Terapia 5/2004. Reumatologia

Lek. med. Honorata Pietrzak-Kaczmarek
Katedra i Klinika Reumatologiczno-Rehabilitacyjna i Chorób Wewnętrznych AM w Poznaniu

Określenie zespołu SAPHO (synovitis, acne, pustulosis, hyperostosis, osteitis) zostało zaproponowane w 1987 roku przez Kahna i Chamot (1,2) dla zobrazowania współistnienia zmian skórnych, stawowych i kostnych. Jego dominującym objawem jest jałowe zapalenie kości. Etiologia zespołu nie jest znana. Rozważa się udział czynników zakaźnych w zapoczątkowaniu procesu chorobowego, zwłaszcza drobnoustrojów Chlamydia i Yersinia. Jednakże jedynym drobnoustrojem, który udało się wyhodować w pojedynczych przypadkach z kości, płynu stawowego lub zmian skórnych było Propionibacterium acnes (3). Ważna jest również predyspozycja genetyczna (4). Wydaje się, że objawy mogą być również indukowane przez silny stres (5). W przebiegu choroby obserwuje się zmiany zapalne w obrębie mostka, obojczyków, żeber, trzonów kręgów, kości długich, ale również w kościach płaskich czaszki (6) oraz żuchwie (7,8). W obrazie rentgenowskim zmiany te manifestują się obecnością ognisk osteosklerotycznych lub osteolitycznych.

W obrazie zespołu występuje także skłonność do nadmiernego kościotworzenia. Nasilona hiperostoza jest szczególnie widoczna w kręgosłupie oraz strukturach kostnych przedniej ściany klatki piersiowej (ryc. 1).

Zmianom kostnym towarzyszy obecność procesu zapalnego w przyległych stawach. Najczęściej procesem zapalnym zajęte są stawy mostkowo-obojczykowe, nadgarstkowe, skokowe, a także stawy biodrowe i krzyżowo-biodrowe. W literaturze opisano również przypadek zajęcia stawu skroniowo-żuchwowego oraz kości skroniowej manifestujące się bólem, a następnie jednostronną głuchotą (9). Chorzy skarżą się na ból, mają trudności w poruszaniu się, stawy obwodowe mogą być obrzęknięte i bolesne. Dochodzi w nich do destrukcji, radiologicznie można stwierdzić obecność nadżerek. W obrębie kręgosłupa zaobserwować można cechy spondylitis, discitis.

Obraz kliniczny zespołu SAPHO uzupełniają zmiany skórne, wśród których dominującym objawem jest obecność łuszczycy krostkowej (pustulosis) w okolicy powierzchni dłoniowej rąk i podeszwowej stóp oraz obecność zmian trądzikowych na skórze klatki piersiowej i pleców.

Pełna wersja artykułu do pobrania w pliku pdf.

XXXIII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Kraków 2000, Streszczenia, W39
Andrzej Gusta
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii PAM Szczecin

Dane statystyczne rodzajów i częstości uszkodzenia urazowego stawu kolanowego opracowałem w oparciu o ankiety, przesłane z 41 ośrodków ortopedyczno-urazowych z całej Polski. Trudnością przygotowania materiału było uzyskanie statystycznych wartości średnich uwzględniając różnorodność ośrodków przesyłających ankiety. .
W oparciu o statystyczne dane dotyczące 1995 do 1999 roku ustaliłem, że w tym okresie w 41 ośrodkach było leczone 94 880 chorych z urazem narządu ruchu. W skali rocznej liczba chorych wzrastała systematycznie od 16 733 w roku 1995 do 20 884 w 1999. .
Urazy stawu kolanowego stanowiły4,22% ogólnej liczby chorych, w tym złamania dalszej części kości udowej wynosiły 1,56%, bliższej części goleni 2,63% i obu składowych stawu kolanowego 0,3%..
Najczęstszą przyczyną urazu był wypadek komunikacyjny 53,4%, u 17,2% chorych do urazu doszło po upadku na jednym poziomie, w następstwie uprawiania sportu i zabaw sportowych urazu doznało 11,2% osób, po upadku z wysokości 11,2% i w następstwie innych urazów 3,9%..
Pojedynczego uszkodzenia stawu kolanowego doznało 57,8% hospitalizowanych, urazów wielomiejscowych 25,5%, urazu stawu kolanowego w uszkodzeniach wielonarządowych 16,7%. Klasyfikację złamań kości stanowiących staw kolanowy według AO przedstawia tabela 1. W leczeniu omawianych uszkodzeń u 27,4% chorych zastosowano opatrunek gipsowy, czynnościowe leczenie na wyciągu prowadzono u 21,8%. Operacyjnie leczono 50,8% osób, w tym zespolenie stabilne wykonano u 23,6% chorych, „szew kostny” u 9,7%, a „szew kostny” w połączeniu z leczeniem czynnościowym zastosowano u 4,9% hospitalizowanych. Powikłania wymagające dodatkowej interwencji operacyjnej rozpoznano u 118 chorych co stanowiło 3,15%..
Szczegółowe omówienie poszczególnych zestawień statystycznych oraz najczęściej stosowane klasyfikacje złamań będą przedstawione w referacie.