L01 WPŁYW JEDNOCZESNEGO STOSOWANIA OMEPRAZOLU I ALENDRONIANU NA WŁASNOŚCI MECH. KOŚCI DŁUGICH [..]

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:49-50.

L01

WPŁYW JEDNOCZESNEGO STOSOWANIA OMEPRAZOLU I ALENDRONIANU NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE KOŚCI DŁUGICH U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Pytlik M., Cegieła U., Nowińska B., Rymkiewicz I., Klementys U., Budny A.

Katedra i Zakład Farmakologii, Śląska Akademia Medyczna, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Słowa kluczowe: omeprazol, alendronian, kości, szczury, osteopenia

Omeprazol jest inhibitorem pompy [H⁺/K⁺-ATPazy] odpowiedzialnej za końcową fazę wytwarzania kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka. Wpływ omeprazolu na V-ATPazę obecną w osteoklastach nie jest poznany. Alendronian jako lek antyresorpcyjny jest stosowany w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej. W trakcie terapii alendronianem może występować zapalenie oraz owrzodzenie przełyku i żołądka, co wymaga jednoczesnego stosowania leków zmniejszających wydzielanie soku żołądkowego.

Celem pracy było zbadanie wpływu jednoczesnego stosowania omeprazolu i alendronianu na własności mechaniczne kości długich u obustronnie owariektomizowanych szczurów.

Badania przeprowadzono na 3-miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 6 grup (n = 8-10 w grupie): I – nieowariektomizowane szczury kontrolne, II – nieowariektomizowane szczury, którym podawano omeprazol (3 mg/kg ip), III – owariektomizowane szczury kontrolne, IV – owariektomizowane szczury, którym podawano omeprazol (3 mg/kg ip), V – owariektomizowane szczury, którym podawano alendronian (3 mg/kg po), VI – owariektomizowane szczury, którym podawano omeprazol (3 mg/kg ip) i alendronian (3 mg/kg po). Leki podawano codziennie przez 28 dni (alendronian rano, omeprazol po południu). Własności mechaniczne przynasady kości piszczelowej i trzonu kości udowej przeprowadzono z zastosowaniem testu zginania przy trzypunktowym nacisku, natomiast wytrzymałość mechaniczną szyjki kości udowej z zastosowaniem testu kompresyjnego, przy użyciu aparatu Instron 3342 500N. Parametry budowy geometrycznej kości, masę, masę substancji mineralnych oznaczano w kości piszczelowej i udowej.

Uzyskane wyniki wykazały, że niedobór estrogenów powoduje rozwój osteopenii z pogorszeniem własności mechanicznych kości piszczelowej (statystycznie istotne zmniejszenie maksymalnej siły o 44,5% i siły w momencie złamania o 42,02%) oraz szyjki kości udowej (znaczące statystycznie zmniejszenie o 20,2% siły powodującej złamanie).

Omeprazol w obecności estrogenów (szczury nieowariektomizowane) nieznacząco statystycznie pogarsza własności mechaniczne kości piszczelowej i szyjki kości udowej, natomiast statystycznie istotnie zmniejsza masę oraz masę substancji mineralnych w kości udowej i w kości piszczelowej.

Omeprazol w niewielkim stopniu pogarsza własności mechaniczne kości piszczelowej i szyjki kości udowej wywołane niedoborem estrogenów.

Alendronian zapobiega pogorszeniu własności mechanicznych kości piszczelowej i szyjki kości udowej wywołanym niedoborem estrogenów. Statystycznie znacząco zwiększa maksymalną siłę (o 36,58%) i siłę w momencie złamania kości piszczelowej (o 21,11%) oraz siłę niezbędną do złamania szyjki kości udowej (o 24,56%).

Omeprazol stosowany jednocześnie z alendronianem pogarsza antyosteoporotyczne działania alendronianu u szczurów z niedoborem estrogenów wywołanym usunięciem jajników.

L01

EFFECT OF CONCURRENT ADMINISTRATION OF OMEPRAZOLE AND ALENDRONATE ON THE MECHANICAL PROPERTIES OF LONG BONES IN OVARIECTOMIZED RATS

Pytlik M., Cegieła U., Nowińska B., Rymkiewicz I., Klementys U., Budny A.

Department of Pharmacology, Medical University of Silesia, Jagiellońska, 41-200 Sosnowiec, Poland

Key words: omeprazole, alendronate, bones, rats, osteopenia

Omeprazole is an inhibitor proton pump (H⁺/K⁺-ATPase) responsible for HCl production by parietal cells in stomach. Its effect on V-ATPase in osteoclasts is not well recognized. Alendronate, an antiosteoporotic drug used in postmenopausal osteoporosis, can induce esophagitis and stomach ulceration, requiring the concurrent use of drugs which decrease gastric juice production.

The aim of the present study was to investigate the effect of concurrent administration of omeprazole and alendronate on the mechanical properties of the long bones in bilaterally ovariectomized rats.

The experiments were carried out on 3-month-old Wistar rats, divided into 6 groups (n=8–10 per group): I – non-ovariectomized control rats, II – non-ovariectomized rats, which were administered omeprazole (3 mg/kg ip), III – ovariectomized control rats, IV – ovariectomized rats, which were administered omeprazole (3 mg/kg ip), V – ovariectomized rats, which were administered alendronate (3 mg/kg po), VI – ovariectomized rats, which were administered omeprazole (3 mg/kg ip) and alendronate (3 mg/kg po). The drugs were administered to the rats daily for 28 days (alendronate in the morning, omeprazole in the afternoon). The mechanical properties of tibial metaphysis and femoral diaphysis in three-point bending tests and femoral neck in a compression test were assessed (Instron 3342 500N apparatus). Bone geometric parameters, mass, mass of bone mineral were examined in the tibia and femur.

Estrogen deficiency causes development of osteopenia with worsening of mechanical properties of the tibia (statistically significant decreases of ultimate load by 44.5% and breaking load by 42.02%) and the femoral neck (a statistically significant decrease of the load at fracture by 20.2%).

Omeprazole in the presence of estrogens (non-ovariectomized rats) statistically insignificantly worsens mechanical properties of the tibia and femoral neck, but statistically significantly decreases bone mass and the mass of bone mineral in the tibia and femur.

Omeprazole slightly worsens mechanical properties of the tibia and femoral neck in estrogen deficient rats.

Alendronate prevents the worsening of mechanical properties of the tibia and femoral neck caused by estrogen deficiency. Statistically significantly increases the ultimate load (by 36.58%) and the breaking load (by 21.11%) in the tibia, and the load at fracture of the femoral neck (by 24.56%).

Omeprazole administered concurrently with alendronate worsens antiosteoporotic effect of alendronate in rats with estrogen deficiency caused by bilateral ovariectomy.

Wpływ alendronianu i raloksyfenu na własności mechaniczne kości udowej u owariektomizowanych (…)

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s95-96.

L04
WPŁYW ALENDRONIANU I RALOKSYFENU NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE KOŚCI UDOWEJ U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Pytlik M., Krajeńska K., Śliwiński L., Nowińska B., Folwarczna J., Cegieła U., Kaczmarczyk-Sedlak I., Janiec W., Trzeciak H. I.

Katedra i Zakład Farmakologii, Śląska Akademia Medyczna, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Słowa kluczowe: alendronian, raloksifen, osteopenia, owariektomia, szczur

Alendronian, aminobisfosfonian o silnym działaniu antyresorpcyjnym, jest szeroko stosowany w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej. Raloksyfen, selektywny modulator receptorów estrogenowych, redukuje utratę kości i zapobiega złamaniom u kobiet po menopauzie. Dotychczas nie zostały poznane skutki jednoczesnego podawania alendronianu i raloksyfenu na układ kostny w warunkach niedoboru estrogenów.
Celem pracy było zbadanie wpływu alendronianu i raloksyfenu stosowanych jednocześnie na własności mechaniczne kości udowej u obustronnie owariektomizowanych szczurów.
Badania przeprowadzono na 3 miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 5 grup: I – kontrolna pozornie operowana, II – kontrolna owariektomizowana, III – owariektomizowana, której podawano alendronian (3mg/kg p.o.), IV – owariektomizowana, której podawano raloksyfen (5 mg /kg p.o.) V – owariektomizowana, której podawano alendronian (3mg/kg p.o.) i raloksyfen (5 mg /kg p.o.). Obustronna owariektomia była wykonana 4 dni przed stosowaniem leków. Leki podawano raz dziennie sondą dożołądkowo (alendronian w godzinach rannych natomiast raloksifen w godzinach popołudniowych) przez 28 dni.
Badania własności mechanicznych kości udowej obejmowały oznaczenia: w trzonie (maksymalnej siły wytrzymywanej przez trzon, siły łamiącej trzon, odkształcenia trzonu przy maksymalnej sile, sztywności strukturalnej trzonu) natomiast w szyjce kości udowej (siłę powodującą jej złamanie). Badano także masę kości, zawartość substancji mineralnych i wapnia w kościach piszczelowej, udowej.
Uzyskane wyniki wykazały, że niedobór estrogenów powoduje rozwój osteopenii z pogorszeniem własności mechanicznych trzonu i szyjki kości udowej.
Alendronian lub raloksyfen stosowane oddzielnie hamują rozwój osteopenii w układzie kostnym u owariektomizowanych szczurów i w niewielkim stopniu poprawiają parametry wytrzymałościowe trzonu i szyjki kości udowej.
Alendronian stosowany jednocześnie z raloksyfenem u owariektomizowanych szczurów powoduje statystycznie istotną poprawę własności mechanicznych szyjki i trzonu kości udowej w porównaniu z grupą kontrolną owariektomizowaną. Ponadto siła łamiąca szyjkę kości udowej była statystycznie znacząco większa w odniesieniu do wyników grupy otrzymującej alendronian oddzielnie, natomiast maksymalna siła wytrzymywana przez trzon była statystycznie istotnie większa w porównaniu do wyników grupy otrzymującej tylko raloksyfen.
Jednoczesne stosowanie alendronianu i raloksifeneu u owariektomizowanych szczurów wykazuje silniejsze działanie prewencyjne na rozwój osteopenii niż podawanie każdego tych leków osobno.

L04
EFFECT OF CONCURRENT ADMINISTRATION OF ALENDRONATE AND RALOXIFENE ON THE MECHANICAL PROPERTIES OF THE FEMUR IN OVARIECTOMIZED RATS

Pytlik M., Krajewska K., Śliwiński L., Nowińska B., Folwarczna J., Cegieła U., Kaczmarczyk-Sedlak I., Janiec W., Trzeciak H. I.

Department of Pharmacology, Medical University of Silesia, Jagiellońska, 41-200 Sosnowiec, Poland

Key words: alendronate, raloksifen, osteopenia, ovariectomy, rat

Alendronate, an aminobisphosphonate with potent antiresorptive activity, is used in the treatment of postmenopausal osteoporosis. Raloxifene is a selective estrogen receptor modulator. It reduces bone loss and prevents fractures in postmenopausal women. The effect of concurrent administration of alendronate and raloxifene on the osseous system in estrogen deficiency has not been exhaustively studied.
The aim of the present study was to investigate the effect of concurrent administration of alendronate and raloxifene on mechanical properties of the femoral bone in bilaterally ovariectomized rats.
The experiments were carried out on 3-month-old Wistar rats, divided into 5 groups: I – sham operated control rats, II – ovariectomized control rats, III – ovariectomized rats, which were administered alendronate (3 mg/kg p.o.), IV – ovariectomized rats, which were administered raloxifene (5 mg/kg p.o.), V- ovariectomized rats, which were administered alendronate (3 mg/kg p.o.) and raloxifene (5 mg/kg p.o.). The bilateral ovariectomy was conducted 4 days before the start of drug administration. The drugs were administered to the rats by daily oral gavage (alendronate in the morning, raloxifene in the afternoon) for 28 days.
The mechanical properties of the whole femur (the ultimate load, the breaking load, the deformation at ultimate load, the extrinsic stiffnes) and the femoral neck (the load causing the fracture) were studied. Bone mass, bone mineral and calcium content were examined in tibia, femur and L-4 vertebra.
Estrogen deficiency resulted in the development of osteopenia with worsening of the mechanical properties.
Alendronate or raloxifene, administered separately, inhibited the development of osteopenia and slightly improved the investigated mechanical parameters.
Concurrent administration of alendronate and raloxifene caused statistically significant improvement of the mechanical properties of the femoral neck and of the whole femur in comparison with the ovareictomized control rats. Moreover, the load at fracture of the femoral neck was significantly greater than in rats receiving alendronate alone and the ultimate load was significantly greater than in rats receiving raloxifene alone.
Concurrent administration of alendronate and raloxifene had stronger antiosteopenic effect than each of drugs alone.

EVALUATION OF IMPROVING BONE MINERAL DENSITY IN OSTEOPENIC PATIENT WITH RHEUMATOID ARTHRITIS

II Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 11-13.10.2007
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2007, vol 9 (Suppl. 2), s144-145.

L49
EVALUATION OF IMPROVING BONE MINERAL DENSITY IN OSTEOPENIC PATIENT WITH RHEUMATOID ARTHRITIS

Vasic B.1, Popovic B.1, Devecerski G.2, Milenovic N.1

1 Institute for Rheumatology, High School of Medicine, University of Novi Sad, Serbia
2 Clinic for Medical Rehabilitation, High School of Medicine, University of Novi Sad, Serbia

Keywords: RA, osteopenia, physical activity

Introduction
Rheumatoid arthritis (RA) is chronicle, autoimmune, inflammatory arthropathy of unknown etiology. RA is characterized by progressive destruction of the affected joints, deformity, disability which requires specific way of living. Current treatment for RA includes nonspecific, anti-inflammatory agents (e.g. NSIAD or glikocoticoides) and disease-modifying antirheumatic drug (eg. MTX) which may influenced on reduced Bone Mineral Density (BMD)
Aim
The aim of study was to evaluate effect of risk factors on BMD in osteopenic patient with RA.
Material and methods
We examined 100 patients 64.73 years old (50-83years) who suffered from RA 3,88 years (1-9 years). Analysis of BMD was performed with „Sahara” ultrasound osteodesitometry. We used Body Mass Index (BMI) scale, National Health Center Statistic Criteria and self-evaluation of health by patients.
Results
Average body height was 1.61 cm (1.46-1.71) which was indicated that our patient was globally short. Average body mass was 70.45 kg (47-88) and BMI was 27.218 kg/m2 which indicate that we had overweight patient. We found that 54.45% of our patient did not expose on sun minimum 15 minutes daily. Also we found that 69.7% of patient intake daily more that 200ml milk or milk products but it was shown as insufficient intake. When we evaluated patient daily physical activity we found that 24.25% of patient was almost physically inactive and 48,5% walked less then 2 km per day. Average T-score was -2.34 and Z-score was -1.58 which was shown high level of osteopenia. Estimated BMD was 0.317g/cm2 (SD ±0.071). We did not find statistically significant correlation between parameter of daily activity and BMD.
Conclusion
We can conclude that increase daily physical activity and intake of milk have to be suggested to the osteopenic with RA in way to improve BMD. Also, because of nature of disease, for some patient antiresoprptive drug has to be including as regular therapy of RA.

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U MĘŻCZYZN W WIEKU 40-69 LAT

P05
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A GĘSTOŚĆ TKANKI KOSTNEJ U MĘŻCZYZN W WIEKU 40-69 LAT

Duda B.

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu, Zakład Anatomii i Antropologii
80-336 Gdańsk, ul. Wiejska 1

Słowa kluczowe: aktywność fizyczna, osteoporoza, osteopenia, styl życia

Regularna oraz systematyczna aktywność fizyczna należy do głównych czynników warunkujących zdrowy styl życia i jest jednym z czynników zapobiegających obniżeniu się poziomu masy kostnej, a nawet wywierającym korzystny wpływ na utrzymanie się jej na odpowiednim poziomie. Celem pracy jest ocena gęstości tkanki kostnej i aktywności fizycznej u mężczyzn w wieku 40-69 lat.
Zbadano 130 mężczyzn w wieku 40-69 lat. Wyróżniono trzy kategorie wieku: 40-49 lat (39 osób), 50-59 lata (56 osoby) i 60-69 lat (35 osób). Pomiar gęstość tkanki kostnej w g/cm2 (BMD) odcinka lędźwiowego kręgosłupa L2- L4 i szyjki kości udowej przeprowadzono metodą DEXA aparatem DPX-L firmy Luna. Pod uwagę wzięto wielkość BMD oraz odpowiadający jej wskaźnik T-score. Do określenia aktywności fizycznej badanych zastosowano metodę sondażu diagnostycznego.
Analiza gęstości tkanki kostnej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u mężczyzn w wieku 40 – 69 lat wykazała, że osteopenię stwierdzono w 40,7%, a osteoporozę w 7,7%. Natomiast w szyjce kości udowej osteopenię zauważono u 20,8% badanych osób, a osteoporozę u 1,5% mężczyzn. Częstość występowania osteopenii u mężczyzn w odcinku lędźwiowym kręgosłupa maleje wraz z wiekiem i wynosi w poszczególnych kategoriach wieku odpowiednio: 43,6%; 42,8% i 34,3%, zaś w szyjce kości udowej wzrasta wraz z wiekiem i wynosi odpowiednio: 12,8%; 23,2% i 25,7%. Natomiast częstość pojawiania się osteoporozy u mężczyzn w odcinku lędźwiowym kręgosłupa wzrasta wraz z wiekiem i wynosi: 2,6%; 9,0% i 11,4%. Zaś w szyjce kości udowej występuje tylko wśród mężczyzn 60-69 – letnich (5,7%). Osoby u których stwierdzono zmiany gęstości tkanki kostnej zwykle prowadzą siedzący tryb życia. Mężczyźni z osteopenią i z osteoporozą w poszczególnych kategoriach wieku, odpowiednio w 92,8%; 78,9% i 80% nie poświęcają w ogóle czasu na aktywność fizyczną. Badani zwykle oceniają swoją aktywność fizyczną w czasie wolnym jako średnią, ćwiczą w tygodniu tylko czasami, 2-3 razy w tygodniu (40-59 lat) lub wcale (60-69 lat) i poświęcają na ten cel tylko pół godziny lub wcale. Najczęstszą formą aktywności ruchowej jest spacer. Wczesne wykrycie niskiej gęstości mineralnej kości (BMD) u mężczyzn może być użyteczne w redukowaniu ryzyka złamań i zachowań związanych z osteoporozą, aktywność tym promowanie regularnej i systematycznej aktywności fizycznej.

P05
PHYSICAL ACTIVITY AND MINERAL BONE DENSITY IN MEN AGED 40-69 YEARS

Duda B.

Academy of Physical Education and Sport, Faculty of Anatomy and Anthropology
80-336 Gdańsk, ul. Wiejska 1, Poland

Key words: physical activity, osteoporosis, life style

Regular and systematic physical activity is one of the main determinants of a healthy life style and is a factor preventing a decrease of bone tissue. Moreover, it favourably affects the maintenance of its appropriate level. The focus of the study is to assess the mineral bone density and physical activity in men 40-69.
130 men aged 40-69 were recruited. Three age categories were selected: 40-49 years (39 individuals), 50-59 years (56) and 60-69 years (35). Bone density g/cm2 (BMD) in the lumbar section of the spine (L2- L4) and the femoral neck bone was measured by DEXA method and DPX-L, Luna apparatus. BMD and corresponding to it T-score index were considered. A diagnostic survey was applied to collect data on physical activity of the respondents.
The analysis of bone density in the lumbar section of the spine in men aged 40-69 indicated that 40, 7% of the men had osteopenia and 7,7% had osteoporosis. In the femoral bone neck osteopenia was observed in 20,8% of the men and osteoporosis in 1,5% of the respondents. The frequency of osteopenia in the lumbar section of the spine decreases with age and equals 43,6%; 42,8% and 34,3% for age categories. On the contrary in the femoral neck bone increases with age and is 12,8%; 23,2% and 25,7% respectively.
The occurrence of osteoporosis in the lumbar section of the spine increases with age and is 2,6%; 9,0% and 11,4% respectively. However, in the femoral neck bone osteoporosis occurs only in men aged 60-69 (5,7%). Changes in bone density were observed in sedentary subjects. The men with osteopenia and osteoporosis in each particular age category do not perform any physical activity (92,8%; 78,9% and 80% respectively). The respondents describe their physical activity in free time as average. They exercise sometimes during a week, 2-3 times weekly for half an hour (40-59 years) or not at all (60-69 years). Walking is the most popular physical activity.
The early diagnosis of low mineral density (BMD) in men may be useful in reduction of the risk of a future fracture of the bone and behaviours connected with osteoporosis, including promotion of regular and systematic physical activity.

TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM […]

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s129-130.

P10
TRZYLETNIA SUPLEMENTACJA WAPNIEM I WIT. D3 ZAPOBIEGA SPADKOWI MASY KOSTNEJ U KOBIET W ŚREDNIM WIEKU 62 LAT I Z OSTEOPENIĄ

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku

Słowa kluczowe: suplementacja wapnia., osteopenia , BMD
Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

Hamująca złamania kości suplementacja wapniem i witaminą D3 w osteoporozie starczej jest udokumentowana i powszechnie stosowana. Połowa jednak złamań niskoenergetycznych ma miejsce w osteopenii i u kobiet w wieku 55-70 lat, gdzie skuteczność w/w składników nie jest oczywiste, zaś większość leków p/resorpcyjnych w tym zakresie masy kostnej (BMD) nie hamuje złamań. Nie dysponujemy polskimi obserwacjami w tym segmencie pacjentek.
Celem badania była ocena zasadności stosowania i skuteczności trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 w hamowaniu utraty masy kostnej u kobiet w średnim wieku i z niskim spożyciem wapnia i z już rozpoznaną osteopenią wg kryteriów WHO/IOF. Poddaliśmy obserwacji pacjentki leczone w naszym ośrodku w okresie od 1999 do 2004 roku. Ze względów etycznych nie tworzyliśmy grupy kontrolnej, nie otrzymującej żadnego leczenia.
Próbę stanowiło121 kobiet, w średnim wieku 62 lat, którym po badaniu BMD (mierzonej aparatem DXA Hologic QDR4500SL w sz.k.u. i w kręgosłupie L1-L4 i z T-score pomiędzy –1.0 i –2.5) zalecono suplementację Ca + D , i które zobowiązały się do uczestnictwa w trzyletnim programie. Nie odnotowano u nich w wstępnym badaniu rtg kręgosłupa złamań kręgów, a w wywiadzie przebytych złamań i chorób osteopenizujących. Dzienną podaż wapnia w diecie ustalono na podstawie kwestionariusza. Tym paniom, które spożywały poniżej 400 mg wapnia, podawano 2 x 1 saszetkę preparatu Calcium 500D Polfy Łódź (zawierającego 500 mg wapnia elementarnego, 250 I.U. wit. D3 i 60 mg wit. C), tym zaś, które spożywały powyżej 400, ale mniej niż 800 mg wapnia, podawano 1 saszetkę + 1 kroplę wit. D3, zawierającą ok. 400 I.U. Ocenę w/w suplementacji oparto o badanie BMD sz.k.u. i kręgosłupa L1-L4, wykonywanych przed i po 12, 24 i po 36 miesiącach leczenia oraz na obrazie rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego. Z uczestnictwa w badaniu zrezygnowało 39 pań, 22 z osobistych, poza medycznych powodów, 5 nie tolerujących musującego preparatu, i 12 z powodu zaparć. Trzyletni program ukończyły 82 panie.
Wyniki: Średnie wartości BMD kręgosłupa L1-L4, wynoszące przed leczeniem 0.917 g/cm2 (T-score –1.18) SD ± 0.10, i po trzyletnim leczeniu – 0.904 g/cm 2 (T-score –1.30) SD ± 0.12, jak i BMD sz.k.u. przed leczeniem 0.758g/cm2 (T-score-1,37) SD ± 0.07 i po leczeniu 0.748g/cm 2 (T-score-1.37), SD ± 0.07, nie wykazały statystycznie znamiennych różnic.
W ponownym badaniu rtg kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego po 36 miesiącach nie stwierdzono ani jednego złamania.
Wnioski. W czasie trzyletniej suplementacji wapniem i witaminą D3 u 82 kobiet w średnim wieku 62 lat, nie stwierdzono spadku BMD ani złamań klinicznych i w obrazie rtg kręgosłupa. Może to przemawiać za skutecznością, a więc i za celowością tego rodzaju leczenia w zapobieganiu spadkowi masy kostnej i złamań u kobiet z osteopenią w średnim wieku.

P10
THREE YEARS CALCIUM AND VIT. D3 SUPPLEMENTATION PREVENTS BONE LOSS IN OSTEOPENIC WOMEN IN AVERAGE AGE OF 62

Nowak N.1, Daniluk S.1, Badurski J.1, Dobreńko A.1, Busłowska J.2, Jezienicka E.1
1Centrum Osteoporozy i Chorób Kostno-Stawowych, ul.Waryńskiego 6/2, 15-461 Białystok, Poland
2 Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku, Poland

Keywords: calcium supplementation, osteopenia, BMD

(The English version of the abstract not submitted)

WPŁYW KLODRONIANU NA GĘSTOŚĆ MINERALNĄ KOŚCI I STĘŻENIE OSTEOKALCYNY U KOBIET PO MENOPAUZIE […]

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s1131-132.

P12
WPŁYW KLODRONIANU NA GĘSTOŚĆ MINERALNĄ KOŚCI I STĘŻENIE OSTEOKALCYNY U KOBIET PO MENOPAUZIE Z OSTEOPENIĄ

Napierała K.1, Miazgowski T.2, Hoszowski K.3, Bieńkowska R.3, Lorenc R.S.4, Czekalski S.5
1Oddział Nefrologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie
2 Klinika Endokrynologii PAM w Szczecinie
3 NZOZ Centrum Warszawa
4 Zakład Biochemii Klinicznej Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa
5 Klinika Nefrologii i Transplantologii AM w Poznaniu

Słowa kluczowe: klodronian, gęstość mineralna kości, osteokalcyna, osteopenia

Wstęp
Bisfosfoniany mają udokumentowane znaczenie w leczeniu osteoporozy zaawansowanej, mniej liczne są doniesienia o ich skuteczności w profilaktyce osteoporozy postmenopauzalnej u kobiet z osteopenią.
Cel pracy
Ocena skuteczności klodronianu w zapobieganiu utraty masy kostnej u kobiet po menopauzie ze zmniejszoną gęstością mineralną kości (BMD) w 3-letnim prospektywnym, randomizowanym i kontrolowanym placebo badaniu klinicznym.
Materiał i metody
Badaniem objęto 57 kobiet w wieku 52,3±3,8 lat, 1-5 lat po menopauzie (średnio 2,12±1,9 lat), z wartością t-score kręgosłupa lędźwiowego (Spine) od -1 do -2,5 SD. Do badania nie kwalifikowano kobiet leczonych wcześniej z powodu osteoporozy oraz kobiet z chorobami współistniejącymi, mogącymi wpływać na metabolizm kostny. Grupie badanej (n=26) podawano klodronian disodowy (Bonefos®, Leiras Oy) przez okres 1 roku w dawce 400 mg/dobę; grupa kontrolna (n=31) otrzymywała placebo. W obu grupach stosowano substytucję preparatami wapnia przez okres 3 lat. BMD oceniano przy pomocy DXA (LUNAR DPX-L) w Spine i szyjce kości udowej (Femur). Stężenie osteokalcyny (OC) w surowicy krwi oceniano metodą RIA zestawami Incstar Corporation. Pomiary BMD i OC wykonywano wyjściowo, po 1 roku leczenia oraz po następnym roku i 2 latach fazy obserwacji.
Wyniki
Średnie wartości T-score w grupie kontrolnej wynosiły -1,68 SD (Spine) oraz -1,14 SD (Femur), a w grupie badanej odpowiednio -1,76 SD oraz -1,11 SD (N.S.) W grupie kontrolnej Spine BMD obniżało się o 0,99% po roku, o 1,4% po 2 latach oraz 2,1% (p<0,05 w porównaniu z wyjściową) po 3 latach, natomiast Femur BMD odpowiednio o 0,5%, 1% i 1,2%. W grupie otrzymującej klodronian BMD zmieniało się nieznacznie: Spine 0,1% po roku, 0,4% po 2 latach i 0,9% po 3 latach, Femur o 0,3%, 0,7% oraz 0,7%. Średnie stężenie OC wynosiło 6,83±2,99 ng/ml w grupie kontrolnej oraz 6,94±2,72 ng/ml w grupie badanej. Stężenie OC nie zmieniało się istotnie w grupie kontrolnej (spadek odpowiednio o 0,2%, 0,4% i 0,3%), natomiast znacznie obniżało się u kobiet przyjmujących klodronian (15,2% po zakończeniu leczenia; p<0,005) i efekt ten utrzymywał się jeszcze po roku (różnica o 16,2%) i 2 latach obserwacji (obniżenie o 16,6% w porównaniu z wyjściową).
Wnioski
1) Klodronian disodowy stosowany w dawce 400 mg/dobę w połączeniu z suplementacją preparatami wapnia przez okres 1 roku u kobiet z osteopenią krótko po menopauzie pozwala na utrzymanie Spine BMD w okresie do 2 lat po odstawieniu leczenia. 2) Leczenie klodronianem powoduje znamienne obniżenie stężenia OC zarówno w czasie leczenia, jak i po odstawieniu leku.

P12
THE EFFECT OF CLODRONATE ON BONE MINERAL DENSITY AND OSTEOCALCIN CONCENTRATION IN POSTMENOPAUSAL WOMEN WITH OSTEOPENIA

Napierała K.1, Miazgowski T.2, Hoszowski K.3, Bieńkowska R.3, Lorenc R.4, Czekalski S.5
1Oddział Nefrologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie
2Klinika Endokrynologii PAM w Szczecinie
3NZOZ Centrum Warszawa
4Zakład Biochemii Klinicznej Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa,
5Klinika Nefrologii i Transplantologii AM w Poznaniu, Poland
e-mail: kanapierala@wp.pl

Keywords: clodronate, bone mineral density, osteocalcin, osteopenia

Introduction
The efficacy of bisphosphonates in treatment of established osteoporosis has been well-documented; less data have been published on their efficacy in the prophylaxis of postmenopausal osteoporosis in women with osteopenia.
Aim of study
The evaluation of the efficacy of clodronate in prevention of postmenopausal bone mass loss in women with a decreased bone mineral density (BMD) during a 3-year prospective, randomized and placebo-controlled clinical trial.
Material and methods
The study was performed on women aged 52,3±3,8 yrs, 1-5 yrs after menopause (mean 2,12±1,9 yrs), with a lumbar spine (Spine) t-score ranged from -1 to -2,5 SD. Women receiving antiosteoporotic treatment in the history as well as women with concomitant illnesses known to affect bone metabolism were excluded from the study. The studied group received clodronate disodium (Bonefos®, Leiras Oy) 400 mg/day for 1 year; the control group received placebo. In both groups patients received calcium supplementation for 3 years. BMD was evaluated using DXA (LUNAR DPX-L) in Spine and femoral neck (Femur). Osteocalcin (OC) serum concentration was assessed by RIA using Incstar Corporation kits. BMD and OC measurements were performed at the baseline, after 1 year of treatment and after further 1 and 2 years of the observation phase.
Results
Mean T-score in the control group was -1,68 SD (Spine) and -1,14 SD (Femur); in the treated group -1,76 SD and -1,11 SD, respectively (N.S.) In the control group Spine BMD decreased by 0,99% after 1 year, 1,4% after 2 years and 2,1% (p<0,05 in comparison with baseline) after 3 years, whilst Femur BMD decreased by 0,5%, 1% and 1,2%, respectively. In the group receiving clodronate, BMD not significantly decreased: Spine by 0,1% after 1 year, 0,4% after 2 years and 0,9% after 3 years, Femur by 0,3%, 0,7% and 0,7%. Mean OC concentration was 6,83±2,99 ng/ml in the controls and 6,94±2,72 ng/ml in the treated group. Serum OC did not change significantly in the control group (a decrease by 0,2%, 0,4% and 0,3%, respectively), but significantly decreased in women receiving clodronate (15,2% after withdrawal of treatment; p<0,005) and this effect maintained after one (by 16,2%) and two years of observation phase (a decrease by 16,6% in comparison with baseline).
Conclusions
1) Clodronate disodium given for early postmenopausal women with osteopenia in a dose of 400 mg/day for one year together with the supplementation of calcium, maintain Spine BMD within 2 years after treatment withdrawal. 2) Clodronate significantly decreases OC concentration both during treatment and after treatment withdrawal.

OSTEOPENIA IN CHILDREN AND ADOLESCENTS WITH SCLERODERMA

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s159-160.

P34
OSTEOPENIA IN CHILDREN AND ADOLESCENTS WITH SCLERODERMA

Shevchenko N.S.
Institute of Children and Adolescents Health Care, prosp. 50-letia VLKSM, 52-a, Kharkiv 61153, Ukraine

Keywords: osteopenia, children and adolescents, scleroderma, bone mineral density

Scleroderma is a widespread rheumatic disease and its incidence nowadays steadily increases. Scleroderma is one of the diffuse diseases of connective tissue which some forms can be cured without glucocorticoids.
In 16 children and adolescents with scleroderma (mean age 12.29±0.93 years, duration of the disease – 3.85±1.02 years, 62.51% were girls) not receiving corticosteroids there was studied mineral density (BMD) by means of single-photonic absorptiometry in distal and proximal regions of the radius, as well as mineral metabolism of components in connective tissue structures. Certain decrease in bone mass was revealed in the majority of patients (53.85%). The incidence of osteopenia in distal part of the radius was 46.15% and in proximal part it reached 50.00%. BMD in distal region was decreased significantly in girls aged 6 – 7 years in comparison with the control group: 0.19 g/cm² vs 0.25 g/cm² (p<0.01); of 8 to 11 years: 0.21 g/cm² vs 0.26 g/cm² (p<0.05). In boys aged 13-15 years: 0.26 g/cm² vs 0.34 g/cm² (p<0.01). BMD in proximal region of the radius in girls aged 12-15 years come to 0.43 g/cm² vs 0.54 g/cm² (p<0.05); of 16 to 18 years: 0.38 g/cm² vs 0.60 g/cm² (p<0.01); in boys aged 13-15 years 0.46 g/cm² vs 0.59 g/cm² (p<0.05). According to Z criterion distal BMD was -1.47±0.26; proximal BMD totaled -1.60±0.15. In 16.77% of patients there was diagnosted ostheoporosis (Z criterion was more than 2.5 standard deviations).
The degree of osteopenic syndrome severity was not connected with the form of the disease (local or systemic scleroderma), character and extent of dermatologic alterations, viscerites, as well as with the disease duration.
The investigation revealed a frequent decrease in blood calcium and glycosaminoglycanes, an increase in alkaline phosphatase and oxyproline levels in excreted urine.
Osteopenia in children and adolescents with scleroderma confirms the systemic damage of connective tissue and similarity of pathogenetic mechanisms in different forms of the disease. For the purpose of prophylaxis and treatment of osteopenia in adolescents with scleroderma there is recommended inclusion of such medical means as ergocalciferol metabolites and calcium in treatment complex alongside with physiotherapeutic methods and physical drill for such patients.

P34
OSTEOPENIA U DZIECI I MŁODZIEŻY ZE SKLERODERMIĄ

Shevchenko N.S.
Institute of Children and Adolescents Health Care, prosp. 50-letia VLKSM, 52-a, Kharkiv 61153, Ukraine

Słowa kluczowe: osteopenia, dzieci i młodzież, sclerodermia, gęstość mineralna kości

Sklerodermia jest bardzo rozprzestrzenionym schorzeniem reumatycznym, którego występowanie stale wzrasta. Sklerodermia jest jedną z uogólnionych chorób tkanki łącznej, której niektóre formy mogą być leczone lekami glukokortykosteroidowymi.
Badniu poddano 16 osób (dzieci i młodzież) ze sklerodermią, w tym 62.51% dziewcząt w średnim wieku 12.29±0.93 lat i czasem trwania choroby 3.85±1.02 lat, nie przyjmujących sterydów. Oceniono BMD w przedramieniu w lokalizacjach distal radius i proximal radius metodą absorpcjometrii rentgenowskiej pojedynczej wiązki, a także metabolizm mineralny komponentów struktury tkanki łącznej. U większości pacjentów (53.85%) wykazano pewne obniżenie BMD. Występowanie osteopenii w lokalizacji distal radius wyniosło 46.15% zaś w proximal radius osiągnęło 50.00%. BMD w dalszej części przedramienia było znacząco obniżone u dziewcząt w wieku 6-7 lat w porównaniu do grupy kontrolnej 0.19 g/cm² vs 0.25 g/cm² (p<0.01); w wieku 8-11 lat: 0.21 g/cm² vs 0.26 g/cm² (p<0.05). U chłopców w wieku 13-15 lat: 0.26 g/cm² vs 0.34 g/cm² (p<0.01). BMD w bliższej częsci przedramienia u dziewcząt w wieku 12-15 lat wyniosło 0.43 g/cm² vs 0.54 g/cm² (p<0.05); w wieku 16 – 18 lat: 0.38 g/cm² vs 0.60 g/cm² (p<0.01); u chłopców w wieku 13-15 lat 0.46 g/cm² vs 0.59 g/cm² (p<0.05). BMD według kryterium Z-score w dalszej części przedramienia wyniosło -1.47±0.26; a w bliższej części przedramienia Z-score wynosił -1.60±0.15. U 16.77% pacjentów zdiagnozowano osteoporozę (Z-score wynosił wiecej niż 2.5 SD).
Stopień cięzkości osteopenii nie był powiązany z formą choroby (sklerodermia miejscowa czy ogólnoustrojowa), charakterem i zasięgiem zmian dermatologicznych, narządowych oraz z czasem trwania choroby.
Badania wykazały częsty spadek poziomu wapnia i glukozaminoglikanów we krwi oraz wzrost fosfatazy alkalicznej i poziomu oksyproliny w moczu.
Osteopenia u dzieci i młodzieży ze sklerodermią potwierdza ogólnoustrojowe uszkodzenia tkanki łącznej i podobieństwo patologicznych mechanizmów różnych form choroby. W celu profilaktyki i leczenia osteopenii u dzieci i młodzieży ze sklerodermią rekomenduje sie włączenie takich środków leczniczych jak metabolity witaminy D oraz wapń w leczeniu kompleksowym jednocześnie z fizjoterapią i ćwiczeniami fizycznymi.

P60 TREATMENT OF FRACTURES AND NONUNIONS OF LONG BONES

I Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 6-8.10.2005

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2005, vol 7 (Suppl. 1), s190-191.

P60
TREATMENT OF FRACTURES AND NONUNIONS OF LONG BONES

Rolik О.V., Zasadnyuk І.А., Hrubar Yu.О., Tuharov Yu.R., Kitsak Ya.М.
I.Ya. Horbachevsky Ternopil Medical University, Department of Traumatology and Orthopaedics

Keywords: long bones, nonunion, bone mineral density, densitometry, osteosynthesis, osteoplasty, pseudoarthros, osteoporosis, osteopenia , calcitonin

Fractures of long bones and related complications still represent an important problem. Despite introduction of various novel methods of osteosynthesis into clinical practice, long-term results of treatment of long bone shaft fractures remain unsatisfactory: the rate of nonunions ranges from 2.5 to 18%, and in cases of pseudoarthroses this rate may be as high as 16.5-40%.
We analyzed the long-term results of treatment of 46 patients hospitalized in Ternopil traumatology departments for variuos types of nonunions of long bones in the lower extremities. Along with the standard clinical, laboratory and radiological evaluation, all patients underwent bone mineral density (BMD) assessment by means of dual photon densitometry with the use of LUNAR DPX-A equipment. BMD of the hip areas on both affected and healthy sides was measured. The duration of nonunion was ranging from 3 months to 2 years. According to radiological findings, nonunions were classified as slowly consolidating fractures, hypertrophic type, hypotrophic type, or bone tissue defects.
At admission, BMD in the trochanteric area on nonunion side was 4 to 9% lower compared with the MBD measured on the healthy side. In all cases, previous osteosynthesis did not provide normal functioning of the extremity and movements in adjacent joints were limited. The aims of treatment were as follows: early restoration of function of the affected leg by means of a stable osteosynthesis, correction of contractures in adjacent joints, stimulation of bone reparative processes by means of osteoplasty, pharmacological correction of osteopenia, treatment of the underlying somatic conditions.
Stable osteosynthesis with the use of spin devices was applied, permitting early restoration of function and weight bearing. In oligo- and hypertrophic nonunion types, osteoplasty by means of decortication of nonunion zone was applied, permitting the intensification of reparative osteogenesis. In hypotrophic pseudoarthroses and bone shaft defects, bone autoplasty with cortico-trabecular grafts was the treatment of choice.
In cases of diagnosed osteoporosis or osteopenia, calcium and vitamin D supplements were administered in preoperative and healing periods (Calcium D3 Nikomed®, Calcemin®, 1 tablet bid), To stimulate osteoreparation, calcitonin (Miacalcic®) 200 IU per day was used on alternate days for 1 month. Overall, the patients received 3 courses of calcitonin with 1 month intervals.
Conclusions
Healing of long bone shaft fractures depends on the injury type, the underlying somatic condition, bone mineral density, and adequacy of surgical management. Osteoporosis and osteopenia suggest the need for bone mineral density correction throughout the rehabilitation period.

P60
LECZENIE ZŁAMAŃ I STAWÓW RZEKOMYCH KOŚCI DŁUGICH

Rolik О.V., Zasadnyuk І.А., Hrubar Yu.О., Tuharov Yu.R., Kitsak Ya.М. I.Ya. Horbachevsky
Ternopil Medical University, Department of Traumatology and Orthopaedics, Ukraina

Słowa kluczowe: kości długie, zaburzenia zrostu, gęstość mineralna kości, densytometria, osteosynteza, plastyka kości, staw rzekomy, osteoporoza, osteopenia, kalcytonina

Złamania kości długich oraz towarzyszące im powikłania są nadal ważnym problemem. Pomimo wprowadzenia w praktyce klinicznej nowoczesnych metod zespalania złamań, odległe wyniki leczenia złamań trzonów kości długich pozostają niezadowalające: współczynnik zaburzeń zrostu waha się od 2.5 do 18%, a w przypadku stawów rzekomych może dochodzić nawet do 16.5-40%.
Analizowaliśmy odległe wyniki leczenia 46 pacjentów klinik traumatologii w Tarnopolu hospitalizowanych z powodu różnego rodzaju zaburzeń zrostu kości kończyn dolnych. Oprócz standardowej oceny klinicznej, laboratoryjnej i radiologicznej, pacjenci mieli wykonane badanie gęstości mineralnej kości przy użyciu metody dwuenergetycznej absorpcjometrii rentgenowskiej aparatem LUNAR DPX-A. Mierzono BMD w obu kościach udowych – zdrowej i leczonej. Czas braku zrostu wynosił od 2 miesięcy do 3 lat. Na podstawie badania radiologicznego zaburzenia zrostu kości zostały sklasyfikowane jako: wolno zrastające się złamanie, typu hipertroficznego, typu hipotroficznego lub ubytek tkanki kostnej.
Podczas przyjęcia do szpitala BMD w krętarzu po stronie leczonej wynosiła 4-9% mniej w porównaniu z BMD po stronie zdrowej. We wszystkich przypadkach wcześniejsze zespolenie nie spowodowało normalnego funkcjonowania kończyny, jak również ograniczony był ruch sąsiadujących stawów. Cele leczenia były następujące: wczesne przywrócenie funkcji chorej kończyny za pomocą trwałej osteosyntezy, korekcja przykurczów sąsiadujących stawów, stymulacja procesów gojenia kości poprzez plastykę kości, farmakologiczne leczenie osteopenii, leczenie podstawowych somatycznych uwarunkowań choroby.
Zastosowano trwałe zespolenie za pomocą śrub, pozwalające na szybkie przywrócenie funkcji i obciążanie kończyny. W zaburzeniach zrostu typu oligo- i hipertroficznego zastosowano plastykę kości za pomocą odłuszczenia okolic niezrośniętej kości, co pozwoliło na zintensyfikowanie odtwórczej osteogenezy. W hipotroficznych stawach rzekomych i ubytkach tkanki w trzonach kości, autoplastyka kości z użyciem przeszczepów kostnych była leczeniem z wyboru.
W zdiagnozowanych przypadkach osteoporozy i osteopenii w okresie przedoperacyjnym i w okresie gojenia chorym podawano suplementację wapnia i witaminy D (Calcium D3 Nikomed®, Calcemin®, 1 tab. dziennie). W celu stymulowania procesu zrostu kości przez 1 miesiąc co drugi dzień podawano kalcytoninę (Miacalcic®) w dawce dziennej 200 IU. W sumie pacjenci trzymywali 3 serie kalcytoniny z miesięcznymi przerwami.
Wnioski
Gojenie złamań trzonów kości długich zalezy od rodzaju urazu, podstawowych uwarunkowań somatycznych, gęstości mineralnej kości oraz odpowiedniego postępowania operacyjnego. Przy osteopenii i osteoporozie sugerowana jest potrzeba poprawy gęstości mineralnej kości w trakcie rehabilitacji.

P55CZYNNIKI RYZYKA OSTEOPOROZY I ZŁAMAŃ KOŚCI KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI Z PRZEPUKL. OPONOWO-RDZENIOWĄ

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:171-172.

P55

CZYNNIKI RYZYKA OSTEOPOROZY I ZŁAMAŃ KOŚCI KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI Z PRZEPUKLINĄ OPONOWO-RDZENIOWĄ

Okurowska-Zawada B.¹, Konstantynowicz J.², Kułak W.¹, Kaczmarski M.³, Piotrowska-Jastrzębska J.², Sienkiewicz D.¹, Paszko-Patej G.¹

¹Klinika Rehabilitacji Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

²Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku;

³III Klinika Chorób Dzieci Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Słowa kluczowe: przepuklina oponowo-rdzeniowa, dzieci, osteopenia ,osteoporoza, badanie densytometryczne, złamania

Cel pracy: Celem pracy była ocena masy kostnej i masy mięśniowej oraz analiza czynników ryzyka występowania osteoporozy i złamań u dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową na podstawie badania densytometrycznego.

Metodyka: Badaniami objęto 30 pacjentów (15-dziewcząt i 15 chłopców) z przepukliną oponowo-rdzeniową MMC w wieku 6-17lat pozostających pod opieką, Kliniki Rehabilitacji Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego. Grupę porównawczą stanowiły dzieci zdrowe (n = 30) dobranych pod względem płci i wieku.

Przeprowadzono: ocenę fizjoterapeutyczną, badania laboratoryjne (parathormon, fosfatazę zasadową w surowicy krwi i poziom wapnia wydalanego z moczem). Badanie densytometryczne układu kostnego wykonywano przy pomocy aparatu Lunar DPX-L (GE Medical Systems-Lunar Radiation Corp.) Pomiar densytometryczny wykonano metodą absorbcjometrii promieniowania X o podwójnej energii (DXA-Dual Energy X-ray Absoptiometry) w zakresie całego szkieletu w celu oceny całkowitej gęstości mineralnej kości -Total BMD (ang, bone mineral density) oraz w kręgach L1-L4 w projekcji AP (Spine BMD) i wyrażono w g/cm2,w percentylach według norm dla wieku i płci oraz jako wskaźnik Z-score. Oceniono składowe ciała (Lean Mass – zawartość tkanki beztłuszczowej; Fat Mass – procentowa zawartość tłuszczu).

Wyniki: Najczęściej obserwowanymi objawami były złamania kości udowej 12/30 (40%), w tym u 5/30 (17%) wielokrotnie. Stwierdzono istotną zależność występowania złamań z BMI i zawartością tłuszczu w organizmie. Dzieci z MMC i złamaniami wykazywały tendencję do większej wartości BMI, mimo takiej samej wartości bezwzględnej masy ciała, w porównaniu z dziećmi bez złamań. Body Fat u tych osób był większy niż u tych, które nie doświadczyły złamań.(Złamania, a BMI- R= 0,393, p=0,031)

Dzieci z MMC i złamaniami miały istotnie większe wartości kalciurii dobowej, przy prawidłowych wykładnikach funkcji nerek,( p=0.033).

Wnioski: Złamania niskoenergetyczne u dzieci (MMC) mogą wynikać z metabolicznych zaburzeń, będących, z jednej strony, konsekwencją nadmiernej nerkowej utraty wapnia, z drugiej zaś strony, z nadmiernej zawartości tkanki tłuszczowej i niekorzystnego wpływu otłuszczenia organizmu i konsekwencji metabolicznych .

P55

RISK FACTORS FOR OSTEOPOROSIS AND LOWER LIMB FRACTURES IN CHILDREN WITH MENINGOMYELOCELE

Okurowska-Zawada B.¹, Konstantynowicz J.², Kułak W.¹, Kaczmarski M.³, Piotrowska-Jastrzębska J.², Sienkiewicz D.¹, Paszko-Patej G.¹

¹Department of Pediatric Rehabilitation, Medical University of Białystok

²Department of Pediatrics and Developmental Disorders of Children and Adolescents, Medical University of Białystok

³III Department of Children’s Diseases, Medical University of Białystok

Key words: meningomyelocele, children, osteopenia ,osteoporosis, densitometric examination, fractures

Objective: The study objective was to assess bone mass and muscular mass, as well as to analyze risk factors for osteoporosis and fractures in children with meningomyelocele based on densitometric examination.

Methods: The study involved 30 patients (15 girls and 15 boys) withmeningomyelocele,aged 6-17 years, treated in the Department of Pediatric Rehabilitation, University Hospital. Control group consisted of healthy children (n=30) matched by age and gender.

Physiotherapeutic assessment and laboratory investigations (parathormone, serum alkaline phosphatase, urine calcium level) were performed. Densitometric examination was done using a Lunar DPX-L apparatus (GE Medical Systems-Lunar Radiation Corp.) Densitometric measurement was conducted by the DXA-Dual Energy X-ray Absorptiometry method to assess total skeleton bone mineral density (total BMD) and at L1-L4 in AP projection (Spine BMD), expressed in g/cm2, in percentiles according to age and gender norms and as Z-score index. Lean Mass (fat-free tissue content) and Fat Mass (% fat content) were evaluated.

Results: Fractures of the femoral bone were the most common 12/30 (40%), including multiple fractures 5/30 (17%). The incidence of fractures was found to correlate significantly with BMI and fat content in the body. Children with MMC and fractures showed a tendency to higher BMI, despite the same absolute value of body mass, as compared to those without fractures. Body Fat level was higher in patients with fractures than without them (BMI- R= 0.393, p=0.031)

Children with MMC and fractures had significantly higher values of 24h calcuria, despite normal renal function indices (p=0.033).

Conclusions: Low-energetic fractures in MMC children may result from metabolic disturbances being the consequence of excessive renal calcium loss, excessive fatty tissue content and unfavorable effects of fat deposition in the body.

P59 OSTEOPENIA TOWARZYSZĄCA RZADKIEMU PRZYPADKOWI ZESPOŁU WITKOPA (TOOTH AND NAIL SYNDROME) […]

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:176-177.

P59

OSTEOPENIA TOWARZYSZĄCA RZADKIEMU PRZYPADKOWI ZESPOŁU WITKOPA (TOOTH AND NAIL SYNDROME) U 14-LETNIEJ DZIEWCZYNKI

Sierpinska T.¹, Konstantynowicz J.², Szarmach I.³, Szarmach J.⁴, Golebiewska M.¹

¹Zakład Protetyki Stomatologicznej,

²Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży,

³Zakład Ortodoncji, ⁴Klinika Chirurgii Szczękowej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży UM w Białymstoku, Pracownia Densytometrii Uniwersyteckiego DSK w Białymstoku, ul. Waszyngtona 17, 15274 Białystok

Słowa kluczowe: anodontia, opis przypadku, osteopenia, zespół Witkopa, zęby

Jest to opis rzadkiego przypadku zespołu zębowo-paznokciowego (Tooth and Nail syndrome – TNS; zespół Witkopa) wykrytego u 14-letniej dziewczynki, u której stwierdzono nie udokumentowaną dotychczas w innych doniesieniach naukowych cechę fenotypową w postaci całkowitego braku uzębienia stałego, a także towarzyszące objawom stomatologicznym znaczne obniżenie gęstości mineralnej kości (BMD). Badanie przedmiotowe ujawniło dysmorfię w zakresie twarzy wyrażoną zmniejszeniem odcinka nosowo-wargowego, wywinięciem wargi dolnej, zmniejszeniem całkowitego wymiaru pionowego twarzy. Ponadto stwierdzono dysplastyczne i nadmiernie łamliwe paznokcie rąk i nóg (paluch). Rutynowe badanie stomatologiczne wykazało całkowite przetrwałe uzębienie mleczne. Zdjęcie rentgenowskie kefalometryczne oraz pantomogram uwidoczniły anodontię, tzn. całkowity brak zawiązków zębów stałych ze współistniejącą hipoplazją żuchwy. Jednocześnie nie zaobserwowano jakichkolwiek cech resorpcji ale zamknięcie kanałów korzeni zębów mlecznych.

Z powodu sporadycznych bólów mięśniowo-szkieletowych w wieku 17 lat dziewczynce wykonano pomiar densytometryczny metodą DXA (dual energy X-ray absorptiometry), które wykazało obniżenie BMD zarówno w całym szkielecie jak i w kręgach L1-L4 w porównaniu z normą dla wieku i płci (Z-score wynosiły odpowiednio -2,35 i -2,37). Niska masa kostna została potwierdzona po normalizacji na cechy antropometryczne i składowe ciała. Od momentu wstępnego rozpoznania rozpoczęto postępowanie ortodontyczne i skuteczne leczenie protetyczne (początkowo umocowano protezę tymczasową na zębach mlecznych), które jest kontynuowane do dnia dzisiejszego. Obraz kliniczny oraz stwierdzone w tym przypadku, a dotychczas nie opisywane objawy wskazują na całkowicie nową manifestację zespołu Witkopa (TNS), w którym te same czynniki genetyczne lub wspólne mechanizmy patogenetyczne mogą być odpowiedzialne zarówno za objawy w zakresie zębów jak i nieadekwatną akumulację minerału szkieletowego. Osteopenia może stanowić nowy nie znany dotychczas element zespołu TNS, dlatego istnieje zasadność wykonywania pomiarów DXA u takich pacjentów. Niższa od przeciętnej masa kostna w TNS, może również pośrednio odzwierciedlać gorszą jakość i wytrzymałość tkanki kostnej, a w konsekwencji utrudniać lub nawet uniemożliwiać ewentualne leczenie implantami zębowymi w przyszłości

P59

OSTEOPENIA ASSOCIATED WITH A RARE CASE OF TOOTH AND NAIL SYNDROME IN A 14-YEAR OLD GIRL

Sierpinska T.¹, Konstantynowicz J.², Szarmach I.³, Szarmach J.⁴, Golebiewska M.¹

¹Department of Prosthetic Dentistry,

²Department of Orthodontics,

³Department of Pediatrics and Auxology,

⁴Department of Dental Surgery, Medical University of Bialystok, Poland

Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży UM w Białymstoku, Pracownia Densytometrii Uniwersyteckiego DSK w Białymstoku, ul. Waszyngtona 17, 15274 Białystok

Key words: anodontia, case report, teeth, Witkop syndrome

We report on a rare genetic Tooth and Nail syndrome (TNS; Witkop syndrome) detected in a 14-year-old girl whose particular clinical feature was absolute absence of permanent dentition and, additionally, reduced bone mineral density (BMD). Physical examination revealed facial dysmorphy, receded subnasal region, eversion and pouting of the lower lip, shortening of the lower facial height. dysplastic, centrally hollowed toenails being prone to fragility. In the routine intraoral examination, a complete persistent deciduous dentition was found with a major attrition of dental cusps and masticatory surfaces of all teeth. The panoramic and cephalometric radiographs proved anodontia i.e. the absence of all permanent tooth buds with the concomitant hypoplasia of the maxilla. Surprisingly, tooth roots of the deciduous teeth were still present without any features of resorption, whereas obliteration of root canals was found. Bone densitometry using dual energy X-ray absorptiometry (DXA) performed at age of 17y showed decreased BMD in the total body and lumbar spine vertebrae L1-L4 (Z-scores were -2.35 and -2.37, respectively) relative to age and gender reference. The osteopenia remained significant after adjustment for anthropometric parameters and body composition (lean mass). Since the first presentation, a successful orthodontic management followed by prosthetic treatment had been implemented and continued until present. Initially, a temporary prosthetic appliance fixed on deciduous teeth was performed. These clinical symptoms suggest a completely new manifestation of the disorder in which genetic factors and/or shared mechanisms may contribute to the deterioration of the stomatognathic system, nail phenotype and reduced BMD. Osteopenia appears to be a new component of the syndrome, therefore there is a rationale for bone density scans in patients with TNS. Pediatricians should be aware of an increased risk of osteopenia in patients with TNS while dentists should realize that reduced BMD and, possibly, impaired bone quality and strength may produce difficulties or even exclude such patients from future treatment with dental implants.

P60 WPŁYW JEDNOCZESNEGO STOSOWANIA PANTOPRAZOLU I ALENDRONIANU NA PARAMETRY […]

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:177-179.

P60

WPŁYW JEDNOCZESNEGO STOSOWANIA PANTOPRAZOLU I ALENDRONIANU NA PARAMETRY HISTOMORFOMETRYCZNE KOŚCI DŁUGICH U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Cegieła U., Pytlik M., Nowińska B., Bolek D., Ciężka B., Płaczek A.

Katedra i Zakład Farmakologii, Śląska Akademia Medyczna, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Słowa kluczowe: pantoprazol, alendronian, kości, szczury, osteopenia

Pantoprazol jest inhibitorem pompy [H⁺/K⁺ATPazy] odpowiedzialnej za końcową fazę wytwarzania kwasu solnego przez komórki okładzinowe żołądka. Wpływ pantoprazolu na V-ATPazę obecną w osteoklastach nie jest poznany. Alendronian jako lek antyresorpcyjny jest stosowany w leczeniu osteoporozy pomenopauzalnej. W trakcie terapii alendronianem może występować zapalenie oraz owrzodzenie przełyku i żołądka, co wymaga jednoczesnego stosowania leków zmniejszających wydzielanie soku żołądkowego.

Celem pracy było zbadanie wpływu jednoczesnego stosowania pantoprazolu i alendronianu na wzrost i remodelację kości długich w ocenie parametrów histomorfometrycznych u obustronnie owariektomizowanych szczurów.

Badania przeprowadzono na 3-miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 6 grup (n = 8-10): I – nieowariektomizowane szczury, kontrolne, II – nieowariektomizowane szczury, którym podawano pantoprazol (3 mg/kg ip), III – owariektomizowane szczury kontrolne, IV – owariektomizowane szczury, którym podawano pantoprazol (3 mg/kg ip), V – owariektomizowane szczury, którym podawano alendronian (3 mg/kg po), VI – owariektomizowane szczury, którym podawano pantoprazol (3 mg/kg ip) i alendronian (3 mg/kg po). Leki podawano przez 28 dni (alendronian rano, pantoprazol po południu). Wzrost i przebudowę tkanki kostnej oceniano w oparciu o badania makrometryczne (długość i średnica w połowie długości kości piszczelowej i udowej) oraz histomorfometryczne, (przyrost kości na grubość od strony okostnej i śródkostnej oraz szerokość osteoidu od strony okostnej i śródkostnej, powierzchnię przekroju porzecznego trzonu oraz powierzchnię przekroju porzecznego jamy szpikowej – w kości piszczelowej) i (szerokość beleczek w nasadzie i przynasadzie dalszej oraz szerokość chrząstki nasadowej – w kości udowej). Badano także masę kości, masę substancji mineralnych oraz zawartość wapnia w kości piszczelowej, udowej i kręgu L-4.

Niedobór estrogenów powoduje rozwój osteopenii z nasileniem procesów resorpcji.

Pantoprazol w obecności estrogenów (szczury nieowariektomizowane) hamuje kościotworzenie (statystycznie znaczące zmniejszenie o 33,21% szerokości osteoidu od strony okostnej i o 32,93% od strony śródkostnej) oraz nasila resorpcję (statystycznie znaczące zwiększenie o 11,62% stosunku powierzchni przekroju poprzecznego jamy szpikowej/powierzchni przekroju poprzecznego trzonu kości piszczelowej oraz znaczące zmniejszenie szerokości beleczek kostnych o 10,93% w nasadzie kości udowej).

Pantoprazol u szczurów owariektomizowanych nasila zmiany osteoporotyczne wywołane niedoborem estrogenów poprzez hamowanie kościotworzenia i nasilenie resorcji.

Alendronian wykazuje prewencyjny wpływ na rozwój zmian osteoporotycznych wywołanych niedoborem estrogenów, głównie przez hamowanie resorpcji.

Pantoprazol podawany jednocześnie z alendronianem osłabia antyosteoporotyczne działanie alendronianu u szczurów z niedoborem estrogenów wywołanym usunięciem jajników.

P60

EFFECT OF CONCURRENT ADMINISTRATION PANTOPRAZOLE AND ALENDRONATE ON HISTOMORPHOMETRIC PARAMETERS OF LONG BONES IN OVARIECTOMIZED RATS

Cegieła U., Pytlik M., Nowińska B., Bolek D., Ciężka B., Płaczek A.

Department of Pharmacology, Medical University of Silesia, Jagiellońska, 41-200 Sosnowiec, Poland

Key words: pantoprazole, alendronate, bones, rats, osteopenia

Pantoprazole is an inhibitor proton pump (H⁺/K⁺ATPase) responsible for final phase of HCl production by parietal cells in the stomach. Its effect on V-ATPase in osteoclasts is not recognized. Alendronate, an antiosteoporotic drug used in postmenopausal osteoporosis, can induce esophagitis and stomach ulceration, requiring the concurrent use of drugs which decrease gastric juice production.

The aim of the present study was to investigate the effect of concurrent administration of pantoprazole and alendronate on the growth and remodeling of long bones in bilaterally ovariectomized rats by evaluation of histomorphometric parameters.

The experiments were carried out on 3-month-old Wistar rats, divided into 6 groups (n=8–10 per group): I – non-ovariectomized control rats, II – non-ovariectomized control rats, which were administered pantoprazole (3 mg/kg ip), III – ovariectomized control rats, IV – ovariectomized rats, which were administered pantoprazole (3 mg/kg ip), V – ovariectomized rats, which were administered alendronate (3 mg/kg po), VI – ovariectomized rats, which were administered pantoprazole (3 mg/kg ip) and alendronate (3 mg/kg po). The ovariectomy was perfomed 7 days before the start of daily administration of the drugs (alendronate in the morning, pantoprazole in the afternoon) for 28 days. Bone mass, mineral and calcium content in the tibia, femur and L-4 vertebra, macrometric (length and diameter in the mid-length of the tibia and femur) and histomorphometric parameters (endosteal and periosteal transverse growth, width of endosteal and periosteal osteoid, transverse cross-section area of the cortical bone in the diaphysis and of the marrow cavity in the tibia, width of epiphyseal cartilage, width of trabeculae in the epiphysis and metaphysis in the femur) were studied.

Estrogen deficiency results in the development of osteopenia with intensification of bone resorption.

Pantoprazole in the presence of estrogens (non-ovariectomized rats) decreases bone formation (statistically significant decreases of the width of periosteal osteoid by 33.21% and endosteal osteoid by 32.93%) and increases bone resorption (a statistically significant increase of the ratio of transverse cross-section area of the marrow cavity to transverse cross-section area of the diaphysis in the tibia by 11.62% and a significant decrease of trabeculae width in femoral epiphysis by 10.93%).

Pantoprazole in ovariectomized rats augments osteoporotic changes caused by estrogen deficiency by inhibiting bone formation and intensifying bone resorption.

Alendronate has preventive effect on the development of osteoporotic changes caused by estrogen deficiency, mainly by inhibition of bone resorption.

Pantoprazole administered concurrently with alendronate weakens antiosteoporotic effect of alendronate in rats with estrogen deficiency caused by bilateral ovariectomy.

P62WPŁYW PERAZYNY I OLANZAPINY NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE KOŚCI DŁUGICH U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:180.

P62

WPŁYW PERAZYNY I OLANZAPINY NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE KOŚCI DŁUGICH U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Nowińska B., Pytlik M., Cegieła U., Śliwiński L., Hanke T., Wilk P., Wróbel M.

Katedra i Zakład Farmakologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Słowa kluczowe: perazyna, olanzapina, kości, szczur, osteopenia

Przewlekły charakter schorzeń psychicznych oraz tendencja do nawrotów wymaga długotrwałego stosowania leków neuroleptycznych. Wiąże się to z ryzykiem występowania wielu ośrodkowych i obwodowych działań niepożądanych. Spośród nich najmniej poznany jest wpływ na układ kostny.

Celem badań było poznanie wpływu perazyny jako przedstawiciela neuroleptyków klasycznych oraz olanzapiny jako neuroleptyka atypowego na własności mechaniczne kości udowych u samic szczurów owariektomizowanych i nieowariektomizowanych. Badania przeprowadzono na dojrzałych szczurach samicach szczepu Wistar, które podzielono na 6 grup: szczury kontrolne owariektomizowane i nieowariektomizowane oraz szczury owariektomizowane i nieowariektomizowane otrzymujące perazynę (10 mg/kg po.) lub olanzapinę (5 mg/kg po.). Badane leki podawano przez 28 dni. Określano własności mechaniczne trzonu i szyjki kości udowej. Ponadto oznaczano masę kości udowych oraz zawartość substancji mineralnych i wapnia w tych kościach.

U szczurów nieowariektomizowanych perazyna i olanzapina nie wpływały statystycznie znamiennie na własności mechaniczne badanych kości. U szczurów owariektomizowanych obserwowano pogorszenie własności mechanicznych badanych kości, silniejsze po stosowaniu olanzapiny. Obserwacje te wskazują na zróżnicowany wpływ badanych neuroleptyków na układ kostny szczurów z prawidłowym poziomem estrogenów i w warunkach ich niedoboru.

P62

EFFECTS OF PERAZINE AND OLANZAPINE ON MECHANICAL PROPERTIES OF LONG BONES IN OVARIECTOMIZED RATS

Nowińska B., Pytlik B., Cegieła U., Śliwiński L., Hanke T., Wilk P., Wróbel M.

Department of Pharmacology, Medical University of Silesia, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Key words: perazine, olanzapine, bone, rat, osteopenia

Psychical diseases, because of their chronic character, require long-term administration of neuroleptic drugs, which is connected with the risk of numerous central and peripheral side effects. From among them, the least known is the effect of neuroleptics on the skeletal system.

The aim of the present study was to investigate the effect of a conventional neuroleptic, perazine, and a representative of atypical neuroleptics, olanzapine, on mechanical properties of the femur in ovariecomized and non-ovariectomized rats. The experiments were carried out on mature female Wistar rats, divided into the control rats (ovariectomized and non-ovariectomized), and ovariectomized or non-ovariectomiozed rats receiving perazine (10 mg/kg po) or olanzapine (5 mg/kg po). The drugs were administered for 28 days. Mechanical parameters of the femoral disphysis and femoral neck were determined. Additionally, the mass and their mineral and calcium content were examined.

Perazine and olanzapine did not statistically significantly affect the mechanical properties of the femur in non-ovariectomized rats. In ovariectomized rats, the worsening of bone mechanical properties caused by the neuroleptics was demonstrated, stronger after olanzapine administration. Results of the present study indicate differential effect of the investigated neuroleptics on the skeletal system of rats with normal estrogen level and rats with estrogen deficiency.

P63 WPŁYW RISPERIDONU I FLUFENAZYNY NA PARAMETRY HISTOMORFOMETRYCZNE KOŚCI DŁUGICH […]

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:181.

P63

WPŁYW RISPERIDONU I FLUFENAZYNY NA PARAMETRY HISTOMORFOMETRYCZNE KOŚCI DŁUGICH U OWARIEKTOMIZOWANYCH SZCZURÓW

Pytlik M., Nowińska B., Cegieła U., Folwarczna J., Fronczek J., Gocoł E., Bolek D.

Katedra i Zakład Farmakologii, Śląski Uniwersytet Medyczny, Jagiellońska 4, 41-200 Sosnowiec

Słowa kluczowe:risperidon, flufenazyna, kości, osteopenia, szczur

Neuroleptyki typowe (flufenazyna) oraz w mniejszym stopniu atypowe (risperidon) zwiększają wydzielanie prolaktyny, co może prowadzić do hipoestrogenizmu i rozwoju osteoporozy. Dotychczas nie jest poznany wpływ neuroleptyków typowych i atypowych na układ kostny w warunkach niedoboru estrogenów.

Celem pracy było zbadanie wpływu risperidonu i flufenazyny na procesy przebudowy kości długich w ocenie parametrów histomorfometrycznych u obustronnie owariektomizowanych szczurów.

Badania przeprowadzono na 3 miesięcznych samicach szczurów szczepu Wistar, które podzielono na 5 grup: I – szczury kontrolne pozornie operowane, II – szczury kontrolne owariektomizowane, III – szczury owariektomizowane, którym podawano risperidon (1 mg/kg po), IV – szczury owariektomizowne, którym podawano flufenazynę (1 mg /kg po), V – szczury owariektomizowne, którym podawano flufenazynę (5 mg/kg po). Obustronna owariektomia była wykonana 7 dni przed stosowaniem leków. Leki podawano raz dziennie sondą dożołądkowo przez 28 dni.

Przebudowę tkanki kostnej oceniano w oparciu o badania makrometryczne (długość i średnicę w połowie długości kości piszczelowej i udowej) oraz histomorfometryczne (przyrost kości na grubość oraz szerokość osteoidu od strony okostnej i śródkostnej, powierzchnię przekroju porzecznego trzonu oraz powierzchnię przekroju porzecznego jamy szpikowej) w kości piszczelowej i (szerokość beleczek w nasadzie i przynasadzie dalszej oraz szerokość chrząstki nasadowej) w kości udowej. Badano także masę kości, zawartość substancji mineralnych oraz zawartość wapnia w kości piszczelowej, udowej i kręgu L-4.

Uzyskane wyniki wykazały, że niedobór estrogenów powoduje rozwój osteopenii z nasileniem procesu resorpcji w układzie kostnym u obustronnie owariektomizowanych samic szczurów.

Risperidon (1 mg/kg) nie wpływa na zmiany w procesach przebudowy kości wywołane niedoborem estrogenów.

Flufenazyna w konsekwencji hamowania procesów mineralizacji i kościotworzenia oraz nasilenia procesów resorpcji zwłaszcza w kościach o strukturze gąbczastej pogarsza zmiany wywołane niedoborem estrogenów. Pogorszenie struktury tkanki kostnej po stosowaniu flufenazyny jest zależne od dawki.

P63

EFFECT OF RISPERIDONE AND FLUPHENAZINE ON HISTOMORPHOMETRIC PARAMETERS OF LONG BONES IN OVARIECTOMIZED RATS

Pytlik M., Nowińska B., Cegieła U., Folwarczna J., Fronczek J., Gocoł E., Bolek D.

Department of Pharmacology, Medical University of Silesia, Jagiellońska, 41-200 Sosnowiec, Poland

Key words:risperidone, fluphenazine, bones, osteopenia, rat

Typical neuroleptics (fluphenazine) and, to less extent, atypical neuroleptics (risperidone) increase secretion of prolactin, which can lead to hypoestrogenism and development of osteoporosis. So far, there are no data on the effect of typical and atypical neuroleptics on the skeletal system in conditions of estrogen deficiency.

The aim of the present study was to investigate the effect of risperidone and fluphenazine on bone remodeling by evaluation of histomorphometric parameters of long bones in bilaterally ovariectomized rats.

The experiments were carried out on 3-month-old Wistar rats, divided into 5 groups: I – sham-operated control rats, II – ovariectomized control rats, III – ovariectomized rats, which were administered risperidone (1 mg/kg po), IV – ovariectomized rats, which were administered fluphenazine (1 mg/kg po), V – ovariectomized rats, which were administered fluphenazine (5 mg/kg po). Bilateral ovariectomy was performed 7 days before the start of drug administration. The drugs were administered to the rats by daily oral gavage for 28 days.

Bone mass, mineral and calcium content in the tibia, femur and L-4 vertebra, macrometric (length and diameter in the mid-length of the tibia and femur) and histomorphometric parameters (endosteal and periosteal transverse growth, width of endosteal and periosteal osteoid, transverse cross-section area of the cortical bone in the diaphysis and of the marrow cavity in the tibia, width of epiphyseal cartilage, width of trabeculae in the epiphysis and metaphysis in the femur) were studied.

Estrogen deficiency results in the development of osteopenia with intensified bone resorption in ovariectomized rats.

Risperidone (1 mg/kg) does not affect the changes in bone remodeling induced by estrogen deficiency.

Fluphenazine augments the changes caused by estrogen deficiency in the skeletal system, as the consequence of inhibition of bone mineralization and formation, and intensification of bone resorption, especially in bones of cancellous structure. The worsening of bone structure caused by fluphenazine is dose-dependent.