1

L33 RYZYKO ZŁAMAŃ W OSTEOPOROZACH WTÓRNYCH

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009

Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:487-88.
 
 
L33
RYZYKO ZŁAMAŃ W OSTEOPOROZACH WTÓRNYCH
 
Tałałaj M. 
Klinika Medycyny Rodzinnej i Chorób Wewnętrznych
Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
 
Słowa kluczowe: złamania kości, czynniki ryzyka, osteoporoza wtórna
 
Osteoporozy wtórne stanowią blisko połowę przypadków osteoporozy u kobiet przed menopauzą i aż 2/3 przypadków osteoporozy u mężczyzn. Obok tak znanych przyczyn osteoporozy, jak nadmiar glikokortykosteroidów oraz reumatoidalne zapalenie stawów, wiele innych chorób powodujących pogorszenie jakości tkanki kostnej lub zwiększenie ryzyka upadku może przyczyniać się do wzrostu częstości złamań szkieletu.
Wykazano, że u osób z nadciśnieniem tętniczym ryzyko złamania kości jest zwiększone o 40%, a ryzyko złamania szkieletu obwodowego nawet 2-krotnie. Ponad 2 razy wyższa, niż w kontrolnej grupie osób zdrowych, jest też częstość złamań szkieletu u pacjentów po przebytym epizodzie sercowo-naczyniowym.
W chorobach przewodu pokarmowego dochodzi do zaburzeń wchłaniania wapnia oraz witaminy D i rozwoju wtórnej nadczynności przytarczyc, a po resekcji żołądka również do przyspieszenia pasażu jelitowego, zaburzenia wchłaniania witaminy B12 oraz hiperhomocysteinemii. Stwierdzono, że u pacjentów po gastrektomii, wykonanej przed co najmniej 15 laty, częstość złamań kręgosłupa jest około 4,5-krotnie, a biodra 2,5-krotnie wyższa niż w grupie kontrolnej i nie zależy od rodzaju i zasięgu wykonanej resekcji. Upośledzenie powstawania wiązań sieciujących kolagenu oraz nasilenie aktywności osteoklastów w następstwie niedoboru witaminy B12 oraz hiperhomocysteinemii, są prawdopodobnie przyczyną blisko 2-krotnie zwiększonej częstości złamań biodra i złamań kręgosłupa u pacjentów z niedokrwistością złośliwą.
U osób z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit, obok zaburzeń wchłaniania wapnia oraz witamin D i K, negatywny wpływ na tkankę kostną wywierają również cytokiny prozapalne. Wykazano, że u pacjentów z chorobą Crohna ryzyko złamania szkieletu jest zwiększone o 30%, natomiast w grupie chorych poddanych częściowej resekcji jelita aż 3,8-krotnie. U pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego częstość złamań kości jest zwiększona o 20%, zaś częstość złamań kręgosłupa ponad 2 razy. Stwierdzono, że w zróżnicowanej grupie pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby względne ryzyko złamania szkieletu wynosi 1,5 – 5,2.
Osoby z cukrzycą typu 1 charakteryzują się upośledzoną proliferacją osteoblastów, wzrostem aktywności osteoklastów oraz zaburzeniami mikroarchitektury kości i struktury włókien kolagenowych. Wykazano, że ryzyko złamania szkieletu jest w tej grupie chorych zwiększone ponad 6-krotnie, podczas gdy u pacjentów z cukrzycą typu 2 blisko 2 razy. Ponadto stosowanie leków z grupy tiazolidinedionów zwiększa ryzyko złamania kości o 50%.
U osób z nadczynnością tarczycy częstość złamań szkieletu jest zwiększona średnio 2 razy, natomiast częstość złamań kręgosłupa blisko 9-krotnie i wzrasta wraz ze stopniem zaawansowania choroby.
U mężczyzn z wtórnym hipogonadyzmem, wywołanym terapią raka stercza, średnie ryzyko złamania kości jest zwiększone ponad 3 razy, a ryzyko złamania biodra niemal 6,5-krotnie.
Zwiększoną częstość złamań kości stwierdzono także u pacjentów z niewydolnością nerek z GFR <30 ml/min (4-krotnie), u chorych z padaczką (2-krotnie) i u pacjentów z ZZSK (5,4-krotnie).
Szczególnie wysoką częstość złamań kości stwierdzono u osób po transplantacji narządów. Wykazano, że u pacjentów po przeszczepieniu serca ryzyko złamania szkieletu jest zwiększone 13-krotnie, natomiast u osób po przeszczepieniu nerki: 5-krotnie u mężczyzn i 18-34 razy u kobiet.
 
 
L33
BONE FRACTURE RISK AT SECONDARY OSTEOPOROSES
 
Tałałaj M. 
Department of Family and Internal Medicine
Medical Centre of Postgraduate Education
Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa, Poland
 
Key words: bone fractures, risk factors, secondary osteoporosis
 
Secondary osteoporoses comprise almost half of osteoporotic cases in premenopausal women and up to 2/3 of cases of osteoporosis in men. Apart from well known causes of osteoporosis such as corticosteroid excess and rheumatoid arthritis, many other diseases that result in deterioration of bone quality or an increase in propensity to falls, may contribute to higher prevalence of skeletal fractures.
It has been shown, that the bone fracture risk in hypertensive individuals was increased by 40%, and the fracture risk of appendicular skeleton was even twice as high. More than 2 times higher than in healthy controls there is also the prevalence of skeletal fractures in patients after cardiaovascular event.
Diseases of alimentary tract result in disturbances of calcium and vitamin D absorption, and development of secondary hyperparathyroidism. Gastrectomy additionally accelerates intestinal passage, deteriorates vitamin B12 absorption and increases serum homocysteine concentration. In patients subjected to gastrectomy at least 15 years ago, approximately 4.5-fold increase in spine fracture, and 2.5-fold increase in hip fracture prevalence has been found. Fracture rate was influenced neither by the type nor the extent of gastric resection. Disturbances in collagen cross-link formation and increase in osteoclast activity due to vitamin B12 deficiency and hyperhomocysteinemia, are probably the causes of almost 2-fold increase in vertebral and hip fracture prevalence in patients with pernicious anemia.
In persons with inflammatory bowel disease, apart from disturbances in calcium and vitamins D and K absorption, bone tissue is also negatively influenced by proinflammatory cytokines. It has been found that in patients with Crohn’s disease skeletal fracture risk was increased by 30%, while in a group of patients who had undergone partial intestinal resection as much as 3.8 times. In patients with ulcerative colitis the prevalence of bone fracture is increased by 20%, while the risk of spine fracture more than 2-fold. It has been stated, that in diversified group of patients with chronic hepatic diseases relative risk of skeletal fracture amounted 1.5-5.2.
Individuals with type-1 diabetes mellitus are characterized by reduced osteoblast proliferation, increased osteoclast activity, as well as disturbed bone microarchitecture and structure of collagen fibres. It has been found that skeletal fracture risk in these patients was increased more than 6-fold, while in patients with type-2 diabetes mellitus nearly twice. Moreover, therapy with thiazolidinediones increased bone fracture risk by 50%.
In persons with hyperthyroidism the prevalence of skeletal fractures is increased on average 2 times, while the rate of spine fractures almost 9-fold, and increases along with illness progression.
In men with secondary hypogonadism due to therapy of prostatic carcinoma the mean risk of bone fracture is increased more than 3 times, while hip fracture risk nearly 6.5-fold.
Increased bone fracture prevalence was also found in patients with renal insufficiency with GFR <30 mL/min (4-fold), in patients with epilepsy (2-fold) and in patients with ankylosing spondylitis (5.4-fold).
Extremely high prevalence of bone fractures has been found in individuals following solid organ transplantation. It has been stated that in patients after heart transplantation skeletal fracture risk was increased 13-fold, while in persons after kidney transplantation: 5-fold in men and 18-34 times in women.
 




P44 NAWRACAJĄCE ZŁAMANIA KOŚCI U DZIECI W REGIONIE ŁÓDZKIM – POSZUKIWANIE UWARUNKOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:158-159.
 
 
P44
NAWRACAJĄCE ZŁAMANIA KOŚCI U DZIECI W REGIONIE ŁÓDZKIM – POSZUKIWANIE UWARUNKOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
 
Rusińska A., Michałus I., Golec J., Kulińska-Szukalska K., Prochowska A.M., Chlebna-Sokół D.
 
Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości I Katedry Pediatrii UM w Łodzi
 
Słowa kluczowe: złamania kości, dzieci, czynniki środowiskowe
 
Celem niniejszej pracy jest analiza związku wybranych czynników środowiskowych z występowaniem złamań u dzieci.
Materiał i metodyka. Badaniami objęto 112 dzieci w wieku 5-17 lat, w tym 81 pacjentów z wielokrotnymi złamaniami kości w wywiadzie oraz 31 dzieci uznanych za zdrowe, które stanowiły grupę porównawczą. U każdego dziecka przeprowadzono badanie densytometryczne gęstości mineralnej kośćca metodą DXA w projekcji total bodyspine oraz badanie ankietowe uwzględniające wybrane czynniki środowiskowe mogące mieć związek z występowaniem złamań.
Wyniki. W grupie badanejwięcej dzieci aniżeli w grupie odniesienia było mieszkańcami miast (90 v. 78%, p<0,05). Wśród pacjentów narażonych na dym tytoniowy w środowisku domowym średnia liczba złamań była większa aniżeli u nienarażonych (5,3 v. 3,3, p<0,05). Nie obserwowano związku pomiędzy średnim czasem przebywania na słońcu czy liczbą dzieci w rodzinie a występowaniem złamań. U dzieci ze złamaniami ojcowie posiadali najczęściej wykształcenie zawodowe (47%), w grupie odniesienia dominowało wykształcenie średnie techniczne (35%, p=0,05); stwierdzono ujemną korelację pomiędzy wykształceniem ojca a liczbą złamań (R=-0,29, p<0,05). Obserwowano istotną statystycznie dodatnią zależność pomiędzy liczbą godzin wychowania fizycznego w szkole a wskaźnikiem Z-score gęstości mineralnej, zarówno w projekcji Spine, jak i Total body (R=0,27 i 0,22, p<0,05). Ponadto wykazano ujemną korelację pomiędzy czasem aktywności ruchowej w domu a liczbą złamań (R=-0,26, p<0,05).
Wnioski. 1. Wielokrotne złamania kości u dzieci mogą być również uwarunkowane czynnikami środowiskowymi. 2. Narażenie na dym tytoniowy, obniżona aktywność ruchowa w domu oraz wykształcenie ojca wydają się mieć związek z powtarzającymi się złamaniami w wieku rozwojowym.
 
Praca częściowo finansowana w ramach grantu N407 063 32/2713.
 
 
 

P44

THE RECURRENT BONE FRACTURES IN CHILDREN IN LODZ – SEARCH FOR ENVIRONMENTAL DETERMINATIONS
 
Rusińska A., Michałus I., Golec J., Kulińska-Szukalska K., Prochowska A.M., Chlebna-Sokół D.
 
Department of Propedeutic Paediatrics and Bone Metabolic Diseases, I Faculty of Paediatrics MU in Lodz
 
Key words: bone fractures, children, enviromental factors
 
The aim of the study was analysis of relationships between selected environmental factors and bone fractures in children.
Patients and methods. The study comprised 112 children aged 5-17 years, 81 patients with history multiple bone fractures and 31 healthy patients in control group. In all children densitomeric examination of the skeleton with DXA method at total body and spine were taken. Moreover questionnaire examination taking into consideration environmental factors which are probably connected with bone fractures was carried out.
Results. In examined group more children than in controls were inhabitants (90 v. 78%, p<0,05). The mean fracture number was higher in patients subjected to tobacco smoking (5,3 v. 3,3, p<0,05). There was not observed relationship between mean time of sunlight exposure or number of children in family and fractures. Fathers of children with fractures predominantly have a vocational education (47%), in control group the most often was mean technical education (35%); there was negative correlation between father’s education and number of fracture (R=-0,29, p<0,05). There was observed significant relationship between the time of children school physical education and bone mineral density (R=0,27 i 0,22, p<0,05). Moreover was negative correlation between the time of physical home activity and fracture number (R=-0,26, p<0,05).
Conclusions. 1. Multiple bone fracture in children may be also determinated by environmental factors. 2. Exposure to tobacco smoking, decreased physical activity and father’s education seems to be connected with consecutive fractures in the developmental period.
 
The study was partly financed as a grant No. N407 063 32/2713.




P58 ANALIZA JAKOŚCIOWA BIAŁEK OSOCZA U DZIECI Z WIELOKROTNYMI ZŁAMANIAMI KOŚCI – BADANIA PILOTAŻOWE

III Środkowo Europejski Kongres Osteoporozy i Osteoartrozy oraz XV Zjazd Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Polskiej Fundacji Osteoporozy, Kraków 24-26.09.2009
Streszczenia:
Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2009, vol 11 (Suppl. 2), s:175-176.
 
 
P58
ANALIZA JAKOŚCIOWA BIAŁEK OSOCZA U DZIECI Z WIELOKROTNYMI ZŁAMANIAMI KOŚCI – BADANIA PILOTAŻOWE
 
Rusińska A.1, Świątkowska M.2, Koziołkiewicz W.2, Skurzyński S.2, Golec A.1, Chlebna-Sokół D.1
 
1 Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości UM w Łodzi
2 Zakład Biofizyki Molekularnej i Medycznej UM w Łodzi
 
Słowa kluczowe: złamania kości, dzieci, białka
 
Celem pracy jest próba wyjaśnienia etiopatogenezy powtarzających się złamań kości na podstawie kompleksowej analizy jakościowej profilu białkowego osocza u dzieci z wielokrotnymi złamaniami o nieznanej etiologii oraz u pacjentów z wrodzoną łamliwością kości.
Pacjenci i metody. Badaniami objęto łącznie 13 dzieci, w tym 4 pacjentów z wielokrotnymi niskoenergetycznymi złamaniami kości nie związanymi z obniżeniem masy kostnej (wiek 13-17 lat, liczba złamań od 4 do 7), 6 pacjentów z rozpoznaną wrodzoną łamliwością kości (wiek: 2 miesiące – 9 lat), oraz 3 zdrowych dzieci w wieku od 1 miesiąca do 11 lat, które stanowiły grupę porównawczą. Badania te były wykonywane po co najmniej 3 miesiącach od wystąpienia ostatniego złamania. W celu analizy profilu białkowego osocza badane próby rozdzielano metodą elektroforezy dwukierunkowej przy wykorzystaniu aparatu Ettan DALT II firmy Amersham Biosciences. Obrazy żeli i odpowiadające sobie spoty białkowe z prób pochodzących od pacjentów porównywano z próbami grupy kontrolnej. Identyczne warunki rozdziału elektroforetycznego reprezentatywnej grupy badanych pacjentów umożliwiały analizę profili białkowych, dzięki czemu zidentyfikowano różnice w ekspresji białek. Następnie białka, których ekspresja była zmieniona zostały poddane, po uprzednim wycięciu z żelu, analizie sekwencji aminokwasowej metodą spektrometrii mas (spektrometr mas z hybrydowym analizatorem typu kwadrupol-czas przelotuQ–Tof PremierTM API firmy Waters) w celu ich identyfikacji.
Wyniki. W badanej grupie pacjentów wykryto białka, których ekspresja była zmieniona w stosunku do kontroli oraz takie, które pojawiały się jedynie u osób chorych. Spośród przebadanych do tej pory spotów, najczęściej powtarzały się peptydy odpowiadające łańcuchom alfa i beta białku ludzkiej haptoglobiny u czworga dzieci z wrodzoną łamliwością kości. U jednego dziecka z wrodzoną łamliwością wykryto również peptydy odpowiadające białku ludzkiej alfa-1 kwaśnej glikoproteiny. Spotów odpowiadających wymienionym powyżej białkom, nie stwierdzono zaś u dzieci z wielokrotnymi złamaniami o nieustalonej etiologii, ani też w grupie kontrolnej. Ponadto u jednego pacjenta z wielokrotnymi złamaniami wykryto peptydy odpowiadające białku ludzkiej transtyretyny.
Wnioski. 1. Wyniki badań pilotażowych wskazują na zwiększoną ekspresję niektórych białek będących wskaźnikami ostrej fazy, co sugeruje udział komponenty zapalnej w przebiegu wrodzonej łamliwości kości, nie jest ona jednak obecna u dzieci z innymi złamaniami o nieznanej etiologii. 2. Konieczne są dalsze badania i obserwacja pacjenta ze zwiększoną ekspresją białka transtyretyny w celu wyjaśnienia przyczyn i ewentualnego związku z wielokrotnymi złamaniami kości.
 
Praca częściowo finansowana przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi (Nr pracy 502-11-599)
 
 
P58
THE QUALITATIVE ANALYSIS OF PLASMA PROTEINS IN CHILDREN WITH THE MULTIPLE FRACTURES – A PILOT SURVEY
 
Rusińska A., Świątkowska M., Koziołkiewicz W., Skurzyński S., Golec A.,
Chlebna-Sokół D.
 
1 Department of Paediatric Propedeutics and Bone Metabolic Diseases, Medical University of Lodz
2 Department of Molecular and Medical Biophysics, Medical University of Lodz
 
Key words: bone fractures, children, proteins
 
The aim of the study is the explanation trial of the recurring bone fractures, on the base of complex qualitative analysis of the plasma protein profile in children with multiple bone fractures of the unknown origin and in patients with osteogenesis imperfecta.
Patients and methods. The study involved 13 children. Among them, in 4 patients multiple, low energy fractures not connected with bone mass reduction, were reported (age 13-17 years, fractures number 4-7), in 6 patients osteogenesis imperfecta was diagnosed (age 2 months- 9 years) and there were 3 healthy children (age 1 months-11 years) belonging to comparison group. The investigation was conducted at least 3 months after the last fracture took place. In the analysis of the proteins profile the two-dimensional protein electrophoresis (2DE) was performed using aparatus Ettan DALT II (Amersham Biosciences). The images of the protein’s gels and the corresponding protein’s spots that were taken from the patients were compared with the samples from the control group. The identical conditions of the electrophoresis of the representative group of examined patients enabled the proteins profile analysis, due to that, the differences in proteins expressions were identified. Next the proteins with changed expression were cut away from gel and amino acid’s sequence was analyzed with the mass spectrometry method (QUADRUPOLE TIME-OF-FLIGHT TANDEM Q-Tof PremierTM API MASS SPECTROMETR, Waters) for protein identification.
The results. In examined group of patients the proteins with changed expressionrelatively to comparison group were observed, and some proteins were revealed in children with multiple fractures only. From among spots examined so far, the most often proteins were peptides adequate to chains alpha and beta of the protein of human hapthoglobin, observed in 4 children with osteogenesis imperfecta. In one child with osteogenesis imperfecta peptide adequate to proteins of human alpha-1 acid glycoprotein were discovered. These spots adequate to proteins were not found in children with multiple fractures of unknown origin and in children from comparison group either. In one patient with multiple fractures peptides corresponding with human transtyretin were found.
Conclusions. 1. The results of our pilot study indicate on the increased expression of some acute-phase proteins what may suggest the inflammatory component taking part in osteogenesis perfecta course. But it is not observed in children with multiple fractures of unknown etiology. 2. To explain the causes and possible relationship with multiple fractures, the further investigations and observation of the patient with the increased expression of tarnstyretin protein must be performed.
 
The study was partly financed by Medical University in Łódź (No 502-11-599).