wydalanie Ca (FECa). Badania przeprowadzono za zgodą Lokalnej Komisji Etycznej.
U palaczek papierosów odnotowano niższe stężenie 1,25(OH)2D (o 43%) i CT (o 63%) w surowicy w porównaniu z kobietami niepalącymi. Stężenie 25OHD było wyższe (o 65%) u palaczek, natomiast stężenie PTH nie różniło się pomiędzy kobietami palącymi i niepalącymi. Nałogowe palenie papierosów nie miało wpływu na stężenie Ca w surowicy i moczu oraz FECa. U kobiet palących nie stwierdzono korelacji pomiędzy stężeniem Ca a stężeniami hormonów kalciotropowych w surowicy. Odnotowano natomiast ujemną korelację pomiędzy latami palenia a stężeniem CT (r = – 0.473, P < 0.001) oraz wyraźną tendencję do korelacji pomiędzy latami palenia a stężeniem 25OHD (r = 0.262, P = 0.058) i 1,25(OH)2D (r = – 0.263, P = 0.057).
Zmiany stężeń hormonów kalciotropowych w surowicy wskazują, iż nałogowe palenie papierosów może wpływać na mechanizmy zaangażowane w regulację gospodarki wapniowej i metabolizmu tkanki kostnej, a zwłaszcza na metabolizm witaminy D. Obniżenie stężenia 1,25(OH)2D w surowicy palaczek z jednoczesnym wzrostem stężenia 25OHD może wskazywać na zaburzenie nerkowej produkcji 1,25(OH)2D na drodze hydroksylacji 25OHD. W przeprowadzonych badaniach wyraźnie wykazano, iż nałogowe palenie papierosów zaburza metabolizm witaminy D u kobiet przed 50 r.ż.

Badania finansowano z Grantu KBN (Nr 6PO5D 093 20).

P03
CALCIUM METABOLISM AND SERUM CONCENTRATION OF CALCIOTROPIC HORMONES IN CIGARETTE SMOKING WOMEN

Brzóska M.M.*, Rogalska J., Roszczenko A., Gałażyn-Sidorczuk M., Moniuszko-Jakoniuk J.
Department of Toxicology, Medical University of Białystok, Mickiewicza 2C str., 15-222 Białystok, Poland
*mmbr@poczta.onet.pl

Keywords: calcium, calciotropic hormones, cigarette smoking, women

Cigarette smoking has been recognized as a serious risk factor for osteoporosis, mainly in aged women. It has been thought that the mechanisms of the damaging influence of smoking on the skeleton involve the cigarette smoke components-induced disorders in vitamin D and calcium (Ca) metabolism. However, these mechanisms have not been successfully explained until now.
The present study was aimed to estimate the effect of habitual cigarette smoking on the serum concentration of calciotropic hormones and Ca metabolism in women. Calciotropic hormones play a crucial role in the regulation of Ca and bone tissue metabolism.
The study was performed on smoking (n = 30) and non-smoking (n = 23) women (age 35 – 50), chosen based on a special questionnaire from inhabitants of Białystok. Only women that consumed 20 and more cigarettes per day for at least 10 years were included in this study. Control women were never-smokers and they were not passive-smokers. Serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D (25OHD; ELISA kit, Biomedica), 1,25-dihydroxyvitamin D (1,25(OH)2D; ELISA kit, Immundiagnostic), parathormone (PTH; EIA kit, Immundiagnostic) and calcitonin (CT; ELISA kit, Biomerica) were determined. The serum and urinary concentrations of Ca (atomic – absorption spectrometry; Hitachi Z-5000) and creatinine (diagnostic kit, POCh) were measured as well and the fractional urinary Ca excretion (FECa) was calculated. The study was approved by the local Ethic Committee.
In cigarette smokers, the serum concentrations of 1,25(OH)2D and CT were lower (by 43% and 63%, respectively) compared to non-smokers. The serum concentration of 25OHD was higher in smokers (by 65%), whereas PTH concentration did not differ between smoking and non-smoking women. The habitual smoking had no effect on the serum and urinary Ca concentrations and the FECa. In smoking women, there was no statistically significant correlation between the serum concentrations of Ca and calciotropic hormones. However, a negative correlation occurred between the duration of the smoking habit and CT in serum (r = – 0.473, P < 0.001). Moreover, a dependence between the duration of the habit and the serum concentrations of 25OHD (r = 0.262, P = 0.058) and 1,25(OH)2D (r = – 0.263, P = 0.057) clearly tended to be statistically significant.
The changes in the serum concentration of calciotropic hormones indicate that habitual cigarette smoking may affect the mechanisms involved in the regulation of Ca and bone tissue metabolism, including especially vitamin D metabolism. The decrease in the serum 1,25(OH)2D concentration with simultaneous increase in the 25OHD concentration may suggest that smoking affects the renal production of 1,25(OH)2D from 25OHD. The results of the present study give clear evidence that habitual cigarette smoking disturbs the metabolism of vitamin D in women.

This study was supported by the Grant (No. 6PO5D 093 20) from the Committee for Scientific Research (KBN, Poland).

P02 WYSTĘPOWANIE NISKOENERGETYCZNYCH ZŁAMAŃ BLIŻSZEGO KOŃCA KOŚCI UDOWEJ U MĘŻCZYZN I KOBIET […]

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:115-116.

P02

WYSTĘPOWANIE NISKOENERGETYCZNYCH ZŁAMAŃ BLIŻSZEGO KOŃCA KOŚCI UDOWEJ U MĘŻCZYZN I KOBIET W WIEKU POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA, ZAMIESZKAŁYCH W POWIECIE TARNOGÓRSKIM

ORAZ MIEŚCIE PIEKARY ŚLĄSKIE

Pluskiewicz W.¹, Wilk R.^2,3, Wielgórecki A.³, Koczy B.², Semenowicz J.²

¹Zakład Chorób Metabolicznych Kości ŚUM

²Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich

³Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 4 w Bytomiu

adres do korespondencji: osteolesna@poczta.onet.pl

Słowa kluczowe: złamanie bliższego końca kości udowej, epidemiologia, kobiety, mężczyźni

Celem pracy było oszacowanie ilości złamań bliższego końca kości udowej u mężczyzn i kobiet w populacji powiatu tarnogórskiego w latach 2002 – 2007 oraz trendów ich występowania w przyszłości.

Materiał. Badaniem objęto 129 mężczyzn i 411 kobiet z powiatu tarnogórskiego i miasta Piekary Śląskie w wieku 50 – 101 lat (średni wiek kobiet: 78,0 +/-9,0 lat, średni wiek mężczyzn 73,7 +/- 11,4 lat) leczonych z powodu niskoenergetycznego złamania bliższego końca kości udowej (szyjki, przezkrętarzowe oraz podkrętarzowe, oznaczonego kodami ICD – 10: S72.0, S72.1, S72.2). Badani reprezentowali praktycznie wszystkie złamania mające miejsce w latach 2002-2007, w populacji liczącej 64200 osób w wieku powyżej 50 lat (35200 kobiet i 28450 mężczyzn w podanej grupie wiekowej).

Metoda. Z historii chorób w/w chorych leczonych w Wojewódzkim Szpitalu Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich uzyskano dane na temat stanu demograficznego i klinicznego oraz daty i okoliczności wystąpienia złamania. Obliczono współczynniki występowania złamań w przeliczeniu na 100000 osób w wieku powyżej 50 roku życia, z uwzględnieniem roku zdarzenia i płci. Oszacowano wielkość zmiany w zakresie analizowanych współczynników w wymienionym okresie, a stosując technikę regresji oszacowano prawdopodobny wymiar zjawiska w przyszłości.

Wyniki. W badanej populacji latach 2002 – 2007 było 554 złamań bliższego końca kości udowej (2002 r.: 78, 2003 r.: 82, 2004 r.: 89, 2005 r.: 99, 2006 r.: 90, 2007 r.: 116). Oszacowana częstość występowania złamań wyniosła, wśród mężczyzn 49/100000 w 2002 r. i 116/100000 w 207 r., a wśród kobiet 212/100000 w 2002 r. i 236/100000 w 2007 r. Obserwowany trend (dla mężczyzn i kobiet razem) kształtował się na poziomie 48%, a wyniki ekstrapolowania trendu na następne lata wskazują na ryzyko dalszego zwiększania liczby złamań.

Wnioski. W zbadanej populacji (mężczyźni i kobiety w wieku powyżej 50 lat) obserwuje się wyraźne zwiększenie występowania niskoenergetycznego złamania bliższego końca kości udowej w latach 2002-2007. Złamania te są około dwukrotnie częstsze u kobiet niż u mężczyzn. Wynik analizy rocznych współczynników sugeruje, że nie można wykluczyć kontynuacji obserwowanego trendu kolejnych latach.

P02

THE INCIDENCE OF LOW ENERGY HIP FRACTURE IN THE OVER 50 YEAR OLD FEMALE AND MALE POPULATION OF THE DISTRICT OF TARNOWSKIE GÓRY AND THE CITY PIEKARY ŚLĄSKIE

Pluskiewicz W.¹, Wilk R.^2,3, Wielgórecki A.³, Koczy B.², Semenowicz J.²

¹Metabolic Bone Diseases Unit, Medical University of Silesia

²Dr J. Daab Regional Hospital of Trauma Surgery, Piekary Śląskie, Poland

³Regional Specialist Hospital no. 4, Bytom, Poland

Key words: hip fracture, epidemiology, females, males.

The aim of this study was to estimate the incidence and future trends of a hip fracture in the female and male population of the district of Tarnowskie Góry and the city Piekary Śląskie for a period of 2002 – 2007.

Material. 129 men and 411 women from the district of Tarnowskie Góry and city Piekary Śląskie, aged 50-101 years (women mean age 78,0 +/-9,0 years, men mean age 73,8 +/-11,5 years) that were treated because of low energy hip fracture (Femoral Neck, Intertrochanteric and Subtrochanteric fracture) at the Regional Hospital of Trauma Surgery in Piekary Śląskie for the years 2002 – 2007. A total number inhabitants in the over -50-year old population of the district of Tarnowskie Góry and city Piekary Śląskie during this period was about 64200 (females – 35800, males – 28450)

Patients with fracture were identified from the ICD – 10 code : S72.0, S72.1, S72.2.

Methods. The case histories of the patients from the Regional Hospital of Trauma Surgery in Piekary Śląskie revealed the demographic and clinical conditions, the date and the fracture circumstances of each case. Taking into account the date and the sex of each event, there were the ‘fracture frequency coefficients’ estimated per 100000 people aged over 50 years. In the range of those coefficients we have evaluated the changes which appeared among the population. Using regression analyses the probable future range of the considered phenomenon has been estimated.

Results. In the population for the years 2002 – 2007 there were 554 hip fractures noticed (2002: 78, 2003: 82, 2004: 89, 2005: 99, 2006: 90, 2007: 116). We have estimated the fracture incidence up to the mark: 49/100000 in 2002 and 116/100000 in 2007 for male, and 212/100000 in 2002 and 236/100000 in 2007 for female. This trend (for male and for female together) reached about 48 percent and after the extrapolation of the current results for the following years we will be observe further upward tendency among discussed fractures.

Conclusion. In the population (males and females aged over 50 years) we have noticed definitely higher incidence of hip fracture for a period of 2002-2007. The fracture frequency is higher for female part of the population ( it is over twice higher). Due to the findings based on annual coefficients, it’s suggestive and highly possible to draw a conclusion that under no circumstances can we exclude further continuation of the trend mentioned above.

Gęstość kości u młodych kobiet z zaburzeniami miesiączkowania

Streszczenia zjazdu PTOiTr – 2000 (W83)

Alina Warenik-Szymankiewicz, Marzena Maciejewska, Radosław Słopień
Katedra i Klinika Endokrynologii Ginekologicznej AM w Poznaniu ul. Polna 33, 60-535 Poznań

Istotnym czynnikiem determinującym masę i gęstość kości w wieku dorosłym jest prawidłowo przebiegający proces wzrostu kości w okresie dzieciństwa i pokwitania. Proces ten jest zależny do wielu czynników hormonalnych, głównie hormonu wzrostu i hormonów płciowych. Badaniami objęto 120 młodych kobiet w wieku od 16 do 25 roku życia, przyjętych do Kliniki Endokrynologii Ginekologicznej AM w Poznaniu z powodu wtórnego braku miesiączki. Każdorazowo oceniano: czas trwania wtórnego braku miesiączki, BMI, stężenie 17-beta estradiolu (E2) i testosteronu oraz gęstość kości na podstawie badania densytometrycznego: absorpcjometrii podwójnej rentgenowskiej (DEXA) aparatem Lunar DPX, obejmującego odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa oraz kość krzyżową. Średnia wieku badanych kobiet wynosi 19,6 lat. W grupie badanych z wtórnym brakiem miesiączki trwającym od 3 do 12 miesięcy Z-score: -1,33 stężenie estradiolu: 0,026 ng/ml; testosteronu 0,29 ng/ml. W grupie z wtórnym brakiem miesiączki od trwającym od 12 do 24 miesięcy: Z score -1,32; E2 0,025 ng/ml i T 0,21 ng/ml. W grupie z wtórnym brakiem miesiączki trwającym powyżej 24 miesięcy: Z-score: -1,12; E2 0,024; T 0,19 ng/ml. W każdej z badanych grup uzyskano istotne statystycznie zależności między masą ciała wyrażona współczynnikiem BMI a wartością odchylenia standardowego Z-score (p<0,01) oraz stężeniem estradiolu w surowicy a Z-score (p<0,01). Należy także zwrócić uwagę na fakt iż wśród badanych kobiet w pojedynczych przypadkach wartości Zscore wynosiły poniżej -2,5 (min.: -5,11.) co świadczy o osteoporozie.

STAN ODŻYWIENIA, SPOSÓB ŻYWIENIA, STYL ŻYCIA W POPULACJI KOBIET- PREWENCJA I CZYNNIKI RYZYKA [..]

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s1154-155.

P09
STAN ODŻYWIENIA, SPOSÓB ŻYWIENIA, STYL ŻYCIA W POPULACJI KOBIET- PREWENCJA I CZYNNIKI RYZYKA OSTEOPOROZY

Przybyłowicz K.1, Wądołowska L.1, Rams L.2

1 Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44a,
2 Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Olsztynie

Słowa kluczowe: gęstość kośćca, spożycie wapnia, kobiety, masa ciała, aktywność fizyczna

Cel pracy
Ocena wybranych modyfikowalnych parametrów stanu odżywienia, sposobu żywienia oraz stylu życia kobiet o prawidłowej masie kostnej oraz kobiet z osteopenią i osteoporozą.
Materiał i metody
Badania zostały zrealizowane wśród 411 kobiet w wieku od 32 do 69 lat (średnio 47,33±6,43 lat), zamieszkałych w województwie warmińsko-mazurskim.
Skład ciała kobiet scharakteryzowano na podstawie rutynowych pomiarów antropometrycznych wg WHO. Informacje o sposobie żywienia uzyskano w oparciu o metodę wielokrotnego wywiadu 24-godzinnego przeprowadzonego 7-krotnie w nieregularnych odstępach czasowych. Ocenę stanu tkanki kostnej przeprowadzono w oparciu o ultrasonografię ilościową (QUS) Aktywność fizyczna została określona na podstawie kwestionariusza.
Wyniki
Analiza stanu tkanki kostnej wykazała u ponad. 30% badanych kobiet niskie wartości BMD wskazujące na osteopenię lub osteoporozę. Prawidłowy stan kośćca stwierdzono w grupie kobiet o prawidłowej masie ciała, zaś nadwaga lub otyłość były skojarzone z osteopenią lub osteoporozą. Najniższy odsetek kobiet aktywnych fizycznie stwierdzono wśród kobiet o nieprawidłowej strukturze tkanki kostnej. Spożycie wapnia we wszystkich analizowanych grupach kobiet było poniżej wartości zalecanych (53% normy), zaś białka powyżej (132% normy).
Wnioski
Odnotowane niekorzystne wartości analizowanych parametrów wskazują na konieczność modyfikacja zdiagnozowanych czynników ryzyka związanych ze stylem życia, zmierzających do uzyskania odpowiedniej masy ciała, zbilansowanej diety i odpowiedniej aktywności fizycznej.

P09
NUTRITIONAL STATE, NUTRITION MANNER, LIFESTYLE IN WOMEN POPULATION – PREVENTION AND RISK FACTORS OF OSTEOPOROSIS

Przybyłowicz K.1, Wądołowska L.1, Rams L.2

1 Chair of Human Nutrition, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, 10-718 Olsztyn, ul. Słoneczna 44a, Poland
2 Provincial Hospital of Olsztyn, ul. Żołnierska 18, Poland

Key words: bone density, calcium intake, women, body mass, physical activity

Aim
Evaluation of the chosen modifiable parameters of nutritional state, nutrition manner and lifestyle of women with proper bone mineral density and women with osteopenia and osteoporosis.
Materials and methods
Studies were carries out among 411 women aged from 32 to 69 years (on average 47.33±6.43 years), living in Warmia-Mazury district. Women’s body content was characterized on the basis of routine anthropometrical measurements by WHO. Information on nutrition manner was gathered by the multiple 24-hour recall method, carried out 7 times in irregular time intervals. Bone mineral density state was checked by the quantitive ultrasonography (QUS). Physical activity was determined on the basis of a questionnaire.
Results
Bone mineral density state analysis showed among over 30% of the studied women low values of the BMD, indicating on osteopenia or osteoporosis. Proper bone state was stated in a group of women with proper body mass, while overweight and obesity were connected to osteopenia or osteoporosis. The lowest percentage of women active physically was found among those with improper bone structure. Calcium intake in all analysed groups of women was below the recommended valued (53% of the norm), and protein above (132% of the norm).
Conclusions
The noted unfavourable values of the analysed parameters indicate on a necessity of modifying the diagnosed risk factors connected to a lifestyle, aiming to obtaining proper body mass, well-balanced diet ands proper physical activity.